You are on page 1of 120

Am

_amR>r eXH$moe & 225

AmB

AmBJoZ\$c Z. (^m.) ^oXXeH$ g_rH$aUmVrc {d{e> AQ>r nyU


[Am dUmImcr `oUmao H$mhr eX `oWo Z AmT>i`mg "A'
dUmImcr nmhmdoVo.]
Am 1. XodZmJar {cnrVrc Am{U _amR>r dU_mcoVrc Xwgam dU; _amR>r
dU_mcoVrc Xwgam da. WmZnado hd qH$dm XrK. "Jm' _Yrc
"Am' XrK d "JmS>r' `m eXmVrc "Am' hd.
Am CngJ. `OZmXr eXmnydu gm_m`V: nwT>rc AWmZo - (A) cKwVm;
AnVm; H$_rnUm. CXm. AmoU_ =H$m|~Q> (CU_=H$T>V,
AmoU_=qH${MV, CU=H$m|~Q>). (Am) `mVr; gma; dmT>. CXm.
+ Am^moJ=g_r, nyUVm. (^moJ=gwI, Am^moJ=A{YH$ ^moJ,
^moJmMr dmT>). (B) CnH$_mMr _`mXm (A_wH$ nmgyZ) CXm.
Amg_wmV=g_wmnmgyZ, AmO_V:=O_mnmgyZ. (B) AdgmZ;
_`m X m; A V rMr _`m X m. (A_w H $n` V , nmdo V mo ) . CXm.
AmOmZw=JwS>`mn`V, Am_aU=_`yn`V, AmH$U=H$mZmn`V.
(C) AV^yV d g_m{d> _`mXm. CXm. AmH$_U=`mnyZ Q>mH$Uo.
(H$_=OmUo, MmcUo, nmD$c Q>mH$Uo). AmgH$cmV ~=~
dVw_m `mnyZ Amho. (Am+gH$c=gd). (D$) A{V[aV;
AH$maU, dmOdrnojm A{YH$; {ZaWH$; {Vr. CXm. Am^mg,
AmmU, AmhmX, AmKmV (^mg, mU, hmX, KmV `m_mUoM
AW). (E) Am cmd`mZo eXmMm AW dmT>Vmo, _`m{XV hmoVmo,
~XcVmo qH$dm {\$a{dcm OmVmo. CXm. AmJh (Jh=XoUo, KoV`mZVa
`mcmM {MH$Qy>Z amhUo).= hoH$m; AmMma (Ma=MmcUo)=
emm_mUo dmJUyH$ R>odUo; AmJ_Z (J_Z=OmUo)=Odi `oUo;
`oUo; Am_moX (_moX=AmZX)=gwdmg; AmH${V (H${V=H$`)=_yVu;
d$n; AmH$ma.
Am Am Aja CMmaVmZm hmoUmam dZr d Vm|S>mMm hmoUmam AmH$ma
(pWVr). dmgcoco, CKS>coco Vm|S> : "Vd gwgmX _w{Xam BpN>Vgo
KmVH$s H$arV "Am' ho&' - _moAm 4.83. (dm.) Am H$aUo - Vm|S>
OmVrV OmV CKS>Uo (Kgm Vnmg`mgmR>r). Am ngaUo - 1.
Vm|S> CKS>Uo; nXmW Im`mgmR>r Am H$aUo. 2. _XVrgmR>r, X`oMr
`mMZm H$aUo. 3. ^moH$mS> ngaUo. Am dmgUo - 1. M{H$V hmoD$Z
{Z~
w nUo Vm|S> ngaUo, Am H$aUo; Om^B XoU.o 2. ImD$Z Q>mH$`mgmR>r
Vm|S> CKS>Uo. 3. AYrZVm, A{H$VnUm H$~yc H$aUo.
Am Am@Am@ CXJm. H$~yVa, _moa B. n`mZm ~mocmd`mMm eX;
Kmcmd`mMr gmX.
Am CXJm. AmM` d Xw:I `V H$aUmao ZmWH$ A``.

(gmYmaUnUo Ow`m _amR>rVrc "AmB-B Zo gw$ hmoUmao eX


"Eo' "Am`'dUmImcr nmhmdoV.)
AmBH$Q> nw. Vh. (Jmo.)
[H$m. Am`H$x> = `dWm]
AmBH$er g{H$. EoH$erc : "_mOo AmBH$er Vm Vy _w~``m dmQ>o nS>mo
ZwH$m|.' - _gmn 2.4.111.

(Jm.)

H$aUmao Cma.
AmBJoZ _y` Z. (J.) `mo` _y`; {Xcoco g_rH$aU g` H$arc
Ago A`V amerMo _y`.
AmBUr r. CH$Q> BN>m, Amg : "AkmZm{h H$d{VH|$ $n Ho$c|
{dH|&$ Od AmBUr VwPr {Q>H$o &$ nwao hUo&&' 2. gm_`. 3. H$me`;
Znw` : "H$_imdVwamMr AmBUr nwao: `mMm JmBdm' - d 158.
AmBUrnmBUr r. 1. dmgZm; CH$Q> BN>m : "doN>m AmBUr
nmBUr& AOwZogr aUm{JUr& `w H$amd`m_Zt& AmdS>r dgo
Anma&&' - _wAm{X 702. 31.111. 2. gm_`.
AmBV r. aMZm : "gmoim IUmMr AmBV Ho$cr.' - d 54.
AmBVdma a{ddma.
AmBVm-Vr-Vo {d. 1. dV; d`^y; AmnmoAmn V`ma Pmcocm;
dV:{g; d`nyU : "Vmo VwPm Vy AmBVm.' - na_m 4.16. 2.
l_, `Z Z H$aVm mV Pmcocm, {_imcocm : "Xod `m Hw$Ur Xod
`m, AmBVm Amcm Ka nwgw{Z&&' - VwJm.
AmB{VH$m r. {gVm; V`mar; gm_Jr. nhm : AmBVr : "^moOZmMr
AmB{VH$m H$a{dU|& Vo`m H$maU|&&' - {H$nw 145.
AmBVr r. 1. {gVm; V`mar; gm_Jr : "_J hmB^Q>m F${nwam
Omdo`m{M AmBVr H$ AmX[acr&' - F$ 133. 2. {dVma.
[g. Am+`V=`Z H$aUo]
AmBVmoOr {d. 1. H$>m`mdoir JahOa AgUmam d \$cmon^moJm`m
doir _m hOa AgUmam (AmBVm, AmBVmo~m). 2. H$m_ Z H$aVm
\w$H$Q> Cn^moJ KoUmam.
AmBVmoim nw. nmQ>m`m (nwZ{ddm{hV) rcm {V`m nydu`m
Zd`mnmgyZ Pmcocm _wcJm. ({V`m Xwg`m Zd`mg _m hm
_wcJm Am`Vm {_imcocm AgVmo.).
AmBZXmZ nw. 1. H$m`Xo~mO; H$m`Xon{S>V. 2.H$m`m`m kmZmMm
\$m`Xm KoD$Z Xwg`mg \$g{dUmam (_Zw`).
[\$m.]
AmBZr r. CgwH$Vm; Iw_Iw_r; `wVr : "nwab ^wOmMr AmBZr' - Ch 909.
AmBgH$s_ Z. XyY, Xhr, ag qH$dm `mgma`m nmVi nXmWmV gmIa
(VgoM ~Xm_, Ho$ea) KmcyZ JmoR>dyZ Ho$cocm Im`mMm nXmW :
"AmBH$s_ V`ma Pm`mda W_ Vo erVH$moR>mamV gmR>drV AgV.'
- _mAm 172.
[B.]
AmBX-Xm-Xo ( {H${d. 1. `oUmam; nwT>o; nwT>rc dfu; AmJm_r :
"gaH$maMo dMZmMr H$m`_r H$er V| AmBXo OhamV `oBc.' _Bgm 10.166. 2. `Xm; `m gmct.
[\$m. Am`Xm]
AmB r. 1. OZZr; O_ XoUmar r; _mVm : "AmB dXo, ~m Z _mZt
gH$Q>' - Xm{d 160. 2. OJX~m; Xodr; Xodr`m ZmdmnwT>o cmdmd`mMo
CnnX. CXm. VwH$mB, ViOmB, hmigmB, _arAmB, OZmB, ~{hUmB.
o_ d AmXa Xe{dUmam eX. CXm. aIw_mB, {dR>mB, ~{hUmB.
3. (gm_m`V:) Xodr : "AmBMm Zdgw Zmht nwa{dcm - Xm{d 347.
4. O_rZ (H$mir AmB, nmT>ar AmB). 5. Xodr (amoJ); \$moS>m.

AmB

226 & _amR>r eXH$moe

[g. Am`}]. (dm.) AmBda ZmS>m gmoS>Uo - ({edr, enW)


_mVJ_Z H$aUo; _mVoer `{^Mma H$aUo.
AmB ``. EH$ ^mdXeH$ ``. hm {deofUmg cmdcm AgVm
^mddmMH$ Zm_ V`ma hmoV,o CXm. ^co-^cmB, Hw$Ma-Hw$MamB, Za_Za_mB, Zdc-ZdcmB, Jmoc-JmocmB, _hmJ-_hmJmB, dVdVmB, {Zim-{ZimB.
[\$m.]
AmBAmJ Z. AmBnUm, _m`nUm `m AJmnmgyZ `oVmo Vo AJ; rMo
qH$dm m`m`m _mXrMo OZZ|{` d AmVrc J^me`mMm ^mJ; JwmJ.
AmB H$mir r. eoVO_rZ. hr AmBgmaIr nmofU H$aUmar AgVo
hUyZ AmXamWu.
[AmB+H$mir=eoVO_rZ]
AmBV nw. Zme; ZmgmS>r; {~KmS>; XwXem; hamUr : "_wcH$mMm AmBV
^mar Omcm Amho.' - _Bgm 10.61.
AmBZBeamH$V r. ^mJrXmar`m AQ>r; H$ama.
[\$m.]
AmBnmT>a r. JmdR>mU; Jmd `m O{_Zrda dgVmo Vr O_rZ. hr
eoVr`m {Zn`moJr, gmYmaU nmT>`m aJmMr AgVo.
AmBnmoaH$m {d. AmBdmMyZ CKS>m nS>cocm; `mMr AmB _ocr Amho
Aer _wco : "AmBnmoaH$s nmoao Omcr d Vr AmOrZo gm^micocr
Agcr hUOo Vr A{Ve` cmS>H$s hmoD$Z WmoS>r~hV N>m{XQ>hr
hmoVmV.' - JUnVamd 12.
AmB~mB r. 1. AmBgmaIr, d`mZo lo>, gwd^mdr ~mB; _mVog_mZ
r. 2. eoOmaMr ~mB; eoOmanmOmaMr r; eoOmarU. 3.H$moUrVar
~mB; r. (dm.) AmB~mB H$aUo - Iwem_V H$aUo; Jm|OmaUo.
AmB~mn (AmB~mn) nw. Ad. AmB d ~mn; dS>rc d _mVmolr; _mVm
d {nVm. Ad. (dm.) AmB~mn CaUo - AmB~mnmd$Z
doS>mdmH$S>m {e`m XoUo. AmB~mnmd$Z nmdUo - AmB~mn
CaUo; doS>mdmH$S>m {e`m XoUo; AmB~mnm~c dmBQ> ~mocUo.
AmB_m EH$ hH$, H$a.
AmB_mB r. `mnH$ AWmZo ~mB; EImXr AmBgmaIr _mZcocr r.
_mCcr; AmB~mB. (dm.) AmB_mB CaUo - AmBd$Z {e`m XoU.o
AmB_mB H$aUo- Iwf_H$ar H$aUo; J`md`m H$aUo; _ZYaUr H$aUo;
AmOd H$aUo; {dZ{dUo. AmB _mB Oo ~oQ>r H$aUo - AmB _mBd$Z
{e`m XoUo : "damVXma nmhZ ZmBH$mg amJ Amcm. `mZr damVXmamg
AmB_mB Oo$~oQ>r H$$Z damV _mKmar Q>mH$cr'. - _Bgm1.4.
AmBg r. AmB; _mVm; Xodr; c_r : "AmBg cmJo H$s ~{hU cmJo
gmJ {edeVrMo Zmd' - _gmn 1.1.4.
(H$m|. Jm.)
AmBg\w$Q> Z. XyY, \$imMm ag Am{U gmIa `mMr ~\$m`m gmhm`mZo
JmoR>dyZ Ho$cocr H$mS>r.
AmBg_mBg Z. Iwfm_VImoar; AOrOr. (dm.) AmBg_mBg H$aUo
- JmoS> JmoS> ~mocyZ R>H${dUo.
AmBgmgam-gmgy AmOogmgam - gmgy.
[VOm.]
AmBXo {H${d. `mnwT>o.

(AmC Zo gw$ hmoUmao H$mhr eX "Am-Amd' `m dUmImcr


nmhmdoV.)

AmD$V

AmC r. AmB : "d{hcr Jo Ym`o ~mocdr AmCdoVo' - {ed 828.


[H$. A_,Ad]
AmCH$-I-j Z. Am`w`; h`mV; Or{dV : "Zmht {\$Q>cr Agmogr
Xodm AmCH$ {Xcm WmoS>m&' - Eonmo 89; "hmVm-nm`mcm AmD$H$
_mJZmao hm`rV g_Xo.' - dmidU 75.
[g. Am`w`]
AmCQ> {d. IoimVyZ ~mX : "H$moUr Var AmCQ> Pmc.' - IS>}Kmem
45. (dm.) AmCQ> hmoUo - 1. ~mX hmoUo. 2. qPJ `oUo; _nmZmZo
~ohmof hmoUo : "Am_`mnH$s H$moUrhr ZdQ>mH$ R>moHy$Zhr AmCQ> Pmcm
ZhVm.' - dmgy 69.
[B.]
AmCQ>-D$Q>-Ho$ AmQ>; gmS>oVrZ.
AmCQ>nrR> Z. gmS>oVrZ _mmMo Am|H$ma $n : "AmCQ>nrR>rMr XwaJwir'
- kmJm 488.
AmCQ> hmD$g Z. ~J`m`m AmdmamVM ~mYcoco N>moQ>o Ka. [B.]
AmCR> {d. AmQ>, gmS>Vo rZ : "Vgr Vo Hw$ S>{cZr& _moQ>H$s AmCR> diUr&'
- km 6.223.
[g. AYg]
AmCR>mdo {d. gmS>oVrZ _mm`m ncrH$S>rc hUOo ~nX : "Xodm Vy
Aja& AmCR>m{d`o _mo{g na&&' - amkm 11.302.
AmCVmMr nmg ZmJamMm \$mi : "eoV| H$mnyZ Mmamdr, AmCVm`m
nmgm dJao `md|, `m_mU| H$[aVmV.' - noX^m 20 n Z. 203.
AmC`m nw. 1. eoVmV H$m_ H$aUmam. 2.eoVmV H$m_ H$a`m`m d`mMm
_wcJm; AmVmda H$m_ H$aUmam nmoaJm.
AmCa Z. nya : "gwImM| AmCa cmoQ>co &'
AmC{V r. ^modam : "nS>cr gJm_mMr AmC{V &' - Ch 1802.
AmCco {d. doJio; {Zamio; dm`co : "Mmht doX`mgt AmCc| R>o{dc|&
~ir{g {XYc| ~{cXmZ&&' - ~ 198.
AmCdm r. 1. _mVm; AmB; lo> r : "gwH$w hU| AmBH|$ n[a{jVm&
p_Ur AmCdoMo $n nmVm& `Vrgr Amcr&&' - d 68.
AmC(D$)g r. AmB; _mVm; AmBg : "Vm`| AmCg| dmam Km{cc|
Ag{V' - crM 1.14.
AmCO : nhm : AmqdO
AmD$ r. _mVm; ~mB; AmB : "AmD$ gdkmVo {dZdm &' -CM 2. d
r.
[H$m. Adm]
AmD$ ``. 1. p`mZm CoeyZ AmXamWu ``. CXm. {OOmD$. 2.
AmdS>r ZmdmMo g{jV $n.
AmD$ r. 1. hc`m ercmMr r; (c.) Amdm; AdmOr. 2.
(gm_m`V:) r.
[g. A~m]
AmD$ nw. VZ; WmZ : "AmBMm AmD$ V| {nD$ cmJoc.' - Zr 100.
AmD$ Z. 1. H$hUo, {dhiUo; _maVmZm H$mT>cocm qH$dm AgmM
Xw:ImMm CXJma. 2. H$m Hy$ H$aUo; ZH$ma Xe{dUo.[d. Am+D$]
AmD$Q>H$s-Ho$ nhm : AdQ>H$s, AdQ>r, AmQ>
AmD$S> gmS>oVrZ hmVmMm nwf (_moO`mMo _mn).
AmD$S> nw. 1. Q>nm. 2. ~XwH$s`m Jmoir`m Q>`mBVHo$ AVa.
AmD$V Z. _mgo Ya`mMo Omio. (Hw$.)
[g. Am`wY]

AmD$VH$s

_amR>r eXH$moe & 227

AmH$U

AmD$VH$s r. nmQ>cmMm hH$ hUyZ `oH$ ZmJam_mJo `mcm

AmH$S>r r. ^mVmMr H$modir cm|~. (dm.) AmH$S>r diUo -

Xo`mV `oUmao R>am{dH$ _mn.


AmEVwQ>r {d. {ZVoO : "Voh{i Hw$MndVmMm KmQ>r : diKVm S>moio
Omco AmEVwQ>r&' - {ed 559. [H$. Am`=_mU+g. w{Q>]
AmAmo nw. AmH$Vr; $n; AmH$ma : "O[a _mOm gt _moQ>H$m{M AmAmo&
V[a MamMam H$gm ^mAmo&' - {ed 394.
[g. AmH$ma]
AmH$ nw. 1. aWmMm, JmS>rMm H$Um; AmI : "gdmacm aW, aWmMm
_moS>cm AmH$.' -Ogm 222. 2. (KS>H$m_) cmoIS >mMm cm~ VwH$S>m,
H$m~; JO; dma.
[g.]
AmH$Q> Z. Ym`mVrc IS>m, _mVr B`mXr H$Mam.
AmH$Q>o Z. _wcmZm Pmond`mMr H$mnS>r Pmoir.
AmH$S> gmgy r. ~m`H$moMr dS>rc ~hrU; dS>rc _ohUr. (d.)
AmH$S>m nw. 1. g`m; AH$; J{UVmVrc EH$ {Mh. 2. aH$_.
AmH$S>m. nw. 1. ~mH$Xma, dmH$S>o Q>moH$; AmH$S>r; hH$. 2. (c.) qdMy
qH$dm IoH$S>mMr ZmJr. 3. cm~ {_aMr qH$dm qMM. CXm. qMMoMm
AmH$S>m. 4. Q>moH$; e|S>m : "Vgo Amdmiwdmdar AmH$S>o; YJYJrV
XmT>mMo&' - km 11.363. 5. KmoS>m (N>rMr daMr {nZ B.).
6. (OaVma YXm) {\$aH$sVyZ OmUm`m Vmaog EH$mM {XeoZo {\$a`mg
cmdUmao `. 7. AJR>m.(Jmo.) 8. Ho$eaMZm `dpWV amhmdr
hUyZ dmnacr OmUmar YmVyMr qH$dm cpQ>H$Mr BJO
r `y AmH$mamMr
{nZ. 9. {_emMm AmH$S>m.[g. AH$].(dm.) AmH$S>m _moS>Uo ~gUo - {d`mnydu Jm` qH$dm hg `m OZmdam`m T>wJUm`m
Xmohr ~mOy Imoc OmUo. AmH$S>m cmJUo - _Q>`m`m OwJmamV
`m AmH$S>mda ngo cmdco AgVrc Vmo AmH$S>m `oUo. AmH$S>m
diUo - WS>rZo qH$dm ^rVrZo AJ AmIS>Uo. AmH$S>mda ngo
cmdUo - _Q>`m`m AmH$S>mda ngo cmdUo: "~mnyZ m AmH$S>mda
ngo cmdm`Mm ZmX cmJcm`.' - chmir 24. AmH$S>mg `oUo
- dmH$Uo; {nH$Uo (eoV, nrH$, Ym`mMr H$Ugo) : "{H$`oH$ ^ma|
AmH$S>m cdVr.' - g 12.43. AmH$S>mg cdUo - cm|~Uo
- nhm : AmH$S>mV `oUo.
AmH$S>r {d. nmUr Z {_gicoco, H$moao, {Zago (XyY). (H$a.)
AmH$S>r r. WS>r dmOyZ ^aUmao H$mnao.(Jmo.) 2. chmZ _wcm`m
nmoQ>mV hmoUmam d hmVmnm`mg AmMHo$ ~gUmam amoJ.
AmH$S>r r. 1. CMmdarc \w$co, \$io dJao VmoS>`mgmR>r EH$m CM
H$mR>rcm H$mo`Vr, {dim qH$dm VemM H$maMo dmH$S>m AmH$mamMo
nmVo ~mYZy Ho$coco gmYZ : "AmH$S>r Immda Q>mH$cr..' - JmoVmdim
48. 2. H$_aocm H$mo`Vr R>od`mgmR>r EH$m Xmoarcm Joi Ho$cocm
cmH$S>mMm VwH$S>m ~mYyZ Ho$coco gmYZ.(H$mo.) 3. ZmJamMo Oy `mcm
~mYVmV Vmo _w` XmS>m. 4. Xw~oi`mgmaIo {M`mMm Jin>m
~mY`mMo EH$ h`ma; EH$s; BMH$s. 5. g_oi (g~i) (S> _ d
S>H$m) dmO{d`mMr doVmMr dmH${dcocr chmZ H$mR>r. 6. (gmoZmar
YXm) Vmam H$mT>`m`m Jmdr Zmdm`m R>moH$`mda ~gdcocr OmS>
n>rMr H$_mZ. (Im.)

^mVmMr cm|~ XmUoXma Pmcr H$s Vr dOZmZo Imcr cm|~Vo `mg


AmH$S>r diUo Ago hUVmV.
AmH$S>r nmZm nw. (`A.) ZQ>-~moQ> dJao K> {ni`mH$[aVm V`ma
Ho$cocm AmH$S>mgmaIm nmZm.
AmH$S>r amoYr {d. (d.) AmH$S>r Wm~{dUmao (AmfY).
AmH$Sy>, AmISy> {d. {e>; J{d>; \$mOrc EoQ> Agcocm; MmaMmKmV
Z {_giUmam; Oamem `emZo \w$em$Z OmUmam : "Z`ZZo ~r.E.cm
\$Q>cmg {_i{dcmZ nU AmH$Sy> {XgV Zmhr.' - chmir 3.
AmH$Sy>~mOr r. {eQ>nUm; \w$emaH$s; J{d>nUm : "namO`mZr EdT>r
AmH$Sy>~mOr H$am`cm ZH$mo hmoVr.' - chmir 256.
AmH$S>no H$ Z. AmH$S>do mar Agcocm VVm, H$mo>H$.[g. AH$+nH$]
AmH$S>on{S>V nw. g`memmVrc Vk. (CnamoYmZo) AmH$S>odmarMo
\$mOrc doS> AgUmam _Zw`.
[g. AH$+n{S>V]
AmH$S>o ~hma {d. Ho$di AmH$S>o_moS> H$aUmam : ".. AWemk
ho Ho$di AmH$S>o~hma R>aco.' - ZmZo 231.
AmH$S>o~mOr r.1. Ho$di AmH$S>o, AmH$S>odmar gmJyZ cmoH$mZm JwJ
H$aUo, Jn ~gdUo; AmH$S>m`m IoimV a_yZ OmUo; AmH$S>mMo
{hemo~ _mS>yZ AmS>mIo ~gdUo; _yi ZmH$S>,o \$c{ZnmrH$S>o Xwcj

H$$Z Ho$di AmH$S>mV a_Uo. 2. OwJmamVrc AmH$S>mda ngo


cmd`mMm ZmX : "~mny AmH$S>o~mOr {H$Vr {Xdg H$arV AmhoV?'
- chmir 25.
AmH$S>o_moS> r. EImm jomVrc AmH$S>mMr dJdma, Vnercdma
d nVera Aer _mS>Ur d `mg~YrMr ~oarO, dOm~mH$s B.;
{hemo~ : "... AhdmcmVrc AmH$S>o_moS> `m g~Yr ~moYX R>aoc.'
- YamJmcoI 341.
AmH$S>odma {H${d. AmH$S>m`m AmYmamZo; AmH$S>o XoD$Z.
AmH$S>do mar r.1. AmH$S>m`m d$nmV {Xcocr dVwpWVr n>
H$aUmar _m{hVr. 2. EImm {df`m`m A`mgmH$[aVm AmH$S>mV
Jmoim Ho$cocr _m{hVr, {dcofU, dJdmar B`mXr.
AmH$S>oem Z. H$moU`mhr jomVrc kmZ qH$dm _m{hVr n[a_mUm_H$
n[a^mfoV Jmoim H$aUo, {VMr dJdmar H$aUo d {M{H$gm H$aUo.
`mM_mUo `m _m{hVrMo cmoH$g`o`m gX^mV g^m`Vo`m
{ZH$fmda {dcofU H$aUo; g`mem, gmp`H$s.
AmH$U Z. 1. EH$Xm _iUr Ho$cocr H$Ugo (Om|Yim, ~mOar B. Mr)
2. (H$mhr mVmV) Xwgar _iUr Pm`mZVaMo Ym`. nhm : _XZ.
3. Ym`mMr _iUr Pm`mZVa Cacoco; _mVr, IS>o {_gicoco
Ym`; _mVoao.[g. AmH$>+H$U] (dm.) AmH$U {ZKUo - 1.{n>m
nS>Uo; A{Ve` _ohZV nS>Uo; A{Ve` X_yZ WH$Uo. 2. Imr
hmoUo.
(d.)
AmH$U H$S>do Z. 1. Jm`mVrc nmcwnX, `mM `m Jmo>rMr nwZamdmr.
AmH$U Z. 1. dm\$m : "AmH$U nmSy>Z AmXrM CgmM dmda V`ma
H$$Z R>odc hV - aV 52. 2. IU; Imocr : "hm`mgmR>r EH$m

AmH$U-Um

228 & _amR>r eXH$moe

EH$m AmH$Umcm VrZ VrZ n`o amoO.' - Iimi 58.


2. (c.) EH$Xm ZmH$macocr Jmo> nwhm nwhm H$mT>Uo; {dZVr H$aUo;
On_mi KoUo, VwUVwUo JmUo, KmoH$Uo.
3. EImm`m ^mfUmV dmadma `oUmam eX; nmXnyaU
[JwO. AmH$S>r, AmIUr].
AmH$U-Um nw. {~X, namH$_mMr IyU. nydu EImmcm qOH$`mda
`mMo Zmd VmoS>mda qH$dm nOUmda ImoXyZ Vmo nm`mV KmcrV.
AmH$Um {d. A{H$V, Vm~oXma.
AmH$Ur r. agm.
[H$m.]
AmH$Ur r. 1. AmIUr; aoKm AmI`mMr n>r. 2. noQ>rMm H$nm.
3. `moOZm; $naofm; {MmH$Vr. 4. amoJr OZmdamZm S>mJ`mMr giB.
AmH$~X {d. g~Y; gnyU; nyU; nwam (_mcmda qH$_VrMm AmH$S>m
KmcyZ d BVa gd Jmo>r nw`m H$$Z V`ma Ho$cocm _mc). : "AmJXr
AmH$~X VmdS>rV Jmdcr.' - aV 92.
[g. AH$+~XY]
AmH$` r. AH$m.
(Jmo.)
AmH$a nw. ImU; R>do m; gmR>m; gJh ; AmJa. CXm. Hw$gw_mH$a : "F$Vy_ mOt
Hw$gw_mH$ &$ dgVw Vmo _r&&' - km 10.283.
[g.]
AmH$aJW nw. _moR>o, OmS> nwVH$; _yiJW; AmYma JW; MS> JW :
"{deof AJmMmM (AZw_mZ, `j B.) {dMma H$aUm`m JWmg
H$aU JW hU`mMr ^maVr`mV Mmc Amho. CcQ> gd ~mOyMm
{dMma H$aUm`m JW mg AmH$aJW (gdmJn[anyU) Ago Vo hUVmV.'
- ^mV 281.82.
AmH$aO {d. ImUrVyZ {ZKmcocm; gdm}m_; gdm}H$>.
[g.]
AmH$aUo C{H$. AmH$ma XoUo, `oUo; Cn hmoUo, H$aUo : "AmH$ac| O|
O| _m{`H$ V| Ia|&' - ~ JmWm 212.
[g. Am+H$]
AmH$aVmi-ir nw. r. h>r; _mWo{\$$; H$OmJ; ImoS>H$a; XmS>Jm.
AmH$agUo {H$. 1. OmoamZo AmoTy>Z, AmdiyZ, H$aH$MyZ, K> ~mYUo;
AmH$gUo; gH$moMUo; AmIS>Uo; AmQ>Uo. 2.AmoT>Uo, AmoT>cm OmUo;
AmH$fUo. 3. ewH$ hmoUo; gwH$Uo (Jim, Or^). 4. AJmcm AmoT>
cmJUo. 5. AmVm Zmhrer hmoUo.
[g. Am+H$f]
AmH$akmZ Z. I{ZOkmZ; ImUrg~Yr emmMo kmZ, _m{hVr;
O{_ZrMr narjm H$$Z O{_ZrImcr Agco`m I{ZOm~cMo kmZ
H$$Z Xo`mMr {dm, em.
[g.]
AmH$am g. r. H$m|~.
AmH$arV {d. 1. A{Ve`; \$ma; _mUm~mhoaMm : "ZH$mo H$ AmJh
AmH$[aV&' -cm 122. 2. c~mS>; YyV; \$mOrc : "cB AVaMr
Imoc _moR>r da ZQ> Ho$di gm{dH$ {Xggr& Jar~ arVrZ| H$$Z
AmH$[aVnUt OZt Aggr&' -hmocm 89. 3. doS>odmH$S>o, AK{Q>V :
"Zmhr _r dmJco AmH$arV.' - Ogm 269.
AmH$arV Z. ImoQ>o; CcQ>onmcQ>o; c~mS>r : "`mdar {ZcmonVr {ddZmW
^Q>m~a~a gmJmoZ nmR>{dco H$s, Vwhr AmH$[aV H$arVm Am{U nmR>
am{IVm Am{U gImo~mdar AmH$arV hmoBc Vohm H$gr nmR>r amImoZm.'
- nwaX 3.140.

AmH${cV

AmH$amoQ> AmH$moS> : "~Xm_| AmH$amoQ>| {Ig{_g CV`m AmUdr`m


gdJm&' - gmh 3.48.
AmH$IUo g{H$. AmH$fyZ KoUo; AmoTy>Z KoUo : "Vohr Vo gpV
AmH${Icr&' - crMny 202.
AmH$U {H${d. H$mZmn`V : "YZw` AmH$U AmoTy>Z ~mU gmoS>cm.'
{d. H$mZmn`V cm~. CXm. AmH$UZ`Z-cmoMZ.
[g.]
AmH$UUo C{H$. EoH$Uo; ldU H$aUo; cj XoUo : "ho AmH$Uw{Z nyU VyU
{d^dkmZmUd, j_mnVr&' -Amgrd 9.
[g.]
AmH$UZ Z. ldU; EoH$Uo : "n[a AmH$UZt Zmht& MmS> Oar&&' -km
18.1489.
[g.]
AmH${UV {d. EoH$coco.
[g.]
AmH$_ Z. AmH$_U : "OS>mMoVZmMr AmH$_eVr' - _y 650.
AmH$fH$ {d. AmoTy>Z KoUmam; AmoT>Umam; IoMUmam. (c.) _ZmodoYH$,
{Mm a_{dUmao; gwXa.
[g.]
AmH$fH$sS>m r. 1. Ioi (gm|JQ>m, ~w{~i B.) 2. _c`w
(64 H$cmnH$s EH$).
[g.]
AmH$fU Z. 1. AmoT>Zy KoU;o IoMZy KoU.o 2. (c.) doYZy KoUo (_Z, {Mm
dJa)o , AmoT>m, AmoT> (_ZmMr). 3. AmHw$ MZ; AmH$agUo. 4. AmoT>yZ
Ko`mMr eVr. 5. (gJrV) dmmMr dmOVr Vma VmUyZ {V`mda
ZIrMm AmKmV H$$Z CM da H$mT>Uo.
[g.]
AmH$fUo C{H$. 1. AmoTy>Z KoUo; doYyZ KoUo; AmH${fV H$aUo : "VjH$
AmH$fy{Z Amhr & nmS>rV Agm| B`| hmo_t &' -_wAm{X 11.137.
2. AmHw$ MZ nmdUo; K> hmoU;o AmH$agUo : "AJm {h_ Oo AmH$fc&| '
-km 14.276. 3. o_ Cn H$aUo.
[g. Am+H$f]
AmH${fV {d. 1. doYyZ KoVcocm; AmoTy>Z KoVcocm; AmoT>cm Jococm;
IoMcm Jococm; _mo{hV Pmcocm. 2. gHw${MV; K> Ho$cocm;
AmH$agcocm.
[g.]
AmH$cUo g_OUo, ~moY hmoUo; cjmV `oUo.
[g. AH$c]
AmH$cZ Z. 1. ~moY; g_O; JhUeVr; kmZ. 2. ZrQ> g_OUo;
cjmV `oUo. 3. ~YZ; Amim; Vm~m; dMd; namdm H$aUo; (H$m`)
H$$ Z XoUo. 4. g_mdoe; `mnUo; AmV KoUo; gmR>dUo; JhU
H$aUo.
[g.]
AmH$cZr` {d. g_O`mOmoJm; ~w{J`; JhU H$a`mOmoJm.
[g.]
AmH$c~X {d. gnyU.
AmH$c~Xr r. hemar; ehmUnU; _wgo{Jar : "_ema{ZcoMo
AmH$c~XrZo Am_Mo gaH$maMm \$m`Xm H$_noe Mmirg cjmg
`oH$gmcm Omcm (g~~ `mg) BZm_ Jmd ghm hOmamMm mV gwaV
AR>m{dgr, `oWo md`mMm _mZg.' - emXd| 6.[\$m. Ac_X]
AmH$cm {d. A{H$V.
AmH${cV {d. 1. AmH$cZ Ho$coc;o ZrQ> g_Ococ;o ZrQ> JhU Ho$coco :
"Vmo AeV: AmH${cV d AeV:M {dco{fV...' - AYma`mm
16. 2. AmQ>mo`mV Amcocm; ~mYcocm.
[g.]

AmH$cr

_amR>r eXH$moe & 229

AmH$cr Z. (_mgo nH$S>`mMo) chmZ Omio.


(H$m|.)
AmH$n A. 1. ~hXodm`m g~Y {Xdgmn`V (hUOo 43 H$moQ>r
20 cj _mZd-df} BVH$m H$mi hmoBn`V). 2. (c.) \$ma A_`mX
H$minmdoVmo; OJm`m AVmn`V : "AmH$n Am`w` hmdo V`m
Hw$im& _m{P`m gH$im h[a{M`m Xmgm&'
[g.]
AmH$dmV Z. EH$ doi OodyZ amhUo.
(Hw$.)
AmH$g nw. of; _ga; Xw>mdm; da; moh; AXmdV : "_{U_cmZo `m
cmoH$m{df`r AmH$g Yacm.' - dOm 61.
[Aa.]
AmH$gImoa {d. IwZer; _gar; Xw>; _ZmV AT>r ~miJUmam.
AmH$gH$moer r. of; AmH$g; C>o H$mT>U;o da; d_Z` : "am_MnV
AmnmMm H$ma^ma AmH$gH$moerMm. H$[aVm gJt _cm ajmd|.' Eocog 6403.
AmH$gUo A{H$. 1.AmHw$MZ nmdUo; gH$moM nmdUo; AmIyS> hmoUo;
AmQ>Uo; chmZ hmoUo : "gwI dmT>`m Am`w`m~amo~a AmH$gV OmV.'
- na 71. 2. cm~r Xr H$_r hmoUo.
[g.]
AmH$ga {d. cZmg `mo` AgyZhr cZmdmMyZ am{hcocm nwf qH$dm
r; Hw$_ma, Hw$_mar.
[H$m. AH$ = _moR>m]
AmH$gm~moH$er {H${d. _moR>o cm~cMH$ gya H$mTy>Z (aS>Uo).
AmH$gmdm Z. AmH$mS>VmS>d; ZmQ>H$s Am{d^md AJa ~mocUr. (Jmo.)
[nmoVw. Amgmd]
AmH$p_H$ {d. AMmZH$; AZno{jV; AH$_mV; Ad{MV KS>coco,
Amcoco.
[g.]
AmH$p_H$Vm {Z{Y(Yr) nw. nwT>o CX^dUm`m gJmgmR>r doJim
amIyZ R>odcocm ngm.
AmH$p_H$ aOm r. {H$aH$moi aOm (gw>r).
AmH$i Z. 1. AmH$cZ : "~hm{XH$m Z H$io Imoi& Vo ho AmH$i
Y[a`ocr.' - VwJm 223. 2. (c.) na~; AZmH$cZr` : "Ago
Vmo AmH$i doXemm' -MmoIm.
[g.]
AmH$iU Z. g_O`mMr eVr; {ddoH$~wr : "{ddoH$ {dgacm
AmH$iU&' - E^m 23.958.
[g. AmH$cZ]
AmH$iUo C{H$. 1. g_OUo; ~moY hmoUo; cjmV `oUo; AmQ>mo`mV,
Amdm`mV `oUo : "{H$Vr g_wXm` AmH$ioZm &' - Xmg 19.10.11.
2. AmoTy>Z KoUo; de H$aUo; dmYrZ R>odUo : "VwPo Hw$ec Zm_ ~m
hiwhiy _Zm AmH$cr &' - Ho$H$m 74. 3. Odi KoUo; AmoT>Uo;
Hw$admiUo; (c.) Mw~Uo. 4. (c.) AmdaUo; qH${MV _`m{XV H$aUo
(YXm, H$aU dJao). 5. AmoT>Uo; {ZJh H$aUo; Vm`mV R>odUo;
~mYUo : "nar `m Jd} AmH${ict' - amgn 2598. 6. gmnS>Uo :
"Ah gmoh ~ AmH$ico' - VwJm 4036. PmH$moiUo; `mncm
OmUo : "Vgm Vmo YZwY _hm_moh|& AmH${icm&' - km 1.190. 7.
OmUUo; ~mYUo; g_m{d> H$aUo.
[g. AmH$cZ]
AmH$iVr {d. r. gjon H$aUmar; WmoS>`mV gmJUmar : "Z hm`o
ZH$mMr YmdUr :V[a AmH$iVr`m dmUr: ^oXw XmC' - km. 653.
AmH$R> {H${d. 1. H$R>mn`V; J`mn`V. (c.) ^anoQ>, VVr hmoBn `V;

AmH$ma

_ZgmoV (^moOZ, Oc, gH$Q> B.qH$dm `mV ~wS>Uo, {Z_Z


hmoUo) : "{h_moXH|$ AmH$R>|o&' -km 17.258. 2. gdVmonar;
_Z:nydH$ : "{XpdO` {cImUmV AmH$R> ~wS>mcm hmoVm.' hrdmA 27.
[g.]
AmH$R>Uo C{H$. JmR>Uo; AmQ>monUo (nH$S>Uo, YaUo) : "Xod ^moim ^mdo
^Vm nmR>monmR>r & C{MVm AmH$R>r _mKmo_mK &'
AmH$R>_`mX {H${d H$R>mn`V, J`mn`V.
AmH${nV Z. Z`mVrc EH$ A{^Z`, Z`m_`o S>moHo$ Imcr d da
hiyhiy hmcdUo. `m A{^Z`mZo AmoiI nQ>Uo, CnXoe H$aUo,
Z {dMmaUo, dm^m{dH$ ^mfU B`mXr Jmo>r `V Ho$`m
OmVmV.
[g.]
AmH$m r. nhm : AH$m. 2. Am`m.(Jmo.)
A. {ZaWH$ eX; AmH$m~mH$m (Amo R>mo _mUo) : "AmH$m hUVm
~mH$m `oV Zmht = Amo hUVm R>mo `oV Zmht;' AS>mUr; Ajaey.
AmH$mQ>mH$m nw. AmQ>moH$m; AXmO.
(d.)
AmH$mS> nw. AmfmT> : "AH$amdr _mPr Amodr AmH$mS>r EH$mXer&' Ogm 32.
AmH$mS>m nw. Hw$nU Agco`m nagmV Om`m`m dmQ>oVrc ~oSo;
dmS>`m`m dmQ>oV nwaco`m Xw~oi`mdarc AmS>do cmHy$S>.(hoQ.)>
AmH$mVcm {d. hnmncocm.
(d.)
AmH$m~mB r. 1. nhm : AH$m~mB. 2. XwXd ; : "AmH$m~mBMm \o$am.'
Mo r, AdXeoMr BN>m H$aUo.
(dm.) AmH$m~mB AmR>dUo - XwXe
AmH$m` r. dS>rc ~hrU; d`mod r.
AmH$ma nw. 1.AmH$Vr; R>odU; $n; KS>U; _yVu : "n ~~rOm
Omhcm AHw$ &$Kmofd{Z ZmXmH$m &$' - km 9.275. 2.
~md$n; XoImdm. 3. (c.) gm`; gm`. 4. _Zmda R>gcocr
AmH$Vr, R>gm, _yVu; _Zmda Pmcocm n[aUm_, H$nZm, Jh. 5.
(nyUVog `oUm`m H$m_m`m, Ym`m qH$dm `moOco`m Jmo>t`m
_gcVr B.) d$nmMm {ZpMVnUm. 6. IM; Z\$m; Cn; dgyc
B`mXr Jmo>tMm AO_mg, AXmO; O_m~XrMm AXmO; R>amdUr.
7. IyU; {Mh; AXmO; {XXeZ. 8. (J.) AmH$Vr; {M. 9.
(J.) AmH${V_mZ; n[a_mU. 10. nV; dmJUyH$; amhUr; Mmc;
T>~; arV; Vhm : "`m arVt ~hV AmH$ma| {VZ| Pm{S>Vm&' - nM 26.
11. ndrVrc EH$Xa dVwOmV; {dd : "Var Vr h[arMr kmZ H$im
Ho$di& hm AmH$ma AdKm VwPm Ioi&' - h[a 24.87. 12.
O{_ZrMm gmam. 13. qH$_V. 14. (H$a.) Amd; Am{d^md. 15.
EImm dVyMm {d{e> AmH$ma. gm_m.eX - _S>cmH$ma, MH$mH$ma,
JmocmH$ma, dVwimH$ma B. 16. ^md : "AV:H$aUmMo AmH$ma hUOo
VaJ ....' - Omo\w$ 285. 17. Jmoim~oarO; {hemo~. [g.] (dm.)
AmH$ma XmIdUo - 1. {_f H$aUo; Amd AmUUo; T>m|J H$aUo;
~hmUm H$aUo. 2. EImm Jmo>rMo d$n, _mZ XmIdUo, `V
H$aUo. AmH$mamV OmUo - `W OmUo; Ag\$c hmoUo. (Zm.)
AmH$mamg `oUo - 1. EImXr Jmo>, YXm, XwIUo, H$m_ B. {dd{jV

AmH$maH$

230 & _amR>r eXH$moe

d$nmg `oUo; aJmg `oUo; _yV d$nmV `oUo; JmoMma hmoUo : "H$_
Amc| hmo AmH$mam.' - {d^yV 25. 2. \$img `oUo : "`mMr AdWm
VrM Vw_Mr nwT>| `oBc AmH$mamg.' - Eonmo 306. 3. H$_r _mUmda,
g`oda `oUo; ImcmdUo.
AmH$maH$ nw. (`A.) `m`m gmmZo dVyZm {d{e> AmH$ma XoUmam
H$mamJra.
[g.]
AmH$maJO nw. (OJmMm) AmH$ma KoVcocm hmr : "H$[aVgo _m{OdS>m&
AmH$maJOy' - km 13.65.
AmH$maJmonZ 1. I`m d$nmMr, AmH$VrMr, _Zmo{dH$mamMr
N>ndUyH$; cndUo; JwV R>do Uo; nS>Xm nmS>U.o 2. T>mJ| ; N>r `dhma.
3. _ZmVrc {dMma ~mhoa nSy> Z XoUo.
[g.]
AmH$ma{M Z. (OJmMm) AmH$ma KoVcoco {M; Am^mg : "hUmZw
AmhmMdmhmM Z PH$do& EU| AmH$ma{M|&' - km 6.99.
AmH$maO_m r. AXmOmZo R>adcocm dgyc; dgwcr O_o`m CcQ>.
AmH$maOmV Z. dVwOmV; Cn Pmco`m gd dVy; {dd : "Oo
AmH$maOmVmM| Xwg& KS>r Ho$c|&' - km 15.82.
AmH$maU Z. Am_U; ~mocmdUo; AmdmhZ; hmH$ : "_w~BH$a
OZacmOdiMo _wZer am. amdgmho~ `mUr AmH$maU H$$Z AmU{dco
AmhoV.' - Eocog 6212.
AmH$maUr r. 1. JUVr; g`m; _mn; _moOUo; _moOUr; {hemo~
(H$a, gmam B.Mo). 2. nmhUr; V~Xr (O{_ZrMr); O_rZ _moOUr.
gm_m.eX - AmH$maUr IS>m, AmH$maUr Vmio~X , AmH$maUr ~mH$s,
AmH$maUr {hemo~ B. 3. R>moH$i AXmOnH$; H$Mm IS>m.
4. dJUr; Xa. 5. O_rZ; _mc B.Mr nmhUr H$$Z gmam, qH$_V
B. R>adUo.
AmH$maUo C{H$. 1. AmH$mamg `oUo. 2. ~mocmdUo, AmdmhZ H$aUo;
Am_U H$aUo. 3. O_rZ B. Mr AmH$maUr H$aUo. 4. aJ$nmg
AmUUo; AmH$ma YmaU H$aUo; {dd{jV d$nmg AmUUo; AmH$mamg
`oUo : "Amd`d AmH$maco gmJ.' - _wAm{X 4.36. 5. {ZXmZ H$aUo
(amoJ B.Mo) 6. AXmO, {heo~, _gwXm H$aUo. 7. Ko`mMr aH$_
R>adUo.
[g. AmH$ma]
AmH$maUo {d. cmXUo, ~gdUo. (H$a, n>r B.)
AmH$ma~X nw. 1. dgyc, O_rZ, n>`m, damVr B`mXtMm {chZ,
V`ma Pmcocm _gwXm. 2. O_m~XrMo gaH$mar dm{fH$ AXmOnH$.
3. gm_m` AXmOnH$, IS>m.
AmH$ma_mZ Z. 1. {dVma_mZ; ~m d$nmd$Z Ho$cocm AXmO. 2.
AmH${V_mZ; n[a_mU. (.) AmH$ma_hd; nXmWm`m _moR>onUmMo
n[a_mU.
[g.]
AmH$madmX nw. ~m d Vm{H$ Jmo>tda A{YH$ ^a XoUmao _V;
V{`Vm; WmQ> d ~mmH$ma `mMm ~S>oOmd H$aUmam H$cmjomVrc
dmX.
[g.]
AmH$maew {d. ZrQ>ZoQ>`m, `d{WV, nm{hOo Vem AmH$VrMo;
_mU~ (^mS>o, Ka, _mUyg).
[g.]

