You are on page 1of 12

2

,
B. Russell

2 ,

2 : (rational

, ,

number)

(irrational number) ,

(continuum)
(infinity),

H1 :

H2 :

2;
2

, 25
,

? ?

, 28 (

H1

H2 , ,

, 2 ,

),

, (
) ,

370 ( [5]), 28

(28 , 28 =
1 + 2 + 4 + 7 + 14)

2=

2 ,

a
b

(1)

, ,

a b

a2 = 2b2

12

(2)

a2 , a

13

p1 , . . . , pn q1 , . . . , qm
1 , . . . , n , 1 , . . . , m

a = 2m

a2 = 2b2

m ,
2b2 = a2 = (2m)2 = 4m2

2m
n
1 22
p2
p2
= 2q121 q222 qm
1 p2
n

(3)

: (3) 2,
2

b = 2m

2 , 2 ,

, b2 , b a

b , 2

, 2
,

: (3) ,
(), ,

(reductio ad absurdum)

2, 3, , 5, 7, 11, 13, . . .
(),

: (1)

: 1

1<

2 ,

2 , 2 = ab , a
2

: b > 1 a > 1
b = 1, a2 = 2, 2 ,

b = 1 , b > 1 2 > 1,
a > 1

a
<2
b

a > b, q
a=b+q
a2 = 2b2
2b2 = a2 = (b + q)2 = b2 + 2bq + q 2
b2

, ,
a = p1 1 p2 2 pnn
b=

2=

b , a = 2b

q11 q22

m
qm

b2 = 2bq + q 2

b>q

14 23 1 88 3

b=q+p

2 = ab , a

b ,

1
2+1=
21

a = b + q = (q + p) + q = 2q + p
a2 = 2b2

b
1
a
=
+1= a
b
(b) 1
ab

(2q + p)2 = 2(q + p)2

p2 = 2q 2

(4)

, a b ,
p q,

b
2b a
a1
a
2= =
1=
=
b
ab
ab
b1
(7)
a1 = 2b a b1 = a b

1 < 2 = ab < 2, b

a > b > p > q

b < a < 2b

, (4) (2) ,
, ,

0 < 2b a 2b < 2a

a > b > p > q >

a1 = 2b a < a

,
(7)

: ,
a b ,

2 = ab , a

a1
2=
b1
0 < a1 < a ,

a2
a2 < a1
2=
b2

b a = 2a1 , b = 2b1 ,

2 = ab11 a1 b1 ,

a1 = 2a2 , b1 = 2b2 ,

a > a1 > a2 > a3 > > 0

a > a1 > a2 > b > b1 > b2 >

(6)

, a2 = 2b2 b2

2 ,

a2 , b a a b ,

b = 1 2 = a, 2 = a2 ,

15

a2 = 2b a b ,

2 , ,

a2 b2 1,

: b = 1 ,

2 =

a
,
b
2

a b

2b 2 , a
2b2 ,

: 2 ,

2 = ab , a b
, a b 0, 1
2, a2 b2 0 1,
2

2b 0 2 a = 2b
2

, a 2b 0, a

b > 1 ,

: n , n

()
:

0 , b
0, b 0 , a b

1: a, b d,
r, s

,
:

2 = ab , a b

d = ar + bs

(8)

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 9, a2 b2

: 2 = ab a, b ,

a = 2b, 2a = 2b, ,

0, 1, 4, 5, 6 9, 2b2

m, n, 1 = am + bn

, a2 = 2b2 a b

0, 2 8 a2 = 2b2
2

, a 2b 0, a
0, b2 0 5,
b 0 5 , a b

5 , a b , 2

: 2 , 2

2 = ab , a b

2 1 = 2(am + bn)

= ( 2a)m + ( 2b)n

2=

= 2bm + an
,


,
x2 + y 2 = z 2

16 23 1 88 3

= (m2 n2 )

(9)

y = (2mn)

= (m2 + n2 )

, m, n m > n.

