You are on page 1of 74

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y oZ`[mR>
g[mXH$

dm_r _mYdZmW
AZwdmX

S>m. gwf_m dmQ>d{


_y` : 10 .

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gd h HmeHmM{ dmYrZ

HmeZ V{ho{ Vgmd{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG
HmeH :
_wH :
S>m. gwf_m dmQ>d{
lr. _m. od. Xm`{
1) dm_r _mYdZmW gmoh` HmeZ
JU{e Am\$g{Q> m. oc.
1020 gXmoed [{R>, ZmJZmW [mamOdi,
693 ]wYdma [{R>, [wU{ 411002.
[wU{ 411 030. XyadoZ : 24476442
XyadoZ : 24451144
2) "gmag' 1230 gXmoed [{R>,
odVaU `dWm :
oedmOr _oXaOdi, [wU{ 411 030
S>m. cocVm ZmS>H$Uu
W_mdom : ]ocoV[Xm, 2 Zm{h|]a 2005
457/6 _rV A[mQ>_ Q| >, cQ> Z. 203,
oVr`mdom : _H$a gH$ mV
oedmOrZJa, [wU{ 411 016.
[mf ew f>r, eH{$ 1929
_m{]mBc : 9822309252,
15 OmZ{dmar 2008
9823795042

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

H$meH$mM{ _Zm{JV

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

$&& lram_ $&&


lrg_W am_Xmgdm_r odaoMV lrXmg]m{Y `m _hmZ JW
mVyZ
108 Am{`m oZdSy>Z [a_hg gXJw dm_r _mYdZmW, [wU{ `mZr
"lrXmg]m{Y oZ`[mR>' V`ma H{$cm. `mVrc Am{`mMm AW gw[>
H$$Z ocohcm Omdm, Agm AmJh AZ{H$mZr Yacm. lrXmg]m{YmMr
^mfm gm{[r dmQ>cr, Var `m eXmMm Im{c AW cjmV `m`cm
gXJw H$[m d AVaJ gmYZm hdr. lrg_WmMm Am_MrVrda ode{f
^a Amh{. V{ hUVmV "_w` Am_MrVr $& em{gohV $&'
"MrVrodU ]m{cU{ $& V{ AdK{oM H$Q>midmU{ $&' VwV JW
m`m

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

c{oIH$m S>m. gwf_mVmB dmQ>d{ `mZm [a_hg gXJw dm_r d$[mZX,


[mdg AmoU dm_r _mYdZmW, [wU{ h{ gXJw cm^c{. `m`m
H$[merdmXmZ{ [am{jkmZ-JW
mMm A`mg AmoU A[am{j AZw^Vy r Xm{hr
Jm{>r gwf_mVmBZm `m`m OrdZmV m Pm`m. `mVyZM A[mdYrV
AmO[`V [mg[{jm AoYH$ JW
mM{ c{IZ `m`mH$Sy>Z KS>c.{ Ag`
g_W^$mMr Vrd BN>m AmoU `m`m mWZc
{ m lrg_WmZr oXc{cm
oVgmX, `mVyZ `m N>mQ{ >m JW
mM{ c{IZ Ad`m XrS> oXdgmV [yU
Pmc{. lrg_WmMr H$[m ZgVr Va h{ AdKS> H$m_ KS>VM
{ Zm!

dm_r _mYdZmW gmoh` H$meZ, [wU.{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y oZ`[mR>
1)

JW
m Zm_ Xmg]m{Y $& Jw oe`mMm gdmX $&
`{W ]m{occm odeX $& ^o$_mJ $&& 1&1&2

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`m JW
mM{ Zmd "Xmg]m{Y' Amh{. g_W am_XmgmZm Pmc{cm ]m{Y
AWdm g_WmZr Am[`m XmgmZm H{$c{cm ]m{Y `m JW
mV Amh{. hm
Jwoe`m_Yrc gdmX Amh{. `mV _w`V: ^o$_mJ gw[> H$$Z
gmoJVcm Amh{.

2)

^o$M{Z `m{J| X{d $& oZ`| [mdVr _mZd $&


E{gm Amh{ Ao^md $& B`{ JW
t $&& 1&1&4

`m ^o$_mJmZ{ J{c{ AgVm _Zw` oZoV X{ddmcm m hm{Vm{,


Agm `m JW
mMm Ao^m` Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

3)

_w` ]mMm oZ`m{ $& ZmZm _VmMm oZ`m{ $&


Am[U H$m{U hm oZ`m{ $& ]m{occm Ag{ && 1&1&9

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

_w` ] H$m{UV{ `mMm oZ` H{$cm Amh{. ZmZm _V{ gmJZy


`mMm oZ` H{$cm Amh{. _w`V: "Am[U H$m{U' Amhm{V `mMm oZ`
H{$cm Amh{.

4)

ZmZm JW
m`m g_Vr $& C[oZfX| d{XmV lwVr $&
AmoU _w` Am_MrVr $& em|gohV && 1&1&15

`m JW
m`m gX^mgmR>r C[oZfX{, d{XmV, lwVr `mgma`m
_hdm`m AZ{H$ JW
mMm A`mg H{$c{cm Amh{ AmoU gd emm]am{]a
_w`V: Am_MrVr Am_gmjmH$ma Am_mZw^d `m`m AmYmamZ{
h{ c{IZ Pmc{c{ Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

5)

AmVm ldU H{$oc`mM| \$i $& oH$`m [mcQ>{ VH$mi $&


VwQ>{ ge`mM{ _yi $& `{H$gam $&& 1&1&28

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`m JW
mM{ ldU H{$`mM{ _w` \$i hUO{ ldU H$aUm`m`m
gd H$_mV MmJcm [mcQ> hm{V OmVm{. dmWm[m{Q>r hm{Umar H$_} ]XcyZ
[a_mWm`m odMmamda H$_} hm{D$ cmJVmV AmoU gd ge`mM{ _yiM
VwQy>Z OmV{.

6)

_mJ gm[S>{ gwJ_ $& Z cJ{ gmYZ XwJ_ $&


gm`m{`_w$sM| d_ $& R>mB [S>{ $&& 1&1&29

`m JW
m`m qMVZ, _ZZmZ{ Am_gmjmH$mamMm _mJ gwJ_ Amh{
h{ cjmV `{V.{ A`V X{hH$>mMr gmYZm H$a`mMr JaO Zmhr.
gm`w`_w$s hr l{> _w$s H$er o_idmdr `mM{ d_ OmUyZ K{Vm `{V.{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

7)

Agm{ ^JdmrodU $& H$ar ggmamMm grU $&


`m _yImM| _wImdcm{H$Z $& H$$M Z`{ $&& 1&1&26

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ZaO_mM{ gmWH$ ^JdVmr H$$Z K{`mVM Amh{, h{ Z


H$i`mZ{ Om{ H$m{Ur O_^a H{$di ggmamM{M H$> dhmV amhVm{, `m
_yImM{ Vm|S>XI
{ rc H$m{Ur [mh Z`{.

8)

X{h [a_mWu cmodc| $& VarM `mM| gmWH$ Omc| $&


Zmht Var h| d{Wo M J{c| $& ZmZm AmKmV| _`w[W
| $&& 1&10&61

ZaX{h [a_mW H$a`mgmR>rM oPOdcm, Va `m O_mM{ Ia{


gmWH$ hm{V.{ ZmhrVa hm X{h ZmZm H$maM{ AmKmV, `mYr AmoU e{dQ>r
_`w `mMm ]ir R>aVm{ AmoU _Zw`O_ `W OmVm{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

9)

[a_ _yIm_mOr _yI $& Om{ ggmat _mZr gwI $&


`m ggmaXw:ImE{g| Xw:I $& AmUrH$ Zmht $&& 2&10&40

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Om{ H$m{Ur `m ggmamVM gwI Amh{ Ag{ _mZVm{, Vm{ _yIm_`{


[a__yI Amh{, Ag{ g_Omd{. dVwV: `m ggmamV O{dT>{ Xw:I Amh{,
V{dT>{ AmUIr H$emV Zmhr. [aVw V{ _Zw`mcm H$iV Zmhr, h{ XwXd .

10) ggma hoUO{ gd|M dma $& Zmht _aUmg CYma $&
_m[t cmJc| eara $& KS>rZ| KS>r $&& 3&9&1

ggma hm gVV [wT>{ YmdVm{ Amh{. `{W{ _`w Cmda T>H$cVm `{V
Zmhr. eara jUmjUmZ{ _`y`m Odi OmV Amh{.

11) oZ` H$mimMr gJVr $& Z H$i{ hm{UmamMr JVr $&


H$_mgmnaI{ mUr [S>Vr $& ZmZm X{gt odX{gt $&& 3&9&2

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

O_m[mgyZ H$mi gVV `m`m ]am{]a AgVm{. [wT>`m jUr H$m`


KS>Uma, [wT>{ JVr H$m{UVr h{ gmJVm `{V Zmhr. `{H$OU `m`m
H$_mZg
w ma X{emV, odX{emV H$m{R>V{ ar Am[cm X{h Q>mH$Vm{.

12) Vwdm ^m{oJ`m [wZamdmr $& E{gr _m`]m[| oH$Vr $&


r H$`m [w hm{Vr $& cjmZcj $&& 3&10&51

AmVm[`V Ag` O_ Vy ^m{Jc{g. VwP{ _m`]m[ oH$VrVar


Pmc{. Ag` r, H$`m, [w h{XI
{ rc `m O_m[`V cjmdYr hm{D$Z
J{c{ `mcm JUVrM Zmhr.

13) H$_`m{J| gH$i o_imct $& `{H${ Wit O_mg Amct $&
V| Vwdm Am[wcr _moZcr $& H$gt a{ [T>V_yIm $&& 3&10&52

[MmVrc _mUg{ [ydH $_mZg


w ma EH$oV `{VmV. EH$m oR>H$mUr

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

10

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

O_mcm `{VmV. Vr gd Am[cr Amh{V Ag{ g_OyZ `m`m __dmV


JwV Zy [S>U{ h{ [T>V_yImM{ cjU Amh{.

14) _moZcm [Mt AmZX $& H{$cm [a_mWu odZm{X $&


^mV _yT> _oV_X $& cm{Ycm H$m_t $&& 5&3&57

]hVH{ $ _S>itZr [M H$a`mVM OrdZ^a AmZX _mZcm.


[a_mWmH$S>{ [yU[ U{ Xwcj
H{$c{ AWdm `mMr M{>m H{$cr. Aem `$scm
g_W ^mV -AkmZr, _yT>, _oV_X Ag{ hUVmV. H$maU Vm{ ZmZm
H$ma`m E{ohH$ H$m_Zm, dmgZm `m_`{ JwV Zy [S>Vm{.

15) hmVt `mMr O[_mi $& H$mVm`mZ gdH$mi $&


ggJmMm XwH$mi $& `m Zmd ] $&& 5&7&29

] H$m{U? Om{ AIS> [emMmM odMma H$aV amhVm{, rM{M

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

11

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

qMVZ H$aVm{, gVgJVrMm _mJ H$Yrhr YaV Zmhr Vm{ ].

