You are on page 1of 21

GRAMTICA LATINA BSICA

El latn es una lengua flexiva, lo que significa que una palabra toma diversas formas de acuerdo con su caso gramatical. Existen en latn clsico seis casos: 1. Nominativo: sujeto y atributo. 2. Vocativo: apelacin. 3. Acusativo: objeto directo (en oraciones activas) y "caso oblicuo" con preposicin. 4. Genitivo: complemento del nombre. 5. Dativo: objeto indirecto (y ocasionalmente complemento nominal). 6. Ablativo: complemento circunstancial (caso oblicuo con preposicin). Existen restos de un caso adicional indoeuropeo: el Locativo para indicar localizacin: ruri en el campo, humi en la tierra, Romae en Roma. Estas formas con sentido locativo coinciden en forma con las de genitivo. La relacin de los distintos casos con el verbo es de gran relevancia. El nominativo, el acusativo, el dativo y el ablativo recaen en la rbita del verbo y podemos decir que son determinantes de ste. Sin embargo, el genitivo es determinante de otro nombre; y el caso vocativo quedara fuera de la influencia del verbo tambin. EL SUSTANTIVO Los sustantivos se reparten, segn temas, en cinco declinaciones identificables por su genitivo singular. Primera declinacin. Temas en -a Temas en -a y genitivo singular en -ae. La mayora de los nombres son femeninos, aunque hay algunas excepciones con sustantivos masculinos que se refieren a un trabajo propio de varn (poeta, nauta, agricola). Tambin son masculinos la mayor parte de los ros. Singular ros -a ros -a ros -am ros -ae ros -ae ros - Plural ros -ae ros -ae ros -as ros -arum ros -is ros -is

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo

Particularidades: Los nombres dea: diosa, filia: hija, liberta: liberta (esclava liberada), cuando aparecen al lado de sus respectivos masculinos deus, filius, libertus, presentan en el dativo y ablativo del plural una desinencia en abus: filiis et filiabus: los hijos y las hijas. Usados separadamente mantienen su desinencia regular. Segunda declinacin Temas en -o y genitivo singular en -i. La mayora de los nombres son masculinos y unos pocos femeninos, generalmente son femeninos los nombres de flores y ciudades. Para los nombres masculinos y femeninos tenemos dos paradigmas de declinacin posibles: Tipo -us Singular domin -us domin -e domin -um domin -i domin -o domin -o Plural domin -i domin -i domin -os domin -orum domin -is domin -is

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Tipo -er

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Tipo -ir

Singular puer puer puer -um puer -i puer -o puer -o

Plural puer -i puer -i puer -os puer -orum puer -is puer -is

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo

Singular vir vir vir -um vir -i vir -o vir -o

Plural vir -i vir -i vir -os vir -orum vir -is vir -is

Y para los nombres neutros se debe aplicar el siguiente paradigma de declinacin: Singular templ -um templ -um templ -um templ -i templ -o templ -o Plural templ -a templ -a templ -a templ -orum templ -is templ -is

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo

Tercera declinacin Temas en -i y en consonante, y genitivo singular en -is. Comprende sustantivos masculinos, femeninos y neutros. Los paradigmas de declinacin son los siguientes: Temas en i Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo

(m. y f.) civis civs civis civs civet civs civis civium civ civibus cive civibus

Temas en -i (neutros) Nominativo mare maria Vocativo mare maria Acusativo mare maria Genitivo maris marium Dativo mar maribus Ablativo mari maribus Temas en consonante (neutros) Nominativo flumen flumina Vocativo flumen flumina Acusativo flumen flumina Genitivo fluminis fluminum flumini flumine fluminibus fluminibus

Temas en consonante (m. y f.) Nominativo consul consules Vocativo consul consules Acusativo consulem consules Genitivo Dativo Ablativo consulis consuli consule consulum

consulibus Dativo consulibus Ablativo

Cuarta declinacin Temas en -, y genitivo singular en -s. Comprende nombres femeninos (masculinos) y neutros. Domus tiene casos de la segunda y de la cuarta. A saber, genitivo singular i -us dativo singular -ui -o ablativo singular -o -u genitivo plural -uum -orum acusativo plural -us -os. Masculinos y Femeninos Singular man -us man -us man -um Plural man -s man -s man -s

