ANADOLU'DA

X-XVI. ASRLARDAKi TARIKAT TEKKE SANAT HAKKINDA

Beyhan KARAMAGARALI

VE

Moul istilas Anadolu 'da politik, sosyal Vf' ekonomik sahalarda olduu gibi slam sanatnn her dalnda da kendisini hissettirmitir. Dou ve Bat Trkistan, Moulistan ve ran 'dan gelen yeni unsurlarla Anadolu slam sanat her alanda yeni bir karakter ka7.anmtrl Anadolu'ya Moullarn aknar ile halk arasnda moral knt balam ve halk eyh ve (lervjlerin etrafnda toplanarak yeni mitler aramlardr. Alamut Kalesinin Hlagu tarafndan tahrihi ile de birok hatni inanl eyh ve derviler Anadolu 'ya yaylmlardr. Bu devir Anadolu'nun tarikat tarihi bakmndan en kark devridir. Pekok bat eyh ve dervi kendi fikir ve inanlarn yaymak iin ky ky, ehir ehir dolamtr. Bylec(, de bil' tarikat. cdebiyat, musikisi ve plast.ik sanatlar ile, eklini yne kendi iinden alan bir tekke mimarisi ortaya kmtr. Tekke mimarisi ii7.erinde bugne kadar bau almalar yaplm, bunlarn biimleri zerinde fikirler yrtlmtr2 Fakat plastik sanatlar zerinde ciddi bir alma yaplmam; yaplan almalarda bu
1 Halk Knramaaral, zurum'daki Hatuniye Anadolu'da Moo: htilisndnn Sonra Yaplan Dini :l'limarlk Er. Baz ;'Iliil:.hazalar. 235-239.5.

Eserlerinin Plan ve Form zellikleri. l.a,lman doentlik tezi. 1964; Halk Knramaaral, Me<1resesi'nin Tarili ve Banisi Hakkmda Dergisi LU, Ankara 1971). (Seluklu Aratrmalar

2 Sema "i Eyiee, Osmanl. Trk Mimari,inin Bir Cami Tipi H akknda ellilletleraras Birinci Trk Sanatlar Kongresi, Telliler, Ankara 19(2). IS7-HIS s. Sema vi Eyiee,llk Osmanl Devrinin Dini.ltinai Bir Messesesi, ZaYiyeler ve ZaYiyeli Camiler ncecik'te Boyal
5.

(L.O.lktisat

Fakltesi

:lleemuas, XXI (1963), i .645. Sema,i Eyiee, Trakya'da Ecmeni Dergisi i 970, Lsay), 171-196

Bir Tal.laneli Cami (Taril Ki;y Hanikah! (Trkiyat

Sema"i Eyiee,

:lleernuas XVI, stahl 1971) 39-56.,., Ylmaz nge, Bilinmeyen Bir Sclklu Medresesi: Konya Ali Gay Zaviye,i ve Tiirhe.i, (nasya Dergi,i, llL. l:., 2S. suy, 1967).