16) _m`mOmi| XwpMV hm{`{ $& V| oZ$[Ut H$m_m Z `{ $&


gmgmnaH$m H$i{ H$m`{ $& AW `{WtMm $&& 7&1&49

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

_m`{_i
w { ggmamgma`m E{ohH$ Jm{>rV `mMr Wyc ]wr [yU[ U{
JwV Zy amohcr Amh{, `mcm AVmgma`m gy_ odf`mM{ JhU H$g{
hm{D$ eH{$c?

17) cm{H$ _a_am| OmVr $& doS>c| J{ct h{ oMVr $&


OmUV OmUV oZpMVr $& H$m`{ _moZc| $&& 11&3&6

jUmjUmcm mUr _`y`m _wImV Am{T>c{ OmV Amh{V. Am[c{hr


[ydO
`mM _mJmZ{ J{c,{ `mMm AZw^d Am[`mcm Amh{. Var _Zw`
oZqV[U{ `m OJmV dmdaVm{ Amh{, `mM{ Am` dmQ>V.{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

12

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

18) A Jhmgr cmJcm $& AmoU gmdH$mg oZO{cm $&


Vm{ H$gm hUmdm ^cm $& Am_h`mam $&& 11&3&7

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Kamcm Ar cmJcm AgVmZm Om{ _Zw` emV[U{ Pm{[Zy amhVm{,


`mcm ehmUm H$g{ hUUma? Vm{ Va `j Am_h`mam Am[UM
Am[cm KmV H$aUmam Amh{.

19) Om{ ggmaXw:I| Xw:Idcm $& Om{ oodYVm[| [m{icm $&


Vm{oM AoYH$mar Omcm $& [a_mWodft $&& 5&3&34

ggmamVrc Xw:ImZ{ Om{ H$m{Ur JmOc{cm Amh{, AmoY^moVH$,


AmoYXodH$ AmoU Am`mp_H$ Aem oVhr H$ma`m mgmZ{ Om{
[m{icm J{cm Amh{, Vm{M Iam [a_mW_mJmMm AoYH$mar Amh{. H$maU
`mcm ggmamM{ Zad, `mVrc Xw:I `mMr OmUrd Pmc{cr AgV{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

13

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AmoU `m_wi{ Iar oda$s `{D$Z Vm{ emV gwI, emVr, g_mYmZ,
AmZX `mMm em{Y K{V AgVm{.

20) AmYt [M H$amdm Z{Q>H$m $& _J `md| [a_mWodd{H$m $&


`{W| Amig H$$ ZH$m $& odd{H$s hm{ $&& 1&1&28

`{H$mZ{ Am[`m dmQ>mcm Amc{cm [M, `mVrc H$V`H$_},


odohV H$_} Cm_ H$ma{ H$amdr AmoU `m`m]am{]a `mZZm_moX [a_mW
gmYZmX{Irc OmUyZ K{D$Z H$amdr. odd{H$s _Zw`mZ{ [M AmoU [a_mW
Xm{hr ]m]VrV Amig H$$ Z`{. gd H$_} gmj{[mZ{, oZ>Z{ { H$amdr.

21) [M gmS>y Z [a_mW H{$cm $& Var A o_i{Zm Im`mcm $&


_J V`m H$aQ>mcm $& [a_mW H$Mm $&& 12&1&3

[a_mW H$a`m`m Vrd BN>Z{ { EImmZ{ Oa m[oMH$ H$V`{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

14

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Q>mHy$Z oXcr,
`mcm o_iy
[a_mWgmYZm
H$am``m, Vm{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

X{hYmaU{cm Amd`H$ V{dT>{ A, d, oZdmamX{Irc


eH$cm Zmhr, Va `m XwXd r, H$aQ>m _mUgmcm
H$er H$aVm `{Uma? `m X{hmZ{ `mZZm_moX gmYZm
X{h Va oZH$m{[ amohcm [mohO{ Zm!

22) [Mt Om{ gmdYmZ $& Vm{ [a_mW H$arc OmU $&
[Mt Om{ A_mU $& Vm{ [a_mWu Im{Q>m $&& 12&1&9

Om{ _Zw` Am[`m dmQ>mcm Amc{cm [M, `mVrc H$V`{


gmdYmZV{Z,{ Cm_ H$ma{ [ma [mSy> eH$Vm{, `mcmM [a_mW H$aU{ e`
Amh{. `mcm [MmVrc E{ohH$ Jm{>r `m{` H$ma{ H$aVm `{V ZmhrV,
`mcm [maoH$ H$`mU gmYyZ X{Umam [a_mW H$gm O_Uma?

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

15

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

23) KmcyZ AH$c{Mm [dmS> $& hmd| ]mS>mhZ OmS> $&


V{W| H$M| AmoUc| mS> $& H$aQ>[U $&& 12&9&29

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`{H$mZ{ Am[cr A$c-]wr dm[$Z, gmamgmaodMma,


Am_mZm_odd{H$ H$$Z X{h]wr-dmW Q>mHy$Z ]mS>mhZ `m[H$
hmd{. gd ^$Z amohc{`m [a_m`mM{ XeZ AUwaU
{ Vy Zy `md{. V{
gm{S>y Z "_r X{h' Ag{ _mZyZ gH$w oMV >r R>d{ mdr, h{ H$aQ>[{ U H$m Agmd{?

24) c_r_`| H$aQ>m ZmX{ $& `mM| Xna AmoYH$ gmX{ $&
Zdc H{$c| [a_mZX| $& [a_[wf| $&& 17&5&22

gd AmOy]mOycm c_rM{ d^d AgVmZm EImXm H$aQ>m Ord


XmnamM{ Xw:I ^m{JVm{ Ag{ oXgV{. [a_m`mMm hm _m{R>mM M_H$ma
Amh{. `mMm AW goXmZX [a_m_mM AmV ]mh{a ^$Z AgVmZm Ord

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

16

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`W Xw:I H$aV amhVm{, h{ Iam{Ia `m OrdmM{ XwXd Amh{.

25) ZaX{h [a_ Xw^ $& `{U| KS>{ Ac` cm^ $&
Xw^ V{ gw^ $& hm{V Amh{ $&& 20&5&25

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

_Zw`O_ hm A`V Xwc^


Amh{. `m O_mV Oa `m{` _mJmZ{
gmYZm H{$cr, Va Ac` Agm Om{ [a_m_m Vm{ m hm{D$ eH$Vm{ AmoU
AZ{H$ AdKS> dmQ>Um`m Jm{>r gai, gm{`m hm{D$Z OmVmV.

26) daH$S> X{h{ h| H$m]mS> $& ZaX{h _m{R>| K]mS> $&


[aVw [mohO{ OmS> $& odd{H$ aMZm $&& 20&5&26

BVa m`mM{ X{h h{ H{$di H$> H$aUma{ Amh{V. `m Ordmcm ZaX{h


m Pmcm, Vm{ Ord Iam{Ia [a_ ^m`dmZ g_Omdm. H$maU
ZaX{hmVyZM X{ddm[`V [m{hm{MVm `{V.{ [aVw `m ZaX{hmM{ _mhm`

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

17

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

H$i`mgmR>r gmamgmaodMma, Am_mZm_odd{H$, gVgJVr hdr.

27) [a_mWu Vm{ am`Ymar $& [a_mW Zmht Vm{ o^H$mar $&
`m [a_mWmMr gar $& H$m{Umg mdr $&& 1&9&23

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

[a_mWgmYZm H$aV Om{ Ord [a_mWu hm{Vm{, Vm{ Iam am`Ymar


g_Omdm. `mcm [a_mWmM{ _mhm` H$iV Zmhr, Om{ [a_mW H$aV
Zmhr, Vm{ E{ohH$Q>m oH$Vrhr g[, d^demcr Agcm Var Vm{
o^H$mar. Aem `m [a_mWmMr ]am{]ar, VwcZm H$m{Umer H$aUma?

28) ^`mZ| [a_mWu ^amd| $& eara gmWH$ H$amd| $&


[ydO
mg Camd| $& hna^$s H$$Zr $&& 1&9&27

[a_mWmM{ OrdZmVrc _hdmM{ WmZ cjmV K{D$Z ehm`m


_mUgmZ{ [a_mW_mJ Yamdm, [a_mWu hmd{ AmoU Am[`m earamM{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

18

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gmWH$ H$amd{. OrdZ Y` H$amd{. AZ` ^mdmZ{ hna^$s H$$Z


Am[`m]am{]a Am[`m [ydO
mMmhr Cma H$amdm.

29) Bat {_m AoYH$ $& [M g[mXU| cmoH$H$ $&


gXm goY odd{H$ $& Vm{ gdJwU $&& 2&7&9

gdJwUmM{ _mhm` gmJVmZm hQ>c{ Amh{ H$s, gdJwUr _Zw`


cmoH$H$ AWmZ{ [M H$aVmZm oXgcm, Var `mM{ ode{f cj, qMVZ
m_w`mZ{ Bamodf`rM hm{V AgV{. BamrgmR>r `mMm `Z
AgVm{. `mMm Am_mZm_odd{H$ AIS> OmJV AgVm{.

30) O`mg dmQ>{ gwIoM Agmd| $& V{U| aKwZmW^OZt cmJmd| $&
dOZ gH$ioh `mJmd{ $& Xw:I_yi O{ $&& 3&10&63

`m H$m{Umcm AIS> emV gwImMm Am_gwImMm cm^ hmdm

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

19

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ag{ dmQ>V Ag{c, `mZ{ aKwZmWmM{ ^OZ, ^$s H$amdr. ^$s H$aVmZm
gmgmnaH$ Jm{>r Z _mJVm ^JdVmcmM _mJmd{. Aer oZH$m_ ^$s H$amdr.
`mM]am{]a Xw:Imcm H$maU hm{Umar Am[crM _S>ir-dOZ `m`mer
{_mM{ dVZ Agmd{. [U `m`m __dmV Z JwV Vm Aoc[U{ ahmd{.

31) H$mhtM Z H$$oZ mUr $& am_Zm_ O[{ dmUr $&


V{U| gVw > MH$[mUr $& ^$mcmJt gm^mir $&& 4&3&21

^JdVmcm g H$$Z K{`mgmR>r, `m`m mrgmR>r emarnaH$


H$> \$ma H$am`cm hd{V, H$_m`m AJmZ{ ^$s H$am`cm hdr Ag{ Zmhr.
H{$di am_Zm_mMm O[ AIS> dmUrZ{ hm{V amohcm, [wT>{ Vm{ _`_m,
[`Vr, [am `{W[`V _wacm AmoU Zm_ AmVyZ gVV \w$aV amohc{ H$s
Zm_mMm B> Vm{ [naUm_ gmYcm. Aem Zm__aUmZ{ X{h^mZ, od^mZ

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

20

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

_mdiyZ Zm_ Zm_r EH$$[ hm{D$Z OmVmV. gmhoOH$M Aem ^$sZ{


MH$[mUr ^JdV gVw > hm{Vm{ AmoU ^Jdy[ Pmc{`m ^$mcm
AmV]mh{a oZaVa gm^miVm{.

