FUNKCJA ORGAZMU

Wilhelm Reich

Wilhelm Reich
Wilhelm Reich urodzi si w Austrii 24 marca 1897 r. jako syn bogatego rolnika. Wczesne lata spdzi w sielskiej atmosferze, blisko zwierzt i natury, i to mogo w znacznym stopniu zdecydowa o jego pniejszym zainteresowaniu biologi i naukami przyrodniczymi. Po odbyciu suby w armii podczas pierwszej wojny wiatowej wstpi do Szkoy Medycznej na Uniwersytecie Wiedeskim, ktr ukoczy w roku 1922. W 1920 r. spotka Freuda i wkrtce zosta wyrniajcym si uczestnikiem wczesnych etapw ruchu psychoanalitycznego i dziaa na rzecz zdrowia psychicznego. Freudowska idea energii psychicznej, jego teoria libido, stanowia dla Reicha bodziec do klinicznych i eksperymentalnych studiw nad prawdziw natur tej energii, ktra najwyraniej wyraaa si w funkcji orgazmu. Ostatecznie studia te doprowadziy do odkrycia energii yciowej, ktr nazwa orgonem. Zmuszony w 1933 r. do opuszczenia faszystowskich Niemiec, Reich kontynuowa sw prac w Norwegii a do wrzenia 1939 r., kiedy wyjecha do Stanw Zjednoczonych, gdzie w Forest Hills w stanie Nowy Jork zaoy swe laboratorium. Pniej przenis je do Range-ley w stanie Maine. W 1954 r. Federalny Wydzia Lekw i ywnoci wnis przeciw niemu oskarenie, domagajc si zakazu jego dziaalnoci. W opinii zwolennikw Reicha wyranym celem tego ataku byo zdyskredytowanie jego odkrycia energii orgonalnej. Reich nie zgodzi si wystpi w sdzie jako oskarony" i wyrok zosta wydany zaocznie. Nastpnie zosta oskarony o obraz sdu za niezastosowanie si do wyroku. Po rozpraw sdowej w maju 1956 r., pomimo braku dowodw winy, zosta skazany na dwa lata wizienia. Zmar na serce 3 listopada 1957 r. w wizieniu federalnym w Lewisburgu w stanie Pensylwania. Osobowo, historia ycia i dorobek Wilhelma Reicha do dzi intryguj i budz wiele kontrowersji. Dotycz one przede wszystkim jego koncepcji spoecznych (ktrym da wyraz m.in. w wydanej przez nas i cieszcej si duym zainteresowaniem polskich czytelnikw ksice Mordercy Chrystusa) oraz bioenergetycznej, orgonalnej" teorii przyrody. Mnie osobicie najbliszy jest wkad Reicha w rozwj psychoterapii i diagnostyki klinicznej. Mam za sob szereg dowiadcze wasnej pracy psychoterapeutycznej w konwencjach treningu zapocztkowanych przez Reicha i trudno mi przeceni rol tych dowiadcze w osobistym rozwoju. Wiele odkry i intencji klinicznych Reicha lego u podoa caego nurtu terapii psychodynamicznej, obejmujcej procesy oddychania i napi miniowych w ciele. Do najbardziej znanych koncepcji wyrosych z tych wtkw klinicznego dorobku Reicha naley bioenergetyka Aleksandra Lowena. yczliwi Reichowi wspczeni psychoanalitycy odnajduj te w jego pracach wybiegajce lata w przd intuicje odnoszce si do przeobraania teorii popdw i wewntrznego konfliktu w stron kontaktu, relacji z obiektem i procesualnego ujcia pracy terapeutycznej. Rozwijany w Europie Zachodniej system integrujcy psychoanaliz i prac z ciaem" biosynteza bazuje wanie na tych odkryciach, ktre przekaza Davidowi Boadelli norweski ucze Reicha, Ola Raknes. Rwnie duski system BodyNAMlC czerpie z kontaktw wczesnych terapeutw z Reichem w trakcie jego pobytu w Skandynawii. Cz tego dorobku moim zdaniem najbardziej wartociowego w spucinie po Reichu prezentowalimy w materiaach szkoleniowych Rezonans i Dialog" nr 1-5 oraz w ksikach Davida Boadelli Przepywy ycia i Toksyczni terapeuci. Fragmenty fundamentalnej pracy Reicha Character analysis, ktra stanowi kamie wgielny wspczesnej analizy charakteru, zamiecili Kets de Vries i Perzw w antologii Podrcznik psychoanalitycznych studiw charakterologicznych, ktrej przekad ukaza si wanie nakadem naszego wydawnictwa. Interesujce krytyczne rozwaania na temat pogldw i ycia Reicha znale mona w pracach dr. Piotra Szaka z Zakadu Filozofii Uniwersytetu dzkiego, publikowanych m.in. w Studiach Filozoficznych".
Jacek Santorski

