You are on page 1of 22

B

_amR>r eXH$moe & 345

["B-B' Zo ma^ hmoUmao H$mhr eX `oWo Z AmT>i`mg "{ddr', "`w', "E-`o'Imcr nmhmdoV.]
B. 1. _amR>r dU_mcoVrc {Vgam dU d da_mcoVrc {Vgam da.
WmZnado hd qH$dm XrK : C{eam, {dOm, {Vcm B. _`o hd;
Cera, drO, Vr - `mV XrK.
B - B nw. (Vd.) H$m_XodmMo Zmd.
[g.]
B CngJ. WmZmMm Z{OH$nUm XmId`mH$S>o Cn`moJ. CXm. B-H$S>o,
B-Wo, B- VH$m B.
B . Mm, Mr, Mo f>rMm \$magr ``: "lr H$mado d H$mo{S>dco d
d{S>JmD$ amO_wXm _w` g_V B A{gdmXw'- eHo$ 1429 _Yrc
EH$ n. `mVrc g_V B = Mo g_V' - ^m{gd 15.[\$m.]
BC>Vr {d. {H${d. `m ~mOycm "`m{g EHw$ godQw> BCVr'- crMny 308.
BCcmcm-cr-co {d. EdT>mgm; chmZ : "^JVwOZt BC>cmct Vm|S>|
Ho$ct Ago{V.'- Jmo 58.
BH$Q>rH$ H$aUo g{H$. ({Og dJao) {dH$Uo : "_r H$mhr BH$Q>rH$
H$arZ. ngo R>odUma Zmhr.'- JmYmar 82.
BH$S>Mm-cm, BH$S>rc {d. `m {R>H$mUMm, ~mOyMm, {XeoMm, a`mMm,
BH$S>o AgUmam. (dm.) BH$S>Mm S>mJ| a {VH$S>o H$aUo, BH$S>cm
JS> {VH$S>o ZoD$Z R>do Uo- _moR>o AMmQ>, AdKS> H$m_ H$aUo. BH$S>cm
cwm {VH$S>cm Mmoa - XmohtH$Sy>Z WnS>m ImUmam. (d.)
BH$S>Mm{VH$S>Mm {d. `m ~mOyMm Am{U `m ~mOyMm; {df`mMm;
H$moR>cm Var; Mma (AZoH$) {R>H$mUMm.
BH$Sy>Z {H${d. `oWyZ; `m {XeohZ-{R>H$mUmhZ-~mOyH$Sy>Z (Jm. $n)
BH$S>Zo. nhm: BH$S>o
BH$Sy>Z{VH$Sy>Z {H${d. `oWyZVoWyZ; AmOy~mOyZr; H$moRy>ZVar; H$goVar.
BH$S>o nw. ({`mMm eX) nVr; Zdam; Ow`m H$mimV Zd`mMo Zmd Z
Ko`m`m nVr_wio dmnamV gdZm_mgmaIm eX : "H$m` _o`mMr
N>mVr cmJcr Amho BH$S>`m nwT>| C^| amh`mMr'- nM> 137.
BH$S>o-g {H${d. 1. `m ~mOyg, {Xeog. 2. `oWo; `m OmJr. 3. WmZr,
H$S>o `m AWu. nhm : EWo [hm + H$S>o; H$m. BH$S>o; Vo. B$S>.]
BH$S>o{VH$So> {H${d. `oWo VoWo; `m ~mOyg `m ~mOyg; Amgnmg;
gJirH$S>o.
r. (c.) Q>Ji_Ji; Hw$MamB; cnS>md ({H$. H$aUo, _mS>Uo).
BH$a_ nw. XoUJr; X`m; H$nm.
[Aa. AH$_]
BH$am {d. AH$am. AH$am Mm An.
(Jmo.)
BH$am_ nw. H$nm; _oha~mZr; _mZg_mZ: "nWH$s nU hH$XH$ _mZnmZ
BH$m_ H$mZy H$m`Xogwm gwXm_V MmcV Am`mn_mUo.'- ~m~mamo
2.64.
[\$m. BH$m_]
BH$ama nw. 1. H$~wcr; H$ama; R>amd. 2. coIr qH$dm Vm|S>r O~mZr : "na

BJS>r

{OmVrc gmjrMm BH$ama KoD$Z nmR>{dU|{df`r OS>OmZ| OS>Omg


{chmd|'- `mgo 34.
[Aa. BH$ma]
BH$amaZm_m nw. coIr R>amd; H$~wcr, H$~wcm`V.
[\$m.]
BH$cO_H$s r. nmR>nwamdm: "VwPo {H$VoH$ _emH$Vr d BH$cO_H$s
d _gmcVr Ho$cr...'- {ed 84.
[Aa.]
BH$cm {d. AH$am. ^mOrnm`mMm gmXm H$aVmZm `mnmar Ago gmH$o {VH$
eX dmnaVmV.
BH$iUo {H$. {H$ig `oU;o {egmar `oUo :"_mVa, `mMr Xm$ Aer Zmhr
gwQ>Uma. Vwhr KmoS>mMo _yV H$emVyZ Var nmOm. MmJ`m CcQ>m
hVrc; Xm$cm BH$iyZM OmBc Vmo.' - hrdm_m 47. (Hw$U.)
BH$iV r. H$mHw$iV; X`m.
[g. {dH$c]
BH$ir r. Hw$cu; IoH$S>m`m OmVrMm EH$ mUr; {h`m AmH$S>mMm
daMm ^mJ ~amM _moR>m d cm~ AgVmo.
BH$ir-iyV r. {H$ig; H$i_i; AmoH$mar; {egmar ({H$. `oUo).
(Hw$U.)
BH$m_V r. amhUo; Wm~Uo.
[\$m.]
BHy$Z {VHy$Z nhm : BH$Sy>Z {VH$Sy>Z
B{$amZ Odi
B$sXma nw. 1. AZw`m`r; AZwH$aU H$aUmam. 2.(c.) {ddmgy.
[\$m. B{$Xm]
BH$~mc nw. A`wX`; ^a^amQ>; gwI; Zer~; gwXd.
[\$m.]
BH$m_ nw. _oha~mZr; nm[aVmo{fH$; BZm_; BmV; AmXa. [\$m.]
BI Z. {df; Oha; {dI: "g^m nmQ>rc hUOo JmdmVc BI hmoV.'ndm 102.
(Jm.)[g. {df]
BIU Z. h`ma; AdOma; gmYZ; CnH$aU.
BIam nw. EH$ H$mQ>ao r PmS>. `mcm ~marH$ {Zir \w$co `oVmV : "nmUWirVyZ
chr d BIam... JXu H$aV hmoVo.'- AmAmeo 271.
BIcmg nw. _r; {ddmg; Zoh; rVr; AV:ewr; _ZmMm {Z_inUm;
{ZH$nQ>rnUm.
[\$m. Bcmg]
BIcmgZm_m nw. ZohmMo n; _rMo n; Zomgmo~`mZr EH$_oH$mg
nmR>{dcoco n.
[\$m.]
BIcmgr {d. ZohnyU; o_i; MmhVm; o_mMm.
[\$m.]
BIim nw. (gwVmar `dgm`) {Iio dJao CnQ>`mMm {M_Q>m.
BIZnmIZ Z. eoVH$sMo h`ma dJao : "eoV dmhVmo hUVmog H$mhr
BIZnmIZ Amho H$m?'
[BIUMo {.]
BIrV {d. BfV; qH${MV; WmoS>ogo : "Jmogmdr BIrV hm` Ho$c|.'crMC 3.16.
[g. BfV]
BIr{V {H${d. `pH${MV.
(Jm.) [g. B`mH$]
BpV`ma nw. 1. drH$ma. 2. gm_`; A{YH$ma.[\$m.]
B{V`maZm_m nw. _wI`ma n; dH$scn.
BJS>r {d. {dyn; Hw$$n: "BJS>r {VMr gmgy _J CR>cr Oodm`m.'- Ogm
279.

BJV, BJwV, BJyV

346 & _amR>r eXH$moe

BJV, BJwV, BJyV r. `w$s; Cnm`.


[`w{$ An.]
BJaUo {H$. (H$nS>m {PO`m_wio) {daUo; {da{darV hmoUo : "AmVmM
Va BJam`m cmJcoV AmZ gH$mVr ngda H$g VJ YaVoc J ?'dmidU 88.
BJO, BJO r. {Vr H$Wm{cH$ nWr`mMo XoD$i.(Jmo.) [nmoVw.]
BJrZ Z. gH$Q>; {dZ; AS>MU : "c_U {Xam, gmJ _ZrM ao BJrZ'Ogm 292.
BJwS> {H${d. {~KS>; {~KmS>$ :"YS>mMm BJwS> H$aerc & AmZ gJi
{~KS>dyZ Q>mH$erc.'- Amnm 70.
BJyV r. `w$s : "h~m h~m H$$Zr Yamd {VOcm & `o BJyV Zm_r
_Ocm &'- Kwco JwamIr.
(Jm.)[g. `w{$]
B`mamdr {d. AH$amdr : "JmoR> B`mamdr.'
({^r)
BcmB r. AYmernUm : "ImD$cr drIV & BcmB Ho$dm| Zom.' {^r ^mfm 25.
({^r.)
Bcy r. (g_mO.) Ywd-XoemV amhUm`m EpH$_moMr ~\$mnmgyZ
~Zdcocr PmonS>r; {h_Hw$Q>r.
Bdm \y$g.
BKS> nw. {~KmS>.
(Hw$.)
BKrZ Z. {dZ; gH$Q> : "am_mMr AmUcr grVm BKrZ Amc Kam.'Ogm 310.
BMH$Ur {nMH$Ur H$aUo {H$. Mo>m H$aUo : "~m`H$mocm _maUmam
Kmod hUyZ Am_Mr BMH$Ur {nMH$Ur H$arV.' - VmoaU 154.
BMH$Uo {H$. {~KS>U;o _moS>Uo : "H$m~m ({_gZ) BMH$cr H$m ?'- YJ 19.
BMH$m nw. 1. VU Ym`mVrc EH$ H$maMo JdV d `mMo ~r. 2. EH$
PwSyn. `mMr nmZo Im`m`mo` AgVmV. nhm: {dMH$m
BMH$m nw. EH$ H$maMr Jmo\$U.
BMH$mBYZ {d. A`dpWV; _moS>VmoS> Pmcoco.
(d.)
BMH$s r. _hm_mar.
(d.) [g. {dfy{MH$m]
BMZm nw. \$$ nmdgmir {XdgmV gmnS>Umam chmZ _mgm. `mcm nw`mH$S>o
BMH$m qH$dm BMH$s hUVmV. `m`m N>mVrnmoQ>mda XmoZ d nmR>rda EH$
Ago nI AgyZ AJmda AZoH$ aJr {R>nHo$ AgVmV.
BMa {d. {dai.
(d.)[g. {dMa]
BMaHw$Ym {dai Pmcocm Hw$Ym (EH$ H$maMo JdV).
BMJZm r. narjm; {dMjUm :"`oH$aVm VwOr BMJZm ZJ.'- nS>ao
369.
BMr^Z Cm. _yi dmna {edrgmaIm; AmM` qH$dm hoQ>miUr
XmId`mgmR>r Cn`moJ H$aVmV : "BMr^Z, hmW g_Xm _mZ
Am~mZmM !'- ~m` 2.2.
BH$ BH$XmJmo {d. ImoS>H$a; IQ>mi, Bpcg.
(d.)
BMH$nZm nw. ImoS>gminUm : "VwZ H$mB BH$nZm Ho$cm AgrZ.'YJ 146.
(d.)
BN>m r. 1. dmgZm; dmN>m; Amem; AmH$mjm; _ZmoJV; _Zrfm; AmdS>.

BN>m{dZme

gm_m. eX - BN>mnydH$; BN>mnwa:ga B. 2. (J.) BN>mH$;


am{eH$mVrc _mUgOmVr` amer. AmmH$, _`mH$ d A`mH$
qH$dm BN>mH$ hr VrZ nXo AgVmVM. MdWo BN>m\$c (Cma)
H$mT>md`mMo AgVo. CXm. nmM n`mg XmoZ _U, Vohm Mma n`mg
{H$Vr ? `oWo nmM ho "_mU' d Mma hr "BN>m'
[g. Bf]
BN>mVrV Zm`y nw. (m{U.) AZpN>H$ Zm`y. nhm : BN>mZYrZ
BN>mV {H${d. BN>oMr Vr hmoBn`V.
{d. `m`m BN>oMr nyVu Pmcr Amho Agm.
BN>mV{-r _Zrfm {grg OmUo; hoVy g\$c hmoUo.
BN>mXmZ Z. BpN>coco XmZ XoUo; BN>m nwar H$aUo.
BN>mXmZr {d. BN>mXmZ H$aUmam; `mMr Or BN>m Agoc Vr
nwadUmam : "VwH$m hUo BN>mXmZr & nwadr AmdS>rMr YZr &'
BN>mYrZ {d. BN>o_mUo MmcUmam; BN>og `oBc Vgo H$aUmam :
"BN>mYrZ Oo Zm`y AmhoV hUOo Oo Zm`y _ZmV Am`m~amo~a Amn`m
earamMo Ad`dmMo {R>H$mUt ... J{V Cn H$[aVmV.' -_amR>r 6 do
nwVH$ (1875) 260.
[g. BN>m+AZYrZ]
BN>mZYrZ {d. BN>o~mhoaMm; BN>o`m Vm`mV Zgcocm. dV
"a$mj` hm EH$ BN>mZYrZ Zm`yM Amho.'-_amR>r 6 do nwVH$
(1875) - 260.
[g. BN>m+AYrZ]
BN>mnwaMo VmcwH$Xma lr_VrV AmigmV doi Kmc{dUmao d
doN>on_mUo dmJUmao EoXr cmoH$ : "JJm_mBMr H$nm d gnmQ gwnrH$
^y_r Am_MoH$S>o AgVr Va H$Xm{MV Amhr BN>mnwaMo VmcwH$Xma
~ZyZ \w$cmMo JOao KmcyZ qhS>cm| AgVmo.>'
BN>mny{V-Vu Z. BN>oMr \$cnVm, nyVVm; BN>mVr.
BN>m\$c r. am{eH$mVrc MmWo nX (Cma) _`nX Am{U BN>mH$
`mMm JwUmH$ma H$$Z `mg Am{XnXmZo ^mJco AgVm BN>m\$c
`oVo.
[g.]
BN>m^J nw. BN>m nyU Z hmoUo; Amem {Z\$i hmoUo; {Zamem nXar
`oUo.
[g.]
BN>m^moOZ Z. 1. Vr hmoBn `V OodUo. 2. ^anya OodU. 3. AmdS>rMo,
B{N>V nXmW ImD$ KmcUo.
[g.]
BN>m_aU Z. BN>og `oBc Vohm _aU `oUo, _aUo; dV:cm hdo Vohm
Zg{JH$nUo _a`mMo gm_`, e$s.
[g.]
BN>m_aUr-_`y {d. _aU dV:`m dmYrZ Agcocm; BN>m hmoBc
Vohm _`yg {Z_U H$aUmam; BN>m_aUmMm Bdar gmX AgUmam:
"`mV`edr BN>m_`y Vwhr Hw$Hw$imV dmgdgo &'- _moCmoJ 11.87.
BN>mWH$ {d. BN>m XmIdUmao, BN>>mXeH$.
[g.]
BN>mcm^ nw. BpN>V dVy {_iUo, m hmoUo.
[g.]
BN>mdg| {H${d. BN>o_mUo.
BN>mdmZ {d. BN>m AgUmam; BN>m`w .
[g.]
BN>m{dZme nw. 1. H$m_Zmj`; BN>m^J. 2. BN>mX_Z; Am_g`_.
[g.]

BN>m{dcmg-{dhma

_amR>r eXH$moe & 347

B{OVIV

BN>m{dcmg-{dhma nw. _Z _mZoc Vohm, _Z _mZoc Vgo IoiUo;

BOm\$V r. (BZm_Xmamg) dVZmg H$m`_ OmoS>yZ {Xcoco Jmd; BOm\$V

_Zgmo$ {dcmg, MZ H$aUo.


[g.]
BN>me{$-$s r. BN>oMo gm_`; gH$ne$s; BN>m H$VrV
[g.]
CVa{d`mMr _ZmMr e$s. nhm : Bhm
BN>m{g {d. Amn`m BN>o_mUo {g qH$dm A{g R>adVm
`o`mgmaIm.
[g.]
BN>mdmV` Z. (am`.) AZw{MV ~YZmnmgyZ _w$ Agcocr BN>m;
H$moU`mhr _`mXm Z R>odVm BN>m qH$dm {ZdS> H$a`mMo dmV`;
d{mdmV`.
[g.]
BN>mj` nhm : BN>m{dZme
BN>mH$ nw. (J.) nhm : BN>m 2
BpN>H$, BNw>H$, BNw>-Ny {d. BN>m AgUmam; AmH$mjr : "nyduc
gmo`am cmMm BpN>H$ &' - d 5.
[g. BN>H$]
BpN>Uo g{H$. BN>m H$aUo, YaUo; AmH$mjm AgUo; qMVUo; dmpN>Uo;
hoVy, _Zrfm AgUo; cmo^ YaUo.
[g. Bf]
BpN>V {d. BpN>coco, qM{Vcoco; dmpN>coco.
[g.]
BNw>H$ {d. 1. BN>m AgUmam; Anojm ~miJUmam; hoVy AgUmam. 2.
{ZdS>UwH$sVrc C_oXdma qH$dm C_oXdmar {_idy BpN>Umam.
BNw>H$ ~mocrXma nw. {ccmdmV ~mocr ~moc`mMr AmH$mjm Agcocm.
BOJmo r. {M{H$gm; {dMH$m. hm eX {VrZo dmnaVmV : "`mcm
XmIrd `mcm XmIrd Agr BOJmo BOJmo Mmcr.'
(d.)
BOQ> Z. D$X _mOa; H$mS>oMmoa; Jyi ImUmao _mOa.
(_mU. BOmQ>.)[H$m.]
BOZ nw. g{ZH$.
BO~i r. nmcrMr EH$ OmV.
(d.)
BO_m`cr {d. VH$cwnr, ~iH$Q> Zgcocm:"... _mJo _oT>m KmVcm
hmoVm Vmo BO_mBcrM hmoVm.'- noX 22.167.2. H$m, OwO~r
({heo~, JmdMm Vmio~X). 3. H$m_McmD$; hJm_r; H$o; VmnwaVo.
(B_maV, H$m_ dJao.)
(H$m|.)[\$m.]
BOcmg r. ~R>H$; g^m; A{YdoeZ; (`m`) g.
[Aa. Bcmg.]
BOhma {H${d. n[a\w$Q>; CKS>; Omhra; {g : "{H$co `mMm _OHy$a
g{dVa Amkmnm_mUo Ic~Vm_`o Zdm~mMo IO_Vog BOhma
Ho$cm.'- noX 28.22.
[\$m.]
BOm r. 1. Anm`; nrS>m; dmg; Cnd; Xw:I : "Vmcw{H$`mg BOm
Z cmJo Eogm dXmJV hmoD$Z VoOdVmg n| `mdt.'- _Bgm 7.117.
2. AmKmV; OI_.
[\$m.]
BOmOV r. AZw_Vr; nadmZJr : "`mZm Amn`mcm ^oQ>m`Mr BOmOV
{Xcr Amho.'- lr`mo^m 1.490.
[\$m.]
BOmQ> Z. D$X _mOa : "EH$ {d{M, H$mio, Ho$gmi OZmda JmdmV Am`mMr
~mocdm hmoVr. Hw$Ur Vo BOmQ> Ag`mMo hUo.'- gmoqn 56.

BZm_. 2. BVa amOmH$Sy>Z qH$dm naam>mH$Sy>Z `oUm`m XoU`m qH$dm


ZOamUo `mMm {heo~ R>odUmao ImVo; BOm\$VImZm; hm Omo IM hmoVmo
`mg BOm\$V IM hUVmV. 3. dmT>; ~T>Vr.
{d. A{YH$; OmXm; OmV.
[\$m. BPm\$m]
BOm\$V O_m r. 1. a`Vodarc H$am`{V[a$ BVa gmYZmZr (H$O,
ZOamUo, ZmUoMT>md B.) gaH$maZo Jmoim Ho$cocm OmXm ngm.
2. EH$m _hmcmV qH$dm gw`mV Xwg`m _hmcmMm O_m Pmcocm
OmXm dgyc. 3. O Ho$co`m EImm JmdMm dgyc.
BOm\$Vr {d. H$a, dgwcr g~Yr.
BOm\$h, BOm\$m nw. 1. JmdBZm_; Zo_UyH$; VZIm; ZOamUm.
2. dmT>; ~T>Vr; Am{Y` : "BOm\$m nMhOmarMm XoUma.'- _Bgm
1.179.
BOm{dOm {H${d. cmJmonmR> XmoZ doim.
BOm {~Om {VOm A. 1.EH$m _mJyZ EH$ Ago VrZ doim; XmoZXm Pmco
H$s {Vg`mXm hmoVoM Aem H$nZoZo {Vg`m doir dmnaVmV. ({H$.
hmoUo, gmJUo).2. (c.) dmadma; H$H$ doim.
BOm`cr, BOm`cr {d. 1. AJXr gm_m`, OJcr, am`di B_maVr
cmHy$S>; gmJmIoarO BVa cmH$S>mcm hUVmV. 2. Aem cmH$S>mMo
~mYH$m_.
[\$m. AOmc= hcHo$]
BOma r. {dOma; nm`O_m, gwdma; MmoiUm; nmQ>cmoU : "BOmam nOmam
_w$cJ gH$im &' - g 7.11.
BOmaV, BOmam r. nw. 1. IS>; _o$Xmar; {d{e> H$ama; ^mS>on>m;
MT>cmdUr (EImXo IoS>o qH$dm AmogmS> O_rZ 30-40 dfmV dgmhV
H$a`m`m qH$dm cmJdS>rg AmU`m`m H$amamZo XoUo); Ymam :
"eoar\$mH$S>o em`aMm BOmam Ago, Am{U `mg Xadfu `mO~c
R>amdrH$ a$_ gaH$mamV ^amdr cmJV Ago.' - B_y 54. 2. (c.)
O~m~Xmar :"gd BOmaV _g`mMr Vw`mda Amho.'- {MJw 92.
[\$m.]
BOmaXma nw. BOmam XoUmam; _o$Xma; R>oHo$Xma; H$mQ>Xma : "`m doiog
BVa BOmaXmam_mUo `m`mH$S>og H$mht gaH$mar ~mH$s hmoVr.'{d{j 1.50.
[\$m.]
BOmaXmar r. _o$Xmar.
BOmanQ>-n>m nw. 1. BOmaXmamMr gZX. 2. JmdmVrc qH$dm {d{e>
hrVrc eoVmMr Or, \o$[aV. 3. Jmd`m _w` nmQ>cmcm gaH$maV\}$
{Xcocm dm{fH$ dgwcmMm {heo~, O_mIM. `mV Jmdmda ~gdcocm
dgyc d `mMr \o$S> H$er H$amdr `mg~Y r _m{hVr Ago. 4. JmdMm
R>amd hmoD$Z nmQ>cmg {Xcocm H$mJX.
[\$m. BOmam + n>m]
BOmar {d. JwS>`mn`V nm` nmT>ao AgUmar (_|T>r dJao). [\$m. BPma]
B{OVIV Z. A{OVn nhm: `{OVIV : "`m Z t Amnc|
IwfaOmdXrZo Vwhmg B{OVIV {chZ {Xco.'- emamo 1.157.