248

nEYliAN

KARAMAGAHALI

eserlerin tarikatlerle alakas zerinde durulmam; eserler baka alardan ele alnarak baka Liimde deerlendirilmitir. Tekke edebiyat, musikisi ve kyaf~tleri ise hizim konumuwn dnda kalmaktadr. Bu tarikatler iinde yetien "anatkarlar tarikatCrinin inan ve adetlerini yaptklar eserlerinde yanstmlardr. Fakat isimlerini eserlerine kaydetmedikleri iin hangi sanatkann neyi yaptn tesbit etmek son derece g olmakta, ou kere de fara7iyc yrtmekten ileriye gidilememektedi .. ou isimleri yazl olmayan sanatkarlarn yapt tezyini eserlerden tarikat sanat iin cn tipik olanlar mezartalardr. Krehir, Sivas ve Tokat'ta bulunan mezartalar zerindeki sembolik aslan-gne (ir-u Hurid) veya yalnz aslan kompozisyonlan ile Hz.Ali (1.res.); kartal, kaz, leylek, tuma (2.res.) ve gvercin (3.res.) motifleri ile de tarikatleree sevilen ve hrmet edilen ahslar temsil edilmilerdir3 Horoz da barn! tarikatlerde ve Bektailiktc kutsal bir hap'andr. Tokat Mzesinde bulunan hir mezarta zerinde ift hal hir horoz figiir mevcuttur (4.res.)4. Mezartalar zerinde bulunan rozetlerin de alevilerce bir manas vardr. Bunlar kutsal saylan ahslar ifade ederler. rozeL Ali-Allah. Muhammed teslisii; he says Muhammed, Ali, Hasan, Hseyin ve Fatma'y; oniki rozet, oniki imam (isnaaeriye); ondrt, ondrt Masum-} Pak' yani Kerhela ehitlerini; onyedi, onycdi Kemerhest'i ifade eder. Ayrca 4, 6, 7, 8, 9 ve 32 rakkamlarnm da kutsal manalar vardr (5-6. res)5. Bunlardan baka Tokat'ta hir mezarta zerinde grlen haha dal tasvjri batnilie inananlar cennete gtren nukaddes hir bitkidir (7-8.rcs.)6. Bu inancn XVIII.asra kadar yaadm yine mezarta:~ Beylan Karamaaral. Si,'a, ve Tokat.taki Fi~iirlij iIIezar Talarmn "laliyet.i HakAhlat

knda (Seluklu Aratrmalar Der~i,i IL Ankara 1970. 119-o:~.s.: Beylan Karamaaral. ~lezarta~!ar, Ankara 1972. 2-20.s. 1 Beylan Karamaaral. 12-15.,. 5 Beylan Karamaaral,
S.; Cavit Sar.

Sivas ve 'fokal.. .. 92-9:1.s.: Beyhan Karamaaral. Sivas ve Toka. .. 96.5. Beylan Karanaaral,

Ahla!. ..

Ahlat ... 17-18.

:\feliimilik vc Bektailik. Arkar" 1975. H3, n4. 114. 147. 150, 184. S. 6 Hala dalnn ccnnei tem,il etmesi keyfiyeti Bektailiin csasnda yoktur. Fakat To.

kat'ta devrini" mhim simalarmdan hirinin mezarlam sslcyeeek kadar populer olmutur. Taptuk Emre'nin eyhi, Sar Saltuk'un mridi olan ve Mool Hakanlar tarafndan ok sevilen vc saylan Barak Baba esrar kul1,llrdl (A. Gll'narl, Yunus Emrc yc Tasavvuf, slanbul 61' 23.5.: Kaygusuz Ahdal yaratan gel iegr curadan AHal Tangr 19-

Yar ile yar olagr ayar ksun aradan

Ai\"ADOL':'DA

TARIKAT

YE

TEKKE

SANAT

249

larnda tesbit edebilmekteyi~ (9.res.). Konya Ta~ ve Ahap Eserler M7.esinde bulunan (Env.nu.892) mezarta zerindeki iki insan figr XIILasnn son eyreinde nemli hir ahsiyet olan, ahilerin ba Ahi Ahmed ah ile ona hayatn her an verrnee hazr olan "feta"sn tasYl' etmektedir (10.res.)7. Ta eya amsnda figrl eme llekri de bulunmaktadr. Hac Bekta Der?ildak A"lanl (.~emenin aslan !7cklindeki mermer liilesi ve aslann ba zerindeki "J.., Ya Ali" ibaresi ile iki dilimli kl (ZlL 8 fikar) notifi hi7.e yine bu hayvann H~. Ali')"i serbolIetirdiini gsterr (ILres. ). Konya ':\levlevi Dergahna hediye olarak gnderilen. zerinde horoz, insan ve ift bah aslan figrleri buluna Nisan Ta!>la yine tekke sanat iinde dnlmelidir9 (I2.res.). Ankara Etnorafya Mzesind(~ bulunar, bi tekke veya zavye n veya bu inantaki sanatkarlar tarafndan yaplm ahap kap kanatlannn zerindeki aslan-madalyon kompozisyonlar, tpk mezar talannda olduu gibi, 11z.Ali'yi sembolize etmektedirler. Karaman'dan stanbul Trk ve slam Eserleri Mzesine gelen kap kanadnn da yukar ksmnda iki aslan, ortada bir madalyon ve hunun altnda yanlarda iki hayali yaratk ve ortada elips eklindeki kk bir madayon iinde, nclmi bir kade figr mevcutturIO (13.re8.). Akehir Kileci Mesmsralarnda e"ara olan diikiinlii'ii helirtiyor. Bnrada esrar yine ulamak iin hir vastarlr (A. Glpnarl. Yunns Emre ve Tasavnf, 120-121.,.; Muhyeddin Ahdal'rla Mulyeddin'im Ehl.i Tarikat vahdedim haham hon!