, 2 ,

,
, ,
m, n, m > n,
(m2 n2 ) = (2mn)

) , S , u

S u u(1 + 2)

u( 2 1)

u( 2 1) < u

u( 2 1) = u(1 + 2) 2u N

u( 2 1)(1 + 2) = u N

S , u( 2 1) S u

, 2
: (10)

(10)

(m n)2 = 2n2 ,

: (10)
m2 (2n)m n2 = 0

m n = 2p1 , (11)
2p21 = n2

4n2 + 4n2
2
= n(1 2)
2n

m = n(1 +
: n(1 +

n
n = 2q1 , (12)
p21 = 2q12

2)

2)

S = {n : n(1 +

(12)

n2 , n , m

(11)

, (m n)2 , (m n)

m=

m>n

p21 , p1
,

m > p 1 > p2 >

2) N n N}

S , ,
S 6= ()

(well-ordering principle,

n > q1 > q2 >

, 2

,
2
4
6
20
= = =
=
3
6
9
30

2 , 2 = ab
a b A, B, C
a + b ,

a
2 = ; a, b N}
b

a
B = {b : 2 = ; a, b N}
b

a
C = {a + b : 2 = ; a, b N}
b
A = {a :

: (14) b

, 2
: (15) a + b

, 2

: 2 ,

a
2 = , a b
b

a = b 2, b 2

, b0 b0 2

aba + b

(b0 2 b0 ) 2 = b0 b0 2 N

b0 , 2

a ab = 2b ab

a(a b) = b(2b a)

2b a
a
2= =
b
ab

, 1 <

3 ,

2 =

a
b

2ba

ab

2 < 2,

b0 2 b0 < b0

1 <

, A, B, C ,
a2 = 2b2 ,

17

< 2,

1: a, b ,
3|(a2 + b2 ) 3|a 3|b

b < a < 2b
2b a < a

(13)

: a|b b a

ab< b

(14)

(2b a) + (a b) < a + b

(15)

: )

: (13) a

, 2

) a b 3 0,1

2, a2 b2 3 0 1
3|(a2 + b2 ), 3|a2 3|b2 , 3|a
3|b,

18 23 1 88 3

2 = ab , a

b , a2 = 2b2 a2 + b2 = 3b2 ,
2

3|(a + b ) 3|a 3|b,

a b , 2

: 2 = ab , a
2

b , a = 2b , b|a
b > 1, , p
p|b, p|a2 , p|a, gcd(a, b) p,

b = 1, 2 = a,

a
b

2:

a2
b2

a
b

, a b

, a2 b2 ,
a2
b2

2:
x2 = 2, x > 0

(16)

a = 2, ,
2
:

2=

a
b

,
:

b ,

1, 4, 9, 16, . . .

a2 = 2b2 b2 =

a
a
2

b > 1, , p,
p|b p|b2 , p|( a2 a)
p| a2

p|a, p|a , p

a b , a b ,

: 2 = ab , a

2, (16)
, x =
,

a2
b2

a
b

(16)

= 2 x2 =

x2 =

a2
b2

a2
b2

= 2 ,

, , (16)

: 2 x2 = 2
, 2 x2 = 2

, , 2

b , a2 = 2b2 ,
3: ()
2

b = a b = (a + b)(a b)
p b , p|b2 ,
p|(a + b)(a b),
p|(a + b) p|(a b)
p|b, p|a , p a b
, a b ,

cn xn + cn1 xn1 + + c1 x + c0 = 0,
cn 6= 0

(17)

ab , a b , a|c0
b|cn
: (17) , x =
n1

a
b

cn a /b

a b , b|cn ,
x=

a
b

(17) bn /a

19

: n,
n fn (x),
1,

c0 bn /a , a|c0

fn (2 cos ) = 2 cos n

, cos n , 2 cos
xn + cn1 xn1 + + c1 x + c0 = 0

fn (x) 2 cos n = 0

, c0

2 cos

2 ,


2 cos 2

cos = 0, 21 , 1

a
2 = , a b , b > 1
b

4: = r, r ,

x2 2 = 0
x =

a
b

(18)