Wstp
Wraz ze mierci Wilhelma Reicha duma emocjonalna" pozbya si swego najgroniejszego przeciwnika. Od chwili pojawienia si przekazu historycznego wszyscy umierceni przez t specyficznie ludzk chorob byli jej niewinnymi" ofiarami. Jednak Reich nie by niczego niewiadom ofiar. By pierwszym czowiekiem, ktry zbada i zrozumia biopatologiczne podstawy plagi, ktra powstaje w wyniku tumienia i zwalczania genitalnego ycia miosnego w najszerszym znaczeniu. Wilhelm Reich przez cae swoje ycie poszukiwa metody walki z ni. Nigdy nie przesta przypomina, e zaraza emocjonalna" jest tym wrogiem ludzkoci, ktry o ile nie zostanie dokadnie zrozumiany i zwalczony, na zawsze zakuje dzieci, modzie i ca mas biofizycznie i emocjonalnie chorych ludzi w acuchy miertelnego lku. Jego samego choroba nie dopada z nienacka. Rozpozna zawczasu nadcigajce zagroenie i z odwag prawdziwego uczonego obserwowa jej postpy. Widzc jej rozwj prbowa wyj poza lega-listyczn gadanin, w ktr wpltaa go zaraza" nie kompromitujc przy tym prawdy naukowej. Od mierci Reicha jego ksiki s nieustannie wznawiane, co wyranie pokazuje, e dumie" nie udao si osign celu, jakim jest ukrycie prawdy. Oszczercze ataki, ktrych celem bya dyskredytacja Wilhelma Reicha, aby odcign uwag od jego osigni naukowych, nie s ju teraz tak bardzo agresywne, chocia wci jeszcze si pojawiaj. Moliwa staa si wic trzewa ocena jego dziea. Funkcja orgazmu bya pierwsz przetumaczon na angielski prac Reicha. Nie jest to podrcznik, raczej autobiografia naukowa. Systematyczna prezentacja materiau nie mogaby ani pokaza czytelnikowi, jak w cigu tych dwudziestu lat stopniowo pojawiay si problemy i ich rozwizania, ani te unaoczni mu, e niczego nie mona byo tak poprostu wymyli i e wszystko zawdzicza swe istnienie zdumiewajcemu tokowi naukowej logiki". Wstrzsajcy jest fakt, e Wilhelm Reich, ktry by narzdziem tej logiki, musia umrze w pastwowym zakadzie penitencjarnym, a to, e ci, ktrzy troszczyli si o niego, byli bezsilni i e wielu, wiedzc o tym, nie przejmowao si w najmniejszym stopniu, jest tragiczne. Nie mona ju sta duej z boku powtarzajc: Wybacz im, gdy nie wiedz co czyni". Nadchodzi czas, abymy znaleli sposb zakoczenia tego nieustajcego mordowania ycia i wiedzy o yciu. Ta wiedza wraz z opublikowaniem prac Wilhelma Reicha staa si znowu dostpna, a my musimy nauczy si znosi prawd. Musimy zrozumie i zaakceptowa bioenergetyczn funkcj orgazmicznej pulsacji 1 musimy zrozumie, czym si stajemy i jak postpujemy, kiedy wymiewamy bd odrzucamy j. Ta ksika zawiera wiedz, z ktrej moemy czerpa nadziej.
Nowy Jork, 1961 Mary Higgins,Trustee The Wilhelm Reich Infant Trust Fund

Wstp do drugiego wydania

Odkrycie orgonu byo rezultatem nigdy nie ustajcych bada klinicznych nad pojciem energii psychicznej", pocztkowo jedynie na polu psychiatrii. Prezentowane dzieo moemy uwaa za obszerne wprowadzenie w nowo odkryt dziedzin biofizyki orgonu. Wiele wynikw biofizycznych i fizykalnych bada orgonu, ktre rozpoczy si okoo 1934 roku, zostao opublikowanych w International Journal of Sex-economy and Orgone Research, 1942-1945 i pojawi si wkrtce w drugim tomie Odkrycia orgonu pod tytuem Die Krebs-Biopathie. Dowiadczenie wskazuje jednoznacznie, e znajomo emocjonalnych funkcji energii biologicznej jest niezbdna dla zrozumienia jej funkcji fizjologicznych i fizykalnych. Biologiczne emocje, ktrym podporzdkowane s procesy psychiczne, stanowi same w sobie bezporedni wyraz czysto fizycznej energii kosmicznego orgonu. Drugie wydanie tego tomu nie zawiera adnych zmian.
Nowy Jork, luty 1947 roku.

I.

Wprowadzenie

Ksika ta podsumowuje dwadziecia lat mojej medycznej i naukowej pracy nad ywym organizmem. Pocztkowo pisaem j do szuflady", nie wahaem si wic mwi o tym wszystkim, co w innym przypadku musiabym pomin ze wzgldu na yjcych i ich, w potocznym tego sowa znaczeniu, dobre imi oraz pewne, wci jeszcze nie w peni opracowane koncepcje. Dla wikszoci ludzi zagadk jest, jak mog zajmowa si jednoczenie tak rnymi dyscyplinami jak psychologia gbi, socjologia, fizjologia, a obecnie rwnie biologia. Wielu psychoanalitykw chciaoby, abym powrci do psychoanalizy, socjologowie odsyaj mnie do nauk przyrodniczych, a biologowie do psychologii. Temat seksualnoci" pojawia si, zgodnie ze sw natur, we wszystkich naukowych obszarach badawczych. Zajmujc si takim centralnym zjawiskiem jak orgazm seksualny, natrafiamy na problemy zarwno z obszaru psychologii, jak i fizjologii, w rwnym stopniu z dziedziny biologii, co z zakresu socjologii. W naukach przyrodniczych trudno jest znale inne pole bada, ktre podobnie jasno ukazywaoby jedno wszystkiego, co yje, nie ulegajc przy tym wskiej, ograniczajcej specjalizacji. Ekonomia seksu staa si niezalen dyscyplin naukow, wyposaon we wasne metody badawcze i wasny podmiot badania. Jest opart na empirycznych podstawach naukowo-przyrodnicz teori seksualnoci. Konieczny sta si wic opis jej rozwoju. Przy tej okazji zamierzam wyjani, co uwaam za mj osobisty wkad, co czy moj prac z innymi obszarami bada i co kryje si za faszywymi pogoskami na temat mojej dziaalnoci. Ekonomia seksu narodzia si z psychoanalizy Freuda pomidzy 1919 a 1923 rokiem. Chocia ju okoo 1928 roku oddzielia si ona od swego pierwowzoru, ja sam dopiero po 1934 roku rozstaem si z Towarzystwem Psychoanalitycznym. Ksika ta jest bardziej opowieci o faktach i zdarzeniach, anieli podrcznikiem. Systematyczna prezentacja materiau nie mogaby ani pokaza czytelnikowi, jak w cigu tych 20 lat stopniowo pojawiay si problemy i ich rozwizania, ani te unaoczni mu, e niczego nie mona byo tak po prostu wymyli i e wszystko zawdzicza swe istnienie zdumiewajcemu tokowi naukowej logiki. To nie faszywa skromno skania mnie do stwierdzenia, e czuj si jedynie narzdziem tej logiki. Funkcjonalna metoda badawcza dziaa niczym kompas w nieznanym terenie. Nie znam doskonalszego dowodu potwierdzajcego suszno seksualno-ekonomicznej teorii ycia ni fakt, e odkryta w 1922 roku potencja orgazmiczna, ktra stanowi najwaniejszy element ekonomii seksu, znalaza swoj kontynuacj w odkryciu odruchu orgazmu (1935) i promieniowania orgonu (1939), uzyskujc jednoczenie naukowo--przyrodnicze uzasadnienie. Ta wewntrzna logika rozwoju ekonomii seksu stanowi punkt oparcia w kbowisku rnorodnych opinii, w walce z nieporozumieniami i w przezwycianiu ogromnych wtpliwoci w czasach, gdy pomieszanie zagraa jasnoci umysu. Naukowe biografie naley pisa w modym wieku. ywiona wwczas iluzja, e ludzie gotowi s zaakceptowa rewolucyjne odkrycia, pozwala trzyma si twardo

