Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

LI NI U
Vit Nam ang i trn con ng i mi v hi nhp vi nn kinh t th gii. Nhng quy lut kinh t khch quan v tt yu ang tng gi, tng pht iu chnh nn kinh t ton cu, nn kinh t ca tng khu vc, tng quc gia v bn thn mi chng ta. Qu trnh m ca, hi nhp kinh t trong khu vc tin n ton cu ho nn kinh t ang dn chng t l mt quy lut ca loi ngi tin b. bt kp vi qu trnh ny th mi quc gia phi lin tc c nhng ci cch nhm lm ph hp v thch nghi vi mi trng bn ngoi. Trong cng cuc ci cch , ci cch v thu lun c cc quc gia ch trng. i vi Vit Nam trong thi gian ti sau khi Vit Nam c gia nhp WTO th nhng bin i v c cu thu v ngun thu ngn sch s l mt iu khng th trnh khi. Thu l mt vn nhy cm khp mi ni trdn th gii khng ring g Vit Nam, th nhng tnh trn dn s 82 triu a s ngi dn ch quen tr thu gin thu qua tiu si mua hng ho, t ngi phi ng thu li tc. Chnh v th lin tip nhiu ngy qua, bo ch a ln mng rt nhiu bi tng thut lin quan n bn d tho lut thu thu nhp c nhn va c b ti chnh cng b ngy 05/09/2006. D nhin y mi ch l mt d tho d kin s c hon chnh ln cht chuyn qua quc hi xem xt thng qua vo nm 2007, v hiu lc thi hnh t nm 2009. Trong thi gian gn y h thng thu nc ta c rt nhiu thay i nhm thch nghi vi iu kin mi. Php lnh thu thu nhp c nhn ra i nm 1991, cho n nay qua nm ln sa i, b sung v hin nay chnh ph ang nghin cu nhm xy dng thnh Lut thu thu nhp c nhn l mt trong nhng minh chng cho cng cuc ci cch thu ca Vit Nam. Thu thu nhp c nhn l mt sc thu trc thu c vai tr ht sc quan trng. N ra i tng i sm cc nc pht trin v ngy nay th pht trin rng ri hu ht cc quc gia trn th gii. S pht trin ca n ng hnh vi s pht trin ca nn kinh t v ngy cng khng nh c vai tr, chc nng l mt ngun thu quan trong trong ngn sch nh nc v l cng c gp phn m
1

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

bo cng bng x hi mt cch c lc. Chnh v vy, vic nghin cu v hon chnh php lnh thu thu nhp c nhn, ng thi sm xy dng thnh Lut thu thu nhp c nhn l mt vic lm cn thit t by gi. Bi vy, mong mun c tm hiu v nghin cu su hn v thu, em chn ti: Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam . ti ny bao gm hai chng: Chng I: Gii thiu v thu TNCN v qun l thu TNCN bao gm khi nim, c im, c s tnh thu, vai tr v cc bc trong cng tc qun l thu TNCN. Chng II: Gii thiu v thc trng thu TNCN Vit Nam bao gm nhng ni dung c bn trong php lnh thu TNCN Vit Nam, cng tc qun l thu TNCN Vit Nam, kt qu, mc tiu, quan im xy dng lut thu TNCN v nhng bt cp cn tn ng Vit Nam. ti ny hon thnh c nh ngy hm nay em xin chn thnh cm n s gip , hng dn nhit tnh ca thy gio Nguyn Tt Thng. Em mong mun sau ti ny em s b sung c hon chnh hn v cc kin thc thu thu nhp c nhn ni chung v thu thu nhp c nhn Vit Nam ni ring.

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

CHNG I: THU THU NHP C NHN V QUN L THU THU NHP C NHN
1.1 THU THU NHP C NHN:

1.1.1 Khi nim thu thu nhp c nhn: Thu thu nhp c nhn (thu TNCN) l mt loi thu thc thu nh trn thu nhp ca cc c nhn trong tng thi k. Thu thu nhp c nhn l mt sc thu xut hin tng i sm. Ln u tin n xut hin Anh vo nm 1799. M, thu TNCN xut hin trong thi k chin tranh 1812. Sau nm 1815 n b xo b M do nh nc khng c nhu cu tng thu ngn sch. Nhng n nm 1862 thu TNCN quay tr li M nhm mc ch cung cp ngun ti chnh cho cuc ni chin. Thu TNCN xut hin Nht nm 1887, Trung Quc nm 1936 cn Hn Quc nm 1974. 1.1.2 c im ca thu TNCN: Thu nhp chu iu tit ca thu s cn c vo c th ngun gc pht sinh ca cc khon thu nhp v cn c vo c im c tr hay mt s c im khc tu theo lut ca tng nc. Do i tng np thu ng thi cng chnh l i tng chu thu nn thu TNCN c xp vo loi thu trc thu. Khng ging cc loi thu gin thu (nh thu tiu dng) khon thu c tnh sn trong gi thanh ton nn n khng nh hng nhiu n tm l ngi mua v khon thu mnh phi np. Thu trc thu c th hiu bng by l nh nc trc tip th tay vo ti chng ta v ly tin ca ta ra, iu chc chn c nh hng mnh v tm l ca ngi np thu. Chnh v vy mi khi chnh ph c nhng thay i trong chnh sch thu TNCN nh vic iu chnh thu sut hay thay i pham vi cc i tng c min gim thu th u gy ra nhng phn ng mnh m trong dn c. Thu TNCN thng thng l loi thu lu tin. Cc nc thng xy dng mt biu thu lu tin, cc bc ng vi mc thu nhp cng cao th mc thu sut bin cng cao. Do nhng ngi c thu
3

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

nhp cng cao th phi chu mc thu ng gp cao hn so vi nhng ngi c mc thu nhp thp hn. N gp phn m bo tnh cng bng trong x hi (cng bng y l cng bng theo chiu dc). Khong cch tng i gia cc bc thu sut s quyt nh tnh cht lu tin mnh hay yu ca biu thu. Thu TNCN l mt loi thu phc tp v mang tnh trung lp i vi c cu kinh t: Do c im l iu tit ln thu nhp ca dn c, phm vi iu chnh rt rng nn vic qun l i loi thu ny l ht sc kh khn. N d gy phn ng cho ngi np thu. ng thI do tnh cht phn tn v ng ca i tng chu thu v ngun thu nn cng tc qun l thu thu rt kh khn. Chnh v c im ny m chi ph hnh thu ca thu thu nhp c nhn rt cao. 1.1.3 C s tnh thu: hng ti mc tiu cng bng dc cc nc thng quy nh thu nhp bnh qun lm cn c tnh thu theo hai c s: Thu nhp bnh qun chu thu c xc nh theo tng c nhn. MI c nhn c chn lm c s tnh thu. Cch tnh ny n gin, d p dng nhng nhng mc tiu cng bng t c cha cao. Cc nc p dng theo nguyn tc ny thng km theo nhng quy nh khu tr hay trc gim theo gia cnh mt s chi ph nht nh cho vict hc hin ngha v i vi gia nh. Thu nhp bnh qun chi theo thu xc nh theo h gia nh. TNBQ/ngi/h gia nh s l thu nhp tnh thu. S thu thu st vI kh nng np the ca cc c nhn v qua mc tiu cng bng c kh nng t oc nhiu hn. Tuy nhin cch thu ny hon ton khng n gin v i hI nhiu iu kin mi c th t chc qun l thu tt. 1.1.4 Vai tr ca thu TNCN: Nn kinh t ngy cng pht trin, mc sng ngI dn cng cao th thu TNCN. ngy cng gp phn quan trng trong ngun thu nhn sch nh nc. Do thu TNCN thu c da vo mc thu nhp ca dn c. Thu nhp ca dn c cng cao th iu ng ngha vI mc thu t thu TNCN s tng.
4

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

iu ch c th c khi nn kinh t c tc tng trng cao, GDP ln. Thng thng nhng nc cng pht trin th t trng ng gp ca thu trc thu cng ln, trong thu TNCN chim t trng kh cao. Ngc li, nhng nc ang pht trin, i sng ngI dn cha cao, thu nhp trung bnh mI ch cho cc sinh hot cn thit ca ngI dn v tit kim ra mt phn rt nh nn kh nng ng thu TNCN cho nh nc l rt thp. BI vy thu TNCN thu c t l thun vi mc pht trin ca nn kinh t mt quc gia. Thu TNCN do tt yu s dn tr thnh mt ngun thu quan trng hang u trong ngun thu ngn sch nh nc. Thu TNCN gp phn m bo tnh cng bng v gim bt s phn ho giu ngho trong x hi. Do c im ca thu l nh trn thu nhp ca cc c nhn cng vi tnh cht lu tin ca thu TNCN thu hp c khong cch v thu nhp ca cc c nhn trong x hi. y l quan im cng bng theo chiu dc. Trn l thuyt y l mt loI thu rt u vit trong vic iu ho thu nhp gia ngi giu v ngi ngho. Tuy nhin trn thc t n vn cn gy rt nhiu tranh ci gia cc nh kinh t do bn thn vic nh gi hiu qu cng bng ca mt chnh sch thu l mt vn rt kh khn v tru tng. Bi vy nn ngha cng bng y ch mang tnh cht tng i, n mang cng bng cho i a s mt b phn dn c ny nhng li khng cng bng cho mt b phn dn c khc. Chnh sch thu TNCN c xy dng mang li s cng bng cao nht cho x hi trong iu kin c th, tt nhin n cng cn m bo cc mc tiu x hi khc. Thu TNCN gp phn tng t l tit kim quc gia, to iu kin tng u t v thc y tng trng kinh t. Thu TNCN l mt cng c iu tit gia tiu dng v tit kim, trnh nhng tiu dng xa hoa m thay vo l u t vo t bn v con ngI, iu s gp phn thc y s pht trin kinh t lu di. Tuy nhin nu mc thu TNCN qu cao s dn n tnh trng mt ng lc ca ngI lao ng hoc ngI lao ng s chuyn qua nhng nc c mc thu thu nhp nh hn
5