32) Zm_ _a{ oZaVa $& V| OmUmd| [w`eara $&


_mhmXm{fmM{ oJnada $& am_Zm_| ZmgVr $&& 4&3&22

`m X{h_Z]wrH$Sy>Z Zm_mM{ _aU gVV hm{V amhV{, Zm_mM{


od_aU H$Yrhr hm{V Zmhr V{ [w`dmZ eara Amh{ Ag{ oZoV g_Omd{.
[ydu AZV Xm{f, [m[{ hmVyZ KS>cr Agcr, Var `m gdmMm am_Zm_mZ{
Zme hm{Vm{. `mMm AW Zm__aU gw$ H{$c{ H$s [whm hmVyZ [m[ KSy>
m`M{ Zmhr, AmoU `m X{hgKmVmH$Sy>Z [m[ KS>V,{ `m[mgyZ
Am[U-OrdmZ{ Aoc hm`M{. "_r Am_m' `m ]m{YmV `m`M{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

21

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

33) X{dmd{Ji| H$m{Ur Zmht $& E{g| ]m{cVr gdoh $&


[aVw `mMr oZ>m H$mht $& VgrM Zg{ $&& 4&8&19

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

X{d [a_{aM EH$ Amh{, Vm{M gdk, gdgmmYre Amh{,


`m`mM BN>Z{ { odmM{ `m[ma MmcVmV. ^$m`m gH$Q>H$mir Vm{
ghm`mcm YmdyZ `{Vm{, Ag{ gdOU ]m{cVmV. [aVw `mMr BaoZ>m
Iar ZgV{. Iam BaoZ> _Zw`, ^$ OrdZmV O{ ]a{ dmBQ> KS>c
{ , V{
[a_{amMr H$[m hUyZ ghO[U{ drH$maVm{.

34) X{d| ^$ H$m{U doYcm $& H$Yt X{oIcm Zm E{oH$cm $&


eaUmJVmg X{d Omcm $& dO[O
$ $&& 4&8&25

X{dmZ{ H$m{Um ^$mMm dY H{$cm, `mM{ AH$`mU H{$c{, Ag{


H$Yrhr g^dV Zmhr. CcQ> Om{ ^$ AZ`^mdmZ{ eaUmJV Pmcm

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

22

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ag{c, `mMm gm^mi X{d gd Vh{Z{ H$aV AgVm{.

35) AdJwUmMm H$$oZ `mJ $& O{U| Ynacm gVgJ $&


V`mog ]m{ocO{ _J $& gmYH$ E{gm $&& 5&9&2

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gmYH$mM{ _wI cjU-`mZ{ dmadma Am_[arjU H$$Z


dV:Vrc AdJwU em{YZy H$mT>c{ AmoU V{ `Z[ydH $ ]`mM _mUmV
Kmcodc{, gVmMr gJVr Y$Z [ma_moWH$ JwU o_iod`mMmAm_gmjmH$ma-BamrMm `mg K{Vcm, Vm{ gmYH$.

36) Am_wM{ Hw$it aKwZmW $& aKwZmW| Am_wMm [a_mW $&


Om{ g_WmMmoh g_W $& X{dm gm{S>odVm $&& 6&7&21

Am_wM{ Hw$cXdV aKwZmW-lram_M h{ Amh{V. `m`m_wiM


{
Am_Mm [a_mW Mmccm Amh{. aKwZmW h{ gd g_WmV g_W Ag`mZ{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

23

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`mZr Am[`m e$sZ{ amdUmMm dY H$$Z gd X{dmZm amdUm`m


]XrIm`mVyZ gm{S>odc{.

37) `mM{ Amhr g{dH$OZ $& g{dH{ $naVm Omc| kmZ $&
V{W| A^md YnaVm [VZ $& [modO{c H$s $&& 6&7&22

`m aKwZmWmM{ Amhr g{dH$ Amhm{V. `mMr g{dm H$aVm H$aVm


Am_Mr X{h]wr J{cr AmoU Amhmcm Am_kmZ-d$[kmZ Pmc{. `m
Am_`m ]m{c`mda `mMm odmg ]gUma Zmhr, `mM{ AY:[VZ hm{Bc
.

38) H$ar XwOZ mMm ghma $& ^$OZmgr AmYma $&


E{gm hm Vm| M_H$ma $& am{H$S>m Mmc{ $&& 6&7&29

hm aKwZmW XwOZ mMm ghma H$$Z ^$OZmZm AmYma X{Vm{, Agm


M_H$ma `hr AZw^dmcm `{V Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

24

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

39) _Zt Yamd| V| hm{V| $& odZ AdK|oM Zmgm{Z OmV| $&
H$[m H{$oc`m aKwZmW| $& oMV `{V{ $&& 6&7&30

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`m MmJ`m Jm{>rMm _ZmV gH$[ Yamdm, Vr Jm{> ghOM [ma


[S>V.{ gd gH$Q>{ Xya hm{D$Z OmVmV. aKwZmWmMr H$[m Pmcr hUO{ h{ gd
KS>V,{ Agm [Xm{[Xr AZw^d `{Vm{.

40) _r H$Vm E{g{ hUgr $& V{U| Vy H$>r hm{gr $&


am_ H$Vm hUVm [mdgr $& `{e H$sVu Vm[ $&& 6&7&36

H$m{U`mhr H$_mMm H$Vm "_r Amh{' Ag{ hUerc, Va Vy


Xw:IrH$>r hm{erc. H$maU `m X{h_Z]wrH$Sy>Z H$_ KS>V,{ V{ gd OS>
Amh{. Am`m`m-MV`m`m AoY>mZmda `m`mH$Sy>Z H$_ KS>V,{
hUyZ X{h H$Vm hm{D$ eH$V Zmhr. am_-Ba H$Vm Amh{ Agm `mMm ^md

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

25

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AgVm{, `mcm OrdZmV `e, H$sVu, Vm[ gd o_iV AgV{.

41) E{H$m [a_mWmM| gmYZ $& O{U| hm{`{ g_mYmZ $&


V| Vy OmU Jm ldU $& oZ`|gt $&& 7&8&1

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ldU h{ [a_mWmM{ _w` gmYZ Amh{. AoYH$mar `$s`m, gV


gXJw $ `m _wImVyZ Amc{cm [a_mW odMma ldU H$a`mM{ ^m`
o_imc{, Va ]m[mgyZ ogm[`VMr dmQ>Mmc gm{[r d Z{_H$s hm{V.{
ldU H$emM{ H$amd{, H$g{ H$amd{ AmoU ldUmMm [naUm_ H$m` hmdm
h{ H$ic{ AmoU `m_mU{ gmYZm H{$cr Va e{dQ>r emVr, g_mYmZ,
AmZX gmYH$mcm m hm{Vm{.

42) oMVrdrU O| ]m{cU| $& V| AdK|oM H$Q>midmU| $&


Vm|S> [g$Z Og| gwU| $& aS>mZ{ J{c| $&& 9&5&15

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

26

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

[a_mWmV MrVr-AZw^dmcm OmV _hd Amh{. W_ gXJW


m`m
AmYma{ [am{jkmZ-eXkmZ H$$Z `m`M{, `mZVa `mZwgma gmYZm H$$Z
Am_MrVr-A[am{j AZw^Vy r `m`Mr. hr AZw^Vy r ZgVmZm O{ ]m{cc{
OmV{, V{ gJi{ H$Q>midmU{ AgV{. H$maU `mV ZwgV{ eX AgVmV.

43) ]m{c`mgmnaI| MmcU| $& d`| H$$Z ]m{cU| $&


V`mMt dMZ| _mU| $& _moZVr OZt $&& 12&10&39

Am[U Og{ ]m{cVm{, Vg{ Am[c{ dmJU{, AmMaU [mohO{. W_


Am[U Vg{ dmJmd{, _J ]m{cmd{. `mMm [naUm_ cm{H$mda hm{Vm{. `mM{
]m{cU{ _mU _mZc{ OmV{ AmoU cm{H$ `mM{ AZwgaUhr H$aVmV.

44) `{W| ]m{c`mMr Omcr gr_m $& Z{UVm Z H$i{ [a_m_m $&
Ag` Zmht gdm}m_m $& Vy OmUgr $&& 10&8&26

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

27

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

O{ gmJm`M{ hm{V{ V{ gmJZy Pmc{. Om{[`V AkmZ Amh{, Vm{[`V


[a_m`mM{ d$[ H$iUma Zmhr, [a_m`mMr ^{Q> hm{Uma Zmhr, h{
]m{cU{ Ag` Zmhr. h{ gdm}m_ am_am`m, Vy h{ gd OmUVm{g.

45) _mP{ C[mgZ{Mm ]oS>dma $& kmZ gmJmd| gmMma $&


o_`m ]m{cVm Cma $& ^yg cmJ{ $&& 10&8&27

_m`m C[mgZ{M{ doeQ> Ag{ Amh{ H$s _r [>[U{


Am_kmZmodf`rM ]m{cmd{. _r Oa H$mhr MwH$sM{ AWdm Ag` ]m{cZ{ ,
Va `mMm Xm{f ^ycm cmJ{c.

46) _w` hnaH$Wm oZ$[U $& Xwga| V| amOH$maU $&


oVga| V| gmdY[U $& gdodfB $&& 11&5&4

`m JW
mMm _wI odf` "hnaH$Wm oZ$[U' hm Amh{. `m_wi{ `mV

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

28

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

H$_mM{ _hd, ZdodYm ^$s, `m{J, kmZ `m odf`mda dmadma


oV[mXZ H{$c{ Amh{. `m[{jm JmUdmZ{ odMma Amh{ Vm{ amOH$maUmMm.
oVgar Jm{> gmoJVcr Vr `dhma AWdm [a_mW gd ]m]VrV A`V
gmdY ahmU{ Amd`H$ Amh{.

47) d{f^yfU V| XyfU $& H$soV^fy U V| ^yfU $&


MmiU{odU `{H$ jU $& OmD$M Z{Xr $&& 11&10&7

oZ[h [wf, _hV H$gm AgVm{? dada`m d{fmcm Vm{ \$mag{ _hd
X{V Zmhr. gH$sVu h{ Ia{ _mUgmM{ ^yfU Amh{. ^JdVqMVZ, Amd`H$
Jm{>todf`rM{ qMVZ, _ZZ `mI{arO Vm{ EH$hr jU dm`m OmD$ X{V Zmhr.