podstawowych faktw i stawia opr jake licznym pokusom przystania na kompromis. Nie unika si wwczas jeszcze miaych konkluzji, z intelektualnego wygodnictwa, potrzeby spokoju ducha, czy te pod wpywem naciskw z zewntrz. Pokusa zaprzeczenia seksualnej etiologii wielu chorb jest w przypadku ekonomii seksu o wiele wiksza, ni miao to miejsce w psychoanalizie. Z trudem jedynie udao mi si przeforsowa termin ekonomia seksu1 Pojcie to ma obejmowa nowy obszar nauki: badanie energii biopsychicznej. Zgodnie ze wspczenie panujcymi pogldami sowo seksualno" jest terminem nieprzyzwoitym i pokusa, aby ponownie pogry w niepamici jej znaczenie dla ycia czowieka, jest ogromna. Prawdopodobnie potrzeba bdzie pracy wielu pokole aby zarwno oficjalna nauka, jak i laicy zaczli traktowa seksualno powanie. Stanie si to chyba nie prdzej, a problemy ycia i mierci stojce przed spoeczestwami zmusz ludzi do zrozumienia i opanowania procesu seksualnego w atmosferze spoecznej akceptacji. Jednym z tych problemw jest endemia raka, innym psychiczne zadumienie, ktrego podem s dyktatury. Ekonomia seksu jest dyscyplin wchodzc w zakres nauk przyrodniczych. Nie wstydzi si tego, e zajmuje si seksualnoci, i nie moe reprezentowa jej nikt, kto nie potrafi przezwyciy wpojonego spoecznego lku przed oszczerstwami z powodu zajmowania si seksualnoci. Termin wegetoterapia" uywany na okrelenie metody terapeutycznej stosowanej w ekonomii seksu to waciwie ukon w stron wstydliwoci wiata wobec spraw seksu. Duo lepszym i na pewno bardziej poprawnym okreleniem tej techniki leczniczej byby termin orgazmoterapia", gdy tym wanie wegetoterapia jest w rzeczywistoci. Musiaem jednak uwzgldni fakt, e to okrelenie mogoby stanowi zbyt due obcienie spoeczne dla modych, rozpoczynajcych dopiero prac terapeutw. Niestety, ludzie wybuchaj zoliwym bd szyderczym miechem, gdy mwi si o tym, co stanowi rdze naturalnych ludzkich pragnie i uczu religijnych.

Ekonomia w psychoanalizie oznacza podejcie ilociowe do aktw psychicznych. Wynika ona z zaoenia, e zjawiska psychiczne maj sw energi pochodzc z popdw, ktra moe rosn, male oraz przemieszcza si. Sowo seks ma w psychoanalizie znacznie szersze znaczenie. Oznacza wszystkie pozytywne przeycia zwizane z deniem do obiektu, ktrym moe by inny czowiek lub wasne ciao. Seks w znaczeniu wszym jako akt fizyczny oznacza si sowem genitalno" (wszystkie przypisy oznaczone gwiazdkami red. wyd. poi.).