AmH$me

AmH$maew{-r r. AmH$VrMm, d$nmMm ~mYgo Xy nUm; AJgm>d;


_mU~Vm.

AmH$magy{M-Mr r. (`.) `oH$ kmZgm{h`mMr dV nmda


Zm|X H$$Z V`ma Ho$cocr gyMr.
[g.]
AmHm[aH$ {d.1 (Vd.) AmH$mam{df`H$; AmH$mamg~Yr. 2. AmH$ma
Agcoco, gmH$ma : "AH$m[aH$ Zm_ OrdmZo R>o{dco&{edmZo Vo Ho$c|
{Z{dH$ma'- Zm_ 689.
[g.]
AmH$mar nw. JmdmV XodrMr W_ WmnZm H$aUmam.
AmH$mar~ nhm : AH$mar~
AmH$m` {d. `mcm AmH$ma XoVm `oUo e` Amho Ago; AmH$ma
Xo`mgmaIo.
[g.]
AmH$m`Vm r. (`A.) 1. AmH$maXm`H$Vm; AmH$maj_Vm. 2. {d{dY
AmH$ma Ko`mMr dVyMr j_Vm.
[g.]
AmH$me Z. 1. Am^mi; ndr^modVr AgUmar {Ziga Kw_Q>mH$Vr
nmoH$ir : "AmH$me hUOo AdH$me ngacm ng-Xmg 13.7.1.
2. dmVmdaU; AVami. 3. nmoH$ir. 4. nM_hm^yVmnH $s eodQ>Mo,
nmMdo. 5. ey` g`m. 6. (Vd) {ZJwU d$n. [g.] (dm.)
AmH$me H$mogiUo - nhm : AmH$memMr Hw$hmS> nS>Uo.
AmH$me R>|JUo hmoUo- A{Ve` AmZX hmoUo. AmH$me XmoZ
~moQ>o CaUo- Agm_m` H$Vd JmOd`m`m, Agm_m` Jmo>
{_id`m`m ^mdZoZo A{^_mZ dmQ>Uo. AmH$menmVi EH$
H$aUo- 1. AmH$mS>VmS>d H$aUo; hcH$moi H$aUo. AmaS>mAmoaS>
H$aUo; nMS> AmoaS>m H$$Z EImm Jmo>t~c Amncm {ZfoY qH$dm
ZmngVr `$ H$aUo; {YJmUm KmcUo (amJmZo, h>mZo). 2. EImXr
Jmo> gm` H$a`mH$aVm namH$m>oMo `Z H$aUo. 3. ^wHo$Zo `mHy$i
hmoD$Z AVmoZmV aS>Uo. AmH$me nmVmi EH$ hmoUo- A{Ve`
OmoamMm nmD$g nS>Uo. AmH$me \$mQ>Uo- gd ~mOyZr EH$X_ gH$Q>o
`oUo. AmH$memMr Hw$hmS> nS>Uo - Xdr Amnmr `oUo; A`V
_moR>r hmZr hmoUo. AmH$memMr MmKS>r H$aUo- AmH$memcm Koam
KmcUo; AMmQ> H$`o H$aUo; Amdm`m~mhoaMo H$m_ eWuZo H$aUo.
AmH$memMr Xmoar VwQ>U-o _moR>o gH$Q> H$mogiUo; AmH$memMr Hw$hmS>
nS>Uo. AmH$memMr YmS> nS>Uo - nhm : AmH$memMr Hw$hmS>
nS>Uo; AmH$memV ZoUo- VwVr H$$Z EImmcm XodnXmcm ZoUo :
"\$$ n{S>VmZt BVHo$M {c{hco Amho H$s, Oo Oo amOo Pmco, `mMr
Iwem_V H$$Z `mg AmH$memV Zoco Amho.'- cmoe 75.
AmH$memVyZ nS>Uo- AK{Q>V KQ>Zm XmIdUo. AmH$memcm
JdgUr, Koam KmcUo-XoUo- AMmQ> H$`o H$aUo; _moR>_moR>o
namH$_ H$aUo; Ae` Jmo>rg hmV KmcUo; _hdmH$mjr hmoUo.
AmH$memcm {R>Ji cmdUo- nhm : AmH$memMr gmc
H$mT>U;o \$ma _moR>o gH$Q> Amco AgVmZm chmZghmZ, A`V Anw`m
`ZmZr `mda _mV H$a`mMm {Z\$i `Z H$aUo; {ZaWH$ `Z :
"h[a ^` XrU Z^ H$[ac YS> cmdw{Z H$Ugma {WJimcm&'-_mo^r_
6.44. AmH$memcm {eS>m cmdUo - e$s~mhoaMo H$m_ H$aUo;

AmH$meH$

_amR>r eXH$moe & 231

Ae`m` H$m_ hmVr KoUo. AmH$memer amhUo- gdmV da`m


_O`mda, AmT>mImcr amhUo.
AmH$meH$ nw. gdoXZmJ. A{Q>Zm.
r. H$sQ>H$m`m {_em, e{JH$m.
[g.]
AmH$meH$jm r. ` {j{VO; {j{VO aofm, _`mXm.
AmH$meHw$gw_ Z. Ag^m`, AdmV{dH$ Jmo>.
[g.]
AmH$meJ_Z{dm{g{-r r. `m{JH$ {gtnH$s EH$;
AmH$memV gMma H$a`mMr {dm; AdmMrZ {d_mZ{dm. [g.]
AmH$meJJm r. AmH$memVrc VmaH$mMm {d{e> g_wXm`. Ag`
Vm`m`m g_wXm`mMm H$mimo`m amr {XgUmam ZXr`m dmhmgmaIm
nmT>am n>m. A{Vgy_ Aem Vm`mMo AmH$memV {XgUmao ho XmoZ n>o
X{jUmoma Jococo {XgVmV. n{hcm n>m AJVr Vm`m`m nyd}g
_Km`m aoImemOdiyZ {ZKyZ `mYm`m nyd}H$Sy>Z Amm`m
npM_og diVmo d VoWyZ Vmo Ywdm`m npM_on`V ngacocmAmho.
Xwgam n>m ldUZjmOdiyZ Ywdm`m nydoH$S>o Jococm Amho.
n{h`mnojm Xwgam n>m chmZ AmgVmo. Xw{~UrZo {XgUmao `mVrc
Vmao gw_mao XmoZ H$moQ>r AmhoV. gy` `m g_wXm`mVrcM EH$ Vmam
Amho. 2. _Xm{H$Zr; dJJm.
[g.]
AmH$meVaJ nw. ({dA.) ndrd$Z nmR>dcoco d AdH$memVyZ naV
ndrH$S>o {d{e> jomVyZ namd{VV hmoUmao VaJ.
[g.]
AmH$meXeH$ nw. (`mo.) ~X g^mJhm`m qH$dm Vg_ `dWo`m
ew^dUu AVJm}c (Kw_Q>mH$ma) N>Vmda H$mem`m {ZX ecmH$m
nmSy>Z `m H$m{eV {R>n`mMo McZdcZ KS>dyZ nojH$mZm
AmH$memVrc JhVm`mMo d `m`m J{VpWVrMo XeZ (n[aM`)
KS>dUmar `Um.
[g.]
AmH$me{Xdm-Xrn nw. 1. Am{dZ ew nm{U_onmgyZ H$m{VH$ ew
nm{U_no `V ({nVamZm H$me {Xg`mgmR>r) q^JmMm qH$dm H$mJXmMm
{Xdm H$$Z EImm CM H$mR>rg, PmS>mg Q>mJyZ cmdVmV Vmoo {Xdm;
aJrV H$mJX, H$m_Q>m; B. Mm ~Zdcocm, AmV nUVr, _oU~mr
qH$dm {dOoMm {Xdm cmd`mMr `dWm Agcocm, {XdmirV CM
{R>H$mUr Q>mJm`Mm emo^oMm {Xdm. 2. IwUogmR>r EImm CM OmJr
cmdcocm {Xdm.
AmH$meZJa Z. 1. ({d.) JYdZJa; JYdg>r. 2. T>Jm`m {d{M
AmH $ Vtd$Z dmQ> U mao T> J mVrc, AmH$memVrc H$mn{ZH$
eha.
[g . ]
AmH$meqZ~ nw. (dZ.) ~wMmMo PmS>; hm dj ~mJoV emo^mXm`H$
hUyZ {H$dm a`m`m XwV\$m cmdVmV;
[g.]
AmH$menQ> nw. Ajme, aoIme, gd dmo, Zjo, amer B. AmH$VtZr
n[anyU Agcocm ZH$mem. `md$Z gy`, M, Jh, CnJh `mMo _mJ
R>adVm `oVmV.
[g.]
AmH$menW nw. 1. `m{JH$ {gtnH$s EH$ {gr 2. hdoVrc aVm,
dmQ>; AmH$memVyZ OmUmam aVm.
AmH$menmUr Z. (c.) VmS>, _mS> m CM PmS>m`m e|S>mOdimm

AmH$medmUr

^mJmnmgyZ hUOo AmH$memVyZ H$mT>`mV `oUmar VmS>r, _mS>r B.


_mXH$ no`o.
[g.]
AmH$menm`mMo Xw{Z{_` Z. Xm `m``mMm Amamon : "{dgmOr
AmnmOr AmR>dco `mMo nw _moamonV AmR>dco `mOda AmH$menm`mMo
Xw{Z{_` H$moVdmcmZ| AmUmoZKat MmH$s ~g{dcr Amho.'- Eocog
7060.
[g.]
AmH$menmVmimMm ^oX nw. XmoZ dVy_Yrc _hXVa.
AmH$menmiUm nw. nXeZo, Om B. {R>H$mUr CMmda Q>mJcoco AZoH$
nmiUo Agcoco Jmoc Jmoc {\$aUmao AdmT>` MH$ : "OoV
AmH$menmiUm {\$amdm Vg Vo dmQy> cmJc.' - _mUyg 184.
AmH$menwn Z. Ae` Jmo>.
AmH$me^maVr r. 1. AmH$medmUrcm gwM{dcoco Xwgao Zmd
(1978Mm Ahdmc). 2.AmH$medmUr`m dm`mVogmR>r ^maV
gaH$macm gmXa Ho$cocm Ahdmc.
[g.]
AmH$me^mfU 1. dJu` XodVmer g^mfU; (ZmQ>H$mV B.)
AmH$memH$S>o nmhZ, XodmZm hmH$ _m$Z `mMo Cma AmnU EoH$cogo
XmIdyZ ZmQ>H$mVrc `$s H$aVo Vo ^mfU. 2. (ZmQ>H$mV) aJ^y_rda
Zgco`m Xwg`m EImm nmmMo eX AmnU EoH$V AmhmoV Ago
aJ^y_rdarc nm hmd^md H$$Z gwM{dVo d `mg Cma XoVo Vo
eX.
[g.]
AmH$me^m{fV Z. AmH$medmUr H|$md$Z d{Zjo{nV Ho$coco ^mfU.
[g.]
AmH$me_S>n nw. AmH$memMo N>V; AmH$me hmM _mS>d.
AmH$me_S>c-i Z. 1. IJmoc. 2. VmamJU; AmH$memVrc
Vmam_S>im_mUo {XgUmao Xm$H$m_.
[g.]
AmH$me_mnH$ nw. (emn.) dmVmdaUmVrc erVmoUVm _mnUmao `;
{H$aU{dgOZ XeH$ `.
AmH$me_mS> nw. AmH$me$nr _S>n : "`hqd V{h AmH$me_mSt &
Omo JmOm{Z ~mS> \$mo{S>' -km 17.250
AmH$me_w{Z-Zr nw. CQ>. (hm dmMma CQ>mMr _mZ CM Ag`m_wio
nS>cm.).
AmH$me_y{c-cr r. dZnVtMm EH$ dJ. CXm. H$w {^H$m, nwmJ.
(`mMo _yi O{_ZrV AYmVar AgVo.); nmUdZnVr.
AmH$me`mZ Z. {d_mZ.
[g.]
AmH$medr- doc r. 1. ~mS>Jyi; djhm; djmda dmT>Umar
doc; 2. eoa dJao PmS>mda dmT>Umar d ~marH$~marH$ {ndio VVy
AgUmar doc; gmoZdoc; A_adoc; AVadoc.
[g.]
AmH$medhZ Z. {d_mZ.
[g.]
AmH$medmUr r. 1. AmH$memnmgyZ {ZKUmam eX; Aear[aUr
dmUr; XoddmUr : "VwP| h| JmU| hUOo AmH$medmUrM _r
g_OVm|.'- d`da. 2. ^maVgaH$maMm d{ZjonU{d^mJ;
mXo{eH$, am>r` d OmJ{VH$ KS>m_moS>r, _hdm`m Xoer{dXoer
KQ>Zm, H$cm-H$sS>m-gm{h`, amOH$s`-gm_m{OH$ pW`Vao

AmH$medm

232 & _amR>r eXH$moe

B`mXtMr _m{hVr gd OZVog H$$Z Xo`mH$[aVm emgZmZo WmnZ


Ho$coco d{ZjonU H|$; Z^modmUr.
[g.]
AmH$medm Z. Zm~V.
AmH$medmg nw. djm{XH$mda amhUo; CM amhUo.
AmH$memVcm ~mn nw. {IVrY_H$nZoVrc Bda : "`mcm hmo`!
`mcm `mMm ~mn - Am{U ~mn Zgcm Va AmH$memVcm ~mn
AmhoM' : - gwXo 59.
AmH$mer {d. 1. AmH$memgmaIm {Zim (aJ).
AmH$mer r. ao{S>AmooMr Vma (E[a`c).
AmH$mer` {d. AmH$memer g~{YV; AmH$mem{df`r, AmH$memV
AgUmao, nmhmUmao, hmoUmao, {\$aUmao.
[g.]
AmH$mg nw. AmH$g; VoT> : "`md$Z dmMm d `mMm AmH$mg dmT>cm.'
- noX 20.135.
AmH$mS>VmS>d Z. W`W`mQ>; nhm : AH$mS>VmS>d
AmH$mV nw. 1. aSy>Z Ho$cocm Jm|Yi : "hr _wco AmH$mV H$aVrc.' Xoe_wIdmS>r 18. 2. Vrd qH$dm Ag Cnd : "KamoKat AmH$mV
namonar...' - dmd 118.
[g. Am+H$X]
AmH$mVUo 1. H$mocmhc _mOUo; AZW hmoUo :' `m{M`m nmnahmQ>r &
AmH$mVcr gd g>r&'-_wg^m 5.141. 2. Km~aUo; ~mdaUo. (Jmo.)
[g.AmH$mV]
AmH$mjUr` {d. dmN>Zr`, AnojUr`, nhUr`, B>.
AmH$mjUo g{H$$. Bfm H$aUo; BN>m H$aUo; dmN>m H$aUo; Anojm H$aUo :
"Omhcm `mcmJt Omo H$mht & AmH$mjr Zm&' - km 12.193.
AmH$mjm r. 1. BN>m; Amem; dmN>m. 2. JaO; Anojm; _mJUr;
3. EImXr Jmo> hmdr Aer Vrd BN>m; 4. VH$; eH$m; ge`.
5. Amjon; haH$V; Cmanj. 6. Vnmg; emoY. 7. (^mfm.)
dm`mMm AW gwgJVnUo cmJ`mgmR>r dm`mVrc eXmMo
nanamdc{~d.
[g.]
AmH$mjmnyaU Z. 1. {Vnm {df`mMr qH$dm AWmMr nyVu
H$a`mH$[aVm cmJUmao Jm U dm` qH$dm eX nw a {dUo .
2. (gm_m`V:) CUrd, JaO ^$Z H$mT>U,o ^mJ{dUo. 3. O$ar`m
dVy {_idUo qH$dm {_idyZ XoUo.
[g.]
AmH$mjr {d. JaOy; BN>m H$aUmam; BNw>H$.
[g.]
AmH$sU {d. JO~Ococm; JX; ^acocm; XmQ>cco m; `mncocm; n[anyU;
`m. gm_m. eX-OcmH$sU, _oKmH$sU, djmH$sU.
[g.]
AmHw$ CXJm. 1. Odi ~mocmd`mMm eX (CXm. Hw$`mcm). (Zm.)
2. (c.) Hw$m.
AmHw$S>r r. nwT>o dmH$S>r Agcocr H$mR>r : "EH$m hmVmV {M`mMr AmH$w S>r
d Xwg`m hmVmV adir Agm {VMm {Z`mMm dof Ago.' - _mOr`m 19.
AmHw$S>o Z. AmH$S>o; ~mH$Xma Q>moH$ : "Vgo Amdmiwdmd[a AmHw$S>o& Xrg{V
XmT>m&&'- amkm 11.358.
AmHw$V Z. H$nmimda cmd`mMo JY; AjV.
(Hw$.)
AmHw$V_m r. VwierMm EH$ H$ma : "AmHw$V_m Vwier, {H$Vr nmZ

AmH${VH|$

\w$cer?' - Ogm 718.


[g.]
AmHw$Vr r. A\y$gmaIm A_cr nXmW; nhm : `mHw$Vr
[\$m. `mHw$Vr]
AmHw$a nw. nmdgm`m`m Ama^r Im`m ZXr`m, ImS>r`m H$mR>mda
hmoUmar ^mOr; docrMo AHy$a.
(Jmo.) [g.]
AmHw$c {d. 1. Koacocm; V Pmcocm; nyU `mncocm; J; `mHy$i :$
"emoH$mHw$c XZmVo& H$arVw Ago'- km 2.1. 2. Jm|Yicocm. 3. jwY.
4. JwVcocm. (Ho$g, Xmoam B.)
[g.]
AmHw${cV {d. JV; `m; `mHw$c; nhm : AmHw$c : "emoH$mHw${cV
AOwZ&' -E^m 16.117.
[g.]
AmHw$cr r. A\y$gmaIm A_cr nXmW; `mHw$cr : "_m`m r{Vda {~Ocr
nS>cr& ImC{Z {ZOVo AmHw$cr&' - gcm 71.
[\$m. `mHw$Vr]
AmHw$`m{X`moJ nw. (d.) AH$mocm`m H$`m, AmdiH$mR>r d hiX
`mMo _ohZmeH$ MyU.
AmHw$im {d. dmYrZ; Vm`mVcm.
[g. AmHw$c]
AmHw$ir {d. Vm`mV R>odcocr; dmYrZ; dW : "nar {Ohm Z amho
AmH$wir& ho h[aderMr ~mocr& hUmo{Z Vo d{Ucr& X`Hw$_mar&'H$Wm 1.2.47.
AmHw$MUo C{H$. AmIS>Uo; gH$w{MV H$aUo; gH$moMUo; AmH$ma H$_r
hmoUo; AmH$agUo : "AmHw$My{Z AY& XoD${Z {Vhr gY&' -km
18.1037.
[g. Am+HwM]
AmHw$MZ Z. 1. AmIS>Uo; gH$moMUo; AmQ>Uo; AmH$agUo; AYdQ>
{_Q>Uo; WmoS>r OmJm `mnoc Ago hmoUo; gH$moM. 2. AmdiUo; K>
H$aUo; AmoTy>Z KoUo; AmHw${MV H$aUo. 3. dmH$Uo; ~mH$ `oUo.
4. g{j H$aUo; H$_r H$aUo; ngmam, `mn AmdaUo. 5. O_m
H$aUo; Jmoim H$aUo. 6. _waJiUo, {niUo. 7. g`m`m hmcMmcrMm
EH$ H$ma.
[g.]
AmHw${MV {d. 1. gHw${MV Pmcocm; AmIS>cocm; dmH$cocm; Jmoim
Pmcocm; AmH$agcocm; H$_r Pmcocm; _`m{XV. 2. AS>MUrMm;
AeV; chmZ (OmJm dJao). 3. Jmoim Ho$cocm.
AmHy$S> {d. Hw$OQ>; Hw$~Q>coco.
(d.)
AmHy$V nw. Ame`; ^mdmW; hoVw; BN>m; A{^m`.
[g.]
AmH$V {d. AmH$sV; {dcjU.
AmH${V-Vr r. 1. AmH$ma; $n; KmQ>. 2. {V_m; _yVu; {M.
3. eara; Xoh : "-Ogm Xoh nM^yVt& {_imoZr hmo` AmH$Vr&'JwM 21.4.3 4. (c.) _yVu; `$s; _Zw`. 5. (J.) aofm{M;
J{UVmVrc {ddoMZ H$aVmZm `m_Yrc {gmVmVrc {df`r^yV
AJo OrV n>nUo XmIdcocr AgVmV {Vcm AmH$Vr hUVmV.
6. gd ~mOyZr _`m{Xcocr nmVir qH$dm AdH$me. 7. EH$ N>X
(XS>H$ dmmVrc). 8. H$co`m jomV ecr, aMZm qH$dm
~mmH$ma.
[g.]
AmH${VH|$ Z. (J.) `m q~Xy^modVr AmH$Vr {dVmam`m AWdm
AmH$mam`m >rZo g_Vmoc AgVo Agm q~Xy.
[g.]

AmH${V~Y>

_amR>r eXH$moe & 233

AmH$XZ

AmH${V~Y nw. 1. EImXr Jmo> H$er Amho, H$er hmoBc qH$dm Agmdr

Am$mS>m nw. ({dUH$m_) \$`m ~mY`mgmR>r \$Ur~XmZm cmJUmam

ho XmI{dUmam gmMm. AmamIS>m qH$dm {Z{V nV: "ZmQ>H$mMr


$nmVa| H$a`mMm EH$ AmH${V~Y ~Zcm.' - ^m_J 11.
2. (_mZg.) EImm dVy`m aJ$nmXr JwUmgh `m dVy`m
gnyU AmH$VrMr _ZmZo Ho$cocr H$nZm. nyd AkmZm_wio _Zmda
C_Q>cocm EImm dVyMm R>gm. 3. EImm gH$nZoMr {d{e>
aMZm qH$dm ~mYUr n> H$aUmar AmH$Vr.
[g.]
AmH { V~ Y H $ _drjU Z. (^m . ) dVy M r nmhUr H$$Z
AmH$ma_mZm_mUo `mMr dJdmar H$aUo.
AmH${V_`Vm r. AmH$VrZo `w$ Ag`mMr pWVr : "..... ghVr
hr gX^ MmH$Q> Ag`mZo {VMo d$n hoM AmH${V_`Vog EH$
AmdmhZ AgVo.' - ggm 31.
AmH${VcoI-coIZ nw. {MmMr $naofm (nopgcZo H$mT>cocr.).
AmH${VcoIH$ nw. EImm g_n>mH$VrMr, VodT>mM AmH$mamMr,
chmZ qH$dm _moR>r Z$c H$a`mMo `.
AmH$> {d. 1. AmoT>cocm; AmIS>cocm; IoMcocm; AmH${fV. 2.
AmdS> qH$dm CgwH$Vm {Z_mU Pmcocm. 3. EImm {df`mH$S>o _Z
doYcoco Amho Agm; cwY, _mo{hV Pmcocm.[g.] (dm.) AmH$>
hmoUo - AmH${fV hmoUo; o_mV nS>Uo.
AmHo$ Z. _mgo Ya`mMo YZw`mH$Vr Omio. `mg AmQ>m cmdcocm AgVmo :
"_mgo _ma`mgmR>r AmHo XoIrc XwV H$$Z R>do co.'- eocHy $ 92. (Hw$.)
AmHo$ r. ZUX.
(Jmo.)
AmHo$-H r. 1. {Z:e$ r. 2. VU AgyZ hmVmar {XgUmar
r.
(Jmo.)
AmHo$H$a (X>r) r. (Z`) S>moio d nmn`m AmHw${MV H$aUo; >r
AYdQ> {_Q>Uo; PmonoVyZ OmJo hmoUo. S>moio {XnUo dJao Jmo>tMm moVH$
A{^Z`.
[g.]
AmHo$V r. AjVm.
AmH$moMUo {H$. {_Q>Uo; AmHw$MUo : "H$_i AmH$moM| H$m|S>o ^_a&'h[a 7.21.
AmH$moMZ-Zm nhm : AmHw$MZ
AmH$moS>m nw. 1. N>rMm KmoS>m. AmH$S>m 2. H${XcmMr H$mM da Imcr
H$a`mMm AmH$S>m.
(Zm.)
AmH$moa nw. AHw$a.
(d.) [g. AHw$a]
AmH$moc Z. gmocco`m qMMoMm AmH$S>m; qMMoMo nmoH$i Q>a\$c.
r. V~mIyMm EH$ H$ma. (AH$mocm Jmdmd$Z.)
AmH$m|V Z emMo VrU Q>moH$ : "H$s Vo `odT>`m {Za`mMo AmH$m|V :
AmJ{dco OoU| &'- F$d 36.
[g. Am+Hw$V = e]
AmH$m|V nw. H$m|S>mio; H$moMmio; Koam; doT>m (emmMm): " H$s `odT>m
{Za`{M AmH$m|V& AmJ{dco OoUo &'- F$ 8.[g. Am+ Hw Z = e].
Am$m r. 1. nhm : A$m 2. H$mZ{ecmda AYdVwimH$ma Jm|Xcocr
AmH$Vr : "{V`m H$mZ{ecmda Jm|Xco`m Am$m CRy>Z {XgV
hmo`m.'- dmar 8.

cmH$S>r gmMm.
AmQ> Z. oV`moV {dVd KmcyZ ZoVmV Vo _S>Ho$ : "AAmo, nZ AmQ>>
H$moZ YaZ?'- YJ 216.
AmQ>mong nw. g_wmV gd AmTiUmam EH$ erfnmXr dJmVrc
mUr.
[B.]
AmQ>mo~a nw. BJOr dfmMm Xhmdm _{hZm.
[B.]
AmQ>mo~a H$m{V-Vr (am`.) 7 Zmoh|~aMr a{e`mVrc Pmcocr
~moeo{dH$ H$mVr (Z`m a{e`Z nMmJm_mUo).
Am`m nw. Xodm`m ZmdmZo gmoS>cocm Jmohm, nmoi, gmS>, Im|S>,
H$Rm`m.
(d.)
AmH$_ nw. 1. MT>U;o da OmUo. 2. MT>; _mJo Q>mH$Uo; nmXmH$mV H$aUo;
`mnUo; dMd; Am{Y`; AmocmS>yZ OmUo; daMT>; daM_m. gMma;
dmao; Jd : " EH$m{g Om{UdoMm AmH$_& EH$mMo nmoQ>r ^_&
_hm{gtMm&'- E^m 3.326. 3. namH$_ hm; N>mnm. [g.]
AmH$_H$ {d. AmH$_U, dmar H$aUmam; hm H$aUmam.
AmH$_H$Vm r. (_mZg.) AmH$_U H$a`mMr dmr; Mmc H$$Z
Om`mMr, hm H$a`mMr dmr.
AmH$_U Z. 1. AmH$_U H$aUo; hm; `mnUo; doT>U;o JmgUo; dmYrZ
H$$Z KoUo (Xoe, em, {df`); d$Z qH$dm _YyZ OmUo; AmocmS>U.o
2. dMd WmnUo; daMT>nUm H$aUo; _mJo Q>mH$Uo; da OmUo.
3. Xwg`m`m _mcH$s`m OmJoV AZ{YH$mamZo doe H$aUo qH$dm
KwgUo. 4. hm H$aUo; H$mhr AmJirH$ ZgVmZm EImm XoemZo
Xwg`m Xoemda Ho$cocm hcm; dmar. 5. EImXr jmo^H$maH$ H$Vr
qH$dm `dhma.
[g.]
AmH$_Uo A{H$. nmXmH$mV H$aUo; AmH$_U H$aUo; AmH$mV H$aUo;
`mnUo; dMd WmnZ H$aUo; Vm`mV KoUo; AmocmS>Uo : "Var
AmH${_cm XoI Xw:I| & gmgm[aH|$&'-km 2.350.[g. AmH$_U]
AmH$_e$s r 1. AmdmH$m; Amdae$s; AmQ>mon; namH$_; "c~mS>r
nM{d`mMr AmH$_e{$ Zmhr.'-JmJm 155. 2. nmoM; g_O;
AmH$cZe$s.
AmH$gUo {H$. AmH$agUo : "g_BMr `moV _X hmdr Vgm {VMm Ord
AmH$gV hmoVm.'- aWMH$ 269.
AmH$Vmim-ir-i o {d. H$hmar; A{Ve` gVmnr : "Aem
AmH$Vmir ~mnmcm eaU AmUUmam ~oQ>m...' - EJma 43.
AmH $ Vmir(io ) nUm nw . H$hmarnUm; hQ> d mXrnUm; mJm;
{MS>ImoanUm : "Agm H$mhr `mMm AmH$VmirnUm _moR>m {dcjU
hmoVm.'- ncH$moKo 16.
AmH$XUo A{H$. _moR>mZo AmoaS>Uo; aS>Uo; Q>mhmo \$moS>Uo; AmH$mV
H$aUo : "~hV OmMcm| ggma|& _moh_m`m Omim`m {dIma|& {JwU
`oVmVr cha|& VoU| Xw:I| Wmoa AmH$Xcm|&'- VwJm 704.
AmH$XZ Z. _moR>mZo aS>Uo; AmoaS>Uo; h~aS>m \$moS>Uo; aS>maS>;
AmaS>mAmoaS>; {dcmn; emoH$.
[g.]

AmH$m

234 & _amR>r eXH$moe

AmH$m {d. N>mn nmS>Umam.


AmH$mi nw. _moR>mZo aS>Uo, AmoaS>Uo.
[g. Am + H$amc]
AmH$mV {d. 1. AmH$_U Ho$cocm; XS>ncocm; `mHy$i Pmcocm. CXm.
emoH$mH$mV; nmXmH$mV B. 2. AmocmS>cocm. 3. VwS>{dcocm.
4. H$`mV KoVcocm. 5. qOH$cocm. 6. `m.
[g. AmH$_]
AmH$mV nw. _moR>mZo aS>Uo; h~aS>m \$moS>Uo; {dcmn H$aUo; AmH$mV.
[g. AmH$XZ]
AmH$mVUo A{H$. 1. `m hmoUo; Imcr X~Uo; 2. ^wHo$Zo `mHy$i
hmoUo; dIdIUo.
[g. AmH$mV]
AmH$mV \$i Z. (dZ.) AZoH$ H$no Agcoco, _mgc nwnmgZmZo
Am{U gdVmZo doT>coco \$i.
[g.]
AmH$sV {d. 1. AK{Q>V; AmM`H$maH$ : "Amn`m Kamcmhr MmH$Q>
AZ XadmOm cmd`mM ~KyZ _cm d _m`m ~{hUtZm Ho$dT>r AmH$sV
Jmo> dmQ>m`Mr?' -VA 12. 2. {dcjU; {dnarV; Ag^dZr`,
OJmdoJio H$` : "^JVZr, AmBH$cmg Vw`m nmoamMm AmH$sV?'OO 92.
[g.AH$`]
AmHo$ {d. CR>mdXma; cjmV ^a`mgmaIo; AmH$_U H$aUmao. (d)
AmH$moe nw. 1. _moR>mZo aS>Uo; h~aS>m \$moS>Uo; {dcmn H$aUo; AmH$XZ;
AmH$mV; H$moi; Ma\$S> : "dmoiI Vy {ZV|& AmH$moe|drU OoW|&
j_m Ago&&'- km 13.340. 2. qZXm; ~S>~S>; AmoaS>. 3. Amdoe;
A>mhmg : "Vodt{M AmH$moe~i|& `mnma| H$moUo EHo$ doi|& {ZJmc|
Var AmYi|& amof| Og|&&'- km 14.189.[g.] 4. mg; H$> :
"AmH$moe|{dU OoW|& j_m Am{W'- km 13.339.
Amgmd Z. Jm_gWoMm qH$dm EImm H$nZrMm ^mJ (eoAa).
(Jmo.) [nmoVw.]
AmI nw. 1. S>moim : "AmIt `mhrct H$mOi&'- rJrV 30.
2. S>moim Am{U H$mZ `m`m_Yrc ^mJ; __WmZ; JS>Wc;
H$mZerc : "`m`m _mZoda d Xmohr AmImda _moRo \$moS> {Xgco.'gmO 32. (dm.) AmI _moS>Uo- S>moHo$XwIr ~ar hmo`mgmR>r
AmImda {~`m`m \w$`m KmcUo.
[g. A{j]
AmI nw. JmSr`m Xmohr MmH$mVyZ ~g{dcocm cmoIS>r OmS> XmS>m;
H$Um; Amg.
[g. Aj]
AmI nw. AmH$S>m; g`m : "gaco`m coI& Ogo AmI hm| EH$&'-km
13.938.
[g. AH$]
AmI nw. eoVmMm {d^mJ.
(Jmo.)
AmI Z. d`m`m e|Jm ^mO`mMo Hw$nQ>-AmJQ>r.(H$m|.) [g.A{]
AmI nw. Jm`, hg B. OZmdamMm \$am; nw>m.
AmIOr nhm : Aj`VVr`m : "AIOrMm AIOrMm : _mocmMm
gZ XoIm Or &&' - ~JmUr 51.
AmIQ>Uo A{H$. 1. Yg, ImoMmQ>m qH$dm H$moM cmJyZ \$mQ>Uo. (H$m|)
2. {I`mcm, cmH$S>m`m Ygmcm qH$dm H$moU`mhr AUHw$MrXma
nXmWmcm AS>Hy$Z d \$mQ>Uo. 3. aofm AmoTUo.
AmIQ>o {d. dmBQ>; AmoIQ>o; dmoIQ>o.
(Jmo.)

AmIa

AmIS>Uo {H$. nmhm : AmIQ>Uo. 1. AmH$gUo; AmH$gUo; H$_r


hmoUo; gH$moM nmdUo. 2. AmoTy>Z YaUo; gH$mo{MV H$aUo; AmIyS>
H$aUo; Amd$Z YaUo. (Xmoa, d, OZmda B.). 3. Wm~Uo; ~X
hmoUo. 4. JdmZo VmR>Uo; amJmZo gyZ \w$aJQy>Z ~gUo. 5. WS>r_wio
Zm`y, earamMo Ad`d B`mXtZm hmcMmc H$aVm Z `oUo; hmVnm`
_mJo KoUo.
[g. Am +H$f]
AmIS>Vm hmV nw. H$_r Cgmh; H$_r _mU; H$mQ>H$ga.
AmIS>dr {d. r. AmIyS> : "AmIS>dr doUr' - B.212.
AmIS>m-ImS>m nw. 1. ~oS>mMo Xw~iHo$; Hw nUmVrc AX dmQ>. 2.
AS>ga; ~oS>o; chmZ H$dmS>. 3. nhm : AmH$S>r 5. (H$m|. Jmo.)
AmIS>r {H${d. _mJo. (Jmo.)
[g. Am + H$>]
AmISy> {d. J{d>.
AmIU nw. KamMo, dmS>mMo XmcZ : "H$mhr ~oJ_m, Xmgr `m AmIUmV
Pmon`m hmo`m.' - lr`mo 346.
AmIU-Ur-Uo nhm : AmH$U
AmIUr r. AmI`mMr n>r; aofm _ma`mgmR>r dmna`mV `oUmam
gai Jmoc XmS>m; $i.
AmIUo A{H$. 1. {dhra, Vio dJao IU`mH$[aVm nm`mMr OmJm
R>adUo; `moOZm H$aUo. 2. aoImQ>Uo; AmH$Vr H$mT>Uo. 3. VH$ H$aUo;
AZw_mZ ~mYUo.
[g. AH$Z]
AmIUo g{H$. V`mar H$aUo; EImXr Jmo> H$er H$am`Mr `mMr AmIUr
H$aUo, R>a{dUo : "_r _mPm n{hcm dXoer Xmamhr AmIcm.' _mOr`m 191.
[g. AL>H$]
AmIUo g{H$. hUUo; gmJUo : "EhH$s AmIVmhm &'= "Ago
hUVmV.' - {^r ^mfoVrc Jmo>r 30.
[g. Am + `m]
AmIV {d. nyU; g~Y.
AmIV r. {>; S>moio
[g. AjZ]
AmIV, AmIVm r. 1. AjVm; VmXyi : "BAoVo Amodmimo{Z
AmIVm&'- {ed 817. 2. AjVmnydH$ {Z_U : "Am{UIr
CXr`mMr AmIV cm{dcr.' -crMny. 415.
[g. AjV]
AmIVH$dS>r r. AmodmiyZ {Xcoco ` : "AmIVH$dS>r KoD${Z
AgZ Or'- crMC 40.
AmIVXm_ nw. nhm : AmIVdmS>r : "EH$mXer naS>rEMo dmU...
AmIVXm_w Jwadm XrOo'- nR>U {ecm 1.8
AmIVrO r. Aj`VVr`oMm Cgd : "Eht Jmogmdr`mMm R>mB
AmIVrO Ho$cr'- crMC 151.
AmI~X {d. g~Y; gnyU. "dVZmMo AmI~X Cn `mZmM
{_im`Mo.' - ^wO 112.
[g. AH$ + ~]
AmI~X S>mo`mMm {d. {hH$_Vr; Va~oO; hema; {heo~r : AmI~X
S>mo`mMm _Zw`.' - ^m~ 6.
AmIa nw. 1. AmH$a; X~md; dOZ; eh; gm_`mMr OmUrd : "AmIa
nS>`mda gdhr mV dm_rMm Amkm{H$V Amho.'- noX 24.114.
AmIa nw. r. 1. Jmdmcm cmJyZ Agcoco eoV; Jwao M$Z {ZdmV

AmIa

_amR>r eXH$moe & 235

~gVmV Vr eoVmVcr, amZmVcr gmdcrMr OmJm; JmoR>U; JmdmMr


gr_m, h : "dmoT>mim`m Iwat& AmI$ AmVo| ~war&' - km
13.559.9 2. VmnwaVr dgVrMr OmJm : "Jmogmdr`mMm AmIar
Jmogmdr`m{g Zo^Q>Vm H$gr OmC'- crMny 191.
{H${d. g_m : "dm_rZt gaXmamg Cma {c{hco Vmo {Xdg AmIa
Amcm.' - noX 9.9.[\$m.AmIra] (dm.) AmIa hmoU-o _aUo :
"gImam_nV ~mny d qMVmonV `m {H$`mV R>{o dco hmoVo VoW| Vo AmIa
Omco.'- nwA^m 2.11.
AmIa Z. Aja; AH$mamXr `oH$ dU; coIZ{Mh : "{ch{Z
F${nwarMo{U AmIa|& MaUw {cnr&'- F$ 13.[g. Aja]
AmIa MmKS>m nw. Vi gmoS>`mMr gyMZm XoUmam AIoaMm MmKS>m :
"Am_Mo _aUmMo gmo~Vr hmd`mMo Ag`mg MmKS>m AmIa Pm`mda
A_wH$ OmJm KmoS>o Z KoVm nmXMmar, T>mcVcdmar{Zer `m {R>H$mUr
hOa hmdo.'- hmoH$ 12.
AmIaZIa {H${d. nhm : AIaZIa, AIraZIra
AmIaZIa noQ>r r. JmS>rMm AmgH$Um ~gd`mMr cmH$S>r Imo~U.
(Im.)
AmIanI nhm : AIanmI
AmIanmI nw. {nVnj. (Im.)
[g. Aja + nj]
AmIacdmO_m nw. Cma{H$`m; CmaH$m` : "h[anV \$S>`mMm BVH$mc
(_`w) Omcm. _ema{ZcoMo nwmZr h[anV _wVd\$mMm AmIacdmO_m
{gYQ>oH$s Ho$cm'.- nwA^m 3.191.
AmIar nhm : AIoar
AmIar XyY Z. nmUr Z KmVcoco XyY; H$moao XyY.(_mU.).
AmIaoI r. XoIaoI; amIU; ~Xmo~V.
AmIaoIUo g{H$. 1. VaVyX H$aUo; gm^miUo, 2. ~Xmo~V H$aUo;
JS>Jm, Hw$nU dJao KmcyZ AmQ>mo`mV R>odUo, AmUUo; AmQ>monUo.
AmIcm nw. nmoi; gmS>; Z ~S>dcocm ~c; diy.
[JwO.]
AmIcr r. Am~o dJao PmS>md$Z H$mT>`mMm Ki; Pocm; AmIr;
Jm{Odm; AmH$S>r.
(Hw$.)
AmIe nw. AmH$g, da, V^md : "AWdm Ammmhr {~JmS>mg OmVmo
Va Vwhmg gm\$ gmJVmo. ^` H$m` Amho? AmIe JmoQ> PmH$V
Zmhr. naVw _mPo {MmmV ho JmoQ>>M Zmhr. _J qMVm H$m`? - noX
10.29.
AmIi nw. nmD$g Zgcocm {Xdg; Ii Agcocm (nmdgmMm) {Xdg.
[g. Am + IcZ]
AmIiUo A{H$. AmH$gUo, AmQ>Uo, AmdiUo : "H$mgoMm gwQ>cocm
Pmoi AmIiyZ nyddV Pmcm.'- H$mAm 79.
AmIir r. Xw>nUm.
AmIS>c nw. B.
[g.]
AmIS>m nw. Owdm`m Xmohr ~mOyZm Agco`m C`m XmS>`m : "~cmMo
Iya {Z AmIS>mcm AS>Hy$Z dmOUmar `mMr qeJo {VZo AmoiIcr.'
- JwOm 133.

AmImS>m

AmIXwiUo g{H$. hmgS>Uo; hmcdUo; T>diUoo; VmXyi YwVmZm, ^mOr


\$moS>Urg KmV`mda ^mS>mV Imcrda H$aUo.
AmIm nw, Jm|Yi; nyU \${OVr : "{VMm AJXr AmIm CS>mcm.'- dgV
goZm 24.3.
AmIm nw. Zmai, H$qcJS>o B`mXr R>od`mgmR>r H$m`mMr {dUyZ Ho$cocr
Omir; AmIcr; JmOdm.
AmImS> nw. AmfmT> : h| ZoUdo Ooqd C_icr& AmImS>A^| &&' - km
15.12
[g. AmfmT>]
AmImS>ImZm nw. 1. emJma; h`mao R>od`mMr OmJm : "Jocm
AmImS>Im`m_Yr & nm`t Vw_mZt...dmKZIo MT>{dcr &' - Eonmo
57. 2. Vmcr_ImZm.
AmImS>PS> r. 1. AmfmT> _{h`mVrc EH$gmaIr cmJyZ amhUmar
nmdgmMr PS>; gVVYma. 2. H$Q>midmUo ^mfU.
AmImS>Uo A{H$. EoQ> H$aUo; A$S>~mOr H$aUo.
AmImS>XdUm nw. XdUm {H$S>m (hm \$$ AmfmT> _{h`mVM
AmT>iVmo).
AmImS> nmJmoir r. AmfmT> _{h`mV Kam`m diMUrVyZ nS>Umao
nmUr. ho nmUr ZdrZ c Pmco`m _wcrZo Amn`m gmgar nmh Z`o.
ho nm{hco AgVm Vo gmgycm dmBQ> AgVo Agm g_O Amho. hUyZ
AmfmT>mV Z`m Zdarcm _mhoar YmS>VmV.
AmImS>nmQ>r r. c Pm`mZVa `oUm`m n{h`m AmfmT> _{h`mVrc
d njmV dYyH$Sy>Z damH$S>o \$i\$imdi, _odm{_R>mB d {dQ>rXmSy>,
cJmoar, MoSy>, ^modam, gm|JQ>m, ~w{~io, H$c_XmZ, J{O\$m dJao
Ioi`mMo gm_mZ d nmoemI dJao nmR>dV AgV. `m gd gMmcm
AmImS>nmQ>r hUVmV.
AmImS>nmir r. AmfmT> _{h`mV eoVmV m`Mr Hw idmMr nmir;
AmVnmir.
AmImS>^yVr nw. 1. gmoXm, cwm, c~mS> _Zw` : "AmImS>^yVr Eogm
OmU& Jwnmerc `md`m YZ& CnXoe KoC{Z XrZ& Vmo Xm{^H$ OmU
eR>{e`&' - E^m 23.236. 2. R>H$; T>mJ| . 3. c\$Jo{Jar; c~mS>r;
cwo{Jar. 4. ImoQ>m gmodionUm.
AmImS>cmUr-cmhUr r. AmfmT> _{h`mVrc _|T>m`m Ho$gmMr
H$mnUr, H$mVaUr, ^mXaUr.
AmImS>gmgam nw. 1. AmfmT>mVrc gmgam. c Pm`mda W_
`oUm`m AmfmT>mV ZdarZo gmg`mMo qH$dm gmgyMo Vm|S> nmhm`Mo
ZgVo. hUyZ {Vcm XwgarH$S>o nmR>dVmV. VoWrc H$Vm nwf {V`mda
gmg`mgmaIm A{YH$ma JmOdVmo. 2. (c.) Xwg`mda H$aS>m A_c
MmcdUmam _Zw`; ZgVm _moR>no Um dV:H$S>o KoD$Z Xwg`mda hH$_V
JmOdUmar `$s.
AmImS>gmgy r. 1. AmfmT> _{h`mV gmgyMo Vm|S> nmhm`Mo Zg`mZo
Z`m Zdarcm `m`mH$S>o amhm`cm nmR>dVmV VoWrc dMd JmOdUmar
r; AmfmT>mVrc gmgy. 2. (c.) H$S>H$nUo dmJUmar r.
AmImS>m nw. Jwao dJao AmV {e$ Z`oV hUyZ H$wnUmcm {IS>rgmaIr

AmImS>m

236 & _amR>r eXH$moe

Ho$cocr AS>MUrMr dmQ>; AmImS>mo.