48) [oVV[mdZmM{ Xmg $& V{oh [mdZ H$naVr OJmg $&


E{gr h{ oMV _Zmg $& ]hVm`m Amcr && 12&3&33

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

29

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

[oVV[mdZ [a_m_m `mM{ AZ`^mdmZ{ Xm`d H$aUmar


_S>irX{Irc OJmcm [mdZ H$$ eH$VmV, Agm AZw^d AZ{H$mZm
Amc{cm Amh{. `mM{ H$maU [a_m`mM{ Xmg hiyhiy [a_m_$[M
hm{D$Z OmVmV. [a_m`mM{ gm_` `m`mV Ae$[mZ{ `{V AgV{. V{
[a_{amM{ [a_^$ Ag`mZ{ `mZm OJXH$`mUm`m >rZ{ Or BN>m
hm{V,{ Vr [a_{a [yU H$aVm{. "gV H$mhrhr H$$ eH$VmV' Ag{ hQ>c{
OmV{. EImmgmR>r gV [a_{amOdi mWZm H$aVmV, V{hm [a_{a
`mMr mWZm E{H$Vm{ h{ Ia{. [U gV ghgm [a_{am`m H$ma^mamV
T>dimT>di H$aV ZmhrV. "[a_{am`m Kar A`m` Zmhr, Vm{ `m{` V{M
H$aVm{' Aer `mMr T> BaoZ>m AgV{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

30

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

49) MMi H$Vm Vm{ OJXre $& mUr_m `mMm Ae $&


`mMm Vm{oM Am[Umg $& R>md Zmht $&& 12&5&17

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

od MmcodUmam H$Vm OJXre MMc Amh{, ] oZc Amh{.


gd mUr_m `mMmM Ae Amh{V. goXmZX Amh{ Vm{ OJXre
[a_m_mM gd ^$Z Ag`mZ{ V{W{ _r[Umcm WmZM Zmhr.

50) amJ| amJ| oZKm{Z J{cm $& Var Vm{ ^mS>^mS>mo| M _{cm $&
]hV cm{H$ H$>r H{$cm $& Am[Uoh H$>r $&& 14&7&21

EImXm _Zw` KamV, ]mh{a gdmda amJmdyZ Ka gm{S>y Z H$m{R>V{ ar Xya


oZKyZ OmVm{. [U V{Wh{ r Am[`m ^mS>Im{a d^mdmZwgma gdmer
^mS>VM amhVm{. Am[`m dVZmZ{ Vm{ dV: H$>r hm{Vm{ AmoU
BVamZmhr Xw:I X{Vm{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

31

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

51) ggma o_`m E{gm H$icm $& kmZ g_Om{Z oZKm{Z J{cm $&
V{U| OZ [mdZ H{$cm $& Am[UmE{gm $&& 14&7&25

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`mcm ggma hm o_`m Amh{, AgV, Za Amh{ h{ cjmV `{V,{ Vm{


OmUrd[ydH $ gmYZ{gmR>r H$mhr H$mi Xya OmVm{ AWdm ggmamV
AgVmZmM _ZmZ{ gdm[mgyZ Aoc hm{Vm{, gmYZog hm{Vm{ AmoU BVa
_w_j
w Zy mhr [mdZ H$a`mg g_W hm{Vm{. Am[`mgmaI{M BVamZm
Am_kmZr H$$Z Q>mH$Vm{, [yU H$aVm{.

52) d{f Yamdm ]mdim $& AVar Agm`m ZmZm H$im $&
gJQ> cm{H$mMm oOhmim $& _m{S>y Z`{ $&& 15&10&31

dada [mhVm d{f gmYm Agmdm, [U AV`m_r ZmZm H$cm, JwU


Agmd{. `m`m ghm`mZ{ AZ{H$mZm Am[c{g{ H$$Z K{Vm `{V.{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

32

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

53) a{Im oVVwH$s [wgm{Z OmV{ $& `j ``m `{V| $&


S>mi
{ P
{ mH$Ur H$amdr V{ $& H$m`{oZo_` && 15&6&9

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

H$mJXmdaMr a{Im Ver hmVmdaMr a{ImX{Irc [wgVm `{V,{ Agm


`j AZw^d Amh{. _J A>mMr a{Im Am[`m H$_mZr [wgVm `{Bc
h{
cjmV `md{. `mH$S>{ S>mi
{ P
{ mH$ H$m H$amdr ]a{!

54) gVw XmIdr gXJw $& gH$i gmamgmaodMm $&


[a]mMm oZYm $& AVat ]mU{ && 4&4&5

_mZdr OrdZmV gXJw $ M{ _mhm` H$m`? gXJw oe`mcm


gVw-[a_m_m `mM{ XeZ KS>dVmV. Or dVw Bo`Jm{Ma Zmhr, _Z
]wrV gm[S>V Zmhr, oVMr ^{Q> gXJw $ `m_wi{ hm{D$ eH$V{. gd gma
Agma odMma gXJw oeH$dVmV AmoU [a_m`modf`rM{ oZoV kmZ

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

33

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

oe`m`m AV:H$aUmV R>gdVmV.

55) odKS>c{ X{d AmoU ^$ $& Ordoed[U| V $&


V`m X{d^$m `{H$mV $& H$ar Vm{ gXJw && 5&2&10

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

dVwV: X{dM ^$ Pmc{cm AgVm{, oedM Ord Pmc{cm AgVm{.


_wimV AVM AgV{. [aVw AkmZmZ{, d$[mMm odga [S>`mZ{ Ord
dV:cm oedm[{jm d{Jim _mZVm{. ^$ dV:cm X{h]wr_wi{ X{dm[{jm
d{Jim g_OVm{. Aem d{ir gXJw ^$mcm-Ordmcm d$[]m{Y H$$Z
X{VmV AmoU X{d^$mM{, OrdoedmM{ E{` KS>dZy AmUVmV.

56) \$m{S>y oZ eXmM| AVa $& dVw XmIdr oZOgma $&


Vm{oM Jw _mh{a $& AZmWmM| $&& 5&2&15

gXJw oe`mcm _hmdm`mMm C[X{e H$aVmV Vm{ eXmZ{. `mZVa

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

34

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

eXmMm dm`mW gm{S>y Z cjmW XmIod`mM{ H$m_hr gXJw $M H$aVmV.


`m eXm`m _m`_mVyZ V{ [a_m_ dVyM{ kmZ H$$Z X{VmV, Ag{ g_W
hUVmV. gXJw Ag` AZmW OrdmM{ OUy _mh{aM AgVmV.

57) _w` gXJw $M| cjU $& AmYt [mohO{ od_i kmZ $&
oZ`mM| g_mYmZ $& d$[pWVr $&& 5&2&45

gXJw $ Mr _wI cjU{ gmJVmV. gXJw $ Zm W_ ew ]kmZ


Agc{ [mohO{. V{ Am_gmjmH$mar Agmd{V. d$[pWVrMm oZ`
Pm`m_wi{ V{ oZ` g, g_mYmZr, emV, V AgVmV.

58) hUm{oZ kmZ dam` AmoU ^OZ $& dY_H$_ AmoU gmYZ $&
H$Wm oZ$[U ldU _ZZ $& ZroV `m`{ _`mXm $&& 5&2&52
gXJw $ Odi

Am_kmZ,

dam`,

^md^$s,

C[mgZm,

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

35

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

dY_H$_mM{ AmMaU, hnaH$Wm oZ$[U, ldU, _ZZ, ZrVr, `m`,


_`mXm `m gd Jm{>r AgU{ Amd`H$ Amh{.

59) `m_Y| `{H$ CU| Ag{ $& V{U| V| odcjU oXg{ $&
hUmZ gdoh odcg{ $& gXJw [mgt $&& 5&2&53

da`m cjUm[H $s EH$ cjU Oar gXJw $ `m oR>H$mUr H$_r


Agc{, Var V{ od[arV oXgV{. hUyZ `m gd Jm{>r gXJw $ Odi
AgVmV. m [wfmcm h{ gd Amd`H$ AgV{M Ag{ Zmhr. VWmo[
gXJw $ M{ OrdZ h{ oe`m[Tw >{ AmXe Ag`mZ{ gXJw $ Zm Am[c{
AmMaU, C[mgZm hr `m{`M R>d{ mdr cmJV{.

60) gXJw dMZ Vm{oM d{XmV $& gXJw dMZ Vm{oM ogmV $&
gXJw dMZ Vm{oM YmXmV $& gMrV AmVm $&& 5&6&40

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

36

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gXJw $ M{ dMZ hmM d{XmV Amh{. Vm{M ogmV Amh{ AmoU V{


`m`m AZw^Vy rVyZ Amc{c{ kmZ Amh{. `m_wi{ gXJw $ Mr Amkm _mU
_mZyZ Om{ oe` VXZwgma AmMaU d gmYZm H$aVm{, `mM{ [a_ H$`mU
hm{V.{ `mgmR>r gXJw oZ>m A`V Amd`H$ AgV{.

61) E{H$ oe`m `{WrM| d_ $& d`{ Vyo M Amh{og ] $&


`{ odfB gXh{ ^_ $& Y$oM ZH$m{ $&& 5&6&45

h{ oe`m, _hmdm`mVrc d_ Vy g_OmdyZ K{. `m _hmdm`mMm


AW Agm Amh{ H$s "Vy d` ]' Amh{g. "Ordm{ ]d Zm[a:'
AkmZm_wi{ Vy Am[c{ d$[ odg$Z Ord^mdmda Amcm Amh{g. V{hm
`m _hmdm`mM{ _aU R>d{ . `modf`r _ZmV OamX{Irc ge` R>d{ y
ZH$m{g.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

37

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

62) _r H$m{U E{gm h{V $& Y$Z [mhmVm X{hmVrV $&


Amdcm{oH$Vm Z{_V $& d$[oM hm{`| $&& 5&6&21

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

_r X{h Zmhr, Va _r H$m{U Amh{ `mMm em{Y AV_wI


hm{D$Z
`m`cm cmJc{, Va cjmV `{Bc
H$s _r X{hmVrV X{h_Z]wr`m
[ocH$S>{ Amh{. Aem X{hmVrV AdW{V dV:cm dmadma `mZmV
`mhmiV AgVmZm Vm{ Ord d` Am_$[-d$[M hm{Vm{.

63) AmVm h|oM T>rH$U $& hmd`m H$at gXJw ^OZ $&
gXJw ^OZ| g_mYmZ $& Z{_V Amh{ $&& 5&6&53

_hmdm`mMm ]m{Y AV:H$aUmV T> hm{`mgmR>r gXJw $ M{ ^OZ


hUO{ `m`m C[X{emM{ _aU, `mM{ JwUdUZ, `mMm _Zm{^md
OmUyZ `mZwgma gmYZm d AmMaU H$aU{. Ag{ H{$`mZ{ gXJw $ Mr H$[m

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

38

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

oe`mcm cm^V{ AmoU oe` AmZX$[, g_mYmZr hm{Vm{.

64) Om{ gVmgr eaU J{cm $& gVOZt Amdmogcm $&


_J Vm{ gmYH$ ]m{occm $& JW
mVat $&& 5&9&3

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gmYH$mM{ _wI cjU - Om{ gVMaUr eaUmJV Pmcm AmoU


`mZVa gVmZr `mcm AmmgZ X{D$Z Am[c{ hQ>c,{ gmYZm H$m` H$am`Mr
V{ gmJZy OrdZmM{ `{` Am_XeZmV Amh{ h{ g_Omdc{, Vm{ gmYH$.