Nominativo Vocativo Acusativo

Genitivo Dativo Ablativo Neutros

man -s man -u man -

man -uum man -ibus man -ibus

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo Quinta declinacin

Singular corn -u corn -u corn -u corn -s corn -ui corn -

Plural corn -ua corn -ua corn -ua corn -uum corn -ibus corn -ibus

Temas en -e y genitivo singular -ei. Los nombres de esta declinacin son femeninos. Dies en singular puede ser masculino o femenino y en plural es masculino. Singular r -es r -s r -em r -i r -i r - Plural r -s r -s r -s r -rum r -bus r -bus

Nominativo Vocativo Acusativo Genitivo Dativo Ablativo

EL ADJETIVO Se denomina concordancia a la igualdad en caso, nmero y gnero de dos palabras. El adjetivo debe concordar con el nombre al que acompaa. Que adjetivo y nombre deban concordar no significa que coincidan sus terminaciones, pues existen nombres de la primera declinacin (temticos en -a) que son de gnero masculino, y tambin existen nombres de la segunda declinacin (temticos en -o) que son de gnero femenino. Clase 1 La primera clase comprende los adjetivos de tres terminaciones que se declinan como los nombres de la 1 y 2 declinaciones. Se enuncian en nominativo en sus formas masculina, femenina y neutra. Existen dos tipos: Tipo A (bon -us, bon -a, bon -um) -us Masculino, se declina como domin-us,-i. -a Femenino, se declina como ros-a,-ae.

-um Neutro, se declina como templ-um,-i. Tipo B (nig -er, nigr -a, nigr -um) -er Masculino, se declina como pu-er,-i. -a Femenino, se declina como ros-a,-ae. -um Neutro, se declina como templ-um,-i. Clase 2 Los adjetivos de la segunda clase se flexionan por la 3 declinacin. Los podemos clasificar en dos grupos: Adjetivos temticos en consonante (euters, -eris) Se enuncian en nominativo y genitivo. Son imparislabos. Se flexionan por la tercera declinacin temtica en consonante, como consul, -is (masculinos y femeninos) y como flumen, fluminis (neutros). Adjetivos temticos en -i De una terminacin (felix, -cis) Se enuncian en nominativo y genitivo. Se declinan como civis, -is (m. y f.) y como mare, -is (neutros). De dos terminaciones (omnis, omne) Se enuncian en nominativo. Se declinan como civis, -is (m. y f.) y como mare, -is (neutros). De tres terminaciones (acer, acris, acre) Se enuncian en nominativo. Se declinan como civis, -is (m. y f.) y como mare, -is (neutros). EL PRONOMBRE Pronombres personales El latn cuenta con cinco formas de pronombres personales independientes: cuatro personales y uno ms de carcter personal-reflexivo. ste ltimo ser analizado en la siguiente seccin. La flexin de los cuatro pronombres personales es la siguiente: 1 Persona Singular Nominativo eg Genitivo me Dativo mihi Casos 1 Persona Plural ns nostrum, nostr nobis 2 Persona Singular tu tu tibi 2 Persona Plural vs vestrum, vestr vobis

Acusativo Vocativo Ablativo

m __ m

ns __ nobis

t tu t

vs vs vobis

Estos pronombres pueden aparecer con el sufijo -met: egomet, nosmet, etc. El sufijo pasa al espaol de la siguiente manera: egomet: yo mismo (etimolgicamente semetipsimus >> mismo en espaol), vosmet: vosotros mismos, etc. Estos pronombres, cuando van acompaados por la preposicin cum (con) se anteponen a sta: mecum (conmigo; de cum mecum) tecum (contigo) nobiscum (con nosotros) vobiscum con vosotros. Pronombre reflexivo De lo expuesto en la seccin anterior, se deduce que en Latn no existe un pronombre personal de tercera persona; ste se suple con el anafrico is, ea, id o con el denominado dectico ille, illa, illud. Sin embargo, existe un pronombre personal reflexivo de tercera persona cuya flexin es la siguiente: Casos Nom. Gen. Dat. Ac. Voc. Ab. Reflexivo Tercera Persona sui sibi se, sese se, sese