BOyH$ cmJUo

348 & _amR>r eXH$moe

BOyH$ cmJUo {H$. XwIUo cmJUo.


BAmZ nmcZ.
BmV, BOV r. 1. A~y; {V>m; _mZ; Wmoadr; H$sVu. 2. nm`m
Ama^rMm ~h_mZmWu _m`Zm.[\$m. BmV] [dm.] BOV ImUo nhm : BmV KoU,o BmV ImodUo - A~,y {V>m qH$dm Wmoadr
gm^mi`mMr Bfm YaUo : ".... Amn`mhmV| gaXmarMr BOV
Imo{dcr.' - noX 27.126. BmV KoUo -~oA~y H$aUo; {dZ`^J
H$aUo; A{VgJ H$aUo. 2. Xwcm{H$H$ H$aUo.
BmV Amgma {d. gw{V{>V; g_m`; Zm_Xma. \$maer nmVyZ
Zmdm`mnydu hm ~h_mZdmMH$ eX qH$dm nXdr.
BmV ImD$, KoUm {d. 1. EImmMr A~y qH$dm _mZ H$_r H$aUmam;
~wS>{dUmam; Aml`Xm`mMr ~oA~y H$aUmam. (ZmoH$a, d, KmoS>m
B.) 2. KmoQ>mim _mO{dUmam; H$m`Zme H$aUmam; _yInUm nXar
~mYUmam; A~y Kmcd`mgmaIm.
BmVXma {d. {V{>V; _mV~a; A~y AgUmam.
[\$m.]
BmVnhm-_hm {d. gw{V{>V; lo>; Zm_Xma (EH$ nXdr) [\$m.]
BmVcm`H$ {H${d. {V>o _mUo; _mZ_amV~m_mUo : "{gnmD$ BZm_V
XoVmV Vo Ad`m gXmamg{h BmV cm`I KoU|. -_Bgm 6.210.
BmV h_Vr r. _mZnmZ : "noeOr `m`m d{S>cmMr BmV h_Vr
Mmccr Amho Vgr Mmc{dUo.' - dmS>gZXm 16.
BmVr, BOVr, BmVrMm {d. A~yXma; {V{>V; g_m`.
BmVr XVJmh {d. {V>m-{ZYr; lo>; g_m`. [\$m.BPmV+XVJmh]
BZm nw. Vm~m; gmm : "Omo H$moUr gdmBqgJmMo B`mV `oBc `mg
am` md|' - Omoam 107.
[\$m. BZ = nadmZJr ]
BZmV {H${d. AmYrZ; cJm_r.
Bhma nw. OmhraZm_m; {grH$aU; VmH$sXn; ZmoQ>rg; g_g.
[\$m. Bhma]
BQ r.drQ>.
[H$. B {>Jo g. B{>H$m]
BQHw$cr-{_Q>Hw$cr {d. chmZer; EdT>rer : "BQ>Hw$cr {_Q>Hw$cr
Jmo> gamo Vw_M| Am_M| nmoQ> ^amo.'
[g. B`H$c]
BQ>H$moa {d. AQ>H$a; h>r; AS>oc. (d.)
>[AQ>H$aMm An.]
BQ>m nw. ^m`mgmaIo EH$ e; drQ>; gmJ. `m ^m`mMr cm~r ghm
\y$Q> AgyZ nwhm `m`m eodQ>mg ghm \y$Q> cm~rMr Xmoar ~mYcocr
AgVo. Vr _ZJQ>mcm ~mYyZ BQ>m \o$H$VmV. hUOo `mMm _mam ~mam
\w$Q>mn`V MmcVmo. nQQ>mnojmhr hm _mam OmV Ag`m_wio "Xhm
n>oH$ar Va EH$ BQ>oH$ar' Aer hU nS>cr Amho.
[g.`{>]
BQ>mdV nw. n`mMm EH$ H$ma : "CX_r `oVrc {Og {dH$Vrc
`mMm n`m KoUo XoUo Vmo BQ>mdV XmcVm~mXV `mdm mdm.' nwX^m 3.103
BQ>mi-Uo-gr nw. 1. nhm. {dQ>mi 2. Ym|S>_ma : " O| qZXoM| BQ>mid|ht &' - amkm 18.547.
BQ>mim nw. {dQ>oMm VwH$S>m : "d[a nS>Vm{V BQ>mio' - Cfm 602.

BSyyar

BQ>mir r. Ami; Amamon; {H$Q>mi: "EoH|$ Jo `emoXo OZZr AdKr


cQ>H$sM `mMr H$aUr & Amhmdar BQ>mir KoD$Zr & ZgVrM CR>Vmo
Jo &' - h[a 7.257.
[{H$Q>mi, {dQ>mi Mm An.]
BQ>mio Z. _mVr`m {dQ>m nmS>`mMm cmH$S>r gmMm : "_J ^wBM| BQ>mi
KoD${Z H$mon| ^y_rgt Am\${ic|' - crM 2.18.
B{Q>OZ dmV nw. (^y.) nyd ^y_` gmJar XoemV Chm`mV CmaoH$Sy>Z
dm`` {XeoH$S>o dmhmUmao Vrd doJdmZ dmao.
BQ>r{_Q>r-R>r r. 1. Ym{_H$ {Z`H$_ : "Amnwcr BQ>r{_Q>r gm${Z
`m' -crMny 571. 2. > cmJy Z`o hUyZ AmodmiyZ Q>mH$VmV Vr
dVy. (nm`mMr _mVr AmodmiVmV qH$dm Vr H$nmimcm cmdVmV,
qH$dm _rR> {_a`m AmodmiyZ Q>mH$VmV.); Acm`~cm`; BS>m{nS>m;
qZ~cmoU : "PUt cmJoc ~m>r hUmoZr KoVcr B{Q>{_R>r & qZ~cmoU
CR>mCR>r & H$at JmoaQ>r {ZO^md| && - Ed 14.91.
BQ>oH$ar, BQ>o~aXma nw. BQ>m h`ma YmaU H$aUmam, ~miJUmam {enmB.
BQ>mocm nw. VrZ {dQ>mMr Myc.
[g. B>H$]
BR>mi r. 1. \$moS>Ur XoVmZm Vr dm{X> hmdr hUyZ dmnam`Mr EH$
XJS>r dmQ>r>, 2. MnQ>m XJS> qH$dm {dQ>oMm VwH$S>m.
BS> r. 1. EH$ ^yfU; AcH$ma; VmoaU: "H$s AmH$met BS> ~mYcr;
H$mnya Ho$irMr &' -{ed 333. 2. {eS>r[H$m. E{U, g. F${ ]
BS>H$Uo, BS>H$mdUo A{H$. 1. ZIao H$aUo; Mo>m H$aUo: "Agm BS>H$mD$
ZH$mog.' 2. ZQ>Uo _waS>Uo 3. cmS>mV `oU.o
BS>Jicm {d. KmUoaS>m, Am|Ji; Amo~S>Ymo~S>
(d.)
BS>JS> Z. Jw YZ.
(~o.) [H$m. BSw>JQ>]
BS>qZ~y-qc~y nhm : BS>qZ~y
BS>nmS> nw. ZoQ>; Amdoe; Omoa; l_ : "^mco {eyi BS>nmS>| & Ko Ko
hUmoqZ Q>m{H$Vr &&' - _wAm{X 122.
[g.Bfm.]
BS>ar, BS>cr r. VmXyi d CS>rX S>mi {d{e> _mUmV KoD$Z 12
Vmg {^OdyZ dmQ>VmV. nwhm 12 Vmg {^OdyZ (Am~dyZ)
BS>crnmmV CH$S>VmV Vmo nXmW :
[H$m. B>cr]
BS>iUo A{H$. \$i {nHy$Z Zmgy cmJUo; CVaUo.
BS>m r. Zm{^MH$mnmgyZ {ZKyZ S>m`m ZmH$nwS>rVyZ dmhUmar EH$ ZmS>r.
hr `moJ d daem `mV {g Amho. {hcm MZmS>r hUVmV.
qnJcm d gwfwZm m`m~amo~a BS>oMm CoI `oVmo : "BS>mo{Z H$amdm
mU nyU.' - E^m 14.420.
[g.]
BS>m{nS>m r. (~m`H$s) gd mg; gH$Q>o; A[a>o; XwIo. (AmodmiVmZm
qH$dm > H$mT>VmZm ~m`H$m hUVmV.) ({H$. OmUo, Q>iUo, Zmhrer
hmoUo, Xya hmoUo. )
[nrS>mMo {.]
BS>miUo {H$. 1. A{YH$ {nH$Uo; CVaUo; "`mVM {dQ>cco r, BS>micocr
no$ Ho$ir _mS>co hmoVo.' - hmV 14. 2. gwH$Uo; S>mJmiUo : "ChmV
nS>cocm D$g VmnyZ AmVrc ag BS>miVmo' - Jma 132.
BSyyar r. EH$ n$m : "nyU n[anyU nw[a`m & g~m JmoS> Jwid[a`m &

BS>onmS>o

_amR>r eXH$moe & 349

jragmJat`m jraKm[a`m & BSy>[a`m gHw$_mam &' - Ed 14.119.


BS>onmS>o {H${d. 1. AmdoemZo; Bf}Zo. 2. l_mZo; H$>mZo : "^mco {ewi
BS>| nmS>| & Ko Ko hUmo{Z Q>m{H$Vr &' - _wAm{X 6.39. [g.Bfm]
BUJ \$ma H$mQ>o Agcocm EH$ chmZ _mgm.
(Jmo.)
BV A. `w$mWH$ `` : AmZX-AmZ{XV, gnm{XV, gwYm[aV B.
BVCma {H${d. `mZVa; BVna.
BVCna `mnwT>o; AmVmnmgyZ, `oWyZ nwT>o.
[g. BV + Cn[a]
BVH$mcm {d. 1. EdT>m; EdT>m _moR>m (n[aUm_, g`m, _mn B.
XmIdUmam eX). "Xa EH$m {OZgmcm BVH$mcr qH$_V mdr
cmJcr.' - _amR>r ghmdo nwVH$ (1874) 192. [g. B`V]
BVH$mdm {d. EImm _m{cHo$Vrc qH$dm AmdmrVrc A_wH$EdT>m
_mUmMm, _`mXoMm, nm`arMm, AdWoMm.
BVnV {d. EdT>o; `m _mUmV; BVHo$.
[ g. B`Vn[a{_V]
BV\$mH$ nw. gh{dMma; EH${dMma; gm_gcV : "`mMm ~Xmo~V
H$ioc Vgm Amhr amOlr nVYmZ `mMo BV\$mH$mZ| H$$.' _Bgm 1.261.
BV~ma, BX~ma nw. 1. {ddmg; B_mZ; lm : "^adgm AmVm BV~ma
H$moUmMm `oV Zmht.' - g^mgX 29. 2. {V>m; nV; _mZnmZ :
"H$moUm BV~ma `mMm Kat'-gcm11.
[Aa. EA{V~ma]
BV~manU lmiynUm; {ddmg; ^adgm; Imr.
BV~mar {d. {ddmgy; m_m{UH$; ^ademMm : "hU| Vwhr Y`m`m
~`mdar n{h`mnmgy{Z AmhmV BV~mar &' - A\$cm 15.
BV_m_ nw. 1. cdmO_m; WmQ>_mQ>; IQ>cm; (XmgXmgr, nmcIr, KmoS>m
B.) gaOm_. 2. XOm_mUo ImOJr qH$dm gaH$mar VZmV : "BV_m_
`mMm `mcm & _amR>o _wgc_mZmcm &' - Eonmo 232.
[\$m. Bh{V_m_=`dWm, ~Xmo~V]
BV_m_r {d. BV_m_ R>odUmam, AgUmam; gaOm_r; cdmO_odmcm.
BV_m`m nw. `dWmnH$; aIdmcXma; ZmoH$a; "~mUH$ar d BV_m_o
nw`mg aIdmcrg nmR>{dco.' - EocoI 1.433.[\$m. Bh{V_m_]
BVa {d. gZm. 1. A`; {Zamim; `oa; Xwgam doJim. 2. Cacocm;
`m{edm`Mm; ~mH$sMm.[g.] (dm.) BVa {nVa H$mT>UoZmVcJmd$Z {e`m XoUo; _m`~hrU CaUo (d.)[{nVaMo {.]
BVaUo A{H$. 1. ImoS>m, Mo>m, Mmio, ZIao H$aUo; CZmS>Uo "Aao!
Agm BVaVmog H$m`?' 2. AdmVa Jmo>r H$aUo; gmJUo; {df`mVa
H$aU|.
(d.)[g. BVa]
BVa {H${d. A`; BVa {R>H$mUr; XwgarH$S>o.
[g.]
BVaWm {H${d. 1. Xwg`m H$mao; {Zam`m arVrZo; A`Wm : "ZgVm
Xmg{OV ^w, H$[aVm gma` H$m BVaWm V| &' - _mo^r_ 4.20.
2. CcQ>njr : "H$mMr emo^o dXw BVaWm ^yfU| XyfU| ht &'
- H$_ 2.29 [g.]
BVa {deof {d. Cacoco; am{hcoco; Ad{e>; {H$aH$moi. (~m~r Jmo>r).
BVamO {d. Ag; >; ZmamO: "Z Omd| Var ImdX BVamO hmoVmV.'

BVdm

- nmn 138.
[\$m. BA{VamP]
BVamOr r. AgVm; Ja_Ou; AdH$nm; ZmamOr.[\$m. BA{VamOr]
BVam`oc {d. dmQ>; MmdQ>.
(Im.)
BVaoOZ nw. H$mhr Zm`mMm g~Y Zgcoco; naHo$; H$mhr {hVg~Y
Zgcoco : "hUyZ BVaoOZ H$mht Var `mV Xmof H$mT>rV amMoM' {d{d 270.
[g. BVao+OZm]
BVaoVa gZm. {d. nana; A`mo`; EH$_oH$.
nw. (`m.) g_mgmVrc EH$ ^oX - `m g_mgmMm {dJh "Am{U'
qH$dm "d' `m C^`md`r A``mZr Ho$cm OmVmo Agm g_mg. CXm.
h[aha, AmB~mn B.
[g.]
BVaoVaey`Vm r. (Vd) A`mo`ey`Vm; nanaey`Vm. [g.]
BVaoVaml`d (Vd) 1. nanamdc{~d 2. A`mo`ml`d. [g.]
BVc{VVc {d. MMc; YagmoS> dmrMm; char
{H${d. charnUmZo; YagmoS>rZo; MMcnUo. ({H$. H$aUo, ~mocUo,
MmcUo, cmdUo, _mS>Uo).
(Jmo.)
BVcgma nw. KmoS>m`m AJmdarc EH$ dmBQ> ^modam; hm Hw$`mda
AgVmo. hr EH$ KmoS>mMr ImoS> _mZVmV.
BVcmH$-H$s 1. dV; {Zamim; _moH$im. 2. nJmar (H$m`_Mr
Zo_UyH$ Zgcocm VmnwaVm ZmoH$a qH$dm \$mOoVrc {enmB `m g~YmZo
dmnaVmV. BVcmIr \$mO. ZmoH$a dJao) : "gmV hOma \$mO BcmI
amoO_`mda R>odmdr.' -EocoI 8.4322.
[\$m. BVcmH$]
BVcmH$ \$mO r. H$maUnado ^aVr Ho$cocr A{YH$ \$mO : "`m
IoarO BVcmH$ \$mO Xmhm hOmamnmgyZ nMdrg hOmamn`V dmT>{dcr
OmV Ago.' - qdMyh 91.
BVcmI {d. amoI : "lr_VmZt JJmVramg amhZ BVcmI IMmg md|.
`oU| _mU| R>amd Pmcm Var Cm_.' - Eocog 2658.
BVcmI, BVcmI Zo_UyH$ r. gaH$mar {VOmoarVyZ qH$dm H$moR>mamVyZ
{_imcocr R>amdrH$ Zo_UyH$; BZm_ : "nmMeo n`mMm Jmd d nmMeo
n`o BVcmI.' - dmS>g_m 1.36.
BVcmIr r. dmV` : "[a`mgVtV _moR>r Jmo> H$s dMZmMr H$m`_r,
`mV VcdyZ {_OmOr (charnUm) Pm`mg d BVcmIr ~mVc
hmoD$ cmJ`mg cmMma.' - I 7.574.
[\$m. BcmH$]
BVm nw. r. 1. g~Y; {hV; _Vc~; cj; JwVm; cmo^ : "haVhm
H$amoZ `mMo (qemM|) n[aKmVyZ Amnco noR>|V `oD$Z am{hcm|, `mMm
BVm AmhmH$S>o Zmht.' - EocoI 10.5606. 2. dmVm; I~a;
~mV_r ({deofV gaH$mamg {Xcocr). ({H$. H$aUo, XoUo, gmJUo,
{c{hUo) : "`mMm BVm nmQ>rc~mdmg Ho$cmM Agoc.'- _X$
3.65.
[\$m. B{mcm.]
BVonH$ Z. gaH$mar ~mV_rXmamMm coIr Ahdmc; dmVmn.
(gm_m.) ~mV_rn; Ahdmc.
BVdm {d. nhm : BVH$m, BVH$mdm

BVdma

350 & _amR>r eXH$moe

BVdma nw. Am{XVdma; a{ddma.


[qh.]
BVVV {H $ {d. BH$S> o { VH$S> o ; BH$Sy > Z {VH$Sy > Z ; AVm`V;
A{ZpMVnUo.
[g.]
BVna {H${d. `mnwT>o; `mZVa; BVCma; AVna.
[g.]
BVmAV r. ~jrg.
[\$m.]
B{V A. 1. (`m)_mUo, Ago, - Aem VhoZo B`mXr eXm_mUo
gmaIonUm qH$dm EH$ arV XmIdUmao A``. 2. AIoa; eodQ>;
g_mr. nhm : B{Vlr
[g.]
B{V A. am>r` Amnmr : AZmd>r, A{Vd>r, Q>mi
o YmS>, KwetMm Cnd,
nmonQ>mMm - nmIamMm Cnd, gaH$mar Owcy_, naMH$ `m gmV
am>r` AmnmtMm CoI "B{V' `m eXmZo H$arV.
B{VH$V`Vm, {H$`m r 1. EImXr Jmo> H$a`mMr nV, _mJ,
arV. 2. H$m`H$_; _wimnmgyZ eodQ>n`V H$_mZo AZw>mZ Agcoco
H$m`. 3. H$V`; nma nmS>m`Mr H$m_{Jar. 4. H$V`mMr g_mr;
AIoar.
[g.]
B{VH{V-Vr r. {e>g_V AmMma; dmJ`mMr nV.
[g.]
B{V\$mH$ nw. _r, EH$monm : "~m~wamd \$S>Urg d q~H$amd _m_m
`mMm B{V\$mH$ d gImam_nVmgr d C^`Vm _emaZwcogr {Z\$mH$.'
- nwUo AI 1.103.
B{Vdm Z. Ahdmc; hH$sH$V; B{Vhmg.
[g.]
B{Vlr r. 1.B{Vlr Ago eX nwamUmVrc A`m`m`m eodQ>r ("B{Vlr
H$XnwamUo.) `oVmV `md$Z eodQ>; g_mr: "VJQ>r B{Vl`m
H$am`m &' - Xmg 19.1.19 ({H$. H$aUo, hmoUo). 2. (c.) AIoa;
_`y : "Vy AmO H$~yc Pmcm AgVmg hUOo ~ma^mBMr B{VlrM
hmoVr.' - Bn 43.
B{Vhmg nw. ^yVH$mimV EImm XoemV Pmco`m KS>m_moS>tMr gJVdma
_m{hVr; EImXr g Wm, em B.Mr gw dmV Pm`mnmgy Z
AIoan`VMr qH$dm {d{e> _wXVrn`VMr gJVdma hH$sJV;
(gm_m`V) EImm Jmo>rMr gmJ _m{hVr; BW^Vy hH$sJV; dmmV;
H$Wm. [g. B{V+h+Amg= Ago KS>co.] (dm.) B{VhmgmMr
nwZamdmr hmoUo - VrM KQ>Zm Wyc $nmZo nwhm KSy>Z `oUo.
B{VhmgH$ma Ow`m H$mJXnmMo gemoYZ H$$Z B{Vhmg {c{hUmam _mUyg.
B{VhmgO_m {d. JVH$mcrZ; _{Veof; Zm_eof; _mJo nS>cco m : "narg
ehamM| d^d AmVm B{VhmgO_m Pmc| Amho.' - Ho$ 6.10.35.
B{VhmgUo g{H$. (AdmMrZ H$m`) - B{VhmgmV g_m{d> H$aUo.
"_amR>H$Vdm Xo g{Y B{Vhmgm`m Zmd &'- OZZrOZH$O.
B{VhmgnydH$mc (nwam.) H$moU`mhr XoemMm, {c{IV nwam`mgh
gwgJVdma B{Vhmg gw$ hmoVmo, `mnyduMm H$mc. `mV nmfmU`wJ,
Vm_nmfmU`wJ, Vm_`Jw Am{U H$m``wJ `mMm g_mdoe hmoVmo. ^maVmV
AcoPmS>a`m dmarnyduMm gd H$mc gmYmanUo `mV _moS>Vmo.
B{VhmgcoIZem Z. (am`.) Eo{Vhm{gH$ gemoYZ, Eo{Vhm{gH$
nVr d B{VhmgcoIZ `m`m {dH$mgmMm A`mg.
[g.]