Przypuszczam, e za dziesi lub dwadziecia lat szkoa ekonomii seksualnej moe podzieli si na dwie zwalczajce si grupy. Jedna z nich bdzie twierdzi, e funkcja seksualna jest podporzdkowana oglnym funkcjom yciowym, w zwizku z czym mona j odrzuci. Druga grupa ekonomistw seksu bdzie zdecydowanie i burzliwie protestowa, starajc si ratowa honor bada nad seksualnoci. W tym sporze cakowitemu zapomnieniu moe ulec podstawowa tosamo procesw: seksualnego i yciowego. Rwnie i ja mog si podda i zaprzeczy temu, co w latach modzieczych zmaga byo moim najszczerszym przekonaniem naukowym. Za porednictwem moralizatorskich, biologicznie zorientowanych psychiatrw i biurokratw partyjnych faszyzujcy wiat moe jeszcze parokrotnie zagrozi zniszczeniem naszej cikiej pracy, tak jak zdarzyo si to w Europie. Moi przyjaciele, ktrym znany jest skandal wywoany przez faszystowsk kampani prasow skierowan przeciwko ekonomii seksu w Norwegii, wiedz, co mam na myli. Dlatego te zanim ja sam nie zmieni moich pogldw pod naciskiem przestarzaych warunkw spoecznych i nie zaczn utrudnia swoim autorytetem poszukiwania prawdy modym naukowcom, naley bezzwocznie ustali, czym jest ekonomia seksu. Teori seksualno-ekonomicznych bada zjawisk yciowych mona opisa w kilku zdaniach. Zdrowie psychiczne zaley od potencji orgazmnicznj, tzn. od tego, w jakim stopniu jednostka jest zdolna ulec i dowiadczy kulminacyjnego momentu w naturalnym akcie seksualnym. Podstaw potencji orgazmicznej tworzy niezaburzona neurotycznie zdolno kochania. Choroby psychiczne powstaj w wyniku zaburzenia tej naturalnej zdolnoci. W przypadku impotencji orgazmicznej, na ktr cierpi przewaajca wikszo ludzi, tworz si bloki nagromadzonej energii biologicznej, ktre staj si rdem irracjonalnych dziaa. Podstawowym zadaniem w leczeniu zaburze psychicznych jest odbudowanie naturalnej zdolnoci kochania, ktra zaley zarwno od uwarunkowa spoecznych, jak i psychicznych. Choroby psychiczne s konsekwencj seksualnego chaosu spoecznego, ktrego zadaniem od tysicy lat jest psychiczne podporzdkowanie ludzi panujcym w danym okresie warunkom istnienia i internalizacja 2 zachodzcej na zewntrz mechanizacji ycia. Suy on zakotwiczeniu w psychice mechanistycznej i autorytarnej cywilizacji poprzez pozbawienie ludzi samodzielnoci. Energie witalne reguluj si w sposb naturalny i nie potrzebuj narzuconych obowizkw ani narzuconej moralnoci, ktre bez wtpienia wskazuj na istnienie impulsw antyspoecznych. Dziaania antyspoeczne s wyrazem popdw wtrnych, 3 jakie powstaj w wyniku stamszenia naturalnego ycia i pozostaj w sprzecznoci z naturaln seksualnoci. Czowieka wychowanego w atmosferze potpienia dla ycia i seksu cechuje lk przed przyjemnoci, ktry fizjologicznie przejawia si jako chroniczne napicia miniowe. Ten wanie neurotyczny lk przed przyjemnoci stanowi rdo odradzania si w ludziach wiatopogldw negujcych ycie i rodzcych dyktatury.
2 3

Internalizacja branie do siebie jako swoich, aktw psychicznych innych ludzi. Popdy wtrne termin oryginalny W. Reicha. Jest to popd zmieniony w wyniku tumienia popdu pierwotnego.

Jest jdrem lku przed niezalenym, wolnym yciem, ktry z kolei staje si najpotniejszym rdem siy dla wszelkich form reakcyjnej polityki i dominacji jednostek lub grup nad masami pracujcych ludzi. Jest on lkiem biofizjologicznym i stanowi centralny problem w obszarze bada psychosomatyki. Dotychczas by najwiksz przeszkod w badaniu nie podlegajcych woli funkcji yciowych, ktrych osoba neurotyczna moe dowiadczy jedynie jako niesamowite i budzce przeraenie. Struktur charakteru wspczesnego czowieka, uksztatowanego przez liczc sze tysicy lat patriarchalno-autorytarn kultur, cechuje pancerz charakterologiczny 4 chronicy go przed jego wasn wewntrzn natur i przed otaczajcym go spoecznym cierpieniem. Pancerz charakterologiczny tworzy podstawy izolacji, poczucia bezradnoci, dzy wadzy, lku przed odpowiedzialnoci, tsknot mistycznych oraz neurotycznie impotentnej buntowniczoci, podobnie jak chorobliwego i nienaturalnego pogodzenia si z losem. Ludzie z wrogoci odwrcili si od swojej ywotnoci. rdo tej alienacji nie jest natury biologicznej, ale spoeczno-ekonomicznej i nie istniaa ona na tych etapach historii ludzkoci, ktre poprzedzay rozwj patriarchatu. Naturaln przyjemno zwizan z prac i dziaaniem zastpi przymus obowizku. Przecitna struktura mas ludzkich zmienia si, stajc si bezradn i pen lku przed yciem, tak e autorytarne dyktatury nie tylko mog odnosi zwycistwa, ale take znajduj uzasadnienie swego istnienia, powoujc si na rzeczywiste postawy ludzkie, takie jak nieodpowiedzialno i niedojrzao. Midzynarodowa katastrofa, ktrej wanie dowiadczamy, jest ostateczn konsekwencj owej alienacji ycia." Uksztatowanie si autorytarnej struktury mas ludzkich nastpio nie pod wpywem naturalnej rodzicielskiej mioci, lecz w ramach autorytarnej rodziny, ktrej gwnym narzdziem jest tumienie seksualnoci w dzieciach i dojrzewajcej modziey. W wyniku rozdarcia ludzkiej struktury, natura i kultura, instynkt i moralno, seksualno i efektywno stay si nie do pogodzenia. Upragnione od niepamitnych czasw jedno i zgodno kultury i natury, pracy i mioci, moralnoci i seksualnoci pozostan jedynie marzeniem tak dugo, dopki ludzie nie zaakceptuj biologicznej potrzeby naturalnego (orgazmicznego) zaspokojenia seksualnego. Do tego czasu rwnie tak prawdziwa demokracja, jak i wiadoma i odpowiedzialna wolno pozostan iluzj. Ludzk egzystencj charakteryzuje bezsilne podda nie si chaotycznym warunkom spoecznym. Wszdzie wok zabija si ycie czy to bezwzgldnym wychowaniem, czy te na wojnach. W dziedzinie psychoterapii wypracowaem technik charaktero--analitycznej wegetoterapii. Jej podstawow zasad jest przywrcenie biopsychicznej ruchliwoci poprzez rozpuszczanie charakterologicznych i miniowych blokw (opancerze"). Odkrycie bioelektrycznej natury seksualnoci i lku umoliwio eksperymentalne uzasadnienie stosowania tej techniki leczenia nerwic. Seksualno i lk s przeciwstawnymi sobie funkcjami ywego organizmu: pena radoci ekspansja i lkowe przeciwdziaanie.
4