Al igual que con los pronombres personales, el pronombre reflexivo al ir acompaado de la preposicin cum se antepone: secum Pronombres posesivos Los pronombres posesivos se flexionan como los adjetivos de la 1 clase, y as tendremos: Un solo poseedor: tuus, tua, tuum paradigma bonus, bona, bonum. Varios poseedores: noster, nostra, nostrum y vester, vestra, vestrum, paradigma niger, nigra, nigrum. El posesivo de 3 persona de singular y plural es suus, sua, suum (suyo), paradigma bonus, bona, bonum. Pronombres demostrativos Tambin son llamados pronominales demostrativos, ya que se pueden usar como

pronombres o como adjetivos. Son los siguientes: hic, haec, hoc (este, esta, esto) iste, ista, istud (ese, esa, eso) ille, illa, illud (aquel, aquella, aquello) is, ea, id (l, ella, ello) idem, eadem, idem (el mismo, la misma, lo mismo) ipse, ipsa, ipsum (yo, t, l mismo, misma) Se declinan de forma parecida a bonus, con algunas particularidades. El genitivo de todos estos termina en -ius y el dativo termina en -i La declinacin es como sigue: hic, haec, hoc (este, esta, esto)

Nominativo Genitivo Dativo Acusativo Ablativo

singular hic, haec, hoc huius huic hunc, hanc, hoc hoc, hac, hoc

plural hi, hae, haec horum, harum, horum his hos, has, haec his

ille, illa, illud (aquel, aquella, aquello) singular Nominativo ille, illa, illud Genitivo illius Dativo illi Acusativo illum, illam, illud Ablativo illo, illa, illo Pronombres relativos Son los siguientes: qui, quae, quod Se llaman relativos porque se relacionan con un antecedente. Dan paso a una nueva oracin (subordinada de relativo) y concuerdan con su antecedente en gnero y nmero, no as en caso, ya que pueden desempear un oficio diferente en su propia oracin. Ejemplo: Amo mulierem quae est formosa (amo a la mujer que es hermosa) plural illi, illae, illa illorum, illarum, illorum illis illos, illas, illa illis

mulierem es el antecedente de quae La declinacin del pronombre relativo es la siguiente: qui, quae, quod quien, que, el que Masculino Singular Plural Nominativo qui qui Genitivo cuius quorum Dativo cui quibus Acusativo quem quos Ablativo qu quibus

Femenino Singular quae cuius cui quam qu

Neutro Plural Singular quae quod quarum cuius quibus cui quas quod quibus qu

Plural quae quorum quibus quae quibus

El genitivo y el dativo singular de los tres gneros es igual. El dativo y el ablativo plural de los tres gneros es igual. Carecen de vocativo. Pronombres interrogativos Las formas masculinas y femeninas del pronombre interrogativo son idnticas. Los formas de neutro son diferentes. El genitivo, dativo y ablativo plural son la unin entre las flexiones de quis y las respectivas formas de res cosa. Quid, quis (quin, qu) Otros pronombres interrogativos: qui?, quae?, quod? (cul?) uter?, utra?, utrum? (Quin de los dos? / Cul de los dos?) EL VERBO Los verbos latinos expresan los accidentes gramaticales de persona, nmero, voz, tiempo, aspecto y modo por el procedimiento bsico de aadir al tema verbal sufijos y desinencias. Llamamos desinencia al sufijo terminal que expresa las categoras o accidentes gramaticales citados: Las personas son: primera, segunda y tercera Los nmeros son: singular y plural (a diferencia de otras lenguas indoeuropeas el latn carece de nmero dual). Las voces son dos: activa y pasiva (a diferencia del griego el latn carece de voz media). Los modos se agrupan en personales: indicativo, subjuntivo, imperativo; y no personales o nominales: infinitivo, participio, supino, gerundio y gerundivo.