65) Am_]wo oZM`mMr $& V{oM Xem _m{jlrMr $&


Ah_m_m h| H$YtoM $& odgam| Z`{ $&& 5&10&38

Am_]wrMm oZ` [$m hm{U,{ hrM _m{jlrMr pWVr Amh{. "Ah


Am_m' _r X{h ZgyZ Am_m Amh{ hm ]m{Y H$YrM odg$ Z`{. "Ah Am_m'
Ag{ _aU R>d{ V OrdmZ{ EH$ oXdg Am_$[M hm{D$Z Om`M{ Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

39

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

66) Om{ OmU{c ^JdV $& V`m Zmd ]m{ocO{ gV $&


Om{ emdV AmoU AemdV $& oZdmS>m H$ar $&& 6&1&16

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gV H$m{Umcm hUmd{? Om{ ^JdVmM{ d$[ OmUVm{ Vm{ gV.


^JdVmcm OmUU{ hUO{ OrdmZ{ d` ^JdXd$[ hm{U,{ goXmZX
hm{U.{ `mgmR>r X{h]wr hr Am_]wr H$am`Mr Amh{. emV H$m`,
AemV H$m` `mMr oZdS> H$$Z emV [a_m`m`m oR>H$mUr Am[c{
oMm OSy>Z R>d{ m`M{ Amh{.

67) Mi{Zm T>iZ{ m X{d $& E{gm `mMm AV^md $&


Vm{oM OmoUO{ _mhmZw^md $& gV gmYw $&& 6&1&17

X{d H$Yr MiV Zmhr, T>iV Zmhr, \w$Q>V Zmhr, ZmgV Zmhr.
H$emMmhr `m`mda [naUm_ hm{V Zmhr. Vm{ Ogm Amh{, VgmM Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

40

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Agm AZw^d `mcm Am[`m AV`m_r oZoV[U{ Amcm, Vm{M Iam


gV gmYw, _hmZw^md Amh{ Ag{ g_Omd{.

68) Om{ OZm_Y| dmJ{ $& [na OZmd{Jir Jm{>r gmJ{ $&
`mM{ AVat kmZ OmJ{ $& Vm{oM gmYw $&& 6&10&18

Agm [wf `dhmar OJmV BVa Mma gm_m` _mUgmgmaImM


amhVm{, dmJVm{, ]m{cVm{, [U `mM{ ]m{c`mM{ odf` gdm[j
{ m H$mhr
d{Ji{M AgVmV. gmgmnaH$ Jm{>r, g_mOH$maU, amOH$maU `mV Vm{
ode{f ag K{V Zmhr. "Am_MM} MVwa $& Ehdr d{S>m $&' hUO{ Am_m,
[a_m`modf`r Jm{>r oZKm`m H$s Vm{ dmZw^dmda AmYmnaV _V{
_mS>Vm{. `mM{ H$maU `mcm [a_m_m, od d dV:odf`rMm AV]m{Y
[$m Pmc{cm AgVm{. AVamV Am_kmZ OmJV AgV{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

41

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

69) gXJw H$[m H$i{ `mgr $& Om{ em{Yrc Am[Umgr $&
[wT>| H$i{ AZw^dmgr $& Am[|Am[ dVw $&& 6&10&11

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gXJw $ Mm AZwJh AZ{H$mZm Pmc{cm oXgcm, Var gXJw H$[m hr


d{JirM AgV{. gXJw $[oX> _mJmZ{ Om{ gmV`mZ{ XrKH$mc
`mZZm_moX AVaJ gmYZm H$aV amhVm{, `mcmM hiyhiy gXJw H$[{Mm
`` `m`cm cmJVm{. dam` ]mUV{. odd{H$ OmJV hm{Vm{. gm{@hM{
AZwgY
mZ gmYV{. `WmH$mc gd gmYZ{Mm [na[mH$ hUyZ Am_dVyMm
AZw^d `{D$ cmJVm{ AmoU Vm{ d` AZw^d$[ hm{Vm{.

70) `moM O_| `{Uo| M H$mi| $& ggmat hm{BO


{ oZami{ $&
_m{j [modO{ oZMi| $& d$[mH$ma| $&& 6&9&29

`mcm ZaX{h m Pmcm, `mZ{ `mM O_mV `{W{ ggmamV

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

42

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AgVmZmM Am[c{ ApVd `m ggmam[{jm, X{h_Z]wr[{jm d{Ji{ Amh{


h{ `j eXmZ{, [am{jkmZmZ{ OmUyZ `md{ AmoU `mZVa gmYZm H$$Z
Am[c{ gdmV AgyZ [yU[ U{ Aoc d oZi Agc{c{ Am_$[, d$[
AZw^dmd{, _m{jmr H$$Z `mdr.

71) [arjdVm[Tw >| aZ $& R>o{ dVm hm{`{ g_mYmZ $&


Vg| kmoZ`m[Tw >| kmZ $& ]m{cmd| dmQ>{ $&& 7&1&48

aZ[ma`mH$Sy>Z Am[c{ aZ [maIyZ K{Vc{ H$s g_mYmZ dmQ>V.{


gm_m`m`m >rcm AWdm chmZ _wcmcm aZ AmoU H$mM `mVcm \$aH$
g_OV Zmhr. Vg{ A`m_kmZ, [a_mW `modf`r ]m{cm`M{ Va `m
odf`mVrc OmUH$ma `$s hdr. `mcm `mM{ kmZ Zmhr, `mMr Jm{S>r
Zmhr AmoU `modf`r oOkmgmX{Irc Zmhr, `m`m[wT>{ hm odf` _mS>y Z

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

43

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

H$m` C[`m{J? ^JdXJrVm hUV{ BX V{ ZmV[H$m` Zm^$m` H$XmMZ $&


Z Mmewlfy d{ dm` Z M _m `m{@`gy`oV $&&18-67
kmZX{d hUVmV - Om{ O{WrM{ Jmad Z{U{ $& V`mgr V{ q^JwidmU{ $&&

72) ^mS>maJh| ^act $& [ar AgVr AmS>oH$ct $&


hmVmg Z `{Vm oH$cr $& gdhr Am $&& 7&2&13

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

^mS>maJhmV [wH$i _mc ^ac{cm Amh{. [aVw Vm{ Hw$c[m_wi{


AS>H$c{cm Amh{. `m Hw$c[mMr oH$r Om{[`V Am[`mcm o_iV Zmhr,
Vm{[`V `mVrc dVyM
r mr hm{Uma Zmhr.

73) gXJw H$[m V{oM oH$cr $& O{U| ]wo H$mecr $&
VH$[mQ>| CKS>ct $& `{H$gat $&& 7&2&15

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

44

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gXJw $ Mr H$[m hrM `m ^mS>maJhmMr oH$r Amh{. Vr oH$r hmVmV


Amcr, gXJw H$[m cm^cr H$s ]wrV kmZmMm H$me [S>Vm{. km OmJV
hm{V.{ AkmZm_wi{ O{ V ^mgV hm{V,{ Am[U EH$, od EH$ AmoU [a_m_m
EH$ Ag{ O{ d{Ji{[U dmQ>V hm{V,{ V{ OmD$Z AV]m{Y hm{Vm{. Am[U, od
AmoU [a_m_m oVhr o_iyZ EH$M [a_m_m Amh{ `mMm AZw^d `{Vm{.

74) _r[U OmUm{oZ `mJmd| $& ] hm{D$Z AZw^dmd| $&


g_mYmZ V| [mdmd| $& oZ:gJ[U| $&& 7&7&52

_r[U odMmamZ{, odd{H$mZ{ Kmcdmd{. Am[U X{hmcm _r


g_OVm{. [U `jmV ]m{cVmZm _mPm X{h, _mP{ _Z, _mPr ]wr
hUVm{ hUO{ _r H$m{UrVar X{h _Z ]wr[mgyZ d{Jim Amh{, h{
odMmamZ{ H$iV{. V{hm "X{h _r' `m AkmZmMm `mJ H$amdm. "_r ]'

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

45

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Amh{ `mMm gmYZ{Z{ AZw^d `mdm AmoU X{h d od `m[mgyZ oZ:gJ


hm{D$Z g_mYmZmV ahmd{.

75) ZmZm \$i| [jr ImVr $& V{Uo| M V`m hm{`{ Vo $&
[ar `m MH$m{amM{ oMmt $& A_V dg{ $&& 7&9&39

BVa [jr ZmZm H$maMr \$i{ ImD$Z V hm{VmV. [U MH$m{a


[jmcm _m A_VM hd{ AgV{. BVa H$emZ{hr `mcm g_mYmZ, Vr
o_iy eH$V Zmhr.

76) Vg| ggmar _Zw` $& [mh{ ggmamMr dmg $&


[ar V{ ^JdVmM{ Ae $& ^JdVoM BpN>Vr $&& 7&9&40

Vg{ ggmar _S>ir gmgmnaH$ Jm{>rVM OrdZ^a aJZy amhVmV


AmoU gwIXw:ImM{ ^m{J ^m{JVmV. `mZm H$YrM emV gwI, AmZX,

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

46

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

emVr cm^V Zmhr. [U O{ ^JdVmM{ Ae-^$ AgVmV, `m


^JdX^$mZm _m \$$ ^JdVM hdm AgVm{. g[mr, gmm,
_mZ_amV], H$sVu `mgma`m E{ohH$ Jm{>t`m AmH$fUmcm ^$ H$Yrhr
]ir [S>V ZmhrV.

77) eaUmJVmMr dmh{ qMVm $& Vm{ `{H$ gXJw XmVm $&
Og| ]miH$ dmT>dr _mVm $& ZmZm `{Z| H$$oZ $&& 7&10&40

gXJw $ Zm AZ`^md{ eaUmJV Pmc{`m oe`mMr gdVm{[ar


qMVm gXJw $M dmhVmV. gXJw h{ g_W AgyZ `m`mOdi XmVd
AgV{. V{ "g_W[U{ CXma' AgVmV. AmB Oer Am[`m ]mimcm gd
]mOyZ{ gm^miV _m{R>{ H$aV AgV{, Ver gXJw _mCcr oe`mM{ AkmZ
Xya H$$Z `mcm Am_kmZ X{V AgV{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

47

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

78) Am_oZd{XZmM| cjU $& AmYt [mhmd| _r H$m{U $&


_J [a_m_m oZJwU
$& Vm{ dm{iImdm $&& 8&8&13

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

ZdodYm ^$s[H$s Am_oZd{XZ hr e{dQ>Mr ^$s. W_


AV_wI
hm{D$Z "_r H$m{U' `mMm em{Y `m`Mm. Vm{ H$gm `m`Mm h{
gXJw gmJVmV. `mZgmYZ{Z{ _r gJwU X{h ZgyZ _r oZJwU
Am_m Amh{
cjmV `{V,{ AZw^dVm `{V.{ _J [a_m_m oZJwU
Amh{ h{ gmYwgV m`m
dMZmd$Z H$iV{. H$maU `{W{ gd _mUmV eX_mU h{ l{> Amh{. _J
_r oZJwU
, [a_m_m oZJwU
Xm{hr EH$$[ hm{D$Z OmVmV.