Pancerz charakterologiczny (Charakterliche Pancerung). Oryginalny termin W. Reicha na oznaczenie utrwalonego zespou obron przed wiatem zewntrznym i wasnymi nieakceptowanymi popdami

Formua orgazmu, ktr stosuje ekonomia seksu, brzmi nastpujco: mechaniczne napicie -> adunek bioelektryczny -> rozadowanie bioelektryczne -> mechaniczne odprenie. Okazao si, e jest to formua wszystkich funkcji yciowych. Doprowadzia nas ona do eksperymentalnego badania organizacji materii od formy nieoywionej do oywionej, do eksperymentalnego badania bionu, a ostatnio do odkrycia promieniowania orgonu. Badania seksualnoci i bionu umoliwiy nowe podejcie do problemu raka i wielu innych zaburze ycia wegetatywnego. Bezporedni przyczyn caego rzdu wyniszczajcych chorb jest fakt, e ludzie s jedynym gatunkiem, ktry nie realizuje naturalnego prawa seksualnoci. Spoeczna negacja ycia doprowadzia do mierci milionw ludzi, czy to w czasie wojny, czy te w wyniku psychicznych. i somatycznych zaburze funkcji yciowych. Proces seksualny, lub innymi sowy, ekspansywny proces przyjemnoci biologicznej jest produktywnym procesem yciowym per se! To znaczy bardzo wiele, cho brzmi prawie zbyt prosto. Wanie owa prostota jest rdem tajemniczoci, o ktr niektrzy ludzie oskaraj moj prac. Sprbuj opisa, w jaki sposb rozsupaem wze, ktry do tej pory uniemoliwia ludziom wgld w te problemy. Mam nadziej, e przekonam czytelnikw, i nie ma w tym adnej magii, lecz przeciwnie, e moja teoria stanowi uniwersaln, cho jeszcze nie uznan, ludzk wiedz o funkcjonowaniu ycia. Powszechnej alienacji ycia naley przypisa, e odkryte przeze mnie fakty byy wci pomijane bd zatajane. Historia ekonomii seksu bdzie niepena, jeli nie wspomnimy o wkadzie, jaki wnieli jej zwolennicy. Moi przyjaciele i wsppracownicy zrozumiej, dlaczego musz si powstrzyma od zoenia w tym miejscu nalenego hodu ich dokonaniom. Mog jednak za pewnie wszystkich, ktrzy walczyli o ekonomi seksu, czsto cierpic z tego powodu, e bez ich wysiku jej peny rozwj byby niemoliwy. W niniejszej pracy przedstawiam ekonomi seksu wycznie z perspektywy europejskich uwarunkowa, ktre doprowadziy do obecnej katastrofy. Zwycistwo dyktatury mona przypisa masowej chorobie psychicznej mieszkacw Europy, niezdolnych do urzeczywistnienia demokracji ani w jej ekonomicznym, ani w spoecznym, ani te w psychologicznym aspekcie. Zbyt krtko przebywam w Stanach Zjednoczonych, abym mg oceni, w jakim stopniu opis ten dotyczy rwnie warunkw amerykaskich. Mwic o warunkach mam na myli nie tylko zewntrzne relacje midzy ludmi i spoeczne uwarunkowania, ale take gbok struktur psychiczn mieszkacw Ameryki i ich spoeczestwa. Potrzeba czasu, aby mc j rzeczywicie pozna. Przypuszczam, e angielskojzyczne wydanie tej ksiki wywoa wielorakie sprzeciwy. W Europie dziki wieloletniemu dowiadczeniu nauczyem si ocenia na podstawie okrelonych wskazwek znaczenie danego ataku, krytyki czy pochway. Poniewa nie ma powodu, aby zakada, e reakcja pewnych krgw w tym kraju bdzie rni si w sposb zasadniczy od europejskiej, chciabym z gry odpowiedzie na moliwe zarzuty. Ekonomia seksu nie ma nic wsplnego z jakkolwiek istniejc organizacj polityczn czy ideologi. Koncepcje polityczne, ktre wyodrbniaj rne warstwy i klasy spoeczne, nie daj si zastosowa do ekonomii seksu. Spoeczne odrzucenie

