SUBSTANTIV (IMENICE) Imenice u norvekom mogu biti: mukog roda (hankjnn); enskog roda (hunkjnn) i srednjeg roda (intetkjnn).

Imenice razlikuju jedninu (entall) i mnoinu (flertall). I u jednini i u mnoini imenice mogu biti u neodreenom obliku (ubestemt) i odreenom (bestemt). U neodreenom obliku jednine (ubestemt form entall) imenice ispred sebe imaju neodreeni lan po kome se prepoznaje kojeg su imenice roda. Imenice mukog roda prepoznajemo po lanu en; imenice enskog roda se prepoznaju po lanovima ei/en; imenice srednjeg roda prepoznajemo po lanu et. Hankjnn en dag (dan) en oppgave (zadatak) en skole (kola) Hunkjnn ei/en klokke (sat) ei/en hytte (koliba) ei/en bok (knjiga) Intetkjnn et kontor (kancelarija) et hus (kua) et kurs (kurs)

Odreeni oblik jednine (bestemt form entall) imenica sva tri roda se gradi tako to neodreeni lan koji stoji ispred imenice pree iza nje i sa imenicom pravi jednu re. Hankjnn en dag - dagen en oppgave oppgaven en skole skolen Intetkjnn et kontor kontoret et hus huset et kurs kurset U neodreenom obliku mnoine (ubestemt form flertall) imenice mukog, enskog i vieslone imenice srednjeg roda (imenice koje imaju dva ili vie samoglasnika) dobijaju nastavak er ukoliko se zavravaju na suglasnik, odnosno r ukoliko se zavravaju ve na e. en dag dager en oppgave oppgaver en skole skoler ei/en klokke klokker ei/en hytte - hytter et kontor - kontorer Hunkjnn ei/en klokke klokka/klokken ei/en hytte hytta/hytten ei/en bok boka/boken Napomena: u odreenom obliku jednine imenica enskog roda lan ei prelazi u a.

Jednoslone imenice srednjeg roda (imenice koje imaju samo jedan samoglasnik) u neodreenom obliku mnoine ne dobijaju nikakav nastavak. et hus - hus et kurs kurs 1

U odreenom obliku mnoine (bestemt form flertall) imenice sva tri roda dobijaju nastavak ene ukoliko se zavravaju na suglasnik, odnosno ne ukoliko se ve zavravaju na e. en dag dagene en oppgave oppgavene en skole skolene Entall ubestemt en dag en oppgave en skole ei/en klokke ei/en hytte ei/en bok et kontor et hus et kurs bestemt dagen oppgaven skolen klokka/klokken hytta/hytten boka/boken kontoret huset kurset ubestemt dager oppgaver skoler klokker hytter bker kontorer hus kurs ei/en klokke klokkene ei/en hytte hyttene et kontor - kontorene et hus - husene et kurs kursene

Flertall bestemt dagene oppgavene skolene klokkene hyttene bkene kontorene husene kursene

Uregelette substantiv (Nepravilne imenice): 1. Imenice koje se zavravaju na el ili er se najpre saimaju, pa im se tek onda dodaju nastavci er za neodreenu mnoinu i ene za odreenu. en onkel onkelen onkler onklene (ujak) en sommer sommeren somrer somrene (leto) 2. Imenice koje se zavravaju na er a oznaavaju osobe, bilo kao njihovu nacionalnu pripadnost ili zanimanje. Ove imenice u neodreenom obliku mnoine dobijaju nastavak e, a u odreenoj mnoini ne. en serber serberen serbere serberne en fisker fiskeren fiskere fiskerne 3. Imenice koje imaju potpuno nepravilnu mnoinu, i neodreenu i odreenu. en bror broren brdre brdrene en sster ssteren sstre sstrene en mor moren mdre mdrene en far faren fedre fedrene en datter datteren dtre dtrene foreldre foreldrene ssken ssknene

Bruk av bestemt og ubestemt form (Upotreba odreenog i neodreenog oblika): Neoreeni oblik imenice se koristi: 1. kada se uvodi nova informacija i kada se govori o neemu uoptenom: Jeg har en hyggelig lrer. (Imam prijatnog nastavnika.) Vi m kjpe bker. (Moramo kupiti knjige.) 2. iza genitiva ili prisvojne zamenice: Karis naboer (Karine komije) min bil (moj auto) Neodreeni oblik sa ili bez lana: 1. nebrojive imenice nemaju lan: Vi trenger mat, frukt og kaffe. (Treba nam hrana, voe i kafa.) 2. kada se misli na jedan primerak neega ili na jednog pojedinca, tada se koristi lan: Jeg kjpte en gammel bil. (Kupio sam jedan stari auto.) Jeg har ei tante i Oslo. (Imam tetku u Oslu.) 3. kada je imenica deo radnje, vie nego pojedinaan primerak, najee nema lana: Hun kjrer bil. (Ona vozi auto.) Han spiller gitar. (On svira gitaru.) esto moemo izabrati: Han skrev (en) stil. (On pie sastav.). Obino biramo lan kada smo zainteresovani za sam sastav, a ne koristimo lan kada smo zainteresovani za radnju. 4. kada imenica govori o tome ta je subjekat, tada se ne koristi lan: Hun er lege. (Ona je lekar.) Han er nordmann. (On je Norveanin.) 5. kada se govori o tome kakav je subjekat, tada se koristi lan: Hun er en god lege. (Ona je dobar lekar.) Hun er et geni. (Ona je genije.) Odreeni oblik imenice se koristi: 1. kada se govori o neemu to je poznato, jasno je o kome ili o emu govorimo: Jeg traff lreren. (Sreo sam nastavnika.) Bkene er fine. (Knjige su fine.) 2. ispred prisvojne zamenice ili ispred predloga koji izraavaju pripadnost: bilen min (moj auto) hovedstaden i Norge (glavni grad u Norvekoj)