(18)

3
b|1

: n N nr ,
cos = cos nr = 1
nr , cos n = +1; nr

a|(2)

b = 1, b > 1 ,

1
cos = 0, , 1
2

, cos = 1 3 , = r

1
cos = 0, , 1
2

3: n N cos n

1
cos = 0, , 1
2
:

: 4

2
cos( ) =
4
2

, 2

2 cos 2 = (2 cos ) 2
2 cos(n + 1) = (2 cos )2 cos n
2 cos(n 1)

, (figurate numbers),
1, 3, 6, 10, . . . :

20 23 1 88 3

1, 4, 9, 16, . . ., :

2=

a
,
b

2 ,
2

a = 2b = b + b ,

a2
b2 + b2
a

0 0 0 0 0 0 0
00
0. 0. 0..
.. .. . d
..
0
.
0 0 0 0 0
0
0
0
..
0 0 0 0 0 0 0 0
.
0
0. 0.
0. 0.
b .
...
.. ..
.. ..
..
...
...
...
..
c
...
.. ..
.. ..
..
...
...
.
.
. .
.
...
...
...
.
...
...
0
00
0 ..
.
........
0 0 0 0 0 0 0
....... 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0 0
0. 0.
0..
. d .. ..
00
0
0
0 0 0 0 0 0 0
b
......
.
........
....
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
.

22 6= 12 + 12 , 32 6= 22 + 22
32 6= 12 + 12 , 42 6= 32 + 32
42 6= 22 + 22 , 42 6= 12 + 12

:
AB CD (commensurable) , u > 0
a, b,
AB = a u, CD = b u

.
................................................................................
.................................................................................................................................
..........................................................................
............................................................................
. .
.................................................................................................................................................................................................................................
..
.....
..
...
...
...
....
...
...
....
....
...
...
...
...
...
...
.
2
.
...
...
..
.
...
...
..
.
...
...
.
.
.
.....
.....
....
...
...
...
..
..
...
.
.........................................................................................................................................................................
...
...
...
.
.
...
....
....
...
....
...
....
...
....
...
...
....
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
...
.
...
...
2
...
....
...
...
....
...
...
...
...
...
....
...
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
...
...
..
...
...
...
...
...
...
...
....
.......................................................................................................................................................................
...
..
...
...
...
...
...
....
...
...
...
....
...
..
...
..
...
...
.
2
...
....
....
...
..
...
...
...
....
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...............................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................
..........................................................................

, ,

u,
......
.
........
....
...
...
...
...
...
....
..
...
..
...... ...
.
..
....... ...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
..
...
...
....
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
.....
....
...
...
...
...
..
...
...
...
...
...
...
....
.....
...
...
...
.
....... .........
...... ......

0
0..
.
0
0
0
0
..
.
a
..
.
.. b
.
..
.
0
0


5: AB CD
AB/CD
AB CD, AB >
CD, , AB CD
,
CD > AB m1 CD A1 B1 0
A1 B1 = 0, CD AB CD
; , CD A1 B1

,
1 , c2
d2 + d2

A1 B1 > CD m2 A1 B1 A2 B2 0
A2 B2 = 0, A1 B1 AB CD
,

c = 2b a, d = a b
2

(2b a) = 2(a b)