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

lm vic. Do chng ta cn c mt mc thu sut va phI v hp l m bo vic tng t l tit kim quc gia nhng ng thI vn duy tr c n lc v ng c lm vic ca ngI lao ng. Thu TNCN c cc chnh ph ca cc nc s dng rng ri trong vic iu hnh chnh sch ti kho v cc chnh sch kinh t khc. Do thu TNCN chim mt phn ln trong ngun thu ngn sch nh nc, ng thI n nh hng trc tip n quyt nh u t v tiu dng ca dn c nn n c vai tr ht sc quan trng trong chnh sch ti kho cu cc quc gia nhm iu chnh tng cu ca nn kinh t v thanh ton n ca chnh ph. Bn cnh chc nng iu chnh chnh sch ti kho th thng qua vic qun l thu cng gip nh nc qun l, gim st thu nhp ca dn c a ra cc chnh sch kinh t nh chnh sch vic lm, bo him, tr cp x hi ph hp hn. Thu TNCN khng nh quyn v ngha v ca mi ngi dn vi nh nc. Thc t so snh cho thy chnh v nhn thc v ngha v np thu i vi nh n c cu ngi dn nhng nc ang pht trin thp hn nhng nc pht trin cho nn thc v quyn con ngi ca h cng thp hn. Nhng ngi cng c thc v quyn ca mnh i vi nh nc cng cao th h cng c thc v quyn ca mnh i vi nh nc cao hn, h i hi nh nc cng phi thc hin li nhng ngha v i vi h. Chnh v vy ta c th thy rng s path trin ca thu TNCN cng l mt bc nh du s pht trin v nhn thc v vn ho ca con ngi. 1.2 QUN L THU THU NHP C NHN: Trc tin ta phi ni n vn xy dng vn bn php lut. Vn bn php lut ni chung phi n gin, r rng v cht ch. Nguyn tc ny rt cn thit v c ngha quan trng n hiu qu thc hin ca cng tc qun l thu TNCN. Ngoi ra, th vn bn thu TNCN phi quy nh sao cho m bo c 1.2.1 Cc bc qun l thu TNCN:

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

ngun thu ngn sch oc ra. Quy nh trong vn bn thu TNCN cng cn phi m bo tnh cng bng i vI c ngi np thu v c x hi. Th hai l phI xy dng v qun l b my thu thu TNCN. Mt I ng chuyn trch c o to chuyn su trong cng tc qun l thu TNCN. i ng ny phi t chc thng nht, ng b v c khoa hc. Th ba l cng tc tnh thu v i vi i tng np thu. Vic tnh thu v np thu c th c thc hin qua hai cch: th nht l thng qua u ban nhim thu hay c quan chi tr thu nhp. Cch th hai l I tng np thu s trc tip k khai thu nhp ca mnh v t tnh mc thu mnh phi np. Th t l vic pht hin ra nhng bt cp, thiu st trong quy nh v nI dung lut thu cng nh trong cng tc qun l, k khai np thu. Qua c quan thu c th kin ngh ln cp trn xem xt t c th hon thin tt hn Lut thu TNCN v cng tc t chc qun l thu TNCN. 1.2.2 Cc nhn t nh hng ti qun l thu TNCN: 1.2.2.1 Ni dung Lut thu TNCN: Mun thc hin tt trc tin Lut thu phi thng nht, cht ch, r rng v d hiu. Trnh nhng khe h trong Lut thu phng tr cc i tng li dng trn thu. 1.2.2.2 B my thu thu: y l c quan chu trch nhim tin hnh tnh thu v thu thu I v cc I tng c ngha v phI np thu. Hiu qu hot ng ca b my hnh thu ph thuc rt nhiu vo I ng cn b thu thu v cch thc t chc i ng ny. Mt i ng c trnh v nghip v tt cng vI phm cht o c tt l mt iu kin ht sc quan trng I vI b my ca c quan thu.
1.2.2.3 H thng tn dng, ngn hng v ng dng cng ngh thng tin:

Mun c mt h thng thu thu pht trin th s pht trin ca h thng ngn hng l iu khng th thiu. Vic s dng ti khon rng ri trong dn c, gim bt vic nm gi tn mt s gip cho c quan thu thu bt nhng vic khng cn thit, c bit trong cng tc qun l thu nhp thc cu ngi
7

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

dn. Bn cnh mt h thng thanh ton in t hin I cng s gim bt rt nhiu chi ph v tng hiu qu cho cng tc thu thu. 1.2.2.4 Tnh hnh kinh t, mc sng dn c v trnh dn tr: Hiu qu ca cng tc qun l thu thu TNCN ph thuc khng nh vo mc pht trin kinh t v I sng ca dn c. S pht trin ca kinh t ng hnh vI s pht trin ca c s h tng phc v cho cng tc qun l ni chung v cng tc qun l thu ni ring, khi c s h tng tt th kh nng qun l cng s n gin v hiu qu hn. Bn cnh , trnh dn tr cng t l thun vI thc v trch nhim np thu.

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

CHNG II: THC TRNG THU TNCN VIT NAM

Trong thi gian qua cc chnh sch thu i vi thu nhp c nhn nc ta nhn chung ph hp vi iu kin kinh t, x hi t nc, gp phn quan trng trong vic m bo ngun thu cho ngn sch, kim sot thu nhp ca c nhn, phn phi li thu nhp, thc hin cng bng x hi cng nh bc u to thi quen v gp phn nng cao nhn thc ca cc i tng np thu v trch nhim thc hin ngha v np thu cho NSNN. Ngh quyt i hi ng IX v X xc nh p dng thu TNCN thng nht v thun tin cho mi i tng chu thu, m bo cng bng v to ng lc pht trin. C th ho ngh quyt ca i hi ng, B Chnh tr thng qua Chin lc ci cch thu n nm 2010 v ban hnh cc quyt nh trin khai thc hin ci cch, trong thu TNCN c xc nh ban hnh vo nm 2007. Bn d tho mi nht v Lut thu TNCN c trnh quc hi cho kin trong k hp vo trung tun thng 10. So vi bn d tho trc y, bn d tho ny c nhiu im mi da trn c s tip thu nhng kin ng gp ca nhn dn v cc c quan lin quan. Ngy 06/12 Th tng Chnh ph k ban hnh quyt nh v vic ph duyt chng trnh ci cch h thng thu n nm 2010. Mc tiu tng qut ca chng trnh l xy dngj h thng chnh sch thu ng b , c c cu hp l, ph hp vi nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. 2.1 NHNG NI DUNG C BN TRONG PHP LNH THU TNCN VIT NAM 2.1.1 i tng np thu: - Cng dn Vit Nam trong nc hoc i cng tc, lao ng nc ngoi c thu nhp. - C nhn l ngi khng mang quc tch Vit Nam nhng nh c khng thi hn ti Vit Nam c thu nhp. - Ngi nc ngoi lm vic ti Vit Nam k c ngi nc ngoi khng sinh sng Vit Nam nhng c thu nhp pht sinh Vit Nam.
9

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

im mi trong d tho Lut thu TNCN a c nhn kinh doanh v ch h gia nh sn xut, kinh doanh trong cc lnh vc, ngnh ngh hin ang iu chnh ti Lut thu thu nhp doanh nghip vo i tng iu chnh ca Lut thu TNCN. 2.1.2 Loi thu nhp phi chu thu v cc khon khng thuc din chu thu, min thu, cha thu thu: Loi thu nhp phi chu thu c chia lm hai loi:

Thu nhp thng xuyn: L nhng khon pht sinh t hot ng chnh

ca ngi np thu nh: tin lng , tin cng, tin ph cp, tin bn quyn, nhun bt Thu tnh trn thu nhp bnh qun thng trong nm tnh thu, c tam np hng thng v quyt ton vo cui nm hoc cui hn hp ng.

Thu nhp khng thng xuyn: L thu nhp khng pht sinh t hot ng

chnh, nh: thu nhp v chuyn giao cng ngh; trng thng x s, trng thng khuyn mi Thu c tnh v np tng ln pht sinh. im mi trong d tho Lut thu TNCN l:
-

a thu nhp thu nhp t li tc c phn, li tc t cc hnh thc gp vn

kinh doanh, thu nhp t chuyn nhng vn hin ang tm thi cha thu vo din chu thu.
-

a thu nhp t li tin gi tit kim ang tm thi chua thu vo din chu D lut d kin thu thu i vi thu nhp t tha k v qu tng i vi

thu.
-

ti sn tha k, qu tng l c phiu, tri phiu, quyn s hu cng ty; ring i vi ti sn l nh, t ch a vo din chu thu trong trng hp ngi c nh nhng c nhn tha k quyn s dng t v nh.