naturalnej seksualnoci i jej tumienie u dzieci i modziey jest uniwersalnym faktem, wykraczajcym poza wszelkie stanowe czy grupowe rnice. Ekonomia seksu staa si przedmiotem atakw ze strony przedstawicieli partii wszystkich kierunkw politycznych. Moje publikacje zostay zakazane zarwno przez komunistw, jak i przez faszystw; byy krytykowane i potpiane tak przez rzdy policyjne, jak i przez socjalistw czy buruazyjnych liberaw. Z drugiej strony spotykay si z uznaniem i powaaniem we wszystkich warstwach i krgach spoecznych. Zwaszcza wyjanienie funkcji orgazmu zostao dobrze przyjte przez najrniejsze rodowiska naukowe i kulturalno-polityczne. Stumienie seksualne, sztywno biologiczna, moralizowanie i ascetyzm nie ograniczaj si jedynie do niektrych klas czy warstw spoecznych, lecz pojawiaj si wszdzie. Wiem, e s duchowni, ktrzy przyznaj, e istnieje rnica midzy naturaln i nienaturaln seksualnoci i akceptuj naukowy pogld, zgodnie z ktrym pojcie Boga jest tosame z prawem natury; wiem rwnie, e s inni duchowni, ktrzy w uwiadamianiu i praktycznym urzeczywistnianiu dziecicej i modzieczej seksualnoci dostrzegaj zagroenie dla istnienia Kocioa i dlatego zwalczaj je przy pomocy drastycznych rodkw. Zarwno pochway, jak i nienawi powoyway si w obronie swoich racji za kadym razem na t sam ideologi. Uwaano, e ekonomia seksu stanowi zagroenie tak dla liberalizmu i demokracji, jak i dla dyktatury proletariatu, honoru socjalizmu czy te honoru niemieckiej kobiety. W rzeczywistoci wyjanienie funkcji yciowych zagraa tylko jednej postaw i jednemu rodzajowi porzdku spoecznego i moralnego: wszelkiego typu autorytarno-dyktatorskim reimom, ktre poprzez przymusy moralne i przymusow prac d do zniszczenia spontanicznej przyzwoitoci i naturalnej samoregulacji energii yciowych. Jeli chcemy by uczciwi, musimy przyzna, e dyktatura autorytarna wystpuje nie tylko w pastwach totalitarnych. Mona j odnale w Kocioach, podobnie jak w stowarzyszeniach akademickich, wrd komunistw, jak i w rzdach parlamentarnych. Jest uniwersaln tendencj powsta w rezultacie tumienia ycia; wychowanie autorytarne tworzy u ludzi wszelkich narodowoci psychologiczn podstaw, ktra umoliwia zaakceptowanie i wprowadzenie dyktatury. Jej gwne elementy to mistyfikacja procesu ycia, rzeczywista bezradno w kwestiach materialnych i spoecznych, lk przed podjciem odpowiedzialnoci za wasne ycie, a w zwizku z tym bierne lub aktywne domaganie si iluzorycznego bezpieczestwa i autorytetu. Prawdziwe, prastare denie do demokratyzacji ycia spoecznego opiera si na samostanowieniu, naturalnym instynkcie spoecznym i naturalnej moralnoci, na sprawiajcej rado pracy i na doczesnym szczciu w mioci, a kad iluzj uwaa za niebezpieczn. Dlatego nie tylko nie bdzie obawia si naukowo-przyrodniczego rozumienia ycia, ale skorzysta z niego, aby praktycznie i naukowo, a nie jedynie iluzorycznie, rozwaa podstawowe problemy rozwoju struktury czowieka. Wszdzie, zgodnie z naturaln organizacj procesu pracy, podejmowane s wysiki przeksztacenia demokracji formalnej w prawdziw demokracj wszystkich pracujcych, w demokracj pracy. W obszarze higieny psychicznej pierwszym i najwaniejszym zadaniem jest

zastpienie chaosu seksualnego, prostytucji, literatury pornograficznej i kupczenia seksem przez naturalne szczcie w mioci, chronione przez spoeczestwo. Nie ma w tym ani chci zniszczenia rodziny", ani pragnienia podwaenia moralnoci". Rodzina i moralno s niszczone przez przymus rodziny i przymusow moralno. W dziaalnoci zawodowej naszym zadaniem jest naprawianie szkd, jakimi s choroby psychiczne spowodowane przez chaos seksualny i rodzinny. Aby poradzi sobie z chorob psychiczn, musimy jasno odrnia naturaln mio istniejc midzy rodzicami i dziemi od form przymusu rodzinnego. Zaraza familijnoci" niszczy wszystko, ku czemu d uczciwe ludzkie starania. Chocia nie nale do adnej organizacji politycznej ani religijnej, mam jednak jasno okrelony pogld na ycie spoeczne. W odrnieniu od wszelkiego typu politycznych, czysto ideologicznych czy mistycznych wiatopogldw jest to pogld racjonalno-naukowy. U jego podoa ley moje przekonanie, e na Ziemi nigdy nie zapanuje trway pokj i prne bd wszelkie prby rzeczywistego uspoecznienia ludzi, dopki wszelkiego typu nieporadni i nieprzygotowani do swej funkcji politycy i "dyktatorzy bd przewodzi zaburzonymi neurotycznie i seksualnie chorymi masami ludzi. Organizacja spoeczna czowieka spenia naturaln funkcj ochrony pracy i mioci. Od najdawniejszych czasw skuteczno realizacji tych dwch obszarw biologicznej aktywnoci czowieka zaleaa od bada naukowych i myli. Nauka, praca i naturalna mio to rda naszego ycia. Powinny wic nim rzdzi, bdc traktowane z pen odpowiedzialnoci przez ludzi pracy. Higiena psychiczna na skal masow wymaga zmobilizowania siy wiedzy przeciw sile ignorancji; siy pracy potrzebnej dla ycia przeciw pasoytnictwu w jakiejkolwiek formie, czy to natury ekonomicznej, intelektualnej czy filozoficznej. Jeli powanie potraktujemy nauki przyrodnicze, bd one mogy podj walk przeciw niszczcym ycie siom, niezalenie od tego, kto i gdzie dokonuje zniszczenia. Oczywicie nikt nie posiada caej wiedzy, potrzebnej do ochrony naturalnej funkcji ycia. Naukowo-racjonalny wiatopogld odrzuca dyktatur dajc demokracji pracy. Spoeczna sia zrodzona z naturalnego poczucia ycia i szacunku dla pracy, ktr wadaliby ludzie pracy w imieniu i dla wszystkich pracujcych, byaby niezwyciona. Jednak sia ta wymaga, aby masy pracujce stay si cakowicie psychicznie niezalene i zdolne do podjcia penej odpowiedzialnoci za ycie spoeczne i za racjonalne okrelenie wasnego ycia. Psychiczna nerwica mas, ktra materializuje si we wszelkiego rodzaju dyktaturach i politycznym chaosie, uniemoliwia ludziom pracy osignicie prawdziwej niezalenoci. Aby poradzi sobie z nerwic mas i irracjonalizmem w yciu spoecznym, tj. aby wprowadzi prawdziw higien psychiczn, konieczna jest struktura spoeczna, ktra wyeliminuje ndz materialn i zabezpieczy kadej jednostce swobodny rozwj energii yciowych. Tylko taka struktura spoeczna moe by uznana za prawdziw demokracj. Jednak prawdziwa demokracja nie jest stanem wolnoci", ktry wybrany w wyborach lub totalitarny rzd mgby podarowa, przyzna czy zagwarantowa jakiej grupie ludzi. Prawdziwa demokracja jest trudnym i dugotrwaym procesem, w ktrym chronieni przez spoeczestwo i prawo ludzie maj (a nie dostaj")