(H$mo.) (Jmo.)
AmImS>m nw. 1. Vmcr_ImZm. (dm.) AmImS>`mV CVaUo- 1.
Hw$Vrg, cT>mBg V`ma hmoUo. 2. (c.) dmX{ddmXmg, {VH$mamg
{g hmoU.o 3. EImm {d{e> H$m`mH$[aVm qHdm A`mgmH$[aVm
EH$ `oUm`m cmoH$mMr amh`mMr qH$dm O_`mMr OmJm. 4. Jmogm`mMo
_R>, gXm`. 5. A>m. 6. nmcIrMm XmS>m.
AmImS>r {d. AmImS> (AmfmT>) _{h`mg~Yr.
r. 1. AmfmT>r nm{U_m. 2. AmfmT> _{h`mVrc nmdgmMr
EH$gmaIr PS> ({H$. ~gUo, cmJUo). 3. AmfmT>mVrc nmdgmim.
4. AmfmT>mV nmD$g Z nS>`m_wio {nHo$ Z Am`m_wio nS>Umam
XwH$mi. 5. (c.) H$moU`mhr dVyMr CUrd, Q>MmB, MUMU;
XwH$mi; A^md. 6. AmfmT>mVrc ew EH$mXer. `m {Xder
nT>anyaMr `mm ^aVo : "AmImS>r H$m{VH$s ^$OZ `oVr&'- AmaVr
{dR>mo~mMr. 7. `m _{h`mV JwamZm hmoUmam amoJ. [g. AmfmT>]
AmImV Z. 1. O{_ZrV Kwgcocm g_wmMm ^mJ. 2. dm^m{dH$
~Zcoco Vio; gamoda : "AgVr ~h AImVhr `m_mOr nyU Ot Oc|
A_c|&'- Hw$AH$ 77.
AmImZ nw. IU`mMo h`ma; Hw$Xi.
[g. IZ]
AmIm_gmcm nw. _gm`m`m {OZgm Z dmQ>Vm \$S>`mV ~mYZy AWdm
g~Y VgmM ^mOr {eOVmZm Q>mH$VmV Agm _gmcm. IS>m_gmcm.
AmImir r. MhmS>r : "AmIm`m cB H$am`Mr'- Cnam 70.
AmImio Z. AmI; S>moim Am{U H$mZ `m`m_Yrc __WmZ:
"H$mZmOdi, AmIm`mZm Am{U nm`mcm KmoQ>mOdi S>md {Xco
Joco.' - ~cwV 66.
AmImS>mo nw. AmJR>m.
(Jmo.)
Am{IZ {d. AmUIr.
Am{Ia {H${d. eodQ>Mm.
[\$m.]
Am{Ia{d{Ia {d. AVm`V {dIwacocm; BVVV: nS>cocm;
{dH$Q>cocm.
Am{Iar nhm : AIoar
Am{IdmUr nw. AmjU : "^o{XnmMo Am{Idm{UAo gmZwZwJw' A~o{ecm 1.46.
AmIr r. Am~o B`mXr CV$Z H$mT>`mH$[aVm H$mR>r`m eodQ>mg
~mYmd`mMr Omir dJao. Pocm; Ki; nhm : AmIcr
AmIrae `m`m AVr, AIoa.
AmIrd {d. aoKm _macocm (H$mJX); ZrQ> AmIUr Ho$cocm; aMcocm;
aoIrd; `dpWV : "H$m_Jma cmoH$mMr AmIrd dVr hmoVr.' `_mH$ 271.
AmIw nw. Amg; H$Um : "AmIw N>oX{c`m n{S>nmS>|& aW Z Mmco
AgVm{h KmoS>o&'- E^m 12.226.
[g. Aj]
AmIw nw. 1. CXra 2. Hw$o. (~o.)
[g.]
AmIwH$Uu-nUu-nwnr {d. CXraH$mZr - EH$ dZnVr. {hMo \y$c
d nmZ CXam`m H$mZmgmaIo AgVo.

AmImoi

AmIwS>Uo {H$. 1. chmZ hmoUo, H$aUo; gH$moM nmdUo; IwaQ>Uo;


AmH$gUo. 2. A{H$. Wm~Uo; AmoT>Uo; hmV YaUo. 3. da KoUo;
gmdaUo; AmIS>Vo KoUo : "Jmogmdr lrH$$ AmIw{S>cm'- crMny
5. 4. _mJo IoMUo.
[g. Am+H$f]
AmIwS>nmgmo`m {d. H$_r EonVrMm _Zw`; X[ar.
AmIwS>dQ>r r. (ahmQ>) H$ZoH$S> (ahmQ>JmS>`mMm Amg) {d{harda
`m cmH$S>mda {\$aV AgVo Vo cmHy$S>.
(H$mo.)
AmIwS>dU Z. {d{har`m nm`mMr nmVir ~Xcoc Ver ahmQ>rMr
_mi, Xmoar H$_rOmV cm~ H$aVm `mdr hUyZ Vr mm XmoarZo Xw_Sy>Z
~mYyZ R>odVmV Vr Xmoar.
(H$mo.)
AmIw (Iy) S>dV Z. Ho$i\w$cm`m OdiMo chmZgo Ho$irMo nmZ.(H$mo. )
AmIwS>r {H${d. _mJo : "MwcrMm C~mim AmIwS>r hmo' -{OM 4.54.
AmIwUo g{H$. hUUo; ~mocUo. nhm : AmIUo ({^. H$mV.).
AmIwnUr nhm : AmIwH$Uu
AmIyS> {d. H$_r cm~rMo, AmHw$MZ nmdcoco; VmoQ>Ho$.
AmIyS> nmgmoS>rMm X[ar; H$_r ngo Agcocm.
AmIy S > _ mi {d{harMo nmUr OgOgo Imcr OmB c VgVer
ahmQ>JmS>`mMr _mi cm~dVm `mdr hUyZ _YyZ_YyZ ImnoH$S>m`m
VrZ qH$dm XmoZ Ow`mBVH$s AmISy>Z ~mYyZ R>odVmV Vr _mi.
ahmQ>mgmRr Xw_S>cocr Xmoar. (AmIyS>dU)
(H$mo.)
AmIyS>qeJr {d. chmZ qeJmMr (Jm` B.).
AmIyV nhm : AH$moS>
AmIya {d. A{YH$.
(Im.)
AmIo 1. nImc, JmoUr, nS>er B.Mm AYm ^mJ. 2. Voc, Vyn
B.gmR>{d`mMm H$mVS>mMm ~wYcm.
AmIoQ> nw. 1. {eH$ma. 2. ^rVr.
AmIoVr nhm : Aj`VVr`m
AmIoVr r. _Vaco`m qH dm AmodmiyZ Q>mH$co`m AjVm : "ny{UdoMo
Mm{XZo & AmIoVrdrU OmZo' - {ed 817.
AmIooaVmonr {d. Ajar; AjamV : "am` Q>mHo$ 14 AmIoaVmonr Q>mHo$
MmXm'- _R> {ecm 1.5
AmIocoIo {H${d. AmH$S>o _mSy>Z, {chZ; n>nUo; AH$scoIr : "Vmo
kmZmM| Vd Z XoIo& h| gmJmd| AmI|coI|& Z cJo VwO&' -km
13.847.
[g. AH$ + coI]
AmIodmU Z. Aj`dmU : "`mco XoImo{Z Ear K[aMr`m& AmIodmU|gr
(Aj`dmU) dmodmir{V&&' -crM 4.24.
AmImoAmI {H${d. {M>rda {c{hco`m qH$_Vr`m AZwH$_mZo; _yi
qH$_VrZo.
[g. AH$]
AmImoQ>m nw. Jc~VmMo dm{fH$ ^mS>o. (^mS>mZo Jc~V dmhmd`mg
{Xco hUOo `m`mnmgyZ ^mS>o KoVmV Vo). `m`m CcQ> Jc~VmVyZ
EImXm {OZg Zo`m~c ^mS>o XoVmV `mg Zmoa hUVmV. (amOm.)
AmImo_mImo nw. chmZ _wcmMm EH$ Ioi.
(Jmo.)
AmImoi nhm : AmIi

Am`

_amR>r eXH$moe & 237

Am` {d. ZmdmMm; Zmd YmaU H$aUmam. CXm. am_m`


[g.]
Am`dmZr r. Am`w`dW, Am`w` dmT>`mgmR>r AmodmiUo :
"Am`dmZr H$[aVr {dmYam Zmar' -nm 68.

Am`m r. 1. H$sVu; `mVr; {gr : "_moR>m Am`o`m $ndVr


p`mgwm' -ho`m 11. 2. cmoH$mndmX; OZdmVm; Jn; ImoQ>r
~mV_r; Wmn; H$S>r. 3. A{^YmZ; nXdr; Zmd. 4. H$Wm;
Am`m{`H$m; hH$sH$V; ~moc~mcm : "`m`m nMmJmMr gd Am`m
Amho.' - {ZA 304. 5. ZmdmMo : "g{XmZX Am`m& nX`mMr
H$sOc g`m' - {ddoH$ 17.1
[g. Am+`m]
Am`mV {d. gm{JVcoco, {grg Amcoco; ~moc~mcm Pmcoco;
H$icoco.
Z. (`mH$.) YmVycm `` cmJyZ {H$`mnXmMr $no ~ZVmV. Ogo :
~g-Vmo, ~g-cm, ~g+Bg, ~g-Vm dJao. hr $no hUOoM
{H$`mnXmMr {d{dY H$mi d AW `mMr $no. `mZmM "Am`mV'
Ago hUVmV. _amR>r `mH$aUmV "Am`mV' `m eXmEodOr "H$mi
d AW' ho eX dmnaco OmVmV.
Am`m{V-Vr nhm : `mVr : "Am`m{V A`Wm `m{V& ey``m{V
g`m{V&' - E^m 16.207.
[g.]
Am`mZ Z. 1. Jmo>; M[aH$Wm; ^maVmXr nwamU-B{Vhmg-H$WZ;
H$hmUr; >mV : "nwamU| A`mZ$n| OJt&^maVm Amct&' - km 1.46.
2. H$sVZm_`o nyda J mVrc VdkmZ{df`H$ {gmV, {Z$nU B`mXtda
_wm n> H$a`mgmR>r nwamUmV`m EImm {d{e> Jmo>rMm AmYma
KoU.o 2. (c.) EImm {df`mda Xwg`mcm H$Q>mim `oBc
BVHo$ ~mocUo;
aS>JmUo JmUo; cm~cMH$ H$Q>midmUr Jmo> gmJUo.
Am`mZH$ {d. 1.Am`mZmda AmYmacocr (_amR>r H$drMr aMZm) :
"_amR>r Am`mZH$ H${dVoMr nanam 13 `m eVH$mnmgyZ 18 `m
eVH$mn`V AmT>iVo. -hAmVm1. 2. AX^wV, dmVdVoer g~Y
Zgcocr _``wJrZ (H$Wm-H$m`). 3. AX^Vw , nmam{UH$, H$WmdVy
Agcoco.
[g.]
Am`m{`H$m r. 1. XVH$Wm; H$pnV H$Wm; EoH$sd Jmo>.
2. B{Vhmg, nwamU dJaoVyZ nanaoZo Amcocr Jmo>. 3. (gm_m`V:)
Jmo>; H$Wm; Am`mZ.
[g.]
AmJ nw. AnamY; "`{Oco Ii gwV H${dZt nmh{Z ggJh mV A`mJ&'
- _mog^m 4.16.
[g. AmJg]
AmJ r. 1. {dVd; AZr; {dVdmMm ^S>H$m; dmcm. 2. ^mOUo;
nmoiUo; H$mhrc hmoUo; Xmh hmoUo. 3. (c.) amJ; H$moY; gVmn.
4. Vmn; da (`oUo). 5. Xm$Jmo`mMm-Vmo\o$Mm ^{S>_ma;
6. Amdoe; Vmd; VS>\$; \$mOrc CH$R>m : "gH$m${Z hU| Or
`md| gX^mfU| Z AmJ _Zt&' - _modZ 4.54. 7. (c.) Vmo\$ImZm;
Vmo\$ : "_gyaAcr `mOnmet AmJ ^mar hUyZ ^S>^wOo A{^YmZ
hmoV|' - ^m~ 27. 8. ajm; AWr : "ZmamonVmMm _wS>Xm KoD$Z
AmiXrg `oD$Z, AmnU XhZ Ho$co. Xwgao {Xder dS>H$shZ OmD$Z
AmJ Jmocm H$$Z cmohmoJS>mg Amcmo. VoWyZ amOJS>mOdi hVrg

AmJO{Xdm

_AmZ {Xhm.' - nwaX 3.139. [g. ApZ] (dm.) AmJ


AgUo - EImm Jmo>rMr \$ma CH$R>m AgUo; Vrd BN>m AgUo.
AmJ CR>Uo, nS>Uo - A{Ve` ^yH$ cmJUo. AmJ AmoVUo - 1.
AmJ nmIS>Uo; gH$Q> AmUUo : "A`m`mZ| cmoH$mda AmJ AmoVcr
Jocr Amho.' -{d{jV 1.20. 2. H$S>H$ eXmV gVmn `V
H$aUo qH$dm Q>rH$m H$aUo. AmJ KmcUo - AmJ cmdUo :
"{ZOm_crZ| nw`mg doT>m XoD$Z AmJ KmVcr.' - {d{d (1876)
7.6.109. AmJ PmS>Uo, nmIS>Uo - EImmda A{Ve`
Xmofmamon H$aUo. {e`mMm dfmd H$aUo; qZXm H$aUo; H$R>mao nUo ~mocUo;
amJo ^aUo. AmJ _maUo - (`A.) H$moigm KmcUo : "~m`camV
AmJ _maVodoit' - E{O{ZA[aJMr Vm|S>r narjm (dmdrH$a) 12.
AmJ [aKUo - gVr OmUo : "H$mZOr ZmBH$mgmaIm ^mD$ {OdmZgr
Jocm. ~mBH$mo `mMr AmJ [aKV hmoVr. Vrg [aKmo XoV Zmhr; `gm
AZW KS>cm Amho.' - noX 23.128. AmJ cmJUo - 1. Ym`,
d B. _hmJ hmoUo. 2. (cmJmo) Zme hmodmo! Oimo! _amo! B. CXJma :
"AmJ cmJmo `m amOH$maUmcm!' - Vmo~ 19. 3. Ka, dVyMm gmR>m
B. noQy> cmJUo. AmJ cmdUo - 1. Xwhr _mOdUo; ^mS>U CnpWV
H$aUo; H$cmJV cmdUo : "`m H$maQ>rZ| AmJ cmdyZ {Xcr Agoc. hr
_moR>r Mmo_S>r Amho Ago AmOmo~m`m Vm|S>Mo eX _m`m H$mZt
nS>co.' - nH$moKo. AmJ dagUo - Ym`mMr, \$imMr, JwimMr,
VwnmMr, cmS>dmMr AmJ dagUo hUOo Vo Vo {Og nw$Z Ca`mBVHo$
^anya hmoUo. AmJ hmoUo - 1. earamcm ^mO`m gma`m doXZm
hmoUo. 2. A{Ve` gVmn hmoUo. AmJrV CS>r KoUo, KmcUo,
Q>mH$Uo -Ymo`m`m YmV, CmoJmV, H$m_mV, YmS>gmZo {eaUo
qH$dm hmV KmcUo; A{Ve` _moR>o YmS>gmMo H$` H$aUo. AmJrV
VmdyZ H$mT>Uo - n`m H$gmoQ>rg CVa{dUo. AmJrV Voc
AmoVUo, KmcUo - ^mS>U Mmcco AgVm Vo AmUIr {MS>rg
ZoUo : "XrVmc` {dPdm`m XmQw>{Z Kmcrc H$moU VocmVo'- _moCmoJ
4.9. AmJrVyZ {ZKyZ \$mo\$mQ>mV OmUo, nS>Uo - EH$m
gH$Q>mVyZ {ZKyZ Xwg`m gH$Q>mV nS>U.o AmJrg nS>Uo - YS>nS>U;o
hmdaonUmZo, AYmernUmZo H$m_ H$aUo. (d.) AmJrXwJrV ZgUo
- (H$moUm`m) A`m_`mV ZgUo; g~Y Z R>odUo. Vi`mMr
AmJ _VH$mV OmUo - A{Ve` amJ `oUo : "Vi`mMr MT>cr
AmJ& _VH$mg OmC>{Z {^S>cr&' - gJr 58.
AmJH$mS>r r. {dVd noQ>{d`mMr H$mS>r; {h`m EH$m Q>moH$mg
dmcmJmhr ` cmdcoco AgVo d ho Q>moH$ {d{e> (dmcmJmhr)
nXmW cmdco`m n>^mJmda Kmgco AgVm noQ> KoVo.
AmJImS>m nw. AZr noQ>d`mH$aVm Ho$cocm ImS>m, I>m; eoH$moQ>r;
AmJQ>r.
AmJJmS>r r. cmoh_mJmd$Z dm\o$`m B{OZm`m gmhm`mZo MmcUmar
JmS>r; qhXwWmZmV AmJJmS>r 1854 gmcr _w~B Vo R>mUo `oWo W_
Mmcy Pmcr.
AmJO{Xdm nhm : AmH$me{Xdm

AmJO-g-nmiUm

238 & _amR>r eXH$moe

AmJ_

AmJO(g)nmiUm nw. Om, `mm dJao {R>H$mUr AgUmao {\$aVo nmiUo

AmJVo {ZJVo H$aUo OwZo Zdo H$aUo. CXm. OwZr PmS>o H$mTy>Z Zdr

qH$dm PmS>mg Xmo`m ~mYZy Ho$coco Pmonmio. [AmH$me+nmiUm]


AmJOmi {d. AmJrgmaIm; dmiogmaIm; VmnQ>; Ohmc; H$S>H$;
VmnXm`H$ : "nU Aer AmJOmi nmoaJr....' - OO 21.
AmJOmir-`m {d. 1. AmJ cmdUmam; ImoS>gmi; CnX`mnr.
2. amJrQ>; Vm_gr; Ohmc. 3. Xe R>odUmam; Xw>. 4. ^mS>Imoa;
mJm H$aUmam, ImoS>gmi (nwf, r) : "~mB `oW| Zmht _m`m
~`mda H$moUr& AmJOm`m amS>m OiVr _cm nmh{Z&' - hmocm
79. 5. Am|Ji; dmBQ>; KmUoaS>o (_mUyg AWdm H$`).
AmJQ> nw. Ma; nmQ>; ImoXcocm _mJ : "Ow`m AmJQ>mVrc Jmi doioda
Z H$mT>Uo ho g`m`m Q>MmBMo EH$ _wI H$maU {deX Ho$co.' km 7.4.42.
AmJQ>m-Q>r-Q>o nw. 1. Ii`mV H$mQ>`m, JdV B. noQ>dyZ V`ma
Ho$cocm {dVd; eoJS>rV KmVococo BYZ qH$dm {ZImao; eoH$moQ>r;
YwUr; nagm : "nmho nm H$m{_H$m`m nmoQ>t& gXm H$moYmMr AmJQ>r&'
- E^m 17.224. 2. gmoZmamMr eoJS>r, Hw$S>r; ~mJogar 3. hmo_Hw$S>.
(Jmo.) 4. WmoS>rer AmJ : "`mZr noQ>{dco`m AmJQ>m`m cmc
{nd`m dmim.' - gmam 229. [H$. ApJ{>Jo; g. ApZB{>H$m.]
(dm.) AmJQ>m noQ>{dUo - ^mS>U, VQ>m, H$ch, H$cmJV cmdUo
- H$ch _mO{dUo. AmJQ>m {dPdyZ Q>mH$Uo - 1. AmJ {dP{dUo.
2. (c.) EImm Hw$Qw~mMm g_yi Zme, Zm`ZmQ> H$aUo.
AmJQ>o Z. _emZmV oV ZoVmZm `m _S>`mV {dVd ZoVmV Vo :
"Hw$Ur Var nwT> `oD$Z AmJQ> CMcm`Mm.' - AJ{VH$m 228.
(d.) [g. ApZ]
AmJS> nw. 1. AmS>; ~mYrd {dhra. 2. IXH$; ImM; cd. 3. VQ>.
[g. AmJV]
AmJS> {d. AJmY; A{Ve` : "AmJS> CXmH$' = AJmYOc. (Jmo.)
[g. AJmY]
AmJS>Uo g{H$. Zmhrgo hmoUo; hadUo.
(Jmo.)
AmJS>~r r. H$mS>mMr noQ>r; AmJnoQ>r.
(Zm.)
AmJS>m A. ~iO~arZo.
AmJS>m|~ nw. 1. AmJrMm ^S>H$m. 2. (c.) _moR>o gH$Q>; A{Ve`
mg : "nmoQ>mV ^wHo$Z AmJS>m|~ Cgicocm Ago.' - Vy_mVy_mo 36.
AmJS>mMo ~JS>o Z. chmZ _yc : "AmJS>mMo ~JS>o hUmc PUt.'
- Xm{d 409.
AmJUZ Z. AXmO H$aUo.
AmJV {d. Amcocm; mV Pmcocm; nmoMcocm; XmIc Pmcocm.[g.]
AmJV {H${d. AJ` : "Agc AmJV Va `oBc JmJV' - Ehmoam 10.
AmJVdmJV Z. Amco`m A{VWrMo AmXam{V`; nmhUMma; nmhUoa;
AmXagH$ma.
[g.]
AmJVr r. 1.`oUo : "^yVmMr AmJVr {ZJVr d`| OmU|&' E^m
15.89. 2. {ddmhmW dam`m Kar `oUmar dYy; dYyZo dam`m Jmdr
`o`mMm g_ma^.

cmdUo : "gwnmarM| Cn AmJV| {ZJV| H$aU| d IV XoU| `mda


Adc~yZ AgVo.' - kmH$mo 11.197.
[g. Am+JV]
AmJXm r. {XdmirV Ym`$nmZo d `$nmZo md`mMr XoUJr.
(d.)
AmJXmdUm {d. AmH$Vm`m.
(d.)
AmJYmS> r. 1. dUdm; AmJrMm S>m|~mim. 2. (c.) A{Ve` ^yH$
cmJUo. 3. Owc_r, mgXm`H$, ImoS>gmi _Zw` qH$dm nmoa, OZmda;
VmnXm`H$ `Vr. 4. A{V Xw:I, _moR>o gH$Q>, mg; Amnmr.
AmJn - AmJno {d. cdH$a V`ma hmoUmao nrH$.
AmJna_o nw. J_u; na_m; _ymamg~YrMm {dH$ma; cKdr H$aVmZm
AmJ hmoUo.
AmJnmB r. 1.AmJnnUm; CVmdionUm; YS>nS>; EImXr Jmo>
AJmoXa H$a`mMr KmB. (H$mo.). 2. hmoam dVdUo; ^{d` gmJUo;
hoaUo. (dm.) AmJnmB H$aUo, gmYUo - Adc gmYUo; AmKmS>r
_maUo.
AmJnmIS> r. Q>rHo$Mm dfmd; H$S>H$ Q>rH$m; gVmnyZ {c{hUo :
"{d^mOZmMm H$Q> aMcm Aer AmJnmIS> `m X{ZH$mV H$a`mV
Amcr.' - A{~dm 207.
AmJnmUr Z. 1. Zm`{Q>H$ A{gS>; Zmc. 2. _ H$a`m`m Cn`moJr
nS>Umam nXmW. 3. g`w[aH$ A{gS>; JYH$mc. (dm.) AmJnmUr
EH$ H$aUo - IdiUo; A{Ve` gVmnUo; amJmZo MdVmiUo;
OmoamZo ~mocU|; AmXiAmnQ>, {edrJmi, _maMmon dJao qYJmUm
H$aUo.
AmJnoQ>r r. AmJH$mS>m Agcocr noQ>r; H$mS>onoQ>r.
AmJnoU-nU r. CUVo_wio AJmda `oUmao Xodr`m \$moS>mnojm _moR>o
d \$ma AmJ hmoUmao \$moS>.
[g. ApZ+{n{Q>H$m]
AmJ~~wcr hmoUo A{H$. A{Ve` gVmnUo; amJmZo cmc hmoUo : "`mda
AmYrM ^S>H$cocr gc_m EH$X_ AmJ~~wcr Pmcr Am{U {V`m
S>mo`mVyZ AJma ~agcm.' - CA 115.
AmJ~X {d. AmI~X; nyUn Uo ~X; AIS> : "MmJ`m cS>r`m Xmo`mZo
nmoQ> {edyZ Ogo`m Vgo AmJ~X Ho$co.' - g~m 42.
AmJ~X drQ> r. (^y.) C Vmn_mZmV {Q>H$md YaUmar drQ>.
AmJ~~ nw. AmJ {dPd`mMm ~~. AmJ {dP{d`mMo H$m_ H$aUm`m
godH$mZm Amd`H$ `m gmYZgm_Jrgh KoD$Z OmUmao dmhZ.
AmJ~moQ> r. dm\o$`m eVrZo nm`mda MmcUmao OhmO, ~moQ>, Vm$.
AmJ_ nw. 1. doX, VwVr : "{ZJ_mJ_ w_\$i&\$cX&' - km 18.2.
2. VdkmZ. 3. Y_em. 4. _em, V{doVrc {gr;
Vem; _{doVrc ^admonmgZm : "{Vnm{XVr A{^Mma& AmJ_
Oo na_ma&' - km 17.167. 5. (c.) _yi; gwdmV; Ama^;
ma^; Cnmr. 6.O_; Hy$i; de.
[g.]
AmJ_ 1. mVr; \$c; {_iH$V; Cn; eoVgmam. 2. {_iH$VrMo H$mJX;
XVdO; nwamdm; _mUn. (`m`) AmVdm`.
[g.]

AmJ_

_amR>r eXH$moe & 239

AmJ_ nw. `oUo; AmJ_Z; doe : "{V`m Ydc dUm`m OmoS>rcm


gwd$nmMm{h AmJ_ Pmcocm hmoVm.' - ndm 44.
[g.]
AmJ_ nw. (`m.) A{YH$Mm dU `oUo; CnnX qH$dm ``; eXm`m
Ama^r, _`o qH$dm eodQ>r `oUmam ZdrZ dU.
[g.]
AmJ_ {d. AqO` : "AmJ_ H$UmMo amD$i' - Ch 375.
AmJ_Z Z. `oUo; Odi OmUo; CnpWV hmoUo : "ZmodarM| XwpMm _Z&
H$U AmJ_Z nmhmVgo &' - Ed 5.20.
[g.]
AmJ_Z H$moZ nw. (^m.) AmH$medmUr chatMr gmaU aofm Am{U
ndrMm n>^mJ `mMm JhU q~Xyda hmoUmam H$moZ.
AmJ_Z Umcr (r.) Cm_r VH$nVr.
AmJ_ {Zanoj {d. e^a df} Vm`mV Ag`m_wio {OMm Vm~m em~rV
H$a`mMr (XVEodOmZr) Amd`H$Vm Zmhr Aer (O_rZ, BQ>oQ>);
hH$ em~rV H$a`mMr JaO ZgUmar ({_iH$V).
[g.]
AmJ_-{ZJ_ nw. 1. `oUo Am{U OmUo; ma^ Am{U g_mVr; CnH$_
Am{U Cnghma. 2. (c.) EH$Xa `dhma, H$ma^ma.
AmJ_ ~mYUo {H$. _Zmo_Z R>adUo; _ZmV {dMma nH$m `moOUo :
"Xm`mMm`mMo H$moMUrZo h~H$ ImD$Z {ecoXma CRy>Z OmVrc
`mH$[aVm cT>mBM `mo` Agm Amn`m _ZmV {dMmamMm AmJ_
~mYyZ ^mD$gmho~mZr cT>mBg Ama^ Ho$cm.' - hmoH$ 31.
AmJ_a{hV-{da{hV {d. XVEodO qH$dm hH$ Wm{nV H$aUmam
coIr nwadm Zgcocm; {dZm_mU.
[g.]
AmJ_ coIm nw. 1. _hgycmMo {heo~. 2. EHy$U CnmMo {heo~.
AmJ_ erfH$ Z. CnmMo erfH$.
AmJ_ gnmXH$ {d. EImm O{_ZrMm qH$dm qOXJrMm hH$ (gZX)
`mZo W_ gnmXZ Ho$cm Vmo; gWmnH$; _yinwf.
[g.]
AmJ_gmnoj {d. {O`m g~Yr hH$ em~rV H$aUmam XVEodO
Zmhr Aer (_mm); AmJ_a{hV (qOXJr).
[g.]
AmJ_mJ nw. nmm; _mJ_yg; R>md{R>H$mU; gwJmdm; WmJnmm. _mJonwT>o.
[_mJMo {.]
AmJ_mVr r. (^yem.) CM Vmn_mZmVhr Z {dViVm qH$dm _D$ Z
nS>Vm Amncm AmH$ma {Q>H${dUmar _mVr.
AmJ_mnm`r {d. 1. `oUmam OmUmam : "gwIXw:Im{X ZmZm `Wm&
AmJ_mnm`r A{dH$Vm&' - E^m 11.463. 2. (c.) AemdV.
[g. AmJ_+Anm{`Z]
AmJ{_H$ {d. AmJ_ OmUUmam, doXem OmUUmam : "Vmo AmJ{_H$,
nwOm H$$ {ZH$m OmUo.' - crM 1.19
nw. V_mJmMm AZw`m`r.
AmJ_r {d. V_mJmZw`m`r; emVnWr.
[g.]
AmJa Z. AJ; Q>mHo $; AUHw$Mr; eodQ>; e|S>m : "{_>mmMr JmoS>r {Oho`m
AmJat& _gH$ ^a`mdar dmX ZoU&| '
[g. AJ]
AmJa nw. Z. 1. Zmai, gwnmar B. PmS>mM r ~mJ, _im, eoV : "~mohmdVw
H$m _mZg|& AmJamVit&' - A_ 6.35. (gm_m`V:) eoV; _im :
"AmJa ~mJm Zmht {_Vr&' - dogrd 3.54. 2. Kam^modVr`m

AmJcm`m

AmdmamV ^mOrnmcm cmd`mMr OmJm; nagy : "PmonS>r`m ~mhoa


JdVmda Ho$ir`m PmS>mImcr, AmJamV `mhmar H$arZ.' - nmh
17. 3. g_w {H$Zm`mda qH$dm ImS>rOdi _rR> V`ma H$a`mMr
OmJm; {_R>mJa. 4. H$mhr {deof JwUmMo qH$dm MwaVoMo WmZ; gmR>m;
gJh ; I{OZm. 5. gJh WmZ; Ogo -{doMo AmJa; Jm`mMm AmJa :
"nmhoZ lr_wI| gm{Oa| gXw a& gH$i AmJa cmd`mM|&' - VwJm 2020.
6. Cn{mWmZ; dg{VWmZ; Ka; {Zdmg; ImU : "Omo gH$i Y_m{g
AmJ &$' - km 2.374. 7. eoV : "{Zd{m AmJa, H$U hm gmJa'
- {ZJm 129.
[g. AmH$a]
AmJa {d. lo> : "`mh{Z AmJ$ h[a _mPm' - {ZJm 187.
AmJa nw. MXZ; nhm : AJa, AJ$
AmJa-ar Z. Zmair, nmonir B. `m {dnwc ~mJm AgUmao Jmd.
AmJaS>m nhm : AJaS>m : "{Xdgo {Xdg J^ dmT>o & \w$Q>Vr hmVmnm`mMo
AmJaS>o &' - dm{X 2.2.4.
AmJaS>m-S>o nw. AJ, Q>mHo $. "H$mht H$mht AmJaS>t & X>mM r _mIct &&'
- km 11.416.
AmJaS>m|Ja nw. {H$Zmam Am{U S>m|Ja; (`mnH$) gah; Amdma; mH$ma.
AmJa_mi({i) H$m r. Zmair, nmo\$ir `m`m ~mJm`m EH$mnwT>o
EH$, EH$gma`m Agco`m amJm.
AmJadmS>r r. amh`m Kam^modVr ^mVImMamgh \$i~mJ d
^mOrnmcm H$a`mMo Amdma.
AmJam_oa r. _`m`m Hw$nUmOdiMr PmS>mMr amJ; Hw$nUmOdiMr
OmJm; eoVmMr H$S>; ~mY : "H$m VUmMm ~mhcm& Omo AmJam_oa|
R>o{dcm &' - km 18.428.
AmJami {d. ^`H$a, AH$mi{dH$mi : "Vmo (nmSy> _mJ) AmJami
H$S>mdaZ Pnmnm MT>m`Mm.' - ndm 100.
AmJami Z. Q>mHo $; AJ : "qc~m`m e|S>mcm AmJamir OmD$Z ~gcr.'
- VA 154.
AmJar nw. 1. H$moH$Un>rVrc EH$ Hw$U~r OmV; AmJco Hw$U~r;
~mJmBVXma; AmJa hUOo nmo\$ir`m ~mJm _`mZo H$aUmam.
2. H$mo`mnH$s EH$ OmV. ho {_R>mJamV amhVmV d hmoS>m, _Mdo
hmH$maVmV. 3. {_R>mJamVrc H$m_H$ar.
(Jmo.)
{d. 1. AmJamg~Yr; AmJamV Cn hmoUmam (nXmW). 2. AmJamV
H$m_ H$$Z nmoQ> ^aUmam. 3. AmJar cmoH$mMr (^mfm). 4. ~mJmBVmMm
EH$ H$ma. 5.H$m`m {_`mMr EH$ OmV.
AmJc {d. n{hcm; nwT>Mm.
[g. AJc]
r. ZmJam`m ~c OmoS>mVrc eodQ>Mr ~cOmoS>r.
AmJcm nw. ZmJamMm ~c hmH$Umam _wcJm : "ZmJ`mnojm AmJ`mMmM
JcH$m _moR>m hmoVm.' - naonm 85.
AmJcmdonUm nw. ^mS>U cmdyZ Xo`mMr, {MWmd`mMr, ^S>H$d`mMr
dmr.
AmJcm`m {d. ^mS>U, H$i, H$cmJV cmdUmam; H$OoXcmc;
H$iMoQ>m; H$irMm ZmaX; H$icm`m.

AmJcr

240 & _amR>r eXH$moe

AmJVwH$ AVd}e

AmJcr r. 1. ZmJam`m ~cOmoS>mVrc eodQ>Mr ~cOmoS>r. n{hcr

AmJi r. AS>ga, AS>Um; Xma CKSy> Z`o hUyZ AmVyZ cmdcoco

Ywadr d Xwgar Mmhar. Oohm VrZM OmoS>m AgVrc Vohm {Vgar


Vr AmJcr. Mma qH$dm A{YH$ OmoS>m AgVrc Vohm Ywadr d
Mmhar {edm` ~mH$s gd OmoS>mg (eodQ>mH$Sy>Z n{hcr-Xwgar{Vgar) AmJcr hUVmV. 3. ZmJa hmH$Um`mMr ~g`mMr OmJm.
AmR> ~cmZr AmoT>md`m`m ZmJam`m nwT>`m XmoZ OmoS>m`m Am{U
_mJ`m XmoZ OmoS>m`m _`o hr ~g`mMr OmJm AgVo.
AmJdcr r. nwT>ma : "Vwhr AmJdcr H$mT>m' - crMny 257.
AmJdi Z. doUr qH$dm A~mS>m KmV`mZVa Ho$gmMr Q>moHo$ ~mYmd`mMm
Xmoam.
[g. AJ+dc]
AmJdm r. JVr; dmT>; dr : "gV g_mJ_ Yamdm& VoU| ~mZXr
hmo` AmJdm Jm&' - ^O 20.
nw. nwT>mar; hmoaH$mS>m, _wIa.
{d. AmJmD$, cdH$a hmoUmao; hido (ZmMUr, nrH$ B.)[g. AJdV]
AmJdmS>m nw. Kam`m nwT>rc ~mOy.
[g. AJ+dmS>m]
AmJdmXi Z. AmJrZo {Z_mU Pmcocm dUdm : "Ordma`mcm JmgUmar
AmJdmXi| hmoV.' - A`m 99.
AmJdmZ nw. 1. nwT>mar; _w`. 2. dmQ>mS>m.
[g. AJdV]
AmJdmcm nw. (`.) ~m`ca_`o H$moigm KmcUmam : "EHo$H$ gm_mZ
KoD$Z eoS>_`o ZoD$Z R>odUm`m AmJdm`mOdi `mZ Vr {Xcr.'
- AA 5.
AmJ{d_m nw. AmJrnmgyZ hmoUm`m ZwH$gmZrMr h_r hUyZ CVa{dcocm
{d_m.
AmJdrg r. 1.amZmV dUdm cmJcm hUOo ^modVmcMr PmS>oPwS>no
VmoSy>Z dUdm {dPdUo, Wm~dUo ({H$. H$mT>Uo). 2. Amcoco gH$Q>
{ZdmaU H$aUo.
AmJ{eS>r r. (^m.) 1. AmJr`m {R>H$mUr B_maVrcm ~mhoa`m
~mOyZo cmdVm `oUmar gm_m`V: nmocmXr {eS>r. 2. MmH$m`m
ghm`mZo CM dmT>dVm `oUmar {eS>r.
AmJer r. ArMr dmim; PmoV; Ahr.
(H$mo.)
AmJ> nw. BJOr dfmMm AmR>dm _{hZm. hm lmdU-^mnX `m _amR>r
_{h`m`m gw_mamg `oVmo.
[B.]
AmJg Z. nmVH$; AnamY; Jwhm.
[g.]
AmJg {d. AmJn; cdH$a, AJmoXa qH$dm doio`m nydu {nH$coco,
V`ma Pmcoco (\$i, Ym`). (`m`m CcQ> _mJg).
{H${d. Ano{jV H$mim`m nydu.
[g. AJ+g]
AmJgUo A{H$. `mo` H$mcmnydu V`ma hmoUo, {nH$Uo.
AmJgnmiUm nw. ApdZm`m _{h`mV Iw`m OmJoV cm~ d CM
PmoHo$ Ko`mH$[aVm ~mY`mV `oUmam nmiUm; PmoH$m.
AmJgm nw. S>hmirMm H$modim e|S>m : "AemoH$mMo AmJgo& MK{ico
H$ho{Z Ogo&' - amkm 11.409.
AmJH$a {d. AnamYr; JwhoJma : "n[a hUVm| `m g_`t `oVm
AmJH$am{h A`m `m&' - _mo^r_ 1.109. [g. AmJg+H$]

cmHy$S>.
[g. AJcm]
AmJi nw. amV`m`m \$imMm Vm~S>m ag.
(H$m|.)
AmJi r. 1. O{_ZrV ImoXcocr cm~ Myc; T>mo~ Myc; Ma.
2. {dQ>rXmSy>, JmoQ>m B. Ioi`mH$[aVm ImoXcocr IiJr.
AmJi {d.1. A{YH$, {deof : "nmUr ~hV Pmco:ZmdoH$ Vo`mhrh{Z
AmJio Omco' - crMC 77. 2. Vrd; CH$Q> : "Jmo{nH$m{g AmJim
{dahmo dV}cm' - lrH$UM 34. 3. nT>rH$; {dmZ : "eX~o
hmo{g AmJim' - kmJm 861.
AmJiUo {H$.amV`m`m gmcrg nwQ>o XoUo.
AmJigo Z. e|S>m; Q>moH$ : "Vo ^^J YZwfmH$ma H$go: dmohaVo A{Z`mio
AmJigo' -gd 288.
AmJim {d. 1. A{YH$; daVr; OmV : "MC AmJio Mmirg JS&>' Eonmo 14. 2. A{YH$ qH$_VrMm; CMr; daMT>; lo>; _moR>m : "ghm`
Xwgam Zgo VwO{dU| ~i| AmJim&'- Ho$H$m 46. 3. g`oZ| qH$dm
n[a_mUmZo _moR>m; nwH$i : 4. A{YH$ dmBQ>, \$mOrc; ImoS>mi.
5. CQ>; Cm_; _J$a (^mfU, dVZ B.) : "Vm| p_`m Ag`
dmW ~moc&o hUo `odi
o | `m qO{H$c|& Vmo aodVrda hU| AmJi|&
Ag` Z ~moco H$n{Q>`m&' - h[a 32.69. Anyd; A{^Zd. 6.
{Zamim; {^; doJim : "Cn_m XoD$ Agam& Var `m `{^Mmar
g_Jm& ho `mhZ AmJir gwX am& n{VdVmaZ&&' - H$Wm 1.8.92.
AmJim nw. Jmoim : "Jmogm{d`mcmJm{Z _moAmMm AmJim Ho$cm' crMC 331.
AmJ{iH$ r. 1. Am{Y`, 2. _`mXoMo CcKZ, AnamY,
3. AnyUnU.
AmJir, AmJirH$, AmJirV r. 1. Am{Y`; dmT> : "Vgt {_
Am Ho$cr Wmoar AmJir&' - Xmd 390. 2. Hw$amnV; ImoS>r; A_`mXm;
Am`; _`mXoncrH$S>rc H$` ({H$. H$aUo). 3. (H$m`Xm)
Xwg`m`m Vm`mVrc dVyda hrda AmH$_U H$aUo. 4. AmS>ga.
AmJio {H${d. A_`mX : "Zmhr ^rS>^mS>, ~mocgr AmJio' - Zm_ 1718.
AmJio H$aUo MmcyZ OmUo : "{dam_mMo{Z gdX| ~i|: Xoh B{`mdar
H$ar AmJio' - _y 2473.
AmJVwH$ {d. ({d. AJmVwH$) 1. AmH$p_H$; AZno{jV; Ad{MV
mV. 2. nmhUm; Zoh_rMm Zgcocm; ZdIm; Cnam; A{Z_{V;
{\$aVm; dmQ>g$; nmWW; naH$s. 3. OodUm`m doir H$moUr Z
~mocmdVm Ad{MV Amcocm (_Zw`); AJmVwH$. 4. (emn.)
{dOmVr`; doJim; naH$s`; AmnmVV: mV; earamV ~mho$Z Amcocm
(OVy dJao ). 5. emdV ZgUmao (gwI; Xw:I, cm^ B.).
6. AmJm_r nwT>o `oUmao H$_ : "AZwgaco`mMo AmJVwH$ Hw$R>o :AZmaY
gwHo$' - crMC 372.
{H${d. (MwH$sZo) AmH$p_H$; EH$X_; EH$mEH$s.
[g.]
AmJVwH$ AVd}e nw. (^yem.) EoZdoir AV^md; AmH$p_H$ g_mdoe
Ho$cocm.

AmJVwH$ IM

_amR>r eXH$moe & 241

AmJVwH$ IM nw. AZno{jV, EH$X_, EH$mEH$s CnpWV Pmcocm


IM.

AmJVwH$ JwU nw. AJr Zgcoco nU A`mgmZo `oUmao JwU : "$n


cmd` A`m{gVm Z`o& ghO JwUmg Z Mco Cnm`o& H$mht Var
Yamdr gmo`o& AmJVwH$ JwUmMr&' - Xmg 2.8.31.
AmJVHw $ _yi Z. (dZ.) AZno{jVnUo Xwg`m Ad`dmda CJ_ nmdcoco
_yi.
AmJVwH$ cm^ nw. 1. AH$_mV, AH$pnV KS>cocm \$m`Xm; K~mS>.
2. AmS>{_iH$V.
AmJVwH$ d{m-mr r. AJmVwH$s; AmJVwH$s; ^moOZm`m doir
Am_U ZgVm Ad{MV OmD$Z Ood`mMr nV.
AmJVwH$ dU (d.) H$mhr gJmZo nS>coco, Zg{JH$ Zgcoco jV;
earadUm`m CcQ>.
AmJVwH$s nhm : AmJVwH$ dmr
AmJX Z. AmM`; AM~m : "`m {Xer H$gcm ZmJ _macm& gJir
JmddT>ar AmJX H$aVr`m.' - ZmJrU 3.
AmJm nw. 1. AJa`mMm, P`mMm nwT>rc ^mJ, ~JcoVrc {VaH$m
^mJ Am{U nwT>o cmdco`m Xmohr ~mOy`m H$`m `m_Yrc nwT>Mm
^mJ. 2. nwT>Mm ^mJ.
[g. AJ]
AmJm AO_mg, H$nZm, AXmO : "XmoKo MwcVo nwVUo nS>co. OmVrMo
I~ra naVw g_`mg \$mO Odi ZhVr d dmK nmR>rda `oBc hr
AmJm ZhVr.' - Eocog 6635.
AmJm {d. _w`; lo>.
nw. n{S>V; Y_emk.
[\$m.]
AmJm {H${d. nwT>o; ^{d`H$mimV : "Eogo{Zhr O[a go{dOc& V[a Vo
AiwH$s{M AmJm Cac.' - km 3.222.
AmJm nw. mg. (dm.) AmJm H$mT>Uo - mg gmogUo; IVm ImUo.
AmJmD$ {d. 1. AmYrMm, AJmoXaMm, W_, nyduMm. 2. (c.) H$maU
ZgVmZm ehmUnUm XmI{dUmam; nwT>o nwT>o H$aUmam. {H${d. W_;
n{h`mZo; nydu; AJmoXa.
[g. AJ]
AmJmImZr nw. EH$ _wgc_mZr Y_nW; AmJmImZmcm Jw$ g_OUm`m
B_m`cr _wgc_mZmMm nW.
AmJmO nw. AmdmO.
AmJmOUo nhm : AJmOUo
A{H$. JmOmdmOm hmoUo. gd {gr, H$sVu, cm{H$H$ hmoUo.
AmJmOm (c.) 1. JmOmdmOm, JdJdm, hc, AmdmB. (dm.) AmJmOm
CR>U,o hmoUo - ~mo^mQ>m hmoUo. 2. dm : "AmJmOmMo YS>YS>mQ&>'
-dogrd 6.76.
AmJmS> nw. Imoc I>m, {dhra : "MmcVm XmoBa> gnmQ&> nS>Vr AmJmS>r&'
- {H$nw 2.7.
AmJmS>o~JmS>o Z. EH$ Zdg : "AJmS>|~JmS>| H$[aVr Zdg' - MmoIm
127.
AmJmS>mMo ~JmS>o Z.Adm`m gdm gmJUo; A{Ve`moVr. (Jmo.)