Los tiempos verbales combinan tiempo gramatical propiamente dicho y aspecto, las combinaciones que se dan en latn son seis: presente, pretrito imperfecto, pretrito perfecto, pretrito pluscuamperfecto, futuro imperfecto y futuro perfecto. Se agrupan en el tema de infectum (cuya accin no haya terminado) y en el tema de perfectum (cuya accin ya termin). El indicativo tiene seis tiempos: presente, pretrito imperfecto, pretrito perfecto, pretrito pluscuamperfecto, futuro imperfecto y futuro perfecto. El subjuntivo tiene cuatro tiempos: presente, pretrito imperfecto, pretrito perfecto y pretrito pluscuamperfecto. El imperativo tiene dos tiempos: presente y futuro. El infinitivo tiene tres tiempos: presente, pretrito y futuro. El participio tiene tres tiempos: presente, pretrito y futuro. El verbo latino se enuncia con la primera persona del singular del presente y del pretrito perfecto de indicativo, con el supino, y con el infinitivo presente: Ejemplo: amo, amavi, amatum, amare Algunas gramticas y diccionarios incluyen tambin la segunda persona del singular del presente indicativo. Ejemplo: rego, is, regi, rectum, regere 1 Conjugacin Tema en -a amo, amas, amavi, amatum, amare Presente act indicativo ego amo tu amas ille amat nos amamus vos amatis illi amant Imperfecto act indicativo amabam amabas amabat amabamus amabatis amabant pas indicativo -abar -abaris -abatur -abamur -abamini -abantur act subjuntivo amarem amares amaret amaremus amaretis amarent pas subjuntivo -arer -areris -aretur -aremur -aremini -arentur pas indicativo -or -aris/-are -atur -amur -amini -antur act subjuntivo amem ames amet amemus ametis ament pas subjuntivo -er -eris -etur -emur -emini -entur

ego tu ille nos vos illi

Futuro Imperfecto act indicativo ego amabo tu amabis ille amabit nos amabimus vos amabitis illi amabunt Perfecto act indicativo ego -avi tu -avisti ille -avit nos -avimus vos -avistis illi -averunt Pluscuamperfecto act indicativo ego -averam tu -averas ille -averat nos -averamus vos -averatis illi -averant Futuro Perfecto act indicativo amavero amaveris amaverit amaverimus amaveritis amaverint pas indicativo amatus ero amatus eris amatus erit amati erimus amati eritis amati erunt pas indicativo -atus eram -atus eras -atus erat -ati eramus -ati eratis -ati erant act subjuntivo -avissem -avisses -avisset -avissemus -avissetis -avissent pas subjuntivo -atus essem -atus esses -atus esset -ati essemus -ati essetis -ati essent pas indicativo -atus sum -atus es -atus est -ati sumus -ati estis -ati sunt act subjuntivo -averim -averis -averit -averimus -averitis -averint pas subjuntivo -atus sim -atus sis -atus sit -ati simus -ati sitis -ati sint pas indicativo -abor -aberis -abitur -abimur -abimini -abuntur

ego tu ille nos vos illi

2 Conjugacin Tema en -e Mono, es, monre, monui, monitum Presente act indicativo ego moneo tu mones ille monet nos monemus vos monetis illi monent Imperfecto act indicativo ego monebam tu monebas ille monebat nos monebamus vos monebatis illi monebant Futuro Imperfecto act indicativo monebo monebis monebit monebimus monebitis monebunt pas indicativo -ebor -eberis -ebitur -ebimur -ebimini -ebuntur pas indicativo -ebar -ebaris -ebatur -ebamur -ebamini -ebantur act subjuntivo monerem moneres moneret moneremus moneretis monerent pas subjuntivo -erer -ereris -eretur -eremur -eremini -erentur pas indicativo -eor -eris/-ere -etur -emur -emini -entur act subjuntivo moneam moneas moneat moneamus moneatis moneant pas subjuntivo -ear -earis -eatur -eamur -eamini -eantur

ego tu ille nos vos illi

Perfecto act indicativo ego monui tu monuisti ille monuit nos monuimus vos monuistis illi monuerunt pas indicativo monitus sum monitus es monitus est moniti sumus moniti estis moniti sunt act subjuntivo monuerim monueris monuerit monuerimus monueritis monuerint pas subjuntivo monitus sim monitus sis monitus sit moniti simus moniti sitis moniti sint

Pluscuamperfecto act indicativo ego monueram tu monueras ille monuerat nos monueramus vos monueratis illi monuerant Futuro Perfecto act indicativo monuero monueris monuerit monuerimus monueritis monuerint pas indicativo monitus ero monitus eris monitus erit moniti erimus moniti eritis moniti erunt pas indicativo monitus eram monitus eras monitus erat moniti eramus moniti eratis moniti erant act subjuntivo monuissem monuisses monuisset monuissemus monuissetis monuissent pas subjuntivo monitus essem monitus esses monitus esset moniti essemus moniti essetis moniti essent

ego tu ille nos vos illi

3 Conjugacin Tema en -e peto, petis, petere, petivi, petitum Presente act indicativo peto petis petit petimus petitis petunt pas indicativo -or -eris -itur -imur -imini -untur act subjuntivo petam petas petat petamus petatis petant pas subjuntivo -ar -aris -atur -amur -amini -antur

ego tu ille nos vos illi

Imperfecto act indicativo ego petebam tu petebas ille petebat nos petebamus vos petebatis illi petebant pas indicativo -ebar -ebaris -ebatur -ebamur -ebamini -ebantur act subjuntivo peterem peteres peteret peteremus peteretis peterent pas subjuntivo -erer -ereris -eretur -eremur -eremini -erentur