10

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

*Cc khon thu nhp khng thuc din chu thu, thu nhp c min thu, thu nhp cha thu thu: Th nht, cc khon thu nhp khng thuc din chu thu bao gm: cc khon ph cp, tr cp, tin thng, cc khon bi thng bo him, tin np tin BHXH, BHYT t tin lng, tin cng ca ngi lao ng; thu nhp ca h kinh doanh c th thuc din chu thu thu nhp doanh nghip. Xt gim thu, min thu i vi trg hp i tng np thu b thin tai, ch ho tai nn lm thit hi n ti sn, thu nhp v i sng; mc xt min, gim thu tng ng vi mc thit hi nhng khng vt qu mc thu phi np. c bit, nu vic np thu ca c nhn lm nh hng n li ch kinh t, chnh tr, x hi ca quc gia, b ti chnh trnh Th tng chnh ph quyt nh min, gim thu i vi tng trng hp c th. im mi trong d tho Lut thu TNCN l: i vi thu nhp c min thu: p dng trong lnh vc nng- lm- ng- dim nghip gp ri ro cao, thu nhp thp v cc i tng chnh sch x hi. i vi thu nhp cha thu thu: thu nhp t li tri phiu chnh ph, cng tri, tn phiu kho bc nh nc; thu nhp t chuyn ngung, chuyn i bt ng sn trn 10nm. i vi thu nhp khng thuc din cu thu: thu nhp mang tnh cht i ng, chnh sch x hi ca nh nc. 2.1.3 Biu thu v cch tnh thu: 2.1.3.1 i vi thu nhp thng xuyn: p dng theo biu thu lu tin tng phn:

11

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

i vi cng dn VN v c nhn nh c ti VN: n v tnh: triu ng bc 1 2 3 4 5 thu nhp bnh qun thng/ngi 0-5 5-15 15-25 25-40 >40 thu sut 0% 10% 20% 30% 40%

i vi ngi nc ngoi c tr ti VN v cng dn VN lao ng, cng tc nc ngoi n v tnh: triu ng bc 1 2 3 4 5 thu nhp bnh qun thng/ngi 0-8 8-20 20-50 50-80 >80 thu sut 0% 10% 20% 30% 40%

i vi ng nc ngoi khng c tr ri VN: p dng thu sut 25% tnh trn tng thu nhp chu thu. i vi cng dn VN nu trong nm va c thu nhp trong nc, va c thu nhp nc ngoi th thu sut p dng i vi thi gian trong nc theo biu thu i vi ngi VN, thi gian nc ngoi theo biu thu i vi ngi nc ngoi. 2.1.3.2 i vi thu nhp khng thng xuyn: thu sut p dng i vi tng thu nhp chu thu: - Thu sut 5% i vi thu nhp chu thu v chuyn giao cng ngh. - Thu sut 10% i vi thu nhp chu thu v trng thng x s, trng thng khuyn mi.
12

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

im mi trong d tho Lut thu TNCN l: Th nht: Biu thu lu tin tng phn: d kin p dng thng nht cho c ngi VN v ngi nc ngoi v p dng vi thu nhp t kinh doanh, t tin lng, tin cng. Mc thu nhp theo nm v tm thu theo thng. n v tnh: triu ng Bc thu 1 2 3 4 5 6 7 8 Thu nhp tnh thu/nm 0-48 48-72 72-108 108-168 168-288 288-528 528-1008 >1008 Thu nhp tnh thu/thng 0-4 4-6 6-9 9-14 14-24 24-44 44-84 >84 Thu sut 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

Mc gim tr gia cnh cho c nhn c coi l ngng chu thu nn thu su o % tng ng uc coi l ngng gim tr ca ngi np thu. Khon gim tr cho ngi ph thuc s c gim tr trc khi xc nh thu nhp tnh thu. Th hai: Biu thu sut ton phn: p dng i vi thu nhp t u t , thu nhp t chuyn nhng vn, thu nhp t chuyn nhng bt ng sn v cc khon thu nhp khc. Thu thu nhp oc tnh v thu theo tng ln pht sinh thu nhp. Thu nhp chu thu 1. Thu nhp chu thu t u t vn: Li cho vay, li tc c phn v li tc t cc hnh thc gp vn kinh doanh khc. Li tin gi tit kim vt trn 5triu ng/thng 2. Thu nhp chu thu t chuyn nhng vn 3. Thu nhp chu thu t chuyn nhng, chuyn i bt ng sn
13

Thu sut

5% 25% 25%

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

4 Thu nhp chu thu khc: - Thu nhp chu thu t tin bn quyn vt trn 10triu ng/ln pht sinh thu nhp. - Thu nhp chu thu t trng thng x s, khuyn mi, tr chi, c thng vt trn 10 triu ng/ gii thng. - Thu nhp t tha k, qu tng vt trn 10triu ng/ ln pht sinh thu nhp. Vic p dng cc mc thu sut nh trn l v cc l do:
- i vi thu nhp t u t vn hin nay tm thi cha thu, lut d kin a

5% 10% 10%

vo din chu thu m bo kim sot thu nhp ny v ng vin mt phn vo ngn sch nh nc. Tuy nhin khuyn khich pht trin th trng vn th mc ng vin 5% l hp l. Mc thu sut ny thp hn so vi cc nc ( hu ht cc nc p dng mc thu sut 15%-20%)
- Thu nhp chu thu t chuyn nhng vn, hin hnh c nhan kinh doanh

np thu l 28%, c nhn khng kinh doanh cha np thu i vi loi thu nhp ny. Tuy nhien, d lt d kin quy nh thu thu i vi c nhn c thu nhp t chuyn nhng vn bt k l kinh doanh hay khng kinh doanh v p dng mt mc thu sut chung l 25%. Mc thu sut ny cng l hp l v ph hp vi thng l quc t. Trong thc tin khng phi mi trng hp u c th xc nh c thu nhp rng nn i vi trng hp khng xc nh c thu nhp rng th D lut qy nh thu c tnh bng 0.1% trn gi chuyn nhng, trn c s xc nh thu nhp chu thu t chuyn nhng bng 0.4% trn gi chuyn nhng nhn vi thu sut 25% - i vi thu nhp t chuyn nhng bt ng sn, hin thu thu trn gi chuyn nhng vi thu sut l 2% i vi t nng nghip v 4% i vi t khc. D lut d kin quy nh thu mt mc thu sut thng nht l 25% trn thu nhp rng ca loi thu nhp ny m bo ng vin bnh ng.

14

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

Trng hp khng xc nh c thu nhp rng th d lut thu c tnh bng 8% trn gi chuyn nhng, nhn vi thu sut 25%.
-

i vi thu nhp t bn quyn p dng thu sut 5% , thu nhp t trng thng x s p dng thu sut 10% nh hin hnh.Tuy nhin, m bo cng bng gia ngi c thu nhp n ngng chu thu v ngi c thu nhp di ngng chu thu, thu ch tnh trn phn vt ngng chu thu thay v tnh trn ton b thu nhp nh hin hnh.

i vi thu nhp t tha k,qu tng hin cha thu ivi thu nhp ny. kimot thu nhp v ng vien mt phncho nhn sch nh nc, D lut quy nh p dng l 10% trn phn thu nhp vt ngng l 10triu ng.

K khai, thu np: Nguyn tc khu tr ti ngun: c quan chi tr thu thu nhp c ngha v khu tr tin thu the trc khi chi tr thu nhpc cho i tng np thu np thay tin thu vo ngn sch nh nc C nhn c thu nhp chu thu c trch nhim k khai,thu y , ungs thi hn hnh nm thc hin quyt ton thu i vi thu nhp thng xuyn theo quy nh ca b ti chnh. im mi trong d tho lut thu TNCN l: i vi khon thu nhp t kinh doanh v thu nhp t chuyn quyn s dng t l c nhn t k khai, t tnh thu v t np thu, c quan thu thc hin kim tra, kim sot. i vi cc khon thu nhp thuc din chu thu cn li p dng phng php thu thu khu tr ti ngun: khi chi tr thu nhp cho ngi np thp , c quan chi tr thu nhp thc hin khu tr v np thu vo ngn sch nh nc. Cui nm c nhn tng hp cc khon thu thc hin quyt ton nu c s thu np tha th c thoi tr tin thu. 2.1.4 Cc chnh sch gim thu:

15

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

i vi trng hp min gim tr gia cnh: Trc y trong Lut thu c khng c iu khon ny. d tho Lut thu TNCN mi c quy nh mc gim tr gia cnh bao gm hai phn: i vi ngi np thu c hai phng n: - Trn 4 triu ng/ thng - Trn 5triu ng/ thng i vi ngi ph thuc: 50% i vi ngi tn tt 40% i vi ngi di 18 tui 30% i vi ngi ph thuc khc. im mi trong d tho Lut thu TNCN l mc gim tr gia cnh i vi ngi ph thuc c p dng thng nht l 40% thay cho ba mc 30%, 40%, 50% nh d tho ln trc.Trc nhiu kin cho rng vic quy nh mc gim tr gia cnh cho ngi ph thuc s rt kh p dng, bi s ko theo nhiu th tc hnh chnh phc tp, t d pht sinh tiu cc. Bn d tho quy nh mc gim tr mi cho ngi ph thuc l 1.6 triu ng/ thng. Nhng ngi ph thuc m ngi np thu c trch nhim nui dng theo quy nh ca php lut l con, v chng, b m, ng b Trng hp trong gia nh c nhiu ngi c thu nhp chu thu th vic tnh gim tr i vi ngi ph thuc vo thu nhp chu thu ca ngi no l do gia nh t la chn v ng k theo nguyn tc mi ngui ph thuc ch tnh cho mt ngi np thu. Phn gim tr cho nhng ngi ph thuc m ngi np thu phi nui dng cao nht khng qua 10 triu ng/ thng. Mc gim tr gia cnh c p dng thng nht cho c ngi Vit Nam v ngi nc ngoi. * i vi vic nh the tin gi tit kim, thu nhp t li c phiu cn gy rt nhiu tranh ci: a thu nhp t li tc c phn, li tc t cc hnh thc gp vn kinh doanh bao gm c mua bn chng khon vo dinc u thu bi ti y cng vi s pht trin nhanh chng ca cc th trng v trogn iu kin hi nhp kinh t quc t,
16