Am{JQ>o

AmJmXdmar r. AJmV dmar; _J Zjm`m doir noaVmV Vr


dmar; cdH$a `oUmar dmar.
[g. AJOmV]
AmJm{nN>m nw. _mJMm nwT>Mm {dMma; nydmnma g~Y; _mJ_yg; nwT>rc
d _mJrc ^mJ. OdiMo AmVg~Yr, ZmVodmBH$.
AmJm~mZr {d. nhm : AJm~mZr : "AJt AmJm~mZr AJaIm&
MhH$Sy>Z S>mc gmaIm&' - cm 116.
AmJm_r {d. nwT>rc; `oUmao; ^{d`H$miMo; ^mdr. [g. AmJm{_Z]
AmJma Z. 1.Ka; _{Xa; dmS>m; _hmc. 2. gmR>m; gM`; ImU.
CXm. emJma, Ym`mJma B. H$moR>ma; ^mS>ma; gm_mZ B. R>od`mMr
OmJm.
[g.]
AmJma nw. r. AHw$a; AmJmao. nhm : AJmar : "V| Mmonm{g KoD${Z
AmJma|& ImocmdVr&&' - km 15.92.
[g. AJ]
AmJmam-ar-ao nw. r. Z. e|S>m; AHw$a; e|S>r; {S>ar. Q>moH$;
AmJmar r. AmhVr : "Vmo ~wrMr KoD${Z AmJmar& ^oXmMr dm{T> H$ar&
- amkm 15.95 : "lmnjm`m {Xder dnmH$ Pm`mda `m
MwcrVrc AZrdaM Am`m AmhVr XoVmV `mcm AmJmar hUVmV.'
- A^mgo 42. (A{h.)
[g. Ar]
AmJmd {H${d. nhm : AmJmD$
AmJme Z. nhm : AmJmg AmH$me : "AmJmer {nVm Jm|Yim `o.' Ogm 32.
[g. AmH$me]
AmJmer-gr nhm : AJmer-gr
AmJmer r. JMr.
AmJmg, AJmg Z. AmH$me.
[g. AmH$me]
AmJmg Z. cdH$a `oUmao nrH$, hido nrH$ : "{VH$S>`m eoVmV H$m`
noac hVg? -AmJmg Ho$V.' - noaUr 146.
AmJmgVminUm AH$VminUm, W`W`mQ>.
AmJmg{Xdm nhm : AmH$me{Xdm
(d.)
AmJmgwJm r. ~mV_r; emoY; gwJmdm; WmJnmm.
AmJmhr r. kmZ, _m{hVr, XjVm, I~aXmar.
AmJmh nw. AmJmD$ _m{hVr, nwT>Mm AXmO.
AmJmim, AmJmoim nw. _wS>m; `mV Ym` AWdm noaUrMo ~r ~mYyZ
R>odVmV Agm n|T>mMm AS>mH$Vr ~moOm; _moQ>Hw$io; JmR>moS>o; {~dim;
H$moio B.
Am{JEc-`oc Z. AmJ; {dVd; AmJrMm S>m|~. : "Oo Am{JEcmMm
gamodat& Km{cOo nw{T>cm V|&&' - {ed 756. Vmncoco Voc :
"Am{JEcmd[a C{OVr& Am~w{Wcr Ogr&' -km 11.337.
{d. {dVd qH$dm AZr `mg~Yr.
Am{JAmo nw. Om|Y`m`m {nH$mV CJdUmao EH$ amonQ>.o `m_wio Om|Y`mMo
VmQ> gwH$Vo.
Am{JQ>m-R>m nw. {dVd; AmJQ>r : "H$moUr EH$ gw^Q>m& {dMmamMm
Am{JQ>m&' -km 13.1037.
Am{JQ>o Z. AmJQ>r; {dVd; Omi : "_J {Vht Am{Uct dmJrMt
H$m>>|& Vmnmd`m Ho$c| Am{JQ>|&' - H$Wm 2.9.19.

Am{JR>-R>m-R>r

242 & _amR>r eXH$moe

AmJmon

Am{JR>-R>m-R>r Z. ApZHw$S>.

AmJr_mer r. OJcr _mer. hr MmdVo Vr OmJm H$mir hmoVo, gwOVo,

r. AmJQ>r; ^>r; eoJS>r; {dVd; AmJ : "cmohmamMr Am{JR>r


Ogr&' - E^m 26.44.
Am{JZJmS>r r. AmJJmS>r; dm\o$da MmcUmar JmS>r.
Am{JZPmS> Z. emo^o`m Xm$Mo PmS> : "nwT> Am{JZPmS> OiVr.' Ehmoam^m 3.91.
Am{JZnmgmoS>m-S>r nw. r. _wctMm EH$ Ioi. `mV nmirnmirZo
_wcr EH$m dmImcr cnVmV d Xwg`m njm`m _wcr `mZm
AmoiIVmV.
Am{J`m nw. H$mOdm; A`m : "grVH$mir Am{J`m XoIm{Z Am{J hUmoZr
nmqZ Pm{H$cm&' - nM 1.45.
Am{J`mio Z. 1. ApZHw$S> : "KV| Am~wIy{Z Am{J`mi|&' - km
14.162. 2. ccmQ>W ApZMH$.
Am{Jdim nw. 1. A^` nXmW R>od`mZo Aew Pmcoco ^mS>o ew
H$a`mgmR>r md`mMr {dVdmMr AmM. ({H$. XoUo). 2. B_maVrMo
cmHy$S> (Zdo VmoS>coco) AmH$g`mgmR>r `mg YwaH$Q>{dUo, AmM
cmdUo.
[g. ApZdc`]
Am{Jdir r. AZrMr dmim.
[g. ApZdc`]
AmJr r. 1. AZr; AmJ; {dVd; {ZImam : "{Ohmat AmJt gyXcr&
Vmn`mMr&' - km 3.254. 2. _moR>m; XmS>Jm; {VnYu; `mom.
AmJr nw. eodQ> : "(Km`mMm ~c) ^dVm {\$ao cmJdoJt& nar nmhVm
ZcJo AmJr&' - E^m 21.232.
[g. AJ]
AmJr r. nS>O{_ZrV W_M nrH$ H$aVmZm CJdUmao amonQ>.o [H$m. AJo]
AmJrMm nwcmd nw. A{V VmnQ>, H$S>H$ _Zw`.
AmJrMm cmoi-H$cmoi nw. 1. AmJrMm S>m|~; PmoV. 2. _moR>m,
XmS>Jm {VnYu; `mom. (c.) gVmnr _Zw`.
AmJrMm {d_m nw. AmJr_wio H$moU`mhr _mc_mo`m hmoUm`m
ZwH$gmZr~c qH$dm Zmem~c _mo~Xcm Xo`mMm H$ama; h_r.
AmJrMr Or^ r. AZrMr dmim; AmJrMm cmoi.
AmJrMr d>r r. 1. Vmo\$, ~XyH$ `mMm _mam. 2. (c.) gH$Q>
nanam : "{V`mda gmaIr AmJrMr d>r hmoV hmoVr.' - Bn 56.
AmJrV VmdyZ H$mT>coco {d. 1. AmJrVyZ H$mT>cocm; 2. (c.)
AdKS> narjoVhr H$gmoQ>rg CVacocm _mUyg qH$dm dVy.
AmJrXwJr r. 1. Mm|~S>onUm H$$Z qH$dm _Yo Vm|S> KmcyZ Xwg`mZo
Ho$cocm AnamY qH$dm _yInUm nwT>o AmUUo; MhmS>r; AmJcmdonUm.
({H$. H$mT>U,o CH$aUo, H$aUo, nmhUo). 2. CR>mR>do ; nMmBV; ^mZJS>.
[g. AmJg] (dm.) AmJrXwJrV ZgUo - ^mZJS>rV ZgUo;
CR>mR>odrV, nMm`VrV Z nS>Uo. AmJr^mJr nS>Uo - Ymo`m`m
d XJXJr`m YmV nS>Uo; Jmo`mV nS>Uo.
AmJrZ r. Am{JZ; AZr : "{Vg`m nmZmdar OiVo {Z` AmJrZ&'
- _gmn 1.1.1.
AmJr_`ma r. gmnmMr EH$ ^`H$a {dfmar OmV. {ndio H$mio n>o
d {R>nHo$ Agcocm EH$ {dfmar gmn.

{nH$Vo, dVo. hr _mer mUKmVH$ Amho. [g. ApZ+_{jH$m]


AmJr`m nw. H$mOdm : "ApZ Zmoho hm I{Xa Am{J`m ' - nMmo 56.18.
AmJr`mir r. earamVrc ApZMH$ : "(Vy) AmJr`mir Z COr`mir'
- {ddoH$ 8.61.
AmJwQ>Uo g{H$. AmdaUo; ~X H$aUo : "ZmB V XwH$mZ AmJwQy>Z R>odrZ
coH$mco.' - YJ 118.
AmJwVcr nhm : AJmoVcr
AmJwXmZ Z. ~mam`m eVH$mVrc, Xod{Jar`m am`mVrc EH$ gmo`mMo
ZmUo : "Vrg Vrg AmJwXmZm.' - ^mA 1836.63.
AmJw(Jy)c r. 1. ZmJam`m ~cOmoS>mnH $s eodQ>Mr, nwadUr OmoS>r.
nhm : AmJcr. 2. ~cm`m MmharVrc nwT>Mm ^mJ.
{d. AmJw`m; AmJwcr (AmJcr) hmH$Umam _Zw`.(d.) [g. AJ]
AmJw {d. H$OmJ, H$H$e (r-nwf); ^mS>Imoa, "V| PJSy> J`ma
gm_Ho$ AmJw !
(Jmo.) [nmoVw-AmJwh, g. A{+Vw`.]
AmJy nw. lmV `kmV `m`m hU`mnydu hUmd`mMm _. [d.g.]
AmJyn {H${d. AJmoXa : "Oam AmJyn H$idm`cm nm{hOo hV.' lr`mo 178.
AmJo {H${d. nwT>o.
[qh.]
AmJoHy$M r. g`mMo nwT>o OmUo : "O_ZmMr AmJoHy$M Mmcy Amho.'
-chmir.
[qh. AmJo+\$m. Hy$M]
AmJo_mJo {H${d. nwT>o _mJo; A_i nwT>o qH$dm nmR>r_mJo; `m qH$dm `m
~mOy c m; Odinmg; BH$S> o { VH$S> o ; AcrH$S> o ncrH$S> o
(WiH$mimg~Yr).
AmJoc Z. 1. AmJ; {dVd.
(Jmo.)
AmJoc ZmaimMo CU Voc.
(Hw$.)
AmJodmZ {d. nwT>mar; Xa drg _mUgmda XoIaoI H$aUmam (ZmBH$).
AmJoir r. cJm_ : "nwT>o `oD$Z d{H$cm`m KmoS>mMr aoe_r AmJoir
nH$S>cr.' - dm_r 244.
AmJmo Cm. nhm : AJ
(Jmo.)
AmJmoO {d. _moR>o; ^`H$a; AJmY : "^cV| OS> nS>mo ^mar& Ordmdar
AmJmoO&' - VwJm 661.
AmJmoQ>-Q>r-R> r. eoVr`m hJm_mMr gwdmV; nmdgm`mMm Ama^.
nhm : AJmoQ> : "AmJmoR>r _oK dfco&' - JrVm 1.2391.
[g. AJ+d>r]
AmJmoQ>Uo g{H$. AmdaUo; Vm`mV AmUUo; AmQ>mo`mV AmUUo.
(d.)[g. AmH$>]
AmJmoQ>Vm {d. AmQ>monera.
(d.)
AmJmoV(W)cr, AmJmoVr r. Ood`mgmR>r Cn`moJmg `oUmam
Ho$ir`m qH$dm MdoUr`m nmZmMm e|S>mH$S>Mm ^mJ : "Ho$ir`m
cm~ cm~ AmJmoV`m htM `mMt `mMt VmQ>.| ' - nmh 17.(H$m|.)
[g. AJXc]
AmJmon nw. (AW.) {d_m.
[g.]

AmJmonH$

_amR>r eXH$moe & 243

AmJmonH$ nw. {d_mYmaH$, {d_m H$mT>Umam.


AmJmoe Z. AmqcJZ; H$doV KoUo.
[\$m.]
AmJmoer {H${d. nmD$g nS>`mnydu gw_mao EH$ _{hZm; Chm`m AIoa;
AmJmoQ>rg.
[g. AJ+d{>]
AmJmog r. Chm`m`m gwdmVrMo {Xdg.(H$m|.)[g. AJ+CV]
AmJmoi nw. amV~r`m \$imnmgyZ hmoUmam ag, Vm~S>m aJ.
[Jmo.]
AmZ nw. AmJ; {dVd : "AmZ hUo Am_wMo Ka& ^_ H$ &$'
- Xmg 10.46.
[g. ApZ]
AmZrK nw. `kmVrc gmoim F$pdOmnH$s EH$ : "AmZrK VrVm
{VhVm& fmoS>e F$pdO _hm`kr&' - _wAm{X 10.75.
AmZo` {d. 1. {dVdmg~Y r; ApZXodVog~ Y r. 2. (Am`w.) AZrMm
OmV Ae Agcocm. 3.nyd d X{jU `m XmoZ {Xem`m _Ycr
(Cn{Xem). ApZXodVoMr {Xem hUyZ AmZo`.
[g.]
AmZo`r r. AZrXodrMr X{jU Am{U nyd `m_Yrc {Xem. [g.]
Am`m nw. 1. ImOar; ImOHw$Bcr; `mMm ne Pmcm AgVm AmJ
hmoUmar EH$ dZnVr; nrVdUu. {hMr nmZo OmB`m nmZmgmaIr AgyZ
{hcm g\o$X aJmMr chmZ ~m|S>o `oVmV. Ym`m`m eoVmV hr PmS>o
Pm`mg nrH$ OiyZ OmVo : "Am`m Am{U H$mMHw${h>ar&' - Xmg
2.7.5. 2. H$mOdm. 3. (H${f.) gwVao m (H$moir); nmD$g H$_r Pmcm
AgVm Om|Y`m`m {nH$mda hmoUmar H$sS>. 4. AmJr_mer; _mohimMr
_mer; `mMm Xe Pm`mZo AmJ hmoVo Ago gmn, qdMy B`mXr mUr.
{d. 1. AmJ H$aUmam; Xe H$aUmam. 2. A{Ve` VmnQ>; amJrQ>,
Ohmc (d^mdmMm).
Am`m K(Kmo)Ug nw. `mZo Xe Ho$cm AgVm AJmMr AmJ hmoVo
Agm KUg-KmoUg; gn.
Am`mPmoqQ>J nw. Am`mdoVmi : "OmImB OmoImB _m`mamUr& _maH$mo
_ogH$mo `{jUr& Am`mPmoqQ>J O{IUr& `mg ^OmoZ OZ ~wS>mco&'
- h[a 13.67.
Am`mXodr r. Xodr (\$moS>m) Mm EH$ ^`H$a H$ma; AJmMr AVmoZmV
AmJ H$aUm`m Xodr.
Am`m\w$ago Z. gnmMr EH$ OmV.
(Hw$.)
Am`m ~m|S> Z. ImcHw$Ocr; ImO Cn H$aUmar EH$ dZnVr.
Am`m _mohi Z. AmJr_merMo nmoio.
Am`m qdMy nw. H$mO`mgmaIm H$meUmam EH$ H$maMm qdMy :
"AmJm`m qdMw Pmcm hUyZ H$m` H$R>tM H$dimdm&' - ^O 88.
Am`mdoVmi nw. 1. AmJ cmdUmam {nem`mMm amOm. `mMm EH$ _
AgVmo. `mMm On Ho$cm AgVm `mMm Zme hmo`mgmR>r On Ho$cm
Agoc `m`m earamg qH$dm _mc_mog AmJ cmJVo. amr S>m|Jamda
BH$S>o{VH$S>o Omi {Xgcm Va Am`mdoVmimMm gMma gw$ Pmcm
Amho Ago hUVmV. 2. A{V Vm_gr, VmnQ>, ^S>H$ S>mo`mMm
_Zw`.
Am`mgn nw. gmnmMr EH$ OmV : "JJZt cmJVt dmi& Am`mgn} &'
- Xm{d 244.

AmKmQ>r

Am`mgmo_c nw. Vm~yg aJmMm EH$ AmfYr YmVy; _Zeri.


Am`o\w$ago Z. EH$m OmVrMo \w$ago; EH$ gn.
(H$mo.)
Am`oc Z. ApZdfmd; AmH$memVyZ nS>Umao AmJrMo nmUr. (Jmo.)
AmJ`U Z. ZdrZ Ym`mMo ^jU; ZdrZ VmXim`m Ho$co`m ^mVmMm
WmcrnmH$ (hmo_) H$$Z Vmo ^jU H$aUo, hm {dYr AmpdZ ew
nm{U_go H$aVmV; Zdmo>r; Z`mMr nwZd.
[g.]
AmJh nw. 1. EH$Xm Pmco`m _Vmg {MH$Qy>Z amhUo; T>_V; T>{ZM`.
2. hoH$m; h> ({H$. YaUo, H$aUo) : "Eo{g`m{h H$$ hUVr V`mMm&
AmJhmo{M Cao&' - km 3.63. 3. {_ZVdmar; mWZm; Ji KmcUo;
AJ`mMo ~mocmdUo qH$dm Am_U ({H$. H$aUo.)4. XwamJh; AZ_mZ;
haH$V. "JO Xegh d{YVm ^r_^wOmcm Zgo cdm`mg& AmJh
H$[a{V Aem`m MaUt dgwV H$go cdm`mg&' - _mo^r_ 5.31.
[g.] (dm.) AmJh H$aUo - 1. EImXr Jmo> Xwg`mZo H$amdr
hUyZ `mcm naV naV _ZmnmgyZ gmJUo. 2. OodVmZm EImXm
nXmW Ko`mMr {dZVr H$aUo. AmJh KoUo - h> H$aUo : "lr^w
Jmogmdr AZoH$ AmJhmo KoVr' - crM 174. EImXr Jmo> Pmcr
nm{hOo Agm h> YaUo. AmJhmg noQ>Uo.
AmJhUo A{H$. AmJh YaUo : "AmJhmc Var godrZ AZ ddmZa&'dgm 42. 5. Vi_i : "AmJhmo O[a hmoE V[a na_o$ km{Z`m{g
o_ Xo{V' - crMC 621, nm 68.
AmJhm`U nw. _mJerf _{hZm.
[g.]
AmJhm`Ur r. 1. _mJerf ew nm{U_m. 2. `m nm{U_go H$amd`mMm
nmH$`k (hmo_{dYr). 2. (`mo.) _J Zj.
AmJhr {d. 1. {ZJhr; AmJh YaUmam; h>r; hoHo$Imoa ({deofVm
{ZXm`OH$ AWmZo Cn`moJ.) 2. {MH$mQ>r, ZoQ> YaUmam. 3. AmJh
H$aUmam; AJ` XmI{dUmam.
AmJmi r. Ami. (d.)
AmJmir {H${d. AJmda, Q>moH$mda, e|S>mda; AIoarg; eodQ>r:
"EH$ Ima Am`m`m AmJmit Jocr'- nmUH$im. [g. AJ]
AmK_IU-{U r. nmn Zmhrgo H$a`mgmR>r nm`mV C^o amhZ
H$amd`mMr nmWZm: "EH$ AmK_I{U [aJV& EH$ _{mH$m ZmZo
H$[aV&'- dN>m 40.
[g. AK_fU]
AmKdm-dr-do {d. EH$Xa; gd; "hUm{Z AnmSw h| AmKd|&
{ZYm[aV&'- km 1.69.
AmKi nw. r. XmamMm AS>ga : nhm AJi
[g. AJcm]
AmKiUo-nmKiUo {H$. d dJao Ii~iUo, {niUo, Mw~H$iUo.
[g. Am++jmcZ]
AmKm {d. 1. gd; AdKm.
AmKmQ>-AmKmQ>U-AmKmQ>Uo nw. Z. 1. ^mJ; gr_m; h; _`mXm;
MVw:gr_m: "^yV Jm_mMo AmKmQ>& {M[aco Mmar'- km 13.45.
2. demMr emIm: "AmR>r AmKmQ>mVw dmh Zm{h'- ZmJmd {ecm
1.13.
AmKmQ>r r. EH$ VVwdm; {H$Zar; EH$Vmar : "aJmd{V E Vw KoB

AmKmS>m

244 & _amR>r eXH$moe

AmKmQ>r & JmB damMm n{T>>_R>r&'- {ed 697.


AmKmS>m nw. (Am`w.) 1. (Am`w.) 1. AmfmT>mV CJdUmar EH$ AmfYr
dZnVr. 2. {`m`m Ho$gmMr Q>moHo$.
AmKmS>r, AKmS>r r. 1. nwT>cm ^mJ; {nN>mS>r`m CcQ>. 2. g`mMm
nwT>cm ^mJ; {~Zr : "amo{Ico AKmS>r OoOmcm&'- Eonmo 118.
{H${d. nydu; nwT>;o AJmoXa.[g.] (dm.) AmKmS>r KoU-o nwT>o hmoU;o
nwT>mH$ma XoU.o AmKmS>r _maUo- 1. nwT>o OmUo. 2. g`mMr {~Zr
H$mnUo. AmKmS>r gmYUo- Xwg`m`m AJmoXa OmD$Z H$m_ nwao
H$aUo. 3. {Za{Zam`m njmZr, gKQ>ZmZr, {d{e> CoemZo EH$ `oU.o
4. KmoS>m`m J`mcm nwT>`m ~mOyZo ~mY`mMr Xmoar; XdmgZ.
AmKmS>r {nN>mS>r r. Ka; g` B. Mm nwT>cm d _mJcm ^mJ. 2.
KmoS>m`m S>mo`mdarc d nm`mH$S>rc ~mYmd`mMo Xmoa; XdmgZ
Am{U nm`~X.
{H${d. nwT>o_mJo; nydu ZVa.
AmKmV nw. 1. EImXr Jmo> Iyn OmoamZo AmnQ>Uo; VS>mIm; Jwm; MnoQ>m;
Y$m; nhma; _ma : "_m`m H$Um ho H$[aVo ~hV& {H$Vr gmogy `m
OJmMo AmKmV&'-VwJm 119. 2. dYWmZ. 3. (`A.) McZ`w$
nXmWmZo Xwg`m nXmWmg {Xcocm Y$m. 4. gH$Q> : KmV; A{Z>;
Zme. 5. (^mfm.) eXmVrc EImXm Ad`d {deof OmoamZo
Cma`mMr {H$`m. 6. H$monamnmgyZ _ZJQ>mn`VMm hmVmMm ^mJ:
"amVmoni lrMo AmKmV '- gd 97.
[g. Am+hZ]
AmKmV {Mh Z. eXmMm Cma H$aVmZm `m Ajamda Omoa {Xcm
OmVmo `m {R>H$mUr, {c{hVmZm H$a`mMr {deof IyU.
AmKmV{ZdmaH$ {d. AmKmVmMm Y$m H$_s H$aUmam, AmKmVmMo {ZdmaU
H$aUmam : "MrZ d ^maVm`m Xa`mZ AmKmV{ZdmaH$ (~\$a) hUyZ
eVH$mZweVHo$ C^o Agcoco {V~oQ>hr ...' - AmAm 2.3.
AmKmV n[aUm_ nw. (AW.) Oohm EImm dVy`m _mJUrV nQ>H$Z
~Xc hmoVmo, naVw `mMdoir `m dVyMm nwadR>m _m `m n[apWVrer
gwgJ V ZgVmo Aem doir ~mOmanoR>do a hmoUmam n[aUm_.
AmKmVamoY nw. (`A.) AmKmV ghZ H$a`mMr j_Vm. [g.]
AmKmVemofr {d. KmVgmhr; ~\$a; gKfU {V~YH$; XmoZ dVy_`o
hmoUmam AmKmV Zmhrgo H$a`mMo (gmYZ.)
[g.]
AmKmVr _Zmo{dH$Vr r. (g_mO.) emar[aH$ AWdm _mZ{gH$
AmKmV, AnKmV B`mXr_wio {Z_mU hmoUmar _ZmMr {dH$V AdWm.
AmKm` Z. hoH$o ImoanUm; h>; XwamJh. (VOm.)
[g. AmKmV]
AmKma nw. H$moU`mhr hmo_m`mdoir _w` XodVog~Yr `mJ hmo`mnydr
A{W{S>cm`m dm`` H$mon`mnmgyZ Amo` H$mon`mn`V EH$ d
ZF$ ` H$mon`mnmgyZ Bem` H$mon`mn`V EH$ Aem gVV Ymam Y$Z
Xo`mV `oUm`m Vwnm`m XmoZ AmhVr.
[g.]
AmKmaUo A{H$. nhm : AmKma. W{S>cm`m EH$m H$moZmnmgyZ {d
H$moZmn`V - AmKma hmo_ Zmdm`m Vwnm`m XmoZ AmhVr XoUo.
"dcZm` AmKm$Z hmo_YmZ_mo$ &&'- ^mam~mc 13.53.
[g. Am+Kma]

AmM_Z

AmKmar r. qhXyy_Yrc Imc`m g_O`m OmUm`m dJmV lmm`m


doir {nVamZm CoeyZ ArV VwnmMr qH$dm ^mVmMr XoVmV Vr AmhwVr
qH$dm H$md`mg XoVmV Vmo ^mVmMm qnS>.
[g.AmKma]
AmKmd nw. dmQ>mS>m : "AmKmdmo H$d`nWr'- CJr 5.
AmKmiUo {H$. d dJao Ii~iUo, {niUo, Mw~H$iUo.
AmKmiUo nmK (Km)iUo g{H$. Ii~iUo. [g. Am+jmcZ]
AmKwir r.AmKmoi; ZmZ: "AmKwir AmamoJUm gm{Z& - Ch 473.
AmKmoS> Z. OZmdamMo Amoco H$mVS>o : "{ha`m g~Y H$mVS>mcm AmKmoS>
hUVmV.'- JmJm 73.
AmKmoda nw. `m{kH$; Cnm`m` : "H$mB cm`Vm Am{V: AmKmodar?'F$_ 475.
Am`m nhm : Am`m
Am`m dmKir r. dmKir ZmdmMr g_wmVrc _memMr EH$
OmV.
Am`o Z. 1. _Y_memMo nmoio; Am`o _mohmoi. 2. Am`m; _Y_mem;
AmJr_mer.
(H$m|.)
AmK` nw. hoH$m; h> : "Am{U AmK`m Vmo{M R>mdmo &'- amkm 16.324.
[g. AmJh]
AmKmU Z. dmg KoUo; hJUo.
[g.]
AmM r. 1. {dVdmMr Pi; YJ; eoH$. 2. {dVdmMr CUVm
({eOd`mgmR>r, ^mO`mgmR>r, AmfYo, YmVy B. {dVi`mH$[aVm)
({H$. XoUo.) 3. (c.) H$miOr; qMVm; YmH$YyH$. ({H$. cmJUo).
Y$m; YgH$m; _ZmMr ^r{V`w$ AdWm; ^`; ^rVr. ({H$. ~gUo.)
4. (c.) ~moQ> ^mOUo; OiyZ OmUo; hmV nmoiUo; [g. A{Mg]
(dm.) AmM ~gUo, cmJUo- EImm `dgm`mV VmoQ>m ~gUo.
AmM {ZKUo {H$. X_ {ZKUo: "`mMm _ma Vmo\$m d ~XwH$sMm A{Ve`
cmoH$mg AmM Z {ZKo'- noX 25.167.
AmMH$Uo C{H$. 1. OmoamZo AmoT>U;o {hgH$m XoU;o {hgS>U.o 2. VmoS>U;o
IwS>U;o gmocUo. 3. cw~mS>U;o {hgH$Uo. 4. AMmZH$ Wm~Uo.
AmMH$aUo A{H$. `mMZm H$aUo : "Jw$ KamoKar AmMH$[aVo : Amhm{V
KoC{Z ZmZm {doZo'- F$_ 303.
AmMH$m nw. 1. EH$mEH$s McmIrZo AmoT>Uo; VmU; IoM; {hgH$m. 2.
EH$X_ {Xcocm Y$m; AmKmV; YnH$m. ({H$. ~gUo.) 3. PQ>H$m;
H$n.
[g. AM]
AmMHy$S> nw. ~cJmS>rMm AmI, Amg.(d.)
[g. Aj]
AmMHy$c {d. Om`~Xr; cwim. nhm : AMHw$c
(Jmo.)
AmMH$moZ nw. (Wm.) (An.) AmMH$moZ; XmoZ H$_mZr EH$_oH$sg
{_iVmV `m{R>H$mUr hmoUmam H$moZ; pOadarc H$moZ.
AmMUr r. AmoQ>r; cKar ~m`H$mMr AmoQ>r ^a`mgmR>r hiX,
Hw$Hy$, IU, Zmai, AjVm B. gm{h` V~H$mV ^$Z ZoUo.
(H$m|.) [g. AMZ]
AmMUr KwgiIm~mMr Xmoar.
AmM_Z Z. 1. Ym{_H$ H$`m`m Ama^r earaewrgmR>r COdm

AmM_Zr`

_amR>r eXH$moe & 245

VihmV ImocJQ> (JmoH$UmH$Vr) H$$Z, `mV nmUr KoD$Z Vo _


hUyZ, Vo VrZ doim {nD$Z Mm`m doir hmV YwUo. 2. (c.) EH$X_
J> H$aUo; AmM_ZmgmaIo {nD$Z Q>mH$Uo; _wIamoJ Zmhrgm H$a`mgmR>r
~m^ir`m gmcr`m H$mT>mV VwaQ>r, _Y KmcyZ `m`m Jwi`m
H$aUo.
[g.]
AmM_Zr` {d. AmM_Z H$a`mg `mo` (nmUr.)
AmMaQ> {d. 1. Hw$R>o H$go dmJmdo Am{U Ho$hm H$m` ~mocmdo ho Z
H$iUmam. 2. _yIn UmMm; \$mOrc ({dZmoX, {dYmZ B.). 3. AYdQ,
~mdiQ>. _yImgmaIo dVZ H$aUmam.
AmMaU Z. 1. dVUyH$; dmJUyH$; {dYr; EImXo H$` H$aUo-nma
nmS>Uo. 2. dV; {Z`_; Mmc; AmMma; arV; [admO.
(dm.)
AmMaU H$aUo- ~ahHy$_ MmcUo; {Z`_ nmiUo; AmMaUo;
A`mgUo.
[g.]
AmMaUr` {d. 1. AmMaU H$a`mg `mo`; nmcZ H$a`mg `mo`
(Cnmg, dV, {dYr B.). 2. AZwgaUr`; AZwga`mg `mo`;
H$a`mcm`H$.
[g.]
AmMaUo C{H$. 1. AmMaU H$aUo, R>odUo, dmJUo; {Z`_ nmiUo :
"~{hUr hUo Eogo ^$ AmM[aV V`mgr ^JdV OditM&'- ~
JmWm 540. 2. Mmc{dUo; Ym{_H$ {dYr H$aUo; CaH$Uo; A`mgUo.
[g. Am+Ma]
AmMa` Z. AmM`.(Im.)
[g. AmM`]
AmM[aV {d. AmMacoco; nmcZ Ho$coco (dV, H$m_ B.); A`mgcoco;
AZwgacoco.
Z. 1. dVUyH$; dmJUyH$; AmMaU. 2. (H$m`Xm.) H$O dgyc
H$a`mMm EH$ H$ma- F$UH$mo`m XmamV Cnmer ~gUo.
AmMar AmMaU, gXmMaU: "d^mdmo Am{Z AmMar:emVrnU Am{Z
Xmjr`'- nMmo 145.14.
AmMi nhm : AMi : "gdo{M {Z_cm AmMio Xm{Q>co& godH$ OZt &&'
- F$ 84.
AmMJUo nhm : AMmJUo
AmMJc
w {d. H$nU. nhm : AMJi: "hrZ Am{U H${_r& amoJr Am{U
Hw$H$_u & AmMJc
w AmUr AY_u & dmgZm a_o &'- Xmg 2.3.14.
AmMmH$ {H${d. Omoda Mgy` AmhoV Vmoda; {ZaVa; emdV; {MaH$mc:
"m AmMmH$ hVmoXH$ H$V'- m_H$moco 34.1.39.
AmM~Uo A{H$. AmM`M{H$V hmoUo; AM~m dmQ>Uo; Zdc dmQ>Uo.
AmMma nw. 1. lwVr-_VtZm AZwg$Z dVZ, dmJUyH$; {d{hV AmMaU;
emew dVZ. 2. (gm_m`V:) dVZ; dmJUyH$; Mmc; MmcUyH$;
amhUr. gm_m. eX- {e>mMma, XwamMma, cmoH$mMma, Hw$imMma,
gXmMma, AmMmam-`w$-erc-{`-domm.
[g.]
AmMmaZr{V-Vr r. ({ejU) _mUgmMo AmMma, Mm[a`, H$V`o
`mMm {dMma H$aUmao em; Zr{Vem.
[g.]
AmMman{V-Vr r. dmJ`mMr MmcarV; Zoh_rMo AmMaU;
dVZH$_; amhUr.

AmMm`

AmMmanyV {d. 1. Hw$iY_ d Hw$imMmamXr arVr^mVr d$era d ew


arVrZo AmMaUmam; gVZr. 2. `mo`; arVr_mUo.
[g.]
AmMma{g {d. cmoH$$T>rVrc; {e>mMmamMm; {eaVodmBH$. [g.]
AmMma^>-d{OV-hrZ {d. {d{hV Y_H$`o Z H$aUmam, Z
AmMaUmam; AZJc; ~o{eV; Y_cS>; AZmMmar.
[g.]
AmMmaar{V-Vr r. (g_mO.) dVZnVr; AmMmagXm`.
AmMmadmUo {d. A_Ji; A^.
(Jmo.)
AmMmadmZ nhm : AmMmanyV
AmMma{dMma nw. em{d{hV Ago Hw$imMma, Y_mMma, {dYr;
gXm`ew Am`w` Kmc{d`mMo _mJ, {Z`_, {eV, _`mXm B.
[g.]
AmMma{dS>~H$ gwImp_H$m r. (gmg.) g_mOmVrc EImm
JQ>m`m AmMma{dMmamMo hm`agmonmXH$ Cnamo{YH$ {MU H$aUmao
gwIn`dgm`r ZmQ>H$.
AmMmaem Z. (g_mO.) _Zw`mZo g_mOmV dmJVmZm H$go AmMmaU
H$amdo, `mg~YrMo {Z`_ gmJUmao em.
[g.]
AmMmaerc {d. AmMmagn; gXmMmar.
[g.]
AmMmaew nhm : AmMmanyV
AmMmaemoYH$ {d. gXmMma d AZmMma `mMo narjU H$aUmam, {ddaU
H$aUmam.
[g.]
AmMmagn nhm : AmMmanyV
AmMmag{hVm r. (am`.) gm_m{OH$ OrdZmV dmdaVmZm nmimd`mMo
Zr{V{Z`_; amOH$s` njmonnjmZr nmimd`mMr AmMma{df`H$
{Z`_mdcr.
[g.]
AmMmahrZ nhm : AmMma^>
AmMmamZwJV {d. emmMma nmiUmam, emew nVrZo dmJUmam.
[g.]
AmMmar nw. (.) AmMm`. 1. Jw$; CnQ>m; CnXoe H$aUmam: "Ogr
Vgr Agmo nw{T>cmMo gmoB& Y[aVr hmVtnm`t AmMm[a`o&&' - VwJm
1903. am_mMmar, H$U_mMmar dJao ZmdmV AmMmar ho nX "AmMm`'
Mo An^> $n Amho. 2. d`nmH$ H$aUmam; d`nmH$s; Xwg`m`m
Kar d`nmH$mMr ZmoH$ar H$aUmam.
[g. AmMm`]
AmMmar H$m {~Mmar {d. ~mnwS>dmUr; Jar~ : "_aUM g_moa `oD$Z
C^ am{hc hmoV. AmMmar H$m {~Mmar hmoD$Z Vr ~KV ~gcr.'D$Z 4.
[{~MmarMo {.]
AmMmar nmU`m nw. 1. d`nmH$ H$aUmam d nmUr ^aUmam.
2. (c.) OS> ~wrMm; A{e{jV; R>m|`m _mUyg.
AmMm` nw. 1. CnZ`Z, _wO H$aUmam, doX_ {eH$dUmam Jw$.
2. Cnm`m`; Y_H$`o MmcdUmam; ^Q>Or; nwamo{hV. 3. Ym{_H$
nWmMm gWmnH$, dVH$. CXm. _dmMm`, am_mZwOmMm`.
4. A`m_kmZ H$$Z XoUmam: "Oo OmUUo `m AmKdo`m`m Jmdt&
JwdmMr AmMm` nXdr& O| gH$i JwmMm Jmogmdr& n{dm
amdmo&'-km 9.47. 5. n{S>V; {ZUmV `m AWu Zmdm`m nwT>o

AmMm`{_l

246 & _amR>r eXH$moe

cmd`mV `o U mar nXdr. CXm. amKdmMm`, `H$Q>mMm` B.


6. AmeH$amMm` qH$dm `m nrR>mdarc A{Y{>V `Vr :
"AmMm`dm_rMr gmOo Cn_m&' - g 2.99. 7. {dmnrR>r` nXdr.
8. (Cn.) AmMmar; d`nmH$s.
AmMm`{_l {d. A{Vny`.
AmMm`daU Z. Ym{_H$ H$`mgmR>r Amn`m AJdmZo `O_mZmZo
EImm Cnm`m`mMr Ym{_H$ nVrZo Ho$cocr `moOZm; nmamo{h`:
"H$`nm XrYc| ~hmgZ& Xmmo`m AmMm`daU&'-H$Wm 2.14.60.
[g.]
AmMm`m}nmVr r. Jwgodm; AmMm`mMr nyOm: "Vo AmMm`m}nmVr&
H${Q>Oc VwOnVr&'- km 13.371.
AmMmdmMm r. ~S>~S.> nhm : AMmdMm : "H$m_ dmT>o ^` dmgZo`m
ma|& gmS>md| V| Yra| AmMmdmMm&'- VwJm 2803.
AmMmJUo nhm : AMmJUo
AmMmJim {d. {Z\$i.
AmMmJir {d. dmBQ>; A^X; qZXm_H$ : " AmMmJir A{YH$ eX&
EoHy$Z C{R>cm dra JX&'- Ed 9.4.
Am{M`mgm r. {ZdoXZ; H$WZ: "Am{M`mgm', "gcmn' d
"n{dm`mZ' `m VrZ H$mamV H$Wm A{^oV Amho'- cmo$ 63.
Am{MaH$m` r. H$nZm; AXmO; AQ>H$i
(Jmo.)
AmMrQ> dmQ>Uo {H$. AmM` dmQ>Uo : "_cm Va AmMrQ>M dmQ>m`m
cmJc`'- aV 100.
AmMrV AgUo A{H$. YmH$mV, Xam`mV AgUo.
AmMra, AmMr` Z. AmM`.
(Jm.)
AmMwS>_yi {d. Am_ycmJ; g~Y: "_J XoIm| cmJo gH$i|& AmMwS>_wi|
nrVdU&'-E^m 5.174.
[g.]
AmMwi-Myi nw. Z. 1. JwamMo WmZ; gS>; AmMi. 2. dmomoJ {dUyZ
Pmco`m H$mnS>mMo Cacoco eodQ>Mo YmJo, `mg ZdrZ VmUm ({dU`m`m
gwVmMo C^o YmJo) OmoS>VmV Vo.
[g. AMc]
AmMwJi {d. H$nU.
AmMw{~V nhm : AMw{ ~V
AmMm|m-AMwm {d. 1. {nM`m qH$dm {MnS>m S>mo`mMm; AYw>r
Agcocm. 2. (c.) ~md`m _woMm.
[g.]
AmH$co {d. EH$Q>o; EH$co.
(Jmo.)
AmN> {d. 1. PmH$coc;o da ngacoc;o `mncoc.o 2. Jw; Jw{nV.[g.]
AmN>[a` Z. AmM`. Zdc.(Jmo.)
[g. AmM`]
AmN>mXH$ {d. 1. PmH$Umam; ngaUmam; `mnUmam. 2. cndUmam;
Jw R>odUmam.
[g.]
AmN>mXUo C{H$. 1. PmH$Uo; nmK$U KmcUo (d dJaZo r). 2. cndUo;
N>ndUo.
AmN>mXZ Z. PmH$Uo; nmK$U KmcUo; `mnUo; cndUo; N>ndUo.
2. JwmdWm; JwpWVr; Jw AgUo. 3. (gm_m`V:) PmH$U;

AmOamhH$mdrg

nmK$U; H$nS>o; dmdaU; AmN>mXZmMo gmYZ; Ogo- VadmarMo


`mZ, KamMo N>na, H$sQ>H$mdarc H$moe B. 4. YmVy, cmHy$S>
`mnmgyZ ~Zdco`m dVy Iam~ hmoD$ Z`oV hUyZ `mda {Xcocm
Xwg`m nXmWmMm _wcm_m. 5. (`A.) {dwVdmh amoI`mgmR>r
qH$dm drOY$m {Oad`mgmR>r Ho$coco AmN>mXZ.
[g.]
AmN>m{XV nhm : AmN>
Am`mdm`m nhm : AMmdMm: "Am`mdm`m ~moc{dVmo& `mgt
`mgt&&'- Xmg. 13.9.16.
AmO {H${d. dV_mZ, Mmcy {Xdg, H$mi; `m eXmnwT>o ~hYm {Xdg
eX `oVmo. CXm. AmOMm {Xdg.
[g. A]
AmOCm {H${d. MmcT>H$c, Q>mimQ>mi ({H$. H$aUo); nwT>o T>H$cUo;
cm~Urda Q>mH$Uo.
AmOH$mc {H${d. g`m; gmV; hr; `m {XdgmV.
AmOJm-Jmo ^mVm(gmir)Mr EH$ OmV.
(Jmo.)
AmOKS>rMm {d. g`mMm: "AmOKS>r`m n[apWVrMo {MU....'~mgm$ 201.
AmOV`, AmOVmJmBV {H${d. AmOnmdVmo; AmO`m {Xdgmn`V.
AmO Zm Cm {H${d. cdH$aM: " OJX~o`m H$noZ Vo AmO Zm Cm
gmH$ma hmoBc hmo !'- lr`mo 1.478.
AmOZw~ {d. X{jUoH$S>rc.
[\$m.]
AmO_ {H${d. 1. O_mnmgyZ; O_^{V. 2. _aUmn`V; {OdV
Amho Vmon`V. CXm. AmO_ godH$, AmO_ ~Mmar. [g.]
AmO_V {H${d. O_mnmgyZ.
[g.]
AmO_aU-Uo {H${d. O_mnmgyZ _aUmn`V.
[g.]
AmO_mV {H${d. 1. O_mnmgyZ AmOn`V; AmOVmJm`V. 2. gd
Am`w`mV.
AmO_m{VH$ {H${d. O_mnmgyZ _aUmn`V; O_^a.
AmOnS>o AmOnmdoVmo.
AmO~m~ r. Ad. gm_mZ, _mUgo B. gd: "amoO_wao d AmO~m~
`mOVr nmhZ Ho$cm.'-^m~ 12.
[\$m. Ag~m~]
AmO_ nw. 1. gm_`. (d.) nhm : AO_. 2. Wmoadr, Jd, A{^_mZ:
"ndma _mJmda Z `oV. `mg VadmarMm d O_`VrMm AmO_.'hmoH$ 7.
[\$m.]
AmO_m nw. Amodm; nhm : AO_moXm
AmO_mBe nw. r. narjm; H$gmoQ>r; AXmO; AO_mg : "EH$ doi
Amhr Zoh hQ>cm VoWo Mmc H$er nS>Vr `mMm AmO_mBe
Zdm~gmho~ `mg Amn Zmhr'- amI 19.101.
AmO{_Vrn`V {H${d. `m {Xdgmn`V.
AmO_mo_mMo {d. eoUm_oUmMo, _oUmgmaIo _D$; coMonoMo: "Vo hr
AO_mo_mMo AmhoV Eogo Zmhr'- ZmJ^mo 2.158.
AmOamhH$mdrg H$nQ>mZo, H$nQ>nydH$. "{Zimodm_Z EH$ gg `mnmer
hmoVm. `m`m gm{JV`md$Z AmOamhH$mdrg AmnUmg nwaVrg

AmOamho

_amR>r eXH$moe & 247

H$$ cmJco.'- _X$ 3.29.