Futuro Imperfecto act indicativo ego petam tu petes ille petet nos petemus vos petetis illi petent Perfecto act indicativo petivi petivisti petivit petivimus petivistis petiverunt pas indicativo petitus sum petitus es petitus est petiti sumus petiti estis petiti sunt act subjuntivo petiverim petiveris petiverit petiverimus petiveritis petiverint pas subjuntivo petitus sim petitus sis petitus sit petiti simus petiti sitis petiti sint pas indicativo -ar -eris -etur -emur -emini -entur

ego tu ille nos vos illi

Pluscuamperfecto act indicativo ego petiveram tu petiveras ille petiverat nos petiveramus vos petiveratis illi petiverant Futuro Perfecto act indicativo petivero petiveris petiverit petiverimus petiveritis petiverint pas indicativo petitus ero petitus eris petitus erit petiti erimus petiti eritis petiti erunt pas indicativo petitus eram petitus eras petitus erat petiti eramus petiti eratis petiti erant act subjuntivo petivissem petivisses petivisset petivissemus petivissetis petivissent pas subjuntivo petitus essem petitus esses petitus esset petiti essemus petiti essetis petiti essent

ego tu ille nos vos illi

4 Conjugacin Tema en -i audio, audis, audire, audivi, auditus Presente act indicativo ego audio tu audis ille audit nos audimus vos auditis illi audiunt Imperfecto act indicativo ego audiebam tu audiebas ille audiebat nos audiebamus vos audiebatis illi audiebant Futuro Imperfecto act indicativo audiam audies audiet audiemus audietis audient pas indicativo -ar -eris -etur -emur -emini -entur pas indicativo -iebar -iebaris -iebatur -iebamur -iebamini -iebantur act subjuntivo audirem audires audiret audiremus audiretis audirent pas subjuntivo -irer -ireris -iretur -iremur -iremini -irentur pas indicativo -or -eris/-ere -itur -imur -imini -untur act subjuntivo audiam audias audiat audiamus audiatis audiant pas subjuntivo -ar -aris -atur -amur -amini -antur

ego tu ille nos vos illi

Perfecto act indicativo ego audivi tu audivisti ille audivit nos audivimus vos audivistis illi audiverunt Pluscuamperfecto act indicativo ego audiveram tu audiveras ille audiverat pas indicativo auditus eram auditus eras auditus erat act subjuntivo audivissem audivisses audivisset pas subjuntivo auditus essem auditus esses auditus esset pas indicativo auditus sum auditus es auditus est auditi sumus auditi estis auditi sunt act subjuntivo audiverim audiveris audiverit audiverimus audiveritis audiverint pas subjuntivo auditus sim auditus sis auditus sit auditi simus auditi sitis auditi sint

nos audiveramus vos audiveratis illi audiverant Futuro Perfecto act indicativo ego audivero tu audiveris ille audiverit nos audiverimus vos audiveritis illi audiverint

auditi eramus auditi eratis auditi erant

audivissemus audivissetis audivissent

auditi essemus auditi essetis auditi essent

pas indicativo auditus ero auditus eris auditus erit auditi erimus auditi eritis auditi erunt

Conjugacin del verbo ser ego tu ille nos vos illi ego tu ille nos vos illi Presente subjuntivo Imperfecto sum sim eram es sis eras est sit erat sumus simus eramus estis sitis eratis sunt sint erant Perfecto subjuntivo fui fuerim fuisti fueris fuit fuerit fuimus fuerimus fuistis fueritis fuerunt fuerint subjuntivo Futuro subjuntivo essem ero fuero esses eris fueris esset erit fuerit essemus erimus fuerimus essetis eritis fueritis essent erunt fuerint Plusperfecto subjuntivo fueram fuissem fueras fuisses fuerat fuisset fueramus fuissemus fueratis fuissetis fuerant fuissent