fakrm oldu

Ann iin tram diyerek hahan ehemmiyetini anlatyor (S.::'izled Ergun, Bektai airler ve nefesleri. stanbul 1957). 153. s. 7 Beyhan Karamaaral. Sivas ve Tokat... 101-102.5.; Beyhan Karamaaral, Ahlut .., 3-4.s. B Bedri i\oyan, Hac Hac Bekta. Pirevi ve Dier Ziyaret Yerleri, zir 1969, 19.,. 9 M.Zeki OraL. Ni.an Tas. Ankara 1954. 10 melmi kadn fi~riine tarihlen en.clki oevirlerden itibaren J)O'1iilkelerinde rast. lanmaktadr (Han,; Ilennin;; von dcr Osteli. Ancient Orient"l Seal in the Collektion of 1I1r,.A.B. p1.9. 1111.91; ard. SenI eylinders of W. A,ia, Washington W 1910. pp.196; Brett, Chicago, vol.:n.

L.L. Legrain, Ur excavation. VoUH, N""'york 1936, pI.H): Fakat Gney-dou A'ya ve Hin. di,t,u'da ILLI motif tam:a olarak Brahmaiz'e ve Bdizm'e girmitir(H.n.Sankalia,The nde goddest or "Shamele", "'oman" in ",cstern Asia. Tndia ad South.eastern tibs Asiae. Vol.;';XTIJ, L. A,kona 1960. Asia, i i L-123.S. A-

250

BEYHAN

KARAMAtARAU

cidinde bulunan horoz vc c.id~r tasvidi ~anat iinde izah edilebilir (14.res.).

dolap kapaklar

da bir tarikat

Her tarikate, her eyhe gre zcl ekiller alan maden alemler de tekkelerde yetienIcrin, o tarikatin dnya grn bize aksettiren eserlerdir. Ankara Etnorafya Mzesinde bulunan 5432 nu.! sancak alem Seyyidgaziden getirilmi olup, pirintendir. Tepedeki "'-;;\ Allah" yazsnn altnda karlkl iki horoz figiirti vardr. Onun altnda yine horoz bana benzeyen iki motif, en altta, yalarda da iki aslan ile aslanlarn ayaklar altda, ok stilize geyik veya tavana benzeyen iki figr grlr (IS-lo.res.). 487 nu'l alemin orta~ bakr, ejderleri ise demirdendir. Ucu zlfikar ilc nihayetlenen alemin yanlarn iki ejder figr evrelenektedir (17.res.). 5438 nu.1 alem Afyonkarah,ar'dan bir Mevlev tckkesine getirilmitir. blm halindedir. stte ".:ldl, ya Allah!" yazslPl, ba~lan kopmu, c1ips eklinde bkiilm iki ejder evreler. BUln altda claha byiik bir ift ejder ilc nihayetlenen bir elips vardr. inde "':-0;-- ,.)-~ 'J~.J~I , ..L.~ Muhammed, Ehf Bekr, Hasan. Hseyin" kelimeleri yer alr. Bunun altda hyk, cjder bal bir elips daha vardr. Bunun yukar ksmnda ".J~ Osman", onun altnda ")i \ . .ilI JJ <.>~ ,.ilI La lahe il'I-AlIah, Ali veliyu'I-Lah" ibaresi meveuttur!! (18.res.). Bu alem ile .5432 nu.l alem kanaatimizee birbirine ok yakn iki ahlondan kmtr. Ankara Etnorafya Mzesinde bulunan bir tekke bayra alemi ise halk arasnda "Fatma anann eli" olarak anlan pene-i Al-i Aba eklindedir (l9.res.). Pirinten yaplm olan b aleme ok h(~Jlzeyen bir de mhr vardr (20.res.). Asa ve tcberler de ihtiva ettikleri motifleri larnn vazgeilmez rnekleridirler (2] .res.). ile tekke kk sanat-