AmOamho nhm : AOmho
AmOcJ {H${d. AmOn`V; AmOVmJm`V; AmVmn`V.[g. A+c]
AmOcm {H${d. 1. AmO; AmO`mgmR>r, H$[aVm. 2. AmO`m {Xder;
EhmZm.
AmOda-dar-doar {H${d. AmOn`V; Amn; hm H$minmdoVmo.
AmOdXu-df-dfu {H${d. `m H$mimg AmO df Pmco Vmo H$mi
XmIdUo `m AWu; Vmo {Xdg.
AmOdi nhm : AmOmoi : "am_ hUo dgo! Vy AmOdim nmdcrg
Z dZmV|&'- _moCmoJ 13.8
AmOdmar A. (AmO dmar A_wH$ _w$m_t Amho dJao _m`Zm)
cH$amVyZ; dmar_YyZ (hHy$_ {ZKVmo H$s - Amkmn {ZKVo Oo).
Ow`m H$mJXnmV hm eX Amkmnm`m Ama^r {c{hVmV.
[\$m. AP = nmgyZ + dmar]
AmOm, AmOmg nw. AmBMm {nVm; ~mnmMm {nVm : "d{Yc| H$go YZmW
Am`mcm' - _mo^r_ 1.24.
AmOmJw, AmOoJw nw. Jw$Mm Jw$.
AmOmV - X {d. dV; _w$ : "`m`m _wcm_mUgmM| MmcdyZ
(`mg) AmOmV H$amdo.' - Eo{Q> 1.22.
[\$m. AmOmX]
AmOmV A. AcJX : "Vmo _mUyg Q>mU{Xer CSy>Z PmS>m`m \$mXrda
AmOmV OmD$Z ~gcm hmoVm.'-{_amg 3.
AmOmXr dmV`.
[\$m. AmOmXr]
AmOmXodr r. H${Z> g_O`m OmUm`m cmoH$mMr EH$ XodVm.
AmOmZw~mhw-h {d. C^o am{h`mda `mMo hmV JwS>`mn`V nmoMVmV
Agm (_Zw`) : (c.) ^m`dmZ "EoHo$ AmOmZw~mhmo ZmZmWm&'E^m 3.76.
[g.]
AmOma nw. 1. amoJ; XwIUo; `mYr. 2. (c.) Cnd; nrS>m; Owcy_;
mg : "`mUt a`Vog H$mS>rMm AmOma md`m JaO Zmht.'- _Bgm
8.24.
[\$m. AmOma]
AmOmaImVr {d. Zoh_r AmOmar AgUmam : "Vmo AmOmaImVrM Pmcm
hmoVm hUmdm!' - VA 204.
AmOmaUo A{H$. AmOmar nS>Uo; ZmXwV hmoUo; VXwVr ZgUo :
"OmoS>mnar VwP YS> ~Zdmd|, AmOmagr Vy {ZV&' - KS>mi H${dVm
({d{d. 1922 {S>g|.).
AmOmar {d. XwIUmBV; amoJr; nr{S>V; `{WV.
[\$m. AmOma]
Am{O-Or nw. r. aU; g_a; `w : "H$Wc| Vgo{M VwP| {dO`| _O
Am{O XjmV|&' - _momoU 11.24.
[g.]
Am{O~mX {H${d. 1. `mnwT>o; `mZVa. 2. AJXr {~cHw$c : "BZm_
goV {Xho Vo H$mo`mOrM| Zmd| AmOr~mX $H$_m{c`mg IMu nSy>Z
^moJdQ>m MmcV Amho.'- {eMgm 5.19.
Am{O_m` r. AmOogmgy.
(Jmo.)
Am{O_md nw. AmOogmgam.
(Jmo.)
Am{OcJ {H${d. _wirM; A{O~mV : "ht Amht haOr _OHy$a `mMo

AmOoMra-dmU

KatMr ^wV| dmodmiyZ ZoVm|. Am{OcJ ^wV| `oD$ XoUma Zmht.'- _Bgm
3.44.
AmOr r. AmBMr, ~mnmMr AmB; d nmo$ r. [g. Am{`H$m].
AmOr r. {V>m; A~y; Am~; BmV : "Vohm amOo hUmco H$s,
noe{d`mZr d {MQ>{ZgmZr _mPr AmOr \$moS>cr Am{U _cm Yamd`mgr
OnVmV.' - noX 6.59.
AmOrAmOr H$aUo nhm : AOrAOr H$aUo
AmOrH$maUo {H${d. AmOn`V; AmVmn`V; hm doin`V; "A`Wm
AmOrH$maU| AOZdocrMm _Zg~m {dcog cmdyZ O{Oao`mMm nj
Vmo{S>cm OmVm.'-noX 3.59.
AmOr ZgUo _wirM, A{O~mV ZgUo; AJXr ZgUo; nyUnUo A^md.
AmOr~mB r. gm_m`V: d, nmo$ r.
AmOrd {d. {H${d. O_^a; _aUmn`V; Am`w`^a.
[g.]
AmOrdH$ nw. 1. EH$ Y_nW. Apmd gw_mao {Vnyd 6do eVH$.
2. {^H$mar, {^jwH$.
[g.]
AmOrd H$mamdmg O_R>on VwJdmgmMr {ejm.
[g.]
AmOrdZ Am` {d_mn Z. (AW.) {d_mYmaH$m`m _`yZV a `m`m
dmagXmamcm R>amdrH$ H$mimn`V Xa_hm {_iUm`m aH$_oMo h_rn.
AmOrdZ {d_m nw. _`yn`V ho ^a`m`m nVrZo CVa{dcocm
OrdZ {d_m; Am`w{d_m.
AmOrd dfmgZ Z. (AW.) {~Q>Z_`o gaH$maH$Sy>Z qH$dm H$mhr
XoemV {d_m H$n`mH$Sy>Z IaoXr Ho$co`m dfmgZmMm, {OdV Agon`V
{_iUmam R>amdrH$ aH$_oMm hm.
AmOrd dm{fH$s {ZYr nw. EImm `$sg Vhh`mV, {Vdfu
md`m`m aH$_ogmR>r Agcocm {ZYr. Vhh`mV dfmgZ {ZYr.
AmOr{dH$m r. 1. `dgm`; YXm; dmr. 2. {ZdmhmMo gmYZ. [g.]
AmOrg r. AmOr.
(H$mo.)
AmOrg~~ {H${d. `m H$maUmVd - gmR>r.
[\$m.]
AmOwaXm, AmOwam, AmOwXm {d. {I; Xw:Ir; H$>r. [\$m.]
AmOwXJr r. 1. nhm : AOwaXmJr-AOwXJr 2. AgVw>Vm;
ZmIwfr; ZmamOr : "ho VwH$moOr hmoiH$amg H$~yc Z Omh`mg _hmXOr
qgmMr AmOwaXJr'- nwA^m 2.112.
[\$m.]
AmOy_wH$ma$ AZw^dr, mT> {dMmamMm.
AmOyH$ A. AOyZ; AmUIr : "AmVm Var OodZ PmcoV AmZ AmOyH$
H$m` AmZVmd !'- nmMmoim 49.
AmOyX, Am`yV Z. ~Vr; E{Z_m; {nMH$mar. (Jmo.)
AmOy~mOy, AmOy~mOyg {H${d. Amgnmg; ^modVmcr; g^modVmcr;
Odinmg; eoOmar.
[~mOyMo {.]
AmOyi nhm : AmOmoi. AmB`m d{S>cmMo Ka.
AmOy(Omo)i de AmB`m _mhoaMm de, Hw$c.
AmOoMra-dmU Zd`m_wcr`m AmOrcm danjmH$Sy>Z cmV {_iUmao
_mZmMo cwJS>o.

AmOo XwOo Z nmhUo

248 & _amR>r eXH$moe

AmOo XwOo Z nmhUo A{H$. ^oX^md Z H$aUo.


AmOogmgam nw. gmg`mMm qH$dm gmgyMm ~mn; ~m`H$moMm qH$dm
Zd`mMm AmOm; AmOogmgyMm Zdam.
AmOogmgy r. gmg`mMr qH$dm gmgyMr AmB; ~m`H$moMr qH$dm
Zd`mMr AmOr; AmOogmg`mMr ~m`H$mo.
AmOmo~mnw. 1. d{S>cmMo qH$dm AmBMo dS>rc. 2. d _Zw`mg AmXamWu
hUVmV.
AmOmoamnw. 1. mg; H$Q>H$Q>; (OmV H$m_mMm dJao). nhm : AOmoam
2. {dZmH$maU cmJUmam IM.
[\$m. AmPwXm]
AmOmodi-AmOdmoiZ. AmOmoi.
(Jmo.)
AmOmoenw. AmOmo~m. ({M.Hw$.)
AmOmoiZ. AmB`m dS>cmMo, {n`mMo Ka.
[g. Am`Hw$c]
Am` Z. 1. eoirMo Vyn. 2. (gm_m`V:) Vyn (Jm`, hg B.Mo) :
"Am` _r g{_Ym& _w _r h{d&'- km 9.267.
{d. eoirg~Yr.
[g. AOm]
Am`mBenw. r. narjm; H$gmoQ>r. "EH$doi Amhr Zoh hQ>cm VoW|
Mmc H$gr nS>Vr `mMm Am`mBe Z~m~ gmho~ `mg Amn Zmht.'_Bgm 19.101.
[\$m.]
Am`m~m nw. AmOmo~m : "_m_mOrg hU{g, Vo Z hU Am` Am`m~m&'
_moAm{X 32.72.
AmPmX {d. dV; _moH$im; EH$mH$s.
[\$m.]
AmPmXr r. dmV`; dVVm; _moH$irH$ : "amOH$maUmMm, Xoem`m
AmPmXrMm MS> `dgm` Amn`m VUmMt _Z| ImV hmoVm.' {H$cm}. Zmoh|. 1939 [\$m. AmPmX.]
AmPmZ Z. (_{eXr`m _Zmo`mda C^o amhZ Ho$coc)o Z_mO nT>`mgmR>r
~mocmdUo, hmH$m _maUo.
[\$m.]
AmPwB,AmPwUr {H${d. AOyZ; Am{n : "AJm! Or frHo$er AmPwB
{H$Vr Mmi{der&' - {ed 78; "AmPwB COJam {H$Vt & H$amc
Vwht &' -{ed 122. [g. Am{n]
[\$m. hZmoO]
AmPmoS>Uo {H$. MmJco PmoS>Uo; R>moH$Uo; _maUo : "{dH$ma| {dMmamV|
AmPmoS>r&' -CJr 182.
AmQ> r. 1. h>; hoH$m : "Zmht MmIyZ H$moUr nm{hc| d>Wm OmQ> YaUo&
Bmg nm{h`m_wio ^J| ^aU|.' -cm 192. 2. {_Omg; A{^_mZ;
nri; VmR>m; {X_mI. (Zm.) 3. doT>m; digm; nri : "^rV$ ^acm
AmQ>m& Am{X eImMo `m godQ>m&'- F$ 92. 4. AS>MUrMr OmJm;
AmS>dmQ> : "_mJ amo{Ycm XoImoZr AmQ> & _mJWmV| _m{S>cm AZW&'_wdZ 7.172. 5. {\$Vwar; H$Q> qH$dm ~S> : "`mg BVH|$ _m{JVco
H$s JJm~mB d {~H$amd `mUr AmQ> Ho$cm Amho. `mg Vwhr gm_rc
Z hmd|'- g~ 59.
AmQ nw. gVmn; mg; l_; H$>.
[g. AmV]
AmQ r. 1. KmaJo _D$ hmo`mgmR>r H$`m CH$Sy>Z `mV nrR> KmcyZ
V`ma H$aVmV Vr AmQ>; {eOco`m VmXwim`m H$`m.
AmQ nw. 1. AmQ>dcocm nXmW : "doYmMm digm& MV`mMm AmQ> ^d

AmQ>UH$im

Ogm&'- {ed 595. 2. AmQ>Ur. 3. (c.) Zme; eodQ> : "{dH$i


XoImo{Z Xi^ma& _mJYWmoa Ho$cm _ma& AmQ> ^{dcm Wmoa& hmhmH$ma
C{R>cm&&'- Ed 10.42. 4. `Z, gmhg : "daH$S> CMcmd`mg
AmQ> H$emcm H$amdm?'- nwaX1.244.
AmQ nw. r. hmV_mJmda AmS>dr gyVo Xm~yZ ~g{d`mMo CnH$aU.
AmQ>H$ Z. H$adXmgmaIo EH$ \$i. ho {nH$`mda AmV~mhoa cmcga
hmoVo.
AmQ>H$ Z. ZmaimMm dmicocm JmoQ>m; nmUr AmQ>cocm Zmai.
(Jmo.) [H$m. AQ>Q>w]
AmQ>H$ {d. AdKS>; Xwc^ : "AmQ>Hw$ Z Q>Ho$ Vmo' -kmJm 39.
AmQ>H$_mQ>H$ nw. 1. chmZ _wcmMm EH$ Ioi. `m_`o gdmMo hmV
nmcWo R>odyZ "AmQ>H$ _mQ>H$ Mo MmQ>H$' Ago JmUo hUVmV d
AmirnmirZo `oH$ hmVmda ~w$s _maVmV. eodQ>Mm eX `m
hmVmda `oBc Vmo COdcm.
AmQ>H$m nw. AmR> {~`mMo \$i.
(d.) [g. A>H$]
AmQ>H$mQ>r r. AmS>{H$mm.
(Jmo.)
AmQ>H$mi nw. XwH$mi, Xw{_iVm.
AmQ>H$mS> Z. `mVrc nmUr AmQ>V Amco Amhoo Ago S>~Ho$. (d.)
AmQ>H$s r. 1. nhm : AQ>H$s 2. AmR> _mUgmMm g_wXm`, dOZ; AmR>
_mUgmZr dmhZ Zo`mgmaIm nXmW. nhm : AmR>H$m-H$s
AmQ>Hy$c Z. 1. AmR> qMMmo`mMm g_wXm`.2. nhm : AQ>H$s
[g. A> + Hw$c]
AmQ>Ho$ Z. 1. AN>oa; AYm eoa; _mnQ>o. 2.nm`crMm AYm ^mJ.
[g. AYH$]
nhm : AmR>Ho$. 3. ~XwcmMm Ioi.

AmQ>Imoa, AmQ>VmH$mi, AmQ>Xma, AmQ>n-nUo, AmQ>nVm,


AmQ>ngma, AmQ>ni, AmQ>nmAmQ>n nhm "A' _`o.
AmQ>Jm nw. AYm ^mJ : "H$mo~mMo AmQ>Jo WmoS>o cmoU`mH$[aVm...'Amn 71.
AmQ>KZ {d. ASy>Z ~gUmam; cdH$a Z diUmam. (d.)[H$m. AS>S>]
AmQ>KmQ> r. 1. mg XoU;o N>iUo; Hw$VaAmoT> H$aUo. 2. l_; mg;
N>i; Zme : "XoemV hmoBc
IQ> AmQ>KmQ>&'-Xm{d 211.
AmQ>N>mQ> r. 1. AmJh; h>; N>m{X>nUm; \$mOrc Q>mnQ>rn; ~mV~oV;
`dpWVnUm; VVmoVVnUm; MmoIXinUm ({H$. H$aUo, YaUo,
cmdUo). eoc`m eoc`m {ZdS>H$ dVy; _mgcodmBH$ (dmBQ> AWdm
MmJco) nXmW.
AmQ>N>mQ>rMm {d. 1. _mgcodmBH$; {ZdS>H$. 2. ~marH$ nmhUmam;
MmoIXi; ~mV~oVmMm, {eVrMm; {e>mMmamH$S>o \$ma cj XoUmam.
AmQ>U r. erU; YmH$; Kmoa : "{Odmcm AmQ>U cmJcr Amho.'\${H$am.
AmQ>U nhm : AQ>Ur
AmQ>UH$im r. AYmoJVr; CVaVr H$im; hmg : "_S>H$s dJao
amoIrZo {_iy cmJct Ver Hw$^ma...m`m H$m_mcm AmQ>UH$im
Amcr.'- JmJm 183.

AmQ>Ur, AmQ>UyH$

_amR>r eXH$moe & 249

AmQ>Ur, AmQ>UyH$ r. nhm : AQ>Ur 1. _yg : "O_ H$_mMr


AmQ>Ur&'- Xmg 3.1.2. Zme : "ho _hm^yVmMr \w$S>r & AmQ>Ur
XoIm&&'-km 6.290. 3. AmQ>{dUo : "`mMr OdOd AmQ>Ur
H$sOo& Vd agnmH$ Vo eH$am{X {ZnOo & - a`mo 8.28 4. l_;
mg; N>i; OmM; OmMUyH$; hmc-Ano>m; H$m|S>_mam. 5. (dm.)
AmQ>Ur nS>Uo- jrU hmoUo; `W IMu nS>Uo : "Ehdt ZaXohmht
`odT>o& YZ AmQ>Ur`o nS>o&'- km 18.616. 5. g_mdoe; Eo` :
"Xmohr AmJm{M`m AmQ>Ur& {O`o {Jd{gV Amhm{V `oH$nUr'A_ 15.
AmQ>UrXmQ>Ur r. `mVm`mV, H >.
AmQ>Uo A{H$. 1. (CUVoZo) K> hmoUo, H$_r hmoUo (XyY, ag dJao).
2. WS>rZo {WOUo : "Mmnmhmar {hdo AmQ>Vgo& Ogo H$U gmIaoMo'd 546. 3. (H$mnS>) AmHw$MZ nmdUo; AmH$gUo. 4. (c.)
{dcrZ hmoUo; EH$Ord hmoUo; `mnUo : "_r {M hmoC{Z AmQ>co&
Cnm{gVr'- km. 8.126. 5. gmoZo, MmXr dJao {dViUo. 6. hmg
nmdUo; Zmhrgo hmoUo : "gnZ H$moQ>r `mXdm ^mgo AmQ>cr`m'{cMny 402. 7. K>, _O~yV hmoUo (`m`m_mZo eara). 8. ewH$
hmoUo; dmiUo : "Ogm gamod$ AmQ>o& _J {V_m Zmht'-km 5.155.
9. mg XoUo; ~oOma H$aUo; {Z:nmV, nam^d H$aUo : "H$m_ H$moY _X
_g& _O Am{Q>>Vr Xr' -kmJm 281. 10. _aUo; _maUo; Z>
hmoUo : "AnamhUt ~h XmU aU Pmcm, \$ma AmQ>c| H$Q>H$'_moH$U 19.3.10.
C{H$. nri KmcUo; diUo.
AmQ>n nw. CaH$; (dm.) AmQ>n AgUo- H$m_mMr _m{hVr AgUo;
CaH$ AgUo.
AmQ>nUo nhm : AQ>nUo "Yra YamoZr AmQ>n hUyZr ~mn| _OgmR>t &'Ho$H$ 41.
AmQ>nera {d. gwQ>gwQ>rV; ~oVmMm; ZrQ> Am{U PQ>nQ>;
AmQ>nmQ> nw. r. _wcrMm EH$ {edm{edrMm Ioi. `m IoimV EH$sda
S>md AgyZ {VZo BVa _wctZm {edm`Mo AgVo. `m IoimV S>md
KoUmar _wcJr BVa _wctZm {edm`cm Jo`mda BVa _wctZr
N>mnmnm`m_mUo Imcr ~gmd`mMo ZgVo. nmR>{edUrMm Ioi. ({H$.
KoUo, IoiUo).
r. 1. (c.) Ji KmcUo; Jir nS>Uo; AmJh, ZoQ> ({H$. YaUo).
2. R>m_nUm; no$nUm.
AmQ>nmQ>ZJa Z. 1. H$moUVoVar {ZZmdr, ahXmarMo Jmd. [g. AQ> =
J_Zo d nQ> + J_Zo(AmcoJc
o o Jmd - amOdmS>]o 2. AmR> noR>m Agcoco
_moR>o eha. [g. A> = AmR> + n> = noR>] 3. ~mOmamMo AmR> MmH$
Agcoco eha. [g. A> = ~mOma +n> = MmH$, noR>] 4. AmR> _moR>o
amOaVo Agcoco Jmd.
[g. A> + nW = nmQ]>
AmQ>{naS> Z. Ywg\w$g; d_Z`; gUo; \w$JUo; amJmdUo. (d.)
AmQ>nrR> nhm : AmQ>mnrQ>
AmQ>\$co Z. AQ>ni; nmgmoS>r`m XmoZ VwH$S>mnH $s `oH$mg "AQ>\$i'

AmQ>m

hUVmV : "H$moQ>mMo _mJmg AmQ>\$co `oH$.' - MMyS> 24.


AmQ>\$mQ> nhm : AmQ>nmQ> (Ioi)
(Jmo.)
AmQ>\$mQ>mo-\$mXmo nhm : AmQ>\$mQm nw. AS>Wim; AS>MU; haH$V;
{dZ; gH$Q>.
(Hw$.)
AmQ>~mO nhm : AQ>~mO
AmQ>_mQ>H$Mnm nw. AmQ>H$_mQ>H$ _mUoM _wcmMm EH$ Ioi.
AmQ>aUo A{H$. AmIyS> hmoUo; AmH$gUo; AmHw$MZ nmdUo.
AmQ>dUo-{dUo g. {H$. 1. (gmoZmar YXm) gmoZo, $no B. YmVyMm
ag H$aUo; AmQ>d`mMr {H$`m H$aUo. 2. Xd nXmW CUVo`m
gmhm`mZo K> H$aUo, AmQ>Vrc Ago H$aUo. 3. (c.) H$_r H$aUo;
R>ma _maUo : "m{Unam^dH$mir `m H$mad g` \$ma AmQ>{dc| &'_moH$U 40.34.
AmQ> (R>) dc-cr-co nw. Z. r. VmXi
y qH$dm VmXim`m H$`m;
`mV nmUr A{YH$ R>do Zy `mMm nmViga ^mV H$aVmV Vmo; H$hoar;
noO (H$m|.): "lr _hmcp_Xo{d{g mV:H$mqc AmQ>d{cE`m Cnhmam{g
{XYc|' -~m{XdS>mMm {ecmcoI. (eHo$ 1335) [H$m. Ax>]
AmQ>dcr r. gmH$S> Jw\$m; EH$ IUmMr Imocr; ZXr`m H$mR>mda
~m Y co c r Jw \ $m : "gmdiXo d m X{jUo AmQ> d cr : Vo W
Jmogmdr`m{g...AdWmZ Omco'-crMny 422.
AmQ>digm nw. {JaH$s, ^modar : {ddoH$ ^dS>r AmQ>digm' _y-1007.
AmQ>dm nw. XJXJ; mg.
(Zm.) [g.AmV]
AmQ>dmi nw. r. Z. VmXimMr H$hoar.
(d.)
AmQ>{dUo {H$. mg{dUo; aS>Hw$S>rg AmUUo.
(Zm.)
AmQ>dr r. 1. EH$ _mXH$ dZnVr; {hcm nmT>ar \$io `oVmV.
2. Aa`.
AmQ>H$-J {d. ^`H$a; {dVrU; _moR>o : "YmZm{XH$ g^mZm`H$&
{Vht Kmoa KmVcm YmH$& amdUm cmJcr YwH$YwH $& Am[a> AmQ>H$
XoImoZr &'- ^mam~mc 7.10.
AmQ>gmQ> Z. gmQ>ocmoQo> : AmnAmngmV.
AmQ>m nw. 1. (`.) Hy$Mm \$oam, Xmoam, H$Jmoam; noM. 2. dmQ>moio H$S>o,
doT>o (V~cm, nrn d Ow`m H$m`m VmoS>m`m ~XwH$s`m Zirg
~iH$Q>r `o`mgmR>r ~g{dcoc)o . 3. chmZ _wcmMo Ioi`mMo cmoIS >r
H$S>o, Oo _wco a`mZo nidrV ZoVmV Vo. 4. EImXm nXmW AmdiyZ
~mY`mgmR>r md`mMm Xmo`mMm doT>m; {diIm; digm. ({H$.
^aUo, ~gUo). (gm_m`V:) nri. 5. N>r, Baco `mMm gmJS>m(H$m|.
amOm.) [g. AQ>] (dm.) AmQ>m {T>cm hmoUo - AYdQ> doS>m
hmoUo; S>moHo$ {\$aUo : "EdT>mem Jmo>rZ {MS>Vmog {H$Vr? AmQ>m
{T>cm Pmcm Amho H$m VwPm?' - EJma 106. AmQ>m gQ>H$UoS>moHo$ {R>H$mUmda ZgUo : "_r g_OcmoM, `mMm AmQ>m gQ>H$cm`
`m nmoarnmB.' - dmgyZmH$m 119.
AmQ>m nw. Ym`mMo nrR> : "Am_MmM AmQ>m ~X Omcm'-^m~ 130. [{h.]
AmQ>m nw. JmS>r`m XmoZ Yw`m_Yrc {Vgao cmHy$S>; Q>oH$U. (H$mo.)
AmQ>m nw. Ioi; ZmQ>H$ (gZ 1841 _`o W_ H$mZS>r ZmQ>H$_S>`m

AmQ>mAmQ>-Q>r

250 & _amR>r eXH$moe

gmJcr-{_aOoH$S>o Am`m, Vohm hm eX _amR>rV Amcm).[H$m.]


AmQ>mAmQ>-Q>r r. 1. IQ>nQ>; l_; XJXJ; AQ>AQ>; AQ>mAQ>.
nhm : AQ>mQ>-Q>r 2. Yw_mHy$i; KmoQ>mim; Zme; JS>~S>; _manrQ> :
"`mXdmMoAm H$mQH$m^rVar& nmaH$m AmQ>mAmQ>r Ho$cr Wmoar &' {ed 988.
{d. {ZH$amZo : "^m~mdco OZ Ymdo AmQ>mAmQ>r &' OZm (Zm_).
AmQ>mKmQ> nhm : AQ>mKmQ>
AmQ>mQ>-AmQ>mQ>r r. 1. l_; `mVm`mV. nhm : AQ>mQ>: "{ZdmgWmZmMr
AmQ>mQ>r& gdWm nmoQ>r Z Yamdr &' -E^m 7.40 2. namH$_, MmVw`;
"AmQ>mQ> H$ar Wmoa : nmaH$`m Xim_`o' - _y 1008.
AmQ>mQy>Q> {d. A{Ve`; \$ma. (_midr)
[qh.]
AmQ>mUy {d. T>mc, Vadma ~miJUmam {enmB.
[g. A>Z]
AmQ>mn nw. `mn; ngmam. (Jmo.)
AmQ>mnmUr Z. 1. nrR> d nmUr; eoa; XaamoOMr {eYmgm_Jr. 2. Or{dVmMo
gmYZ; AmMr ~oJ_r. (dm.) AmQ>mnmUr ~X H$aUo - VJmXoXmamZo
Hw$im`m XmamV ~gyZ Hw$imMo OodUImU ~X H$aUo.
AmQ>m{nQ>m-Q>r, AmQ>mnoQ> A{Ve` n[al_; XJXJ$: "Amncm hm
AmQ>mnrQ>m `W Amho ho {Vcm H$iV hmoVo.'- aW 159. (dm.)
AmQ>mnrQ> H$aUo- AmQ>moH$mQ> `Z H$aUo: "{XcrnmZo OrdmMr
AmQ>mnrQ> H$aUo hUOo ...' -{dOr 30. AmQ>m{nQ>m H$aUo Iyn n[al_ H$aUo: "H$m`H$_ gdmn`V nmoMmdm hUyZ AmQ>m{nQm
Ho$cm OmVmo.'-cmo{d 73. AmQ>m{nQ>m nmS>Uo- _oQ>mHw$Q>rg AmUUo.
AmQ>m\$S nw. (Ym`mMm, {nR>mMm) _w{>\$S>; _yR>_yR> Ym` O_dyZ
C^macocm {ZYr, ngm : "nOm~mV Am` g_mOmMo {_eZar
AmQ>m\$S>{h.... Jmoim H$aVmV.'- cmo{Q>Ho$co 4.511.
AmQ>mam nw.AmQ>m{nQ>m; l_; AmQ>m. nhm : AQ>mam
(Jmo.)
AmQ>maoQ>m nw. OmoaXma `Z : "IcmemMm AmQ>maoQ>m Mmccocm hmoVm.'_mOr 133.
AmQ>mamoQ>m nhm : AQ>maoQ>m-amoQ>m
AmQ>mcm nw. 1. _mMdm; _mim; Jr. 2. Ka ggma; IQ>cm; `mn
: "ZmZmgmho~mMm AmQ>mcm XmS>Jm hmoVm.'-\$Jmo 72.
AmQ>mco-io Z. JwamZm nmUr nmO`mgmR>r dmnaco OmUmao EH$ {d{eQ>
AmH$mamMo cmH$S>r ^mS>o.
(H$mo.)
AmQ>mcoXma {d. _moR>o IQ>co Agcocm; Hw$Qw>~dgc d `mn AgUmam$:
"nmQ>rc _moR>m AmQ>mcoXma hmoVm.'- ^oQ>r 94.
AmQ>mg A>mhmg : "hmH$ \w$Q>cr AmQ>mgo'- Cfm 1419
AmQ>mgmQ>m nw. gmQ>ocmoQ>o: "~mU OmVrZ| AmQ>mgmQ>m Z H$amdm.'- no_
402.
[gmQ>mMo {.]
AmQ>mi nw. AS>Wim. nhm : AS>c
AmQ>mi-im-ir-io nw. r. Z. _Zmoam; _mim; Jr. nhm :
AQ>mim-ir-io: "_mo{S>`m Jmonwa AmQ>mir&'- _wdZ 3.5.
AmQ>mi nw. cQ>m~ a; gm_mZgw_mZ; IQ>c;o ~mS>{~Vmam; AdOS> gm_mZ:
"hmr, KmoS>t, _mUg| Am{X H$$Z gmam AmQ>mim {dQ>m nmdoVmo

AmQ>oXma

gwI$n Jocm.'- Eocog 836.


Am{Q>doR>r r. 1. l_; H$>. 2. (c.) `oaPmam. nhm : A{R>doR>r
: "Vo A^ Am`mJo`mnmR>t & gy`m{g Z nS>o Am{Q>doR>r &'- E^m
28.137.
[AmQ>rMo {.]
AmQ>r r. 1. l_; `Z; IQ>nQ>. ({H$. H$mT>Uo): "V`mV| B{X`~cmMr
noQ>r & Z hUo Adgt nmhmQ>t & {df`jot AmQ>r& H$mT>r ^cr &'km 13.29; "qM{Vco nmdct O`m H$U^oQ>r & Eadt Vo AmQ>r
dm`mdrU &'-VwJm 98. 2. {_R>r. nhm : AT>r : "{`mom_m{M`m
H$R>t & _Xm Ko AmQ>r &'- km 13.785. 3. JmoU dJao EH$mda EH$
R>odyZ Ho$cocr C^r amJ; AT>r.(Jmo.) (dm.) AmQ>r H$mT>Uo-H$>
H$aUo: "{df`jot AmQ>r& H$mT>r ^cr &'- km 12.29. 4. Pm|~r :
"Omcr XmoKmgr AmQ>r'- Jam 29.
AmQ>rH$ r. Z. EH$ PmS> d `mMo \$i.
AmQ>rMm n`m nw. AmQ>{d`mg `mo` Ago, Iam~ Pmcoco n`o:
"~mnyOr ZmBH$ {^S>o `mZr {XH$V {c{hcr Amho H$s n`o AmQ>rMo
`oVrc `mg ~Q>m nS>Uma Va VoWrc gmdH$mamMr Vwhr AQ>r`m
n`mg ~Q>m nS>oc Vmo g_OmoZ KoUo.'- qeBgm 10.
AmQ>rMo aoer_ Z. (M_H$ma `dgm`) OmoS>mg ^aVmV Vo EH$ H$maMo
aoer_. (aoe_mMr cS>)
AmQ>rd {d. 1. nriXma : "Omo AmQ>rd Oo{R>`m Eogm'- _wg^m 6.153.
2. AmQ>dcocm (H$mT>m, XyY B.).
AmQw>-Qy> nw. 1. c`; AmQ>Ur; Zme: "Vd eXmMm {Xdmo _mdicm&
_J V`m{h dar AmQw> ^{dcm&'- km 6.314. 2. {VeX; nS>gmX.
AmQw> {d. 1. H$>nyU; doXZm`w$: "AmQw> ^d{S>cm {ghm [agmMm& EH$
nmSy> `m {\${cVodmMm &' - {H$nw 1-24.25.[g. AmV]. (dm.)
AmQw KmcUo- nri XoUo : "hUmo{Z _r{e`m AmQw> Kmcr &'crMC 232.
AmQw>H$ nhm : AmQ>Hy$c
AmQw>dm nw. ^wOm; nI : "AmQw>do XmQ>m{ Z CS>mcm& Vmo {dhJ_w&'- Ch 917.
AmQw>iUo {H$. 1. AmHw${MV hmoUo, AmH$gUo, 2. hQy>Z ~gUo. (d.)
AmQy> {d. h>r; Hw$T>Umam. nhm : AmQw>
(d.)
AmQy> {d. 1. H$moaS>o. 2. Xw~m}Y : "~mocr ~mocy ZoUo AmQy> & N>iUmo$s
Zho eRy> &'- E^m 10.227.
AmQy>Z AgUo {H$. {g qH$dm V`ma AgUo; gm AgUo : "`mZVa
Xwgao {Xderhr qemZr {eH$marMr VmH$sX Amnco JmoQ>mV Ho$cr d
4 KQ>H$m amrg {eH$marg {ZKmd| hm ~oV Omhcm ! Vmo gXoe nS>moZ
H$ma^mar (ZmZm \$S>Udrg) AmQy>Z hmoVo.'- Eocog 5271.
AmQyg {d. ZrQ>g; AmQ>monera; ~mYogyX : "`m JmadUu, AmQy>g
~m`m`m gwXa nmoarda H$moU ^miUma Zmhr !'- VA 401.
AmQy>i r. nhm : AR>cr 1. \$Ugm`m J`mVrc ~r. 2. (c.)
chmZ _wcmMr AmS>Hw$cr.
AmQ>oOUo {H$ AmQ>Uo; AmiUo.
AmQ>Xo ma {d. nriXma; H$Jmoao Agcocm : "nmV ~g{d`mgmR>r cmoIS >mMr

AmQ>o{dQ>o-AmR>o{dR>o

_amR>r eXH$moe & 251

AmQ>oXma _yR> Amho.'- dmZJr 80.


AmQ>o{dQ>o-AmR>o{dR>o nw. Ad. 1. Amio{nio; AmimoIo{nimoIo.
2. AmT>odoT>o. 3. C~J. (Jm.)
[H$m. A>m]
AmQ>moH$m nw. ~wrMr, e$sMr qH$dm gm_`mMr _Oc; AmH$cZe$s;
AmdmH$m; nmoM; AdgmZ; `mo`Vm.
AmQ>moH$mQ> {d. AMmQ>; A_`mX. "AmQ>moH$mQ> kmZ d Anyd aMZmMmVw`
ht cjmV KoD$Z _Z AJXt W$ hmoD$Z OmV|.'- {Z 576.
[g. Am+H$R>]
AmQ>moH$mQ> Hw$_V {d. AZmda Aer Hw$_mBV KmoS>r. Ohm~mO, h>r
rcm {Xcoco {deofU.
AmQ>mno nw. 1. gm_`; Amdoe; Cgmh: "gy` CX`n`V H$mon&| mMr
{O{Vcr AmQ>mno &| '- _wAm{X 21.12. 2. ngmam; `mn: "`mn|{dU
AmQ>mno Ho$cm&'- Xmg 19.8.15. 3. gKQ>Zm; gw` Um: `dWm:
"Joco ~hV AmQ>mno mMo& H$m`H$V}&'- Xmg 3.9.51. 4. ~Xmo~V;
{Z`U; {Z~YZ; gajU. 5. A{^_mZ; Jd; VmR>m; S>mc
: "AmncoZr{M
AmQ>mno &| Y{ZdmMo{Z Xn] &' - km 17.25. 6. Omoa; A{VH$_;
jmo^ : "damMo{Z AmQ>mno &o amoJr ^cVg| Ono&'- km 16.364.
7. Amda; CaH$; Amdae$s : "EdT>m H$ma^ma Pon md`mg `mMo AJt
AmQ>mno Zmht.' 8. dmYrZVm; Vm~m : "H$VrMo{Z AmQ>mno &| dVVw
Ago &&'- km 3.184. 9. gYmZ; 10. nH$S>. 11. nhm : AQ>n
"{dd dm AmQ>mno | de Ho$co' - Zm_ 1388.
[g.]
AmQ>mon nw. (Am`w.) nmoQ>mV JwS>JwS> AmdmO hmoUo.
[g.]
AmQ>monUo {H$. 1. chmZ H$aUo. 2. AmdaUo; _mJo KoUo; JwS>miUo;
gndUo; Zmhrgo H$aUo: "^wda V| {dd$n AmQ>monr&'- _moCmoJ
20.20. 3. (nwT>o Joco`mg _mJ`mZo) JmR>Uo: "AmQ>mo{ncm{M Jocm
hmoVm O{a ^r_goZ Xyada&'- _moEo{fH$ 2.3. 4. AmQ>monUo; Vm`mV
KoUo; `mnUo : "O Xoht AmQ>mono {nm&'- km 14.196. 5. CaH$Uo;
g^miUo : "AmQ>mongrc ggm$&' - Xm{d 22. 6. (c.) _`y
nmdUo.
AmQ>monVm KoUo AmdaVm KoUo; gn{dUo : "eodQ>r Jm|Yi BVH$m dmT>cm
H$s, H$m`H$_ AmQ>monVm KoUoM.. ^mJ nS>co.'- amonm 24.
AmQ>monew {d. ZrQ>ZoQ>Ho$; Zo_V; AmQ>monga.
AmQ>monga, AmQ>mongma {d. \$ma `mn Zgcocm: "Am_`mV har
cmoH$ MS> H$maImZXma ZgyZ Ka`mKar AmQ>monga YXm H$aUmao
Pmco AmhoV.'- JmJm 139.
[g. A>mha]
AmQ>monma {H${d. am{Xdg. (VOm.)
[g. A>mha]
AmQ>mno r {d. `mcm ngmam AmdaVm `oVmo Agm; `dpWV; ZrQ>ZQo >H$m.
AmQ>mi
o m nhm : AQ>dim, AQ>mim: "amIUrcm AmQ>mi
o ` mda C`m
am{hco`m JS>mMo AmdmO H$mZmda nSy> cmJco.'- {_amg 254.
AmQ>mi
o m nw. (Zm{dH$) dho AS>H${d`mgmR>r Zmdoda Agcocm IwQ >m. hm
noaOog nmS>co `m ^moH$mV ~gdcocm AgVmo. 2. AmoQ>m. [H$m. A>]
Am>Iwar {d. Jm^U (_oT>r dJao); AmR>Iwar. {VMo Mma d H$moH$amMo
Mma Iya Y$Z AmR> IwamMr.
[g. A>Iwa]

AmR>aUo

Am> m cm nw . ngmam$: "`m _`mMm gmam Am> m cm H$gm


gm^mim`Mm?'- aV 8.
AmQ>mnmQ>m r. EH$ _hmam>r` Ioi. EH$mZo Xwg`mg R>amdrH$
OmJoV, nmQ>rV-AS>dm`Mo d Xwg`mZo `mcm hcH$mdUr XoD$Z {ZgQy>Z
Om`Mo Aer `m IoimMr R>moH$i $naofm Amho.
AmR> {d. 1. AmR> hr g`m. gmVZVa d ZD$nydu `oUmar g`m. 2. (c.)
A>{gr : "{eU`m ~hV MmgQ>r& AmR> OUr ~hV H$>r&'- h[a
3.4.
[g. A>]
AmR> nw. 1. AmQ>m{nQ>m; nrS>m; Cnd. 2. Owcy_; N>i : "`m V\}$M|
_wcwImV damVXma nmR>dyZ a`VoMm AmR> H$$ cmJco Var damVXma
hmVr Y$Z ~mhoa KmcUo.'- noX 2.49.
AmR>AmUr r. A`m n`mMo, nmg nemMo ZmUo; OwZo AmR> Am`mMo
ZmUo qH$dm AYocr.
AmR>B {d. A{YH$mar; Am$T> : "ZmZmMm H$mi Omhcm Vmo. amd,
YmZnXmg AmR>B Pmco.'- qhX 1.14.
AmR>H$ {d. XwJ_: "~m{XH$m AmR>Hw$ Vmo'- kmJm 32.
AmR>H$m {d. AmR> g`m qH$dm {VZo `w$; AmR>mZ r {_iyZ Pmcocm; AmR>mZ r
~Zdcocm qH$dm AmR>OU cmJVrc Agm; AmR> OUmZm `mo` Ago.
nw. AmR> _UmMo _mn (IS>r) gw_mao 40 {H$cmoMo _mn. (Zm.)
[g. A>H$]
AmR>H$s r. 1. nhm : AmR>H$m 2. AmR> ~cm_mJo OH$mVXmamZo {Xcocr
EH$m ~cm`m OH$mVrMr gyQ>. 3. gmJaJmoQ>m`m IoimVrc EH$
Q>nm. AmR> IS>o EH$mM doir Jmoim H$$Z CMcyZ da CS>dcocm
Zddm IS>m PocUo. 4. AmR> _mUgmMr Q>moir; AmR>mMm g_wXm`.
[g. A>H$]
AmR>H$s gmocH$s r. AmR>, AmR> qH$dm gmoim, gmoim _OwamZr
AmoPr dmhUo: "Hw$aUmV XmoZeo ngVrg H$m_mR>o nmR>{dco AmhoV.
`m_wio AmR>`m gmoc`m MmcV hmo`m `m am{h`m.'- noX
18.101.
[g. A>-fmoheZ]
AmR>H$o Z. 1. nhm : AQ>H$o 2. gw_mao nmMeo J gMo _mn.[g. AYH$]
AmR>Ho$ {d. AmR>do.
(Jmo.)
AmR>IUo-AmoR>IUo {H$. AQ>H$y Z (q^Vrg dJa)o ~gUo; Q>Ho $y Z ~gUo.
(Jmo.)
nhm : AmoR>JUo
AmR>KmV nw. AmR>`m _{h`mV O_coco _yc OJV Zmhr, `m AWmZo
dmnacm OmUmam EH$ eX.
AmR>Vrg {d. AS>Vrg.
(Jmo.)
AmR>ZhmU-hmU Z. cmZVa AmR>`m {Xder dYydamg ZmZ
Kmc`mMm EH$ gmohim.
[g. A>+ZmZ]
AmR>_wR>r A. AS>_wR>r; ghO; AZm`mgo.
AmR>`mo nw. Vm`mMo OwZo ZmUo.
(Jmo.)
AmR>aUo 1. nhm : AQ>aUo, AdQ>aUo 2. dmVS> hmoUo: "nmUr Kmcmdo
cmJco Va Vo H$T>VM Kmcmdo. WS> KmV`mg nXmW AmR>aVmo.'nmH${gr 71.

AmR>am AmUo A~$

252 & _amR>r eXH$moe

AmR>am AmUo A~$ r. _moR>r H$sVu : "{dcm`V|V AmR>am AmUo


A~$ Am_`m ^wMr Ago'- hmocm 185. gmoim Am`mMm n`m
hUyZ gmoim AmUo hUOo n[anyU naVw AR>am AmUo hUOo `mhrnojm
A{YH$, A`wm_.CXm. AR>am AmUo nrH$.
AmR>am Zm$-AcwVoXma nw. Ad. Vocr, Vm~moir, gZJa, qenr,
_mir, Jm|Yir, S>moar, gmir, OJ_, ^mQ>, R>mH$a, Jmogmdr, _wcmUm,
dmO r, KS> e r, H$cmd V , Vami qH$dm H$mo a ~y , ^mo B B.
nhm : AcwVm-`m
AmR>cr-ir r. \$UgmMr ~r : "Xwnmar OodVodoir agmi {Z
\$Ugm`m _rR> KmcyZ CH$S>co`m AmR>`m.'- gmo~V 60.
AmR>d _aU, AmR>dU ({H$. H$aUo, XoUo) : "AnamY Zgo Ho$cm,
_aU Zgo H$m` ? _Z Z AmR>d Xo.'- _moCmoJ 9.43.
AmR>dJmR r. AmR>dUrgmR>r YmoVa, cwJS>o, CnaUo B. Zm _macocr
JmR>.
AmR>d{Jar r. AmR>dU; _ZZ.
AmR>>dS>H$ar nw. AmR> {XdgmZr, AmR>dS>m`m AmR>dS>mcm `mO
_mJUmam, {niyZ H$mT>Umam gmdH$ma.
AmR>dS>m nw. AmR> {XdgmMm H$mi. a{ddma Vo a{ddma Xmohr {Xdg
Y$Z AmR> {XdgmMm H$mcmdYr.
AmR>dS>r {d. AmR>`m {Xder ^aUmam (~mOma.); AmR> {XdgmMm (nJma):
"AmO `mMm AmR>dS>r nJma hmoVm.'- ~m{d~w 5.
AmR>dS>Ho $ar nw. nhm : AmR>dS>H$ar 1. Xa AmR>dS>mg `oUmam hmdr,
narQ>, dmaH$ar, {^joH$ar B. 2. Xa AmR>dS>mg Vmn `oUmam, daModa
AmOmar nS>Umam _Zw`.
AmR>dS>o nm (dm.)BH$-{d. AmR>dS>m`m _wXVrMm, WmoS>m {Xdg
MmcUmam, qH$dm {Q>H$Umam.
AmR>dS>m {d. 1. AmR> {XdgmZr VmnmZo AmOmar nS>Umam, H$Yr
~am-H$Yr AmOmar.2. AmR> {Xdg XyY XoD$Z ZVa Vo Xo`mMo ~X
H$aUmar (Jm`,hg).
AmR>dU r. EH$Xm KS>cocr KQ>Zm qH$dm gm{Jcocr Jmo> Ver`m
Ver _ZmV `oUo, C_Q>Uo. _aU, `mX, AmR>d, _Vr, YmaUe$s.
2. AmR>dUrH$[aVm R>do cocr dVy; `mX{Jar.[g. Am+WmnZ] (dm.)
AmR>dUtMm IXH$- A{Ve` {dgamiy.
AmR>dUrMm YS>, AmQ>moH$mQ>, ~hmXwa, I~aXma {d. MmJ`m
AmR>dUrMm; _aU e$s Cm_ AgUmam.
AmR>dUyH$ r. `m`m `moJmZo EImmMr AmR>dU hmoVo Vr dVy.
nhm : AmR>dUo
AmR>dUo C{H$. AmR>dU H$aUo, hmoUo; _aUmV, cjmV, `mZmV,
_ZmV `oUo: "~minUtMm H$mi gwImMm AmR>dVmo K{S>K{S> _cm
Jo&'- emaXm 22.
AmR>da A>dfm; bmOmoJVr.
AmR>dc, AmR>dcr Z. 1. _oWr, VmXyi dJao KmcyZ Ho$cocr Ira.
(Jmo.) 2. ^mVmMr H$hoar.

