Perceptions of the Ottoman legacy questioned most in Turkey and

Greece

Columbia University professor Dr.

Christine Philliou believes Greece and
Turkey seem to be doing much better with
preserving the Ottoman legacy.

This year’s first-place winner of the Sabancı International

Research Award, an annual award given by the Brookings Institution and Sabancı
University, was Dr. Christine Philliou for her essay titled “The Paradox of Perceptions:

Interpreting the Ottoman Past Through the National Present.” Dr. Philliou, an assistant
professor at Columbia University, specializes in the political and social history of the
Ottoman Empire, particularly in the 18th and 19th centuries. Dr. Philliou shared her
opinions about the paradox of perceptions regarding the Ottoman Empire and how seeing
the empire’s legacy for what it is could help shape the contemporary culture in post-
Ottoman states.

Dr. Philliou maintains that there exists a paradox of perceptions regarding the Ottoman
legacy in the world. She believes the same paradox is not only present in Turkey and
Greece, but is even stronger here than in other parts of the post-Ottoman world.

“The paradox that exists all over the former Ottoman world, from Albania to Iraq,
certainly exists in Turkey and Greece, where I have spent the most time and done my
research. The presence of the Ottoman legacy coupled with the absence of perception of
that legacy, or the gap between what the Ottoman past was and what people today think
it was from their national perspective, is most intense in Turkey as well as Greece,” Dr.
Philliou explained.

We should point out that many regions among the post-Ottoman states, such as certain
areas of the Balkans and the Middle East, are conflict areas. Many political scientists and
historians find it curious about how the Ottomans could maintain relative peace and
stability in these regions. Does Dr. Philliou share the same curiosity? “I certainly do share
that curiosity,” she said and continued: “I try, however, to move beyond a romanticization
of the Ottoman past, which looks only at the diversity and cosmopolitan aspects of
Ottoman state and society, to an approach that seeks to understand the principles and
mechanisms by which the Ottoman Empire was governed. Who took part in Ottoman
governance and who did not? How were the participants changing over time from one
region to another?”

The empire did not need to eliminate ethnic differences

Dr. Philliou expressed an opinion that the question on the Ottoman Empire’s ability to
maintain peace in these regions is a very complicated one. However, she thinks “Part of
the answer could lie in the fact that the Ottomans, for most of their history, did not have
the means or the need to eliminate religious, ethnic or linguistic differences among their
diverse subject populations. On the other hand, differences could be useful to the project
of governing the Ottoman Empire. This is not to say that there was no violence in the
Ottoman Empire, but the violence does not seem to have been consistently carried out
against particular ethnic or religious groups until the 19th century, when the aspirations
of both the Ottoman state and its subject populations started to change and conflict with
national projects. And it is partly due to the violence of the last century in the Ottoman
Empire that the paradox of perceptions has come about.”

In her award-winning essay Dr. Philliou contends, “The Ottoman legacy in the Balkans
and the Middle East is everywhere -- from the hamams, mosques and Bedestan covered-
markets in Salonika [Thessalonica] and Damascus, to the cuisine, music, colloquialisms
and some say even common culture of everyday bureaucracy from Egypt to Turkey and
Albania. But beyond these whimsical and somewhat cliché examples, the Ottoman legacy
is what is present but not perceived.” But what could be the reasons behind this?
According to Dr. Philliou, “It is precisely the combination of the centuries and layers of
Ottoman governance on the one hand, and the violent and protracted ‘un-mixing’ of the
Empire into supposedly homogenous nation-states, that has created this paradoxical
situation.” In other words, while habits, customs and connections built up over centuries
to collectively form what we call the Ottoman legacy are not going to be eliminated easily
or quickly, at the same time the national projects of the 20th century sent strong
messages to people that Turks have distinct histories from Greeks, Serbs, Albanians and
Egyptians, causing people to ignore those commonalties and focus on the differences.