ADJEKTIV (PRIDEVI) Pridevi su rei koje opisuju imenicu, stoje uz nju i sa njom se moraju slagati u rodu i broju. Najvei broj prideva u norvekom su pravilni pridevi. pen (lep) je osnovni oblik prideva, stoji uz imenice mukog i enskog roda, na ovaj osnovni oblik prideva se dodaju svi ostali nastavci. en pen dag lep dan ei pen klokke lep sat U srednjem rodu pravilni pridevi dobijaju nastavak t. et pent hus lepa kua U mnoini svi pridevi dobijaju nastavak e. pene dager lepi dani pene klokker lepi satovi pene hus lepe kue Odreeni broj prideva su nepravilni pridevi. Tu spadaju: 1. Pridevi koji ne dobijaju nastavak t u srednjem rodu. Tu imamo etiri podgrupe: 1a. pridevi koji se zavravaju na ig: vanskelig (teak), hyggelig (prijatan), heldig (srean) ... et vanskelig sprsml (teko pitanje) et hyggelig barn (prijatno dete) 1b. pridevi koji se zavravaju na sk, a oznaavaju nacionalnu pripadnost: norsk (norveki), serbisk (srpski), engelsk (engleski) ... et norsk hus (norveka kua) et serbisk barn (srpsko dete) 1c. viesloni pridevi koji se zavravaju na sk: praktisk (praktian), fantastisk (fantastian) ... et praktisk sprsml (praktino pitanje) Napomena: kratki, jednosloni pridevi koji se zavravaju na sk pripadaju grupi pravilnih prideva, to znai da u srednjem rodu dobijaju t, dok se nastavak e za mnoinu podrazumeva. et ferskt brd (sve hleb) et friskt barn (zdravo dete) 1d. pridevi koji se zavravaju na konsonant plus t: svart (crn), sint (ljut) ... et svart skjerf (crni al) et sint barn (ljuto dete) Pridevi iz svake podgrupe regularno dobijaju nastavak e za mnoinu.

2. Pridevi koji dobijaju udvojeno t (-tt) u srednjem rodu. U mnoini regularno dobijaju nastavak e. Tu spadaju kratki, jednosloni pridevi koji se zavravaju na samoglasnik: ny (nov), fri (slobodan) ... et nytt hus (nova kua) et fritt land (slobodna zemlja) 3. Pridevi koji se zavravaju na dva ista suglasnika, gube jedan suglasnik kada im se doda nastavak t u srednjem rodu: grnn (zelena), tykk (debeo), tynn (tanak) ... et tykt skjerf (debeo al) et grnt skjrt (zelena suknja) 4. Pridevi koji se zavravaju na el, -er, -en i kod kojih dolazi do saimanja pre dodavanja nastavka e za mnoinu. Saimanje znai sledee: slovo e iz nastavaka el/ -er/ -en se gubi, a ukoliko je suglasnik udvojen onda se i jedan suglasnik gubi. gammel (star) gaml (oblik dobijen saimanjem) + e = gamle (stari) vakker (divan) vakr (oblik dobijen saimanjem) + e = vakre (divni) doven (lenj) dovn (oblik dobijen saimanjem) + e = dovne (lenji) 5. Pridevi koji se zavravaju na konsonant plus t ne dobijaju t u srednjem rodu. sint (ljut) en sint gutt (ljut deak) ei sint dame (ljuta gospoa) et sint barn (ljuto dete) Bestemt form adjektiv (Odreeni oblik prideva): Pridevi u odreenom obliku dobijaju nastavak e (dodaje se na osnovni oblik prideva). Odreeni oblik prideva se podudara sa pridevom u obliku za mnoinu, ali bitno je zapamtiti da to nije mnoina. Odreeni oblik prideva se koristi u okviru dve formule: 1. odreeni lan + odreeni oblik prideva + odreeni oblik imenice Odreeni lanovi u norvekom su: den za muki i enski rod jednine det za srednji rod jednine de za mnoinu den pene dagen (taj lepi dan) det varme huset (ta topla kua) de gode vennene (ti dobri prijatelji) 2. prisvojni oblik (prisvojna zamenica) + odreeni oblik prideva + neodreeni oblik imenice min gode venn (moj dobar prijatelj) dine pene barn (tvoja lepa deca)