AmR>mo{S>`m

AmR>dim nhm : AmR>moim


AmR>dm {d. H$_mZo _moOVmZm gmV`mZVa `oUmam AH$.
AmR>dr r. A>_r; {deofV: AmpdZ d A>_r.
AmR>do Z. A`m eoamMo _mn.
AmRir r. \$imVrc ~r.
[g. A{>]
AmR>gQ>r {d. EH$eoAmR>: "Jw$Mm MaUmJw R>mJr AmR>gQ>r VrW}'- {dX 14.
AmR>mBV {d. gdmJmZr `w$ qH$dm n[anyU : "$nlr hmoE AmJ|
AmR>mB{V'- _y 1672.
AmR>mdoR>r r. {~Jmar : "Og| ho AmR>mdoR>rMo nmBH$' - crMny 55.
AmR>mio- nhm : AQ>mcr, AQ>mir : "AmR>mio`m dar C^o R>mH$md| &'Cfm 1118.
AmR>mJ nhm : AQ>mJ : "AmR>mJmMm hS>m PwPVo {Xgo&'- ^mE 458.
AmR>mJwio nhm : AR>mJio: "_J OrdmMo{Z _oi|& {ZH$ac|nUmM|
AmR>mJwi| Ho$c|&'-{ed 90.
Am{R>d {d AmR> Wa Agcoco (_Y_memMo nmoi.o )
[g. A>]
Am{R>im r. AR>ir. nhm : AQ>moir
(H$mo.) [g. A{>]
AmR>r r. amJ, ZmngVr B. H$maUmZr H$nmimda nS>Umar gwaHw$Vr.
AmR>r r. 1. AR>ir; H$mo`$: "gH$i \$io \$i`m nmR>t& Am_dj
\$io eodQ>t& agdmXm{M`m ImoQ>r& nmoQ>tMr AmR>r gm{S>{c`m&&'Ed 16.147. 2. JmR>.
[g. A{R>c]
AmR>r {H${d. `oWo, `m{R>H$mUr.
(Im.) [g. A]
AmR>r r. {_R>r: "_J gwI|gr Ko AmR>r& JmT>onU| &'- km 5.132.
AmR>r r. H$moS>.o Hy$Q> : "AmJ_mMr AmR>r, {ZJ_mMm ^oX.' - MmoIm 47.
AmRw>aUm nw. EH$ H$mQ>ao r \$iPmS>: "VmoaUm AmRw>aUm`m Q>mno `m KoD$Z...
H$mVH$aUr qhSy cmJ`m.'-AmAmeo 33.
AmRy>aUo, AmR>mao Uo A{H$. 1. (AJmMo H$mVS>o qH$dm Ad`d) AmoT>yZ
KoVco OmUo; VmR>aUo. (H$mo.) 2. ~mYUo; AmdiUo. 3. ({d.)
gH$moMUo; AmH$gUo; AmIS>Uo : "CH$Q> AmZXm`m jUmH$S>o Vr
AmRw>aco`m ZOaoZo nhmV hmoVr.'- doO 7.
[H$m. Ax>]
AmRw>danU Z. {Z~aQ>nUm : "ZwOdo{M H$hUo ~moc|& AmJm AmRw>danU
Amc|&'- {ed 208.
AmRw>dm nw. ^wO; ~mhy $: "g_Q> g`m amJmMo AmJ& AmRw>dmM| OmoS>|
{haocJ& gdmJt g^ cmoH$mMo ~mZcJ& Xodm{M`o _wo AmVwc&&'Zd 165.
AmR>wdo Z. X`.
AmRw>iUo {H$. ~mYUo. nhm : AmRw>aUo 2: "Vmo Cdt AmRw>iOo H$Xw&'km 15.88.

AmR>o, AmR>monhma, AmR>mo\$ir, Am>r "A' _`o nhm.


AmR>o{dR>o nhm : AT>odoT>o
(Jmo.)
AmR>mo r. A>_r {VWr.
(d.)
AmR>mHo {d. amoI R>mHo $ : "Cnhma Ho$cm AmR>mHo $ ~mocU|&' - Xm{d 101.
AmR>mo{S>`m {d. AmR>dS>mMm : "ndH$mqi Y_ `m Z H$dS>r Ho$cm ao
AmR>mo{S>`m&'- Xon 58.

AmR>moim

_amR>r eXH$moe & 253

AmR>moim {d. AmR>dm.


(Jmo.)
AmR>moir r. H$mo`; AmR>cr; ~r.
AmR>moir r. AmR>`m _{h`mV ~miV Pmcocr r.
AmR>moirnmJir r. O{_Zrda {d{e> AmH$mamMr Kao nmSy>Z `mV
Am`mMr H$mo` R>odyZ Vr EH$m nm`mZo cJS>V R>oM _m$Z ~mhoa
H$mT>`mMm EH$ Ioi; {R>H$ar.
(d.)
AmR>mim {H$. AmR>`m _{h`mV gyV hmoD$Z Pmcoco _yc. (Jmo.)
AmS> nw. 1. dmQ>moir, nm``m Zgcocr d chmZ VmoS>mMr {dhra;
Hw$dm; Hy$n : "AgVm Am`w, Z hmo H$m j_ ni OcYrg AmS>
dmam`m&'- _mo^r^ 7.49. (dm.) AmS>mV KmcyZ Xmoa H$mnUo
- {ddmgKmV H$aUo : "gH$imgr AmS>m_`|o KmcyZ& Xmoa H$mnyZ
Jocmgr&'- h[a 17.151. A`m AmS>mV gmoS>Uo - gH$Q>mV
gmoSy>Z {ZKyZ OmUo.
AmS> r. S>moJa CVmamdaMr IS>H$mi O_rZ qH$dm eoVO_rZ
^mO`mgmR>r EH$ Ho$co`m PmS>mPwSw>nm`m \$mm; H$mQ>oHw$Q>o d
JdV `mZr doT>coco amZ : "AVy ImoVm`m amIco`m AmS>rV
Zm`mJmo`mZ ~c KmVco.'- ACAm 6.
AmS> Z. KamMo AmT>o.
(Zm.)
r. 1. XmoZ S>m|Jam`m_`o nm`mOdi Agcocr dVrg `mo`
Aer OmJm; Yi; Xar. (amOm.) {damoY; AS>Wim; AQ>H$md;
AS>MU. 3. h>; hoH$m; AmJh `m gd AWu nhm : AS> : "Y[acr
^mD$Zt AmS>&'- Eonmo 126.
[H$m. A]
AmS> A. 1. hm eX CnnXm_mUo {H$`oH$ eXmZm OmoSy>Z `oVmo. `mMr
g{dVa _m{hVr AS>_`o {Xcocr Amho. `m eXmMo AW (A)EH$sH$S>o; EH$m ~mOyg; Xya; _mJm`m ~mhoa; arVr doJim,
gmYrH$m|XrV .CXm. AmS>_mJ; AmS>~mOy. (Am) _YyZ; d$Z; CcQ>;
{d; _mJmV ({V~Y$nmZo). CXm. AmS>XS> `m CnnXmVrc Am{U
AS> CnnXmVrc AW^oX AS> _`o nhm. 2. EImm nXmWm`m
_mJo; ncrH$S>o; nmR>r_mJo; nwT>o, _mJo Z {Xgoc Agm; EH$m ~mOycm$$:
"Oo {Z` _m`mnmQ> AmS> cmdr.' - gmh 1.5. 3. ({>amoY
H$a`mH$[aVm, doe {V~YmH$[aVm, Aml` Xo`mH$[aVm; gajU
H$a`mH$[aVm) _`o `oUmam; _mJmV AgUmam; _`Var; _mJo :
"AmVm AmS> C^m amho Zmam`Um& X`mqgYwnUm gmM H$at&&' -VwJm
1568. 4. EImm`m N>mImcr, Aml`mImcr. CXm. eoVmAmS>
Mmoar (Amn`mcm dV:Mo eoV Amho Vohm Xwg`mMo Mmoaco Agm
Amamon `oUma Zmhr). 5. {VrZo Amco`m eXmV AmS> eX
Am`mg `mMm AW `oH$ Xwgam; EH$ Q>mHy$Z EH$ Agm hmoVmo.
CXm. EH$mAmS> EH$. 6. (g_mgmV) {dd{jV H$mcm`{V[aV.
CXm. AmS>dma; AmS>gmc; AmS>{Xdg = R>amdrH$ {Xdgmnojm BVa
{Xder. g_mgmV AmS> `mMm AW Ho$hm Ho$hm AH$_mV Agm
hmoVmo. (dm.) AmS> KmcUo - 1. _`o AmUUo; ajU H$a`mgmR>r
H$mhr _`Var R>odUo : "Vd AmS> KmVc| AmUrH$s drar'-Cfm 616.
2. CS>r KmcUo : "H$moUr AmS> Kmcr H$m` AWmdt&' -km 8.240.

AmS>H$m>m

3.AmS>H$mR>r KmcUo; AQ> KmcUo : "{H$cm hdmcm H$aUo Var


amhoZ hUyZ JUoe g^mOrZo AmS> KmVcm. `m H$[aVm Pmer {H$cm
hdmcm Ho$cm.' - noX 29.22. AmS> KmcdUo - AmS> `oUo;
AS>Wim AmUUo; haH$V KoUo : "H$m`mda ~jrg {X`mZo
Xwg[a`m`mZo AmS> KmcdV Zmhr.' - Amkm 76. AmS> OmUo 1. AmS>a`mg, AmS>_mJmg cmJUo; aVm MwHy$Z ^cVrH$S>o OmUo.
2. OdiyZ OmUo : "O`m AmS> OmVm nmWm & VnM`m _ZmoaWm &
nmI{S>`m{h AmWm & g_yi hmo` &' -km 6.167. AmS> YaUo YmaU H$aUo: "AmS> Y{Z Jmonwdofw& dgoo amIo' -km 234. AmS>
nS>Uo - 1. Z_H$ma H$aUo; {dZdUr H$aUo. 2. AS>{dUo : "{V`o
H$S>moZ `oVgo dmam& XoImo{Z Ymdo gm_moam & AmS> nS>o hUo Yam &
~rOo H$sOmo &' -km 13.376. 3. _waHw$S>r diUo : "Jmonmi hmgm
AmS>nS>Vw &' - dN>m 217. AmS> nS>n- dm_Hw$jrH$[aVm AmS>do
hmoUo. AmS> cmdyZ KoUo - Amod`m cwJS>mZVa d gmodio
Zog`mnydu _`Var cmdyZ Ko`mMo d; hmVmZm, AmKmoi H$aVmZm
cmdyZ Ko`mMo OwZoa; Zogy (Jmo.): "Zho gnmVi AmS> cmdU|o &' km 6.114. AmS >[aJUo - 1. Aml` H$aUo. 2. {damoY H$aUo :
"CJgoZw AmS> [aJmcm' -lrH$UM 2.
AmS>Amar r. (M_.) H$mVS>mg ^moH$ nmS>`mMo _`_ h`ma.
nhm: Aar
AmS>B {dlmVrgmR>r AmS>do hmoUo. ({H$. KoUo)
(H$m|.)
AmS>D$ nw. MmamMwam; S>~a; Jmi : "AmS>D$ {ZKmcm Omo Anm &$' km 18.36.
AmS>D$S {H${d. 1. EImm dVy`m _mJo (cnyZ, XSy>Z); N>mImcr.
2. gmYrH$m|XrV; AmS>~mOyg; Amgnmg.
[AmS>Mo {.]
AmS>H$ nw. mg; {V~Y : "An_mZm{M`o AmS>Ho$ &$ XoImo{Z Z \$S>Ho$
^`^rVy &' -E^m 11.464.
AmS>H$S>m nw. 1. H$S>mMm _`^mJ; AYm H$S>m; XwJ_ H$S>m : "VnmoXJw mMm
AmS>H$S>m &' -km 6.476. 2. AS>Wim. 3.~mOycm; H$S>ocm;
Ocme`mMm CWi H$mR>, H$S>m : "d[ac {gIao JKZH$ma & PmS>|
cmJct AmS>H$S>m &&'- {H$nw 17.10.
AmS>H$U nhm : AS>H$U
AmS>H$UrXma {d. nmVimMm EH$ H$ma : "nmVi| gocmar, 1. nMaJr
AmS>H$UrXma' - noX 29.22.
AmS>H$mR>r r. 1. AS>Wim; AQ>H$; {V~Y; haH$V; `dm`
({H$. KmcUo) : "narUm_r dm cm{dcr Amhm AmS>H$mR>r & h| gmJ
H$m` hUCZr`m Z`o gXZmet &&' - hmocm 123. 2. Xm~; ~YZ;
Vm~m; dMH$. ({H$ H$aUo, XoUo).
AmS>H$m_ Z. {H$aH$moi H$m_; ~marH$gmarH$ H$m_. _w` H$m_mV
{ZKmcoco {H$aH$moi H$m_; AS>nPS>n H$m_.
AmS>H$m`m {d. {H$aH$moi H$m_mg Cn`moJr nS>Umam; ~marH$gmarH$
H$m_o H$aUmam.
AmS>H$m>m nw. 1. H$mgmoQ>m Z gmoS>Vm WmoS>m ~mOyg ImodUo. 2. Anwam

AmS>H$s gwS>H$s

254 & _amR>r eXH$moe

H$mgmoQ>m qH$dm H$m>m.


AmS>H$s gwS>H$s r. (eXe: AW -AY} nQ>Hy$a cmdUmar) EImXr
jw r : "~gcmg PmS>mda EH$ AmS>H$sgwS>H$s & Z Yar _m`oMr
mhr &&' -hmocm 53.
AmS>Hw$Mm nw. AmS>mogm. (d.).
AmS>Hw$S>Vm-Mm nw. hmVmMm Ho$cocm AmS>dm MwiH$m; Hw$S>Vm (nmUr
{n`mgmR>r Vm|S>mOdi AmS>dm hmV YaVmV Vmo).
AmS>Hw$S>Vo Z. chmZ Hw$S>Vo : nhm Hw$S>Vo
AmS>Hw$erg, AmS>Hw$er {H${d. gai _mJmnmgyZ Xya; AmOy~mOyg;
EH$sH$S>o; AS>Jir`m OmJr.
AmS>Hy$Q>-S> Z. 1. AmS>moemgmR>r KmVcocr q^V, nS>Xm, Hw$nU. 2.
AS>Iyi; {V~Y; AS>Wim ({H$ H$aUo, cmdUo, KmcUo, cmJUo,
nS>Uo, `oUo).
AmS>Hy$g r. AmS>~mOy.
{d. {H${d. AmS>Hy$erMm. nhm : AmS>Hw$erg
AmS>H$o Z. AmS>Jcr; nmoQ>Amir : "`m nmoQ>Amircm _hmaJS>r "AmS>H$o '
hr hUV.' - VA 25.
AmS>H$moR>m {H${d. H$mon`mV; EH$m~mOyg; EH$sH$S>o.
nw. 1. H$mon`mV Agcocr Jcr; AX Jcr. 2. {~Zd{hdmQ>rMr
OmJm.
AmS>H$monam nw. ~mOyMm H$monam; AS>Ji.
AmS>I`m {d. 1. AJ_ohZVrZo H$m_o H$$Z nmoQ> ^aUmam (_wcJm,
nmo`m) 2. {H$aH$moi H$m_ H$aUmam (ZmoH$a), AmS>H$m`m; ~J`m;
Xwg`m`m hmVmImcr H$m_ H$aUmam.
AmS>IM nw. ggmamcm {Z` cmJUm`m AdmXr _w` IMmIoarO
A` {H$aH$moi IM.
AmS>Ii, AmS>Iim nw. 1. AS>Wim, ```; AQ>H$md; AS>MU;
AS>Ji. 2.Imoi~m; ImoQ>r; {dc~. 3. c` : "AmnU {M
AmS>Iim H$sOo & H$d{VH|$ Ogm qd{YOo' -km 11.473. 4.
AS>IiyZ nS>`mgmaIr OmJm.
AmS>ImUo Z. OodUm{edm` \$io, Cnmhmam gmaIo Xw`_ qH$dm {H$aH$moi
ImUo, \$ami.
AmS>ImX r. Im.
AmS>{Iim nw. cJmoarMr aMZm; `mda Zo_ Yam`Mm Ago Wi;
{ZemU; c`.
AmS>{Iir r. 1. XmamMm AS>ga, H$S>r, {IQ>r. 2. AS>Wim, (d.)
AmS>IwiUo g{H$. dmQ>oV `oUo : "Xm[ar AmS>Iwi| arYr:AZmMm`mV|
d[aV {gYr' - F$d 46.
AmS>Iwim {d. ^`^rV : "Ooht AmS>Iwio Ho$co Agwa' - d 292.
AmS>Imoa {d. h>r; AmS>_wR>m; hoHo$Imoa; AmJhr; AS>oc.
AmS>JS>r nw. H$m_H$`mMm hmVmImcMm _mUyg; _XVZrg; hVH$.
AmS>JV-JmV {d. AmS>{JhmBH$s; Am`Vm, V`ma {_imcocm;
dmnacocm.

AmS>{OZm

AmS>Jcr r.1. chmZ Jcr, ~moi. 2. _moR>m a`mcm {_iUmam


chmZ aVm.
AmS>JmR>m {d. Mwaer; IwZer; ofr; VoT> Cn H$aUmam.
AmS>JmS>r r. N>H$S>mhZ _moR>r nU JmS>rhZ chmZ Aer JmS>r.
AmS>JmV Z. 1. earamMm Koa. 2. ncJ, ~mO dJaoMo AmS>do cmHy$S>.
AmS>JmV-`m {d. dH$; Hw${Q>c; VhodmBH$; {dcjU; eHo$Imoa;
{damoYr ~mocUmam.
AmS>Jmd nw. chmZ Jmd; IoS>o; dmS>r.
AmS>{Jam(hm)BH$ nw. `j XwH$mZXmamH$Sy>Z {dH$V Z KoUmam _mUyg.
AmS>{Jam(hm)BH$s {d.AmS>JmhH$s; `j XwH$mZXmamH$Sy>Z {dH$V
Z KoVcocm qH$dm {dH$V Z {Xcocm _mc (dVy).
AmS>JwS> r. nS>XUr.
AmS>J(w Jy)U nw. 1. ^wVmIoVmMm Omoa; ^wVmZo nN>mS>U;o H$mhr {Mhmd$Z
{XgyZ `oUmao ^wVmIoVmMo XwIUo; ~mhoaMr ~mYm. 2. Hw$Qw~ mVrc _Vm`m
AdH$no_wio hmoUmar ~mYm. (H$mo.Jmo) 3. AdJwU; XwdVZ ({H$.
YaUo, XoUo).
AmS>JmoI_m AYdQ> d`mMm _wcJm.
AmS>Jmo> nhm : AmS>H$Wm
AmS>KmV r. Adoi; AH$mi; ~ohJm_; Ja _mg_; A`mo` gYr.
[AmS>+KmV]
AmS>KmoS>m nw. chmZ KmoS>m; gJ {deofr _moR>m KmoS>mMohr H$m_
H$aUmam KmoS>m; Vy>.
[g. AYKmoQ>H$]
AmS>Mm {d. N>mImcr, Aml`mImcr AgUmam.
AmS>Mmcmo {d. h>r; XwamJhr.
AmS>MmdQ {d. H$Q>midmUo ~S>~S>Umam; ~S>~S>m; ~moc`mZo
mgXm`H$ dmQ>Umam; dmMmi : "Vmo nmoaJm Amho WmoS>mgm AmS>MmdQ>.'
- amH$mir 114.
AmS>Mr Voam {H${d. Xagmc Xa eoH$S>m AS>rM `m _mUo EH$ _{h`mMo
`mO H$mTy>Z `m d$Z EH$m dfmg Voam _{h`mMo `mO AmH$ma`mMm
H$ama : "_wH$m_ AmaJm~mX H$O 3000 JwOmaV ^wMS>_c gmdH$ma
AmaJm~mX `mO AmS>Mr Voam_mUo.' - ~m~mamo 2.165.260.
AmS>Mmoa {d. gmXrH$mon`mV nS>co`m, {H$aH$moi dVy MmoaUmam;
CM`m; ^waQ>m.
AmS>OmJm r. ~mOyMr, H$mon`mVrc, dmnamV Zgcocr OmJm : "Hw$Ur
... (MncmgmR>r) AmS>OmJm hoarV hmoV.o ' - H$moC 101.
AmS>OmV r. 1. _w` H$mam`{V[aV BVa. 2. gH$aOm.
[H$m. A>+g. Om{V]
{d. IQ>mi; {hadQ>; mS>; ImoS>H$a; mgXm`H$. (_yc B.).
AmS>Omi Z. AH$pnV, ^cVo gH$Q> : "Ogo JJZt Am^mi & Zm Var
VaUt _JOi & Vgo Zm{Wco AmS>Omi & VwO nm{S>c| h| &' - {dqgny
7.45.
AmS>{OZm chmZ {OZm, Mmoa {OZm, AS>MUr`m {deof gJr

AmS>Or^ nS>Or^

_amR>r eXH$moe & 255

dmnamd`mMm {OZm.
AmS>Or^ nS>Or^ ( \$V hUr_`o) r. {O^oMm EH$ ^mJ;
(gm_m`V:) nS>Or^.
(d.)
AmS>OwZm, AmS>OyZ {d. AYdQ> OwZm; Cn`moJmZo ZdrZnUm Zmhrgm
Pmcocm; ZmXwVr,{Zn`moJr.
AmS>PQ> Z. chmZgo gH$Q>; AS>MU; ~marH$gmarH$ mg; C_oX
IM{dUmar Jmo>. EImm ZrM _Zw`mZo AmUcoco gH$Q>.
AmS>Ur AS>MUrMr doi.
(Hw$.)
AmS>Ur gmdH$ma {H$aH$moi, chmZ gmdH$ma.
AmS>V r. eoVH$`m`m _mcmMr {dH$s H$$Z XoUm`m XcmcmMr,
YmMr OmJm : "gVar AmS>VrdaMo {ZOcmd.' -nmMmoim 50.
AmS>V Z. AS>dUyH$ : "OoW OoW ^y{_ I{UOo VoW VoW gmhmOo{M
AmS>V _mS>co Ago' - {dX2.
AmS>Vmc nw. H$moU`mhr VmcmMo XrS>nQ>rMo AmdVZ.
AmS>Vmcm-im AS>Wim : "aKmoOr ^mogco _Jiya mVrM {\$aV
AmhoV.`mMo _moH$mgo H$_m{dg MmcV Amho. AmS>Vmcm Zmhr.' - noX
30.96.
AmS>Vmg Z. eoV ZmJaVmZm ZmJamg nwH$i ~c Ag`m_wio ~mYmn`V
ZmJa OmD$ eH$V Zmhr Aer ZmJamd`mMr am{hcocr O_rZ AmS>dr
ZmJaVmV. Vr ZmJacocr O_rZ.
AmS>VmiUo A{H$. AS>Wim H$aUo; {V~Y H$aUo; Cnd XoUo; AmS>
`oUo : "H$g`mMr O_rZ AmS>VmiyZ nm{S>cr Amho.' - noX 20.125.
AmS>Vmim nw. {heo~mMm nS>Vmim : "nar hm gy_ AmS>Vmim & dmar
{ddoH|$ doJim &'
AmS> V rS> r.AS> M U; ZS> ; Jw V m : "_` V arMr AmS> V rS>
{Z^md`mgmR>r _Vm`mg AS>Wim H$aUm`m XodMmamg H$m|~S>m
Zmai ~ir XoVmV.' - ~mU _m{gH$ 1.5.7.
AmS>`m nw. (Wm.) gwVmaH$m_ H$aVmZm dVy _mJonwT>o gaHy$ Z`o hUyZ
Q>o~cmcm cmdcocr n>r.
AmS>XU, AmS>XmU r. H$nS>o R>od`mgmR>r ~mYcocr AmS>dr XmS>r
: "gUmdmar Kmcm`Mr H$mnS> AmS>XUrcm JR>mV ~mYyZ R>odcr
hVr..' - JmoVmdim 116.
AmS>Xa nw. ^`; YmH$ : "Oo`mMm AmS>X gXm dmho& H$VmVw _Zt &&'
-km 1.107.
AmS>Xam nw. AmS>diUmVrc Xar : "XaoXaHw$Q>o AmS>Xao&' - crMny
150.
[H$. A>+g. Xar]
AmS>Xam Z. Amm : "cmoH$ AmS>XamMr dmQ> nmh cmJco' - ~ZJa 105.
AmS>XS> nw. AS>Wim : "manmc AmS>XS&> Kmcy Z eH$Vr _hm^`o&'
- nm 3.15.
AmS>XS>Jr r. ({dUH$m_) {dUcoco H$mnS> _mnmV d R>amdrH$
CMrda `o`mH$[aVm R>odcoco AmS>do cmHy$S>. `m`mnwT>o AmS>gamda
H$mnS> JwS>mico OmVo d {dUH$ar `mda aocyZ {dUVmo.(~o.)[H$.]
AmS>Xmdm nw. JwV of; hodm; Iwg.

AmS>nMm

AmS>XmS> {d. XUH$Q> d AS>mUr; hoH$Q> Am{U mS>; A{dMmamZo


dmJUmam; ~cXS> nU A{ddoH$s; XUH$Q>; YqQ>JU; amZdQ>; ~o_wdV.
AmS>XmS>r r. AmS>dr XmS>r : "MmH$mMo`m XmamMm AmS>XmS>rnmgr
amUm ^oQ>cm.' - Wmnmo 57. 2. H$mnS> _moO`mMm JO : "S>mJoMr
AmS>XmS>r'- crMny 78.
AmS>{Xdg-{Xg nw. `m {Xder H$mhr Zo_Y_ qH$dm AmMma-gH$ma
Zmhr Agm [aH$m_m {Xdg. 2. EH$ gmoSy>Z EH$, {XdgmAmS>,
AYcm_Ycm {Xdg. 3. {~Z hJm_r, A`mo`, {Xdg.
AmS>Ym`m-`o r. dmU; ZS>; AS>MU; AQ> : "H$mnS> nwT| nmR>{dco
Var H$m`mg `oBc; daH$T> cmoH$mZr ha`oH$ Jmo>rMr AmSYm>`o Zgo.'
- noX 16.36.
AmS>YmoVa Z. chmZ YmoVa qH$dm _moR>m nMm.
AmS>Za nw. (Zirg) AmVrc ~mOyg AmQ>o nmS>Umao `.
AmS>Zm_ Z. Q>monU qH$dm Amnamo{YH$ Zmd : "AmS>Zm_t d_u ~mocm{dVw&
Jmonmi hmgm AmS> nS>Vw& VodtMr A_Vm Q>t ZrddrVw& gdJS>o`m
V|&' - Xmd 2.17.
AmS>Zmd Z. 1. CnZmd; Kam`mMo demMo Zmd. 2. g_mOmV EH$mM
Zmdm`m AZoH$ `Vr gmnS>VmV. Vohm `VrMm {ZX}e A{YH$
{ZpMVnUo H$aVm `mdm hUyZ `m`m dmrd$Z, Jmdm`m AJa
Xoem`m Zmdmd$Z `mcm cmdcoco {d{e> Zmd : "AV_mZmM|
O`mgr& AmS>Zmd Zmht&' -km 8.90. 3. (c.) `W Zmd; ImoQ>o
Zmd; A`mW Zmd : "Or^ O AmamoJy Om`o& _J agZm ho hmo`o &
AmS>Zmd H$s &&' - A_ 6.62.
AmS>ZmdmMm {d. Ho$di Zm_Ymar; \$V ZmdmnwaVm : "ZaaZ Vmo{M
Vy{M raZ CXS> AmS>ZmdmMr.' - _moZc.
AmS>{ZS>r {d. nm{hOo `m doir Zgcocr; `mo` doir Zgcocr; AS>MUrMr :
"AmS>{ZS>m JmS>m`m doim_wio .' - Cnm 114.
AmS>ZrS> {d. AS>MUrMr; AYdQ>; {df_ : "...coImMr g`m nYam
AgyZ Vr AS>ZrS> hmoVr...' -Am_dm 62.
AmS>ZrV r. 1. A`m` {ZdmS>m. 2. A`m` H$`.
(Jmo.)
AmS>nS>Xm nw. 1. ncrH$S>Mo {Xgy Z`o hUyZ _`o gmoS>cco m, cmdcocm,
Q>mJcocm nS>Xm. 2.(c.) AmN>mXZ; JwVnUm; PmH$U. 3. _`mXm;
{dZ`; cOm. (dm.) AmS>nS>Xm Z R>odUo - CKS>nUo ~mocUo;
_ZmV Agoc `m _mUo dmJUo.
AmS>nVmXS>nVm nw. dMH$ R>odUmam.
AmS>nXa nw. 1. nS>Xm (S>mo`mdarc, dUmdarc). 2.AmS>nS>Xm;
JwVnUm; PmH$U. 3. gH$moM; {dZ`; cOm.
AmS>naU Z. nIdmO dmOdVmZm c`rer AmS> dmOdcoco naUmMo
~moc : "V~cOrMo gd AmS>naU, ~moc, {~H$Q> noM `mcm
dmOdm`cm cmdco.' -AVmB 45.
AmS>ngmam nw. gQ>a\$Q>a dVy; AS>Ji; \$mcVy dVy.
AmS>nMm nw. AJXr chmZ nMm.

AmS>nmJ

256 & _amR>r eXH$moe

AmS>nmJ Z. _mgo Ya`mMo _moR>o Omio. (ho ~mam hmV `mgmMo AgVo.)
AmS>nmQ> r. nS>er (JmoUr)`m Xmohr Vm|S>m`m_Yrc ^mJ, VaQ>.
AmS>nmS nw. AmS>aaVm.
A. nwT>o, _mJo.

AmS>nmS>r r. IQ>nQ>; l_.


AmS>nmcC> nw. Vm|S>mAmS> Yacocm dmMm nXa : "AmS>nmcC> AmoS>C{Z
Jmogmdr`mdam{Z {ZJmco' -crMny 296.
AmS>nrH$ Z. Zoh_r`m hJm_r {nH$m`m Xa`mZ KoVco OmUmao nrH$;
{nH$m`m XmoZ amJm`m _`o cmdcoco nrH$.
AmS>noR> r. N>moQ>mgm ~mOmaJmd; AmS>JmdmVrc ~mOma.
AmS>mVr r. daH$S> {_iH$V; Ja _mJmZo {_imcocr daMr aH$_.
AmS>\$Q r. Mra; ^oJ (VVnmoer, Xma dJaoVrc); EH$sH$S>Mm
H$mZmH$monam; EH$sH$S>Mr OmJm; EH$mV Wi.
AmS>\$i Z. T>mc : "AmS>\$i| dmoS>drV& V`mV| ^Xmo{Z $nV' -Ch
1482.
AmS>\$mJwa nw. EH$m`m Imcr EH$ Ago S>mhircm _moS> `oUo, \w$Q>Uo;
AmS>do AHw$a \w$Q>Uo.
(Jmo.)
AmS>\$mQ>Uo A{H$. doS>do mH$S>o \w$Q>Uo (PmS>, B.) : "S>hm{i`m AmS>\$mQ>{V
_m{i`m & OmVr{M`m &' -km 15.149.
AmS>\$mQ>m nw. 1. jwcH$ AS>Wim; Amjon; haH$V; VH$ma; hOV.
2. Ad{MV AS>Wim; {dZ; gH$Q>. 3. ^wVmIoVmMr ~mYm; ^wVmZr
nN>mS>Uo. (H$m|.) (dm.) AmS>\$mQ>m H$mT>Uo, KoUo, \$moS>Uo H$m`mMm {~KmS> H$aUo. AmS>\$mQ>m ^aUo - AmS>_mJmZo OmUo;
~hH$Uo : "AhH$ma _ {nD$Zr & ^_Vr _m`mYra{d{nZt & Amncr
ew{ {dgamo{Z & AmS>\$mQ>m ^aco hmo&' -h[a 7.228.
AmS>\$mQ>m {d. 1. AmS>\$mQ>m, AS>MUr, AS>Wim KmcUmam; VH$ma
H$aUmam. 2. char; {MS>Imoa; {VagQ>; N>m{X>.
AmS>~X YmoVa Z. nwT>o JmR> _m$Z Zogcoco YmoVa.
AmS>~Xa Z. chmZ ~Xa, {deof `mnmar _hd Zgcoco ~Xa, Jc~Vo
ZmJa`mg \$mago gwa{jV Zgcoco ~Xa.
AmS> ~mB AmS> _wctMm EH$ Ioi.
AmS>~mOma nw. _w` ~mOmamg OmoSy>Z Agcocm Xwgam N>moQ>m ~mOma;
dmnaco`m Ow`m dVy {dH$`m OmVmV Vmo ~mOma;OwZm ~mOma :
"H$nZr`m _mcH$sMm H$moQ> dmBH$a AmS>~mOmamV {dH$V AmhoV.'
- Aja 85.
AmS>~mOy r. _w` ^mJmhZ doJim EH$sH$S>Mm Xoe. EH$m ~mOycm
Agcocr OmJm; {R>H$mU.
{H${d. EH$m ~mOyg; AmS> ~mOyg; H$mZmH$mon`mV; Zoh_r`m OmJo`m
ncrH$S>o.
AmS>~mOyMm {d. EH$sH$S>Mm; EH$m ~mOyMm.
AmS>~m`m nw. OdmZ _wcJm; VaUm~mS>, mT> Pmcocm _wcJm.
AmS>~m`H$mo r. ZwH$VrM d`mV Amcocr _wcJr.
AmS>~mao Z. _S>nm`m C`m _oT>rda Oo ~m~y AJa nmo\$ir `mMo gmoQ>

AmS>_moS>m

AmS>do KmcVmV `mnH$s `oH$.


(Jmo.)
AmS>{~Xr r. AmS>Jr; AmS>aVm; chmZ _mJ : "OoW OZ _mJm{MAm
AmS>{~Xr' - {ed 97.
[H$m.]
AmS> ~ mo c r r. 1. dmH$S>o ~mocUo. 2. g{XY, An>, Z
g_O`mgmaIo ~mocUo.
(H$mo. Jmo.)
AmS>^a-^mar r. 1. AS>MU; gH$Q>. 2. AS>dno Um.
(dm.)
AmS>^at ^aUo g.{H$. 1. (J^mV) AmS>do hmoUo, `oUo. 2. dmH$S>o
OmUo : "{Mm ~h {ZdwOc|& VoUo AmS>^ar ^ac|&' - Xmg 3.1.40.
AmS>^JS> {d. _yI; AS>mUr.
(d.)
AmS>{^V r. nS>Xr; XmoZ ^mJ H$a`mgmR>r _`o KmVcocr q^V;
{d^mOZ q^V. AmS>mogm.
AmS>^rS> r. AZ_mZ; ^rS>; h> : "gdhr AmS>^rS> Amhr MmcdrV
AgVm Vo nwZ: {\$V`mV hmoVoM.'-Ecog 344.
AmS>_mZ Z. Vm~oJhmU; VmaU : "`mg nm{hOo Var AmS>_mZ, nH$m
{nQ>OonmdVmo ({\o Q>oOonmdVm|) _wcwI, Omo nm{hOo Vmo Hw$nZrV R>odyZ
`mdm.'- {Mam.
AmS>_mn 1. `mo` _mnmnojm A{YH$ dm H$_r Agcoco Ago AYco_Yco _mn. 2. (c) ImoQ>o _mn. 3. ^a_gmQ>nUo _moOUr qH$dm
_mnUo.
AmS>_mJ nw. AmS>dmQ>, AmSdiUmMm, EH$m~mOyMm, XyaMm aVm :
"na_mW nW H${_Vm gmJ& nmD$c nS>c| AmS>_mJ} &' 2. (c.) MwH$s`m
qH$dm dmBQ> gmYZmMm Cn`moJ.
AmS>{_iH$V r. OmXm {_iH$V, Zoh_r`m nmr{edm`, BVa _mJmZo
hmoUmar {_iH$V; dm__mJu ngm.
AmS>_wR>m {d. 1. AmS>XmS>; AS>mUr; _yI; `mMr g_OyV nQ>V Zmhr
Agm.
AmS>_w m nw. 1. g~~; VH$ma; AS>Wim; ^cVm {df`. 2. H$amam~mhoaMm
_wm; AS>dUyH$ H$aUmam _wm : "amoO_wam {Vgam mdm, Zmc~XrnH$s
H$mht mdo, Var ncrH$S>o CVam|, Ago {ecoXmamZt AmS>_wo KmVco.'Eocog 2380.
AmS>_wer r. AmoH$mar; hmJAmoH$sMr ~mYm.
AmS>_wgUo A{H$. R>oMH$miyZ; cMHy$Z nS>Uo; Km~aUo.
AmS>_Ry >m {d. 1. _wR>rV Z _mdUmam; AmQ>nera ZgUmam; 2. doS>mdmH$S>m;
~moOS>; AHw$ec.
AmS>_yR> r. S>m|Jami O{_ZrV \$ma gmdY{JarZo d dm`m> Z OmBc
Aem ~oVmZo ~r noaUo.
AmS>_oi-io nw. Z. AH$_mV Cn Pmcocr AS>MU; AmS>H$mR>r;
{V~Y; {dZ; ```; AneHw$Z.
(Jmo. H$m|.)
AmS>_moS>-S>r r. _moS>VmoS>; H$mnmH$mn; Zme: "H$dmS>| H$amo{Z
AmS>_moS>t& doecm AmV&'- H$Wm 4.3.18.
AmS>_moS>m nw. _moS>Vm; AS>Wim: "D$h ! Ammm Zmht gmJm`M... Vy
AmS>_moS>m Kmcerc.' - nS>Kdcr 177.
{d. CXdV; Z> : "AmS>_moS>o Ho$co IamQ>o : _hmV$Mo'- {ed 486

AmS>_moam-_moham

_amR>r eXH$moe & 257

AmS>_moam-_moham {d. 1. EH$m ~mOyg; g_moa Zmhr Agm; Xya a`mda


Zmhr Agm : "Om` nmhVm AmS>_moham & gV gwnW| cm{dVr &' _w{damQ> 7.10.3.
{H${d. _`o; AmS>_mJmV; {V~Y $nmZo. ({H$. `oUo, AgUo, hmoUo,
nS>Uo, KmcUo, R>odUo B.)
AmS>_moar-_mohar {H${d. 1. AmSy>Z, XSy>Z, AmS>meo mZo 2. H$moZmH$mon`mV;
gmYrH$m|XrV; ~mOycm; EH$sH$S>o.3. ~mOyg Vm|S> H$$Z; Vm|S>
{\$adyZ.
AmS>hmVmam nw. _`_d`H$; hmVmanUmV doe H$aUmam.
[g. AY+_hma>]
AmS>` r. EH$ njr.
[g. Am{S>]
AmS>`, AmS>d r. AmS>do hmoUo; Hw$erda {ZOUo, nS>Uo, Q>oH$Uo.
({H$.`oUo).
(H$m|.)
AmSa>Pmd Z. A`m`mZo ~mocUo, "VmJoc| h| nct AmS>aPmd!'
(Jmo. Hw$.)
[AmS>+nmoVw. amPmd = `m`rnUm]
AmS>amJ nw. MmamV Zgcocm amJ : "lmoVo g_OXma Agco Va Vo
AmS>amJ {VV`mM V`marZo JmV.' - Wmog 177.
AmS>amV r. AYu am; _`amrZVaMr am; amrMr ^cVrM doi.
[AY+am]
AmS>amZ Z. 1. EH$sH$S>M,o _w` a`mnmgyZ Xya Agcoco amZ, eoV;
Aa`; AmS>dmQ>; MwH$sMm _mJ : "Zm Var goD${Z Wmoa AmS>amZ&'- Xm{d
o
36. 2. (c.) {df`mVa; ^cVmM {df`. (dm.) AmS>amZ KoUdmH$S>o ~mocUo; _wmcm gmoS>Zy ~mocUo; ^cVoM g_OUo : "Eogm lmoV`mMm
AZw_mZ & lmoVt KoVco AZw_mZ &' -Xmg 9.3.7. `m eXmMm Cn`moJ
nwT>rc {H$`mnXmer H$aVmV. CXm. AmS>amZmV ^aUo, OmUo, {eaUo,
{\$aUo, ~hH$Uo, JVw Uo, ^Q>H$V {\$aUo. AmS>amZmV {eaUo- 1. OmUyZ
~wOZy AkmZ XmIdUo; doS> nmKaUo : "Va Vo `mMm AWdmX H$$Z
AmS>amZmV {eaVrc H$m` ?'- cmo{Q>H$o co 4.4.63.
AmS>amZr {d. JmdT>i; IoS>di; ehamVrc Zho Agm (YXm, arV,
_mUyg, nXmW, `mnma.).
AmS>c nw. 1. AmS>h`mar. nhm : AmS>mD$ : "dma _mUyg AmS>cmMo.'
- Wmo_mamo 1.3.22.
AmS>cUo {H$. 1. AmT>iUo, AMmZH$ gmnS>Uo: "Ogo _mJ} OmVm
AmS>{iOo& qMVm_Ur &&' -amkm 2.194. 2. AS>IiUo, OIS>Uo,
mg XoUo.
AmS>cmJmOcm {d. AS>MUrV Agcocm; AS>MUrV Amcocm;
AS>MUrV gmnS>cocm.
AmS>cm{nS>cm-{^S>cm nhm - AmS>cm JmOcm
AmS>cmdUo Z. VmQ>mImcr cmdm`Mo Q>Ho $U; dS>JUo : "Jmogm{d`m{g
VmQ>md[a AmgZ Omco : AmS>cmdUo cm{dco'- crMny 115.
AmS>d Z. 1. Aa`; amZ; OJc : "Or Or{ddm`m AmS>dt'- km

AmS>dm

16.34. 2. AS>MUrMo {R>H$mU : "Vo Mmoamgr AmS>d hmo`o&'- km


18.724.
[g. AQ>dmo]
AmS>d d|J {H$dm XmoZ hmVmMr H$dir (Hw$.) 2. (c.) EH$m H$dirV
_mdUmar ^mVm`mMr n|T>r.
AmS>d nw. AS>Wim: "AmS>dr AmS>d, $nmMm ~ad'- kmJm 386.
AmS>dU, AmS>dmU Z. 1. S>mJ| amMm _`^mJ; {eIa Am{U nm`Wm
`m_Yrc ^mJ.(H$m|.) 2. S>m|Jamdarc CVmamMr OmJm; CVaU:
CVaUrdarc OJc: "Vmo AmS>dUr`m dS>mImcr C^m amhZ amoO dmQ>
~KV hmoVm.'- VmoaU 9.
AmS>dU Z. AmS>dm YmJm.
AmS>dUo A{H$. {^Uo; X~Uo : "H$Vwar_Jm{M`o AmogmB ^m~mdo...
^damMr`o lwVr AmSdo'- d 532.
AmS>dV Z. H$mH$S>rMm H$sg VmXim`m {nR>mV {eOdyZ Ho$coco EH$
n$m.
(H$m|.)
AmS>dU nw. _w` OmVthZ doJir OmV; AmS>OmV.[g. AY+dU]
AmS>dUmMm {d. 1. AmS>OmVrMm; gH$a OmVrMm (_Zw`). 2. ^wVmIoVm`m
~mYonmgyZ Pmcocm (amoJ, `Wm).
AmS>dc r. qhXr nmofmImVrc (_Oya dJmVrc) {H$[aVmd. (Jmo.)
r. Z. dYycm cZm`m doir hiXrMm aJ {Xcocr do
Zog{d`mZVa `mda `mM aJmMo Oo EH$ d JwS>miyZ hmVmV
Yamd`mg cmdVmV Vo d.
AmS>dcr r. {dir.
(Jmo.)
AmS>dVr r. 1. EH$m ~mOyg, AmS>diUmg qH$dm ImocJQ> OmJoV
dgcoco Jmd. 2. Aem H$ma`m {R>H$mUr dVr, dgmhV, a{hdmg.
AmS>d Z. _w` d ~XcVmZm Zogco OmUmao N>moQ>o d, nwf
dmnaVmV Vmo nMm qH$dm {`m ZogVmV Vr nS>XmUr; gmodio ZogVmZm
_`o ZogVmV Vo Xwgao d. nS>Xm : "d_m`oMo AmS>d$& coC{Z
EH$cm Iooidr gy' -km 18.1294.
[g. AY+d]
AmS>diU Z. _w` a`m`m ~mOyMo diU, nXoe, Wi, AmS>dmQ>;
AmS>~mOy.
AmS>diUr {d. 1. h_a`mda Zgcoco qH$dm EH$m ~mOyg Agcoco.
2. dmH$S>o; gai Zgcoco.
AmS>dim nw. Im~mcm AmS>do JwS>miVmV Vo d: "Y`mMm V^
{ZYmat & Y_mMo AmS>dio V`mdar &'- ^mam~mc 22.36. 2. AmS>dQ>;
AmS>dm dmgm; AmS>dm XmS>m: "H$`m _S>nt V^^mdmMo& AmS>dio
ew gdmMo &' -^mam~mc 23.11.
AmSdH$s-Jr nhm : AS>~H$s-Jr : "gH$nmMrhr AmS>dJr & Z
H$aU| O| &&' - km 16.203.
AmS>dm {d. 1. C^m Zho Vmo; g_mVa nmVir daMm. 2. OmS>; X.
3. {Vanm; dmH$S>m. 4. {d; {VHy$c; CcQ>m. 5. {V~Y H$aUmam.
(dm.)AmS>dm H$aUo -AmS> AmUUo; AmS>dm H$aUo, gnmQ> H$aUo.

AmS>dm

258 & _amR>r eXH$moe

AmS>do KoUo-1. XmofH$ >rZo nmhUo; dmH$S>o KoUo; eH$m KoUo.