Owning up to the Ottoman past

In an assessment of the physical condition of edifices and works remaining from Ottoman
times, Dr. Philliou believes Greece and Turkey seem to be doing much better with
preserving the Ottoman legacy. “Mosques and other Ottoman structures in Greece, and
the Orthodox churches in Turkey (which also constitute part of the Ottoman legacy) were
once treated terribly, as a kind of symbolic humiliation of the targeted group. Now these
buildings are being renovated and preserved in many cities. I would hope that this
phenomenon in Greece and Turkey would pave the way for similar trends in the Balkan
countries as well,”

But have the grievances and anger of the past died out in the post-Ottoman world? Isn’t
it about time that such feelings disappear? Or do we still need time? “I think enough time
has passed, three generations now, that citizens of the Ottoman successor-states can
begin to reassess not only their own national projects and histories but the place of the
Ottoman Empire in their own heritage,” Dr. Philliou answered.

“This of course varies according to the state we are discussing, but overall it seems that
some scholars and others are ready to take a fresh look at the Ottoman past and try to
understand how the empire worked, as well as the times and places where functioning
broke down. In other words, to contextualize the violence and coexistence to arrive at a
more complex and, I would argue, realistic picture.”

Sabancı Üniversitesi ve Brookings Enstitüsü işbirliğiyle bu yıl ikincisi verilen ‘Sakıp Sabancı
Uluslararası Araştırma Ödülü’ Columbia Üniversitesi’nden Doç. Dr. Christine Philliou’nun ‘Algılama
Paradoksu: Osmanlı Geçmişini Ulusal Bugün Gözüyle Yorumlamak’ çalışmasına verildi. Uzmanlık
alanı 18 ve 19. yüzyıl yoğunluklu olarak Osmanlı’nın siyasi ve sosyal tarihi olan Philliou, Princeton
Üniversitesi’nde gerçekleştirdiği doktora tezi çalışmasında da 1800-1850 arası Osmanlı yönetim
yapısını incelemişti. Selanikli Phillou ile Osmanlı Devleti’nin algılanmasına dair düşüncelerini konuştuk.

Tüm dünyada Osmanlı’yı algılamayla ilgili bir paradokstan bahsediyorsunuz. Bu paradoks

Türkiye’de de var mı?

Arnavutluk’tan Irak’a kadar eskiden Osmanlı’nın parçası olan her yerde var olan bu paradoks kesinlikle
Türkiye’de ve benim çok uzun zaman geçirdiğim ve araştırmalarımı sürdürdüğüm Yunanistan’da da
vardır. Osmanlı mirasının varlığına, o mirasa dair algılamanın olmayışı ya da başka bir deyişle
Osmanlı geçmişinin gerçekte ne olduğu ile insanların bugün kendi milli algılamalarıyla bu geçmişi
gördükleri şekil arasındaki fark da eklenince, bu paradoks en yoğun haliyle Türkiye ve de
Yunanistan’da bulunmaktadır.

Birçok siyasetçi ve tarihçi, Osmanlı’nın Balkanlar ve Ortadoğu’da barışı nasıl sağladığını

araştırıyor. Sizin böyle bir merakınız var mı?

Kesinlikle, ben de böyle bir merakı paylaşıyorum. Ancak, ben, Osmanlı geçmişinin yalnızca Osmanlı
Devleti’nin ve toplumunun çeşitliliği ve kozmopolit yönlerine bakarak ortaya çıkan bir
romantikleştirmesinin ötesine geçmeye ve Osmanlı İmparatorluğu’nu yöneten ilke ve mekanizmaları
anlamaya çalışıyorum. Örneğin, kimler Osmanlı yönetiminde söz sahibiydi ve kimler değildi? Bu
katılımcılar farklı zamanlara ve farklı bölgelere göre bakıldığında nasıl değişiklikler gösteriyordu?

Sizce Osmanlı, barışı nasıl sağlamıştı?