Otras conjugaciones irregulares Verbos -io de la 3 Conjugacin Tema en -i capio, capis, capere, cepi, captum Presente ego tu ille nos vos illi act indicativo capio capis capit capimus capitis capiunt pas indicativo -or -eris/-ere -itur -imur -imini -iuntur act subjuntivo capiam capias capiat capiamus capiatis capiant pas subjuntivo -ar -aris -atur -amur -amini -antur

Imperfecto act indicativo ego capiebam tu capiebas ille capiebat nos capiebamus vos capiebatis illi capiebant Futuro Imperfecto act indicativo capiam capies capiet capiemus capietis capient pas indicativo -ar -eris -etur -emur -emini -entur pas indicativo -ebar -ebaris -ebatur -ebamur -ebamini -ebantur act subjuntivo caperem caperes caperet caperemus caperetis caperent pas subjuntivo -erer -ereris -eretur -eremur -eremini -erentur

ego tu ille nos vos illi

Perfecto act indicativo ego cepi tu cepisti ille cepit nos cepimus vos cepistis illi ceperunt Pluscuamperfecto act indicativo ceperam ceperas ceperat ceperamus ceperatis ceperant pas indicativo captus eram captus eras captus erat capti eramus capti eratis capti erant act subjuntivo cepissem cepisses cepisset cepissemus cepissetis cepissent pas subjuntivo captus essem captus esses captus esset capti essemus capti essetis capti essent pas indicativo captus sum captus es captus est capti sumus capti estis capti sunt act subjuntivo ceperim ceperis ceperit ceperimus ceperitis ceperint pas subjuntivo captus sim captus sis captus sit capti simus capti sitis capti sint

ego tu ille nos vos illi

Futuro Perfecto act indicativo ego cepero tu ceperis ille ceperit nos ceperimus vos ceperitis pas indicativo captus ero captus eris captus erit capti erimus capti eritis

illi

ceperint

capti erunt

Fio, fis, fieri, factus sum (Ser hecho, hacerse) Presente act indicativo ego fio tu fis ille fit nos fimus vos fitis illi fiunt Imperfecto act indicativo fiebam fiebas fiebat fiebamus fiebatis fiebant act subjuntivo fierem fieres fieret fieremus fieretis fierent act subjuntivo fiam fias fiat fiamus fiatis fiant

ego tu ille nos vos illi

Futuro Imperfecto act indicativo ego fiam tu fies ille fiet nos fiemus vos fietis illi fient Perfecto act indicativo ego factus sum tu factus es ille factus est nos facti sumus vos facti estis illi facti sunt act subjuntivo factus sim factus sis factus sit facti simus facti sitis facti sint

Pluscuamperfecto act indicativo ego factus eram tu factus eras ille factus erat nos facti eramus vos facti eratis illi facti erant Futuro Perfecto act indicativo factus ero factus eris factus erit facti erimus facti eritis facti erunt act subjuntivo factus essem factus esses factus esset facti essemus facti essetis facti essent

ego tu ille nos vos illi

Verbos Deponentes Los verbos deponentes son aquellos verbos con morfologa de pasiva, pero que se traducen en activa. Ms concretamente el sujeto de un verbo deponente no es un paciente, sino un sujeto experimentador o psicolgico (la ocurrencia de los verbos deponentes es uno de los restos de Ergatividad escindida en latn).

Preposiciones Las preposiciones del latn actan de ncleo del sintagma preposicional y como tales ncleos rigen a un sintagma nominal cuyo caso gramatical est regido por la preposicin. Las preposiciones latinas rigen dos casos acusativo o ablativo. Algunas pocas preposiciones pueden tomar acusativo o ablativo pero el significado del sintagma preposicional es diferente. Adems el latn tiene una postposicin (tenus hasta) que requiere caso genitivo en el sintagma precedente.