79) gm{h Am_m dmZXKZ $& AO_m Vm{ Vyo M OmU $&
h|oM gmYyM| dMZ $& gT> Yamd| $&& 8&8&33

gmYygV , gXJw gmJVmV H$s g: hUO{ Vm{ `m[H$ [a_m_m AmoU

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

48

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Ah hUO{ _r Ord-Am_m Xm{hr VdV: EH$M Amh{. [a_m_m `m[H$,


gdeo$_mZ Amh{. Ord-Am_m X{hm[waVm _`moXV, A[eo$_mZ Amh{.
[a_m_m Ogm goXmZX Vgm Ordhr goXmZX, [U X{hmMr C[mYr
Q>mH$`mZVa. `m_wi{ _mUmV \$aH$ Agcm Var JwUm`m >rZ{ Xm{hr
EH$M. Am_m hm [a_m`m_mU{M AmZXKZ AgyZ `mcm O__`w Zmhr.
"Vm{ Am_mM Vy Amh{g' h{ gmYyM{ dMZ AV:H$aUmV gT> Yamd{.

80) gXm d$[mZwgY


mZ $& h| _w` gmYyM| cjU $&
OZt Agm{Z Am[U $& OZmd{Jim $&& 8&9&9

gmYyM{ _wI cjU H$m{UV{? AIS> d$[mM{ AZwgY


mZ. Vm{
[a_m_mM _r Am_$[mZ{ Amh{, Ag{ gm{@h M{ AZwgY
mZ gVV R>d{ Zy
cmoH$H$ `dhma `m ]m{YmZ{ H$aU{. gm_m`mM{ X{h]wrVyZ hm{Uma{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

49

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`dhma AmoU gmYyM{ Am_]wrVyZ hm{Uma{ `dhma dada gmaI{


dmQ>c{ Var `m H$Vr_mJM{ h{Vy o^ AgVmV. gm_m`mMr >r ]hYm
dmWmMr AgV{. gmYyM{ gd `dhma [a_{amH$Sy>Z Amc{c{ oZdmW
]wrM{ AgVmV. hUyZ gmYy cm{H$mV dmdaVm{, [aVw gdm[j
{ m d{Jim
AgVm{. h{ OmUH$mam`m cjmV `{V.{

81) [a_{amg dm{ioIc| $& Am[U H$m{Ug{ H$ic| $&


Am_oZd{XZ Omc| $& hoUO| ]a| $&& 10&8&22

[a_{a H$m{U, H$gm Amh{, `mM{ d$[ H$m`, `mM{ H$m` H$m`
h{ g_OyZ `md{. [a_{a-[a_m_m oZJwU
, oZamH$ma, gd`m[r, gdk,
gde$s_mZ, gV oMV AmZX d$[ Amh{. `mcm O_ _`w, `{U{
OmU{ Zmhr. `mcm odH$ma Zmhr. Vm{ AIS> Amh{M Amh{. `m`m

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

50

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AoY>mZmda odmM{ gd `m[ma MmcVmV. Am[U Am_m AgyZ


[a_m`mMr cjU{ Am`mM{ oR>H$mUr Amh{V. [U Am_m
[a_m`mMm Ae AgyZ A[k, A[eo$_mZ Amh{. [a_m_m d
Am_m, [a_{a AmoU Am[U VdV: EH$M Amhm{V h{ H$ic{ AmoU
oVq]] q]]mer ghOM o_iyZ OmV{ Vgm Am_m [a_m`mer o_iyZ
J{cm H$s Am_oZd{XZ Pmc{. Ord Am_$[ Pmcm, _w$ Pmcm.

82) ]mS> H$m{U| H{$c| $& H$mg`mM| C^mac| $&


_w` H$`mg dm{ioIc| $& hoUO{ ]a| $&& 10&8&23

gd ]mS> H$m{Ur H{$c{, `mMm _w` H$Vm H$m{U, h{ H$em[mgyZ


oZ_mU H{$c{ `m gdmMm [> CcJS>m Pmcm hUO{ ge` ahmV Zmhr.
] H$mhrM H$aV Zmhr. V{ ZwgV{ AgV{, Og{ AmH$me AgV{ `mda gy`,

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

51

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

M, T>J `{VmV OmVmV. ]mcm H$emMm c{[ Zmhr. od [a_{amZ{


oZ_mU H{$c{. "EH$m{@h ]h`m_ Om`oV' EH$ Amh{ AZ{H$ $[mZ{ ZQ>md{
Ag{ dmQ>c{ AmoU od oZ_mU Pmc{. `moR>H$mUr C[mXmZ H$maU d
oZo_m H$maU [a_{aM Amh{. `m`m AoY>mZmda odmM{ `m[ma
MmcVmV. Am[U `m OJS> `mi `mVrc EH$ chmZgm ^mJ Amhm{V,
h{ OmUyZ [a_{amZ{ g_m{a R>d{ c{c{ H$m_ Cm_ H$$Z `mcmM A[U
H$am`M{ hUO{ Pmc{. Am[`mcm H$_mMm ]Y Zmhr.

83) `{W| AZw_mZ amohcm $& Var [a_mW H{$cm Vm{ dm`m J{cm $&
mUr geB ]wS>mcm $& oMVrodU $&& 10&8&24

`m gd Jm{>r ZrQ> g_O`m ZmhrV, Z{UV{[UmZ{ [a_mW H{$cm


J{cm, Va Vm{ [a_mW dm`m OmVm{. [a_mWmV g_O AmoU gmYZ{ZV a

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

52

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

MrVr \$ma _hdmMr Amh{. `{H$ ]m]VrV ge` amohcm, Va


[a_mWmM{ \$i "Am_kmZ' h{ m hm{V Zmhr AmoU Am_kmZ Zmhr
Vm{[`V emVr, g_mYmZ Zmhr.

84) h| [a_mWmM| d_ $& coQ>H$| ]m{c{ Vm{ AY_ $&


coQ>H$| _mZr Vm{ AY_m{_ $& `{WmW OmUmdm $&& 10&8&25

[a_mWmM{ Z{_H{$ d_ H$m` V{ gmoJVc{ Amh{. h{ dmZw^dmVyZ Amc{c{


MrVrM{ ]m{cU{ Amh{. h{ Im{Q>{ Amh{ Ag{ Oa H$m{Ur hU{c Va Vm{ AY_,
[m[r Amh{ Ag{ g_Omd{. [a_mWm`m j{mV gV dMZ{, emJW
h{ _mU
_mZc{ OmVmV. `mcm Amdm` hUVmV. `{W{ `j, AZw_mZ hr _mU{
C[`m{Jr ZmhrV. EImXr `$s gV Amh{ `mMr Imr H$$Z `mdr. _J
`m`mda [yU oZ>m R>d{ Zy gmYZm H$amdr. hiyhiy MrVr `{V OmV{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

53

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

85) ldU _ZZ oZO`mg & oMVrZ| ]mUVm oddmg $&


am{H$S>m gmjmH$ma, gm`mg -$& H$aU|oM ZcJ{ $&& 10&9&30

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gmYZ{`m [m``m `mV gmoJV`m Amh{V. ldUm[mgyZ ma^


Amh{. ldU hUO{ ZwgV{ H$mZmZ{ E{H$U{ Zh{. gdmJmM{ H$mZ H$$Z
AdYmZ[ydH $ AV JW
mdarc oZ$[U AoYH$mar, dmZw^dr
`$sH$Sy>Z E{H$U{, `mda qMVZ, _ZZ H$aU{. `mZwgma AmMaU,
AZw>mZ H$a`mMm `mg K{U{ AmoU `m_mU{ Am[`m AmMma
odMmamV, AmhmaodhmamV `m{` Vm{ MmJcm ]Xc H$aU{. `m gdmMm
[naUm_ hUO{ hiyhiy MrVr `{V OmV{. gmYZ{daMm odmg T> hm{Vm{
AmoU `mM O_mV Am_gmjmH$ma hm{D$Z OrdZ Y` hm{V.{ `m _mJmZ{
gai Mmcc{ AgVm \$ma H$> H$amd{ cmJV ZmhrV.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

54

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

86) [XmW _Z| H$m`m dmMm $& _r hm AdKmoM X{dmMm $&


OS> Am_oZd{XZmMm $& odMma E{gm $&& 12&5&16

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

OS> Am_oZd{XZ hUO{ Z{_H{$ H$m`? "Amh{ oVVwH${ X{dmM{' _mP{


H$mhr Zmhr. H$maU _rM _wimV [a_{am[{jm d{Jim Zmhr. _J _mP{ H$m`
AgUma? `mcm gm_m`V: _mP{ hQ>c{ OmV{ V{ gd eara, dmUr, _Z,
ZmZm dVw `m gd X{dm`mM Amh{V. qH$]hZm [a_m_mM _m`mgH$Q>
gd dVy `m $[mZ{ ZQy>Z Amh{. `m`mI{arO Xwga{ H$mhr Zmhr. hm OS>
Am_oZd{XZmMm odMma Amh{.

87) R>mdoM Zmht MMimMm $& V{W| AmYt Am[U H$Mm $&
oZMi Am_oZd{XZmMm $& odd{H$ E{gm $&& 12&5&20

d$[pWVr`m oR>H$mUr gd H$mhr pWa, oZc Amh{. V{W{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

55

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

MMimcm WmZM Zmhr. _J `m pWVrV Am[U hUO{ _r AgUma


H$m{R>y Z? EH$M [a]-[a_m_m Amh{. `mI{arO H$mhr Zmhr.
EH$ [a] gMc{ $& H$Xmo[ Zmhr odH$mac{ $&
`md{Ji{ O{ ^mgc{ $& V{ ^_$[ $&&
Agm ]m{Y AIS> amhU{, h{ oZi Am_oZd{XZ.

88) OZmg oXg{ hm XwpMV $& [ar Vm{ Amh{ gmdoMV $&
AIS> O`mM| oMm $& [a_{dat $&& 14&7&15

`mM{ oMm AIS> [a_{am`m MaUr OSy>Z amohc{c{ Amh{, `mM{


]mh{aM{ dVZ gm_m` _mUgm[{jm Wm{S>{ d{Ji{ oXgV{. `mdhmnaH$ Jm{>rV
Vm{ Oam XwoV Amh{ Ag{ oXgV{. [U [ma_moWH$ >rZ{ [mhVm Vm{M Iam
gmdoMV, gmdYmZ Amh{. ^JdXJrVm hUV{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

56

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`m oZem gd^Vy mZm V`m OmJoV g`_r $&


``m OmJoV ^yVmoZ gm oZem [`Vm{ _wZ:{ $&&
gd moU_m `m [a_mWm`m ]m]VrV Pm{[c{c{ AgVmV, V{W{
kmZr [wf Z{h_r OmJV AgVm{, AmoU `mdhmnaH$ Jm{>rV gm_m`
_Zw` O{W{ A`V OmJV AgVm{, `m oR>H$mUr kmZr [wf Pm{[c{cm
AgVm{. hUO{ `m Jm{>rcm Vm{ \$mag{ _hd Z X{Vm V{ Vm{ JmUdmZ{ K{Vm{.