2. IaS>n>r H$mT>U;o ({d.) AmS>dm{VS>dm KoU.o 3. _wcmcm nmOUo.
AmS>do OmUo - 1. aVm AmocmSy>Z OmUo. 2. gm_moao OmUo.
3. haH$V H$aUo; AS>Wim AmUUo; AneHw$Z H$aUo. _mOa AmS>do
OmUo - EImm H$m_mcm OmVmZm _mOa AmS>do Amco Va H$m_
hmoV Zmhr Aer g_OyV Amho. AmS>do PocUo, PmoH$Uo, Q>mH$Uo,
XoUo- Ym|S>m, Jmoim, drQ>, KmJa B`mXr dVy EH$m amJoZo C`m
am{hco`m cmoH$m`m hmVmVyZ EH$mH$Sy>Z Xwg`mH$S>o Aem XoUo, ZoUo.
AmS>do Q>mH$Uo-AmocmS>Uo. AmS>do R>mH$Uo-_`o `oUo; AS>Wim
H$aUo. AmS>do ZogUo- (~m`H$s) chmZ d, VmnwaVo (ZmZ
qH$dm dmVa H$aVmZm) JwS>miUo, doTy>Z KoUo, C^o KoUo, cmdUo.
AmS>do nS>Uo - 1. ^mS>UVQ>m VmoS>`mg _`o nS>Uo; VS>OmoS>
H$$ nmhUo. 2. cmoQ>mJU KmcUo; X`oMr `mMZm H$aUo; EImXo H$m`
Wm~{d`m{df`r {dZVr H$aUo. 3. {dZ, {damoY H$aUo. AmS>do
~mocUo- 1. _wm gmoSy>Z ~mocUo. 2. dmH$S>o ~mocUo; cmdyZ ~mocUo;
{d ~mocUo: "hUmo{Z KS>co ~mocUo AmS>d|&&' -Xm{d 135.
AmS>do `oUo- 1. JmR>Uo; ^oQ>Uo; _mJmV `oUo : "cmoH$ hUVr
AmS>do Amco& ImSy>Z H$mT>m&&' - Xmg 3.1.40. 2. {d OmUo;
ZmC_oX H$aUo; {V~Y H$aUo : "hm AmS>dm `oBc H$moU nmhmo& -gm
8.29.3. ({dn. AmS>do `oUo) gy{Vg_`r _yc gai Z `oVm
gy{Vmamer AmS>do hmoUo; ASy>Z amhUo. 4. gm_moao OmUo; dmJV
H$aUo. AmS>do cmdUo-1. naV nmR>{dUo. 2. dmVa H$aVmZm
qH$dm ZmZ H$aVmZm AmIyS> d ZogUo; d Anwao d gc ZogUo;
C^oAmS>do ZogUo. 3. dmH$S>m AW KoUo; ~moc cmdUo; {Z^gZm
H$aUo; AS>Wio CnpWV H$aUo. 4. Hw$pgV >rZo nmhUo. AmS>do
cmdy Z Xo U o - nhm : AmS> d o Zo g Uo . AmS> d o hmo U o 1. (O{_Zrda) AJ Q>mHy$Z cmoiUo-{ZOUo; H$cS>Uo; dm_Hw$jr
H$aUo. 2. (c.) Imcr nS>Uo. 3. c> hmoUo. 4. AmS> `oUo; _`o
`oUo. AmS>`m AJmMm - 1. c>; \$monem. 2. CMrnojm OmV
X; AmS>dm dmT>cocm. AmS>`m H$mR>rMm- nhm : AmS>`m
AJmMm. AmS>`m {O^oMm-1. dmH$S>o{VH$S>o ~mocUmam; Xw^mfU
H$aUmam; ^mS>Imoa. 2. amZdQ> qH$dm JmdT>i ^mfU H$aUmam.
3. ^a_gmQ>nUo ~mocUmam; Ag~ ~mocUmam. AmS`m ~m`mMm
nhm : AmS>`m AJmMm. AmS>`m hmS>mMm nhm : AmS>`m
AJmMm. AmS>`m hmVmZo KoUo - IaS>n>r H$mT>Uo. H$R>moa
eXmV hOoar KoUo. (Zm.) AmS>`m hmVmZo (hmVr) XoUocmM XoUo. AmS>`mV {eaUo- 1. dm_ _mJmMm Adc~ H$aUo;
gai aVm gmoSy>Z OmUo. 2. dmH$S>o ~mocUo; {df`mVa H$aUo.
AmS>`m gwS>`mMr ~m`H$mo, amS> - A`V XrZ, Xw~c
({dYdo~c qH$dm EImm ~mB~c ~mocVmZm Jm` {edr): "Vy
chmZ Pmcmg Var nwf Am{U _r _moR>r Pmco Var AmS>`m
gwS>`mMr ~m`H$mo, _mPo hmVyZ H$m` Xa~mamV ~mocdoc?'
AmS>dmAS>d r. 1. EH$X_ OmoamZo ASW>im H$aUo. VJmXm, {ZH$S>

AmS>dr dmQ>

cmdUo. 3. `oH$ ~m~VrV EH$gmaIr AS>dUyH$ H$aUo.


AmS>dmC^m {d. {j{VOg_mVa d CdmYa; AmS>dm d C^m; CM d
cm~Q>; ngacocm d VmR> C^m; dmH$S>m d gai.
AmS>dm N>oX nw. (dZ.) O{_Zrcm g_mVa H$mQ>.
AmS>dmQ> r. 1. EH$m ~mOyMm, AmS>diUmMm aVm; AmS>_mJ.
2. _moR>m a`m`m ~mOyMr dmQ>; a`mMr H$S>.
AmS>dmQ>m Y_ nw. H$m`H$_} H$$Z KoD$Z _Owar Z XoUo; H$m_ H$$Z
KoD$Z AmS>_mJmZo OmUo; AmS> dmQ>oV {eaUo; (c.) VH$ma H$aUo.
AmS>dmQ>r r. _moR>m Wmim : "AmS>dmQ>t R>mUd OodU'- crMny 27.
AmS>dmQ>m {d. ^c`m _mJmZo OmUmam; gai Z dmJUmam; EH$H$r;
H$aZH$`m.
AmS>dm{VS>dm {d. dmH$S>m{VH$S>m; H$mhrgm {VaH$g; ~mH$Xma;
doS>mdmH$S>m; ~oT>~.
AmS>dmXS> nw. (`m`m_) XmoZ Im~ O{_ZrV C^o nw$Z `m`m eodQ>mg
XmoZ ^moHo$ nmSy>Z `mV AmS>dr JwiJwirV nhma ~gdcocr AgVo.
hr nhma C`m Im~mdarc g_moamg_moa Agco`m ^moH$m`m
gmhm`mZo Imcr da gaH$dVm `oVo. `m`m_ H$aVmZm `m nhmaog
hmVmZr Y$Z qH$dm nm`mZr AS>H$dyZ {Za{Zam`m H$ma`m CS>m
KoVmV. `m CS>mMo AZoH$ H$ma AmhoV.
AmS>dma nw. 1. H$moU`mhr {d{e> {Xdgm{edm` qH$dm Zo_co`m
{Xdgm{edm` BVa {Xdg; AYcm_Ycm {Xdg. 2. ^cVm, A`mo`
{Xdg.
AmS>dmaUoo A{H$. aocUo; ({ZO`mgmR>r) AmS>do hmoUo: "gdOU
Amnmn`m \$irda AmS>dmaco hmoVo.' - Ywe 106.
AmS>dmam nw. AS>Wim; {V~Y$: "Ogo qghm{M`m Amhmam& O~wH$
H$[aVr AmS>dmam&'- H$Wm 4.11.128.
AmS>dmd nw. AmS> aVm; AS>Wim; _Ycm aVm : "Z \o${S>Vm
AmS>dmdmo&'- A_ 7.265.
AmS>dmJ Z. EH$ ~mOy, AmS>dr ~mOy : "Amnw{c`m Cgrgm H$m AmS>dmJr
R>oC{Z AmnU nmBV`mH$S>o Imqc ZrO{V&'- gynmR>.
AmS>dr nhm : AS>dr
AmS>dr r. 1. chmZ AS>Um; AmS>{Iir; JO; JamX (XmamMm{IS>H$sMm) chmZ {Iim.
AmS>dr H$mS>r r. AS>Wim; {V~Y : "H$m_mm{gr AmS>dr H$mS>r &
hmoVm H$moYmMr nS>o CS>r &'-E^m 23. 252.
AmSdrU nhm : AS>dU
AmS>dr nmcIr r. a`m`m Xmohr ~mOyZm nmcIr`m XmS>mMr
Q>moHo$ H$$Z nmcIr AmS>dr Zo`mMm _mZ. hm _mZ eJoar`m
eH$amMm`mMm Amho.
AmS>dr dmQ> r. dmH$S>r dmQ>; `moOco`m H$m_mcm Om`mMm _mJ
~XcyZ doJ`m _mJmZo OmUo ({H$. H$aUo, YaUo): "Amhr ~maXoe`m
dmarda Jocmo hmoVmo Vohm AmS>dr dmQ> H$$Z Kar Jocmo.'- lr`mo
2.40.

AmS>do

_amR>r eXH$moe & 259

AmS>do Z. 1. Aa`: "A{doMo AmS>do& ^wOrV OrdnUmM| ^do&'A_ 2.2 2. Q>oH$S>r`m {eIamnmgyZ nm``mn`VMm CVma Agcocm
Xoe; _mMr.
[g. AQ>dr]
AmS>do C^o Z. 1. dmH$S>m _gcVr-~oV; c~mS>rMm S>md. 2. Hw${Q>c
ZrVr; B> hoVy gmY`mgmR>r dmH$S>m _mJmda Adc~.
AmS>do H$mnUo O{_Zrcm g_mVa H$mR> _maUo.
AmS>do N>V Z. (Wm.) 1. H$mQ>H$_mZr N>na, AmS>do H$_mZr N>na,
lmoUr`w$ MmnN>V.
AmSdo{VS>do {H${d. BH$S>o {VH$S>o.
AmS>do nmUr Z. Zm; {d{har, Vir B`mXtMo eoVr, ~mJm`Vrcm
nwadco OmUmao nmUr. (nmdgmMo Zho.).
AmS>di
o r. 1.nhm : Adoi. 2. AZw{MV, A`mo` qH$dm ^cVrM doi.
3. H$m_mMr Zgcocr doi; \w$agVrMr doi. 4. gy`mVmnydu, Vmg XmoZ
Vmgm`m AmYrMr.
AmS>da Z. AmS>do (_`o) Amcoco ewd; hmS>da : "VoW AmS>da| {M
Amco&'- km 18.1044.
[H$m. A>+g. da]
AmS>dmoJa nw. Am~Q> ^mV : "H$m{i`dZmMm AmS>dmoJ : nwaS>cm Xo
T>|H$$'- {ed 439.
AmS>dmoc Z. Amoco d.
(Jmo.)
AmS>dmohi nw. AmQy>Z Jococm AmoT>m : "H$m AmS>dmohim nmUr Amco'km 13.754.
AmS>eha chmZ eha.
AmS>eoar r. AXmOo AS>rM {H$cmoMo _mn qH$dm dOZ AYv nm`cr
: "eoVH$ar `mcm Mma no|S>`m H$S>~m XoVmo Am{U AmS>eoar nm`cr
Om|Yiohr XoVmo.'- {de 70.
AmS>g r. 1. AS>MU; AQ>; _`mXm; _`Var Agcocr {V~YH$
Jmo>, n[apWVr, {Z`_ B. "JWmo$s VoW AmS>gmo Km{cVmo{g H$m'km 13.634. 2. (c.) {e>mMma; CnMma : "`m lr_Vm`m
cmoH$mZt nmVehmMr VJrar ~hmcr Ho$cr Amho, `m`m nmg BVH$s
AmS>g Zmht. `mg H$moU nwgVmo?'- XoA 294. 3. _`W : "$gco
^aVmam& g_Omdo ZmZmarVr& KamV Zmht H$moUr& AmS>g JUnVr&&'dcmo 90. (d.)
AmS>g {d. AmQ>monera, ZoQ>H$s : "VoU| ~adr AmS>g& nadQ>r KmVcr
H$mg' -Ch 1182.
AmS>ga nw. Xma qH$dm {IS>H$s ~X R>do `mH$[aVm Agcocr cmH$S>r qH$dm
cmoIS >r XmS>r; JO, Iri, AS>dm, ASy>; cmH$S>r AS>ga. hm H$moR>Ho $moR>o
Xmam`m nmR>r_mJ`m q^VrV ^moH$ R>do Zy `mV ~gdcocm AgVmo d
Xma ~X H$aVmZm Vmo \$`m`m AmS> cmdVmV.
AmS>ga nw. `mV nmUr A{YH$ AgyZ Imo~ao WmoS>o Pmco Amho Agm
H$modim Zmai; ehmio.
(H$m|)
AmS>ga nw. 1. S>m|Jam^modVr AgUmar dmQ>; `mMm ^modVmcMm ^mJ
VwQ>`mgmaIm {XgVmo Agm S>mJ| amMm ^mJ; S>mJ| am`m _m`mdaMr Yma;
S>mJ| amMr ~Jc : "AmS>gam_mOt am{hc| &'- Xm{d 250. 2. Jmd`m

AmS>iUo

{edoMm XJS>. 3.({dUH$m_) C^m VmUm gmaIm ngacocm amhmdm


hUyZ dhr`m nwT>o Vm`m`m Imcr AmS>dr cmdVmV Vr H$mR>r. 4.
XmS>JQ>, YqQ>JU, AJS>~~ _Zw`. (dm.) AmS>gamgmaIm nS>Uo,
{ZOUo, ngaUo - A`dpWVnUmZo a`mV, dmQ>oV dJao {ZOUo,
nS>Uo, cmoiUo.
{H${d. K>; Amdi: VmR>.
AmS>g{Y-Yr, gmY r. 1. OmK, H$mg B`mXr AS>MUr`m OmJr
Agcocm gmYm. 2. AS>JirMr, AS>MUrMr OmJm. 3. [aH$m_m
doi. 4. gH$Q>, Amnmr.
AmS>gmQ>r r. nyU Zho d AnyU Zho Aer _Ybr pWVr (Jmo.)
{d. _`_ pWVrVrc; AYdQ>.
(Jmo.)
AmS>gmQ>mo nw. AmS>g>m; AXmO; AQ>H$i. nhm : AS>g>m (Jmo.)
AmS>gmR>m nw. VmnwaVr EH$m ~mOyg H$$Z R>do cocr, Zoh_r Z cmJUm`m
dVy M r amg, g J h . m`: g_r {d^$sV `mo J . Ogo AmS>gmR>mV. `md$Z ^c`m {R>H$mUr R>odcoco, Q>mH$coco.
AmS>gma nw. nyU Z Pmcocm Zmai. (hoQ>.) nhm : AmS>ga
AmS>gmc Z. 1. EH$ df Q>mHy$Z EH$ df; dfmAmS> df. 2. (H$fr.)
{~dS>mMo gmc. Ogo-`m O{_ZrV EH$ dfu Om|Y`mMo nrH$ Ho$co
VrV nwT>rc dfu ~mOar B. Xwgar {nHo$ H$aUo : "^mV H$mTy>Z WmoS>
AmS>gmct _mid Ho$c hV.'- JmoVmdim 118.
AmS>gm`m Cg nw. AR>am _{h`mZr hmoUmam. (AmBgm`m D$g hUOo
EH$ dfmAmS> `oUmam D$g.)
AmS>gwS>r nw. _XVZrg; ghm`H$ nhm : AS>gwS>r
AmS>d`nmH$ -gnmH$ nw. d`nmH$mVrc _w` nXmWmIoarO BVa
nXmW- MQ>`m, H$moqe{~ar B.
AmS>hVo(`m)a Z. {H$aH$moi e, IOra, H$Q>ma B.
AmS>h`mar nw. (c.) {_ioc Vo h`ma KoD$Z g`mV XmIc hmoUmao
AmT>mD$: "`mV Xhm nYam h`mar d ~mH$sMo AmS>h`mar AgVmV.'JmJm 50.
AmS>hoi nw. AmoT>m; Zmcm: "JUn{V AmS>mhoimV ~wS>mcm hmoVm.'{_amg 242.
AmS>i Z. Jmoadr H$Q>Jr `m ZmdmMo PmS>.
(H$m|.)
AmS>i r. AS>MU.
AmS>i nw. AmT>i. nhm : AmS>iy
AmS>i nw. ne: "H$m_H$moYm{X `m Zmht AmS>i.'- a`modm 1.525.
AmS>i nw. 1. {dH$n: "H$dU| {dIt AS>iw & Zo Ko {Mm &'- km
13.359. 2. AS>Wim; {V~Y: "_J KatMm{M R>do m & Oodt S>m
o `m
Xmdr {Xdm & Var KoVm H$m` nmS>dm & AmSiw Ago &>'- km 18.892.
3. `VqH${MV : "Oit OimdoJi& H$mnya Z {Xgo AmS>i &'- A_
3.27.
AmS>iUo {H$. AS>IiUo. AmS>iUo nhm : AS>iUo : "Var COy{M
H$m AmS>{iOo& O`mnar &'- km 1.247.
AmS>iUo {H$. AmT>iUo; m hmoUo: "Ehdr hm `mo{J`m ZmS>io&'-

AmS>ir

260 & _amR>r eXH$moe

km 4.13.
AmS>ir r. 1. EH$ njr. nhm : AS>c 2. chmZ {dir.
AmS>ir^_Ur r. AYwH$ nyd H$nZm; g^d. (d.)
AmS>Jr {H${d. AmS>; _mJo; AJmAmS>; AmS>moemg.
AmS>~ a nw. Z. (lr_Vr, {dmm, n{dVm B`mXrH$mMm) S>mc ; {X_mI;
nmoH$i ~S>O
o md; [aH$m_r EoQ>; IQ>mQ>mno . "Og| AmS>~ a dZ ^oXmM|&
Zm{Wco{M&'- {dqgC 8.45 ({H$. KmcUo, _mS>U)o
[g.]
AmS>~m nw. Xmamg, {IS>H$sg cmd`mMm AmS>ga.(H$m|.) [H$. A>m]
AmS>m 1. Ym`, gmR>m. 2. \$m`Xm.
AmS>m nw. 1. eoVmg Ho$coco H$mQ>ao r PmS>mPwS>nmMo qH$dm {ZdSw>J mMo Hw$ nU.
(H$m|.) 2. Kam^modVmcMo XJS>r Hw$ nU. (gm_m`V:) AmS>mgo m. (Jmo.)
3. XadmOm ~X H$aVmZm cmdm`Mm AS>ga.(Hw$.) 4. Jc~Vm`m d
H$c_r`m AmYmamgmR>r EH$mImcr EH$ Agcocr XmoZ _moR>r cmH$S>.o
(hoQ>.) 5. KamMo AmT>o (hoQ>.).
AmS>m nw. EH$m OmVrMm njr, ~Jim.
[g. Am{S>]
AmS>m nw. aofm; aoK; {Q>im : "^mbXoet MXZmMm AmS>m bo{IVr'nyOmdga (_hmZw.)
[H$m. A>m]
AmS>m nw. JYmMm AmS>dm n>m. (dm.) AmS>m aoI{dUo-{Q>im, JY
cmdUo, cmdyZ KoUo : "gmhmUod[a MXZ hmoVo : Vo`mMm AmnUo`m{g
AmS>m aoI{dbm :' - crM 3.85.
AmS>mAmS>r r. YS>nS>; IQ>nQ>; l_; AmQ>mAmQ> : "H$${Z AmdS>r`m
H$mdS>r& `m am_odar `oVr ^m{dH$ H$mnS>r& j{UH$ Am`w` OmUw{Z
VmVS>r& AmS>mAmS>r nmdco &'- h[a 15.140.
AmS>mD$ nw. ~XyH$, Vcdma `m {edm` hcHo$ h`ma dmnaUmam nm`Xi
{enmB; AmS>h`mar: "AmS>mD$ nm`tMo MmcV &' - _wAm{X 19.10.
AmS>mIVmim nw. 1. Vmim nmh`mMr arV. AmS>`m aH$m`mVrc
~oarO C`m aH$m`mVrc AmH$S>mer OwidyZ nmhUo.
AmS>mIm nw. 1. _oi; Vmim; R>mHo $Vmim. 2. Vmio~X ; Vnercdma nH$.
AmS>mIoXma nw. AXmO, R>moH$Vmim _mS>Umam.
AmS>mMmVmc nw. (gJrV) EH$m VmcmMo Zmd; `mV MmXm _mm d
gmV {d^mJ AgVmV: "_moR>`m `mcmMo Vmc hQ>co hUOo
{VcdmS>m, AmS>mMmVmc.... ho hmoV.'- AVmB 16.
AmS>mS> nw. AS>Wim : "V[a H$m hmo Km{cVgm & AmS>mS> Ordm &&' amkm 18.290.
AmS>mV-W nw. XadmOm, \$mQ>H$, {IS>H$s B`mXt`m Xmamdarc qH$dm
nmQ>mImcrc ~gmd`m`m AmS`m nQ>Q>m.
AmS>m_moS>m nw. Cgm`m agmZo ^acocr (MaH$mOdirc) ^mS>r
Mwcm`mH$S>o ZoUmam.
AmS>m_moS>m KmcUo {H$. _moS>Vm KmcUo; AS>Wim; AneHy$Z H$aUo :
"coH$m, H$m` Var AmS>m_moS>m Kmcy ZJg !'- dird 63.
AmS>md nw. 1. AmS>h`mar. nhm : AT>mD$-d : "nmdio AmS>md
BQ>oH$ar, n>mBV.... `mMr gOJUr H$$Z he_ _oi{dco.'- _amAm
6. 2. YmS>gr, eya {enmB.

AmS>r

AmS>md Z. n|T>mMm ^mam; nmM n|T>m.


(~o.)
AmS>md-dw {d. AmS>{JhmBH$s; OwZmQ> (dVy).
(d.)
AmS>mdUo {H$. ~XamV AmJ~moQ> Xya C^r AgVmZm CVm$ CV$Z
Ko`mgmR>r AmJ~moQ>rg nS>md cmJUo.
(Hw$.)
AmS>mdVnmJ Z. ~marH$ _mgo nH$S>`mMo "am|Jmo' Zmdm`m Om`mhZ
(H$m|. amOm.)
chmZ Omio. nhm : AmS>nmJ
AmS>mg nw. AmS>mogm; AmN>mXZ; N>m`m; AYma.
(Jmo.)
AmS>mg r. (H$fr) O_rZ EH$Xm C^r ZmJa`mda VrM nwhm AmS>dr
ZmJaUo. n{h`m ZmJaUrg "Vmg' hUVmV.
AmS>mgZ Z. 1. H$~a : "hUmoZ hmVt ^mco KoD$Z d {\$aJm AmS>mgZr
KoD$Z, hmrg_wI `oD$Z ^mco {ZemUmMo hmrg cm{dco.' - _X
1.4. 2. _mS>rda _mS>r KmcyZ EoQ>rV ~gUo : "AmS>mgZr nmAmo
KmVcm Ago' - crMC 237.
[g. AYmgZ]
AmS>miUr r. noaUr`m Xwg`m {XderMr ZmJaUr.
AmS>mim-ir nw. r. {dir.
AmS>mir _mVr`m q^VrMo Hw$nU.
(Hw$.)
AmS>mJ nU, AmS>mJ m` Z. ImoS>H$anUm; dm`nUm; dmQ>nUm; ImoS>r;
_Vr; AmS>XmS>nUm.
(Jmo.)
AmS>mJr {d. dmQ>; AmS>XmS>; XmS>Jm; ^mS>Imoa; _V. (Jmo.)
AmS>mr {H${d. ZmOyH$ WmZr qH$dm __WmZr ({H$. cmJUo, nS>Uo,
_maUo).
(Hw$.)
AmS>md Z. Mmcy H$m_mnwaVr, VmnwaVr IUcocr, Z ~mYcocr {dhra.
(H$m|.)
Am{S>-S>r r. EH$ chmZ _mgm; Idm ~mJS>m.
(Jmo.)[g.]
Am{S>H$m nw. ngm, AmS>H$m.
AmqS>JUo {H$. AmqcJUo. "AmqS>J{V JmVm{V XodmJZm&' - dN>m
165.34.
AmqS>~m nw. AS>ga; AS>dQ>; AS>mUm.
(H$m|.)
AmS>r r. EH$ njr; ~Jir.
[g.]
AmS>r r. nhm : AS>r 1. ahmQ> JmS>`m`m MmH$mcm n[aKm`m ~mOyZo
Ajmer g_mVa Aer a`mda _macocr cmH$S>o. EH$m ahmQ>mg Aem
~mam AmS>m AgVmV (H$mo.) 2. Yma H$mT>VmZm JmBZo cmW _m$
Z`o hUyZ {V`m g^modma ~mYmd`m`m H$mR>m. 3. (_em)
Hw$VrV {Vnjmg nm`mV Kmcmd`mMr AmT>r. 4. (gm_m`V:)
AmT>r (Am`mMr, JdVmMr, H$nmi, nm` B.Mr). 5. OZmdamMm
nm` _moS>`mg Xmohr ~mOyZm ~mYVmV Vr cmH$S>o. (H$m|.Jmo.)
6. Kam`m ^modVmcMo XJS>r Hw$nU; JS>Jm. (Jmo.) 7. ZXr CV$Z
Om`mMm cmH$S>r nyc. (~o.) 8. AmS>H$mR>r; AS>Wim; n{V~Y :
"_mJu H$mht nS>cr AmS>r & XyV VmVS>r nmR>{dco&'- Ed 14.67
(~o.) 9. eH$m. 10. (H$mVH$ar YXm) ^mS>r KS>{d`m`m Cn`moJr
Agcoco XJS>r, MnQ>,o Amanma ^moH$ Agcoco CIi. 11. (Zm{dH$)
Jc~Vm`m PmS>m`m darc cmH$S>r V$; CVm$Zm ~g`mgmR>r
Ho $ co c r OmJm; hmo S > r darc ~g`mH$[aVm Agco c r \$ir.

AmS>r

_amR>r eXH$moe & 261

12. H$mZm.(Jmo.) 13. AS>ga.


(Jmo.)
AmS>r r. 1. H$mR>r : "dm_H$ar YZwfmH$ma AmS>r : X{jUH$ao ^a{UH$m
ZmS>r'- F$_ 765. 2. JS>Xam : "ngw Ago Vo AmS>rXaS>r Mao'crMny 215.
AmS>r r. (gJrV.) JmZH$ma; Am{Xnanam (JmUo) : "AmS>r JmVmVt
XodmJUm'- Xmd 165.
AmS>r r : ^mon`mMr H$mncocr \$mH$; VwH$S>m.
(Hw$.)
AmS>rJwS>r r. H$nQ>; H${_nUm : "^mD$Or c_Zm & H$m` nmoQ>t AmS>rJwS>r&
_mhoaMr dmQ>dmh& nwgVm H$m KS>mKo S>r &&'-dcmo 10.
(d.)
AmS>rMm {d. AS>MUrMm (_mJ) : "nwT>| `mdo Var cH$a cm~co. _mJ{h
AmS>rMm. `mH$[aVm OmgyX no| XoD$Z admZm Ho$cm.'- noX_ 2.5.
AmS> r c {d. AmS> M m; Aml`mImcrc; N> mImcrc;
AmN>mXZmImcrc; AmS>moemMm.
AmS>riUo {H$. AS>dUo : "Mc J, H$moU AmS>riV` ~Ky !' - dird
103.
AmSw>_mSy nw. eoXmS>{enmB : "Agco YmS>g H$moU AmSw>_mSy> H$aoc.'
- _mOr 6.
AmSw>iUo {H$. ne H$aUo. "EWM| hUm{Z : AmS>w>{i{M Zm:' - crM
3.17.
AmSy r. 1. KmQ>mVrc gS>Ho$`m EH$m ~mOyg S>m|Ja AgVmo. `m`m
{d Xar`m Xwg`m ~mOyg Agcocr XJS>r AYu q^V qH$dm
~mY. 2.nmWdQ>mMo XJS> \$moS>`mMo nmocmXr h`ma; _moR>m hmVmoS>m.
(H$mo.) [H$m. A>.]>
(Jmo. ~o.)
AmSy>H$ {d. H$S>dQ>.
AmS>yZ {H${d. 1. EImm`m AmS> C^o amhZ qH$dm EImm`m _mJo.
2. EImm _m\$V, _`WrZo.
AmSy>{Z {H${d. g_mo$Z, nwTy>Z : "AmJm E drahmo ! AmSy>{Z gam'{ed 563.
AmSo {H${d. ~mOyg; ncrH$S>o; AmS> : "ZJ AmS>o Omco PmS>r ~hV&'Xm{d 778.
(Im.)
AmS>o {d. AmS>do; H$cVo ({H$. KoUo) (H$mo.) [H$m. A>] (dm.) AmS>o
KoUo - {dlmVr KoUo; AmS>do hmoUo : "Xwnmar AmS>o `m`cm _Ycr
Jocr.' - aW 97.
AmS>o Z. H$S>r : "H$dmS>o KmVcr AmS>t KmVcr ' - crMC 200.
AmS>o Z. 1. AmT>o (KamMo). 2. C~am; C~aR>m; _`mXm : "Jm_marM|
AmS>&| ZmocmS>r H$moU&' -km 13. 700. 3. XmoZ _mUgmZr H$mn`mMr
H$adV; AmT>>m H$adV. 4. (Zm{dH$) ZmdoMm H$Um; EH$ OmS>o
cmHy$S>; ho Zmdog ~moS>Vm`m Xwa_rUmda ~g{dVmV. `mZo AmV`m
~mOyg d H$mR>rg AmYma {_iVmo. 5. `mcm ~c OmoS>VmV Vmo
Cgm`m MaH$mMm AmS>dm XmS>m. 6. Kamdarc N>na; _m`mdaMm
^mJ. (~o.) 7. VmJS>r; VmO`mMr XmS>r.
[g. A>]
AmS>o Z. (H$ig Zgcoco) chmZ XoD$i : "ngr_m A{^_wI Ja AmS>o :
AmS>o`m{g Xmo{Z {IS>H$s`m' - Wmnmo 14.

AmT>Z

AmS>o nm`mMr H$mdS>. (amOH$moe - g. lr. _amR>o.)


AmS>o Z. Jmdm`m doerMo chmZ Xma : "nmaHo$ Amco hUmo{Z .... AmS>r
KmVcr.' - crMC 367.

AmS>oH$ar {d. 1. AmS>, AmS>dm `oUmam. 2. (c.) dmQ>_m`m.


AmS>oH$ar {d. VmJS>rdmcm.
AmS>oMo {d. Mmcy; hrMm.
(Jmo.) [g. A.]
AmS>onmR>U Z. ZmdoMm H$Um.
AmS>onmS>o Z. AmS>>mnmS>>m. eoVmVrc Xa EH$ I`mVyZ H$mhr Ym`
Ko`mMm nmQ>cmMm h$.
AmS>onmaS>o _moH$X_rMm EH$ h$.
AmS>mo Z. eoV, ~mJ, Ka B. Mo XJS>r Hw$nU; VQ>; JS>Jm. (Jmo.)
AmS>mo` nw. {d{harcm ~gdcoco cmHy$S> : "AmS>mo`mco H$Zm, MmH$
Xmohr_Yr JVr EH$'- ~JmUr 44.
AmS>moa dW, {ZamV.
AmS>mao m nw. `{^Mma; ~cmH$ma : "{\$acm nmnH$_ S>mJ moam & {dd{gcm
`k gmam& _m{S>cm {`m{g AmS>moam & JQ>nUo &'- H$Wm 6.5.43.
AmS>mogm 1. AmS>nS>Xm, AmN>mXZ. AmnU H$moUmcm {XgUma Zmhr
Aer OmJm. 2. AmnU H$moUmcm {Xgy Z`o hUyZ cmdcocm nS>Xm
{H$dm Hy$S>. 3. nmD$g, dmam, CZ, B. nmgyZ VmnwaVm ~Mmd hmoBc
Aer OmJm. 4. >rg {V~Y H$a`mgmR>r Ho$cocr nS>mgmaIr
`moOZm : "n{cH$S>o nmT>`m H$ZmVr cmdyZ AmS>mogm V`ma H$a`mV
Amcm hmoVm.' - dmqg_mg 7.
AmS>moiUo {H$. AmS> `oUo; {V~Y hmoUo : "`ohdr AmS>moi{c`m S>moim&
{edXeZmMm gmohim& ^mo{JOo&' - A_ 9.55.
AmS>moiUo g{H$. AmXiUo; AmnQ>Uo : "lrH$U MH$dVu YoZwH$mgwa
nmB Yam{Z ^y_rgr AmS>mo{icm' - lrH$UM 19(1)
AmS>m{Z {H${d. ~mOyg; AmS>do : "AmJmA| dra hmo AmS>m{Z gam, COy
hm{V Ao$ Yam&'- {ed 564.
eA. AmSy>Z : "nyU MmS>m{Z Am^miw H$m{T>c|&'- {ed 720.
Am>m nw. (Xm$H$m_) M`moVr cmd`mH$[aVm EH$m H$iH$mcm cmdVmV
Vo cmoIS>r \y$c (AmQ>m).
AmS>`mi Z. ZmJamMo _Uo. (_mU.)
AmT>B r. ~Jir.
(Hw$.) [g. Am{S>]
AmT>H$ nw. gw_mao Mma {H$cmo. AmR> nmS>, Mma eoa qH$dm nm`crMo _mn;
~Jmcr XmoZ _UmMo _mn.
[g. AmT>H$]
AmT>H$ {d. AmoTy>Z YaUmam; AmT>VoMm.
AmT>H$nUm nw. h>; AmoTy>Z YaUo; AmoT>mVmU; AS>dUyH$ : "Zdm~
AmT>H$nUm H$aVmV hm d^md Amho' - _Bgm 5.190.
AmT>H$g {d. 1. _O~yV; K>. 2. (c.) YmS>gr.
AmT>Jim nw. _mJ cmoH$mMm ganM.
AmT>Ur r. {VdB. nhm : AS>Ur. "aZO{S>V Xrn R>o{dco Odir&
O{S>V AmT>`m `m Vit&' - h[a 24.119.
AmT>Z nw. Jm`, hg B. Mr H$mg.
(d.)

AmT>_yT>

262 & _amR>r eXH$moe

AmT>_yT> {d. 1. {dVV; A\$mQ>; AmS>_mn. 2.A{Ve` CM. nhm :


AmS>_yR> : "Amam_dm{Q>H|$V AmT>_yT> dmTy>Z, AmH$memV hmV
KmcUm`m djmMr `moOZm'- cmo{Q>Ho$co 1.152.[g. AW+_yT>]

AmT>dmZr {d. AZdmUr : "Agm amOm eoVH$ar Mmccm ao AmT>dmZr'~JmUr 107.


AmT>i nw. 1. WmJ; nmm; emoY; ^oQ>; CncYr. 2. kmZmMo, AZw^dmMo
jo; AmQ>moH$m.
AmT>iUo A{H$. AmT>i hmoUo; ^oQ>Uo; {XgUo; {_iUo; kmZJmoMa hmoUo,
cjmV `oUo; hmVr `oUo.
AmT>iyZ OmUo {H$. ^oQy>Z OmUo : "{Vcm{h Vmo AmT>iyZ OmV Ago.'IXo 259.
AmT>mD$-d nw. {enmB. nm`XcmVrc eYmar g{ZH$. nhm : AT>mD$
AmT>maUo {H$. ngaUo; PmonUo$: "_J AmT>macr EH$m hmVUmda eoOmar
eoOmar.'-H$H$m 41.
AmT>mc Z. e; AS>cm : "CJmCJrM ^mS>Vmo& CJmCJrM VS>Vmo&
CJmCJrM T>mc Ko& CJmCJr AmT>mc Ko&'- Xm{d 706.
AmT>mcT>mcmMr {d. T>mcJO; YrQ> : "AmT>mcT>mcmMr n Wmoa&
A^md^md| A{V gwXa& XmQ>mo{Z [aKm| nmho Ka& derH$aU _O
H$arc&'- Ed 5.45.
AmT>md nhm : AT>mD$
AmT>mdm nw. 1. `dhmam`m gd {hemo~mMm gdgmYmaU _oi,
dfmAIoarg nmh`mMm V$m. 2. IMmMm H$m IS>m. 3. KS>co `m
KQ>Zm WmoS>`mV gmJUo; Jmofdmam. 4. qghmdcmoH$Z.
AmT>mi Z. S>m|~mar Xmoard$Z MmcVmZm Vmoc gm^mi`mgmR>r hmVmV
KoVmV Vmo ~m~y. Vmoc gm^mi`mMm Ioi : "~JmoiH$mMo AmT>mi
H$ar&' - ^mE 605.
[H$. A>]
AmT>r r. \$io {nH$d`mgmR>r JdVmV aMyZ R>odUo. nhm : AT>r :
"`mgr ewH$_wI cmJc|& AmdS>rMo Am{T>`o _wamco& gVOZ go{dVm
Ymco& AmZXco n[anyU&&' -h[a 19.225.
[H$m. AS>Hw$]
AmT>r ZmR>mi Jm`r-hetZm _Vr H$aVm `oD$ Z`o hUyZ XyY
H$mT>`m`m doir `m`m eoOmar ~mYcoco AmS>do cmHy$S>; AmS>r
AmT>r r. nri; dir; gwaHw$Vr.
AmT>o Z. 1. Kam`m N>nam`m qH$dm n`m`m XmoZ nm`m_Yrc cm~
cmHy$S> $: "Jwhm nmM dmgo Ag| `oH$ AmT>| &' - H$MogwM2.
2. Cgm`m MaH$mMm cmQ>m {\$a{d`mH$[aVm d ~c OmoS>`mH$[aVm
da ~gdcocm cm~ XmS>m. 3. nhm : AT>o
AmT>o Z. EH$m ImmnmgyZ Xwg`m Immn`V _mZocJVMm nmR>rH$S>rc
^mJ; ({edU) `m ^mJmMo _mn.
AmT>oIm~ nw. Im~Ur; AmT>o d VwiB `mZm OmoSy>Z AgUmam Im~.(H$mo)
AmT>odoT>o nhm : AT>odoT>o
AmT> {d. Y{ZH$; lr_V; gn; `w$ : "AmT>` Hw$crZOZmM| Xmdr
AmXm` O| {dVaUr V|&'- _mo^r_ 5.45.
[g.]
AmT>Vm r. 1. Jd; VmR>m; {_Omg; S>mc. 2. lr_Vr : "AmT>`w

AmUd ^ma

AmVwS>o AmS>dt & _J AmT>`Vm Oodr hmadr&' - km 13.206.


({H $ . YaUo , ~miJUo , {_adUo ) . 3. `mVr; {gr
(qZXm`OH$).
[g.]
AmT>m H$adV r. (`A.) 1. XmoZ _mUgo Mmc{dVmV Aer H$adV.
2. AmH$S>rMo XmVo Agcocr ImcnmgyZ dan`V {Z_wiVr hmoV OmUmar
AX (ImM Agcocr) H$adV.
AmT>mMm Imo~im nw. Cgm`m MaH$m`m cmQ>m (IwQ>m) nH$s
_Y`m cmQ>o`m (Zam`m) S>mo`mda ~gdcocr BJOr "`y'
AmH$mamMr cmoIS>r n>r. `m n>rV MaH$ {\$a{d`mMo OmoIS>
~gdVmV.
AmT>mMo VmH$ Z. `mV AmT>o {Xgy eHo$c BVHo$ nmVi VmH$.
AmT>m _maUo {H$. 1. YS>nS> H$aUo (d.) 2. hocnmQ>o KmcUo. (Zm.)
AmU r. enW : "H$m ^r_H$mMr AmU & ho M{H$aU &' - {ed.
822.
[g. Amkm.]
AmU r. ZOa; >r : "_amR>mMr AmU {Xrda {\$acr.'- {h 11.152.
AmU r. {_R>mMr amg (_mn).
(H$m|.)
AmU CA. Am{UH$; Am{U; d; AmU{IZ.
{d. A`; Xwgao; {Zamio : "AmU H$$ Z`o ~mnm&'- Cfm 1098;
"VwOg_ dra Zmhr AmU&'- _wem{V 30.156.
[g. A`]
AmUAmUy {H${d. A`mo`; EH$_oH$; nana : "_J ~mocVt {ZnZdgm
AmUAmUy&' - {ed 81.
[g. A`mo`]
AmUH$mo nw. Q>mo_Um; dmH$hma.
(Jmo.)
AmU{H$`m r. enW{H$`m; n{Vkm; AmU^mH$; H$mhr _hdm`m
H$amam`m doir `md`mMr enW.
AmUIr, IrZ {H${d. 1. A{YH$; OmV; {edm`. 2. nwhm.
AmUUmdi r. gm_mZ dJao dmhZ AmU`mMr _Owar.
AmUUo C{H$. 1. KoD$Z `oUo. 2. {_iUo; {_idyZ XoUo : "H${UHo$V
Ogo nmUr& Vg| _rR>> ~mYo`mVo AmUr&' - km 17.139.
ghm`H$ {H$. BV ``mV H$moU`mhr {H$`mnXmg OmoS>`mg _w`
{H$`mnXmZo Xedcocr {H$`m ~hVoH$ nyU Pmcr Agm AW hmoVmo.
CXm. ~mYrV AmUUo, \o$S>rV AmUUo. B.
[g. Am+Zr]
AmU Zo r. 1. EImXr dVy dmadma BH$Sy>Z {VH$S>o ZoUo Am{U
AmUUo. 2. (c.) Cnmn; XJXJ; Vmam~i. 3. Zo AmU.
AmU_mU Z. enW; enW{H$`m; AmU^mH$.
AmU^mH$-K r. 1. enWoZo T> Ho$cocm H$ama qH$dm dMZ :
"cQ>Ho$ Omh{c`m AmU^mHo${g'- E^m 12.256. 2. cmV
H$H$U~YZm`m doir Ko`mMr enW. `m_wio dYy da enWo_mUo
dmJ`mg ~m{Yc AgVmV.
AmUd {d. (agm.) AUyg~Yr, AUy`m gX^mV.
[g.]
AmUd ^ma nw. (agm.) Am{gOZMm AmUd ^ma gmoim _mZVmV.
`mg _mU _mZyZ `m`m gmoim`m {hem`m {OVHo$ nQ> EImm
AUyMm ^ma Agoc, Vr nQ> hUOo `m AUyMm gmnoj ^ma, hUOoM
AmUd ^ma.
[g.]

AmUdmB

_amR>r eXH$moe & 263

AmUdmB nhm : AmUUmdi


AmUenW r. dMZ; enW; H$ama.
AmUgwQ> (YaUo) Z. EH$ {dYr. e{Zdmar g`mH$mir gd XyY {daOyZ
Xwg`m {Xder `mMo cmoUr H$mT>VmV. Vo H$T>dyZ `m VwnmV dmVr
{^OdVmV d `m XodmnwT>o cmdVmV.
AmUm 1. CImUm. nhm : AmhUm 2. cmoH$moVr; gw^m{fV; hU.
AmUm nw. 1. OwZo Mma nemMo dm ZdrZ ghm nemMo ZmUo. g`m ho ZmUo
M{cV Zmhr. 2. Ow`m n`mMm gmoimdm ^mJ, {hgm. 3. (O_rZ
_moOUrV) 7.5625 Mm. `mS> = EH$ JwR >mMm 1/16 qH$dm EH$amMm
1640 ^mJ; JwR>mMr gmIir 16 H$S>`mMr qH$dm Am`mMr
AgVo; 116 \y$Q> cm~ aofoMo _mn, _mU. 4. H$moU`mhr dVyMm
116 ^mJ. 5. 164 _U dOZ $: "_m`m {_mMm nS>md AmR>
AmUo dOZ CVa{dUmam AgyZ Vmo am{OdS>`m`m ImS>rV H$m_ H$arV
hmoVm.'- {H$cm} 1937.147.2. 6. e^a _U qH$dm \$am^a _rR>
({_R>mJamV).
AmUmAmU r. cmJmonmR> KmBKmBZo gm_mZ gw_mZ AmUUo, BH$Sy>Z
{VH$Sy>Z gd ~mOyZr -{XemH$Sy>Z AmUUo, O_m H$aUo; OwidmOwid.
[AmUUoMo {.] (dm.) AmUmAmUrMm ggma KaMo Cn AJXrM
Zgco`m _mUgmZo ~mhoaMo {_idyZ Ho$cocm ggma. AmUm AmUm
_mJo, nmR>rg cmJUo - 1. ho nm{hOo, Vo nm{hOo Agm KaMm
VJmXm _mJo cmJUo. 2. (c.) c H$aUo; Hw$Qw>~dgc hmoUo; nwH$i
_mUgmMm nM Mmc{dUo; AS>MUrV `oUo.
AmUm XmoZ AmUo {d. WmoS>m Var; qH${MV; (16 AmUo JwU= nyU JwU
`md$Z) nyUmemnH$s H$mhr Ae.
AmUmn>r r. `oH$ {~Km, ZmJa, _Zw` B`m{XH$mJ{UH$ KoVcocr
EH$ AmUm OmXm n>r, H$a.
Am{U CA. AmUIr; d; {edm`; Am{UH$. 1. XmoZ qH$dm A{YH$
eX qH$dm dm`o AWm`m >rZo OmoS>Umao A``. 2. Ag^dVm
XeH$ Cn`moJ H$aVmZm H$`mZVa dmnaVmV. CXm. {Q>iH$ Am{U
gaH$maMr _m\$s _mJUma ? e`M Zmhr ! 3. ^a^a ~mocVmZm
Am{U Mo "AZ' qH$dm "Z' Ago $n hmoVo.
Am{U r. AJ; Q>mHo $; _hd; Vrd BN>m: "Ogm nmImU ZoKo AmUr&'km 16.125.
Am{UH$ {d. doJim; {^; {deof; Xwgam; A`.
"OoWrc VoWo Am{UH$s& H$m_m Z`o gdWm&'- Xmg 7.9. 15.
{H${d. AmUIr, nwhm.
eA. {edm`.
Am{UH${M A. ^cVoM; {dcjU$: "Am{UH${M gwI hmoC{Z Om`o&
hUyZ {dgao&'- km 6.371.
Am{U`mir >r r. H$Q>mj; Zom`m H$mon`mVyZ nmhUo; {VaH$s
>r : "Am{U`m{i`m Q>r &'- CJr 365.
[g. A{U]
Am{U`mio {d. VrU; Q>moH$Xma. nhm : A{U`mio : "A`V gy_
Am{U`mio& VmXwim do{ic| gmodi|&'- Ed 14.123.