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

s lng ngi nm gi c phn ca cc doanh nghip tng ln. nh thu ngoi ng vin cho NSNN cn m bo quyn nh thu ca Vit Nam i vi cc c nhn nc ngoi c thu nhp pht sinh ti Vit Nam. i vi thu nhp t li tit kim, s ngi c thu nhp vi mc t 4 triu n 10 triu mi thng tng ng k i hi c s ng vin ph hp. Tuy vy d lut d kin ch thu i vi trng hp c li tin gi tit kim vt trn 4-5 triu ng/ thng. Cn thu thu i vi thu nhp t tha k v qu tng l nhm kim sot s chuyn dch ti sn, khuyn khch mi ngi lao ng t to ra thu nhp khng trng ch, li vo ngi khc. Nhng ph hp vi iu kin thc tin Vit Nam, d kin ch nh thu i vi ti sn tha k, qu tng l c phiu, tri phiu quyn s hu cng ty, ti sn l nh t ch a vo din chu thu trong trng hp ngi c nh . Tuy nhin, i vi li tin gi tit kim, khi d tho lut a ra kin ny lm cho mt s ngn hng lo ngi v s tc ng n quyn l ca nhng khch hng bc t ca h. B Trn Hi Anh-PTG ngn hng c phn Phng Nam cho bit: chng ti rt lo ngi v kh nng ny. Ti ngh ngi dn c th s khng cn hng th vi hnh thc gi tin tit kim na m chuyn sang cc knh u t khc. c th l chuyn sang du t vo vng, gi vng, USD, bt ng sn nhng u t vo cc loi ny cng c nhiu ri ro, nht l vi nhng din bin bt thng v gi trogn thi gian qua, hoc ngi dn c th chia nh khon tin gi ti nhiu ngn hng, chia thnh nhng khon tin gi vi nhng s tit kim khc nhau hoc nh ngi khc ng tn. Nhng vi cch lch trn, ngi gi tin s gp phi nhng ri ro khi nh ngi ng tn, thit thi khi chia nh khon tin gi, nu t 700-800 triu tr ln th li b ng thu tip. D th no th ngui gi tin cng s b thit thi v tc ng ca chnh sch thu n hot ng huy ng vn ca ngn hng s rt ln.. hn ch, ngn hng c th chia s vi khch hng ca mnh bng cch tng them mt phn li sut , nhng kh nng ny rt kh, v tng li sut u vo li
17

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

phi tng li sut cho vay u ra, bi vy s lm kh cho cc doanh nghip v ngi dn vay vn. Ti ngn hng Phng Nam lng khch hng c khon tin gi t 700 triu tr ln ang chim t trng khong 50-60%. V vy nu nh thu tc ng s rt ln. Tuy vy, tr li nhng thc mc ny, th trng b ti chnh Trng Ch Trung- ngui trc tip tham gia son tho d tho Lut thu TNCN ni: y t ra vn rt nhy cm. Nhng nhn gc no th c s hp l ca n. Nu gc nguyn tc thu thu i vi mi cng dn th ngi no c thu nhp trn mc trung bnh x hi u phi ng thu. Nu khng nh thu vo li tin gi tit kim, nhng ngi lm cng n lng ch thu nhp khong 6-7 triu/ thng phi ng thu, trong khi ngi gi tit kim thu c t li chc triu mt thng chng hn li khng phi ng thu th s mt cng bng. M Lut thu TNCN i hi tnh cng bng rt cao. Vic p dng thu cn phi tnh ton n tc lm pht, s bin ng ca t gi ng Vit Nam so vi ngoi t mnh v mt bng li sut huy ng.Nu khng thu thu nhp c nhn c th gy cn tr nhng dng vn mo him chy vo th trung chng khon, gim tin gi tit kim trong tnh hnh mt bng li sut ca ta cn cao v dng vn nhn ri chy vo khu vc sn xut b ngn cn v hn ch. Trng hp thc hin nh d tho lut thu th nhnh thu v c Ngn hng phi c mt h thng cng ngh cc k hin i, lc ton b d liu ca hng chc triu khch hng trch trng hp lch thu.
2.2

QUN L THU THU THU NHP I VI NGI C THU NHP CAO VIT NAM:

2.2.1 i vi thu nhp cao thng xuyn l ngi VN: Nc ta thng nht p dng phng php khu tr ti ngun i vi thu thu nhp ca ngi VN. Mi t chc c nhn chi tr thu nhp c ngha c khu tr tin thu thu nhp np vo ngn sch trc khi chi tr thu nhp cho c nhn.Mt s trng hp khc c quan thu trc tip t chc thu.
18

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

Mi c nhn l ngi VN khi c thu nhp thng xuyn n mc chu thu v c quan chi tr thu nhp c c nhan thuc din chu thu thu nhp u phi ng k vi c quan thu c cp m s thu. Cc c nhn np thu thu nhp thng xuyn thng qua c quan chi tr thu nhp np t khai ng k thuTNCN cho c quan chi tr thu nhp. C quan chi tr thu nhp tng hp t khai ng k thu thu nhp ca tng c nhn v np cho c quan thu trc tip qun l c cp m thu cho tng c nhn.C nhn np thu thu nhp trc tip cho c quan thu np t khai ng k thu TNCN cho c quan tthu c cp m su thu. C quan chi tr thu nhp, c nhn np thu thu nhp phi thc hin ng k thu nhp ngay sau khi pht sinh thu nhp chu thu thu nhp. ghi m s thu trn t khai np thu. Mi c nhn ch phi ng k c cp m s thu thu nhp mt ln c c cp mt m s duy nht.C nhn c cp m s thu s s dng m s thu cho vic khai bo np thu vic quan thu. i vi qu trnh k khai thu th mi c nhn c thu nhp chu thu c trch nhim ch ng khai bo v thu nhp vi c quan chi tr thu nhp hic c quan thu ti a phng ni lm vic. i vi c quan chi tr thu nhp do c quan thu cp cc hoc cp chi cc qun l thu thu (thu GTGT, thu TNDN) th k khai np thu TNCN vi cp qun l thu tnmg ng. i vi c quan chi tr thu nhp khng thuc i tng do c quan thu qun l thu thu GTGT, thu TNDN (khng hot ng sn xut kinh doanh) th k khai np thu TNCN tc Cc thu tnh, thnh ph trc thuc TW ni n v ng tr s. Cc khon thu nhp thng xuyn th cc i tng phi thc hin k khai tm np thu hang thng. Cc i tng np thu thu nhp c cp m s thu, khi k khai np th phi t

19

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

i vi c quan chi tr thu nhp c trch nhim khu tr v np thu thu nhp thng xuyn tnh trn s thu nhp chu thu do c quan trc tip chi tr cho c nhn trong thng. C quan chi tr phi lp t khai thu thu nhp hng thng, n k cc khon chi tr cho tng c nhn np cho c quan thu trc tip qun l thu. Thi hn np t khai cho c quan thu l trc ngy 15 ca thng sau. Trng hp s lng np thu hang thng trn 200 ngi th c quan chi tr thu nhp c k khai vo bng tng hp thu nhp ca tng phng, ban, t sn xut. Khi c quan thu yu cu k khai chi tit th c quan chi tr thu nhp c trch nhim bo co. i vi cc khon thu nhp thng xuyn ngoi tin lng, tin cng nh thu nhp do tham gia cc hot ng kinh doanh dch v khng thuc din chu thu TNDN: dch v t vn theo hp ng di hn, dy hc, dy ngh, luyn thi, biu din vn ho ngh thut o c im nhn khng u n hng thng, m bo t chc thu np kp thi, sau mi ln chi tr thu nhp tm thi khu tr 10% trn tng s thu nhp. C quan chi tr thu nhp c trch nhim k khai np thu v cp bin lai thu cho c nhn c thu nhp chu thu. i vi cng tc np thu v quyt ton thu th c nhng quy inh c th nh sau: T chc c nhn chi tr thu nhp, cc i tng np thu sau khi np t khai thu c trch nhim np thu vo NSNN ngy sau khi k khai thu. Thi hn np thu chm nht khng c qu 25 thng sau, qu thi hn trn s b pht np chm tin thu theo quy nh. Cn c vo thc t chi tr thu nhp hng thng, c quan chi tr thu nhp thc hin vic khu tr tin thu v np thu vo NSNN sau khi gi li tin th lao c hng. Quyt ton thu thu nhp c thc hin theo nm dng lch, cui nm hoc sau khi ht hn hp ng, c nhn tng hp tt c cc ngun thu nhp trong nm thc hin k khoa thu thu nhp v np t khai quyt ton thu cho c quan chi tr thu nhp nu ch nhn thu nhp mt ni. Trng hp c nhn trong
20