89) ``| ]m{cm{Z CR>mZ{ J{cm $& MQ>H$ cmJcr cm{H$mcm $&
ZmZm _mJ gmS>y Z `mcm $& eaU `{Vr $&& 15&2&19

Am[`m dmZw^Vy rVyZ Amc{c{ [ma_moWH$ kmZ `modf`r ]m{cZy


EImXm kmZr [wf oZKyZ J{cm, Va odMmar cm{H$mZm `m`m ]m{c`mM{
AmH$fU dmQ>V.{ Vg{ odMma [whm[whm `m`m Vm|S>y Z E{H$md{ Aer MQ>H$

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

57

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

cmJV{. H$maU Ag{ odMma gmJUmam $oMVM H$m{Ur EImXm gV gmYy


AgVm{. BVa emim, odmc`{, oZaoZamir `mg[rR>,{ [wVH{$ `mVyZ
Am`mp_H$, [ma_moWH$ odMma MrVrVyZ Amc{c{ ghgm E{H$m`cm
o_iV ZmhrV. _J [a_^m`mZ{ O{hm V{ E{H$m`cm o_iVmV, V{hm cm{H$
BVa _mJ gm{S>y Z `mcm eaU `{VmV d [wT>rc _mJXeZmMr A[{jm H$aVmV.

90) [ar Vm{ H$m{R>{ AmS>iZ{ m $& H$m{U{ Wit gm[S>Z{ m $&
d{f [mhVm hrZXrZm- $& gmnaIm oXg{ $&& 15&2&20

Am[`m ]m{c`mZ{ cm{H$mZm Vm{ MQ>H$ cmdVm{, [U cm{H$m`m


H$m|S>m`mV gm[S>V Zmhr. H$m{R>V{ ar AkmV Wir oZKyZ OmVm{. cm{H$
`mMm em{Y K{V amhVmV. `mMm daMm d{f [mohcm, Va AJXrM gm_m`
hrZ XrZ Pmc{`m _mUgmgmaIm Vm{ amhVm{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

58

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

91) CXS> H$ar Jw$[| $& o^H$m`mgmnaIm d$[| $&


V{W| `{eH$soVVm[| $& gr_m gmoS>cr $&& 15&2&21

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Vm{ AZ{H$ _m{R>_m{R>m Jm{>r H$aV amhVm{, [U Jw[UmZ{.


H$m{Umcmhr `mMm, `mMm H$m`mMm WmJ[mm cmJV Zmhr. `m`mH$S>{
[mhVmZm Vm{ o^H$m`mgmaIm oXgVm{. [U `mM{ `e, H$sVu AmoU
Vm[ Xyada [gaV AgV{.

92) _ZZgri cm{H$m[mgt $& AIS> X{d AhoZet $&


[mhVm `m`m [ydg
o MVmgr $& Om{S>m Zmht $&& 17&1&22

[a_{amM{ AIS> AZwgY


mZ, qMVZ, _ZZ H$aUmam[mer Ba
oXdgam dmV` H$$Z AgVm{. `m`m AV:H$aUmVM [a_{a
j{g`mgr hm{D$Z amhVm{. Aem ^$m`m [yd[ w `mBcm Om{S> Zmhr. X{d

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

59

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

V{W{ ^$ AmoU ^$ V{W{ X{d Ag{ `mM{ AVyQ> ZmV{ AgV{.

93) `{H$mVr _m` Y$Z ]g{ $& gmdY [mhVm H$g{ ^mg{ $&
gm{h gm{h E{g{ $& eX hm{Vr $&& 18&5&7

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

EH$mVmV _mZ Y$Z, S>mi


{ { o_Qy>Z, dmr AV_wI
H$$Z, mgmda
cj R>d{ Zy ]gmd{. A`V EH$mJVZ{ { cj oXc{, Va Ag{ cjmV `{V{ H$s,
`{H$ mgm]am{]a "gm{' AmoU "h' Ag{ eX ghOM Mmcc{c{ Amh{V.
Mm{drghr Vmg hm dZr Mmcy AgVm{. [U H$m{UmM{ `mH$S>{ cjM ZgV{.
H$m{Ur gV gXJw ^{Q>c,{ Va V{ `m eXm_mJ{ Agc{cm AW [> H$$Z
gmJVmV AmoU gmYZ{g] Y
r Z{_H{$ _mJXeZ H$aVmV.

94) V{ eX gmS>y Z ]gcm $& Vm{ _mZr hUmdm ^cm $&


`m{Jm`mgmMm J]cm $& `mH$maU| $&& 17&5&9

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

60

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

W_ _Z AV_wI
d mgmda EH$mJ H$a`mgmR>r Vm{ gmYH$
`m{JgmYZ{cm ]gVm{. hr AV_wI
Vm gmYy cmJcr H$s H$mhr H$mimZ{ _ZmVrc
odMma hiyhiy H$_r hm{D$Z _Z oZodMma, oZodH$ma hm{V ey`mdWm m
hm{V.{ _ZmMm oMXmH$memV c` hm{Vm{. `md{ir gm{h eXhr Wm]VmV.
`mVm-`mZ H$aUmam, `{`-`mM{ `mZ H$am`M{ Vm{ AmoU `mZ h{ oVhr
EH$$[ hm{D$Z OmVmV. Aer pWVr m hm{BV m{ `mZ H$amd{. hr pWVr m
hm{`mgmR>r `m{Jm`mgmMr IQ>[Q> Mmcy AgV{.

95) gm_` Amh{ Midi{M| $& Om{ Om{ H$arc V`mM| $&
[aVw `{W| ^JdVmM| $& AoY>mZ [mohO| $&& 20&4&26

X{hmM{ `m[ma Mmc`mgmR>r AmoU odmVrc KS>m_m{S>r amoXdg


`m{` gymZ{ hm{`mgmR>r H$_dmr hr Amd`H$ Amh{. H$_ hm

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

61

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

aOm{JU
w mMm d^md. aOm{JU
w mcm gdJwUmMr Om{S> o_imcr, Va Vr H$_}
gdm`m H$`mUmMr hm{D$ eH$VmV. `mCcQ> aO AmoU V_ JwU EH$
Amc{, Va oddgH$ H$`{ H{$cr OmVmV. gV gmJVmV, H$m{U`mhr
H$_mcm MV` ^JdVmH$Sy>Z o_iV AgV{. `{H$m`m X`mV ^JdV
Am_$[mZ{ dmg H$aVm{. Ba: gd ^yVmZm {e@{ OwZ oV>oV $& ^. JrVm.
`mM{ ^mZ R>d{ md{. _r H$Vm ZgyZ am_ H$Vm Amh{. Vm{ gVV Am[`m
`{H$ hmcMmcrH$S>{ cj R>d{ Zy Amh{, `mMr OmUrd Agmdr.
g_mOg{dm, X{eg{dm H$mhrhr H$aVmZm `m H$m`mcm ^JdVmM{ AoY>mZ
[mohO{. `mM]am{]a H$_`{dmoYH$maV{ _m \$c{fw H$XmMZ $& h{
^JdXdMZ `mZr R>d{ Zy H{$c{c{ H$_ ^JdVmcm A[U H$amd{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

62

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

96) AZw^d K{Vm gJ`mJ Zg{ $& gJ`mJ|{ AZw^d Z oXg{ $&
h| AZw^dr`mgrM ^mg{ $& `{am JWmJm{dr $&& 4&4&7

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AZw^d `{U,{ AZw^d K{U{ h{ VmVM g^dV{. AZw^d AmoU AZw^d


K{Umam Aem Xm{Z Jm{>r V{W{ AgVmV. hUO{ `m pWVrV C[mYrMm
gJ`mJ Pmc{cm ZgVm{. O{hm C[mYrMm gJ gwQ>Vm{, V{hm AZw^d AmoU
AZw^d K{Umam Ag{ Xm{Z ahmVM ZmhrV. Vm{ d` AZw^d$[ hm{D$Z amhVm{.
_J `mMm AZw^d BVa cm{H$ K{VmV. `m pWVrMm AZw^d `mZ{ K{Vcm,
`mcmM h{ H$iy eH{$c. BVamZm h{ cjmVM `{Uma Zmhr.

97) E{H$ kmZmM| cjU $& kmZ hoUO| Am_kmZ $&


[mhmd| Am[Umog Am[U $& `m Zmd kmZ $&& 5&6&1

h{ oe`m, kmZmM{ cjU H$m` V{ E{H$. kmZ hUO{ Am_kmZ,

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

63

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

d$[kmZ, "_r H$m{U' h{ OmUU{. BVa AZ{H$ odf`mM{ kmZ OJmV Amh{.
`mMm `m kmZmer g]Y
Zmhr. "Ed [m{Q> ^amd`mMr odm' oVcm
gom hUy Z`{. Vg{ OrdZ OJ`mgmR>r AZ{H$ odm, H$cm Am_gmV
H$am`m cmJVmV. [U A`m_odm, Am_kmZ h{ gdm[j
{ m d{Ji{ d
l{> Amh{. gXJw H$[{Z{ h{ kmZ m hm{V.{ Am_kmZ hm{`mgmR>r Am[UM
AV_wI
hm{D$Z `mZmV Am[`mcm [hm`M{ Amh{. Am_m d`H$mer
Amh{ AmoU "_r Am_mM Amh{' hm ]m{Y Am`m`mM H$memV hm{Vm{.
h{ [hm`M{ H$g{ V{ gXJw H $Sy>Z g_OyZ `md{.

98) Am[cm Am[Umog cm^ $& h| kmZ [a_ Xw^ $&


O| AmoX AVt d`^ $& d$[oM d`| $&& 5&6&15

Am[cmM Am[`mcm cm^ hm{U,{ Am[c{ Am[`mcm kmZ hm{U{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

64

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Am_kmZ hm{U{ h{ A`V AdKS> Amh{, Ag{ hQ>c{ Amh{. dVwV: Am[U
dV:cm [mhU{ `mV AdKS> H$m` Amh{? [U Am[U Am[`m X{hmcm
AmaemV [mhVm{, Vg{ h{ [hmU{ Zmhr. Am[c{ oZJwU
d$[, MV`$[
Am_m Am[`mcm [hm`Mm Amh{. Vm{ Am[`m X{hmV dmV` H$$Z
Amh{. Am[cr gd kmZ|o`{ ]oh_wI
Amh{V. Vr odmVrc ZmZm Jm{>tMm
AmdmX K{V Amh{V. `m Bo`mZm, _Z, ]wrcm Am_m gm[S>Uma Zmhr.
Oa H$m{Ur X{hmMr, odmMr C[mYr Xya gm$Z, ja Aja [wfmcm ]mOycm
R>d{ Zy `m Cm_ [wfmcm [hm`mMm `Z H$a{c, Va `mcm Am`mM{
d$[ H$i{c. Vm{M Am_$[ hm{Bc
.