Gradbyning av adjektiv (Komparacija prideva): 1. pravilni pridevi u komparativu dobijaju nastavak ere, a u superlativu est pen penere penest (lep) varm varm ere varmest (topao) kald kaldere kaldest (hladan) 2. pridevi koji se zavravaju na ig, u komparativu dobijaju nastavak ere, a u superlativu st. hyggelig hyggeligere hyggeligst (prijatan) vanskelig vanskeligere vanskeligst (teak) 3. pridevi na el, -er, -en se najpre saimaju, pa im se tek onda dodaju nastavci -ere za komparativ i est za superlativ enkel enklere enklest (jednostavan) vakker vakrere vakrest (divan) doven dovnere dovnest (lenj) 4. pridevi koji imaju potpuno nepravilnu komparaciju. god bedre best (dobar) ille verre verst (lo) stor strre strst (veliki) liten mindre minst (mali) gammel eldre eldst (star) ung yngre yngst (mlad) mange flere flest (mnogo) mye mer mest (mnogo) 5. viesloni pridevi imaju sloenu komparaciju pomou mer u komparativu i mest u superlativu. praktisk mer praktisk mest praktisk (praktian) interessant mer interessant mest interessant (interesantan) Superlativ moe takoe biti odreen, tako to mu se doda nastavak e. penest peneste den peneste gutten (taj najlepi deak) U norvekom kada birami izmeu dve mogunosti koristi se superlativ: Hvem er penest, Kari eller Anne? Ko je najlepi, Kari ili Anne? Liten (Mali): Pridev liten ima posebne oblike za svaki rod. liten muki rod lita enski rod lite srednji rod en liten gutt (mali deak) ei lita jente (mala devojica) et lite hus (mala kua)

lille odreeni oblik jednine: den lille gutten (taj mali deak) den lille jenta (ta mala devojica) det lille huset (ta mala kua) sm i neodreeni i odreeni oblik mnoine sm gutter/jenter/hus de sm guttene/jentene/husene KONSTRUKCIJA JA, DET GJR JEG U ovoj konstrukciji, koju koristimo kao odgovor na pitanje, glagol gjre zamenjuje sve glagole, osim pomonih glagola (kan, skal, vil, br), glagola ha i vre. 1. Snakker du norsk? Ja, det gjr jeg. 2. Kommer han fra Italia? Ja, det gjr han. 3. Kan du komme? Ja, det kan jeg. 4. Skal vi beske Nina? Ja, det skal vi. 5. Er du lege? Ja det er jeg. 6. Har du mange venner? Ja, det har jeg. Ukoliko elimo negativno da odgovorimo na postavljeno pitanje, negaciju smetamo iza zamenice. Nei, det gjr jeg ikke.

REKKEFLGE (RED REI U REENICI) 1. Izjavne reenice (Fortellende setninger) subjekat + glagol + ostatak reenice Jeg snakker norsk. Han bor i Bergen. 2. Upitne reenice (Sprresetninger) pitanje koje poinje upitnom reju upitna re + glagol + subjekat + ostatak reenice Hva heter du? Hvor kommer du fra? pitanje koje poinje glagolom glagol + subjekat + ostatak reenice Snakker du norsk? Bor han i Norge?

( Kako se zove? ) ( Odakle dolazi? )

( Govori li norveki? ) ( ivi li on u Norvekoj? )

INVERSJON (INVERZIJA) Kada na poetku reenice imamo prilog za vreme, mesto, nain ili objekat, onda iza toga mora obavezno da ide inverzija (to znai: glagol, pa subjekat). 1. Jeg lrer norsk n. - normalan red rei N lrer jeg norsk. - inverzija 2. Han skal ha en fest. - normalan red rei En fest skal han ha. - inverzija LEDDSETNINGER (ZAVISNE REENICE) Zavisne reenice ne mogu stajati same za sebe, ve uvek trae dopunu u vidu neke nezavisne (glavne reenice). Zavisne reenice prepoznajemo po veznicima. Najei veznici su: fordi (zato to), hvis (ako), da (kada), nr (kada), derfor (stoga)... Zavisna reenica uvek potuje jedan odreeni red rei, a to je: veznik + subjekat + ikke (ili neki drugi prilog, ako ga ima) + glagol Ukoliko jednu sloenu reenicu ponemo zavisnom reenicom, onda glavna reenica koja dolazi iza nje i dopunjuje je, mora obavezno poeti glagolom (moramo imati inverziju). Hvis jeg har tid, skal jeg komme. (Ako imam vremena, doi u.) Ukoliko jednu sloenu reenicu ponemo glavnom reenicom, a iza nje sledi zavisna reenica, onda je i u jednoj i u drugoj reenici normalan red rei (za visna reenica se uvek pridrava svog reda rei). Jeg skal komme hvis jeg har tid. (Doi u ako imam vremena.) Razlika izmeu veznika nr i da: Veznik nr se koristi za sadanjost i budunost i eventualno za prolost, ali samo kada se neka radnja stalno ponavljala u prolosti (bila je uobiajna radnja u prolosti). Nr jeg lrer norsk, fler jeg meg bra. (Kada uim norveki, oseam se dobro.) Veznika da se koristi iskljuivo za prolost (kada se neto jednom desilo u prolosti, nije se ponavljalo.) Da jeg hadde ti r, bodde jeg i Oslo. (Kada sam imala 10 godina, ivela sam u Oslu.) Kao upitna re jedino i samo se moe upotrebiti nr i tada se koristi za sva vremena. Nr bodde du i Oslo? (Kada si ivela u Oslu?)