B{WcrZ

B{VhmgdmX nw. (am`) gd gm_m{OH$, gmH${VH$ K{Q>Vo Eo{Vhm{gH$


{Z`_mZwgma hmoV AgVmV gd V`o gmnoj AgVmV d dV{g
Aer Hw$R>crhr _y`o _mZXS> dJao ZgVmV Ago _mZUmao, {VnmXZ
H$aUmao _V.
B{Vhmgem Z. AdmMrZ nVrZo gemoYZ H$$Z Eo{Vhm{gH$
KQ>ZmMm emoY KoUmao d {M{H$gH$nUo `mMr g`mg`Vm nS>VmiyZ
nm{S>`nydH$ _mS>Ur H$aUmao em.
BVwH$mcm, BVwcmcm {d. BVH$m; EdT>m : "XmZ BVwc| m _O XrZm &'VwJm 344; "_OH$a{d di{dV : V|WMt BVwH$mcr R>{o dcr :' - crMC
59.
B{m\$mH$ nw. 1. g_Vr; H$~wcr. 2. _r; Zoh; OyQ> : "Amnco
gaH$maMo XVwa_mU| enWnydH$ B{m\$mH$Z| amhZ H$ama_Xmamg AVa
Z H$aVm' - g_mamo 1.328. 3. Xd; `moJ; ghOgJ.
[\$m. B{m\$mH$]
B{mcmA nw. _m{hVr; AZw_Vr. nhm : BVm
B{mhmX, BVohmX nw. Eo`, _r, XmoVr : "Ag| lr_VmMo _ZmV `oU|
h| B{mhmXmg MmJc| Zmht' -_Bgm 5.30; "Am_Mr XmoVr Am{U
BVohmX nydunmgyZ Omo Amho `mV Ice Z `mdm.' -_Bgm 5.30.
[\$m. B{mhmX]
BW^yV {d. Oer KS>cr Ver; g{dVa; Vnercdma (Jmo> hH$sJV,
dUZ, {ZdoXZ, {VnmXZ dJao).
[g.]
B` nw. B`W; {ZM`; {ZU` : "`o{dgrMm B` R>a`mda godogr
coIU Ho$co OmBc.' - nwUo AI 3.103.
B`\$mH$ nw. nhm : BV\$mH$ : "`m Jmo>rMm B`\$mH$ `m emXrMo
IwerMo g_ma^mV KS>mdm h| \$ma MmJc|.' -_Bgm 7.51.
B`W nw. gmame; Vmn`; {gmV$n AW : "Vat Vy B`WmM| gma &
BVwc| OmU &' - km 18.146.
[g.]
B`c_ Cm. eodQ>; AIoa; g_mr.
[g.]
B`m{X-Xr, {XH$ {d. dJa;o ho d BVa : "VdmMr A{^dr H$er
Pmcr B`m{XH$ Jmo>tMm {dMma dmV{dH$ nmh>Vm Am_Mm AmhrM
H$amd`mg nm{hOo hmoVm.'-cmo{Q>H$o coo 4.126. [g.]
BmdUo {H$. ImoS>m H$aUo. nhm : BVaUo 1 (d.)
Bgm r. BN>m : "Vo XoV Bgm^moOZ & Xrn Var qMVm_{UaZ & N>m`o
H$[aVr qM{VV^moOZ & H$nV$Mo &' - H$Wm 2.12.57.
BWn`V, BWnmdoVmo nhm : EWn`V, EWnmdoVmo
BWaUo A{H$. ~o{eV, JagwYo dmJUo; IdiUo; {~WaUo.
[{~WaUoMm An.]
BWcm{VWcm {d. Hw$R>cmhr; doJdoJ`m {R>H$mUMm.
BWcyH$, BWcmoH$ `oWn`V.
(Im.)
B{WcrZ nw. (agm.) XJS>r H$moiemV gmnS>Umam EH$ dm`y; hm Vc`w$,
aJhrZ Am{U nmaXeH$ AgyZ `mcm _Ywa nU cgUrgmaIm dmg
`oVmo.
[B.]

B{Wgm

_amR>r eXH$moe & 351

B{Wgm {H${d. BWo : "B{Wgm H$mB XwIVo H$m`Or ' - AJ{VH$m 22.(d.)
BWyZ {H${d. `m {R>H$mUmhZ; `m OmJonmgyZ.
BWyZ{VWyZ {H${d. 1. gJirH$Sy>Z; dmQ>co {VWyZ. 2. EHy$UEH$, gd`m
gd.
BWo {H${d. 1. `m {R>H$mUr; `m OmJr; `m XoemV. nhm : `oWo 2. EImm`m
Kar; amh`m`m OmJoV; "`m`m BWo' "_m`m BWo'.
BWo{VWo {H${d. Hw$R>o Hw$R>o; H$mhr {R>H$mUr; `m {R>H$mUr `m {R>H$mUr;
BH$S>o{VH$S>o.
BWoer {VWoer {H${d. BH$S>o {VH$S>o; `m `m {R>H$mUr ; "Amhr _wc|
Amncr gmar ^oX$Z BWoer {VWoer C^r hmoVmo.' - ncH$mono 149.
BW nw. (emn.) BYH$, VoOmodmhH$ nXmW; gy_dm`y. [B. BWa]
BXJm nw. BX`m mWZogmR>r V`ma Ho$cocr OmJm. [\$m. BXJmh]
BX~mamV r. _mZnmZ : " ....{edm` dmarIM d BX~mamV nmdV
hmoVr.'-BgnoXg n_m 110.
BX_{n gZm. {d. ho XoIrc; hohr; hogwm : "BX_{n YZ {OV Vo
eHw${Z hUo XrnmdH$ nQ>mZ| &' - _mog^m 4.55.
[g.]
BX{_W Z. gd H$ma^ma; EH$Xa gd Jmo>; OmUmd`mMo, gmJmd`mMo;
H$amd`mMo Vo gJio.
[g.]
BXaH$`mUr-Zr {X. 1. dmQ>; ImoS>mi$: "OmVM BXaH$`mUr
H$m` H$m` H$ac ?' - Jw{e. 2. AneHw$Zr; H$_Z{e~r; Aew^
H$aUmam : "~m{Oamd Vgm BXaH$`mUr hmoVm.' - ^oQ>r 3.
BXdim {H${d. `m doir; Ehm; EdT>m doir. (Jmo.)[g. B`V+docm]
BXi Z. 1.nmdgm`mZVa noa`mV `oUmar Ym`o; a~rMo nrH$; nmUWi
O{_ZrV `md`mMo nrH$. 2. nmUWi O_rZ.(Jmo.)
BXiUo {H$. WaH$mn hmoU;o ~MZo hmoU;o {dXrU hmoU;o hmcUo : "`odT>mV
eoS >mV Z qnJim ~moccm Am{U H$mirO BXic'- D$Z 37.
BXVm r. ho -nUm; ho A_wH$ Agm {ZX}e : "_J BXVo{g dmic| &'
- km 15.267.
[g.]
BX`m` {H${d. `m_mUo : `mnH$sAmhmH$S>rc Om~ gmc BX`m`
Pmcm.' - noX 3.13.
[g.]
BXmiUo {H$. hmXaUo; C_iUo; nhm; BXiUo : "hm {Zamon EoHy$Z
Vmam nma BXmicr.' - ^oQ>r 9.
BXr r. gUmdmar {Xcocr ^oQ>.
[\$m. BX]
BXr_ cm{H$H$; A~y; {V>m.
BXya {d. dmmV, AmJmD$ : " Mmc BXwam !' H$m{VH$ PQ>`mgaer
hUmcr.' - YJ 33
BV r. (Bcm_r H$m`Xm) EImm rMm Zdam _o`mZVa qH$dm
{Vcm Zd`mZo KQ>\$moQ> {X`mZVa {VZo nwhm `m _wXVrV c
H$am`Mo ZgVo Vr VrZ _{h`mMr _wXV.
B nw. B`W; gmame: "~mc nm{Q>c| H$mJX {chZ {XYcm `m H$mJXmMm
BO.' -_Bgm 18.10.
Bm-r-o {d. Hw$$n; AmH$mamZo doS>odmH$S>o; {dyn : "Vo Bo OZmda

BZm_{VOmB

WoQ> Am_`m AJmda Amco.' - dmdQ>i 41.


BXdmQ>mo {d. Zme H$aUmam; Xw>.
(Jmo.)
BXdmg nw. Zme; {ddg.
(d.) [g. {ddg]
BWa{VWa {H${d. MwH$dmMwH$drMo; CS>dmCS>drMo; VmiV Zgcoco
(^mfU). {H$. H$aUo, _mS>Uo, cmdUo.
[BWaMo {.]
B_m nw. {dd{jV g`m Agcocr g{_YmMr OwS>r; lmV_mV `mJmV
C~a, nig B`mXr djm`m gm_m`V nYam g{_YmMm B_m
Cn`moJmV AmUVmV.
BZBZ r. {H$a{H$a; KmgmKmgr ({H$. H$aUo.)(d.)
[d.]
BZB r EH$ amoJ. `mV hmVmcm R>UH$m cmJyZ gw`m ~moM`mgma`m
doXZm hmoVmV.
(d.)
BZ_rZ A. AdKo, gJio {_iyZ$: "BZ_rZ Xhm cmoH$gwm g^ocm
ZhVo.'
BZmnJ_ Z. (`mo.) H$moU`mhr JhmMo gy`mnmgyZ Agcoco AVa; gy`
d Jh `m_Yrb AVa.
(d.) [g.]
BZm_ Z. 1.H$moU`mhr AQ>r{edm` {Xcocr, emdV, denanaoZo
Cn^moJmd`mg {_iUmar Wmda Aer XoUJr. H$mhr {d{e>
H$m_{Jar~c qH$dm H$mhr {d{e> gWmZm Aem XoU`m Xo`mMr
nydu nV hmoVr. {`mZm Mmoir-~mJS>r hUyZhr Ago BZm_ {_iV
Ago. 2. XodWmZ, `mMr `dWm nmhUmao cmoH$ `mZm {Xcocr
O_rZ dJao. 3. _mcH$s h$ Z XoVm Cn^moJmd`mg XoUo; KoUo;
ImUo : "hm _mS> `mZo BZm_ Imm.' 4. (gm_m.) H$moUVohr ~jrg;
ZOa; XoUJr.
[\$m.]
BZm_BH$am_-BH$m_ nw. ^oQ>; XoUJr, ~jrg; _mZ_amV~. [\$m.]
BZm_ BOm\$V Z. XoUJr dmT>dZy XoU;o XoUJrMr dmT>; BZm_mV KmVcocr
^a; H$mhr {deof H$m_{Jar Ho$`mMm _mo~Xcm hUyZ dmT>dZy {Xcoco
BZm_.
BZm_ {MQ>Umdi r. BZm_mdarc gaH$mar ~m~ qH$dm H$a.
BZm_{M>r r. 1.{OmVrc qH$dm Vmcw`mVrc doJdoJ`m BZm_mMr
`mXr, Vnerc. 2. BZm_n; BZm_n>m, BZm_IV.
BZm_MmH$er - nmhUr r. {Xco`m BZm_O{_ZrMr VnmgUr.
BZm_MmWmB r. gaH$mamV ^aUm H$amd`mMm BZm_mMm MmWm {hgm.
BZm_O_rZ r. EImm _moR>m H$m_{Jar~c gaH$mamVyZ ~jrg
{_imcocr gmam _m\$ Agcocr O_rZ.
BZm_V r.XoUJr; ~jrg; BZm_"{H$`oH$mg BZm_V AOam_a Jmd|
^y{_ H$$Z {XYcr.' - {MJw 106.
[\$m.]
BZm_VmO_ nhm : BZm_n>r
BZm_{VOmB r. 1. BZm_ O{_Zr`m CnmMm {Vgam {hgm. hm
H$a gaH$ma ghm qH$dm Xhm dfmZr dgyc H$ar. 2. nyU AWdm
gddr BZm_ Zgco`m BZm_r O{_Zrdarc gm`mMm {Vgam ^mJ :
"BXcemhr {XdmUmV h$ MmWmB d BZm_{VOmBM ZhVr.' - _Bgm
3.117.
[\$m.]

BZm_Vr, BZm_r

352 & _amR>r eXH$moe

BZm_Vr, BZm_r {d. BZm_Vg~Yr; BZm_mg~Yr; BZm_ {_imcocm.


BZm_Xma nw. BZm_ YmaU H$aUmam; BZm_r O{_ZrMm _mcH$; dVZXma.
[\$m.]
BZm_ Zmo H $ar r. Jmd, _h> m c, naJUm `m M r _hgw c r,
\$mOXmarg~YmZo JmdH$sMr H$m_o H$aUm`m JmdH$m_JmamZm d naJUo
A_cXmamZm Xo`mV Amcoco BZm_; H$mirMo Cn (dm{_d Zho)
hUOo _hgyc Ko`mMm A{YH$ma qH$dm BZm_O_rZYmaH$mZm
_hgycmMr nyU qH$dm AeV Xo`mV Amcocr gyQ>. BZm_ {_iH$Vr
XmoZ H$ma`m AgVmV. `j (Xw_mcm) Am{U A`j (na^mam).
BZm_n>r r. 1. gmam_m\$ O{_Zrda ~gdcocm H$a. AmUr~mUr`m
H$mimV amoIrZo dgyc H$aV AgV. 2. _emZ : "~m~m JS>X
BZm_n>rV OmD$Z ~gcm`.' - D$Z 41.
BZm_n Z. BZm_ {X`mg~YrMo IV, n, gZX; BZm_ {X`mMo
amOn.
BZm_ na^mam nw. gaH$mamVyZ Z KoVm nana JmdmH$Sy>Z dgyc H$a`mV
`oUmao BZm_.
BZm_ nmgmoS>r r. JmdH$m_JmamZm Or {H$aH$moi O_rZ BZm_ XoVmV
`m~c `mnH$VoZo dmnam`Mm eX. Ogo nmQ>cmg nmgmoS>rgmR>r.
BZm_ nmhUr r. {Xco`m BZm_O{_ZtMr nmhUr, VnmgUr.
BZm_\$Omdr r. BZm_r O{_Zrdarc gaH$ma gm`m`m EH$
VVr`memBVH$m Xagmc gaH$mamV H$am`Mm ^aUm.
[\$m.]
BZm_r {d. BZm_ hUyZ {_imcocm.
BZm`(`o)V r. H$nm; ~jrg; _ohoa~mZr; d[a>mH$Sy>Z {_imcocr
XoUJr; d[a>mMr H$nm, X`m. [Aa. BZm`V] (dm.) BZm`V H$aUo
- ~jrg XoUo. BZm`V hmoUo - ~jrg {_iUo.
BZm`VZm_m nw. H$nmn; {e\$magn; Amkmn; (d[a>mH$Sy>Z `oUm`m
nmcm cmdVmV.) "`mg AO H$[aVm BZm`VZm_m md`mgr {dc~
H$aUma ZmhtV.' - _Bgm 8.202.
[\$m.]
BZmaWr {H${d. H$mhr AW ZgVmZm; {dZmH$maU : "BZmaWr ^mD$~YmV
dmH$S>onUm H$m?' - aV 16.
BZmVa Z. JhmMo gy`mnmgyZMo AVa.
BH$ma nw. {ZfoY; `mhma; ZmH$~wcr ({H$. H$aUo).
[\$m.]
BpH$cm~ nw. H$mVr; Am_ycmJ n[adVZ.
[\$m.]
BpH$cm~ qPXm~mX EH$ KmofUm; H$mVr {Mam`y hmodmo ! [\$m.]
BpVH$mc nw. _`y; _aU.
[\$m.]
B\$Q>r r. mW{_H$ emioVrc AJXr n{hcm, COiUrMm dJ;
~mcdJ; {~Jar : "Vr AmVm nmMEH$ dfmMr Pmcr hmoVr, Am{U
hmVmV nmQ>r nwVH$ KoD$Z B\$Q>r`m dJmcm OmV hmoVr.'- gwXo
29.
[B. B\$Q> =_yc, ~mcH$]
B\$Q>r nm`Xi.
[B.]
B{\$gmc nw. {ZH$mc; \$gcm: "`mMm {hgm~mMo $BZ| Bp\$gmc
H$amdm.'- _Bgm 7.68.
[\$m.]

B~maV

B`yEPm nw. (Am`w.) dmVH$\$YmZ ggJO` da, Vmn :


"H$mhrH$mZr B`yEPm {dH$mamV A^H$^_mMm Aem arVrZo Cn`moJ
Ho$`mMo gm{JVco Amho.'
[B.]
BewAag Z. {d_m : "H$nZrZo \$$ Amn`m ZmoH$amgmR>r mphS>Q>
qH$dm BewAag \$S> H$mT>mdm.'- AmJa 3.73.
[B.]
BgmZ nw. _Zw`; _mUyg.
[\$m.]
Bgm{Z`V r. _mUwgH$s.
[\$m.]
Bgm\$ nw. 1. g`mcm Y$Z {Xcocm `m`; {ZU`; {ZdmS>m. 2. `m`
Xo`mMo H$m_.
[\$m. Bgm\$]
Bgm\$JwOr {d. Bgm\$s; `m`r. `m`mZo dmJUmam.
Bgm\$s {d. 1. `m`r; "BJOr Bgm\$s `mMo `oI`mar hohr _wg\$
(`m`r) AgVrc.'- EocoI 7.3570. 2. Bgm\$ H$a`mV
MVwa.
BgwcrZ Z. (d.) dmXwJWr_`o Agco`m H$mhr noetnmgyZ V`ma
Pmcoco, gmIao`m M`mnM`mer g~{YV goaH$.
[B.]
Bgmoc nw. (M_H$ma `dgm`) OmoS>m`m AmV`m ~mOyg {ed`mMo
Vi (gmoc.)
[B.]
BnoQ>a nw. VnmgZrg; XoIaoI, VnmgUr H$aUmam; A_cXma. CXm.
nmocrg BnoQ>a, gH$c BnoQ>a.
[B.]
BnrVanZm nw. {d{MnUm: "Amgm H$m BnrVanZm H$am`m cmJcmg?'nmMmoim 63.
(Jm.)
B\$i Z. g_wmH$mR>`m Im`m d ^aVr`m nm`mZo ~wS>Um`m O{_ZrV
dmT>Umao PmS>. ho ghm gmV hmV CM AgVo. `mMm {dVma _moR>m AgyZ,
S>hm`m g_wXm V ~wS>mco`m AgVmV. `mMm nmcm Jwao ImVmV. cmHy$S>
{MdQ> d H$R>rU AgVo. `mMo cmHy$S> OmiyZ `mnmgyZ Omo jma hmoVmo
`mMm Cn`moJ narQ> H$nS>o Yw`mgmR>r H$aVmV. (Jmo.) [g. {d\$c]
B\$mOV r. gajU; Aml` : "aKwZmWamD$ noedo BOmZ~mMo B\$mOVoV
AmhoV.' -_Bgm 10.108.
[{h\$mOVMm An.]
BVXm` {d. gwdmV; ma^ : "`md$Z BVXm`o Zm_mOr cmS>m Jw_mVm
hH$sH$V ~XJrg Omhra Ho$cr.'- noX 31.172.
B~mr r. qcJm`V cmoH$ H$nmimg cmdVmV Vo ^_. [g. {d^y{V]
B~aV r. 1. {V>m. nhm : B^V 2. XheV; YmH$; hm` ImUo;
Xamam : "^wOJamD$ KmoanS>o cT>mBV dma{c`mda cH$amZ| B~aV
ImXcr.'- noX 28.100.
B~mH$ {H${d. `m ~mOyg; BH$S>o.
(Im.)
B~mS> nw. Iam~r; ZmgYyg; Zmg; {~KmS>. (Jmo.) [g. {dKmV]
B~mXV r. nyOm; ^$s; Ba{Z>m.
[\$m.]
B~mXVr {d. Ym{_H$; gl : "ho ~mVoMm Vag _mohr~mgmaIo B~mXVr
cmoH$mg H$mhtM Z`o h| A`mB~ Amho.'- _Bgm 3.90.[\$m.]
B~maV r. ^mfmnVr; dm`Mma; eX`moJ : "m JWm`m ~Vm
Vrg hOma AmhoV, Vmo nmgu ^mfoMo B~maVtV Amho.'- Eo\w$co 45.
[\$m. B~maV]

B~maV

_amR>r eXH$moe & 353

B~maV r. B^V; n{V>m : "Vw_Mr B~maV JmBH$dmS>m dar MT>cr.'_Bgm 321.