99) gmYH$mgr gXh{ dmr $& [wT>| hm{Vg{ oZdmr $&


`mH$maU| oZ:gXh{ lm{Vt $& gmYw dm{iImdm $&& 5&10&12

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

65

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

], _w_j
w ,w gmYH$, og `m Mma AdWm. `mV gmYH$m`m
AdW{V ]arM _S>ir AgVmV. `mVyZ ogmdW{[`V \$maM Wm{S>{
gmYH$ [m{MVmV. Cm_ gmYH$ hm AdJwUmMm `mJ H$$Z [ma_moWH$
Cm_ JwU o_iodV AgVm{. gXJw H$[{Mm `` `mcm `{V AgVm{.
VWmo[ AOyZ _ZmV Wm{S>m gXh{ AgVm{. oZXmZ "_r `mM O_mV
_w$m_mda [m{hm{MZ{ Zm' Aer eH$m Var _ZmV AgV{. [U O{hm "_r Vm{M
Amh{', "Ah Am_m' hm ]m{Y gXJw H$[{Z{ `mcm hm{Vm{, V{hmM Vm{
oZ:gXh{ hm{Vm{. `mcmM og, gmYw, gV Ag{ hQ>c{ OmV{.

100) AmYt A`m_ldU $& _J gXJw [mXg{dZ $&


[wT>| Am_oZd{XZ $& gXJw gmX| $&& 6&2&40

[a_mWgmYZ{Mm ma^ A`m_ldUmZ{ hm{Vm{. ldU hUO{ ZwgV{

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

66

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

E{H$U{ ZgyZ O{ E{H$c{ `mM{ AZwgaU H$aU{. `mM{ qMVZ _ZZ H$aU{.
ldUmZ{ [am{jkmZ hm{V.{ gmYZ{g] Y
r Wm{S>r _mohVr ldUmZ{,
JW
dmMZmZ{ o_iV{. [U A[am{j AZw^Vy r Am_kmZ hm{`mgmR>r
gXJw H$[m, `mM{ _mJXeZ Amd`H$ AgV{. `mgmR>r
gXJw MaUg{dm hUO{ gXJw $[oX> _mJmZ{ `mZZm_moX gmYZm
XrKH$mc gmV`mZ{ `{` m hm{BV m{ H$aV amhU{. oe`mMr gmYZ{Vrc
JVr, oO, Vi_i h{ [mhZ `m{` d{ir gXJw $ `m H$[mgmXmZ{ oe`
Am_oZd{XZm`m e{dQ>`m [m`ar[`V [m{MVm{.

101) Am_oZd{XZm C[ar $& oZIi dVw oZaVar $&


Am[U Am_m AVat $& ]m{Y Omcm $&& 6&2&41

Am_oZd{XZm[`VMr dmQ>Mmc Pmcr H$s `mMr [wT>Mr AmoU

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

67

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

gmYZ{Mr e{dQ>Mr [m`ar hUO{ gmYH$ OrdmZ{ d` dVw$[ hm{D$Z


amhU{. _yi d$[m`m oR>H$mUr ahmU{. V{W{ Am[UM Am_m-]
Amhm{V Agm ]m{Y hm{Vm{.

102) `m ]]m{Y| ]oM Omcm $& ggmaI{X Vm{ CS>mcm $&


X{hm{ maYt Q>moH$cm $& gmdH$mg $&& 6&2&42

`m ]]m{YmZ{ Vm{ ]M hm{Vm{. gmhoOH$M X{hmV AgyZ Vm{


X{hm[mgyZ Aoc hm{Vm{. X{hmcm cmJc{`m ggmam[mgyZ, `mVrc
gwIXw:Im[mgyZ _w$ hm{Vm{. gd KQ>ZmH$S>{ gmjrdmZ{ [mhVm{. X{hmcm
`m`m maYmda gm{S>Vm{. X{hmcm `mVZm hm{V Ag`m Var "X{h _r
Zmhr, _r Am_m Amh{, _r goXmZX$[ Amh{' `m ]m{Ym[mgyZ Vm{ H$Yr
`wV hm{V Zmhr.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

68

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

103) `mgr hoUO{ Am_kmZ $& `{U| [modO{ g_mYmZ $&


[a]t Ao^ $& ^$oM Omcm $&& 6&2&43

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

`m pWVrcmM Am_kmZ hUVmV. `m kmZmMm [naUm_ Amh{


emVgwI, [a_emVr, g_mYmZ. h{ H$m{U`mhr gJmZ{ S>i_iV Zmhr.
H$maU Vm{ gmYH$ Ord AmVm X{h]wr, Ord]wr Q>mHy$Z [a]mer
Ao^-EH$$[ Pmcm Amh{. Iam ^$ Pmcm Amh{. od^$[U{ Zgmd{ $&
VarM ^$ hUdmd{ $& Om{ [a_{am[mgyZ H$Yr od^$ Zmhr Vm{M ^$.
AmVm ^$mcm X{dmMm odga Zmhr AmoU X{dmcm ^$mM{ od_aU Zmhr.

104) AmVm hm{Uma V| hm{`Z{ m H$m $& AmoU OmUma V| Om`{Zm H$m $&
VwQ>cr _ZmVrc AmeH$m $& O__`mMr $&& 6&2&44

AmVm `m[wT>{ X{hm`m [mVirda ggmamV, odmV O{ H$mhr hm{Bc

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

69

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

V{ gd dZdV, AgV Amh{ h{ cjmV `{V.{ hr gd ^JdVmMr crcm


Amh{. _r Am_$[ Pm`m_wi{ O__`wMr AmeH$m, ^rVr Zmhr hUyZ
A^`_. [whm O__`y`m \{$`mV gm[S>U{ Zmhr. _r A_a Amh{ hm
]m{Y. _J qMVm H$gcr?

105) ggmar [wS >md| MwH$c| $& X{dm ^$m E{` Omc| $&
_w` X{dmg dm{ioIc| $& ggJH| $$Zr $&& 6&2&45

gVm`m gJVr_wi{ _w` X{d H$m{U, `mM{ d$[ H$m` `mMr


Am{iI [Q>cr, AmoU ^$ d` X{d$[M Pmcm. X{d ^$ d{Ji{[UmZ{
hm{V,{ V{ EH$$[ Pmc{. gmhoOH$M X{hmcm cmJc{cm Om{ ggma, `mVrc
"_r, _cm, _mP{' h{ gd g[c{. gwIXw:ImoX gd { Xya Pmcr.
AV]m{Y Pmcm.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

70

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

106) gmYw oXgVr d{Jimc{ $& [ar V{ d$[t o_imc{ $&


AdK{ o_im{Z `{H$oM Omc{ $& X{hmVrV dVw $&& 7&2&31

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

Am_gmjmH$mar gV, gmYw h{ dada X{hmZ{, H$Vr`m AJmZ{


d{Jd{Ji{ oXgc{, Var V{ gmYZm [yU H$$Z d$[mH$ma Pmc{c{ AgVmV.
V{ H$m{U`mhr OmVrM{, Y_mM,{ gXm`mM{ Agm{V, `mZm d$[]m{Y
Pmcm V{ gd X{hmVrV. Or [a_m_dVw Amh{, Vr dVyM V{ hm{D$Z
amhVmV. `m_wi{ `m`mV, `m`m ]m{YmV H$mhr \$aH$ ZgVm{. h{
`m`m cjmV `{V,{ V{ gd gVm`m MaUr A`mXamZ{ ZV_VH$ hm{VmV.

107) Am_oZd{XZmM{ AVt $& O| H$m KS>cr A^{X ^$s $&


V`{ Zmd gm`m{`_w$s $& g` OmUmdr $&& 8&8&19

Am_oZd{XZmMr [m`ar Am{cmS>`mda X{d ^$mV Or A^{X^$s

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

71

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

AgV{, oVcmM "gm`w`_w$s' hUVmV. hr e{dQ>Mr _w$s. moR>H$mUr


AVM AgV{. gcm{H$Vm, g$[Vm, g_r[Vm m VrZ _w$s
AocH$S>`m. gm`w`_w$sV [yU EH$$[Vm AgV{.

108) ^$mMo{ Z gmo^_mZ| $& H$[m H{$cr XmeaWrZ| $&


g_WH$ [{Mt dMZ| $& Vm{ hm Xmg]m{Y $&& 20&10&30

g_WmM{ _wI XdV ^w am_M. X{dmcm ^$mMm Ao^_mZ


AgVm{. `m Ao^_mZm`m [m{Q>r am_MmZ{ Am[`m ^$mda H$[m H{$cr
AmoU Xmg]m{YmgmaIm hm JW
V`ma Pmcm. hm JW
hUO{ g_WH$ [{Mr
dMZ{ Amh{V. hm JW
hUO{ ^JdVmMr dmUr. ^JdVM Ia{ JW
H$V}
Amh{V. Am[U oZo_m_m Agm g_WmMm ^md Amh{. Xmg]m{Y JW
m`m
e{dQ>r g_mam{[mXmIc `m Am{`m Am`m Amh{V, `mV hr Am{dr Amh{.

GGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGGG

lrXmg]m{Y-oZ`[mR>

72

&& lram_ $&&

lram_Mm H$Umg_wm $& `mVm{ VwPr amOg `m{J_wm $&&


Z{t Z `{ a{ VwOdrU oZm $& H$ ^{Q>gr ]m _Ocm gw^m $&&
ewH$mgmnaI| [yU dam` `mM| $& dog>m[ar kmZ `m{J
{ amM| $&&
H$od dmp_H$mgmnaIm _m` E{gm $& Z_H$ma _mPm gXJw am_Xmgm $&&
_cm dmQ>V| AVat dm dgmd| $& Vw`m Xmg]m{Ymog dm ]m{Ydmd| $&&
A[`m[ar [mOdr {_Jmgm $& _hmamO`m gXJw am_Xmgm $&&

&& O` O` aKwdra g_W $&&

lrg_W am_Xmg dm_rH$V

lram_M mWZm
H$`mU H$ar am_am`m $& OZohV oddar $&&Y$&&
Vi_i Vi_i hm{VoM Amh| $& h| OZ hmVr Yar $&&1&&
A[amYr OZ MwH$VoM J{c{ $& VyPm Vyo M gmdar $&&2&&
H$R>rU `mdar H$R>rU Amc| $& AmVm Z oXg{ Car $&&3&&
H$m{R>| Omd| H$m` H$amd| $& Amao^cr ]m{har $&&4&&

Xmg hU| Amhr H{$c| [mdcm{ $& X`{gr Zmhr gar $&&5&&

You might also like