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

cng thi gian ca nm ng thi lm vic v c thu nhp t nhiu ni th phi tng hp k khai, quyt ton thu thu nhp ti ni c thu nhp n nh hoc np t khai v thc hin quyt ton thu to c quan thu. C quan chi tr thu nhp hoc i tng np thu tnh s thu pho np trn t khai c nhn, i chiu vi s np xc nh s thu thiu phi np thm hoc s thu np tha c tr vo s phi np ca k sau hoc hon li v lp bng tng hp quyt ton thu. C quan chi tr thu nhp hoc c nhn thc hin quyt ton thu vi c quan thu chm nht khng qu ngy 28/2 nm sau hoc 30 bgy k t khi kt thc hp ng. Trng hp c nhn trong thi gian khc nhau ca nm m lm vic nhiu ni th thu thu nhp hng thng c khu tr to ngun, ht nm phi k khai, quyt ton ti ni lm vic cui cng ca nm. Trng hp c nhn trong nm c thu nhp do tham gia cc hip hi kinh doanh, Hi ng qun tr hoc c thu nhp thng xuyn khc ngoi thu nhp ni lm vic chnh th tng hp k khai thu nhp ca mnh vi thu nhp ti ni lm vic chnh np thu, quyt ton s thu thu nhp theo ch . Trng hp c nhn ng k np thu thng qua c quan chi tr thu nhp, nhng trong nm c cc khon thu nhp thng xuyn chu thu ni khc th k khai b sung vi c quan chi tr thu nhp c quan chi tr tng hp quyt ton thu hoc khai bo vi c quan thu c quyt ton vi c quan thu. Nu quyt ton ti c quan thu th i tung np thu pho khai bo vi c quan chi tr thu nhp c quan chi tr thu nhp xc nh s thu khu tr, s thu np v bin lai np thu thu nhp. Quyt ton thu thu nhp thng xuyn c tnh trn s thu nhp thc t trong nm. Trng hp trong nm ch lm vic mt s thng sau khng lm vic ti c quan chi tr thu nhp th c nhn thc hin quyt ton thu thu nhp i vi c quan chi tr thu nhp cho s thng lm vic c quan chi tr cp bin lai thu thu nhp. Thi gian cn li trong nm nu lm vic ni khc c thu nhp th thc hin k khai thu np ti n v mi v thc hin quyt ton
21

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

thu thu nhp ti ni ang lm vic. Nu khng lm vic tip trong nm th cui nm thc hin k khai v quyt ton ti c quan thu. Trong nm, c nhn ch lm vic trong nc th c nhn phi tng hp k khai ton b thu nhp thng xuyn trong nm dng lch chia cho 12 thng tnh thu nhp chu thu bnh qun thng, nu mt s thng khng c thu nhp th cng phi k khai tnh thu nhp bnh qun. Cn c thu nhp chu thu bnh qun thng, khi quyt ton thu c nm, i chiu vi s np hng thng, xc inh s thu cn thiu phi np thm ( hoc s np tha cn hon li). Trng hp trong nm c nhn c mt s thi gian c c i hc, cng tc ngn hn nc ngoi ch c i th tin cng tc ph hoc v i li, n trong thi gian ny khng tnh vo thu nhp chu thu. Trng hp trong nm c nhn va lm vic nc ngoi va lm vic trong nc, thu nhp chu thu c tnh bnh qun thng trn c s tng thu nhp c nm chia cho 12 thng v xc nh s thu phi np theo biu thu tng ng. Nu trong thng c s ngy Vit Nam v nc ngoi th tnh bnh qun s thu phi np theo biu thu tng ng xc nh s thu phi np ca s ngy Vit Nam hay nc ngoi. C quan chi tr thu nhp sau khi np t khai quyt ton vi c quan thu, nu xc nh s thu phi np ln hn s np th c quan chi tr thu nhp phi khu tr, thu tip s thiu np vo NSNN chm nht khng qu 15 ngy k t ngy quyt ton. Trng hp s thu np ln hn s thu phi np th c hon li tin thu bng cch tr vo s thu phi np ca k sau. Trng hp c nhn trong c quan chi tr thu nhp, khi quyt ton c s thu np tha nhng c nhn khng lm vic ti c quan chi tr thu nhp na th vic lm cc th tc xin hon thu c thc hin ti c quan thu; c nhn phi lm n k khai s thu phi np, s thu khu tr, s thu ngh hon, bin lai np thu thu nhp c du xc nhn ca c quan chi tr thu nhp gi c quan thu lm cc th tc hon tr.

22

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

i vi c nhn trc tip quyt ton ti c quan thu phi np s thu cn thiu trong thi hn 15 ngy k t ngy np t khai quyt ton thu, trng hp np tha so vi s thu phi np th c hon li bng cch tr vo s thu phi np ca k sau, nu khng c tin thu phi np ca k sau th c hon tr. 2.2.2 i vi thu nhp cao thng xuyn l ngi nc ngoi: V t chc qun l thu v cng tc k khai thu th gn tng t nh i vi ngi Vit Nam ch c nhng im khc bit sau: Thu thu nhp i vi thu nhp thng xuyn ca ngi nc ngoi c k khai quyt ton theo tiu thc c tr. Ngi nc ngoi c tr ti Vit Nam t 30 n 182 ngy trong nm tnh thu; k khai tng thu nhp pht sinh ti Vit Nam v quyt ton s thu phi np theo thu sut thng nht l 25%. Ngi nc ngoi c tr ti Vit Nam t 183 ngy tr nn trong nm tnh thu k khai tng thu nhp pht sinh ti Vit Nam v thu nhp pht sinh ngoi Vit Nam trong nm tnh thu chia cho 12 thng tnh thu nhp bnh qun thng v quyt ton s thu phi np. Trng hp quyt ton thu cho nm tnh thu th hai m c mt s thi gian c xc nh vo thi gian tnh thu ca nm u tin theo thu sut thng nht 25% th nm tnh thu th hai s thu cho thi gian ny vn c p dng thu sut thng nht 25% nhng thi gian c tr c cng trong tng s ngy c mt tnh c tr cho nm dng lch th hai. Ngi nc ngoi c tr ti Vit Nam khi k khai quyt ton thu phi thc hin lp bng k s ngy c tr ti Vit Nam trong nm tnh thu. Ngi nc ngoi l i tng c tr ti Vit Nam c trch nhim k khai thu nhp ton cu. c c s xc nh ng thu nhp chu thu, c nhn ngi nc ngoi c trch nhim xut trnh chng t chi tr thu nhp nc ngoi. 2.2.3 i vi ngi c thu nhp cao khng thng xuyn Vit Nam:
23

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

Thu thu nhp i vi thu nhp khng thng xuyn np cho tng ln pht sinh thu nhp. C quan chi tr thu nhp cp t khai cho ngi c thu nhp k khai thu nhp chu thu v thc hin tnh thu, khu tr tin thu trc khi chi tr thu nhp. Vic quyt ton thu gia ngi np thu v c quan chi tr thu nhp c thc hin ngay trn t khai. Hng thng chm nht l 15 ngy, c quan chi tr thu nhp phi lp bng k s liu ca thng trc v s ngi, s thu nhp, s tin thu khu tr, s tin th lao c hng, s tin thu phi chuyn np vo NSNN. i vi cc khon thu nhp bng hin vt th c quan chi tr thu nhp phi thu tin thu thu nhp trc khi chi tr thu nhp. Cc khon thu nhp m ngi nhn thu nhp khng c s hin din nh tin chuyn giao cng ngh, tin bn quyn th c quan chi tr thu nhp phi k khai thay cho ngi c thu nhp, thc hin khu tr tin thu np NSNN trc khi chi tr thu nhp v thng bo cho ngi chu thu bit. Ngi chuyn h qu biu, qu tng bng hin vt t nc ngoi chuyn v phi k khai v np thu thay cho ngi nhn qu biu, qu tng. Cc trng hp c thu nhp v thit k k thut cng nghip, xy dng tin thu khu tr theo s tin c nhn tng ln v k khai, quyt ton tin thu theo gi tr quyt ton hp ng.
2.3

KT QU, MC TIU, QUAN IM XY DNG LUT THU TNCN V NHNG BT CP TN NG:

2.3.1 Kt qu v kinh t: Hin nay hn 180 nc p dng thu TNCN. Theo xu hng pht trin ca th gii th thu thu nhp chim t trng ngy cng cao trong tng s thu ngn sch. c bit l cc nc pht trin nh M, Nht, Anh, Phpc t trng thu thu nhp chim khong 30-40% tng thu ngn sch, s cn li t thu gi tr gia tng. Mt s nc trong khi ASEAN nh Thi lan, Malaysia, Philippin thu TNCN chim khong 13-14% tng thu NSNN. h khng trng