Sintaxis de casos Nominativo El Nominativo se corresponde en Espaol al sujeto y al atributo. Ejemplo de Sujeto: Regina nuntios mittit - La Reina enva mensajeros. Ejemplo de Atributo: Ager fertilis est - El campo es frtil. Genitivo Corresponde al complemento del nombre (adnominal) que en espaol va introducido por la preposicin de. Puede ser: Posesivo o de pertenencia. Domus Reginae - la casa de la Reina Domus domini - la casa del seor Domus Caesaris - la casa de Csar Natura rerum - la naturaleza de las cosas De precio, valor o estima. aestimemus assis - consideremos en valor de un as Dativo Generalmente corresponde a un complemento indirecto o a un complemento de rgimen. Ejemplo: Caesar gladium dedit Bruto Csar dio la espada a Bruto Acusativo Sin Preposicin Corresponde fundamentalmente al complemento directo: Ejemplo: Non relinques amicum No abandonars al amigo. En caso de dobles acusativos uno de ellos en espaol equivale a un complemento indirecto: Ejemplo: Pueros grammaticam doceo Enseo gramtica a los nios En oraciones exclamativas se usa el acusativo: Magnum virum Senecam! Qu gran hombre (fue) Sneca!. Ad A, hacia, en, cerca de (C.C. de lugar), alrededor de (con numerales). Ejemplo: Discurrunt armati ad portas. (Liv.) / Los hombres armados corren hacia las puertas.

Adversus, Adversum Contra, hacia, respecto a Ejemplo: Multos inveni aequos adversus homines, adversus deos neminem. (Sen.) / He encontrado muchos justos respecto a los hombres, a nadie respecto a los dioses. Ablativo Ablativo propiamente dicho Lugar en donde -sin preposicin con nombres propios de ciudades e islas pequeas y con los apelativos domus y rus; los dems nombres de lugar van con las preposiciones ab, ex o de = rom proficistur, rure rediit. Con los verbos liberare, solvere, privare, etc., y con los adjetivos liber, vacuus, inmunis, orbus, nudus (es clsico el ablativo sin preposicin cosa con ab de persona = populus liberatus a regibus; liber cur; liberum a praedonibus). Con los verbos cedere, movere, pellere=cedere patri, vit; movere castris: echar del campamento; regn pellere.-se abdicare consolatu:abdicar el cargo de consul Ablativo de origen terr natus; natus loc nobili Ablativo instrumental De medio se expresa por ablativo sin preposicin cuando el medio es una cosa y por acusativo con per cuando es de persona = cornibus tauri se tutantur; adeunt Caesarem per Haeduos (muchas veces la relacin de medio latina no corresponde a la castellana; equo, curru vehi; pedibus ire; ludere pila; terra Macedoniam petit: se dirge a Macedonia por tierra). Con los verbos que significan vestir, adornar, alegrar, instruir, acostumbrar: erudire exercitum omni disciplina militari. (con el verbo acostumbrar se usa ms el dativo). Con los verbos vivir, alimentar: lacte vivere. Con los verbos deponentes utor, fruor, vescor, fungor y potior: oculis utor; vescimur bestiis. Orden de los constituyentes En latn el orden de los constituyentes generalmente no est rgidamente determinado por restricciones gramaticales y depende de cuestiones de tpico y foco. El tpico tiende a aparecer lo ms a la izquierda posible de la oracin y el foco, hacia el final. Comprense la dos frases: (1a) Quid accidit fl Petr? (Qu le sucedi al gato de Pedro?) (1b) morsus est cne me (Ha sido mordido por mi perro)

(2a) qu morsus est fls Petr? (Por quin ha sido mordido el gato de Pedro?) (2b) cne me morsus est (Ha sido mordido por mi perro) En cuanto al orden de los constituyentes dentro de los sintagmas tampoco parecen existir restricciones fuertes aunque el ncleo sintctico tiende a aparecer detrs del complemento o modificador. Entre adjetivos y nombres el orden de los adjetivos puede influir en que el adjetivo restrinja el posible referente o simplemente califique: (3a) domus nova, la casa nueva [que alguien construy] (3b) nova domus, una casa [que se ve como] nueva Hay que recordar que en latn se usa mucho el hiprbaton, sobre todo en poesa, por lo cual el orden de los constituyentes no es de vital importancia. Sin embargo, existen numerosos casos de palabras cuyo orden relativo no es enteramente libre, sino que el orden importa respecto al significado de la expresin, eso sucede por ejemplo cuando interactan varios elementos de polaridad negativa: Afirmacin limitada Non nemo alguien Non nullus alguno Non nihil algo Non numquam a veces Afirmacin general Nemo non todos Nullus non todos Nihil non todo Numquam non siempre

You might also like