[Aa. B~V]
B~rZ, BZ nw. nw; {~Z (A_`mMm _wcJm): "`ocmoOr {~Z _mdOr
B~rZ MmXOr.' - noXg 111.
[\$m. BZ]
B~yV r. {d^yVr; AJmam; amI : "hr B~yV oVm`, Vr hm Am{Z
{VZgm`m Pm`m H$s Kam^modVr Q>mH$m.'- ACAm 87.
B~r r. {dQ>r; {Jr. ({dQ>rXmSy>`m IoimVrc).
(d.)
BcmJ r. nmR>dUyH$; nmR>dUr : "h_oem _moh~VZm_m BcmJ H$amoZ
_gya H$arV OmU|.' -_Bgm 10.164.
[\$m. BcmK]
B{cg nw. XmZd; gVmZ : "Hw$amUmV Ag| gm{JVc| Amho H$s BpcgZ|
Acm{d ~S> Ho$c| hUyZ `mcm dJmVyZ hmHy$Z cmd`mV
Amc|.' -kmH$mo (B) 171.
{d. (c.) ImoS>H$a; ImoS>gmi; CZmS>; CnX`mnr; ~X_mf (_yc,
H$`, ^mfU B.); {Xg`mg gmYm nU AmV`m JmR>rMm.(d.)
[Aa. Bcrg]
BpcgnUm nw. ~X_mfr; dm`nUm.
B^ nw. hmr : "g[agonU| EH$dQ>V B^ & _VH$md[a &'- km 1.17.[g.]
B^V r. Wmoadr; n{V>m; A~;y dMH$; Xamam; X~md; ~i; XheV;
YmH$: "V| R>mU| B^VrZ| KoVc|.' - _Bgm 6.2725. [\$m. B~V]
o Xamam qH$dm dMH$ ~gUo : "`mMr \$mO
(dm.) B^V nS>UAmUdmdr hUOo ghOM BH$S>o Amncr B^V nS>c
o .' - hmoH$ . 84.
B_XmX gm, _XV.
B_cm nw. EH$ qH$dm `mnojm A{YH$ _Oco Agcoco Ka; B_maV;
~mYH$m_; dmS>m; Ka; _{Xa :"dHw$R>t `emMo B_co & ~mYwZ _J
gwadet O_co &' - Eonmo 266. [\$m.] (dm.) B_cm T>mgiUo
- _gcV A J mda `o U o ; H$m_ ZmgUo , _mo S > U o , {~KS> U o :
"(_Zmo{dH$mamMm) cdH$a Zme H$amd`mMm Agoc Va `mZm
gw{ejUmMm {H$S>m cmdmdm hUOo WmoS>m dfmV `mM| nrR> hmoD$Z
`mMm B_cm T>mgiVmo.' - cmo{Q>Ho$co 4.37. B_co aMUo - VH$
H$aUo; _Zmoam` H$aUo : "{VZ c _moS>c EdT>m AmYmamda gJio
B_co aMm`Mo.'- chmir 199.
B_cm\$cm nhm : A_cm\$cm
B_cr r. qMM; Acr.
[qh.]
B_mX nw. Im~; AmYma.
[Aa. B_mX]
B_mZ Z. 1. dMZ; EH${Z>m; gMmoQ>r. 2. lm; {ddmg: "`m
n`mnmgr Vw_Mm B_mZ Agmdm.'- _X$ 1.113. 3. B_mZn,
B_mZmMr IyU; enWn : "B_mZ nmR>{dc|.'- 96 H$c_r. 7. 4.
gXgX{ddoH$~wr; _ZmoXodVm; AV`m_. [\$m.] (dm.) B_mZ
H$aUo, XoUo - dMZ XoUo; enW XoUo; enWoda gmJUo : "mdr
eoOoMr ~mBc nU B_mZ XoD$ Z`o.' - Bnwrnmo 42. B_mZ JwVUoenWoV AS>H$Uo; enW KoD$Z MwH$Uo. B_mZ KoUo- gwa{jV {ZKyZ
Om`m~c dMZ KoUo: "gwJ cmdyZ AYm ~wO nmS>cm _J R>mUoXma

BpVZmZ

d cmoH$ Km~aco. B_mZ KoD$Z ~mhoa {ZKmco.'- ZmJ 2.206. B_mZ


YaUo, B_mZmg OmJUo- B_mZ Z> Z hmoD$ XoUo; gMmoQ>r Z
gmoS>Uo; {Z>m em~yV R>odUo.
B_mZBV~ma nw. EH${Z>m; gMmoQ>r; m_m{UH$nUm.
[\$m.]
B_mZ{H$`m r. B_mZ amI`m~c enW KoUo.
B_mZXma, BZm_VXma {d. nhm : B_mZr
B_mZXmar r. {Z>m; gMmoQ>r; {ddmgH$Vm.
B_mZ_mU Z. 1. n m _m{UH$nUm; {ddmgy n Um; gMmo Q > r .
2. H$ama_Xma; AmU^mH$; enW{H$`m.
B_mZ^mH$ r. AmU^mH$; H$ama.
B_mZr {d. {ddmgy; m_m{UH$; Iam; g`erc. [\$m. B_mZ]
B_mZo BV~mao {H${d. EH${Z>oZo; m_m{UH$nUmZo.
B_m_ nw. 1. _wgc_mZr Y_m`j, Jw$, Cnm`m` (Acr`m deOmnH $s).
2. ~h_mZmWu nXdr; Zm`H$; nwT>mar, lo>
[Aa.]
B_m_J>m nw. _wgc_mZ cmoH$ hZwdQ>rda amIV Agcocm XmT>rMm
^mJ, XmT>r.
B_m_XmS>Jm {d. XmS>Joda; C_Q>; _Vdmc; newVw`.
B_m_~mir r. 1. hmr`m H$mZmVrc EH$ _moR>r ~mir (nydu hr
hmr`m H$mZmV Kmc`mMr Mmc hmoVr.) 2. EH$mM H$mZmV
Kmc`mMr (_moVr, cmocH$ dJao Agcocr) ~mir.
B_m_dmS>m nw. 1. B_m_m`m, Y_Jw$`m g^m ^a`mMr OmJm.
2. cIZm_Yrc EH$ {g B_maV : "B_m_dmS>mV V~mam
Jm``m~c XmoZ {e`mZm AQ>H$ Pmcr.'- Ho$ 12.4.40.
B_m`V r. Vr gajU; Aml`; d{ecm; dJ: "B_m`Vr`m ~i|
J[a~Jw[a~mcm Vy JwaH$mD$ ZH$mo.' - AZV\$Xr. [\$m. {h_m`V]
B_maV r. 1. XJS>, MwZm, {dQ>m, _mVr, cmHy$S> B. gm{h`mZo
H$amd`mMo H$m_; ~mYH$m_; nm`m`m daMo ~mYH$m_ : "JS>mMr
B_maV _wVoX H$amdr.'- _amAm 33. 2. dmS>m; hdocr; _{Xa;
Ka; B_cm. 3. AJH$mR>r; eara`>r; ~mYm : "KmoS>r nmM hOma
n`o qH$_VrMr hmoVr, B_maVrZoh r Wmoa hmoVr.'- EocoI 11.5706.
[\$m.] [dm.] B_maV \$im `oUo- 1. B_maV nyU hmoUo; ~mYH$m_
nwao hmoUo. 2. (c.) H$m` {grg OmUo : "gVH$nm Pmcr & B_maV
\$im Amcr&'- ~JmWm 229.
B_maV r. 1. A{YH$ma; d^d; _hmZw^m{dd. 2. ^adgm, _Xma,
{ddmg : "Am_Mr B_maV gd VwhmdaM Amho.' - YmnBgmI
3.4.[\$m.] (dm.) B_maV AgUo- EImm`m gmhm`mda _Xma
AgUo; Adc~yZ AgUo; C^maUr AgUo.
B_maVImZm nw. gaH$mar B_maVr d BVa gmdO{ZH$ ~mYH$m_o `mMr
`dWm nmhUmao ImVo.
B_maVr {d. B_maV ~mY`mcm `mo` d Cn`moJr; CXm. B_maVr cmHy$S>,
B_maVr gm_mZ B.
[\$m. B_maV]
BpVZmZ r. CnH$ma.
[\$m.]

BpV`mP

354 & _amR>r eXH$moe

BpV`mP nw. \$aH$.


[\$m.]
BpVhmZ r. narjm.
[\$m.]
B`V gZm. BVHo$, EdT>o; CXm. B`Vn[aUm_.
[g.]
B`mm r. 1. BVHo$nUm; R>amdrH$ Zo_yZ {Xcocr _`mXm, _mU, XOm;
n_mUmMo _mnZ (JwU, H$mc, XOm B. Mo); nm; Q>nm; _`mXm Zo_yZ
XoUo. CXm.- CUVoMr B`mm : "\y$VuMr dmcm A_wH$M B`mon`V
dmT>cr nm{hOo...' - cmo{Q>H$o co 3.262. 2. emioVrc A`mgm_mUo
{ZpMV Ho$cocm XOm; dJ.
[g. B`V]
B`mrH$aU Z. (J.) gX^ aofoda AWdm dVwimda R>amdrH$
n[a_mUmEdT>m AVamda IwUm H$aUo.
[g.]
B`m-`r nw. r. {dim. {dir.
(Im.)
B`m^a {H${d. {Xdg^a, Bi^a :"B`m^`mVyZ {H$VrH$ OmV
AgVrZ....' - YJ 11.
BaH$c-cr {d. {dOmnya {OmVrc BcH$c `m Jmdr V`ma hmoUmar
nmVio. hr XmoZ aJm`m Ym`mV {dU`m_wio `mV YwnN>md {Z_mU
hmoVo.
BaJr{_aJr r. _wcmMm EH$ Ioi.
BaOm nw. Ba{OH$s`m H$m_mda `oUmam _Zw`, ~c B.
Ba{OH$-OrH$ r. O{_Zrg md`mMr Hw$idmMr nmir, noaUr,
{nH$mMr H$mT>Ur, _iUr dJao eoVmMo H$m_ H$a`mgmR>r Oo EH$mM
doir AZoH$ JS>r cmdVmV `mZm gH$mir `mhmar, Xwnmar gmYmaU
OodU d g`mH$mir _moR>o OodU KmcVmV Vo : Aem H$m_mcmA_` _mo~X`mcm - Ba{OH$ hUVmV. (gm_m`V:) eoVr`m
H$m_mg cmJUmao ~c B.Mr EH$_oH$mZr EH$_oH$mg H$amd`mMr _XV
({H$. KoUo.)
[g. {daM]
BaS> r. {XdgmMm AYm ^mJ ({deofV: gH$miMm).
(Hw$.)
BaS>-BadS>-dmS> r. 1. gH$mir JmdXarg nS>coco C>onm>o, {d>m
B. Im`mgmR>r JwamMo ^Q>H$Uo,qhS>Uo ({H$. H$aUo) 2. {d>m dJao
ImUo. 3. (c.) eoOmar nmOmar AmYmernUmZo Vm|S> KmcUo; nama
H$aUo.
[H$m. E$]
BaS>-BadS>-dmS> r. OJcmVyZ AmUcocr cmH$S>mMr _moi>r qH$dm
JdVmMm S>moB^a ^mam; S>moB AmoPo; ^m`m H$[aVm OJcmV KmVcocr
\o$ar.
BaS> Z. ({d$.) {daS>. _w` Ym`m~amo~a noacoco Ym`; _moJU.
({H$.$Q>mH$Uo.)
[H$m. EaSw>=XmoZ].
BaS>Uo A{H$. amon dJao CJdUo. (H$a.)
[H$m. BaS>m=>amon].
BaS>nmir r. _JmMm nmD$g nS>VmM Hw$idmZo eoVmV KmVcocr nmir.
BaS>m-BaS>mo nw. PmS>mMo amon; S>m~mo.
(Jmo.) [H$m.]
BaU Z. EH$ doc. nhm : AaUr
Ba~mV, B{V~mV Zoh.
Ba_ma nw. A{^_mZ; Jd; VmR>m.
(Hw$.)
Ba` nw. 1. EH$ dj; XodXma. (Hw$.) 2. JmS>rMm Amg. (Jmo.)

BamXV

Ba` r. 1. Bfm; Mod; \w$aU. 2. MrMr nyVVm, VrdVm; cmV.


Bacr r. chmZ Baco.
(H$mo.)
Baco Z. 1. nmdgmnmgyZ gajU hmdo hUyZ S>mo`mda Ko`mgmR>r
H$m_Q>mMm (Hw$Mr`m AmH$mamMm) Ho$cocm gmJmS>m. `mda nig,
Hw$^m, gmJ, Ho$VH$s `mMr nmZo {edyZ hm V`ma H$aVmV. Zmair`m
nmVtMohr Baco H$aVmV. nmZmMr JmdR>r N>r. 2. Ym`m`m H$UJrda
R>od`mgmR>r JdVmMo Ho$coco PmH$U.
(d.)
Bad(dm)S> Z. nhm: BaS>; _w` {nH$m~amo~a noacoco Xwgao nrH$ :
"Om|Y`m`m {nH$mV BadmS>> Q>mH$md Ver _`oM EImXr Q>monr {Xgy
cmJcr.'- noaUr 122.
Badm nw. _w` {nH$m~amo~aMo Xwgao nrH$ : "~`am_ _amR>m`m dmdamV
Badm IwS>mMm Am`o H$mZ'- YJ 43.
(d.)
Baem(fm)X nw. Amkm; AmXoe; CnXoe; BN>m : "hOwarhZ Omo BaemX
hmoBc `m_mU Amhmg _m` Amho.'- nwUo
AI 1.94. [\$m.]
Bag nw. JmS>rMm Amg.
(Hw$.)
Bagar r. dralr; B`m; dof : "cT>mB`m `m dmOnmZ Va AmJmV
Bagar Am`mdmZr Pmcr.'- aV 73.
Bagmc {d. 1. Agc; doMH$ : "_dminjmV nm_m{UH$nUmMo Bagmc
H$mXo H$go H$go AmhoV V| nhm.'- Ho$i.1.139. 2. nhm: Bgmc
3. ~Zoc; \$mOrc; AH$; MmdQ>: "Imo`mVrc Bagmc Q>Jo gaH$macm
_XV H$a`mgmR>r {OdmM amZ H$aV hmoVo.'- \$H$sam 103.
Bagmc H$aUo {H$. admZm H$aUo; nmR>dUo; XmIc H$aUo : "AOXmV
Bagmc Ho$cr Amho.'- {eMgmI 5.21.
Bai-im nw. Z. nhm: BaS>; EH$m Ym`mV noacoco Xwgao Ym`. CXm.
- dmar noaVmZm _`o Vya noaUo.
[H$m. BaSw>=XmoZ]
BaiUo, BaiU H$mT>Uo {H$. (XmQ>.) XmQ> CJdco`m {nH$mVyZ H$mhr
_moS> CnQ>Zy Vo nrH$ {dai H$aUo. (_mU.)
[g. {dac]
Ba Z. qH$_V; _hd; Md; cmV : "Vo _cm Mmo`m H$$Z~r {_imc
AgV, na `ocm Ba hmB'- Iimi 22.
Bam nw. nm`mMm Pam; nm.
(Jm.)
Bam nw. {dim.
BamH$V-JV-IV r. {damH$V. (d., H$mo) 1. cKdr; cKdr
H$aUo; cKdrg ~gUo ({H$. H$aUo). 2. (c.) VwN> _mZUo;
{PS>H$maUo : "_r `m nemda BamH$V H$aVmo.'
[\$m.]
BamS>m H$mT>Uo {H$. ImoS> _moS>Uo; nhm: AaS> H$mT>Uo (_mU.)
BamS>o Z. nhm: Baco
BamUr-Zr {d. BamU_Yrc (KmoS>m, JmT>d).
nw. BamUMm a{hdmgr: "_r ~mhoa Bam`m`m XwH$mZmV Mhm `m`cm
Jocm| hmoVm|'- ZmHw$ 3.39.
[\$m.]
BamXV BN>m Ag`mMm ^md.

BamXm

_amR>r eXH$moe & 355

Bcmhr JO

BamXm nw. 1.{dMma; hoVy; ~oV; gH$n; Coe; BN>m. 2. `mo`Vm;

BcV_(_m)g r. AO; {ZdoXZ; {dk{; {dZVr. nhm : BpV_mg :

A{YH$ma : "nwaY`mMr H$Xr_ BamXm & Vna noR>o _m|Jc dmXm &'Eonmo 219.
[\$m.]
Bamn r. (gwVmaH$m_) \$ir`m H$mon`mg H$am`Mr JmocMr.
Bam~ {d. nhm: Bao\$
B{aS>`_ Z. (emn.) c{Q>Z_ dJmVrc EH$ _ycX`. ho \$mD$Q>Z
[B.]
noZ`m Q>moH$mg cmdVmV. nhm: E|
B[a` Z. dr`: "gy`Zmam`UmMo B[a`o dmhQ>mV nS>co.'- Ogm 797.
Bar r. {dS>r.
(H$m|.)
Bar r. Bfm; {IOdUyH$ : "Amhmg B`m XoD$Z {c{hVmV.'- coIaZ 99.
Barar, B[aB[a H$aUo {H$. 1. ~cmZm hmH$Uo, MwMH$maUo: "B[a[a
nmonmo. (VocJw-Mc Mc) XmXm, PmPm.' 2. (c.) eoVr H$aUo;
eoVH$ar ~ZUo: "Vy {eH$Vc` H$s BarBar H$aVc`.'
(Hw$.)
BX {H${d. {d : "Hw$Ur Vw`m BX Jocm Amgc Va AmnwZ JmoV
^ady.'- OO 41.
Bao r. Bfm. nhm: Ba
Bao\$ {d. {H${d. (qenr) {Vano; dmH$S>o; {VaH$gnUo; dmH$S>m arVrZo
(H$mnUo). amg qH$dm H$mg (gai) `m`m CcQ>. [g. {dao\$]
Bao~ r. dmH$S>r aoK; dH$ coIZ.
Baogar r. em`; YmS>g.
[g. dralr]
Bamoir r. Jwam`m nm`mg hmoUmam EH$ amoJ.
B{OH$ nhm : Ba{OH$ : "ZmJaUrgmR>r B{OH$s H$aVmV.'- n`m 153.
B{V~mV r. Zoh; _r : "nV gmho~mgr d Amhmgr XmoVr d B{V~mV
H$Xr_ Amho.'- {X_am 1.45.
[\$m. B{V~mV]
B{_V r. {Vr Y_nMmaH$mMm _R>.
(Jmo.)[nmoVw. B{_S>m]
BemX nw. hH$y _; Amkm; CnXoe : "am_mOr _hmXod `mg BemX \$_mdZy .'EocoI 7.3565.
[\$m.]
Bgmc nw. 1. nmR>dUyH$; admZJr : "{MmmV Am`mg _mP| {dZVrn
d {Og Bgmc H$amdo.'- _Bgm 1.147. 2. gaH$mar I{O`mV
^amd`mMm, nmR>d`mMm ngm : "`mda V_m_ cH$amg d dm{U`mg
VmH$sX H$$Z Bgmc nmohm|MdyZ {Xhm.' - B_ 195.
{d. 1. AJXr Cm_ XOmMm; JwUmZo A`wH$>. (Am~m, BVa \$io
d `mMr PmS>o `m~m~V hUVmV. VgoM ~mhoa nmR>{d`mOmoJr,
A`wH$Q> \$io, \w$co, PmS>o, {~`m `mZmhr ho {deofU cmdVmV.)
{ZdS>H$, doMH$, Agc, Adc. 2. A>c; ~oaH$s; dVmX;
n$m (c~mS>, Mmoa, ^m_Q>m, ImoQ>maS>m _mUyg dJao). [\$m.]
BgmcZm_m-n>r nw. r. I{O`mV ^amd`m`m nemMm Vnerc
AWdm gaH$mamV ^amd`m`m qH$dm ^aUm Ho$co`m aH$_oMr `mXr.
Bgmc^aUm nw. _hmcmH$Sy>Z I{O`mV nmR>dcocm dgyc, ngm.
BcJma nw. hm. nhm: EJma
[\$m. BKma= cwQ>mcyQ>]
Bc(cm)Om_ nw. Amamon; Xmof; R>nH$m: "Z {X`mda Amhmda BcOm_
Amho. Vwhmda Zmhr.'- ZmJ 2.91.
[\$m.]

"_J Amnco ~mho Xoe_wI d XogHw$cH$Uu `mZt BcV_g Ho$cr H$s...'


-noX 17.14.
[\$m.]
BcVdm nw. Wm~yZ amhUo; W{JVr; ~mOyg KoUo.
[\$m.]
Bc{VOm r. {dZVr : "gImam_ nVmZr hOwamV Bc{VOm H$$Z....'
nwUo AI 1.103.
Bc_, Bc_ nw. 1. em; {dm; H$cm; ha. 2. Cnm`; BcmO;
gmYZ; `Z; `w$s. 3. OmXyQ>moUm; _V; BOmc.
{d. Bc_r; Bc_~mO.
[\$m. B_]
Bc_Vr r. 1. hmoS>; nO : "_mPm Jw Wmoa VwPm chmZ & Eogo ^mS>Vr
B_{V cmCZ.'- `mog 13.65. 2. ~wr.
Bc_~mO, Bc_r {d. 1. Bc_ OmUUmam; OmXyJma; _m{H$. 2.
~w{dmZ; hema; har.
[\$m. B_]
Bchm_ nw. Bdar AmXoe; AV:\w$aU.
[\$m.]
Bcm r. ndr.
BcmBV-`V r. na_wwcwI; {dcm`V; naXoe: "Xoe BcmBV & H$m~rO
Ho$c| ViH$m|H$U &' - Bnwpnmo
[\$m. {dcm`V]
BcmIm-H$m nw. 1. h$; Vm~m; gmm Adc~Z : "aKwZmWamd BcmIm
amIUma Zmhr.'- EocoI 7.3573. 2. n[adma; ~m`H$m_mUgo;
IQ>cm : "gd am`JS>mdar g^mOramOo `mMm BcmIm (n[adma)
am{hcm.'- _am{MWmoem 25. 3. g~Y : "Vwhmgr `mMm BcmIm
Zmht'- g^mgX 42. 4. naJUm; mV; ehah; am`H$ma^mamMr
{d{e> ^mJmo{cH$ _`mXm : "`m XoemV BJOmMr nm~`Vm Omh{c`m
AJmoXar Zdm~ _wh_X Acr ImZmM| BcmH|$V Amht hmoVm|.'- Vam
100. 5. nmcIr`m XmS>rg cmdm`Mo chmZ Jm|S>o. 6. dgwcrda
damV; VZIm; dVZ.
[\$m.]
BcmJV {H${d. ${MV; EImm doir.
(d.)
BcmMm nw. EH$ nH$maMo J^aoe_r H$mnS>; CMr H$mnS>.
[qh.]
BcmMr, Bcm`Mr r. docXmoS>m; docMr; docMr XmUm. [g. Ecm]
BcmO nw. Cnm`; CnMma; `w$s. [Aa. BcmO] (dm.) BcmO ZgUo{Znm` hmoUo.
Bcm_V r. A~XmJra, N>r, gy`nmZ dJao BV_m_.
(Jmo.)
Bcm`Mr XmUm nw. AmV docMr KmcyZ Ho$cocm gmIa\w$Q>mUm.
Bcm`Vr Ho$io Z. chmZ d MmJ`m OmVrMo Ho$io.
Bcmdm Z. O~wrnm`m ZD$ IS>mVrc EH$ IS>. nmMrZ OJmMm EH$
^mJ. hm _o$ndVm`m g^modVmcr g_MVw^wOmH$Vr_mUo dgcocm
AgyZ ^modVrZo Zrc, {ZfY, _m`dmZ d JY_mXZ ho ndV AmhoV.
>Bcmhr {d. Bdar; Bdamg~Yr; Xdr.
[Aa.]
Bcmhr-B-{~Km nw. AH$~ar {~Km; Bcmhr JOmZo _moOcocm {~Km.
Bcmhr JO AH$~am`m H$ma{H$XuV amOm VmoS>a_c `mZo am`mVrc
O_rZ _moO`mH$[aVm Cn`moJmV AmUcocr gmIir, n>r. hm JO
41 AJwimMm Ago. BJOr A_cmV Bcmhr JOmMr cm~r 33 BM