moliwo uczenia si, jak kierowa zarwno wasnym, jak i spoecznym yciem, a take moliwo osigania coraz lepszych form ycia. Prawdziwa demokracja nie przestaje wic nigdy si rozwija, nigdy nie upodobnia si do starca rozkoszujcego si swoj chlubn bojow przeszoci, lecz jest nieustannym procesem borykania si z problemami nieprzerwanego rozwoju nowych idei, nowych odkry i nowych form ycia. Jednak rozwj ku przyszoci tylko wtedy bdzie staym i nieprzerwanym procesem, jeli to, co si zestarzao i zmurszao, co spenio ju swoj rol na wczeniejszym etapie rozwoju demokracji, bdzie na tyle przenikliwe, e ustpi miejsca modemu i nowemu, nie prbujc zdusi ich w zarodku swoim dostojestwem czy formalnym autorytetem. Tradycja jest bardzo wana. Jest ona wwczas demokratyczna, jeli speniajc swoj naturaln funkcj przekazuje nowemu pokoleniu wiedz o dobrych i zych dowiadczeniach przeszoci, tzn. gdy umoliwia uczenie si na starych bdach i uniknicie popenienia podobnych. Tradycja staje si zgub demokracji, kiedy odmawia modym prawa dokonywania wasnych wyborw, gdy prbuje narzuci im, co w nowych warunkach ycia powinni uzna za dobre", a co za ze" . Tradycjonalici atwo i chtnie zapominaj, e utracili zdolno oceniania tego, co nie jest tradycj. I tak na przykad udoskonalenie mikroskopu nie oznaczao zniszczenia pierwszego egzemplarza, odwrotnie osignito je zachowujc mikroskop i rozwijajc go zgodnie z coraz bardziej zaawansowanym poziomem wiedzy czowieka. Wspczeni badacze wirusw nie mogliby skutecznie pracowa korzystajc z mikroskopu, jakiego uywano w czasach Pasteura. Wyobramy sobie tylko, e mikroskop Pasteura chciaby zakaza budowy mikroskopu elektronicznego i posiadaby do tego odpowiedni wadz! Gdyby modzi mogli bezpiecznie powiedzie: To wemiemy od was, bo jest solidne, rzetelne, wci aktualne i moe si rozwija. Tam tego jednak nie moemy przej; byo przydatne i prawdziwe w waszych czasach, ale dla nas jest ju bezuyteczne" wwczas odnosiliby si do tradycji z szacunkiem, a nie z nienawici. Jednak ci sami modzi ludzie musz by przygotowani na to, e rwnie ich dzieci powiedz im kiedy to samo. Rozwj przedwojennej demokracji w pen i prawdziw demokracj pracy oznacza zdobycie przez og spoeczestwa umiejtnoci rzeczywistego okrelenia swojego istnienia, zamiast formalnego, czciowego i niedoskonaego sposobu okrelania si, jakim dysponuje w chwili obecnej. Racjonalne opanowanie procesu spoecznego musi zastpi irracjonalne, polityczne ksztatowanie woli mas ludzkich. Wymaga to od ludzi, aby uczyli si w coraz wikszym stopniu podejmowa z wasnej woli odpowiedzialno za wolno, zamiast oczekiwa, niczym dzieci, e kto moe im j podarowa bd zagwarantowa. Demokracja, o ile chce wykorzeni w masach ludzkich skonno do dyktatury, musi udowodni, e jest w stanie wyeliminowa ubstwo i doprowadzi do racjonalnej niezalenoci ludzi. To i tylko to mona nazwa organicznym rozwojem spoecznym. Sdz, e europejskie demokracje przegray w walce z dyktatur, poniewa systemy demokratyczne byy zbyt formalne i za mao w nich byo rzeczywistej praktycznej demokracji. Obawa przed penym wigoru yciem determinowaa kade

przedsiwzicie edukacyjne. Demokracja bya postrzegana jako stan zagwarantowanej wolnoci", a nie jako rozwj odpowiedzialnoci spoeczestwa. Rwnie w systemach demokratycznych wci uczy si ludzi lepego posuszestwa wobec autorytetw. Tragiczne wydarzenia naszych czasw pokazay, e ludzie wychowani w ten sposb sami pozbawiaj si wolnoci, zabijaj dawc wolnoci i podaj za dyktatorem. Nie jestem politykiem i nie znam si na polityce, ale jestem spoecznie wiadomym naukowcem. Dlatego te przyznaj sobie prawo powiedzenia tego, co uwaam za prawd. Jeeli moje obserwacje naukowe bd mogy przyczyni si do utworzenia lepszej organizacji relacji midzyludzkich, to cel mojej pracy zostanie osignity. Gdy padn dyktatury, ludzka spoeczno bdzie potrzebowaa prawdy, szczeglnie za tej prawdy, ktra jest niepopularna. Prawda dotyczca ukrytych powodw obecnego chaosu spoecznego ostatecznie zwyciy, niezalenie od tego, czy ludzie bd tego chcieli, czy te nie. Twierdzi ona midzy innymi, e dyktatura zakorzeniona jest w irracjonalnej obawie przed yciem, jak ywi ludzkie masy. Ten, kto gosi t prawd, naraony jest na niebezpieczestwo, ale moe poczeka, nie musi walczy o wadz, aby narzuci innym prawd. Jego si jest znajomo faktw dotyczcych caej ludzkoci. Cho fakty te mog by wymiewane i odrzucane, to jednak w czasach spoecznego zagroenia wola ycia spoeczestwa zmusza do ich uznania. Obowizkiem naukowca jest domaga si prawa do wolnoci sowa w kadych warunkach; to prawo nie moe by pozostawione tym, ktrzy niszcz ycie. Tak duo mwi si o tym, e obowizkiem onierza jest powicenie ycia za ojczyzn; tak mao natomiast syszymy o obowizku naukowca, by wyjani odkryt prawd nie baczc na cen, jak przyjdzie mu za to zapaci. Lekarz czy nauczyciel ponosi odpowiedzialno tylko za jedno: powinien, nie baczc na siy niszczce ycie, nieugicie wykonywa swj zawd w trosce o dobro tych, ktrzy zostali mu powierzeni. Nie wolno mu reprezentowa jakiejkolwiek ideologii sprzecznej z nauk medyczn czy pedagogik. Ten, kto odmawia tego prawa naukowcom, lekarzom, wychowawcom, inynierom czy pisarzom, zwc si przy tym demokrat, jest zwykym hipokryt lub co najmniej ofiar plagi irracjonalizmu. Walka z dum dyktatury jest beznadziejna, o ile nie bdziemy stanowczo i powanie traktowa problemw ycia, gdy dyktatura rozwija si i moe si rozwija jedynie w mroku nieznajomoci problemw ycia i mierci. Czowiek staje si bezradny, gdy brakuje mu wiedzy; a ta bezradno wywoana ignorancj jest poywk dla dyktatury. Nie mona nazwa demokratycznym porzdku spoecznego, w ktrym istnieje obawa przed stawianiem najistotniejszych pyta, znajdowaniem nieoczekiwanych odpowiedzi i podejmowaniem wok nich dyskusji. Taki system musi ulec przy najsabszym nawet ataku na jego instytucje ze strony samozwaczych dyktatorw. To wanie wydarzyo si w Europie. Wolno religii staje si dyktatur, gdy nie idzie w parze z wolnoci nauki, gdy nie ma wwczas swobodnej rywalizacji rnorodnych interpretacji procesu ycia. Trzeba w kocu jednoznacznie wyjani, czy Bg" jest brodat, wszechmocn, niebiask postaci, czy te reprezentuje on kosmiczne, kierujce nami prawo natury. Tylko wtedy gdy Bg i prawo natury s tosame, moliwe staje si wzajemne zrozumienie