ifa aynalar da tekke sanat iinde dnmek lazmdr. Fener ve ~adanlar da ihtiva ettikleri motifleri ve kollar ile bir tarikat sanat iinde de alnmaldrlar. Krkhudak olarak anlan, Hac Bekta Dergahna ait amdann krk kolu, Krk imam sembolize etmektedir (22.res.). Btn b saydmz madeni eya tckke sanatnn paralardr. Tekke ve zaviyelerin duvarlarda veya kaplarnda grlen motifler de o tekkenin inanlar ile ilgilidir. Mesela Tokatta eyh Meknun trbesinin i duvarlarna linear olarak izilmi, muhtemelen eyh i) H.Z.Koay-P.cti. Etnografya i'158, Akara 19,)'1, 84-85.,.
l\Iiizesinucki Alemler (Trk Etnngrafya Dergi,i,

n.

ANADOLU'DA

TARIKAT

VE

TEKKE

SANAT

251

habeddin Shreverdi'nin trbesini tasvir eden resim (23-24.res.) ile bir dervi tarafndan ekilen iki geyik figr vardr (25.res.). Niksarda . rei Byk Tekkesi'nin portali zerinde de bir geyik kabartmas mevcuttur (26.res.). Geyik boynuzlar tekke ve trbelere konulur. Bursa'nn fethinae yand m dokunan Geyikli Baha geyikleri ile konuurdu. Hac Bekta Veli de bir kolunun altnda bir geyik ilc resmedilmitir (27. res.). Grld gibi geyik figr de Bektai ve batni tarikatlcrce che mmiyet kazan.mtr. Bu gne kadar, l\'Ievleviliin dnda, tarikatlerin ayin vc merasimlerini, iidetlerini, kfa yetlerini gsteren, devirlerinden kalma resimli yazmalar bulunamamtr. Batni tarikatlere kollarn aan halka inanlarn ve adetlerini hir taraftan yaymak, Lir taraftan da merasimlerini icra etmek iin eyh ve derviler ky ky, ehir ehir dolamlard. Bir dai ve mrit sfatyla dolaan hu ahslar ayinlerini retelilmek iin herabcrlerinde tadklar rulo ve levhalar gsterirlerdi. nk bu tip resimler tanmaa ok msait idiler. Topkap Saray Hazine Kitaplnda bulunan Env.nu.21S3 ve 2160 olan albmlerde hulunan baz minyatrler bu meseleye ksmen k tutmaktadr. Bahsi geeR resimlerin hir ksm rulolar, bir ksm da hyk panolar halinde idi. Bunlar alhmlere yaptrlmak iin baz yerlerinden kesilmiler ve asli hviyetlerini kaybetmilerdirl3 Bu minyatrlerin de hyk ksm tarikatlerle ilgilidir. Fakat hangi tarikate ait olduklarn tesbit etmek kolayolmamaktadr. XIII. asrn ortalarndan itibaren Anadolu 'da slam kisvesi altnda BarakHer ve bunun baz tarikatler amani fikir ve adetleri devam ettirmilerdir. Baraki tarikatinin kurucusu Barak Baba Tokatl idi ve Sar Saltuk'un mridi idi. Yesevilie halyd. Kalenderi derviler gibi plak dolar, beline bir futa sarard. Bana kz boynuzlar takar, kendisi gibi kyafetli, ellerinde tambur, kudm ve boynuzlar olan 8-9 kiilik grupla la ky ky dolar, ayr gihi harp maymun gibi oynarcl14 Bu maltmat, ad geen
12 Beyhan Karamaaral, AhIaL .., 16-17.,., lIf.:'ieri, Kital- Cihan !'ima(nere hazr-