24

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

ch vo thu nhp khu v thu thu nhp doanh nghip nh nc ta. Nh h d p dng nhng chnh sch u i khc nhau cho cc doanh nghip, to iu kin cho h n nn lm ra. Khi y h s tng lng cho ngi lao ng, ngi sau s ng thu nhiu hn. Cc chnh ph y c phng tin tc ng lm cho nn kinh t quc dn pht trin. Trong khi VN s thu t thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao ch chim khong 2.5% tng thu ngn sch.Nu tnh c s thu t c nhn, h kinh doanh v c nhn chuyn quyn s dng t th tng s thu thu thu nhp t cc i tng ny cng ch chim khong 4% tng thu ngn sch nh nc. Ta c th thy c iu khi nhn vo bng s liu sau: Bng : Thu thu TNCN VN t 1996-2001 n v: T VN Tng thu ngn sch Thu t thu T trng thu so vi tng thu Thu TNCN 1354 1482 1782 1856 1832 1932 GDP 272036 313623 361016 399942 444139 % thu TNCN trn GDP 0.498 0.473 0.494 0.464 0.412 % thu TNCN tn tng 2.5 2.71 2.96 2.73 2.3 2.4 thu thu Thu TNCN trc ht ng vai tr tng ngun thu ngn sch. Nm u 1996 62387 53988 86.5 1997 65352 54723 83.7 1998 72965 60299 82.6 1999 78489 67916 86.5 2000 90749 78287 86.3 2001 100900 88005 87.2

tien khi php lnh mi ra i th s thu ny ch l 62 t VN. Ngun thu t thu TNCN c bit tng mnh sau nm 1996; t 510 t VN nm 1995 tng vt n 1354 t VN nm 1996, n nm 2001 th s thu t thu TNCN l 1930 t VN. S ngi np thu TNCN cng tng ln nhiu so vvi nhng nm u khi php lnh mi ra i, nm 2001 c khong xp x 300.000 ngi np thu trong khi nm 1999 ch c khong 200.000 ngi np thu. iu chng t din iu tit ca thu TNCN ang ngy cng c m rng. S c nhn np thu TNCN tp trung ch yu l ngi nc ngoi v ngi VN lm vic trong cc doanh nghip v vn phng i din ca nc ngoi. y l khu

25

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

vc lm vic vi nc ngoi v thu nhp tng i cao so mc bnh qun ca x hi. Chnh v vy khi m mc khi im ca thu nhp chu thu nc ta cn cao so vi thu nhp bnh qun ca dn c th s i tng lm vic trong khu vc nc ngoi s ng vai tr ch cht trong vic ng gp ngun thu t thu TNCN. 2.3.2 Kt qu v x hi: Sc thu gp phn phn phi li thu nhp t nhng ngi c thu nhp qu cao trong x hi, chuyn vo ngn sch nh nc ri thng qua s dng vo cc chng trnh kinh t nhm mc tiu pht trin chung, ng thi cng nhm thc hin cc chng trnh h tr ngi ngho. S thu l xp x 2.000 t VN trn tng s l 300.000 ngi ng gp. y l mt mc ng gp khng nh, r rng nh sc thu ny m s phn phi ca ci trong x hi s c thc hin mt cch hiu qu v chnh xc hn, em li tng li ch ln nht cho x hi. Nu nh khng c sc thu ny th chc chn 2.000 t VN ny s khng c dng hon ton cho mc tiu pht trin chung ca x hi, m thay vo c th l cc hot ng tiu dng cho mt nhm c nhn trong x hi.. Bn cnh ta c th thy rng vic ra i sc thu ny cng gip cho ngi dn phn no hiu hn v lm quen dn vi thu TNCN. iu c th minh chng cho s n v chi tr thu nhp tng ln khng ngng, ng thi s i tng np thu cng tng ln ng k. Sc thu ny s dn mang tnh x hi hn. V vy ta c th khng nh mt iu d t hay nhiu th sc thu ny cng gp phn vo vic phn phi li ca ci v cng bng trong x hi, gip gim bt phn no s phn ho giu ngho trong x hi. Kt qu t c trong 10 nm thc hin thu TNCN i vi ngi c thu nhp cao thc s t c nhng kt qu kh quan.Tuy nhin bn d tho mi nht v lut thu TNCN s c tnh quc hi cho kin trong k hp va qua. So vi bn d tho trc y, bn d tho ny c nhiu im mi da trn c s tip thu nhng kin ng gp ca nhn dn v cc c quan lin quan. Nguyn nhn v s thay i, gia tng thu TNCN l:
26

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

- S tng trng kinh t lin tc trong nc c bit t nm 1993-1996 vi tc tng trng lun duy tr mc cao gp phn gia tng thu nhp thc t ca dn c, qua lm tang kh nng ng gp vo ngun thu ngn sch cua rnh nc thng quqa thu TNCN ca ngi c thu nhp cao. Tuy nhin, s tng trng kinh t lm gia tng thu nhp ng thi cng ko theo s phn ho giungho ngy cng mnh hn. - Cng vi n l s lng ngi nc ngoi lm vic ti VN gia tng theo thi gian qua cng gp phn lm tng s thu thu nhp thu c. y li l i tng c kh nng ng thu thu nhp nhiu, chnh v vy khi m qun l c s i tng ny mt cch tng i y th s tng c ngun thu ng k. - Mt nguyn nhn ht sc quan trng l vic iu chnh ni dung php lnh thc hin t ra c hiu qu. Vic iu chnh mc thu nhp khi im chu thu v cc bc trong biu thu khin ngi np thu cm thy thoi mi hn. - ng thi, c quan thu c nhng bin php c th v h ch trong vic thu thu TNCN. 2.3.3 Mc tiu, quan im xy dng Lut thu TNCN: - Th nht, m bo ng vin mt cch hp l thu nhp dn c khuyn khch mi c nhn ra sc lao ng, SXKD, gia tng thu nhp lm giu chnh ng. - Th hai, m bo cng bng trong iu tit thu nhp ca cc tng lp dn c, to iu kim cho ngi np thu trong vic thc hin ngha v i vi t nc, gp phn hn ch khang cch v thu nhp gia cc tng lp dn c.
2.3.4

Nhng bt cp, thiu st trong vic tnh v thu thu TNCN VN hin nay: Tuy c c rt nhiu nhng bc tin b trong thi gian qua nhng

thu TNCN VN ta vn cn bc l nhng thiu st ng bn khon. V vic phn chia cc thu nhp phi chu thu: Trc ht vic phn chia thu nhp chu thu thnh 2 loi thu nhp thng xuyn v thu nhp khng thng xuyn khng ch dn n s mt cng
27

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

bng m cn to iu kin cho cc i tng da vo m trn thu hay bin tu hnh thc thu nhp. Xt trn quan im nh thu thu nhp th chng ta nn xem xt mi ng tin chu thu u l nh nhau, nhng u i i vi tng hot ng to thu nhp nn c thc hin tch ri vi hot ng tnh thu thu nhp. Sau l vn v din bao qut ca c s thu .cc khon thu nhp t kinh doanh c th hay ca doanh nghip t nhn, cc khon thu nhp t li cho vay, li u t v mt lot cc khon thu nhp khc hin nay cha c a vo thu nhp chu thu. Ngoi ra cc khon thu nhp t li vay, u t chng khon, tri phiu cha c a vo thu nhp chu thu. y l mt vn cn cha c hp l trong lut. 2.3.4.1 V biu thu v cch tnh thu: Vi ni dung quy nh trong Php lnh v Thng t nh trn ta c th thy mt s im nh sau: Th nht, vic ng vin thu thu nhp c nhn c thc hin thng qua 3 sc thu: Thu thu nhp doanh nghip p dng i vi c nhn kinh doanh, thu thu nhp i vi ngi co thu nhp cao t tin lng, tin cng; thu chuyn qun s dng t i vi ngi c thu nhp t chuyn qun s dng t. Vic p dng ny em n bt cp l cha bnh ng v ngha v np thu. V cng l thu nhp ca c nhn nhng thu nhp t kinh doanh khng c tr khi im m np theo mc 28% trong khi thu nhp t tin lng trn mc khi im 5 triu ng mi thng mi phi np tu v chu thu sut lu tin tng phn t 10% n 40%. Th hai, i vi thu thu nhp thng xuyn ch c mt biu sut thu chung cho tt c cc i tng. Khng phn bit hon cnh gia nh v bn thn c nhn . Khi xy dng biu thu ngi ta phi quan tm n tnh cng bng ca biu thu, n ngoi vic huy ng ngun thu cho NSNN th cn phi quan tm n sau khi thu thu th ngi v gia nh sng ra sao.

28

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

Th ba, vic phn chia ra lm biu thu p dng i vi ngi nc

ngoi v vi ngi Vit Nam cn nhiu kin khc nhau. Nhiu bi bo vit v vn ny, a s l mun duy tr mt biu thu. Tuy nhin, do thu nhp nc ta cn thp hn so vi thu nhp nc ngoi nn khng th ly thu nhp ca ngi Vit Nam hay thu nhp ca ngi nc ngoi lm chun mc xy dng mt biu thu. Do vic xy dng mt biu thu thng nht ti thi im hin ti l cha c tnh kh thi. Th t, l v mc thu sut ca nc ta hin nay. Khong cch gia cc bc thu sut u bng 10% do mc iu tit i vi nhng ngi c thu nhp cng cao th cng ln. Vic ny ch lm cho ngi np thu tm cch trn thu. ng thi nu chng ta mc thu nhp khi im tnh thu v mc thu nhp chu thu cao nht cao nh hin nay th thu sut thc s khc xa rt nhiu so vi thu sut cao nn phm vi nh thu s b thu hp li. Nh vy chnh sch thu thu nhp nc ta vn cha mang tnh cht chung ca x hi m mi ch l gi gn trong mt nhm ngi c bit khng m bo c tnh cng bng x hi. Th nm, vic nh thu thu nhp b sung i vi ngi c thu nhp trn 15triu ng sau khi np thu l qu g p i vi nhng ngi c thu nhp cao. N gy cho h tm l l Nh nc khng mun cho h giu v tm cch gii hn mt mc thu nhp m h c th nhn c. y cng l mt vn m cc nh lm lut cn xem xt t m lut thu thu nhp c nhn trong thi gian ti. 2.3.4.2 V b my t chc qun l thu thu: Mc d s thu thu nhp c nhn c tng ng k trong thi gian qua nhng n cha thc s phn nh c kh nng ng gp ca ton b x hi. Nguyn nhn dn n iu ny l: Nu xt v vai tr ca thu thu nhp c nhn. Ngoi chc nng l huy ng ngun thu cho NSNN th n cha th hin r nt cc chc nng khc. Mc d tng trng kinh t trong my nm qua lun mc cao, nhng do xut
29