Bcmhr gZ

356 & _amR>r eXH$moe

R>ad`mV Amcr.
Bcmhr gZ nw. AH$~a ~mXehmZo gw$ Ho$cocm EH$ eH$. hm AH$~a
d OhmJra `m XmoZM ~mXehm`m H$ma{H$XuV Mmcy hmoVm. nwT>o
ehmOhmZZo hm eH$ ~X Ho$cm hUyZ darc XmoZ ~mXehm`m
H$maH$sXuVrc H$mJXno, ZmUr `mda hm eH$ AmT>iVmo. Bcmhr
eH$mV 1555-56 {_idco AgVm Bgdr gZmMo df {ZKVo.
B{cgm, Bcw-cy, Bcwgm {d. WmoS>m; WmomS>mgm; An; AJXr chmZ.
nhm : Bdcmgm : "`J Bcw{h `mV OmU.'- Xm{d 194; "~moco
Eog| cmdy Z eHo$ H$moUrhr Xmof Yram `m & amOm{g {de` H$ar
XoC{Z BcwgrM AmfYr amOm &&'- _mo^r_ 8.8. [g. Anr`g]
BcoQ>mJS> nw. (_mZg.) _wcrMo ~mnm~cMo gw c{JH$ AmH$fU;
{nV^md JS>. (BcoQ>m : JrH$ nwamUH$WoVrc EH$ r.)
BcoQ>mS> nw. ({dA.) {dwVndmhdmhH$.
[B.]
BcoQ>mZ nw. (^m.) F$U{dwV^m[aV AUyMm KQ>H$me
[B.]
BcoeZ Z. 1. {ZdS>UyH$; ngVr, 2. g^mgXmMr {ZdS>UyH$: "Zoh_t
Zoh_t {Q>iH$ {Z JmoIco, Am{U Y_ {Z BcoeZ, ggma Zmht hmoV
H$mht.'- gwXo 48.
[B.]
BH$m~ nw. nX`mMr _m{cH$m. "XgnQ>rMo _moH$mer, ImoV, "BZm_Xma hm
_moR>m BH$m~ _m H$Yt H$Yt ...'- c{eAm 502.
[\$m.]
BOm_ nw. Ami; Xmof; XmofmMr em{~Vr.
[\$m. BPm_]
BpV_mg r. {dZVr; {dZdUr; AOu : "`o ~m~| Vwhr Bc{V_mg
{c{hcr.'- B_ 75.
[\$m.]
BV {d. `gZr ; ImoS>H$a; mS>; CnX>`mnr.
(d.)
r. `gZ; ImoS>; Xmof; amoJ.
(d.) [\$m.]
BV-W r. h`ma; CnH$aU; AmCV; ^moH$ nmS>`mMo AUHw$MrXma
h`ma.
[\$m. AmcmV]
Bm nw. g_mr; A^md; ZH$ma; ZgUo : "gm_mZgw_mZ gmao Bm &' _mOr 85.[H$m.] (dm.) Bm {~m H$aUo-XmIdUo- ZH$ma
XoU;o ZmMm nmT>m dmMUo; AmT>do To >o KoU;o H$mHy$ H$aUo : "diIyZ R>do c|
Vwcm \$mH$S>,o {H$Vr H$aer Bo{~o.'- ncm 109.
Bm {d. WmoS>o. nhm : Bdco. BVa $no- Bo, BXco, Bmo. (Hw$.)
Bm{Vm {d. chmZghmZ.
(Jmo.)
Bcw Z. (qenr `dgm`) JwS>rMo, ~Q>UmMo ^moH$; H$mO : "hwH$mMt
~Q>U| AmhoV `mMo Bcy gXah_mU| H$$Z R>odmdoV.'{eH${e 1.13. [B. hmoc]
BhU {d. Om`mgmaIo {da{darV; {dai; nmVi
(d.)
BhmH$ nw. 1. OmoS>Ur. 2. ghr : "AO_VImZ `mMm BhmH$.
g~wcXOJ `mMo XIV.'- _Bgm 7.45.
[\$m.]
Bhmir r. gwXa r. nhm : dohmir : "Bhmircm Xw:I Pmc
Mmoiy Mmoiy cmc Ho$c.'- Ehmoam^m 6.17.
BdBd H$aUo {H$. H$m|~S>mg ~mocmdUo.
(Hw$.)
Bdcm, Bdcmgm, Bd{cgm {d. WmoS>m; EdT>mgm; EdT>m; C{cgm;

Be, Beao, Bemo, B`mo

qH${MV; _yR>^a; {M_Q>r^a; ZI^a : "g_`t Am{c`m `mMH$& Bdcr


^rH$ Z Km{cVr &'- E^m 7.285. [g. An -Anr`g]
Bdcmco {d. N>moQ>ogo; chmZ AmH$mamMo : "S>PZ^a Bdcmcr amOnyV
am`o ApVdmV hmoVr.'- MX 1.
Bder r. AdXgm. nhm : {dder : "YmS> nS>mo ao `m _wcImet &
Hw${UHw$Z Amcr Bder &'- Eonmo 124.
BdmBZ Z. gH$Q>.
(d.)
BdmB-`-hr nw. `mhr.
(Jm.)
Bdyi r. VrdVm: "dm`mMr PwiyH$ gw$ Pmcr `mZo WS>rMr Bdyi
dmT>cr.'- naonm 260.
BeH$ AmdS>; hmg. nhm: BH$ : "lr_V amOolr ~mOramdgmho~ d
{M_mOrAmnm `mgr KmoS>mda ~gmd`mMm BeH$ ~hV Amho.'Eocog 9.4833.
[\$m. BH$]
Bea, BearZ nhm: Aea, BearZ
BemS> Z. ZmJamMm EH$ ^mJ; BgmS>; ZmJamMm XmS>m; ZmJam`m OmoIS>mg
~mYm`Mo cm~ cmHy$S>; ZmJa AmoT>cm Om`mgmR>r `mMr EH$ ~mOy
ZmJaIwQ >m`m ^moH$mV ~gdcocr AgyZ Xwgar ~mOy ~cm`m _mZodarc
Owdm`m _Ymo_Y ~mYcocr AgVo Ago cmHy$S>. XmoarVyZ {ZgQy> Z`o
hUyZ `mcm XmVo nmS>coco AgVmV.(Hw$.)
[g. Bfm]
BemS>-gmS> Z. IwQ >rMo H$c_; H$c_ ~mYcoco ImoS>. (Jmo.) [g. Bfm]
BemS>mMm Am~m nw. `m Am`m`m PmS>mda H$c_ Ho$co Amho
Agm Am~m; H$c_r Am`mMo PmS>.
BemaV r. 1. IyU : "Vo`m BemaVr & V>m \$moH$mdar KoVr&'- VwJm
3748. 2. gyMZm; VmH$rX; I~a.
[\$m.]
Bemam-Bfmam nw. MoVmdUr. nhm: BemaV
[\$m.]
Ber r. 1. Cm. (~mc) er; KmU; _c_ymogJ; KmUoaS>m nXmW.
2. ZH$maXeH$, {VaH$maXeH$ Cma. nhm: Be
Ber_ r. 1. A{^_mZ; A~yMr MmS>; Amn`m ZmdmMr, cm{H$H$mMr,
_moR>onUmMr OmUrd. 2. Y_H$ : "Agc AJmV Ber_, V AmZVrc
`mZm nR>`m !'- naonm 105.
[\$m. he_]
BH$ nw. 1. U`; eJma; {dcmg: "Amhr Va XXu, BH$mMo ^wHo$co
mUr.'- ncm 2. ZmX; N>X; AmdS>; emH$; AmoT>m.
[\$m.]
BH$noM Z. OmBMr doc d \y$c : "BH$n|M JwN>~y gXmo{XV ^a eodVr
gmdar'- cm 154.
BH$~mO {d. MZr; {dcmgr; rcnQ>.
[\$m.]
BH$~mOr r. 1. o_crcm; U`{dcmg; AmeH$~mOr. 2.
amS>~mOr; ~mhoaMm ZmX. 3. MZ.
[\$m.]
BH$s {d. o_mMm.
BpV-hma-pV-Vo nw. {g{nH$; Om{hamV; {g H$a`mMm
_OHy$a; OmhraZm_m.
[\$m. BpVhma]
Be, Beao, Bemo, B`mo Cm. (~m`H$s.) cmO, ZmngVr,
{VaH$ma, AmJh B. `$ H$aVmZm {ZKUmam Cma. N>r; N>o:

Bf

_amR>r eXH$moe & 357

Bf nw. (`mo.) gma_mgmnH$s EH$ _mg. `mMo {Xdg Vrg AgVmV.


Bf{V~mh nw. eH$m; ge`; AnQ>Vm.
[\$m. BpV~mh]
BfmaV (BfmaV) r. nhm : BemaV : "{^`m AmMm`mcm BfmaV
m`Mr \w$agV.' -g_H$ 1.117.
B{fH$m r. H$mS>r : "_J X^B{fH$m Y${Z H$at & _w{Z gmo{S>`m
Hy$nmoXat &' - _wAm{X 30.110.
BH$ nw. nhm : BH$
BH$ {IcdUm {d. BH$m`m {d{dY H$mamVrc XXu.
BH$c, BH$sc r. AS>MU; KmoQ>mim; ```; haH$V; VQ>m. ({H$.
H$aUo, KmcUo, nS>Uo, nmS>Uo).
[\$m. BH$mc]
BH$s r EoQ>; ~m~ : "`mnwT> BH$sV amh`M R>adc Amho.' - H$cXa 153.
BH$s~mOr r. MZ; _mO_Om. nhm : BH$~mOr : "ngm \$ma \$ma
hmoV Mmccm hUOo .. BH$s~mOr dmT>Vo.' - {Z_m 53.
B> {d. 1. BpN>coco; AmdS>Vo; ngV Ho$coco; hdo Agcoco; _mZcoco;
`mo`. 2. ew^; {hVX; H$`mUX : "ghO B>m{Z> H$aUr & XmoKr{M
B`m H$dVw{H$Ur &' - km 16.61. 3. (J.) BN>oZo Yacocr qH$dm
_mZcocr; JhrV (H$mc, KQ>r, doi) Ogo - B>KQ>r, B>H$mi.
nw. {_; Zohr; {hVqMVH$; Ogo - B>XeZ; B>_S>ir, B>r;
`k`mJmXr H$_; ZmZ, Xrjm B. Amd`H$ H$_ : "Oo B> `k
`Omdo & V| h{d_mXr AmKd| &' - km 4.120.
B>AmV nw. AmVo>; Zohrgmo~Vr; Zm`mMr _mUgo.
[g.]
B>H$_ Z. (J.) am{eH$; am{eH$m`m arVrZo CXmhaU gmoS>{d`mMr
nV; {H$`m.
[g.]
B >H$nZm r. (VH$.J.) JhrV H$nZm; W_ Iar _mZcocr Jmo>;
JhrV H$`; {gdV Jmo>; H$pnV nj.
B>H$m r. 1. drQ>. 2. (`A.) EImm KZ nXmWmMm MmH$moZr
{{_Vr` VwH$S>m; EImm KZ nXmWmMr, YmVyMr drQ>. [g.]
B>H$mc nw. 1. ew^ doi; H$moU`mhr H$m`mg nm{hOo Ver doi; ew^
H$mi ({H $ . `o U o ) . 2. cZ gmYZmgmR> r gy ` m} X `mnmgy Z
O_H$mcmn`VMo Oo AVa Vo hUOoM B>H$mc.
B>H$s r. _r.
(Hw$.)[g. B>H$]
B>V_ {d. A{YH$mV A{YH$ \$i XoUmam; \$cX; AZwHy$c. [g.]
B>V_ dmadmaVm r. ({dA.) AZwHy$c n[apWVr nwhmnwhm `oUo.
B>Vr {H${d. g_OwVrZo; Zoh^mdmZo : "dm Omdmo{Z d[a`mgr &B>Vt
gmJm dmXr`mgr &' - JwM 35.256.
[g. B>d]
B>d Z. 1. _r; Zoh^md; g_OyVXmanUm : "B>do _mJVr {H$VrEH &$'
- JwM 8.69. 2. _mJ`; ew^Xm`H$Vm.
[g.]
B>Xm {d. BpN>V dVy XoUmar :"B>Xm nar A{Z>m & hoVw hmoVr &' - km 16.219
B>XodVm - XdV r. Z. Amncr ^Vr Orda Amho Aer XodVm;
Amam`XdV; nmcZH$Vm Xod, gmYy B.
[g.]
B>XodVmdmX nw. Amn`m Hw$imMo, Hw$Qw>~mMo qH$dm O_mVrMo XdV
hUyZ EH$mM XdVmMr CnmgZm, nyOm.
[g.]

Bgo Aea

B>nJV- ^moOZ r. Z. lmm`m {Xder lmr` ~mUmMo OodU


Pm`mda `O_mZmZo Amn`m B>{_mgh H$amd`mMo ^moOZ.
B>{_ nw. Zohr gmo~Vr; gmo`aoYm`ao; AmoiIrnmiIrMo cmoH$;
{hVqMVH$"B> {_ Amnwco & Hw$_aOZ Xo{Ic| &' - km 1.181.[g.]
B>am{e-er, B>am{eH$ r. Z. (J.) 1. {am{eH$, nhm :
B>H$_ "B>amet_`o EHo$ar d Xwhoar Ago XmoZ H$ma AmhoV.'
2. JhrVg`m; Yacocr g`m; B>g`m.
B>g`m r. JhrVg`m. nhm : B>amer 2.
[g.]
B>mJV r. _r.
(Jmo.) [g.]
B>m{Z> {d. AmdS>Vo ZmdS>Vo; AmdS>rMo ZmdS>rMo; ew^mew^;
_JcA_Jc "B>m{Z> Vg| & OJm`m R>m`t &' - km 13.601.[g.]
B>mn{m-mr r. `m gH$Q>mMm qH$dm ~mho$Z dmBQ> {XgUm`m
Jmo>rMm n[aUm_ {hVH$maH$ R>aVmo Aer Jmo>; Amn`mcm hdr
AgUmar, AZwHy$c Jmo> Am`Vr KS>Uo; {_iUo : "nm{H$VmZ d
MrZ `m`mer Pmcocr `wo B>mnmrM R>acr.' - `w 3. [g.]
BQ>mnyV Z. EImXo Ym{_H$, XmZY_mMo _moR>o H$`; B> hUOo `k`mJmXr
lmV_mV H$_} d nyV hUOo Vcmd, Y_emim, {dhrar dJao ~mYyZ
`mMm CgJ H$aUo dJao Ym{_H$ H$` : "Am{U gMmS>m{M`o nar &
B>mnyV] H$ar &' - km 13.524.
[g.]
B>mW nw. (emn.) 1. BpgVmW. 2. _ZH$nZm. 3. nhm.
4. A{^cmf. 5. VUm. 6. nw`dmgZm. 7. B>dVwcm^.
8. dm{N>V. 9. A{^c{fV.
[g.]
B>mH$ nw. (J.) B> g`m; B>amer; AXmOcocr, JhrV Yacocr
aH$_ "Or qH$_V B>mH $$nmZo gH$pncr.' - Ho$ 2.8.30.[g.]
B(> ) {> H $m r. 1. drQ> . 2.(J.) {OMo ghmhr n > ^ mJ
Am`VmH$Vr AmhoV, Aer ghm n>^mJmZr gr{_V Agcocr
{{_V AmH$Vr.
[g.]
B{>->r r. ApZhmo`mZo Xa _{h`m`m ewc Am{U H$U njm`m
{VnXog H$amd`mMm `mJ. ApZhmo KoV`mnmgyZ Vo Z> hmoBn`V
ApZhmo`mZo hm `mJ H$amd`mMm AgVmo. B>rV {Z` (XenyU_mg),
Z{_{mH$ (AmJ`Uo>r, dYmnZo>r B.) d H$mhr H$m` (dfH$m_o>r,
n{do>r B.) AmhoV.
[g. Bf]
B>rU r. _rU.
(Hw$.)[g. B>]
BgH$Uo {H$. WmoS>ogo IUUo. nhm : {dgH$Uo
(Hw$.)
BgH$mS> Z. (H$fr) ZmJamMm XmS>m.
BgH$s Z. (H$fr) H$moino O{_ZrV Xm~`mH$[aVm H$moi`m`m qXS>mV
~gdcocm XmS>m, cmHy$S>.
BgH$sc r. ImoS>; CUo; g~~ : "BH$S>o H$mhrhr BgH$sc Z
H$mT>Vm .....' - Am|H$ma 21.
BgZ BgmZ Z. nhm : {dgU
Bgo-Zo {d. XmoZ hr g`m; Aa~r df _moOVmZm `moOVmV. [\$m.]
Bgo Aea {d. ~mam B_m_; ~mam g`m; `mMm dfJUZoV Cn`moJ

Bgn-~

358 & _amR>r eXH$moe

H$aVmV.
[\$m. BZm+Aea]
Bgn-~ nw. 1. {dgn; hmVmnm`mda hmoUmam JOH$UmgmaIm EH$
M_amoJ. `mV Iyn ImO gwQ>Vo, nwai `oVo, H$mVS>r H$S>H$ d JmR>mS>
hmoVo. hm \$ma {MdQ> d XwYa amoJ g_Ocm OmVmo. 2. OZmdam`m
AJmdarc cmcga H$mim, Jmo{MS>mgmaIm {H$S>m. [g. {dgn]
Bg~Jmoc nw. g\o$X{Oao; EH$ AmfYr ~r. ho ~r AmH$mamZo _mohar EdT>o
AgVo. `m`m nmT>ao, Vm~S>o d H$mio Aem OmVr AmhoV.
Bg~X nw. _|XrMo ~r. ^wVmIoVmMr qH$dm >rMr ~mYm hmoD$ Z`o hUyZ
{ddmh, gyVr dJao gJr ho OmiVmV.
[\$m. BnX]
Bg_, Bgr_ nw. 1. {deofZm_, Zmd. 2. _Zw`; Agm_r.
Z. ({hemo~mV) ZJ; gXa; ZJmMo dUZ; Im`mMo dUZ; dJmMo
Zmd; ~m~; OmV.
[Aa. B_=Zmd].
Bg_Z{der r. Zmd{Zer; Zm_mdcr : "Bg_Z{derMr \$X {chZ
Z~m~mg AO Ho$cr.' - _Bgm 5.127.
[\$m. B_Z{dgr]
Bg__OHy$a {d. (gaH$mar H$mJXnmVyZ) da, _mJo Cco{Icocm;
Cnamoco{IV; Cna{Z{X> (_Zw`).
[\$m.]
Bg__w~mXcm nw. 1. (hOoarnH$mV) ~XcyZ KmVcoco Zmd; ~Xcr
Zmd. 2. ~Xcr _mUyg; Xwg`m~c H$m_ H$aUmam Bg_. [\$m.]
Bg_dma {H${d. 1. Zmdm`m AZwH$_mZo; ZmdmnwT>o Zmd Ago;
Zmd{Zerdma. 2. {heo~m`m g{dVa ~m~r_mUo.
[\$m.]
Bg_dma H$_OmVr r. nJma Zm|Xrgh ZmdmMm VVm. gm_m. eX
- Bg_dma- AOu. Zmd{Zer, n>m, nH$, nmhUr, nmdVr, \$mOrc,
dgwcr~mH$s, gyQ>, hmOar, OdmV B.
Bg_dmar r. ZmdmMm VVm; ZmdmMr `mXr; hOoar; CnpWVrnH$.
Bg_m nw . {dgmdm; {dlm V r : "_mho a mMr Omo V ~mB & ~grZ
{n`m`mnmet & Jmo> EoH$moZ {hVmMr & XoBc Bg_m H$mer &' dcmo 94.
(d.)[g. {dlm_]
Bg_mar r. nmc; EH$ mUr. (Im.)
Bgam nw. r. _mc_mm; MrOdVy.
[\$m. Amgma = nanam ]
BgamdmS>r r. _mc_mm; Bgam.
(d.)
Bgdr {d. {Vr.
r. {Vr eH$.
[\$m. Bgdr]
Bgdr gZ nw. {Vr eH$. hm `oey {Vm`m O_mnmgyZ Yacm Amho.
BgiUo {H$. CgiUo; gVmnUo ; amJmdUo : "Zdam {V`mda BgiVhr
Ago.' -~cwV 120.
Bgm r. Kam`m N>namcm Yya cmJyZ O_coco YwamMo {H$Q>U. (d.)
Bgm r. drg; drg `m g`oMo (nXmWmMo) JQ> : "hUyZ `mZr EH$
XmoZ Bgm dmKmgZr _m$ZemZr gadVr`m Am`mS> Amcmo.' ~m` 2.2.
[g. {de{V.]
BgmS>, Bgmn (BgmS>) Z. ZmJamMm EH$ ^mJ; ZmJam`m IwQ >mV amodcocr
Ywar.
[g. Bfm+XS>]