Dve upotrebe rei da: veznik zavisne reenice, prevodi se kada. Red rei je: da + subjekat + glagol Da han var i Norge, snakket han bare norsk. (Kada je bio u Norvekoj, govorio je samo norveki.) prilog za vreme, prevodi se tada, onda. Red rei je: da + glagol + subjekat I dag er mandag. Da har jeg norskkurs. (Danas je ponedeljak. Tada ja imam kurs norvekog.) PREBACIVANJE IZ DIREKTNOG U INDIREKTAN GOVOR 1. Izjavna recenica Han snakker norsk. (On govori norveski.) direktna recenica Hun sier at han snakker norsk. (Ona kaze da on govori norveski.) - indirektna recenica Kada jednu izjavnu recenicu prebacujemo iz direktnog u indirektan govor uvodimo je pomocu veznika at (da). Red reci u recenici je tada: at + subjekat + glagol 2. Upitna recenica koja pocinje upitnom recju Hvor kommer du fra? (Odakle dolazis?) - direktno pitanje Han spr hvor du kommer fra. (On pita odakle ti dolazis.) indirektno pitanje Kada upitnu recenicu koja pocinje upitnom recju prebacujemo iz direktnog u indirektan govor uvodimo je tom istom upitnom recju. Red reci u recenici je tada: upitna rec + subjekat + glagol 3. Upitna recenica koja pocinje glagolom Snakker du norsk? (Govoris li ti norveski?) direktno pitanje Han spr om du snakker norsk. (On pita da li ti govoris norveski.) - indirektno pitanje Kada upitnu recenicu koja pocinje glagolom prebacujemo iz direktnog u indirektan govor uvodimo je veznikom om (da li). Red reci u recenici je tada: om + subjekat + glagol POMONI GLAGOLI ( HJELPEVERB) Pomoni glagoli su dati u obliku za prezent: kan moi m morati skal hteti vil eleti br hteti Pomoni glagoli iza sebe uvek trae glagol i infinitivu. Npr.: Jeg kan snakke norsk. Ja mogu govoriti norveki. 9

PLASSERING AV IKKE OG ANDRE ADVERBIALER (SMETANJE IKKE I DRUGIH PRILOGA) 1. U izjavnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju odmah iza prvog glagola, bilo da je to glavni glagol, pomoni glagol ili prvi glagol kao deo nekog sloenog vremena (npr. perfekta ili pluskvamperfekta). Han snakker ikke norsk. (On ne govori norveki.) Han kan ikke snakke norsk. (On ne moe da govori norveki.) Han har ikke snakket norsk i to uker. (On ne govori norveki dve nedelje.) 2. U upitnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza zamenice, ukoliko je zamenica subjekat; a ispred imenice, ukoliko je imenica subjekat. Snakker han ikke norsk? (Ne govori li on norveki?) Snakker ikke Nina norsk? (Ne govori li Nina norveki?) 3. U inverziji ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza zamenice, ukoliko je zamenica subjekat; a ispred imenice, ukoliko je imenica subjekat. I dag snakker han ikke norsk. (Danas ne govori on norveki.) I dag snakker ikke Nina norsk. (Danas ne govori Nina norveki.) 4. U zavisnoj reenici ikke ili neki drugi prilog se smetaju iza subjekta, bez obzira da li je subjekat imenica ili zamenica. Fordi jeg ikke har tid, m jeg bli hjemme. (Zato to nemam vremena, moram biti kod kue.) Fordi Nina ikke lrer norsk, kan jeg bare snakke engelsk med henne. (Zato to Nina ne ui norveki, mogu ja samo priati engleski sa njom.) PREZENT ( PRESENS) gradi se: infinitiv + r npr.: snakke + r snakker (govoriti, priati) bo + r bor (iveti, stanovati) komme + r kommer (dolaziti, doi) Neki glagol imaju nepravilan prezent: gjre gjr (raditi, initi) vre er (biti) sprre spr (pitati) vite vet (znati)