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

pht im ca nn kinh t nc ta cn thp, GDP/ngi ca nc ta cn thp hn nhiu so vi cc nc trong khu vc v trn th gii v vy mc ng gp vo NSNN vn cn rt thp. Chng ta mi ch tng v gi tr tuyt i, cn khi em so snh tng i th s gia tng vn l khng ng k. Vai tr lm cng c trong chnh sch ti kho ca chnh ph, lm tng t l tit kim quc gia v to cng bng x hi ca thu thu nhp c nhn cha t c hiu qu cao. Nu xt v vic thc hin thu thu nhp c nhn. Do ngi c thu nhp cao cha thc hin nghim chnh, nn mt qun l thu nhp ca cc i tng np thu thu nhp c nhn vp phi nhiu kh khn. Rt nhiu khon thu nhp ca dn c m Nh nc cha xc nh c v cng cha ra c bin php qun l thch hp. Xut pht t nhng nguyn nhn ch quan v khch quan trn m cng tc qun l thu thu hin nay ang ny sinh nhiu bt cp nh sau: Thu nhp ca rt nhiu ngnh ngh nh ging dy, ca ht, lut s, mi gii cha c c quan thu qun l. Hin nay Nh nc v cc c quan thu cha thc hin gim st cc hot ng mt cch cht ch do cc i tng u hu ht khng k khai cc khon thu nhp ny khi tnh thu. C quan thu thng u nhim cho cc S Thng mi, Vn ho thng tin, Lao ng v ban ngnh c trch nhim qun l cc i tng ny lm nhim v khu tr thu. Nhng do khng chuyn su trong lnh vc qun l thu ng thi cc hnh thc chi tr cho hot ng u nhim ny cng khng c sc hp dn cc c quan lm nhim v u nhim thu nhit tnh trong cng tc qun l thu nhp ca ngi lao ng do ngnh mnh qun l. V pha cc c nhn c ngha v np thu cng cha nhn thc y ngha v k khai v np thu thu nhp. Cc khon thu nhp ng gp phn ch yu vo thu nhp khng phi l t tin lng m li l t tin thng v bng lc khc khng mang tnh u n cng gy kh khn cho c quan thu trong vic gim st kim tra. T c th thy rng
30

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

con s thu thu nhp c nhn theo tnh ton vn cha phn nh ng kh nng ng gp ca thu thu nhp c nhn i vi NSNN. Cc i tng l ngi nc ngoi v ngi lao ng Vit Nam lm trong cc doanh nghip nc ngoi hay cc vn phng i din cng cha c qun l mt cch y . Nguyn nhn ca vn ny l hin nay cc vn bn php lut qun l v c tr v nhng khai bo v thu nhp cng nh ngi lao ng cc vn phng i din, cc chi nhnh nc ngoi cn ht sc s si v thiu cht ch. V vy, c quan thu rt kh khn trong vic qun l s i tng ny, v tt yu l mt s lng ng k cc c nhn trn khng phi np thu. i vi cc c nhn lm vic trong c quan sn xut kinh doanh c ng k k khai np thu thu nhp c nhn cho lao ng ca c s mnh th c quan thu cng cha kim tra c m ch yu vn da vo t khai bo ca cc n v u nhim thu. i vi cc n v chi tr thu nhp m khng phi np thu thu nhp doanh nghip hay VAT th vic u nhim thu gn nh khng c thc hin, cc i tung th khng t gic trc tip n c quan thu k khai np thu. Cha c mt b phn thu chuyn trch trong lnh vc thu thu thu nhp c nhn. i vi cc c s sn xut kinh doanh th h k khai ng thi vi cc loi thu khc. Vic thu thu thng qua c quan u nhim thu th cha c thc hin nghim tc do bn thn c quan u nhim thu cha nhn thc c ht trch nhim ca mnh, ng thi c quan thu cng cha c nhng bin php khuyn khch hu hiu c quan u nhim thu nhit tnh trong cng tc ny. Qu trnh thanh ton Vit Nam vn ch yu l thanh ton trc tip bng tin mt. Chnh v c im ny m vic kim sot thu nhp cng tr nn kh khn ng thi n cng to iu kin cho vic trn thu d dng hn. thc ca ngi dn v ngha v np thu km. iu ny xut pht t hai pha, pha c quan Nh nc v pha c nhn np thu. C quan Nh nc cha c nhng bin php tuyn truyn gio dc i vi ngi dn v thc
31

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

trch nhim np thu. C nhng c quan chi tr nhiu khi cng c tnh lm l i v khng thc hin ngha v khu tr thu ti ngun. Cn v pha ngi c ngha v np thu, do lut php cha c nhng ch ti nghim khc, ng thi do trnh dn tr cn thp nn h khng h c thc trong vic k khai v np thu. Do tt c nhng yu t ny nn s thu t thu thu nhp c nhn c bo co hng nm vn cha phn nh ng thc cht v kh nng np thu thu nhp ca nc ta. Con s c th ln hn nhiu nu nh cng tc k khai v thu np thu c thc hin mt cch nghim tc v y . 2.3.4.3 V thi im ban hnh lut thu v p dng lut thu: Qua vic nghin cu v ni dung lut thu v thc trng thu thu phn trn ta c th rt ra mt s vn cn quan tm khi xy dng Lut thu thu nhp c nhn trong thi gian ti. Bn cnh chng ta cng cn xem xt cng tc thc hin Php lnh thu trong thi gian qua. Qua cc nm th s thu tng ng k, iu cho thy s c gng ca ngnh thu nc ta trng vic thc hin ni dung Php lnh.Tuy nhin nhng kt qu t c vn cn rt hn ch do cc nguyn nhn ch quan hay khch quan.Bit c cc nguyn nhn ny chng ta s xut v c gng thc thi mt s gii php nhm khc phc phn no cc bt cp trong vic tnh v thu thu thu nhp c nhn hin nay. Tuy nhin vi Vit Nam hin nay, d tho ny c th l s tn thu hi qu sm i vi nn kinh t cn rt yu, cn mang nng tnh t pht. Nhng nm qua, tng trng phn ln v mnh m nht l khu vc t nhn m khu vc ny ch yu vn mang tnh t pht, cha c oc nhng tp on kinh t mnh, cha c nhiu doanh nghip mnh.
2.3.5

Mt s bin php khc phc nhng bt cp, thiu st trong vic tnh v thu thu TNCN Vit Nam hin nay. Khc phc v mc ch ca thu thu nhp c nhn Khc phc v phn chia cc loi thu nhp phi chu thu
32

2.3.5.1 2.3.5.2

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

Tt c thu nhp t cc hot ng u t vn, gi li tit kim, cc hot ng kinh doanh c th v mt s hot ng khc u phi c b sung vo phm vi iu tit ca thu thu nhp c nhn. Vic b sung ny gp phn m bo tnh cng bng cng nh tng thu cho NSNN. Chng ta nn chia thu nhp theo tnh cht ngun hnh thnh thu nhp. Tin lng, tin cng lao ng, tin thng, tin tr cp. Thu nhp t sn xut kinh doanh cng thng nghip. Thu nhp t cc hot ng sn xut kinh doanh trong nng nghip. Thu nhp t cc hot ng cho thu nh t. Thu nhp t cc hot ng phi thng mi, hnh ngh t do. Thu nhp t chuyn dch bt ng sn, c phn, c phiu. Thu nhp khc t li tit kim, li c phn, c phiu, trng s Bn cnh , chng ta nn tnh gp thnh ton b tng thu nhp thay v phn bit v tch ring ra thnh thu nhp thng xuyn v thu nhp khng thng xuyn. iu ny s lm n gin vic tnh thu hn, ngi np thu s ch phi k khai cc khon thu nhp mnh nhn c trong nm ri tnh thu theo mt biu thu chung duy nht, i vi c quan thu cng s bt mt cng on phn loi v kim tra vic k khai thu thu nhp l thu nhp thng xuyn hay khng thng xuyn. 2.3.5.3 Khc phc v biu thu v cch tnh thu

Trc tin, chng ta nn xem xt vic xy dng biu thu thu nhp c nhn vi mt mc thu sut, mc thu nhp chu thu thu nhp khi im l khng. iu c ngha l bt c ai c thu nhp u phi c ngha v np thu theo mt t l c nh trn tng thu nhp. N da vo quan im xy dng mt biu thu cng bng theo chiu ngang ch khng phi cng bng theo chiu dc nh biu thu lu tin. N khng ch to tnh n gin trong chnh sch thu thu nhp c nhn, khng phi theo biu thu lu tin phc tp m cn gip chng ta