layanlar: F.R.Onat-M.A. Kymen), c, Ankara 1949, 168-169.5.; Evliya elehi, Seyahatname, C.ii, 49.5.; II. Tanyu, Ankara ve evresinde Adak ve Adak Yerleri, Ankara 1967, 187-188.5. 13 Beyhan Yrkan (Karamaaral), Topkap Saray Mzcsindeki Albiimierde Buhnan Raz Bul" Paralar (Sanat Tarihi Yll 1961-1965), 188-189.5. J.1. Hseyin Hsameddin, Amasya Tarihi, Dersaadet, 1328-1330,460-464.5.; l, Yusuf Emre ve Tasavvuf..., 22-23.5. A. Glpnar-

252

BEYHAN

KARAMACARALI

albmlerdeki baz minyatrlerle ok byk bir mnasebet gstermek. tedir. 2153/64B numaral minyatr llerinin bykl ve buna ramen kesilmi oluu ile bir rulo veya levha eklinde idi. Resimde bir grup, alg alarak ekstas halinde dans etmektedir. Figrlerin bellerine futa sarlm, balarna da hoynuz taklmtr (28.res.). 2153 /29B nu.l resimde ise yine hir grup dairevi bir kompozisyon iinde bir merasim iera etmektedir. Soldaki figr elinde bir kadeh tutmakta, ortadaki ise bir ata bizim bugn iin anlayamadmz bir eyler yapmaktadr. nde ekstas halinde bir kadn eli ilc "tcslis" iaretini yapmakta, yani bu ayini Ali-Aah-Muhammed iin iera ettiklerini ifade etmektedir (29-30. res.). Bunlardan baka, Env.nu.2153/38B olan minyatrde de kalenderi derviler grlmektedir. Figrler birer eteklik giymiler ve arka. larna birer 1eopar derisi atmlardr. Soldakinin elinde ssl bir torba (muhtemelen eur'a) bulunmaktadr (3L.res.). Uzun sakaar vardr. Sakal, byk ve ba tra kalenderilerin bir vasf olmakla beraber, hepsine amil deildir. San Saltuk ve Barak Baba tra olmazlardis. 2153/ 129Bnu.l minyatrde de plak ayakl, balar tral, ksa eteklikli, srtlarnda birer post atlm iki figr grlmektedir. Sadakinin elinde bir kekl vardr. Burada da Rum Abdaar denilen kalenderi-meezublar tasvir edilmilerdir. Kaynaklara gre abdaar srtlarna hayvan postu atarlar, balarna brk giyerler, boyunlanna ve kulaklarna halkalar takarlar ve veed haline gelmek iin esrardan faydalanrlard 16 (32.res.). 2153/128A nu.l resimde boyunlarna ve kulaklarna halkalar takl ellerinde asa bulunan figrler de yine batni dervileri sembolize etmektedir (33.res.). Bu dervilerin hastalar iyiletirdiine de inanlrdI. Anadolu Abdallarndan Kaykusuz yazd bir iirinde hir hastann tedavi iin Abdal Musa'ya geliini ve basit kyafetlerini anlamaktadr. 2153/ 55A nu.l minyatrde, ginei dervilerden sn tedaviye asalar, kekeri, brkIcri ve basit kyafetleri Eek zerinde oturan yal figr gezda mridIeri gstermektedir. istenen figr, hastadier ahslar olmaldr ile bir dervi grubu gsterilmitir. birini,

Solda, srtnda bir hasta kadn tad anlatlmak getirmi (34..res.).

15 A. Glpnarl, Yunus Emre ve Tasavvuf, 44.5.; Barak Babann, kumrul gr "al, bymn ve kirpikIerinin 11zun,kalarnn kaln burnunun iri kendisinin de ok kirli olduunu Ayni tanllnden naklen H.Hsameddin vermektedir(Amasya Tarihi, 461.5.). 16 Esrann Bektai ve Batni tarikatlerdeki nenu iin: bk.not.6 ve Reat Ekrem Kou,

Esrar Mad. stanbul Ansiklopedisi 5357.5., stanbul 1969,.