BQ>oQ

BgmS>m nw. VmoS>co`m PmS>mMm H$mhr ~wYm {ecH$ R>odyZ `m`mda


`mM PmS>mMr H$c_o cmdyZ Ho$coco Zdo PmS>.
BgmnV-\$V nhm : BOm\$V
BgmaH$s r. ZmJam`m BgmS>mcm _mJrc eodQ>mg (ZmJamV
~gdco`m) Agcocr Iri.
Bgmam nw. (AW.) IaoXr nH$s Pm`mMo {Mh hUyZ IaoXrXmamZo
{dHo$`mcm AmJmD$ {Xcocr aH$_; H$ama H$a`m`m doir VmaU
hUyZ {Xcocr aH$_, ~`mUm.
Bgmi-im nw. 1. nYm; nY}Mo-MT>mAmoT>rMo dmao; Mwag; MT>mAmoT>;
Ah_h{_H$m; hodm; Iw_Iw_r. ({H$. YaUo, `oU)o : "nXi|gt gmi| &
^mS>Vm{V Oo ho S>moio &' - km 13.560. 2. MrS>; {VQ>H$mam : "dmMo
g`mMm {dQ>mi & B{`{Z`_mMm Bgmi &&' - _wAm{X 1.67.
3. ge` : "Vmo Amnw{cE rEMm Bgmiw H$ar.' - nm 82.
[g. Bfm]
Bgmim nw. EoZ {OZgr _mo~Xcm; e^a n|T>mg A_wH$ n|T>m Xo`mMo
R>adyZ H$m_ H$aUo.
(_mU.)
Bgmim-cm, Bgmoim nw. dmardarc amoJ.
BgmimBgir, BgimBgir, BgcmBgcm {H${d. nY}Zo; Bf}Zo;
MT>mAmoT>rZo.
Bgmiy, Bgm`m, Bgmim {d. nYmi;y MT>mAmoT> H$a`mg CgwH$.
nw. AmgV; cnQ>; _gar : "Am{U Bgmiw Ogm Kam & H$m X{X`m
h{V`oam & Z {dg~o ^mS>mam & ~Hw$ Ogm &&' -km 13.502.[g. Bfmc]w
B{g_ nw. dof.
[\$m.]
Bgyn-~ nw. nhm : Bgn-~
BH$c~mO {d. {hH$_Vr; H$mdo~mO; aJoc : "Vm`m BZm_Xma hm _hm
BH$c~mO _mUyg Agcm nm{hOo.' -{_amg 174.
BH$mX r. {OZm.
(Jmo.)[nmoVw. BH$mS>].
BH$mc, BH$sc, BH$scH$s r. haH$V; AS>MU; VQ>m :
"MmXOramd BH$sc H$arc Va `mghr _mHy$c H$$Z gmJUo.' _Bgm 8.97.
[\$m. BH$mc = AS>MU.]
BH$sXma {d. EoQ>~mO; emZXma : "S>>moH$sda BH$sXma OarMr Q>mno r
AJa eo_cm gmoS>cc
o m \o$Q>m Agmd`mMm.' -ZmVm 65.
BHy$(H$mo)Q> nw. Zme; {dgH$Q> : "Ho$cm H$m g_Xm BHy$Q> nmZmMm.'
- {_amg 319.
BpQ>H$ r. BQ>oQ>; _mc_mm; gnmr : "g_Xr BpQH$> `ocm XoZma
hmoVm.' - naonm 80.
BpQ>H$mcoI nw. (CIZZmV {_iUmao) {dQ>mda H$moacoco coI :
"B{OV_Yrc Ow`m BpQ>H$mcoImMo d$n ...' - H$mT> 198.
BQw>a \$mH$S>m nw. ~mOramd; EoQ>rMm _mUyg : "EdS>m BQw>a \$mH$S>m
Amhog Va Amcmg H$emcm?' - {_amg 202. (Ep\$Q>Z gmho~mcm
noedmBV `m An^> ZmdmZo g~moY`mV `oV Ago.)
BQ>oQ r. Wmda _mc_mm, gnXm; (gm_m`V) _mc_mm :

BV

_amR>r eXH$moe & 359

"AkmZmg~Y mZ| hr BQ>Qo > H$moQ>m `m Vm`mV OmD$Z {V`m `dWoH$[aVm


amoQ> gmho~mMr Zo_UyH$ Pmcocr hmoVr.' - cmo{Q>H$o co> 2.577.[B.]
BV r. 1. BOV; B^V. (Jmo.) 2. ~oA~y.
BV~mc nw. gm_moao OmUo; g_mZ, AmJVdmJV : "... `mg
BVH$~mc H$amd`mgr dm_r g_W AmhoV.' - BE_nr 94.
{d. ^{d`H$mcrZ; ^mdr : "H$mHw$ZmZr hmc d BVH$~mc ...'
(hcrMo d ^mdr H$mHw$Z).
[\$m. BpVH$~mc]
BV~rc eA. nmgyZ (_mJrc {d{e> Jmo>rnmgyZ qH$dm VmaIonmgyZ
Vmo {Xdg Y$Z) nwT>o; gwdmVrMr {_Vr; EImm `dhmamMm
Ama^H$mc; hm eX VmJm`V eXmcm OmoSy>Z `oVmo : "BV~rc
M VmJm`V \$mJwZ.'
[\$m. BpVH$~mc]
BVH$cmc nw. Omoa; Yra; Ya. : "`m \$mOoMm BVH$cmc am{hcm
Zmht Vohm gwcyH$ Ama{^cm.' - _Bgm 6.440.[\$m. BpVH$cmc]
BV_amar r. H$m`_Ymam nVr.
[\$m. BpV_ama]
BV_mc nw. Cn`moJ.
[\$m.]
BV_mcV, BV_mcr r. 1. {Xc-{Xcmgm; _Zmcm ~ao dmQ>oc
Ago ~mocUo; g_OmdUr. 2. cmdUr, gMUr; H$sX, _hm_war :
"Am~mXrg d BV_mcVrg H$mogrg H$$Z.' -_Bgm 15.123.
[\$m. BpV_mcV]
BV_mcr r. 1. d{hdmQ>; n[anmR>; A`mg. 2. nhm : BpV_mcV
{d. _m_wcr; OwZmnwamUm; dmna`m`mo`.
BV_oc r. 1. ({hemo~) O_mIMmMr EH$ ~m~; O_o`m aH$_m
IMu d IMm`m aH$_m O_m Q>mH$Uo, _mS>Uo. CXm. Ym` dJao
W_ IMu Q>mHy$Z `mMo nrR>, H$m|S>m dJao ZVa O_m H$aUo. 2.
Kmc_oc; dJmdJu; CcmT>mcr; KS>m_moS>.
BVar, Br r. 1. YwVco`m H$nS>m`m gwaHw$`m H$mTy>Z `mg
H$S>H$nUm `o`mgmR>r `mda {\$ad`mMo CnH$aU. 2. Hw$Xr H$a`mMo
`; EH$ {dwV CnH$aU. ({H$. H$aUo, _maUo).
BVar, Br r. ~mB; ~m`H$mo. nhm : AVwar : "_r ~r nwgam`mVZy
BVaram`mda EH$X_ hmnQ>cmo.' - ~m` 2.
BV~m~ nw. ngVr; gcm : "`mMo BV~m~mZo H$m_ H$amdo' _Bgm 7.58.
[\$m. BpV~md]
BVmX r. 1. Mw`mMo nHo$ ~mYH$m_ : "BVmX|Mt Kao.' - _amAm.
2. MrOdVy; gm_mZgw_mZ; OJc _mc_mm. 3. V`margmR>r ngm;
gm{h`; {gVm : "Am`mMo AS>rMeo _mUyg `mZr gm{JVco `mg{h
BVmX {_cV Zmht.' - noX 16.109.
[\$m.]
BVm\$-\$m, BpV\$m nw. gmoS>{M>r;ZmoH$ar gmoS>`mg~Yr d[a>mZm
gmXa Ho$coco n; `mJn; amOrZm_m : "Amhmg XmcV ZcJo;
_o$g Omd| qH$dm Kat ~gyZ amhmd| `m _mJ| Amhr Zdm~mg BVm\$mhr
{chZ nmR>{dcm.' - _Bgm.
[\$m. BpV\$m]
BVmar r. nmdi; {dVmar.
(d.) [g. {dVaU.]
BVmdm nw$. 1. ZdrZ O_rZ H$sX_m_warg `oVodoir H$mhr df}n`V ^a

BdmQ>m

gm`mnojm H$_r; naVw Xagmc dmT>`m gm`mZo Xo`mMr nV.


2. Aem VhoZo Xagmc dmT>Umam gmam. 3. (W>oZo) ZmpV; A^md;
Q>mim. 4. ~amo~ar; cT>mBMr VhHw$~r H$$Z ~amo~ar`m Zm`mZo
VhmMo ~mocUo H$aUo.
[\$m. BpVdm]
BpV`mH$ _wVmH$s r. o_; cmo^ : "`m `m gJmo{MV BpV`mH$_wVmH$s`m Jmo>r ~mocmd`m`m `m Z~m~ {ZOm_wXmocm ~hmXwa `mZr
~`mU Ho$`m.' - _Bgm1.187.
[\$m. BpV`mH$ _wVmH$s]
BVy, BVd, BVmo nw. {dVd : "e|XmamZ B`m`m ImS>mJV aJ
Pmcocm.' - JmoVmdim 3. "Jm`m`m S>mo`mda BVyd Hw$R> hm`.'
~m` 4.2.
(Jm.)
BVoaoV Z. H$_r CMrMr gmYr ImQ.>
(Jmo.)
Br r. H$moino Xm~yZ Ya`mMr H$mR>r.
BXma Z. ~mhoa H$mT>Uo; {grH$aU : "XVH$ BXma H$$Z nmR>{dc|
Amho.' - _Bgm 3.91.
[\$m.]
BZm, BZo {d. XmoZ. nhm : Bgo
[Aa.]
BpnH$ nw. 1. n`m`m IoimVrc H$mim ~Xm_. 2.nmo : "hr BpnH$mMr
{ngUr Pmcr, nU {V`mV E`mMo _mU VgoM am{hco.' - _mOr
554.
BpnQ> Z. Ioimd`mMo nmo; n`mMm S>md. nhm : BpnH$
BpnVi Z. Umc`; amo`mMr amh`mMr d AmfYnm`mMr gmo` OoWo
AgVo Ago WmZ; (CnamoYmZo) doS>mMo BpnVi : "EImXo amOolr
Oa KamVrc gd BQ>oQ> g_wmV Q>mH$md`mg {ZKmco Va `mMo AmdJ
`mg BpnVimMm _mJ XmIdVrc.' -cmo{Q>Ho$co 4.22
[B. hmpnQ>c]
BpnOa nw. (Wm.) XmoZ H$_mZt_Yrc {H$moUmH$Vr XJS>. `m
XJS>mnmgyZ H$_mZr`m ~mYH$m_mg gwdmV hmoVo>. [B. pOa]
B\$i {d. dm`; mgXm`H$; ImoS>H$a. (Hw$.) [AMncMm An]
B_ nw. Zmd.
[\$m.]
B_V r. erc; nm{Vd`; nm{d`.
[\$m.]
B_mir ~gUo, B_yZ ~gUo {H$. {d_aUmV AgUo; {dg$Z
OmUo, ~gUo.
(_mU.) [{d_aUmMm An.]
BmEc, Bm`c nw. 1. Xodmer PJSy>Z O` {_i{dUmam; `mH$mo~mcm
XodmZo {Xcoco Zmd. 2. `mH$mo~mMo deO; `y cmoH$ d `mMm Y_;
ho Bm`c cmoH$ `mhdo XodVoMo CnmgH$ AmhoV. `m Y_mMo _yi
Cnmr WmZ ncoQ>mBZ hmo`.
Bmd r. (M_. `d.) Mnco`m da`m ^mJmMo Zmd; Mnco`m
AmJR>mg cmdcocr n>r. ({H$. AmodUo)
Bcm_ nw. _h_X nJ~amZo Wm{ncocm Y_; _wgc_mZr Y_; _wgc_mZ.
[\$m.]
BdU-Z nw. H$moH$U {H$Zm`mda gmnS>Umam EH$ {ndim _mgm.
BdmQ> Z. naS>o; nagy.
[H$a.]
BdmQ>m nw. {dlmVr; {dgmdm; "hOo ~cmZr ^anya BdmQ>m {_iUma

BdmQ>r

360 & _amR>r eXH$moe

hUm ?' - JmoVmdim 4.


BdmQ>r nw.naS>mMr aIdmcr, amIU H$aUmam Xod.
(H$a.)
Bdmi nw. nhm : BdU
Bh {d. {H${d. `oWo ; `m cmoH$s; _`wcmoH$s : "Bh ^mo{Jgr H$s nwT>Vt.'
- JwM 9.37.
[g.]
BhXo - B{hXo {d. EH$; dmhoX.
[\$m. AhX = EH$]
Bh Zm na {H${d. BH$S>o Zmhr Am{U {VH$S>o Zmhr.
BhnacmoH$ nw. _`wcmoH$ Am{U dJcmoH$.
[g.]
Bh^moJ nw. _`wcmoH$s, ndrda ^moJmdr cmJUmar gwIXwIo : "AWw
H$m_w ngao & AJdU| KoVr Wmoao & VoW j{UH|$ nXmVa| & Bh^moJmMt &
- km 15.158.
[g.]
BhcmoH$ nw. _`wcmoH$; ndr.
[g.]
Bhcm{H$H$ {d. `m cmoH$mVrc; ndrdarc.
[g.]
BhdmX nw. emgZ d emgH$s` YmoaU Y_ d Ym{_H$ {dMma `mda
AmYmacoco Zgmdo Ago {VnmXZ H$aUmar VdUmcr; Y_{ZanojVoMo
Vd d AmMaU; gm_m{OH$ Zr{V_y`o Y_m{Y{>V Z R>odVm Eo{hH$
OrdZmer g~{YV Agmdr Ago _mZUmao VdkmZ.
[g.]
Bhdm Z. (dV_mZnr) Wm{ZH$ dm, ~mV`m.
[g.]
BhgmZ Z. H$nm; gmX; _ohoa~mZJr; CnH$ma :"XmcVm~mXoMo `e
Amhm g `md| hUy Z M dm_tZt n`o OhmJra {Xcr,
gH$ma{H$\$m`VrH$[aVm Z {Xc| h|hr _moR>o BhgmZ godH$mda.' - EocoI
1.39.
[\$m.]
Bhm r. BN>m.
[g. Bhm]
Bhm_w {d. Eo{hH$ Am{U nmacm{H$H$ : "Bhm_w\$imnmgm{Z Cna_|' km 689.
Bi nw. doi; {Xdg.
(Jm.)[doiMm An.]
BiV-X r. ZmJamMm \$mi qH$dm \$mdS>o `mdarc _mVr IaS>`mMo
gmYZ; IUVo; H$S>ma`m`m eodQ>mg ~gdcocr cmoIS>r qen {hZo \$mimg cmJUmar _mVr IaSy>Z H$mT>VmV. (d). dIa qH$dm
S>da `m`m \$mgmdarc _mVr gm\$ H$a`mMo h`ma.
(d.)
cmH$S>r Hw$X`m`m eodQ>mg Agcocr cmoIS>r AUr. (H$mo.)
Bidar {H${d. `m doin`V; AmVmn`V; BVH$m doi.
BigmQ> {H${d. {Xdg^a.
(d.)
Bim{Iim nw. 1. KamVrc hcH$s ^mar MrOdVy; chmZ _moR>m
dVy; gd OJ_ _mc_mm. 2. {H$aH$moi dVy; gQ>a\$Q>a _mc.
(dm.) (AJmMm, earamMm) Bim{Iim H$aUo - A{Ve`
l_ KoUo; \$ma _ohZV H$aUo; l_Uo.
BimZBi {H${d. gmam {Xdg; {Xdg^a.
(ZmJ.)
BimqZXm A. am{Xdg; H$moU`mhr jUr; Ho$hmhr; Zoh_r "BimqZXm
nmoQ>mnm` `m`m XmamV Omd cmJV.' - VA 169.
Bir{_ir Jwn{Mir Cm. AmVm Mwn, Jn ~gm; (_wcmZr Jn ~gmdo
hUyZ Kmcmd`mMr enW.) nhm : Air{_ir Jwn{Mir

B{JV {gmV

Bi`mMo nm Z. BS>cr H$a`mMo, CH$S>`mMo nm, ^mS>o. (VOm.)


Bjw nw. D$g.
[g.]
BjwH$mS> nw. CgmMo noa; H$mS>o; (gm_m`V) D$g.
BjwOm r. (agm.) D$g Am{U ~rQ> `mnmgyZ V`ma hmoUmar gmIa. [g.]
BjwXS>-XmS>m nw. nhm : BjwH$mS
[g.]
Bjw` Z. MaH$; CgmMm ag H$mT>`mMo `.
[g.]
Bjwag nw. CgmMm ag : "ZmZm ^m `mn| H$mew & Jmo{S>`m Bjwagw &'
- km 18.509.
[g.]
BjweH$am r. CgmnmgyZ V`ma Ho$cocr gmIa.
[g.]
BJUo A{H$. H$miOrZo, l_mZo, AmOmamZo qH$dm BVa H$maUmZo ^mamdyZ
OmUo; JiyZ OmUo; X_Uo; Q>oH$scm `oUo.
BJaoO nw. BJO ; Bpce; {~{Q>e _mUyg; gmho~; Jmoam.
BJaoOr r. 1. BJOr ^mfm. 2. BJOmMm A_c; {~{Q>e A_XmZr.
{d. Bpce; BJOmMm; BJOr ^mfog~Yr; BJOr; {~{Q>e.
BJaoOr Xm$ r. (BJO r Xm$ cdH$a noQ> KoVo `md$Z) (c.) 1. VmnQ>,
{MS>H$m, gVmnr _mUyg. 2. hfma, McmI _mUyg; VS>\$Xma _mUyg.
BJi-im nw. {OdV {ZImam; {dVd; AJma (d.Jmo.) : "H$Mr gwI{Zm
AmWUt & BJim`m &'-km 9.501.[g. AJma ](dm.) BJimg
di~o cmJUo - Agco`m gH$Q>mV A{YH$ ^a nS>U;o EH$mXer`m
Kar {edam. BJimgmaIm cmc hmoUo - amJmZo Moham Vm~S>m
hmoUo; A{Ve` gVmnUo; BJimgmaIo S>moio hmoUo- A{Ve`
amJmZo S>moio cmc~wX d CJ hmoUo.
BJim nw. EH$m OmVrMm Vm~S>m _wJim.
BJir -BJir r. 1. {dMdmMr EH$ OmV; hr AmH$mamZo qdMdmnojm
_moR>r AgyZ H$mir d A{Ve` {dfmar AgVo. 2. {R>UJr; {ZImam;
{dVd : "Kmcmdr BJir ~emnmMr'- CJr 14.61. nhm : BJi :
"Oodt doiw dmT>dr doiwOmir & doiwdoidm H$mMUr_oit & d`| nmSy>{Z
BJir & g_yi Omir Amn`mV| &'- E^m 23.689. nhm: BJi
3. (gmo Z mar Y X m) Vmnco `m _w e rVrc ag Amo V `mH$aVm
dmnamd`mMm BJOr gmVm`m AmH$S>mgmaIm Agcoc {M_Q>m;
gmS>er. (BJir`m ZmJr`m AmH$mamd$Z).
BJm nw. 1. (M_H$ma `d.) Mm_S>o AmoTy>Z KmoQy>Z VmU`mMo d _D$
H$a`mMo (CcW`mgmaIo) h`ma. 2. ZmJaco`m O{_ZrVrc T>Ho $io
\$moS>`mMo cmHy$S>. 3. (c.) hmc.
[g. BJ] (dm.) BJm
XmI{dUo- ImoS> _moS>U;o Amnco gm_` XmI{dUo. BJm {\$aUoJdn[ahma hmo`mOmo`m AS>MUrV gmnS>Uo; gH$Q>m_wio Za_ `oUo;
OOa hmoUo; `m_wio ewrda `oUo; S>moio CKS>Uo.
BJmi nw. nhm : BJi : "H$mer _mPr H$miy~mB & VwP BJmi Mmcm`M &'
- Ogm 82.
B{JV Z. 1. IyU; gyMH$ _wm. 2. A{^m`. 3. AVW hoVy; ah`.
4. (`{JVMm An.) Amnamo{YH$ ^mfU; `Jmo$s.
[g.]
B{JV {gmV nw. (^mfm.) _ZmVrc Ame`, ^mdZm B. hmd^mdmZr

B{JVk

_amR>r eXH$moe & 361

`$ Ho$`m OmVmV Ago _mZUmam {gmV.


B{JVk {d. B{JV OmUUmam; hmd^mdmd$Z A{^m`, Coe OmUUmam.[g.]
B{JVmJ Z. B{JVk : "nVYmZ B{JVmJ AmhoV.'- Eocgo 1183.
BJwXr r. (Am`w.) qhJU~oQ>.
[g.]
BJi
w nw. {ZImam. nhm : BJi : "gco ^aVmam & Zmht hUmdm Amncm &
eoOr`m cmdUrZ & cmc BJi
w Vmncm &'- dcmo 91.
(d.)
BJyi nw. nmam d JYH$ `mMo {_lU. nhm : qhJwc : "BJwi d H$mnya
OmiyZ `mOnmgyZ Yacoco H$mOi...'-ZZmZm 16.
BJO
, BJO
o nw. 1. nhm : BJaoO : "Om~r OJr {\$aJr & BJOo ~hYm
a$ aJr & _co~ma ZmH$m _mJu & {dZH$V} X{S>co &'- _wg^m 8.127.
2. XmoZ \$memZr d Mma aJm`m gmoJ Q>mZr Ioi`mMm EH$ S>md. `mV
noedo ({nd`m) Amn`m qeXo ({ha`m), hmoiH$a (H$m`m)
gmWrXmamgh EH$m ~mOycm d BJO
(Vm~S>m) Xwg`m ~mOycm AgyZ
BJO
mZm BVamZr ha{dco hUOo "BJO
mMr {Q>_H$s ~Omdcr' Agm
Q>m_o Um _m$Z S>md gnVmo.
(H$m|.)
Z. 1. Bpce _mUyg; BcS>_`o amhUmao Jmoao cmoH$. 2. nmocmX;
cmoIS>mMm EH$ H$ma.
BJOr, BJoOr {d. nhm : BJaoOr.
BJOr JhmU Z. (H$m`Xm) OoWo YZH$mocm {_iH$V JhmU H$$Z XoD$Z
F$UH$mo R>amdrH$ _wXVrV H$O \o$S>`mMm H$ama H$aVmo, d dV: H$O
\$oS>`mg {_iH$V YZH$moZo naV H$amdr Ago {chZ XoVmo Aem
`dhmamg BJOr JhmU hUVmV.
B{ce {d. 1. nhm : BJaoO, BJaoOr. 2. naXoer; {dcm`Vr;
BcS>XoerMm.
Z. BJOr ^mfm.
[B.]
Bpce ~mS>r r. (N>mn.) EH$ H$maMm N>mn`mMm, MmXm nmBQ>Mm
Q>mBn. hm nm`H$m Q>mBnnojm Oam _moR>m d JoQ> m`_anojm Oam chmZ
AjamMm AgVmo.
[B.]
BM nw. \w$Q>mMm ~mamdm ^mJ; AS>rM g|Q>r_rQ>a; AJwi; Vgy. [B.]
BOZdmam nw. nIm; n`mMm dmam.
(d.)
BOmB {d. {Xg`mV gwaoI; MH$mH$Umao; ^nHo$Xma; {XImD$ nU nmoH$i.
BOmBV {d. ZwH$gmZ, cwgH$mZ; {XImD$ (H$mnS>) ; H$_Omoa, {Z:gd,
{R>gyi (cmHy$S>, B_maV B.); MmJco Z ~Zdcoco, V`ma Z Ho$coco
(H$m_ B.)
BOm{Z~ nw. _r; Amhr : "BOm{Z~mg H$mpgcmVyZ \$_m{dc|.'- qdMyB.
B{OZ e$s Cn H$aUmao `; J{V`.
[B.]
B{OZ XS> (`A.) nwcrcm (H$nrcm) AmYma^yV Agcocm d
dV:^modVr {\$$Z e$s qH$dm JVr jo{nV H$aUmam B{OZmMm
_moR>m XmS>m.
B{O{Z`a, B { OZo a nw . ` H$m_ qH$dm ~m Y H$m_ OmUUmam;
Wmn`emk; `emdomm; A{^`Vm.
[B.]