10

IMPERATIV (IMPERATIV ZAPOVEDNI NAIN) gradi se tako to se od infinitiva oduzme e npr.: snakke - e = snakk bruke - e = bruk (koristiti) lage - e = lag (praviti) komme - e = kom napomen: m kao poslednje slovo u rei ne moe stajati udvojeno Kod kratkih glagola imperativ je jednak infinitivu. npr.: ta = ta (uzeti) g = g (ii) FUTURUM (BUDUE VREME) Budue vreme u norvekom moemo izraziti na nekoliko naina: 1. skal + infinitiv koristi se kada ovek moe uticati na to to e se desiti, moe kontrolisati to Han skal lese en bok i morgen. (On e itati knjigu sutra.) 2. vil + infinitiv - koristi se kada ovek ne moe uticati na to to e se desiti, moe se samo nadati ili raunati da e se neto desiti u budunosti Jeg hper at han vil like seg i Norge. (Nadam se da e se njemu dopasti u Norvekoj.) 3. kommer til + infinitiv konstrukcija koja se koristi na isti nain kao i vil, ali je uobiajnija u svakodnevnom govori ili se moe koristiti za iskazivanje namere u budunosti (kao konstrukcija going to u engleskom.) Jeg hper at han kommer til like seg i Norge. (Nadam se da e se njemu dopasti u Norvekoj.) 4. presens koristi se za iskazivanje budunosti, pre svega glagola kretanja ili tzv. glagola prelaza, kao to su: bli, begynne, ha, vre... Budunost iskazana na ovaj nain je odreena. Han kommer om en uke. (On dolazi za nedelju dana.) Norskkurs begynner om fem dager. (Kurs norvekog poinje za pet dana.) TEGNSETTING (ZNAKOVI INTERPUNKCIJE) . punktum ? sprsmlstegn ! utropstegn , komma : kolon ; semikolon - bindestrek ( ) parentes anfrselstegn

11

PRETERITUM (PROLO VREME) Preteritum je vreme koje se koristi za radnju koja se desila u prolosti i nema nikakvih dodirnih taaka sa sadanjim vremenom. Nastavci za preteritum se dodaju na osnovu glagola, koja se dobija kada se od infinitiva odbije nastavak e. snakke snakk (osnova) Prema nastavcima za preteritum pravilne glagole delimo u etiri grupe: I grupa dobijaju nastavak et Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na dva ili vie suglasnika. snakke snakk + et snakket koste kost + et kostet (kotati) II grupa dobijaju nastavak te Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na jedan suglasnik. lese les + te leste (itati) spise spis + te spiste (jesti) U ovu grupu spadaju i glagoli ija se osnova zavrava na udvojeno m ili n. Prilikom dodavanja nastavka te, to jedno m ili n se gubi. bestemme bestem + te bestemte (odluiti) kjenne kjen + te kjente (poznavati) III grupa dobijaju nastavak de Tu spadaju glagoli ija se osnova zavrava na v, -g ili diftong (dva samoglasnika jedan uz drugi) leve lev + de levde (iveti) klage klag + de klagde (aliti se) greie grei + de greide (uspeti) IV grupa dobijaju nastavak dde Tu spadaju kratki, jednosloni glagoli (imaju samo jedan samoglasnik) kod kojih se nastavak dodaje direktno na infinitiv. bo + dde bodde sy + dde sydde (iti) Kada je re o nepravilnim glagolima, preteritum ovih glagola se mora uiti napamet.

12

PERFEKTUM (PERFEKAT) Perfekat se gradi od prezenta glagola ha har i particip perfekta glavnog glagola. Particip perfekta pravilnih glagola se deli u etiri grupe (grupe glagola su iste kao i kod preterituma): I grupa dobijaju nastavak et har snakket har kostet II grupa dobijaju nastavak t har lest har bodd har spist har sydd III grupa dobijaju nastavak d har greid har levd IV grupa dobijaju nastavak -dd

Kod nepravilnih glagola particip perfekta, kao i sam perfekat, moraju se uiti napamet. Upotreba: Radnja se desila u prolosti, ali nama nije bitno vreme kada se to desilo. Jedino to je bitno jeste da se radnja desila i da posledice te radnje oseamo i u sadanjem momentu. Jeg har vrt i Norge mange ganger. (Bio sam u Norvekoj mnogo puta.) Radnja je poela da se deava u prolosti i nastavlja da se deava i u sadanjem vremenu. Han har lrt norsk i fem mneder. (On ui norveki pet meseci.) Uz perfekat se jako esto koriste vremenski izrazi sa predlogom i koji ukazuje na to da radnja traje neko vreme. i fem dager pet dana i tre uker tre nedelje ... Razlika izmeu preterituma i perfekta: Perfekat je pre svega neodreeno vreme. Uz sebe nikada nema neku konkretnu vremensku odredbu. Preteritum je odreeno vreme radnja se desila u prolosti i nema nikakvih dodirnih taaka sa sadanjim vremenom. Preteritum uvek uz sebe trai neku odreenu vremensku odredbu za prolost. Jeg har bodd i Norge. (iveo sam u Norvekoj.) - upotrebljen je perfekat zato to nam nije bitno kada je to bilo, ve je bitno da je bilo. Jeg bodde i Norge for to r siden. (iveo sam u Norvekoj pre dve godine.) upotrebljen je preteritum zato to tano znamo kada se radnja desila u prolosti 13