ANADOLU'DA

TARIKAT

YE

TEKKE

SANAT

253

Btn hu resimlerde kemikli, deforme edilmi yzler, iri ve kaln veutlar ile el ve ayaklar tasvir edilmitir. Kfayetler basit ve sadedir. Resimler btnyle renk ve kompozisyon bakmndan zengin deildir. Merasim ve dans sahneleri tereih edilmitir. Fakat hepsinde dikkati eken kvrak bir ileni vardr. Elbiseler vcut hareketlerine gre dalgalanmakta ve bu hal ifadeyi kuvvedendirmektedir. XV-XVI. asrn balarnda idealize edilmi figrle'i, bol yalnz ve zengin renkleri ile resimler yapan saray resim okullar anlayndan tamamen farkl olan bu eserler, tarada ve muhtemelen gezginei gruplar tarafndan yaplabilecek bir sadelik iindedir. Bilindii gibi, sarayatlyelerinde minyatrlerin konularn zengin saray hayat, saray kadnlar, sahneleri ile peygamberin hayat tekil ak, kahramanlk, av ediyordu.

Bu tarikatlerle ilgili minyatrlerin menei ve kati tarihi henz bir akla kavuturulmantr. Hernekadar bu eserler snflandrlm tarihlendirilmee allmsa da 17 bunlarn Fatih albmleri iinde mtalea edilmeleri yanl neticelere yol amtr. Fatih albmnde bulunan resimler arasndaki mnasebet, ayn koleksiyonda toplanmak ve sonradan zerlerine imza atlm olmaktan ibarettir. XIII.asrn ikinei yarsndan, XV. asrn ortasna kadar olan zaman, tarikat zaviye ve tekkelerin en kesif faaliyette bulunduklar devredir. Tekke ve zaviye inas ile pekok figiirl mezartann yaplmas bu zamana rastlanmaktadr. Tekke ve tarikat sanatn meydana kt bu devir, bu minyatr grubunun yaplabilmesi iin gereken sosyal artlara sahipti. Kanaatimizce bu resimler XIV. asrn ikinei yars ile XV. asrn ortalarnda yaplm olmaldr. Bu devirde Dou ve Bat Trkistan, ran ve Anadolu dervi ve mridlerinin daima dolatklar ve oradan oraya yer deitirdikleri hir blge idi. Anadolu'dan bahseden kaynak eserlerde hemekadar bu resimlerde grdmz ahslara bem;er tipler anlatlyorsa da, bu gezginci ressamlar iin tek bir merkez dnmek hatal olacaktr. Sanatkarlar bu levha ve rulolar konakladklar yerlerde yapmya balyor, muhtemelen baka bir konakta tamamlyorlard ve gerektiinde halka gsteriyorlard.
17 Beyhan Yrkan (Karamaaral), Topkap Saray Mzesindeki Albmlerde Bulunan Some painting in four stanbul

Baz .., 188-199.s.; Oktay Aslanapa, Trkisehe Miniaturmalerei am Hofe Mehmed des Eroberers in stanbul (Ars Orientalis I, 1954) pp.77-84; R. Ettinghausen, albums (Ars Orientalis 1,1954), pp.92-103 .. ; Z.V. Togan, Topkap Saraynda Drt Cnk (slam Tetkikleri Enstits Dergisi, Le., 1953, stanbul 1954) 73-74.s.