33

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

s dng hiu qu phng php khu tr thu ti ngun. S n gin trong xy dng lut thu cng l xu hng chung ca th gii. Th hai, nu chng ta vn p dng theo biu thu lu tin nh hin ti th nn h thp mc khi im chu thu xung ng thi h thp mc thu sut khi im xung. C s cho kin ny l vic h thp mc khi im chu thu xung s tahng kh nng bao qut thu nhp ca ton b dn c ng thi vi mc khi im mi s c nh hng khng ng k n thu nhp sau thu ca ngi lao ng. Th ba, chng ta nn xc nh khong cch thu sut bin gia cc bc thu cho hp l, chng ta nn m rng khong cch thu cc bc u v thu hp cc bc cao. Gii thch cho quan im ny l nhng ngi c mc thu nhp tht cao thi fmt s gia tng nh ca thu sut bin cungx to ra mt s gia tng ln v tin thu phi np. Nu lu tin qu cao ngi lao dng s so snh gia s thu h phi ng bc trc vi s thu h phi ng bc sau, khong cch ny cng xa th s khin h thy lao ng to thu nhp them ca h em li hiu qu khng cao, v vy ng lc lao ng s gim st. l iu m cc nh xy dng thu TNCN khng mun. C th cc bc thu sut bin l bao nhiu th cn c s nghin cu mt cch khoa hc. Th t, vic phn bit biu thu sut gia ngi Vit Nam v ngi nc ngoi ti thi im hin ti chng ta vn nn duy tr. Tuy nhin, chng ta s c gng thu hp dn khong cch gia mc khi im chu thu v thng nht mt biu thu sut chung, nhng iu cn ph thuc vo mc pht trin ca nc ta, ph thuc vo thu nhp trung bnh ca ngi lao ng. 2.3.5.4 Khc phc v b my t chc qun l thu thu v thc hin lut thu TNCN: Cng tc k khai, thu np thu: L mt phn v cng quan trng quyt nh n hiu qu thc hin ca php lnh thu thu nhp hin nay nhng li tn ti rt nhiu cc bt cp do cha c bin php t chc k khai thc s khoa hc v c hiu qu. Ngoi phng php khu tr ti ngun l cn thit v quan trng th khi tnh thu chng ta nn a v cho cc i thu a phng cng m
34

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

nhim. Vic kim tra ti a phng s d dng c thc hin thng qua vic cn c vo mc sng v mc chi tiu ca cc h gia nh. ng thi, vi cch qun l ny c quan thu s xc nh chnh xc hn v kh nng thu nhp ca cc c nhn thng qua mc sng ca gia nh h. Tnh kh thi v hiu qu ca phng php ny c th kim tra thng qua vic thc hin th im mt s khu vc dn c. Nu nh t ra hiu qu chng ta nn p dng sm v rng ri. Chng ta cn phi hon thin li h thng thu thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao. Chng ta cn phi xy dng phng chuyn trch trong nhim v qun l k khai cc doanh nghip v cc c nhn thuc din np thu thu nhp. Vi i ng cn b c o to chuyn su v ch c nhim v qun l trong lnh vc ny s gip cho vic qun l c cht ch, ng b v c hiu qu hn. Chng ta phi c s phn cng trch nhim v quyn hn r rng. Mi c nhn phi c phn cng nhng cng vic c th, chi tit v sau mi vn lin quan h s phi chu trch nhim trc c quan thu. Mun lm c iu ny chng ta cn phi ci cch hnh chnh b my thu ca nc ta ni ring v ton b b my hnh chnh ca nc ta hin nay ni chung. Chng ta cn phi thc hin cng tc ng k thu v cp m s thu cho cc i tng thun tin cho cng tc qun l thu. S bin ng thu nhp l mt iu tng i ph bin trong nn kinh t th trng, v vy nn p dng ng k cp m s thu cn c vo ngnh ngh. Trong cc cn b c quan nh nc u phi c ngha v k khai thu nhp hng nm, cc c quan nh nc phi c trch nhim gip c quan thu trong vic khu tr phn thu thu nhp ca cn b c quan mnh. Qun l thu thu nhp c nhn mun c hiu qu th cn phi thc hin ng thi vi s gim st ca cp c s, cc t chc qun l x hi a phng. Qun l theo cch ny c bit hu ch trong vic qun l cc c nhn hnh ngh t do, khng c ni lm n nh. S kt hp cht ch gia cc c thu vi cc c quan chc nng khc, vi cc s, ban ngnh cng khng th c xem nh. Cc c quan, s, ban

35

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

ngnh cn xc nh r trch nhim ca mnh trong vic phi kt hp vi c quan thu thc hin vic qun l cc i tng np thu thu nhp. Chng ta cn thng xuyn ph bin, tuyn truyn, vn ng v gio dc v thu thu nhp c nhn mi i tng np thu am hiu v php lut v t gic thc hin lut thu. Chng ta cn ban hnh nhng ch ti v quy nh v vic x pht i vi cc trng hp vi phm lut thu. Hin nay nc ta cha c Lut t tng thu v khin cho nhiu t chc c nhn coi thng v khng thc hin cc quy nh trong lut thu. S pht trin ca h thng ngn hng cng nh cc bin php ca Ngn hng v Kho bc Nh nc nhm gim chi tiu tin mt cng l nhn t ht sc quan trng i vi hiu qu ca vic qun l thu thu thu nhp ca c quan thu. Gim thanh ton bng tin mt, s dng rng ri thanh ton qua ti khon khng ch phc v cho hot ng qun l thu nhp ca dn c trong vic k khai v np thu thu nhp v cn tit kim rt nhiu chi ph cho x hi. Vic vn dng cc thnh tu khoa hc cng ngh nh tin hc, cng ngh mng vo cng tc qun l thu thu s to s chnh xc, nhanh gn, n gin trong vic thu np thu t to iu kin tt lut thu thu nhp c nhn c thc hin c hiu qu.
Chnh ph cn c nhng chnh sch pht trin mnh m kinh t v i

sng ca ngi dn, thu thu nhp c nhn sm tr thnh mt ngun thu quan trng ca Nh nc.

KT LUN
Nh vy, sau hai chng thu thu nhp c nhn, chng ta cp n mt s vn c bn v thu thu nhp c nhn ni chung v thu thu nhp c nhn Vit Nam ni ring. Trc ht, chng ta c th chc chn rng thu thu nhp c nhn l mt sc thu ht sc cn thit i vi mi quc gia. Hu ht cc nc u phi da vo

36

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

thu thu nhp, c bit l thu thu nhp c nhn, y l ngun thu ln nht. Hin nay c 180 nc thc hin thu thu nhp c nhn, c nc ngun thu t thu ny chim ti 45% NSNN. nc ta, ngun thu ny cn thp nhng dn dn cng phi hng ti nhng mc tiu ln hn. Cc vn bn quy nh v thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao c sa i, b sung v ngy cng hon thin cho ph hp vi hon cnh thc t ca kinh t, x hi. Tuy nhin Lut thu thu nhp c nhn nc ta vn cha pht huy ht vai tr v chc nng ca n. Nguyn nhn l do i sng dn c cn thp, kh nng huy ng ngun thu t thu nhp ca dn c khng cao, thm vo Php lnh thu thu nhp c nhn cn kh mi nn vic p dng trong dn c cha c rng ri. Bn cnh , cc vn bn php lut hin nay v thu thu nhp c nhn cn mt s vn cha thc s hp l v gy nhiu tranh ci. thc k khai, np thu v qu trnh thu thu cha thc s hiu qu, nguyn nhn ch yu do cc c quan chi tr thu nhp cha thc hin nghim tc nhim v khu tr phn thu thu nhp t thu nhp ca ngi lao ng trong n v h qun l. Mt s ngnh ngh nh ca s, gio vin, thit k thu nhp ca h cha c c quan thu gim st qun l. S ngi t gic k khai v np thu thu nhp c nhn khng nhiu. khc phc nhng bt cp v thiu st trong php lnh thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao chng ta cn c nhng sa i mt cch ng b trn c phng din vn bn php lut c bit l trong cng tc t chc thu np thu thu nhp c nhn. Mt trong nhng bin php hu hiu nht l tng cng hot ng thanh ton bng sc v thanh ton thng qua chuyn khon, hn ch vic s dng tin mt trong dn c. Trong nhng nm ti, trc yu cu pht trin mnh m ca cc th trng v cc thnh phn kinh t, yu cu hi nhp kinh t quc t ngy cng su rng, thu nhp ca c nhn s ngy cng a dng, vic ban hnh Lut thu thu nhp c nhn trn c s thng nht ba sc thu: thu thu nhp doanh nghip p dng i
37

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

vi c nhn kinh doanh;thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao p dng cho ngi c thu nhp t tin lng, tin cng; thu chuyn quyn s dng t p dng i vi ngi c thu nhp t chuyn quyn s dng t s gp phn tng cng cng tc kim sot, phn phi thu nhp v iu tit v m nn kinh t x hi hon thin h thng chnh sch thu p ng yu cu pht trin kinh t x hi v hi nhp kinh t quc t trong thi gian ti, gp phn m bo tnh n nh v ngun lc cho NSNN. Vi ti Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam em mong mun thu thu nhp c nhn s sm tr thnh mt sc thu quan trng trong h thng thu Vit Nam v pht huy ht vai tr v chc nng ca n i vi nn kinh t v s cng bng x hi. Mt ln na em xin chn thnh cm n s hng dn ca thy gio Nguyn Tt Thng gip em hon thnh ti ny mt cch tt nht.

38

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

DANH MC TI LIU THAM KHO.

1. Php lnh thu thu nhp cc nhn cc nm 1991, 1994, 1997, 1999 v

2001 cng cc ngh nh, Thng t hng dn .

2. Tp tr Thu Nh Nc. 3. Cc tp tr khac nh tp tr nghin cu kinh t, ti chnh-k ton, kinh t

v d bo
4. Cc bi phn tch v Thu trn cc trang web in t. 5. Principles of Economics Gregory Mankiw.

39

Thu thu nhp c nhn v thc trng Vit Nam

MC LC

40