PLUSKVAMPERFEKTUM (PLUSKVAMPERFEKAT) Ovo je davno prolo vreme i koristi se za radnju koja se desila u prolosti, pre neke druge prole radnje. Gradi se: hadde (prolo vreme glagola ha) + partisipp perfektum Etter at jeg hadde vrt i banken, gikk jeg til postkontoret. (Poto sam bio u banci, otiao sam u potu.) PASSIV MED BLI (PASIV SA BLI) Promena glagola bli: bli blir ble blitt Kada prebacujemo reenicu iz aktiva u pasiv deava se sledee: objekat aktivne reenice postaje subjekat pasivne. Iza subjekta (pasivne reenice) dolazi glagol bli koji mora biti u istom vremenu kao i glagol aktivne reenice ako je glavni glagol u aktivnoj reenici u prezentu, onda e i bli biti u prezentu. Iza glagola bli dolazi particip perfekta glavnog glagola (isti oblik koji se koristi kada gradimo prefekat). Nina leser en bok. aktivna reenica Boka blir lest. pasivna reenica De lrte norsk i gr. aktivna reenica Norsk ble lrt i gr. pasivna reenica Legen har underskt henne. aktivna reenica Hun har blitt underskt. pasivna reenica (Oblik har blitt se moe zameniti samo sa er). Hun er underskt. S-PASSIV (S-PASIV) S-pasiv se gradi dodavanjem nastavka s na infinitiv glagola. Koristi se u 3 sluaja: 1. u prezentu Han koker fisken. aktivna reenica Fisken kokes. pasivna reenica 2. iza pomonih glagola, svih osim ville Elevene m gjre oppgavene. aktivna reenica Oppgavene m gjres. pasivna reenica 3. u bezlinim reenicama gde je det subjekat Det spises mye fisk i Norge. pasivna reenica Ukoliko bismo ovu reenicu eleli da prebacimo u aktiv, tada nam se kao subjekat javlja bezlina zamenica man ili en. Man spiser mye fisk i Norge. aktivna reenica

14

RELATIVT PRONOMEN SOM (RELATIVNA ZAMENICA KOJI) Relativna zamenica som slui da povee dve reenice i moe se koristiti da zameni bilo subjekat bilo objekat. 1. umesto subjekta gleda se subjekat druge reenice. Kada som zamenjuje subjekat red rei je: som + (ikke) + glagol , a subjekat je izostavljen, zato to som stoji umesto njega. Jeg kjenner en gutt fra Norge. Han heter Tor. Jeg kjenner en gutt som heter Tor. 2. umesto objekta gleda se objekat druge reenice. Kada som zamenjuje objekat red rei je: som + subjekat + (ikke) + glagol , a objekat je izostavljen, zato to som stoji umesto njega. Jeg kjenner en gutt fra Norge. Jeg snakker norsk med ham. Jeg kjenner en gutt fra Norge som jeg snakker norsk med. EIENDOMSPRONOMEN (PRISVOJNE ZAMENICE) Moraju da se slau u rodu i broju sa imenicom uz koju stoje. Hankjnn min (moj) din (tvoj) hans (njegov) hennes (njen) vr (na) deres (va) deres (njihov) Hunkjnn mi di hans hennes vr deres deres Intetkjnn mitt ditt hans hennes vrt deres deres Flertall mine dine hans hennes vre deres deres

Ukoliko imenica stoji ispred prisvojne zamenice, onda imenica mora biti u odreenom obliku. bilen min (auto moj) mora mi (majka moja) huset ditt (kua tvoja) guttene hennes (deaci njeni) Ukoliko imenica stoji iza prisvojne zamenice, onda imenica mora biti u neodreenom obliku. min bil (moj auto) mi mor / min mor (moja majka) mogua su oba oblika ditt hus (tvoja kua) hennes gutter (njeni deaci) Koji e se od ova dva oblka upotrebiti je stvar linog izbora.