254

BEYllAN

KARAMAtARAL

Bu resimlerin Sultan Yavuz Selim zamannda saraya naklediHikleri ve albm haline getirildikleri, albmlerin baz sayfalarnda grlcn Yavuz Sultan Selim'in mhrnden de anlalmaktadrl8 Bunlar saraya ya Yavuz Sultan Selim'in Anadolu'da ah smail'in propagandasn yapan 40000 e yakn aleviyi ldrterek baz tekkeleri kapatmas ile tekke cyas arasnda saraya gelmi; yahut Yavuz Sultan Selim aldran Zaferinden sonra, Bcdizzeman Mirza bunlar heraberinde stanbul'a getirmitir. Yavuz Selim zaferacn sonra Tebriz'e girdiinde Bedizzaman Mirza ile birlikte bir grup Kalenderi kendisini karlam ve kendisi ile konumulardl19 Bedizzeman Mirza da bir Kalenderi idi. Bu sebeple bu eserlerin onun yedinde bulunmas tahii kabul edilehilir. Tekke ve tarikat sanat, mimarsi, kk sanatlar vc resmi ile ayr bir yer igal etmelidir. Tekke mimarsi, tekke figrl plastii ve resmi zerinde layk olduu lde allmamtr. Halbuki baz neseleler tarikat ve tekke asndan baklca daha baka bir mana kazanmaktadr. almalarmzn kltr tarihi ile birlikte tarikat ve tekke tarihleri gz nnde tutularak yaplmas hizi daha belirli netieelere gtrecek.
tr.

18 Beyhan Yrkan (Karamaaral),

Topkap Saray Mzesinde Bulunan Drt AIlme -

ve Bu AIlm!er zerindeki almalara Toplu Bak (Trk Etnografyu Dergisi, 1964-1965), 19.8. 19 Ltfi Paa Tarihi, stanbul 1341, 235-236.5.

,..- w
. Res. - Krehir. Arslanh mezarta Fig. 1- Tomb,tone deeorated with lion figure at Krehir
2. Res. Tokat. Turna figiirl mezarla I'ig. 2- Tonbstoe decorated with stork figre at Tokat

~. 3. Rc~. - Sivas.Giivercnli

:~.'-'~"

..
mezarta

Fig.3- Tomb,tone

deeoratel ",ith pigeo figure at Sivas

4. Res. - Tokat. Horozlu czarta FigA- Tomlstone <leeurated ,,-ith eoek figre at. Tokat

5. Res. -

Sivas. Rozetli mezarta

6. Rcs. and
P"[l[lY

Tokat. ifte arslan. rozctli ve hahal mczarta figrcs at Tokat

Fig. 5- Tamlstone decorated ",itl r05ctles at Sivas

Fig. 6- T"mlstone dcc"ratcd ",itl dolle lion" rosettcs

'~ "

<:l'

:l co:

...
7. Res. Fig.7-

T"kat.

Hahah
decoratcd

mezarta
with poppy figrc at Tokat

... ;;-

Tombslonc

7.

~ :;.
::
;;.

:::::
~.(

:;.

>

:: :;.

lL. Res. -

Tokat. lIahal mezarta (detay)

r"flflY

Fig. 8- T"rnhstone dccorated "ith

fil!"re at Tokat (.Ietail)

(il

>
'/,

>
j

'J. Res. -

Bor. Hahah

mezarla

(Folo: Y. On;e)

10.Res. -

Konya. Insan figiirlii mezarla deeoraled ",ih human figre al Konya

Fig. 9- Tomlslone deeoraled ",ih poppy figure al llor

Fig. 10- Tomlslone

260

BEYHA;;

KAH,\ ~AGA HALI

1. Res. -

Hacbekta.

Ars)anl cmc

Fig. 11- Fotain formed as a lio at Hacbekta

12. Rcs. -

Konya. l'iisal Tasndan detay (Z. Oral'dan)

Fig. 12- Nisan Tas (Vcsscl uscd to kcep April rains) at Konya (after Z. Oral)

ANADOLU'DA

TARiKAT

YE

TEKKE

SANAT

261

13. Res. Fig. 13-

Karaman.