BXwdma-dmga

B{O{Z`[aJ Z. dmVw{en; Wmn`em; `em; A{^``mMo


H$m_.

[B.]
BOoeZ Z. 1. cg, AmfYr` B. {nMH$marZo earamV KmcUo,
gmoS>Uo. ({H$. XoUo, H$aUo); AV:jonU; gy{M^oXZ; gwBQ>moMUr.
2. ~pV{dYr.
BPUm nw. nhm : qdPUm
(d.)
BPmi nw. 1. nmQ>m`m Imc`m ~mOyg cmdcocm AmS>dm XmS>m; nm`.
(d.) nhm : AS>mV. 2. H$dmS>mcm cmdcocm AmS>dm XmS>m. nhm :

BS>mio
BQ>mi, BR>mi nw. nhm : {dQ>mi : "Am_mMm BQ>mi Pmcm.'- Ho$
1.7.30.
(d.)
BS> r. _mgo nH$S>`mMo cm~Q> MmH$moZr Omio.
(Hw$.)
BS>mio Z. H$dmS>m`m MmH$Q>r_Yrc AmS>do cmHy$S>.
(d.)
B{S>Ho$Q> r. am>r` H$mJog_Yrc, B{Xam JmYrZm nmqR>~m XoUmam JQ> :
"{g{S>H$o Q>er gm_Zm Xo`mgmR>r "B{S>H$o Q>'V`ma Pmcr hmoVr.'- A{Xr
79.
B{S>`Z {d. qhXwWmZmg~Yr.
nw. 1. qhXr _mUyg; qhXwWmZMm a{hdmgr. 2. A_o[aHo$Vrc _yiMo
a{hdmgr; aoS> B{S>`Z.
[B.]
BVH$mc nw. _`w; AVH$mc : "_h_XAcrImZ dmcmOmh `mMm BVH$mc
N>. 27 _mho a{~cmdcr Om`mM| dV_mZ Amho.'- _Bgm 5.203.
[\$m.]
BVOm_ nw. ~Xmo~V; `dWm : "gH$maMo H$m_mMm n$m BVOm_.'Omoam 129.
[\$m]
BVOmar r. _mJVrjm; dmQ> nmhUo; CgwH$Vm : "`mMm O~m~ Ho$hm
`oBc `mMr BVOmar Amho.'- _Bgm 5.128.
{d. _mJVrjH$; CgwH$ : "Cmam{df`t cdH$a Amkm Omcr nm{hOo;
Z~m~ \$ma BVOmar AmhoV.' ^_Bgm 5.124.
[\$m.]
BVmOr {d. {_OmgImoa; \$ma ZmOyH$; MdT>mi; MmoIX i.
(d.)
B{VOma nw. dmQ> nmhUo; Vrjm : "hOwa`m gmcOm~mH$[aVm B{VOma
hmoVo.' - qhXI1.47.
[\$m.]
BwO Z. {IVr cmoH$mMm {e_Jm.
(Jmo.) [nmoVw.]
BXig, BXigHw$Q>m {d. ^moigQ>.
(Hw$.)
B{Xam r. c_r; {dUwnZr; H$_cm : "Oo hmo` _{Xa{h gXw a B{XaoMo &'Zc 9.
[g.]
BXr({X)da Z. H$_i; ZrcH$_c; {Z`m H$_imMo \y$c : "\$mH${c`m
BXrdam & n[adm Zmht YZwYa m &'- km 13.362.
[g.]
BXwar {d. BXya (eham) _`o V`ma hmoUmar (gmS>r, do B.).
BXwdXZm {d. 1. Mm_mUo {OMo _wI Amho Aer (r). 2. (c.)
gwXa, $ndVr r; VUr; Hw$_mar. 3. EH$ g_dm. `mV 14 Ajao
`oVmV. CXm. "H$m`H$[a H$miH${c ZrcJc {Mmt &'
[g.]
BXwdma-dmga nw. gmo_dma.
[g.]

BXw-Xy

362 & _amR>r eXH$moe

BXw-Xy nw. M : "Omo __ Z`ZMH$moam BXy.'- amam{d 57. gm_m. eX_wI|Xy, nyUoXy B.
[g.]
B nw. 1. XodmMm amOm; dJcmoH$mMm d nyd {XeoMm A{YnVr. hr _oK,
nmD$g `mMr A{Y>mr XodVm hUyZ \$ma mMrZ H$mimnmgyZ
_mZVmV : " {l`m dmIm{UOo A_a| & H$U BXmMm{h B &'-Ed
1.78. 2. (g_wXm`m_`o) amOm; lo>, d[a> `$s; Zm`H$; _w`;
nwT>mar; gm_m. eX- Za|, Zn|, IJ|, \$Ut. 3. Jmogmdr,
g`mgr `m`mVrc EH$ nW; `m nWmVrc `$s.
[g.]
BH$Q> Z. AmT>mnmgyZ nm`mn`VMo Imcr Amcoco dmgo Q>oHy$Z
amh`mgmR>r Vwi`m`m Q>moH$mda ~gdcoco AmS>do cmHy$S>; q^VrV
~gdcoco ~hmcm`m ImcMo AmS>do cmHy$S>.
(H$m|.) [g.]
BH$`mUr {d. {dyn; Hw$$n.
(_mU.)
BH$mner r. H$mngm`m PmS>mMr EH$ OmV. XodH$mnyg. [g.]
BH$sQ> nw. EH$ nH$maMm nmdgmir Vm~S>m (H$Yr nmT>am) {H$S>m;
Hw$H$dmMm {H$S>m; gmo_{H$S>m; hm _JZjmV Cn hmoVmo, `m`m
nmR>rda ghm {R>nHo$ AgVmV.
BH$sc 1. _XamMc. 2. KmoQ>mMm gmYm; KmoQ>mMr Iri.[g.]
BJoi Z. 1. nm`m`m KmoQ>mMm ^mJ. 2. Jwam`m Q>mModa (Iwamda)
_mJrc ~mOyg dmT>cocm _mgc ^mJ; nm`mMm EH$ ^mJ.
BJmon nw. nhm : BH$sQ : "BJmon YwVco nmCg| & namJt OS>d
Ago &'- F$ 86.
BMmn nw. BYZw`; nmdgm`m Vwfmamda nS>Um`m gy`{H$aUm`m
`mo J mZo AmH$memV {XgUmar YZw `mH $ Vr. `mMm AmH$ma
AYdVwimH$ma AgyZ dVwimMm _`q~Xy nmhUmam Am{U gy` `mg
OmoS>Um`m aofoda AgVmo. `mV Vm~S>m, Zm[aJr, {ndim, {hadm,
{Zim, nmadm d Om^im Ago gmV aJ AgVmV. nmdgm`m
nm`m`m W|~m_`o hmoUmao H$me{H$aUmMo dH$s^dZ d namdVZ
`m_wio BYZw` nS>Vo.
[g.]
BOd nw. B~rO; Hw$S>mMo ~r.
[g. B+`d]
BOmc Z. ZOa~Xr; _{dm, OmXy{Jar; OmXyQ>moUm; JmS>~Jmc;
^mZm_Vr; hmVMcmIr; _m`m : "h| gd BOmcM _m`m >rg
nS>V Amho.'- H$_ 3.
[g.]
B`moV r. nhm : BOd
BYZm nw. BYZw` : "{Vcm Amncm gmdyQ> nm`mV {Xgcm. OUy
BYZmM.'- Amnm 43.
BYZwI-YZw Z. nhm : BMmn : "ZmZm aJt JO~Oo & Og| BYZw`
Xo{IOo &'- km 15.240.
[g.]
BdO nw. nmS`m`m {Xder C^maVmV Vr JwT>r. nhm : JwT>r[g.]
BZrc-i nw. EH$ aZ; CMr _m`dmZ Zri : "{niyZ BZrc {H$ir &
dmoVcr H$UVZw gmdir & nmCc| gwHw$_ma H$modir & KmoQ>t {Zit
Xmoht ^mJt &'- Ed 6.23.
[g.]
B\$Ur nw. 1. BOmc {doZo XmoarMm {XgUmam gmn. 2. B d eof.

BmdU-Z

2. _mOa d gn : "XmoKm Eogt VrZ MmcVr & AdJwUr AQ>Ym H$Vr &
AYmoY gmS>yZ dVVr & B\$Ur Egt &'- Xmg 15.5.1. [g.]
B~Vr r. (Am`w.) nmoQ>arV KmoQ>mnmgyZ 12 ~moQ>mda AgUmao __.
B~mhr r. Xadm`m`m \$irMo XmoZ ~mOyMo XmoZ d _Ycm EH$ Ago
C^o VwH$S>o.
[g. B+~mhw]
B^wdZ Z. 1. BmMm amOdmS>m; BcmoH$. 2. (c.) A{Ve` gwXa,
d^demcr d Q>mocoOJ amOdmS>m.
[g.]
BX_S>o-T>o Z. AJXr H$e, Ae$, amoS>, _T>mgmaIm _Zw`.
BcmoH$ nw. dJmVrc BmMr {Zdmg^y_r; dJm`m `m ^mJmV B
amhVmo Vmo Xoe.
[g.]
BdOm r. EH$ g_dm; `m`m `oH$ MaUmV 11 Ajao `oVmV.
CXm. "H$m Q>m{H$c| e aUmV VoU| &'- dog.
[g.]
BdUr Z. nmUr : "dmB ^moO`o mcm{J BdUr R>do m.'- crMC 8.
Bdem r. EH$ g_dm. `oH$ MaUmV 12 Ajao. CXm. "Jmonr har`m
^OZmV aJ`m.'
[g.]
BdmU-Ur-dU Z. H$Sy>H$dS>i; BdmUrMo \$i; H$Sy>dX mdZ.
: "AVa H$Sy> dar dar Xmdr gXw a & BdmU\$i Og| &' [g.]
Blr r. dJu` WmQ>; BcmoH$mVco d^d : "Vgt Idi| MmS> & hmo`
Xw:ImgH$Q> JmoS> & Blr{h gmH$S> & J_mo cmJo &&'-km 14.163.
Bg^m r. 1. BmMr g^m; BmMm Xa~ma. 2. (c. {deofV:
amr`m) OodUmcm Q>mim : "Vwhr nS>cm no$ H$moH$UW, nam
nw{>dYZ, cmJcrM amrMr Bg^m.'- IamXo 122.
BmMr a^m r. Bm`m g^oVrc Agam_`o a^m gdmV gwXa,
`md$Z (c.) gwXa r. : "ngm {_imcm H$s BmMr a^m XoIrc
AmUyZ XoBZ.'- _moa 22.
BmR>r nhm : BH$Q>
(H$m|.)
BmUr r. 1. BmMr r, nZr; eMr. BnXmda H$moUrhr Amcm Var
BmUr ~XcV Zmhr. Vr VrM amhmVo `md$Z ~XcUm`m Jmo>t_`o
EImXr H$m`_ amhV Agoc Va `m~c hUVmV. 2. {ZJwS>r.
3. Bdar qH$dm H$Sy> H$dS>cr (BdmUr). 4. docXmoS>mMo PwS>ny .[g.]
Bm`U Z. H$Sy> dXmdZ; H$dS>c-i.
[g.]
Bm`Ur r. BmMr r. nhm : BmUr : "Bmg Bm`Ur, H$Umg
hmo p_Ur &'- dgm 15. 2. nwUo {OmVrc EH$m ZXrMo Zmd.
{g AmiXr jo {h`m H$mR>mda Amho.
Bm`wY Z. nhm : BMmn
Bm`oU Z. nhm : BmdU-Z (dm.) Bm`oU \$cdV Zoh-d$Z
{Xgmd`mg _r nU AmVyZ da; H$nQ>_r; ^m|XynUmMm Zoh:"Vo{h
XodhV ~w{hV Omco AmhoV. [gmgr Bm`oU \$cdV Zoh hmoVm.
A{cH$S>o ~hVM {dQ>co Amho.'- noX 36.385.
BmdU-Z Z. dXmdZ; H$Sy> H$dS>i. ho \$i {Xg`mg gwXa nU
Mdrcm H$Sy> AgVo. `md$Z gwXa nU {Zn`moJr, ~mho$Z emV nU
AmVyZ Hy$a Aem _mUgmcm hUVmV : "V| BmdU H$moUr Z godr &

BmdUr

_amR>r eXH$moe & 363

AVad^mdt A{V _{iU &'- E^m 2.390.


[g.]
BmdUr r. EH$ doc; H$Sy> dXmdZ; {hMr nmZo H$qcJS>m`m
docrgmaIr nU `mnojm WmoS>r ~marH$ AgVmV. {nH$coco \$i {ndio
{XgVo. `mnH$s EH$m OmVrMo \$i _moR>m Am`mEdT>o AgVo. `mcm
KmoS>BmdU hUVmV. Xwg`m OmVrMo \$i [c~mEdT>o AgVo : "_J
amOgm {O`m {H$`m & V`m BmdUr {nH${c`m Oo gwI| {MVm${Z`m &
\$iVr Xw:Io &&'- km 14.262. (dm.) BmdUrMo \$i- gwXa
nU {Zn`moJr _mUyg, nXmW.
[g. BdmUr]
Bmj nw. 1. KmoS>mMo EH$ cjU. `m`m Xmohr JS>Wir ^modao
AmhoV Agm KmoS>m; `mg H$U_yim`m {R>H$mUr EH$ d Camda EH$
Ago XmoZ ^modao AgVmV `mghr Bmj hUVmV.- Adn.[g.]
B{` Z. 1. earamMo {d{e> H$m` H$aUm`m qH$dm ~m OJmMm
doJdoJ`m H$mao AZw^d KoUm`m earam`m ^mJmnH$s `oH$.
Ad`d; Jm; kmZmMo, H$_mMo gmYZ Agcocm earamMm ^mJ.
EHy$U B[`o AH$am. nmM kmZ|{`o, nmM H$_o{`o d _Z : "AH$amhr
B{`dmr & H$em cmJVr ^JdX^Vr &'- E^m 2.293. 2. nwfmMo
OZZ|{`.[g.] (dm.) B[` hmVr YaUo- Oma H$_mMo A{Ve`
`gZ AgUo; A{V {df`mg$ AgUo; C_m hmoUo.
B{`H$X~ nw. B[`mMm g_wXm` Agm Xoh : "_J Vmo B{`H$X~w &
H$a{dOo Vd am~y &'-km 18.502.
B{`J`-JmoMa- Jm {d. B{`mZm AmH$cZ hmoUmao, H$iUmao,
OmUdUmao; B[`mZm JhU H$aVm `o`mOmoJm. "dmVdmMmM
H$nZmO` d B{`JmoM Agm AdVma Amho.'- AH$m 27.[g.]
B{`Jm_ nw. 1. B{`g_yh; gd B[`o. 2. B{`mMo WmZ. [g.]
B{`O` {d. B{`mod : B{`mnmgyZ Pmcoco.
[g.]
B[`Owcm~ nw. 1. _yaoM; _yT>mi; _ym{Y` hmo`mMo AmfY.
2. ~h_y; _ydr.
B{`X_Z Z. 1. B{`mZm H$mV, dmYrZ R>odUo; _Zmo{dH$ma Xm~Uo,
XS>nUo. 2. {df`mH$S>o Agcocm B{`mMm AmoT>m Zmhrgm H$a`mMo
`moJgmYZmXr Cnm`.
[g.]
B[`` Z. B{`$n ` (H$moUr Am_g`_$n Ar_`o Vo H$m{`H$,
dm{MH$ d _mZ{gH$ `m VrZ `w{$_mZr n{d Aem `m B{`$n
`mMo hdZ H$aVmV.) : "EH$ g`_m{ hmor & Vo `w{$`m`m
_t & `OZ H$[aVr n{dt & B[``t &&' - km 4.126.[g.]
B{`{ZJh nw. {df`dmgZoda Vm~m R>odUo; H$m_{dH$ma H$mV R>odUo;
g`_; ~M`.
[g.]
B[`nrR> Z. B{`mMo WmZ, {R>H$mU : "hUm{Z Mjwam{XqH$ Xmh| &
B{`nrR>t gmZwJho &'- amkm 18.348.
[g.]
B[`mT>r r. B{`mMo gm_` : "Vgr gdd{md^dt &' ~w{{M
EH$cr ~adr & ~wrhr ~ad Zdr & B[`nmT>r &&'- amkm 18.346.
B{`_X nw. B{`mMo da dVZ; C_mnUm : "H$m Om{c`m gH$i
gnXm & Omo AZwgac B[`_Xm &'- km 3.103.
[g.]

B{`dJ nw. {d{dY B{`o : "B{`dJv XmI{d{c`m & {dm AWdm


^cr`m &- km 16.78.
[g.]
B{`{dkmZem em Z. B{`m`m aMZoMr, `mnmamMr _m{hVr
XoUmao em.
[g.]
B{`fQ>nXmMmar {d. nmM kmZo[ `o d _Z Aem ghm B{`$nr nm`mMm
(Ord^_a) : "domoXH$m`m gamodat & \$mH$Vm {df`H$hmat &
B{`fQ>nXmMmar & Ord^_amV| &&'-km 18.1301
[g.]
B{`mJ` {d. B{`mZm AmH$cZ Z hmoUmao; B{`mJmoMa; B[`mVrV;
Z OmUdUmao; AmH$cZm`m ncrH$S>Mo.
[g.]
B{`mW nw. B{`mMm {df` ($n, ag, JY ne, eX `mnH$s `oH$
{df` : "Omo `m B[X`mWm & ZmJdo{M &'- km 2.124. [g.]
B[X`rH$aU Z. (Ord.) B{`aMZm; B{`{d{e>Vm.
[g.]
Bg`mar r. (Zm{dH$.) Jc~Vmdarc S>mocH$mR>r d erS> C^ma`mMr
Xmoar; `mar.
BYH$ nw. (^m.) BW.
BYZ Z. 1. gnU; OiU; Omimd`mMr cmH$S>;o ~oVo U : "O[a A_V
Kmcw AmYUm & H$mnwa _oiC BYZm :'- F$ 51. (Jm.)
[g.]
BYZ nn (`) nw. 1. d BYZ H$m`waoQ>aH$S>o T>H$cUmam,
_moQ>maJmS>r_`o ~g{dcocm nn. 2. BYZ \o$H$Umam nn.
BYZ~Xc nw. ({dA.) BYZmVrc pW`Va, MT>CVma, Aem_H$ ~Xc.
BYZ^aU Z. (Wm.) noQ>dU.
[g.]
BYm nw. gyVrZVa nwhm _m{gH$nmir gw$ hmo`mnyduM J^YmaUm
hmoD$Z Pmcocm _wcJm.
(d.)
BYm nw. MwcrgmR>r _mS>md`m`m VrZ Ym|S>mnH$s `oH$. (d.)