15

Prisvojna zamenica svoj: Koristi se samo u treem licu jednine i mnoine, kao deo objekta i to samo kada je subjekat na neki nain vlasnik objekta. Oblici: sin muki rod si enski rod sitt srednji rod sine mnoina Han leser boka si. (On ita svoju knjigu.) dakle, on je vlasnik knjige De bor i huset sitt. (Oni ive u svojoj kui.) dakle, oni su vlasnici kue PERSONLIGE PRONOMEN (LINE ZAMENICE) Subjektsform (Subjekatski oblik): Ovaj oblik linih zamenica se koristi kada zamenica ima ulogu subjekta u reenici. Entall (jednina) Flertall (mnoina) jeg /jej/ - ja 1. vi - mi du ti 2. dere vi han on 3. de -oni hun ona den/det koriste se iskljuivo za predmete i ivotinje; den za imenice mukog i enskog roda, det za srednji rod Objektsform (Objekatski oblik): Ovaj oblik linih zamenica se koristi kada zamenica ima ulogu objekta u reenici. Entall Flertall 1. meg (mene) 1. oss (nas) 2. deg (tebe) 2. dere (vas) 3. ham (njega) 3. dem (njih) henne (nju) den/det - koriste se iskljuivo za predmete i ivotinje; den za imenice mukog i enskog roda, det za srednji rod REFLEKSIVE PRONOMEN (POVRATNE ZAMENICE) Povratne zamenice u norvekom odgovaraju povratnoj zamenici se u srpskom, jedino to se one u norvekom menjaju po licima i moraju se slagati sa subjektom u rodu i broju. Osnovni oblik povratne zamenice u norvekom je seg, obino stoji uz glagol, koji se zove povratni glagol. Entall 1. gleder meg (radujem se) 2. gleder deg (raduje se) 3. gleder seg (raduje se) Flertall 1. gleder oss (radujemo se) 2. gleder dere (radujete se) 3. gleder seg (raduju se)

16

TIDSUTTRYKK MED OM (VREMENSKI IZRAZI SA OM) Predlog om iza sebe uvek trai imenicu u odreenom obliku. Vremenske izraze sa om koristimo u dva sluaja: 1. kada govorimo o neemu to se obino deava. U ovom sluaju se koristi prezent. Om morgenen liker jeg drikke en kopp kaffe.(Ujutru volim da popijem olju kafe.) Om sommeren liker jeg svmme. (Leti volim da plivam.) Ovaj tip vremenskog izraza moemo zameniti zavisnom reenicom sa veznikom nr (kada koristi se za sadanje i budue vreme). Nr det er morgen, liker jeg drikke en kopp kaffe. (Kada je jutro, volim da popijem olju kafe.) Nr det er sommer, liker jeg svmme. (Kada je leto, volim da plivam.) 2. kada govorimo o neemu konkretnom, o jednom konkretnom danu. U ovom sluaju se koristi preteritum. I gr var jeg hjemme. Om morgenen drakk jeg en kopp kaffe. Om kvelden s jeg TV. (Jue sam bio kod kue. Ujutru sam popio olju kafe. Uvee sam gledao TV.) Ovaj tip vremenskog izraza moemo zameniti zavisnom reenicom sa veznikom da (kada koristi se za prolo vreme). I gr var jeg hjemme. Da det var morgen, drakk jeg en kopp kaffe. Da det var kveld, s jeg p TV. (Jue sam bio kod kue. Kada je bilo jutro, popio sam olju kafe. Kada je bilo vee gledao sam TV.) ADVERB (PRILOZI) Prilozi se ne menjaju u rodu i broju. Mnogi prilozi u norvekom imaju isti oblik kao i pridev u srednjem rodu. Prilozi opisuju glagol. Han synger pent. (On peva lepo.) De synger pent. (Oni pevaju lepo.) Mnogi prilozi za mesto imaju dva oblika, a isto znaenje, ali se jedni koriste uz glagole mirovanja, a drugi uz glagole kretanja Pstedsadverb (uz glagole mirovanja) der (tamo) her (ovde) oppe (gore) nede (dole) ute (napolju) inne (unutra) borte (daleko) hjemme (kod kue) Tilstedsadverb (uz glagole kretanja) dit hit opp ned ut inn bort hjem (kui) 17

PARTISIPPER (PARTICIPI) Glagoli u norvekom imaju dva participa: 1. particip prezenta (presens partisipp) 2. particip perfekta(perfektu, partisipp) Presens partisipp se gradi dodavanjem nastavka ende na osnovu glagola. fascinerende (fascinirajui), smilende (smeei), irriterende (iritirajui) .... Presens partisipp je aktivan oblik i on se ne menja. Najee se koristi kao: 1. pridev (adjektiv) Han er en fascinerende person. (On je fasciniraju osoba.) Filmen er deprimerende. (Film je deprimirajui.) 2. prilog (adverb) De oppfrte seg irriterende. (Ponaali su se iritirajue.) De satt smilende og ventet. (Sedei su smeei se i ekali.) 3. Zajedno sa glagolom bli particip prezenta moe izraavati da se neto nastavlja. Hun ble liggende til sengs i ei uke. (Leala je u krevetu nedelju dana.) Hun ble stende og pratet. (Stajala je i priala.) 4. Zajedno sa glagolom komme particip prezenta moe govoriti o kretanju. Hun kom lpende nedover bakken. (Dola je trei niz padinu.) De kom roende over fjorden. (Doli su veslajui preko fjorda.) Perfektum partisipp ima razliite oblike u zavisnosti od grupe glagola kojoj pripada. To je pasivan oblik. Particip perfekta se menja kao pridev kada stoji ispred imenice. en nymalt bil den nymalte bilen to nymalte biler (ofarbani auto) et nymalt hus det nymalte huset to nymalte hus (okreena kua) Kada particip perfekta stoji iza glagola bilo kao predikativ (da da osobinu subjektu) bilo kao pasiv, tada se ne menja. Bilene er nymalt. (Automobili su ofarbani.) predikativ Boka ble lest. (Knjiga je itana.) pasiv Iza glagola vre i bli particip perfekta se ne menja. Napomena: en skremmende person (zastraujua osoba) presens partisipp (person som skremmer noen osoba koja zastrauje/ plai nekoga) en skremt person (zastraena/ uplaena osoba) perfektum partisipp (person som er blitt skremt av noen/noe osoba koja je uplaena od nekoga/ neega)