Bu, çok karmaşık bir konu. Cevabın bir bölümü Osmanlıların kendi tarihlerinin büyük bir kısmında
çeşitlilik gösteren teba nüfusları arasındaki dinî, etnik ya da dil farklılıklarını ortadan kaldırmak için
gerekli araçlara ve de bunu yapma gereksinimine sahip olmamasında yatıyor. Aksine, farklılıklar
Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetim projesine yarar sağlayabilirdi. Bu, Osmanlı İmparatorluğu’nda hiç
şiddet olmadığı gibi anlaşılmasın, ama kullanılan şiddet tutarlı bir biçimde belirli etnik veya dinî
gruplara karşı uygulanmış gibi görünmüyor ta ki, Osmanlı Devleti ve tebaasındaki halkların isteklerinin
farklılaşmaya ve milli projelerle çatışmaya başladığı 19. yy’a kadar. Aynı zamanda, algılama
paradoksunun oluşumu, varlığını biraz da Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılındaki şiddete
borçludur.

“Balkanlar ve Ortadoğu’daki Osmanlı mirası her yerde görülmektedir; ancak Osmanlı mirası,
mevcut olduğu halde algılanmayan bir olgudur.” diyorsunuz. Bunun nedeni nedir?

Bir yanda yüzyıllar boyu süren ve birçok katmana yayılmış Osmanlı yönetimi ile, öte yanda
imparatorluğun homojen olması beklenen ulus-devletlere gittikçe uzayan bir zaman diliminde, şiddet
de kullanarak “karışmamasının” birleşimi tam da bu paradoksal durumu yaratan unsurdur. Bir taraftan,
yüzyıllar süresince oluşmuş alışkanlıklar, gelenekler ve bağlantılar -yani Osmanlı mirası- hızla ya da
kolayca silinip atılamazken, diğer taraftan, 20 yy’da halka Türklerin Yunan, Sırp, Arnavut ve
Mısırlılardan çok farklı bir tarihleri olduğu mesajını çok güçlü bir şekilde veren milli projeler, insanların
ortak noktaları görmezden gelip farklılıklar üzerinde yoğunlaşmasına neden oldu.

Balkanlar’da Osmanlı eserlerinin fiziksel durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Gene, Yunanistan ve Türkiye, Balkanlar’ın çoğu bölgesiyle karşılaştırınca bir nevi istisnai durumda;
çünkü bu iki ülkede geçen on yılda oldukça köklü değişiklikler oldu. Yunanistan’daki camiler ve diğer
Osmanlı yapıları ve Türkiye’deki Ortodoks kiliseleri (ki onlar da Osmanlı mirasının bir parçasını
oluşturmaktadır) hedeflenen grubun bir nevi sembolik bir aşağılaması olarak bir zamanlar korkunç
muamele görürdü. Şimdi bu yapılar restore ediliyor ve korunuyor. Yunanistan’da ve Türkiye’de
gerçekleşen bu fenomenin Balkan ülkelerinde de benzeri bir eğilimin önünü açacağını umuyorum.

Balkanlar ve Ortadoğu’daki Osmanlı selefi devletlerin vatandaşlarının üzerinde mutabık

kalacakları tek bir husus var; o da Osmanlı geçmişinden uzak olması gerektiği. Bu mesafe daha
ne kadar devam eder sizce?
Osmanlı selefi devletlerin vatandaşlarının artık yalnızca kendi milli proje ve tarihlerini değil, aynı
zamanda Osmanlı İmparatorluğu’nun kendi miraslarındaki yerini sorgulamaları için yeterli zaman
geçmiş durumda. Bazı araştırmacılar şimdiden Osmanlı geçmişine taze bir bakışla yönelmeye,
imparatorluğun nasıl çalıştığını ve işlevselliğinin kırıldığı zaman ve yerleri anlamaya, şiddeti ve bir
arada var oluşu bir bağlama oturtmak ve aynı zamanda daha kompleks ve daha gerçekçi bir resme
ulaşmaya hazır görünüyorlar.