["B' Zo gw$ hmoUmao H$mhr eX `oWo Z AmT>i`mg "B',


"dr', "`r' _`o nmhmdoV.]
B. _amR>r dU_mcoVrc MmWm dU d da_mcoVrc MmWm da. WmZnado
hd qH$dm XrK : "grVm, ^r$ B. _`o hd; erV, _Vr B._`o
XrK.
B gZm. hr "qZXm gH$i nmnmMo _mWm & B naVm AgoZm &'- E^m 9.503.
B (B @@@) Cm. {H$ig, ^rVr, Cnhmg, W>m B. XedUmam eX.
gmYmaUV: H$R>mdamoY`w$ d A{VXrK. {deofV: ~m`H$s Cma.
B gjon. ~h_mZmWH$ ( eXm`m eodQ>r, AmB `m eXmMm gjon.
CXm. VmamB, {OOmB, _JimB B.)
B (`m.) ^mdXeH$ ``. (hm Zm_mg, {deofUmg cmdcm AgVm
VmdXeH$ ^mddmMH$ Zm_o hmoVmV. CXm. Iyf-Iwfr, Jar~-J[a~r,
EH$-EH$s.)
[\$m.]
B gZm. hm, hr, ho (nydu`m H$mir Xa~mar nmV coIH$ dV:~c ho

BHw$UmUmod

364 & _amR>r eXH$moe

g~moYZ `moOrV Ago : "B OZm~')


[\$m. BZ.]
BHw$UmUmod {d. EHw$UZdX : "AmUr gmam Vo`mMr AVCar &
BHw$UmUmo{dMr - {H$nw 9.1.
BMm nw. ge`.
[g. dr{M= MMcVm.>o]
BQ> Z. ^m`mgmaIo EH$ h`ma. nhm : BQ>m
[Vo. BQ>o]
BQ>~Xr {d. {dQ>mZr ~mYcoco-cr (Ka,q^V).
BS> A. ~amo~a; g_mZ; ~c; EodOr : "daH$S>mg AYm _wcwH$mMm
_hgyc BS> H$$Z {Xco.' - _Eo{e 102.4 [VOm>] [V. BS>w]
BS>qZ~y-qc~y Z. JYS> qc~y.
BS>qZ~y-qc~y Z. JYS> qc~y; {c~m`m OmVrVco naVw WmoS>o _moR>o,
Am~Q> \$i; `mMm aJ {ndim AgyZ gmc IS>~S>rV AgVo. `mMo
cmoUMo KmcVmV. agmMo co_moZoS> H$aVmV.
[H$m. Bio]
BS>nrS> nhm : BS>m{nS>m
BS> `oUo {H$. nwadUo; aocMoc hmoUo.[H$m. B{S>Hy$ = XmQ>Uo, K> ~gUo]
BS>m nhm : BS>m : "_o$ {eIa Ho${d Z \$moS>r & BS>m ntJimVo' - CJr
17 (9) 1.
BS>onmS>o {H${d. ZoQ>mZo; MT>mAmoT>rZo; Bf}Zo. nhm : BS>no mS>o : "Xmohr XirMo
BS>onmS>| & mH$a _m{S>cm MT>|MT>| &' - dogrd 11.72[BS >Mo {.]
BS>o{nS>o KoUo {H$. (~moQ>o _moSy>Z) > H$mT>Uo. nhm : BS>m{nS>m : "{H$Vr
KoVr BS>{nS>o.'- dogrd 2.14.
BS> {d. Vw`; VwVr H$a`mOmoJm : "gXJwU_{S>V n{S>V X{S>
VndrS> & gX{ddoH${nVm &' - _mog^m 4.57.
[g. BS>]
BU-Z r. {dhrU.
(H$a.) [{dhrU An.]
BV, BVr r. A{Vd>r, AZmd>r, CXra, Q>moi, nmonQ>, dMH$,
naMH$ `m gmV H$mamZr hmoUmam Cnd. [g. B{V =Cnd]
BVdma nw.Am{XVdma; a{ddma.
(Im.)
BWa nw. 1. ndr^modVr Agcoco dm`w$n nXmWmMo gd`mnr do>Z;
BYH$; AmH$meVd; AmH$memVrc gd [a$ Wimg `mnyZ Q>mH$Umam
VoOmodmhH$ nXmW. gy_ dm`y. 2. (agm.) AH$mohmoc_Yrc
hS>mpgc JUmVrc hS>moOZ`m OmJr A{H$c qH$dm A[ac JU
g_m{d> Pm`mZo ~Zcoco g`wJ.
BX r. _wgc_mZr gU. BXrMo XmoZ _w` gU AmhoV. ~H$a BX Am{U
a_OmZ BX. amoOo-Cndmg gmoS>`mMm gU : "Z~m~mg BXo~c do
nmdcr ZhVr.'- {X_am 1.161.
[\$m.]
BXJm nw. _wgc_mZ Y_u`mMo mWZmWmZ : "_wgc_mZ... BX`mV
Z_mO nT>`mgmR>r {_adUwH$sZo OmV.'- Orgo 352.
Be {d. Aem H$maMm; Agcm.
[g.]
BZ _rZ VrZ, BZ _rZ gdm-gmS>o VrZ g`oZo AJXr H$_r
(_mUgo); AJXr An; WmoS>r g`m (dVy, _mUgo B.) : "`m
gWo`m BZ _rZ VrZ g^mgXmnH$s XmoKo ~mhoa OmUma...' -gwXo
262.
Bgm r. BN>m.
[g.]

B`mcw-cw

BpgUo g{H$. BpN>Uo : "Vg| eVH$Vw `{Oc| _mV| & H$s BpgVm{V
dJgwImV| &'- km 9.312.
[g. Bgm]
BpgV {d. BpN>coco; hdo Agcoco : "^moOmMo nwadyZ BpgV _wZr Vmo
hmo` AV{hV &' - {dH$ (^moO) 19.
B-\$c Z. (J.) (1 + j1 )j `m amerMr qH _V; jMr qH$_V (1,
2, 3... Aem H$_mZo) AZVmn`V dmT>dV Zo`mg, `m A{V_
qH$_Vr`m Odi OmVo Vr qH$_V.
Ba {d. {O`m AJmV Amco Amho Aer `$s : "Ba Vmo Q>mUo m {\$adrV Mm\$o a
ZmMy cmJcm.' -~mar 121.[g. dra] (dm.) (AJmV) Ba {eaUo~o^mZ hmoU;o dV:daMm Vm~m gwQ>Uo : "AJmV EH$ Ba {eamdm Vg `mZr
{^_mM H$Mm@Mm Hw$S>H$ M Ho$c.'- {MVmH$ 83.
Ba r. 1. e$s, Cgmh; gm_`; VaVar. 2. gd; CH$>nUm;
no$nUm d JwUj_Vm `mMm g_mdoe `mV AmhoV Ago (MwZm, nrR>
B.) Vd. nhm : {dar
[g. dr`]
Ba r. 1. MT>mAmoT>; nYm; Mwag. 2. haH$V; AS>Wim; VQ>m ({H$.
YaUo, `oUo). 3. ~w{~imV Amn`m amOmg Xwg`m`m _moh`mMm
~gUmam eh cmJy nSy> Z`o hUyZ Amnco _mohao/`mXo _`o KmcUo.
(dm.) Ba `oUo- AS>Wim H$aUo; AS>dUyH$ H$aUo. Baog KmcUodV:`m ~Mmdmg Xwg`mg nwT>o H$aUo, Ymo`mV KmcUo. {H$`mMm
XadmOm \$moS>VmZm `mcm Agcoco cm~ cm~ {Iio hmr`m
YS>Ho$~amo~a `m`m H$nmimV {e$ Z`oV hUyZ _`o amoS>H$mgm CQ>
KmcUo. Baog nS>Uo, MT>Uo-MwaerZo, A{^_mZmZo nwT>o gagmdUo;
H$~a H$gyZ H$m`mg, cT>`mg Cw$ hmoUo : "_mohao _mohao Baogr
nS>Vr.'- g 21.51. Baog nS>Uo, gmnS>U-o Ymo`mV, Jmo`mV
gmnS>Uo; H$R>rU gJmV gmnS>Uo.
BaH$m_Uo {H$. a$_ [c{hUo : "IweZwXr BaH$m_ H$arV Joco nm{hOo.'Amn` 57.
[\$m. aH$_]
BaVdmZ qh_VdmZ; BfmdmZ. (_mU.)
[g. Ba]
BaVrZo dmJUo {H$. qh_VrZo dmJUo. (_mU.)
Banra {d. A\$mQ>, CmoJr, YmS>gr _Zw` : "h| nhm {_g {dcm`V,
_moR>o_moR>o Banra hm JwVmJwVrMm Z gmoS>{dVm gmoS>{dVm WH$co.'gwXeZ 65.
[g. draMm An.]
Baogar r. 1. {O; Bfm. 2. dralr. 2. daMT>nUm.
Bfm, B`m r. 1. hodm; _ga. 2. Mwag; nYm; MT>mAmoT>.
3. gH${nV H$m` VS>rg Zo`m{df`r AJr AgUmam A{^{Zdoe,
Cgmh, A{^_mZ; nhm : Ba ({H$. YaUo, `oUo) (dm.) Bfm XoUoEImmg CmoOZ XoUo; CMcyZ YaUo; MT>{dUo.
[g. B`m]
BfmX r. BN>m; AZw_Vr; Amkm; BamXm; g_Vr; hoVy : "amdOrH$Sy>Z amd
nVYmZ `mg d _Xm$c _hm_ `mg n| {chmdmdr d Am_MoV\}$Z{h
`mhmd| hUmoZ BfmX Ho$cr.'- _Bgm 7.194.
[\$m.]
B`mcw cy {d. ({d$.) B`mc.y 1. B`m ~miJUmam; Cgmhr; dralrZo
`w$. 2. hodoImoa; _gar.
[g.]

Bd

_amR>r eXH$moe & 365

Bdar OrdZmUr

Bd nw. nmR>r`m H$`m`m Xmohr ~mOyMo _mZonmgyZ H$_aon`VMo \w$JdQ>o;

BdadmX nw. (g_mO.) OJmV BdamMo ApVd Amho d gd KQ>Zm

nmR>r`m gamnH$s `oH$. (d.) 2. nmR>r`m `m ^mJmV `oUmar.


Be nw. 1. Bda 2. amOm; _mcH$; YZr; g_mQ>; A{YnVr. gm_m.
eX- OJXre, _hoe, {XZoe B. : "Omo H$m`odrU H$mew & Omo
B{eV`odrU Bew &' - km 15.546.
[g.]
BemZ nw. 1._mcH$; YZr; amOm. 2. eH$a : "am` `{Oc| BemZ| &
Jw{V OmUmo{Z _emZ| & dmgw Ho$cm &'-km13.24.
[g.]
BemZr-` r. Cma d nyd `m {Xem`m _Ycr Cn{Xem; Bem`
{Xem.
[g. Be, EoemZr]
B{eV` Z. `mda dm{_d JmOdm`Mo Amho Aer dVy : "Omo
B{eV`o{dU Bew &'- km 15.546.
B{eVm r. 1. ^wd; dMd. 2. eH$am`m AmR> d$nmnH$s EH$;
A>_hm{gtnH$s EH$.
Bda nw. 1. na_oda; OJmMm {Z`Vm; Xod. 2. eH$a qH$dm {dUy;
eH$amMo WmZ - am_oda, ~oda. 3. dm_r; amOm; gmmYre;
A{YamO. 4. AdmT`nUm, {demcVm Xe{d`mgmR>r hm eX
gm_m[gH$ eXmV gT>inUo Cn`moOVmV. Ogo- S>mJ| aoda, Ym|S>o da,
Im~oda, dmS>oda, nmQ>oda, ZXrda, \w$coda. 5. gdlo> `m
AWu eXm`m eodQ>r cmdVmV. Ogo- H$drda, `moJrda : "Vmo{M
^adgo{Zgr & `moJrd' - km 6.47.
[g.]
BdaH$Vd, H${V Z. r. Xdr H$Vr; BdamMr H$aUr.[g.]
BdaH$nm r. na_odamMr H$nm; Bdar H$nm; BdargmX.
BdaVZwMVwQ>` ~mS>mMr Mma AJo - _hm_m`m, A`mH$Vr,
{ha`J^ d {damQ>.
BdaXm {d. BdamZo {Xcoco; Xdr. (c.) CnOV; {ZgJXm.[g.]
BdaXm^y{_-_r r. na_odamZo {Xcocm Xoe; na_odam Xoe :
"`hmZm ncoQ>mBZ hr BdaXm^y{_ dmQ>Vo.'- kmH$mo 360.
Bda{Z`{_V {d. BdamZo `moOcoco, R>adcoco.
Bda{UYmZ Z. BdamMr AmamYZm.
[g.]
BdaUrVVm r. Anmfoo`d; _Zw`{Z{_V Zgcocr; `mMo H$Vd
_Zw`mH$S>o XoVm `oV Zmhr Aem ~m~r BdaUrV AmhoV Ago _mZVmV.
BdagmX nw. XodmMr H$nm; BdaH$nm.
[g.]
Bdar{V-Vr r. 1. BdamMr _Ou, gVm. 2. XodmMr H$nm;
BdarH$nm. 3. Bdam~cMm {Ohmim, ^md^$s.
[g.]
Bdar`W {H${d. Xodmg AmdS>rMo hUyZ; Xodmg g H$a`mgmR>r;
XodmgmR>r ({Xcoco).
Bda^{$-$s r. BdamMr nyOm, CnmgZm, AmamYZm B. [g.]
B da^md nw . B damda {Z> m ; AmpV`~w r; `m`m CcQ>
AZrda^md.
[g.]
Bda_m`m-_md r. XodmZo Ho$cocm M_H$ma; XodmMr crcm, H$`;
XodmMr H$aUr : "AmnU H$$ OmVm EH$ & maY KS>dr AZoH$ &
Bda_m`oM| H$mVwH$ & ~m{XH$m Z H$io{M (AWdm ZoUdo{M) &'

`m`mM BN>oZo, oaUoZo KS>VmV Ago _mZUmao VdkmZ. [g.]


Bda{dm r. (Vd.) gmjmH$mar _mJmZo BdamMo, Xdr e$sMo
ApVd OmUyZ KoVm `oVo Ago {VnmXZ H$aUmar VdUmcr.[g.]
Bdaem Z. (Vd.) 1. "{WAmcm{O`m' `m _yi JrH$ eXmMm
AW Bdam{df`r ({WAmg) dMZ (cm{O`m) Agm Amho. 2. BdamMo
ApVd d d$n `mMm A`mg H$aUmao em; Y_em. [g.]
Bdaemdomm nw. BdamMo ApVd d `m g~Y rMo em OmUUmam.
Bdagmm r. H$moU`mhr ~`mdmBQ> KQ>Zm_mJo AgUmar XodmMr
{Z`m_H$ gmm; Bdar gm_`.
[g.]
BdagmjmH$ma nw. na_odamMo XeZ; Xodm`m ApVdmg~Y r >mV .
Bdagy Z. 1. Bdar `moOZm; Bdar KQ>Zm; `moJm`moJ; maY; Xd;
Zer~. 2. dYydamMm nana {ddmhg~Y hmo`mg H$maUr^yV
Agcocm Bdar gH$n.
[g.]
BdamMm (KaMm) mUr nw. XodmZoM gm^micocm mUr; {OdV
nmUr; Aghm` _Zw`; `mg H$moUr Am {_ Zmhr Agm _Zw`.
(EImm{df`r X`m qH$dm H$sd XmIdVmZm dmnaVmV.).
BdamMm cmc nw. Xodm`m _OuVcm _mUyg. `mMr A{Ve` ^a^amQ>
hmoV Amho Agm _mUyg; harMm cmc.
BdamnU Z. na_odamcm AnU H$aUo; Xodmcm dm{hcocr dVy.
BdamdVma nw. 1. XodmMm AdVma; _mZdXohYmar Bda. 2. (c.)
`m_`o Xdr JwU AmhoV Agm _Zw`; nw`erc, CXma nwf.[g.]
Bdar r. e$s; XwJm; c_r; gadVr; Am{X_m`m B. XodVm.
{d. 1. Bdamg~YrMm; BdamZo {Xcocm. 2. A{Ve` ^`,
CXmm, {dnwc, A{Vr` dJao AWuhr dmnaVmV. Ogo- Bdar
H$mon, Bdar AmZX, Bdar gmX, Bdar ~c, cm^, gmohim,
gHo$V B.
[g.]
Bdar AmZX nw. 1. na_odad$nmV _mZcocm AmZX, gwI. Bdam`m
{R>H$mUr dmQ>Umam AmZX. 2. na_odamnmgyZ {_iUmao gwI. 3. A`V
gwI; Xdr gwI; ~mZX.
Bdar CnmV nw. Xdr Amnmr, M_H$ma; ^`H$a d$nmMm g>
M_H$ma (drO, Yy_Ho$Vy, ^yH$n B.).
[g.]
Bdar F$UmZw~Y nw. na_odar, Xdr KQ>Zm; Bdar Zo_mZo_;
{d{YKQ>Zm; `N>oZo Owicoco Zohg~Y.
[g.]
Bdar H$aUr-H$` r. Z. na_odar crcm; BdaH$V Jmoo>r.
Bdar H$im r. Bdar crcm; na_odar H$`; XodmMo H$me`.
Bdar H$mVwH$ Z. Bdar crcm; BdamZo KS>dyZ AmUcocm M_H$ma;
na_odamMr g{>aMZm, {Z`_Z d maYmYrZ Jmoo>r `mZm hm eX
`moOVmV.
Bdar JmXr r. `m`mgZ; Y_mgZ.
Bdar Mo>m r. na_odar H `, Ioi; Bdar crcm, H$cm.
Bdar Ord-mUr nw. 1. g>rVrc mUr. 2. `moJr; Vmngr.

Bdar V

366 & _amR>r eXH$moe

Bdar V Z. Bdar KQ>Zm, `moOZm, H$m`, nVr; g{>`mnma


Mmc`mgmR>r BdamZo H$$Z R>odcocr `moOZm.
Bdar VoO g`erc _mUgmMo VoO; gmpdH$ _mUgm`m {R>H$mUr
{XgyZ `oUmar H$mVr, ^m.
Bdar XoUo XoUJr Z. 1. BdamZo {Xcocr XoUJr; gmX. 2. O_OmV
JwU; Xdr Jmoo>, XoZ.
Bdar Zme nw. 1. _hmc`; OJm`m eodQ>r hmoUmam _moR>m c`.
2. (c.) _hmgH$Q>; A[a>; AZW; Xdr Amnmr.
Bdar {Z`_- Zo_- Zo_mZo_ nw. Xdr KQ>Zm; ~{c{IV; g{>{Z`_.
Bdar `m` nw. Xodm`m KaMm `m`; Iam, dmV{dH$ `m`.
Bdar ngmam nw. Bda{Z{_V g>r, OJ; OJXwnmr.
Bdar nwf nw. 1. gmYy; dam`merc, nw`nwf. 2. ^moim, gai
dmrMm _mUyg.
Bdar gmX nw. BdamMm gmX; XodmMr H$nm.
Bdar \$i 1. XodmZo {Xcocr dVy; XodmMr XoUJr. 2. nw.
Bdar ~c, ~i Z. AMmQ> e$s; AgmYmaU ~i; Bdar namH$_;
Acm{H$H$, A{V_mZdr gm_`.
Bdar ^mdZm r. gdmr; nw`ercVm; gmYwdmr; na_mW{Z>m.
Bdar _{h_m nw. BdamMo gm_`, lo>d, Wmoadr; crcm, _mhm`.
Bdar _m`m r. nhm : Bda_m`m
Bdar _wm r. Xdr _wm, A`V gVoO; VoO:nwO Aer M`m.
Bdar ` Z. 1. gd g>r. nhm : Bdar V. 2. mUr, Ord,
dZnVr dJao Bda{Z{_V dVwOmV.
Bdar cm^ nw. AH$pnVnUo Pmcocr A`V _moR>r mr.
Bdar cmc nw. nhm : BdamMm cmc
Bdar crcm r. Bdar H$Vr, Ioi; na_odar H$`.
Bdar dmMm r. XoddmUr; AmH$medmUr, gmjmH$ma dJao d$nmZo
qH$dm EImm _hm`m`m _wImVyZ H$Q> hmoUmar dmUr; kmZ.
Bdar gH$n, gHo$V nw. {d{YKQ>Zm; Zo_mZo_; maY.
Bdar gmjmH$ma nw. XodmMo `j XeZ; XodmZo XmI{dcocm M_H$ma;
>mV. nhm : Bda gmjmH$ma
Bdar gy nhm : Bdagy
Bdar gmohim nw. 1. A`V WmQ>mMm, emo^m`w$ Cgd, AmZXXm`r
gJ (g_mamYZm, Ioi, {_adUyH$ dJao). 2. Xodmnr`W Ho$cocm
Cgd, g_ma^ 3. na_odam`m `m g>rVrc KS>m_moS>r, _mUgm`m
Am`w`mVrc KQ>Zm dJao`m qMVZmZo dmQ>Umam AmZX.
Bdar jmo^ nw. 1. Xdr Amnmr, A[a>. 2. Xdr H$mon.
BdaoN>m, Bdar BN>m r. Bdagmm; XodmMr _Or.
BfU Z. BN>m; A{^cmfm : "BfU`mMm `mJw'- CJr 111.[g. Bf]
BfUm r. BN>m; no_; CgwH$Vm; H$miOr; AmWm; Amg$s. gm_m.
eX-cmoHo$fUm; nwofUm; {dmofUm; XmaofUm.
[g. Bf]
BfV {H${d. AeV; WmoS>ogo; qH${MV : "Var A{YH$ Zmoho BfV & _`mXm

B{jV

Z gS>r &' - km 2.358. gm_m. eX- BfXwU, BfXmU, BfeZ,


Bf_m; BfH$a.
[g.]
Bfm r. XmS>m (JmS>rMm, ZmJamMm); BemS>; Ywam : "MT>cm hmoVm
Ymdw{Z Bfod[a Z H${Z Vadmar &'- _momoU 11.50. [g.]
B{fH$m r. Hw$Mcr; ~e : "{MH$mamMr Oer B{fH$m Ver dm{UH$m
H$drMr &&'- {Q>H$ 122.
[g.]
Bg Cm. Be! ; Nr.!; er$:! ; nhm : Be
r. Z. {VaH$ma; {dfmX; ZmngVr. (dm.) Bg hUUo1. {VQ>H$mam, H$Q>mim, ZmngVr XmIdUo : "Bg XoIrc hQ>cr
Zmhr.' 2. EH$X_ Xw:I dmQy>Z "hm`' Ago {dhiUo.
Bgm nw. `oey {V.
Bgm r. Bfm : "_marZ Amnw{c`m Bgm &'- Cfm 10.80.[g. B`m]
Bgm`Z {d. Bmm` {XeoVrc : "`m{g Bgm`Z H$moUr _o{cH$m'Cfm 10.21.
BQ>a nw. JwS>\$m`S>oZVa n{h`mM a{ddmar {VnwZWmnZo {Z{_m
hmoUmam dm{fH$mogd; EH$ {Vr gU.
[B.]
Bhm r. 1. Vrd BN>m. 2. hmVr KoVcoco H$m_; CmoJ; `mnma : "`m
Zmd H$m_ OmU & H$m_{H$`m Vo Bhm nyU &'-E^m 25.7. 2. (_mZg.)
OmUrdnydH$ d ghoVwH$ H Vr H$a`mMr e$s; {Z`U R>od`mMr,
{ZdS> H$a`mMr _ZmMr e$s; BN>me$s.
[g.]
B{hV {d. BpN>coco.
[g.]
Bi^a {H${d. {Xdg^a; XrKH$mc; nwH$i doi : "Bi^am`m H$m_mZ
Vr _oQ>mHw$Q>rcm Amcr hmoVr.'- D$Z 73.
(d.)
BjU Z. 1. AdcmoH$Z; nmhUo. 2. S>mi
o m; Z`Z : "Xodmo C_ofgy_ojUw &
{dZamOw &&'- km 1.15.
[g. Bj]
BjU` Z. EH$ H$maMm Amagm. `mV H$mMoEodOr YmVyMm nm
AgyZ `md$Z {H$aUmMo `mo` VhoZo nW$aU hmo`mH$[aVm Vmo
Kmgy Z Mm J cm MH$MH$sV Ho $ co c m AgVmo . `mMm Cn`mo J
e{H$`o`m doir AmVao{`o nmh`mg VgoM namdVH$ Xw{~UrV
H$aVmV.
[g.]
BjUo g{H$. nmhUo; ~KUo : "Bjmo{Z {e`mMm _oim X`miw &' - Xm{d
222.
[g. Bj.]
B{jV {d. nm{hcoco; AdcmoH$Z Ho$coco.

You might also like