6: AB CD

AE CD, DF AD,

AD DF = AF

:
B

21

, AEF G

........................................
...
... ......
...
....
.....
....
...
....
... ......
....
... .....
...
....
.......................................
. .......
...
.
.
....
... .......
.
.
....
......
.
.
.
...
.
.
....
...
.
.
...
...
.
.
.
.
.
... .......
....
.
.
....
...
.
...
.
.
.
.
...
..
.
...
.
.
.
.
.
.
.
......
...
.....
....
....
...
........
...
....
.. ....
....
....
....
...
.
...
.
.
.
.
.
... ....
...
....
...
...
...
.
....
... ...... ......
....
.. .......
...
.
.
.
.
.
.....
..
....
....... ...
....
......
...
....
......
...
..
.
.
.
.
.
.
.
.
..
....
..
......
...
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
. .
...
.
.
.
.
.
.
.
.
...
.......
....
.
...
...
.
.
.
.
.
.
....
.......
...
...
....
.
.
.
.
.
.
.
.. .......
.
.
.
. ..
...
.... .....
.......
.

AF DF , AF EF

AF EF ,
AC CD ,
,

, 2

D
2
ABCD,

2,

AC

CD

2 , 5 6,
2=

AC CD ,
, (infinite pro-

1
2 = 1 + ( 2 1) = 1 +
2+1
1
1

=1+
=1+
1
2 + 2+1
2 + ( 2 1)
1
= = 1+
2 + 2+ 1 1
2+

, (infinite simple

continued fraction); , 2

cesses)
: AC CD
AC E,
CE = CD E EF ,
AC AD F
CDF CEF , DF =

EF AEF ,

AE = EF = DF AE
AEF G,
AE = AC CD

2 ,

a, b, a > b, a2 =
2b2 ,
a:b=b:

a
2

: (a, b),
,
(b, a2 ), (a, b) (b, a2 ) ,
3
(normal rectangle)

22 23 1 88 3
.
.........................................
......
.
........
.
....
...
...
...
...
...

a
2

(a b, 2b a)

...........................................

...
..
....
.
...
.
...
.
...
.
...
.
...
.
...
.
...
.

b
...
...
...
...
...
...
......
.
.
.....

.........................................................................

, ,

, 2
28
,
..........................................................................

3
, a2 = 2b2 (a + b)
(a b) = b2 ,

(a + b) : b = b : (a b)

, Sazabo

:
(a, b), b

, ,

( 2

a , 4

),

(a + b, b) (b, a b),

(hyper-normal retangle)

, Galileo
Aristotle

......
........
...
...
...
...
...
...
...
...
..

a
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.
........
.
.
....

......................................
......................................
.........................................................................................
...
....
...
...
...
...
....
...
...
....
...
...
. .
. .
...................... ....................
...
...
...........................................................................................................................................................................................................................
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
....
..
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
.........................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................
...........................................................................................

,
(geometric analysis)

ab

......
.
........
....
...
...
..

b
...
...
...
...
..
......
..
....

a+b

, ,

, ,

2 ,

, (a + b, b)

Hardy

(b, b),

( [4]) ,

(b, a b)

2 ,

(a b, a b),

Hardy

(b, a b)

, , 2
,

,
, ,

(germ)
,

2
,

, 2 !

1. Cauman, L. S., On Indirect Proof,


Scripta Mathematica, Vol. XXIII, No.
2, 1966.

2. Gauntt, R., The Irrationality of 2,


American Math. Monthly, 63, p. 247,
1956.

23

3. Harris, V. C., On Proofs of the Irra


tionality of 2, Mathematics Teacher,
64, p. 19, 1971.
4. Hardy, G. H., A Mathematicians
Apology, Cambridge Univ.
Press,
Reprinted, 1984.
5. Loomis, E. S., The Pythagorean propositions, Ann Arbor, Michigan, Edward
Brothers, 1968.
6. Szabo, A., The Beginning of Greek
Mathematics, Dordrechet, 1978.
7. Szabo, A., The Transformation of
mathematics into deductive science and
the beginnings of its foundation on definitions and axioms. Scripta Mathmatica, Vol. XXVll, No. 1 and No. 2,
1960.
8. Anglin, W. S., Mathematics, A concise History and Philosophy, SpringerVerlag, 1994.

You might also like