A"lanh
dccorateli

Dtlor-\\.ing

kap kanad ,,-ith lion figurcs

at Kararau

262

BEYHAN

KARAMAtARALI

14. Re . -

Akchir. Horoz ve ejdcrli dolar kapa deeorat"d with coek and dragon figres at Akehir

Fig. 14- Cphoard-wing

15. Hes. ;'jg.15-

Seyyicl;azi. A"lanh

ve ejderli alem
figurc::; at Scyyidgazi

16. Res. Fig. 16-

Sey~ iclgazi. Arslanl ve ejderli alem

decorat.cd with lion and dragon fi~lIres. at Seyyicl.:;azi

Ah-n deeorared

",ith lion aI dragon

Alem

,
1/. Res. Fig.l/Ejderli ve ziilfiLirl alem wih dragon and ziilfikir fignre5 18. Re5. Fig.18Afyon. Ejderli alelii with dragon fignre at Afyon Alem deeoraled Alem decorated

20. Re,. - j)ini~i. Fi;.20-

Pee.i AI-i Ahii ;eklindeki

mhr

(zel kol1eksiyozdal) (nl",r', eolleetio)

19. Res. Fig.19-

I'e:c.i

AI.i Al, eklindeki

"Iem

Seni i form of Pen;e.i

AI.i Ahn from Divrii

Alem i forn of Pec-i AI-i Aha.

21. R.es -

Seyyid~nzi.

Ejdcrli

n,li hnl. (zel k"lIek,iynnunndau) c"lIcetion)

Fig. 21- Dragon headed sick from Scyyidgazi (auh"r',

A:'IADOLU'DA

TAltlKAT

YE

TEKKE

SA:"ATI

267

22. Res. - Hacbekta. Krkbudak (H. B. Kunter'den) Fig. 22- Krkbudak (Fourty handed eandlestiek) at Hacbekta

(arter H.B.Kunter)

268

23. Res. -

Toka!. eyh Mekni Tckke,indetl

hir grafitto

(izim: Y. ng") Iy Y. nge)

Fig.2:l- Sgraffito in Sheikh 'fekilin

Co"enl ai Tokal (dra"ed

)-

'/, ;;-

U. Hes. - narlad.

eyh ihihiiildi

SlrcHrli

Trbesi

(izi: Y. ngc)

Fig. 21- Shrinc of Slcikh ihilhiidrlin ShreYCrrli at Bap:I,lad (drawncrl by Y. (ingc)

270

nEYlIAN

KAHA~lAt;ARALl

25. Hes. bg.25-

Tokat. eyh ;\ick ili. Tekkesinden

hir grnfite (izim: Y. nge)

Sgraffito i Sheil". '\feki.1l Covet :t Tokat (drawned I" Y. nge)

26. Res. - i\il"ar. re;i Byk Tckkesinde reyik kalnrtna" izim: Y. Ongoc) Fig.26- Deer rclief at. iirei Biiyk Convent in 'iiksar (dnl\ned by Y.Onge)

ANADOLU'DA

TARKAT

VE

TEKKE

SANAT

271

27. Re,. -

Haclekta.

Haclekta Veli Veli at llachekta

Fig. 27- I'"rlrait

nf Haclekta

28. Res. - Topkap Fig. 28 - Topkup

Saray MUzesi. 2153/64 B Saray' Musen. 2153/64 B

Ai'iADOLU'DA

TARIKAT

VE

TEKKE

SANAT

29. Re,. -

Topkap.

Saray. Miize,i. 2153/29

B II

Fig. 29 - Topkap'

Saray Msen. 2153/29

~.o....,
'0 0

OiMoOo

.~: "

30. Hes.

_o

Topkap. Saray. 'fiize,i.

21'i:{ /29 II (detay)

Fi~. 30- Topka!" Saray. Msem. 21'i:{ /29 II (detail)

274

BEyrrA~

KARAYAtARALI

:11. He:'. -

Topkap

Saray.

Miizesi.

25~n
25~;:~8 B

II

Fif(.~- Topkap Saray' Mu,eu.

32. Res.

Torkap'

Sara)', Mzesi. 215~ [129 II 2153/129 II

Fig. 32- Topkap Saray' M,,"eum.

33. Res. - Topkap Sara\.

!I1ze,i. 2 53; 28 A A

Fi!\. 33- .:ropkap Saray lI1scun. 2153/128

276

BEYHA:X

KARA~AGARALI

.,.
C'J

,r. -< ,r. '" ,r. ~r.,r.

M C',

~ ~
~"C
M ~