18

UREGELRETTE VERB (NEPRAVILNI GLAGOLI)

Infinitiv avbryte be binde bite bli brekke brenne bringe bryte by bre dra drikke drive ete falle finne fly flyte foreg foresl foretrekke forlate forst forsvinne fortelle fortsette fryse flge f gi gjelde gjenta gjre gli gripe grte g

Preteritum avbrt bad bandt bet/beit ble brakk brant brakte brt bd bar drog drakk drev t falt fant fly flt foregikk forslo foretrakk forlot forstod forsvant fortalte fortsatte frs fulgte fikk gav gjaldt gjentok gjorde gled grep grt gikk

Perfektum har avbrutt har bedt har bundet har bitt har blitt har brukket har brent har brakt har brutt har budt har bret har dratt har drukket har drevet har ett har falt har funnet har flyet har flytt har foregtt har foresltt har foretrukket har forlatt har forsttt har forsvunnet har fortalt har fortsatt har frosset har fulgt har ftt har gitt har gjeldt har gjentatt har gjort har glidd har grepet har grtt har gtt prekinuti zamoliti, pozvati vezati gristi, ugristi postati, biti slomiti paliti, spaliti nositi, donositi lomiti, slomiti; kriti nuditi, ponuditi nositi, podnositi ii piti baviti se jesti pasti nai, pronai leteti tei, proticati deavati se predloiti preferirati napustiti razumet nestati priati, pripovedati nastaviti smrzavati (se) pratiti dobiti dati ticati se ponoviti initi kliziti uhvatiti plakati ii 19

 ha henge hete hjelpe holde klype komme krype kunne la late le legge lete lide ligge lyde lyve lpe mte mtte nyte rekke renne ri rive ryke se selge sette si sitte skjre skli skrike skrive skulle skyte skyve slenge slippe slite sl smre

hadde hang het hjalp holdt klp kom krp kunne lot lot lo la lette led l ld ly lp mtte mtte nt rakk rant red rev rk s solgte satte sa satt skar skled skrek skrev skulle skjt skjv slang slapp slet slo smurte

har hatt har hengt har hett har hjulpet har holdt har klpet har kommet har krpet har kunnet har latt har latt har ledd har lagt har lett har lidd har ligget har lydt har lyet har lpt har mtt har mttet har nytt har rukket har rent har ridd har revet har rket har sett har solgt har satt har sagt har sittet har skret har sklidd har skreket har skrevet har skullet har skutt har skjvet har slengt har sluppet har slitt har sltt har smurt

imati visiti zvati se pomagati drati tipati, utinuti doi puzati moi pustiti, dopustiti pretvarati se smejati se poloiti traiti patiti leati zvuati, uti se lagati trati sresti morati uivati stii, dospeti tei, proticati jahati cepati, strugati dimiti se gledati prodavati postaviti rei, kazati sedeti sei klizati se, okliznuti se vritati pisati hteti pucati gurati, gurnuti klatiti se izbei muiti se udariti mazati, premazati 20

 sove sprekke springe sprre stige stikke stjele stryke st svi svike synes synge synke ta tigge tore treffe trekke trives tvinge velge ville vinne vite vre

sov sprakk sprang spurte steg stakk stjal strk stod sved svek syntes sang sank tok tagg torde traff trakk trivdes tvang valgte ville vant visste var

har sovet har sprukket har sprunget har spurt har steget har stukket har stjlet har strket har sttt har svidd har sveket har synes har sunget har sunket har tatt har tigget har trt har truffet har trukket har trives har tvunget har valgt har villet har vunnet har visst har vrt

spavati pui, raspui se trati; skakati pitati rasti, porasti ubosti ukrasti gladiti, milovati stajati pei, ariti izneveriti smatrati pevati tonuti uzeti prositi smeti, usuditi se sresti povui uivati prisiliti, primorati birati eleti pobediti znati biti

21