pomidzy nauk i religi. Jedynie krok dzieli dyktatur ziemskich przedstawicieli Boga od dyktatury zbawcy ludzkoci z boego nakazu. Moralno staje si dyktatur, kiedy traktuje naturalne ludzkie poczucie ywotnoci na rwni z pornografi. Niezalenie od swej intencji tworzy warunki rozwoju dla seksualnego brudu i niszczy naturaln ludzk rado mioci. Naley z ca moc protestowa przeciwko temu, aby ci, ktrzy opieraj swoje zachowanie spoeczne na wewntrznych zasadach, a nie na zewntrznych, narzuconych formach, nazywani byli ludmi niemoralnymi. Mczyzna i kobieta staj si mem i on nie dlatego, e otrzymuj sakrament, ale poniewa czuj si maonkami. To wewntrzne, a nie zewntrzne prawo jest miar prawdziwej wolnoci. Moralna hipokryzja to najgroniejszy wrg naturalnej moralnoci, ktrego nie mona zwalcza inn, przymusow moralnoci, a jedynie poprzez poznanie naturalnego prawa procesu seksualnego. Naturalne zachowanie moralne wymaga swobodnego rozwoju naturalnego procesu yciowego. Przymusowa moralno natomiast kroczy w parze z patologiczn seksualnoci. Stosowanie przymusu jest postpowaniem po najmniejszej linii oporu. atwiej jest wymaga dyscypliny i narzuca j z pozycji autorytetu ni uczy dzieci naturalnych zachowa seksualnych i czerpania przyjemnoci z samodzielnie wykonywanej pracy. atwiej jest ogosi si wszechwiedzcym przywdc wybranym przez Boga i za pomoc dekretw zarzdza, co miliony ludzi maj myle i robi, ni biorc udzia w starciu rnorodnych opinii znale si w sercu konfliktu midzy racjonalnoci i irracjonalnoci. atwiej jest da ustawowego zapisu obowizku szacunku i mioci ni pozyskiwa przyja dziki ludzkim postpkom. atwiej jest sprzeda swoj niezaleno w zamian za poczucie materialnego bezpieczestwa, anieli prowadzi odpowiedzialn, niezalen egzystencj i by panem samego siebie. Wygodniej jest narzuca okrelony sposb postpowania podwadnym ni naprowadza na niego uwzgldniajc cudze skonnoci. Dlatego te dyktatura jest zawsze atwiejsza ni prawdziwa demokracja. Z tych wanie powodw wygodnicki demokratyczny przywdca zazdroci dyktatorowi i w kocu stara si go naladowa. atwo stan w obronie frazesw, lecz trudno jest broni prawdy. Z tego te powodu ci, ktrzy nie wierz w ycie lub utracili sw wiar, poddaj si mrocznym wpywom lku przed yciem, z ktrego rodz si dyktatury. Proces ycia jest w swej istocie racjonalny". Staje si groteskowy, kiedy nie moe rozwija si swobodnie. A jako groteska moe ju tylko wzbudza lk. Dlatego jedynie znajomo procesu ycia jest w stanie lk ten rozproszy.

Cho nie wiemy, jak krwawe walki naszego pomieszanego wiata uksztatuj przysze stulecia, jednego moemy by pewni: nauka o procesie ycia jest silniejsza ni wszelka tyrania i nienawi ycia. To Galileusz, a nie Neron, Pasteur, a nie Napoleon, Freud, a nie Schicklgruber 5 tworzyli podstawy techniki, zwalczali choroby, zgbiali tajemnice psychiki, to oni wanie zagwarantowali nam nasze istnienie. Ci drudzy korzystali jedynie z osigni wielkich ludzi, chcc zniszczy proces ycia. Korzenie nauk przyrodniczych sigaj nieskoczenie gbiej ni przemijajcy faszystowski tumult.
Nowy Jork, listopad 1940 Wilhelm Reich

Schicklgruber rodowe nazwisko Adolfa Hitlera.