AmV

AmUr; AmUocr r. AmUm. OwZo Mma ngo dm Zdo ghm ngo qH$_Vrdo
MmXr, {ZHo$c B. YmVyMo ZmUo. nhm : AmUm
AmUr r. (M_. `dgm`) OmoS>mg emo^m AmU`mgmR>r T>mno amnmgyZ
[g. A{U]
AmUcocr e|S>r, Q>moH$. nhm : A{U-Ur
AmUr r. AmdS> : "AmUr nwamo cmJo'- km. 6.18
AmUrH$ gmaIm nw. Xwgam H$moUrVar; ^cVmM.
AmUrI A. AmUIr; {Zamim; doJim; {d{M: "JVdfuMm {dMma
AmUrIM hmoVm. `XmMm AmUrIM Amho.'- qhX 2.7.
AmUr~mUr r. 1. amJmMr, jmo ^ mMr pWVr; jw YVm;
h_arVw_arda `o`mMr AdWm; ({H$. `oUo). 2. H$m` {g
hmo`mMr Odi Amcocr pWVr; gmoj_mojmMr doi. 3. {ZH$S>rMm
H$R>rU gJ, g_`. 4. AmH$p_H$ gH$Q>; AmH$p_H$ AmnmrMm
H$mi. (dm.) Am{U~mUrMm H$mm, ^mS>U, cT>mB, dmXH$Sm`mMm, {ZH$amMm, OmoamMm VQ>m, H$ch dJao. AmUr~mUrMo
H$m_- ZmOyH$ H$m_; EoZdoiMo AJXr gndcoM nm{hOo Ago
H$m_. AmUr~mUrg `oD$Z ZmgUo-EoZdoir {~KS>Uo, {~KmS>
hmoUo.
AmUr~mUr gmS>dm nw. (Wm.) Ymo`m`m doir AS>dcoco nmUr
dmhZ Om`mgmR>r Ho$cocr dmQ>.
AmUr~mUr pdM nw. ({dA.) AmnH$mcr drOdmh ~X H$amd`mMo
~Q>Z qH$dm pdM.
AmUr`m nw. A\y$`m (IgIer`m) {nH$mdarc EH$ amoJ.
AmUr {edUo {H$. (M_.) VOm`m _`o Q>moH$mg aoer_ ^aUo.
AmUoAmZ {d. ^cVoM : "Ehdt hmoBc AmUoAmZ &'- Cfm 650.
[g. A` Mo {.]
AmUoH$ nw. Q>mo_Um.
(Jmo.)
AmUoJm r. 1. A{YH$m`m`m mhrZo EImXr Jmo> ~X H$aUo.
2. {V~Y; _ZmB. 3. mhr; Xwamhr. 4. enW; AmU. nhm :
AZoJm ({H$. KmcUo, H$aUo, _moS>Uo, _mZUo).
AmUo n Mm {heo~ nw. VVmoVV {heo~.
AmUodmar r. 1. gmam AmH$ma`mnydu nmQ>rc, Hw$cH$Uu B. Zr C`m
{nH$mMr nmhUr H$$Z Am`m`m _mUmV ~mYcocm AXmO. 2.
{nH$m`m n[apWVr_mUo AmH$mamd`mMm gmam. 3. dmQ>Ur : "dVZmMr
AmUodmar hmoD$Z `oH$mcm nmM df} nmir `oV.o '- JmJmo 36.
AmUmoOo Z. AH$w a : "Xoht H$_mM| AmUmoO&| '-km 14.327.[g. A{U]
Am{dH$ {d. 1. AUw ~ m ~ gma`m emg ~ Y r, em M m.
2. AUwD$O}da MmcUmam; AUw{df`H$.
[g.]
AmpdH$ CgJ nw. AmpdH$ \$moQ>mZVa dmVmdaUmVyZ ^yn >mda nS>Umao
{H$aUmogmar nXmW, Yyi B.
[g.]
AmpdH$Vm r. (^m.) _yc`mVrc EH$m aoUy_`o Agcocr AUyMr
g`m.
[g.]
AmpdH$ nmU~wS>r r. AUwe$sda MmcUmar nmU~wS>r.
AmV r. 1. Am`m; ~mnmMr ~hrU. 2. _m_r; gmgy. A{mH$m hUOo

AmV

264 & _amR>r eXH$moe

dS>rc ~hrU; nmH$VmV "~mnmMr ~hrU' Agm AW $T>.`wn{mXrn n. 29.


[g. Amm]
AmV Z. grVm\$i. (H$mo. Jmo.); AmV (Jmo.)
AmV A. 1. AmV`m ~mOyg; AV^mJmV. 2. R>am{dH$ _wXVr`m
nydu; AJmoXa 3. _`o; {_iyZ; Y$Z; g~YmV qH$dm g~YmZo;
~amo~a; (JmUnUo) EH$mV EH$; CXm. H$m_mV H$m_, IMmV IM,
Jmo>rV Jmo> B. [g. AVa] (dm.) AmV~mhoa H$aUo, nmhUo_mJMm nwT>Mm {dMma H$aUo. AmV `oUo- ImcmdUo; hmg nmdUo;
EImXm YXm VmoQ>mV `oUo; gmYZgm_JrMm A^md hmoUo. AmV
hmoUo- A{H$V hmoUo; _mS>{cH$ ~ZUo : "_moR>_moR>o amOo `mMo AmV
hmoD$Z `mg WaWam H$mnV hmoVo...'- {Z 64.
AmV, AmV Z. AmVS>o; Am: "EH$mMr cmo~Vt AmV|& Km`t H$moV|
AS>H$ct&'- Ed 12.22.
[g. A]
AmVB, AmVmoB nw. AmVoMm Zdam.
(d.)
AmVCVm-Vr eA. AmV; _`o; AV^mJr.
[g. AVa]
AmVH$S>r-{H$Q>r-{H$S>r r. AmVS>r.
(Jmo.) [g. A]
AmVH$moZmS>m nw. _moR>m H$moZmS>mV amIcocm chmZ H$moZmS>m.
AmVImZr {d. _gar; ofr; Ag{hUy; hodoImoa.
AmVJr r. AmV; Am`m; ~mnm`m ~{hUrg ~h_mZmWu.
AmVMm {d. AmVrc; AmVcm.
AmVMmc r. (`mo.) EH$ _whV. gy` ZjmnmgyZ {XZ Zjmn`V
hmoUm`m ZjmnH$s Ama^r`m Mma ZjmMm H$mc. hm _whV Jm`,
hg Zo`m-AmU`mg ew^ _mZVmV. darc EH$Xa ZjmnH$s
n{h`m Mma Zjmg AmVMmcrMr d `mnwTrc VrZ Zjmg
~mhoaMmcrMr Aer gkm Amho.
[g. AVa+Ma]
AmVS>r, AmVS>o r. Z. 1. AmV; A; ZcmH$Vr A_mJ; nmoQ>mVrc
Zir. 2. `mV AnMZ hmoVo Agm OR>amnmgyZ gw$ hmoUmam d
JwXmamn`V ngacocm, XmoargmaIm naVw nmoH$i AgUmam, nMZ
gWoVrc EH$ KQ>H$, Ad`d. 3. VmVrMo M_. (dm.) AmVS>r
Hw$nUmda KmcUo- A{Ve` mg XoUo. AmVS>r ~mhoa H$mT>UoA{Ve` amJmdUo; \$moQ> H$aUo. AmVS>o VwQ>Uo- EImm~c \$ma
H$miOr dmQ>Uo; _Zmcm Xw:I hmoUo : "nmoamH$[aVm _mP| AmVS>| H$g|
VwQ>V|'- H$cXa 41. AmVS>mcm nri ~gUo- Iar H$iH$i,
H$miOr dmQ>Uo; A{Ve` X`m `oUo; A{Ve` Xw:I hmoUo; I`m
H$iH$ir_wio Vrd Xw:I hmoUo. AmVS>r J`mg `oUo- A{Ve`
l_ hmoUo.
AmVUo {H$. 1. hmoU,o nmdUo : "Agmo Oit cdU {damo{Z Joc&| n[a
jmaVogt hmoVo Cac|& V|{h hiwhiw _YwaVm AmVc|& `m Zmd {dkmZ
pWVr &' - dmZw 11.1.85 2. XS>nUo: "n[a H$gm ^ma| AmVcm
{nH$o & XdmMo{Z &' - km 6.145. 3. XoU;o AnU H$aUo : "g
hmoC{Z daXmZmg& gmdar {dm AmVwcr&' - Zd 7.3.4. `mnUo:
"{d{MVm ^yVm{M`m & AmnU AmVmo{Z {R>H$[a`m&'- km 18.539.
5. neU;o {edUo. nhm : AmViU.o 6. AmQ>U;o gwH$Uo : "V| ~ad

AmVaJr

XoIm|{Z CMldm AmVcm nmUr&' - dZ 903.


[g.]
AmVVmB-`r {d. 1. AnamYr; JwhoJma; IwZr; {df KmcUmam, Mmoa,
AmJcm`m, Xwg`mMr O_rZ ~iH$mdUmam d Xwg`mMr r haU
H$aUmam. `m ghmnH$s EH$. AmVVm`r _Zw`mMo ho ghm H$ma
ewH$ZrVrV {Xco AmhoV: "ewH$ hUo Hw$ZXZm& `mXd Q>|H$co
Am__aUm& Vo _mamd`m am_H$Um &AmVVm`r OmUm cmoQ>co&'E^m 30.158. 2. (c.) gmhgr; hoH$Q>; n[aUm_mMm {dMma Z
H$aVm, dV:Mo ZwH$gmZ hmoBc `mMr ndm Z H$aVm YmS>g H$aUmam;
A{dMmar; _mJMm nwT>Mm {dMma Z H$aVm A{Z>, AZw{MV H$`
H$aUmam. 3. dmOdrnojm A{YH$ AmH$mS>VmS>d H$aUmam. [g.]
AmVZmV r. {dnmr; AS>MU; cmMmar : "Am_Mr AmVZmV nmhZ
Am_`m hmVyZ {Z^mdo Agm {dMma H$$Z ~mcmOr am_M `mMr
admZJr H$amdr.'- Eoco 81.
AmVn nw. D$Z; gy`mMm H$me; CUVm; Vmn: "gmJ| dmVdf AmVnw
Yao&'- km 5.114.
[g.]
AmVnUo A{H$. VinUo; MH$mH$Uo: "ZmQ>mH$memV gVV Mmirg df}
AmVnV amhZ Amn`m {X` H$mVrZo OZVoMo _ZMjw {XndyZ
Q>mH$Umam...' - JUnVamd AH$ 3.80.
AmVn-AmVnmU Z. N>r qH$dm A~XmJra; D$Z {ZdmaU H$a`mMo
gmYZ : "N>mVnMm_a`w_& dOt Cm_ JS>cmN>Z&' - E^m
15.173.
[g. AmVn+]
AmVnXY {d. (d.) gy`m`m {H$aUm_wio-Chm_wio ^mOcoco (dMm,
S>moio B.)
[g.]
AmVn_yN>m r. H$S>H$ D$Z qH$dm hdoMm n[aUm_ earamVrc
_mmVVyda hmoD$Z `m_wio X` d dgZ|{`o `mMr {H$`m {~KS>Uo
d `mZo _yN>m d Vmn `oUo.
AmVnamoYH$ {d. ChmnmgyZ ajU H$aUmao; CUVm {V~YH$. [g.]
AmVndmaU Z. N>r; Am~XmJra.
AmVn{dH$ma ChmMr {Varn cmJ`mZo _yN>m `oUo.
AmV~>m nw. 1. {Za{Zam`m H$ma`m Zm`mMr AXcm~Xc, XodKod
H$aVmZm _yi aH$_oV `oUmar VyQ>; ~mhoa ~Q>Q>m`m CcQ>. 2. Z\$m
Ano{jV AgVm ZwH$gmZ hmoUo; ImoQ>; VmoQ>m. 3. (c.) ~wS>Vm YXm :
"AmV~Q>Q>m`m `m AOmJi gQ>Q>mcm AmY`m loMr gmj
Am{U AZmoiIr BdamMr Om{_ZH$s.'- o_g`mg.
AmV~Q>Q>mMm {d. ZwH$gmZ gmogyZ Ho$cocm, Mmc{dcocm.
AmV~S> Z. AmYdS>; H$o H$mVS>.o nhm : AYmoS>. "~mam AmV~S>rMm
OmoS>m'- Eonmo 57.
AmV~mocmZo KoUo nhm : AV:H$` H$aUo
AmV_`o {H${d. AV^mJmV; AmV`m ~mOyg.
AmVa nw. CVmam; ZmdoVZy ZXr CV$Z Om`mMo ^mS>;o Zmoa: "VwhtM _J
AmVamVd _cm gwXrZm {dH$m'- Ho$H$m 22.
[g. AmV]
AmVaJr {d. AVar ZmZm H$im Agcocm : "`mV ~mny hUOo IynM
AmVaJr _mUyg.' - ~cwV 48.

AmVcm

_amR>r eXH$moe & 265

AmVcm {d. AmVrc ~mOyMm; AV^mJmg~Y r; _ZmVcm; Jw. [g. AVa]


AmVcm {H$. "AmVUo'Mm ^yVH$mi.
AmVcm AmdmO nw. AV:\y$VuZo {_iUmar gyMZm : "JmYr ~w{dmXmnojm
AmV`m AmdmOmcmM mYm` XoV.'- {d{e 121.
AmVcm ZH$mem nw. (^y.) ZH$memVrc {dd{jV ^mJ A{YH$ g{dVa
d _moR>m H$$Z XmI{d`mgmR>r _moR>m ZH$mem`m MmH$Q>r`m AmV
N>moQ>m MmH$Q>rV H$mT>cocm ZH$mem.
AmVcr IyUJmR> r. _ZmVrc Jw hoVy; _Vc~.
AmVcr Mmc, AmVMmc r. EH$ _whV.
(amOm.)
AmVcr nmi r. H$mZm$`m AmVrc H$S>-~mOy; _mgc ^mJ.
AmV`m AmV {H${d. 1. AV^mJmV; AmV; _`o. 2. Jw arVrZo;
_ZmV`m _ZmV; _wH$mQ>mZo. 3. AmnAmngmV; KamV`m KamV;
Amn`m {_ _S>irV. 4. ~mhoa Z XmIdVm; cmoH$mZm H$iy Z XoVm.
AmV`mH$S>Mm, H$S>cm, H$S>rc, YS>Mm {d. AmV`m ~mOyMm;
AmVrc; _Yrc.
AmV`m JmR>rMm {d. Imoc _ZmMm; Amnco _ZmoJV JQ> Z H$aUmam;
`mMo hoV,y ~oVo , Jw AmhoV Agm; Jw _gc`m; H$maWmZr; _Vc~r.
AmVda-dma Z. d`nmH$Ka; _mOKa; KamMm _`^mJ; `m`m CcQ>
~mhoadma.
(H$m|.) [g. AVa + dVu]
AmVe-f nw. A{.
[\$m. Am{Ve]
AmVeImZm nw. Vmo\$ImZm : "{H$`mV A~Xwc Ah>XImZmMo
AmVeIm`mV ahmdo.'- {X_am 1.86.
AmVe~mO {d. ojUr` Xm$H$m_ H$aUmam.
AmVe~mOr r. 1. A{H$sS>m; emo^oMo Xm$H$m_; Xm$Mr cH$m :
"amt ZmM amoeZr AmVe~mOr Omcr &' - _Bgm 7.145. 2. (c.)
MZ; H$a_UyH$.
[\$m. Am{Ve+~mOr]
AmVe~oham_ nw. nmaer cmoH$mMo A{_{Xa.
[\$m.]
AmVg r. AmV; Am`m. (H$m|.)
[g. Amm]
AmVgdmB r. ZwH$gmZ; VmoQ>m. _yi dVyMr [H$_V gdmnQ> hmoD$Z
dmT> hmo`mEodOr CcQ>m H$ma: "`mMm Zoh_r AmVgdmBMm YXm.'Iod 165.
AmVi nw ne : "OoW ~wrMm {dQ>miw: Zmht _Zm{g AmViw' - F$d. 465.
AmViUo C{H$. ggJ hmoU;o ne H$aUo; {edUo; ^oQ>U:o "Vo H$_r Var dVVr &
nar H$_\$im ZmViVr &'- km 2.278. nhm: AmVUo 2. nmdUo; cm^Uo:
"VwOh{Z emd n{d ^cm & Zmht A~go r AmVicm &'- _wg^m 11.49.
3. YmaU H$aUo; m hmoUo : "AJmY _hmoXYrM| OrdZ & AmVio Ydi
XwYdU &'- _wAm{X 4.110.
[g. Amn]
AmVH$ nw. 1. ^rVr; XheV; YmH$ : "V`m`m AmVH|$ {O{VcH$ VoW|
Midir &'- gmh> 7.2. 2. amoJ; `mYr. 3. CgwH$Vm; hmg.
[g.]
AmVH${ZJh nw. `m{YZme; amoJhaU.
[g.]
AmVH$dmXr {d. XheVdmXr : "_mS>ImocH$a AmVH$dmXr VUm`m
draH$_mZr _mohmdco hmoVo.'- E{nAm 93.

AmVrc Q>mJ

AmVm {H${d. 1. gmV; g`m; `m doiog. 2. `mnwT>o; Mmcy jUmZVa:


"AmVm nmam H$gm gmoYmdm'- dH$ 78. 3. JW, {df` `mMo
Ama^{VkoMo moVH$.4. Va _J: "_mZ Jm VwP| am{eZmd & AmVm
Vmor H|$ ^mOo hmd'- km 17.15.
AmVmKQ>Ho$ {H${d. `m KQ>Ho$g; `m doir.
(Jm.)
AmVmM {H${d. BV`mV; `m jUmcm; cJoM.
AmVma nw. gwJYr X` qH$dm gm_mZ.
[\$m. AVma]
AmVmar nw. Amao {dH$Umam.
[\$m. B]
AmVmdoar {H${d. AmVmn`V : "Vwhmcm AmVmdoar AmR>dV H$m ?'JmJm. 225.
AmVmem-gm A. {H${d. `mdoir; hr; gmV; AmOH$mc; AcrH$S>o.
Am{V {H$. hmo`; Amho: "VwO gdkm {dMm[aVm Y_} H$mB ggmam Am{V &'
- F$ 44.
[g. ApV]
Am{V`mB {d. AmVVm`r; A{VaoH$s: "JmoqdXnV Am{V`mB \$ma Amho.'
- MMyS> 158.
Am{V` Z. A{VWrMm gH$ma, g_mZ, nyOZ, AmXa; nmhUMma.[g.]
Am{V`, Am{VWo` {d. A{VWrcm `mo` Ago; nmh`mg~Yr;
AmXagH$ma; nmhUMma `m g~Yr.
Am{V` ^mm nw. CnXWmH$S>o ^oQ>rgmR>r `oUm`m _S>itMm AmXa
gH$ma H$a`mH$[aVm _Oay Ho$cocr R>amdrH$ a$_. {_iUmam nmhUMma
IM; ImZnmZIM.
Am{V`{d_wI {d. AmJV dmJV Z H$aUmam; nmhUMma Z H$aUmam.
[g.]
Am{V`erc {d. nmh`mMm `mo` Vmo AmXagH$ma H$aUmam; nmh`mMr
~S>XmV R>odUmam; Am{V`Vna.
[g.]
Am{V\$V$ H$nm; gmX.
Am{Vdm{hH$ nw. (Vd.) `m cmoH$mVyZ nacmoH$mV KoD$Z Om`mMo H$m_
H$aUmam; _Vm`mcm {Z`VWmZr KoD$Z OmUmam Xod{deof. Ordmcm
EH$m H$_\$cmVyZ Xwg`m H$_\$cmV KmcVmZm `mcm dmhZ Zo`mMo
gmYZ.
[g.]
Am{Vg nw. AmJ. nhm: AmVe
AmVr {d. AmV; V : "AmVr ajmdoAm &'- Xmd 338. [g. Am{V]
AmVr r. AmV; Am`m.
(Jmo.)[g. Amm]
AmVrc {d. 1. AmVrc ~mOyMm; _Yrc; AVJV. 2. Jw; AVJhmVrc.
[g. AVa]
AmVrc AmI nw. `mnmar cmoH$ _mcmda qH$_VrMm Jw AmH$S>m KmcVmV
Vmo, qH$dm H$mhr IyU. Jw `m AWu.
AmVrc H$amaZm_m nw. ImOJr arVrZo KoVcocr dMZ{M>r, H$ama.
AmVrc Om{_ZH$s r. AmVrc Om_rZXmamMo H$m_, YXm.
AmVrc Om_rZXma nw. gaH$mar arVrZo qH$dm CKS> arVrZo Om_rZXma
Pmco`mg AmVyZ Om_rZ amhUmam qH$dm `mcm h_r XoUmam.
AmVrc Q>mJ r. (_c{dm.) {Vn`mg MrV H$a`mMm Hw$VrVrc
EH$ S>md.

AmVrc ^moH$

266 & _amR>r eXH$moe

AmVrc ^moH$ Z. Jw Jmo>; EImm Jmo>rVrc `J, {N>X, Xmof, ah`.


AmVrc _OHy$a nw. 1. (nmVrc) dmmV. 2. (c.) _ZmVrc Jw hoV.y
AmVrc amoJ nw. 1. Jw amoJ. 2. (c.) Owcy_, Xw~cVm, hmg B. Mo
AVW, Jw H$maU.
AmVrd Z. amgm`{ZH$ YmVw_yc` (Xw{_i _{mH$mYmVwdJmVrc.)
AmVwQ>r A. AIS>; nhm : AVyQ> : "M MH$moam MmoIQ>t & dmoio A_VYmat
AmVwQ>r &'- F$. 52.
[g. A+wQ>]
AmVwS>Uo A{H$. 1. gmnS>Uo; dmYrZ hmoUo : "H$Q>H$Q>m jw _S>imVw
AmVwS>cm| &'- nMV 1.39. 2. (c.) AmH$cZ hmoUo; g_OUo :
"_mP| _O{M dmo AmVwS>c| JwO &' - {ZJm 74. 3. cmJUo; m hmoUo;
hmVr `oUo : "Z H$[aVm ^JdX^{$ & gkmZ{h ZmVwS>o _wVr &'-E^m
3.186. 4. g~Y `oU;o {ZH$Q> `oU;o neUo : "_m gmjmV Vw em_gwX a &
AmVwS>cmgr H$s &'- amg n. 1.1032. 5. AS>H$Uo.
AmVwUo g{H$. XoUo : "g hmoD${Z daXmZmg & gm~ar {dm AmVwcr &'Zd 7.3.
[g. Amn]
AmVwa {d. 1. CgwH$; CVmdri; Cw$: "~hVH$${Z H$mad ho AmVwa
Xwd^md &' -km 1.172. 2. AmV; {dhi; `{WV; nrS>cocm;
XwIUmBV : "~miH$, d, AmVwa OZ & Z H$[aVm ZmZ Xmof Zmht &'
-E^m 21.122.
[g.]
AmVwaVm r. {deof CgwH$Vm; KmB.
AmVwag`mg nw. _aUg_`r KmBKmBZo KoVcocm g`mg; Ho$di
ofmomam{XH$ {dYr H$$Z KoVcocm g`mg.
[g.]
AmVwam` {d. AmVwa; AYra; CgwH$.
(Jmo.) [g. AmVwa]
AmVwc {d. AmVrc; AmVrc ~mOyMm; AVJV; _Yrc: "n[a V`m AmVwc
Zho ho Xodm &' - km 11.388.
[g. AVa]
AmVwdQ>, AmVwdQ>o {d. AmVrc; AVaJmVrc : "_r Xod Vmo ^$ew &
hm ~mhoar ZmdmMm{M ^oX & AmVwdQ> nmhVm ~moY & g{XmZX O{Z
Eo`| &' - E^m 21.471.
Z. AVaJ XJV; Jw, Jw Jmo> $: "h| AmVwdQ> VwO d_ & Xm{dOV
Ago &' - km 8.203.
[g. AVa+dVu]
AmVy r. AmV; Am`m; Am`m~mB; ~mnmMr ~hrU. [g. A{mH$m.]
AmVyZ eA. {H${d. AmV`m ~mOyZo; AV^mJmnmgyZ; ~mho$Z`m CcQ>.
(dm.) AmVyZ nm` AmoT>Uo, _moS>Uo- EImXo H$` H$arV AgVm
Xwg`mZo `mg JwnUo {damoY, {V~Y H$aUo : "ZmZmMo nm` AmVyZ
AmoT>`mMm {dgy^mD$Mm `Z hmoVm.'- AV^m 112. AmVyZ nm`
H$mT>Uo- (_{dm) OmoS>rXma Amn`m nmR>rda AmnUmg YaVmo
`m doiog AmnU Imcr dmHy$Z Amn`m Xmohr nm`mVyZ `mMo nm`
H$mTy>Z KoUo, AmoT>Uo.
AmV-V{ {H${d. Vr hmoBn `V; emV hmoBn mdoVmo.
[g.]
AmVo {H$. 1. Amho : "hm hr hmV{nQ>r IoiVr AmVo & OJOoR>tgt &'{ed 689. 2. hmooVo; AgVo; ~ZVo : "nmUr ~wS>D$ `o {_R>mV| & Vd
_rR>{M nmUr AmV| &' -km 16.72. 3. `oVmo; m hmoVmo : "O`mMo{Z
AnmJnmVo & ~Y _mojnUt AmVo &'- A_ 2.4.
[g. ApV]

Am_J{V-Vr

AmVoJda-AmVoJmad-Mra-dmU-_mZ-nwZ 1. danjmH$Sy>Z
dYy`m Am`mcm {_iUmao _mZmMo cwJS>o-Mmoir. 2. Aem H$mao
{Xcocm _mZ qH$dm _mZmMr arV, H$ma.
AmVoXra nw. Zd`mMm AmVo^mD$.
AmVo~hrU r. Am`mMr _wcJr `m Zm`mZo ~hrU.
AmVo^mD$ nw. Am`mMm _wcJm `m Zm`mZo ^mD$.
AmVo _m_o ^mdS>o Z. ^mdmMr _wco Vr ~{hUr`m _wcmMr _m_o^mdS>o d
~{hUrMr _wco Vr ^mdm`m _wcmMr AmVo^mdS>o hmoV.
AmVo Z. AmVS>o.
[g. A.]
AmVog r. Am`m~mB.
(H$mo.)
AmVogmgam nw. 1. gmg`mMm AmVo^mD$. 2. AmVogmgyMm, gmg`m`m
~{hUrMm Zdam.
AmVogmgy r. gmg`mMr ~hrU; Zd`mMr qH$dm ~m`H$moMr Am`m.
AmVmoOr r. gmgy. (H$mo.)
[H$m. AmVo]
AmVmo~m nw. Am`mMm Zdam.
AmVmV eA. AmV; _`o : "VaJ g_wm AmVmVm & hUo _mPo{Z _oK
VdVm &'- E^m 2.388.
[g. AVa+dVu]
AmVm{Z {H${d. ^aXmanUo: "Kw_argr CR>r `oHo$ doio: ^ma AmVm{Z {nHo$'_y 1792.
AmH$mQ>r r. AmS>{H$mm.
(Jmo.)
Ammm ("AmVm'Mo, "Vm'da AmKmV Am`mZo hmoUmao $n); `m jUmn`V;
`m jUr.
Ammm`m Ammm {H${d. Vm~S>Vmo~; doi _wirM Z KmcdVm.
Am_ {d. 1. Am`mg~Y rMo; ~mg~Y r. 2. dV:Mo; Amnco. [g.]
Am_H$ {d. (Zoh_r gm_m{gH$ eXmV Cn`moJ) `m dVyZo ~Zcoco,
^acoco, nyU; Vd$nr, V_` Am_m AgUmao. gm_m. eXJwUm_H$, ^mdm_H$, nmnm_H$, d`m_H$ B.
[g.]
Am_H$R>mao {d. dV:er H$R>mao Agcocm; dV:`m Vdmer H$R>mao nUo
m_m{UH$ Agcocm : "dV Am_H$R>mao nUo nmico hmoV.o ' - {H$[a. 14.
Am_H$Wm r. dV:`m OrdZmMr H$hmUr.
Am_H$m` Z. Amnco H$m_; dV:Mo H$m_.
{H $ {d. Amn`m ImgJr H$m_mH$[aVm; `mnmar cmo H $m `m
n`dhmamV, H$mJXnmV hm eX `oVmo.
[g.]
Am_H|${XV {d. d`H|${V; dV:^modVr Jwa\$Q>coco; \$$ dV:Mm
{dMma H$aUmao; dV:cm gdd _mZUmam; BVamMm {dMma Z
H$aUmam : "Oo KS>V Amho.... Vo.... nyUV`m Am_H|${V Amho.'^m 195.
Am_coe nw. dV:cm hmoUmam mg, doXZm, Xw:I.
[g.]
Am_IS>Z Z. dV:M dV:`m {d ~mocUo; W_mWmMo Xwg`m
AWmZo IS>Z H$aUo; W_ EH$ {dYmZ H$$Z cmJcrM `m`m {d
~mocUo.
[g.]
Am_JV Z. dJV; ZmQ>H$mV EImm nmmZo dV:er Ho$coco ^mfU.
Am_J{V-Vr r. 1. Am`mMr AIoaMr AdWm. 2. Amncr

Am_Jmad

_amR>r eXH$moe & 267

AIoa: "{`o Am_J{V `mMr {XgVmho &' - g 13.14.


Am_Jmad nw. AmnU ~S>o AmhmoV hr ^mdZm; Amncm _moR>onUm cmoH$mZr
_m` H$amdm hr ^mdZm: "`oH$ _mUgmV Am_JmadmMr ^mdZm
AgVo.'- `yJ> 79.
[g.]
Am_Jh nw. 1. Am_kmZ. 2. drH$ma H$aUo; dV:Mo _mZUo; Amncm
hUUo; H$dma KoUo.
Am_KmV nw. 1. Am_h`m. (Y_em{dhrV mU`mJmg hm eX
cmdrV ZmhrV). 2. dV:Mm KmV, ZwH$gmZ, hmZr.
[g.]
Am_KmVH$-H$s, Am_KmVr {d. 1. dV:Mm KmV H$aUmam.
2.(c.) dV:Mo ZwH$gmZ H$$Z KoUmam; dV:`m nm`mda Ym|S>m
nmSy>Z KoUmam.
[g.]
Am_Z {d. 1. Am_h`m H$aUmam; dV:Mm Zme H$aUmam. 2.
Am_KmVH$s.
[g.]
Am_M[a Z. EImmZo dV: {c{hcocr dV:Mr OrdZH$Wm. [g.]
Am_MMm r. Am`mg~Yr dmX{ddmX; A`m_m{df`r MMm;
~{dMma; Am_mZm_{dMma.
[g.]
Am_N>m`m r. dV:Mr gmdcr : "H$m H$d{i{c`m Z Yao &
Am_N>m`m &&'- km 18.530.
[g.]
Am_O nw. dV:Mm _wcJm, nw : "nc BV$ hm Am_Ow & h| Caoc
Ho$ &'- km 5.93.
Am_Odmag nw. dV:Mm dmag, An`.
Am_Om r. dV:Mr _wcJr : "AJm Am_Oo`m {dfr &' - km
12.132.
[g.]
Am_{Okmgw-gy {d. Am_kmZmMr BN>m H$aUmam; ~kmZmMr BN>m
AgUmam : "Eogo Am_{Okmgw Oo hmoVo &'- km 16.52.
Am_Vd Z. ~kmZ; Am_kmZ; ~ : "`oa Am_Vd CXmgrZ'km 18.306.
[g.]
Am_VmoI-Vmof nw. Am_mZX; dgVmof.
Am_`mJ nw. 1. dmW`mJ : "hm Am_`mJ d cmoH$ml` gaH$maMo Jw
hoVy n`m`mZo {grg Zo`mg Oa Cn`moJr nS>cm.' - cmo{Q>H$o co 3.182.
2. Am_mnU; Am_g_mr; (c.) Xoh{dgOZ; Xoh`mJ.
[g.]
Am_d Z. 1. Am_d$n: "Z cJVr Vn| d V | AZw > m Z &
Am_dmMr IyU doJirM'-~ JmWm 179. 2. __Vm. [g.]
Am_XeZ Z. (_mZg.) dV:{df`rMo `mo` kmZ; dV:H$S>o `Wm`m
{>H$moZmVyZ nmhUo.
[g.]
Am_XhZ Z. _mJUr nXamV nmSy>Z Ko`mgmR>r dV:cm OmiyZ KoUo.
Am_YZ Z. 1. dV:Mr gnmr. 2. dV:Mm Am_m; dV: . 3. (c.)
dV:Mm nw.
Am_Y{V gnmr r. dV:`m _mcH$sMr, ~moOm Zgcocr gnmr.
Am_{ZJh nw. dV:da {Z`U, Vm~m.
Am_{ZarjU Z. dV:`m dVZmMr, JwUXmofmMr {M{H$gm,
gy_narjm, _y`_mnZ.
[g.]
Am_{Z^aVm r. dmdc~Z; dV:`m nm`mda C^o AgUo.

Am_gmYZ

Am_{ZdoXZ Z. 1. Am_g_nU; na_odam`m {R>H$mUr dV:g dmhZ


Ko U o ; Zd{dYm^$sVrc eo d Q> M m- Zd`m ^$sMm n H $ma :
"Am_{ZdoXZmM| cjU & AmYt nmhmdo _r H$moU & _J na_m_m
{ZJwU & Vmo dmoiImdm &'- Xmg 8.8. 12. 2. dV:Mr H$Wm,
Iwcmgm; Am_M[a; Amnco hUUo _mS>Uo; dV:~c gmJUo:
"naVw H$m`mMo jo... H$drMo Am_{ZdoXZ AgVo.' - _H$ 10.
Am_{Z> {d. 1. Am_d$nr VrZ Agcocm; Am_mZXr, ~mZXr
{Z_ Agcocm. 2. _Zmo^mdmMm; H$iH$irMm; CgwH$. 3. Amncr
_Vo d ^mdZm `mZm mYm` XoUmam; Amn`m ^mdZmer, AmdS>r{ZdS>ter
m_m{UH$ Agcocm. 4. dVynj
o m `$s`m AVaJmer, {dMmamer
g~{ YV Agcocm. dVw{Z>`m CcQ>.
[g.]
Am_{Z> pQ>H$moZ nw. (g_mO.)dV:`m ^md^mdZm, {dMma `m`m
AZwfJmZo EImm Jmo>rH$S>o nmh`mMr nV.
Am_{Z> _y ` Z. dV:`m ^md^mdZm, {dMma, `m`mer
m_m{UH$ AgUo; Amn`m _ZmMm H$mc _mU _mZUo. [g.]
Am_qZXm r. dV:Mr qZXm; dV:g Xmof XoUo; nMmmmnmZo dV:da
Xmofmamon H$aUo.
[g.]
Am_n[aM` nw. Am`m{df`rMo qH$dm dV:{df`rMo kmZ; dV:Mr
AmoiI.
[g.]
Am_n[a^d`Wm r. dV: dV:da H$mhr ~YZo KmcyZ KoV`m_wio
hmoUm`m `mVZm qH$dm `oUmam H$Q>midmUonUm.
[g.]
Am_n[aajU Z. (g_mO.) dV:Mr gwa{jVVm amI`mMm `Z;
gH$Q>mnmgyZ dV:Mo gajU H$a`mMr _mUgmMr ghOdmr. [g.]
Am_narjU Z. dV:H$S>o {M{H$gH$nUo nhmUo; dV:Mo JwU, Xmof,
C{Udm B. ~m~V {dMma H$aUo.
[g.]
Am_nrS>mZX nw. (d.) dV:cm hmoUm`m emar[aH$ AWdm _mZ{gH$
doXZmVyZ AmZX Cn^moJ`mMr dmr. EH$ _mZ{gH$ {dH$Vr. [g.]
Am_nmoQ>r {d. AmncnmoQ>m; dmWu : "Vd ^r_ hUo lrH$Umgr &
Vy ~adm Am_nmoQ>r H$icmgr & _r A{VWr C^m AgVm mamgr &
^moOZ gmdH$me H$[agr Vy &'- O 10.2.
Am_JQ>Z Z. (_mZg.) Am_m{dH$ma; dV:`m {dMma, ^mdZmZm
_yV$n XoUo.
Am_Mr{V-Vr r. 1. Am_kmZ; dVrVr, Jw VrVr,
Am_VrVr `m VrZ VrVtnH$s EH$. 2. dV:`m AZw^dmd$Z
{_idcoco kmZ, ~moY; Am_mZw^d: "ZmZm JWm`m g_Vr &
Cn{ZfX| doXmV lwVr & Am{U _w` Am_MrVr & em|g{hV &'Xmg 1.15.
[g.]
Am_`` nw. dV:~c {ddmg; dV:`m gm_`mMr OmUrd. [g.]
Am_egm r. dV:Mr VwVr; Am_VwVr.
[g.]
Am_gmYZ Z. dV:Mm _moR>onUm {_adUo; dV:g ^yfdUo:
"lr_Vr d am`m{YH$ma `m_wi| _Zw`mM| Am_gmYZ hmo`mcm
{H$VrVar nQ> A{YH$ gmhm` {_ioc `mV H$m` ge` Amho?' Ho$ 8.12.36.
[g.]

Am_jonU

268 & _amR>r eXH$moe

Am_jonU Z. Amn`m {dMmamMo {Vq~~ Xwg`m Jmo>rV nmhUo.


Am_m{-r r. 1. Am_kmZ; ~kmZ. 2. Xod, Am_Vd
Am{U AmnU `mMo kmZ hmoUo.

[g.]

Am_mT>r r. dV:~c _moR>_moR>m Jnm _maUo; \w$emaH$s _maUo;


~T>m`m _maUo : "Am_mTr qH$dm ~T>mBImoanUm ho `yZJS>mMo EH$
cjU Amho.'- `yJ 62.
[g.]
Am_~Yw Yy nw. dV:Mm ZmVodmBH$; MwcV - AmVo - _m_o^mD$ B.[g.]
Am_q~~ Z. 1. {Vq~~ : "H$m Am_q~~m KoVc| & ~miH|$ Oit &'km 18.1306. 2. (c.) Ordm_m (na_m`mMo {Vq~~). [g.]
Am_~w{-r r. EImmMo dV:Mo kmZ, OmUrd; dV: cmdcocm
dV:Mm emoY, {dMma.
[g.]
Am_~moY nw. ~kmZ; Am_kmZ : "_J gd| MmoImi| & CKS>Vr
Am_~moYmMo S>moio &' - km 18.210.
[g.]
Am_^mZ Z. 1. dV:`m JwUmMr, h$mMr, n[apWVrMr OmUrd.
2. dd, dm{^_mZ `m~cMr OmJ$H$Vm.
[g.]
Am__mZr {d. dV:`m _moR>onUmMr qH$dm Am_g_mZmMr `mcm
`mo` OmUrd Amho Agm; dV:Mr `mo`Vm OnUmam.
Am_`k nw. Am_mhVr XoUo; dmW`mJ; Or{dVmMo ~{cXmZ; dV:hZ
_aUmcm V`ma hmoUo.
[g.]
Am_aV {d. dV:VM _ Agcocm; dV:erM a__mU hmoUmam.
Am_ajU Z. dgajU; dV:g OnUo.
[g.]
Am_amO nw. Am_m; dV:; Am_Vd : "VoWo Z gwdmdm A^Jr &
Am_amOw &' -km 18.280.
Am_$n Z. dd$n : "O`O` dgdom Am_$nm &'- km 1.1.
Am_cjr {d. OmVrV OmV `{$JV nmVirda Agcocm : "H${dVm
_m A{YH$ CH$Q>VoZo Am_cjr hmoV Mmccr Amho.' - N>mXgr 7.
dV:`m AZw^yVrda {dg~Umam; dmZw^dmer EH${Z> Agcocm.
Am_cjrnUm nw. (_mZg.) EH$ dVZ g_`m; dV:`m AS>MUrV
Jwa\$Qy>Z OmD$Z Kw_o d EH$cH$m|S>o hmoUo.
Am_cm^ nhm: Am_mr
Am_{cJ Z. 1. Am_d$n : "n VwPr AmU dmhU| & h| Am_qcJmV|
{edUo &'- km 18.1369. 2. {edmMo _w` qcJ (VrH$). eH$amZo
Amn`m ^$mgmR>r Am_d$nmMm Vdme _yV H$$Z R>odcm Amho.
H$cmgmdarc {edqcJ. 3. A`V {OdcJ _Zw`; o_mMo _mUyg :
"aKwZmWamd `mMo nydO {d>c {edXod ho Am_Mo XmXmgmho~mMo
Am_{cJ hmoVo.'- Vr 82.
[g.]
Am_dV {d. Amn`m_mUo; dV:gmaIo; Amnna^md Z R>odVm.
Am_de nw. dV:da Vm~m R>do Uo; _Zmo{ZJh; Am_{ZJh; Am_g`_Z.
Am_dMZm r. dV:Mr \$gdUyH$; dV:er VmaUm.
[g.]
Am_{dMma nw. Am`mg~Yr MMm; ~{dMma.
[g.]
Am_{dm r. 1. ~{dm; A`m_{dm; doXmV. 2. Am_kmZ;
dV:g~Yr OmUrd.
[g.]
Am_{d{Y-Yr nw. Am`mMo H$V`; JwUY_.

Am_h`m

Am_{ddmg nw. (_mZg.) dH$V dmMm ^adgm; dV:g~Y rMm `mo`


Agm {ddmg, Imr.
[g.]
Am_dm Z. Am_M[a; dV:{df`rMm dmmV, _m{hVr. [g.]
Am_domm nw. `mcm dd$nmMr nyU AmoiI Pmcr, dX`mV dmg
H$aUmam ~mS>`mnr na_m_m AmnU Amhmo Agm `m`m ~wrMm
{ZYma Pmcm Vmo; _r ~ Amho Ago _mZUmam.
[g.]
Am_`mKmV nw. 1. (gmg.) dV:Mo {dYmZ dV:M ImoSy>Z QmH$Uo;
d{damoY. 2. {dgdmX. 3. nana{d H$WZ. 4. AgJVr.[g.]
Am_em Z. A`m_{dm em.
[g.]
Am_ew{-r r. 1. {Mmewr; dV:Mo AmMma{dMma, dVZ ew
R>odUo; dV:cm {ZXm}f H$aUo. 2. Am`mMr ew AdWm. [g.]
Am_gmm r. ~kmZ; Am_d$n : "Vg| hmoBOo OmBOo Xoh| & Vo
Am_gmo A{dH$`o &'- km 15.380.
[g.]
Am_g_nH$ d{m-mr r. Xwg`m`m {hVmgmR>r dV:Mo gdd
Xo`mMm _ZmMm H$c.
Am_g_nU Z. (am`.) eaUmJVr; eaU OmUo.
[g.]
Am_g_rjm r. dV:`m AmMma{dMmamda Q>rH$m H$aUo; dV:Mo
JwUXmof VnmgUo.
[g.]
Am_gVw> {d. dV:~c, dV:`m H$Vr~c g_mYmZr Agcocm;
dV:da Iyf AgUmam; Amho `mda gVmof _mZUmam.
[g.]
Am_gVw>Vm r. 1. Am`{VH$ VrMr, {deofV : dmWo[aV VrMr
^mdZm. 2. Amho VodT>mV gVmof _mZ`mMr dmr.
[g.]
Am_gVmofmZo {H${d. amOrIwerZo; H$moUmMr ^rS> Z YaVm; AmnIwfrZo.
Am_gVmofr {d. 1. Am_mZXmV gwI _mZUmam. 2. (c.) Amn_Vc~r.
Am_g^d nw. 1. nw. 2. _XZ.
Am_g`_ nw. dV:`m ^mdZmda, {dMmamda Agcocm Vm~m.[g.]
Am_g`_Z Z. dV:Mo _Z dV:`m Vm`mV R>odUo.
[g.]
Am_gmV H$aUo {H$. 1. Amncogo H$aUo; Amn`m H$m_r cmdUo;
~iH$mdUo dV:`m Vm`mV KoUo; EImXm {dMma, Vd dJao nMdUo.
2. A`mgmZo EImXr {dm AdJV H$aUo; nm{S>` gnmXUo; ^wd
{_idUo. 3. dd$n H$aUo; AmnUmer EH$$n H$aUo.
Am_gmYZ Z. 1. Amn`m OrdmMo qH$dm O_mMo gmWH$; dV:`m
CnOr{dHo$Mr `dWm, VaVyX. 2. (c.) dV:Mm _Vc~; dmW.[g.]
Am_gmjmH$ma nw. {ZJwU gmjmH$ma (gJwU gmjmH$mam`m CcQ>);
AV`m_r na_oda `mMo XeZ. Am_m hoM ~ hr OmUrd. [g.]
Am_gwI Z. 1. dV:Mo (emar[aH$ qH$dm _mZ{gH$) gwI; Amn`m
{R>H$mUrM gwI. 2. ~kmZmnmgyZ hmoUmao gwI.
Am_gom` r. Am_kmZmMm _mJ : "nmho nm Ho$di Am_gmo`'o - Zm_ 1812.
Am_pW{V-Vr r. ~d$nmMr pWVr; Am`mMr dV
AdWm; eara qH$dm BVa dVy `mhZ {^ Aer A{c pWVr.
({H$. AmoiIUo, OmUUo, gnmXUo, OmoS>Uo, YaUo).
[g.]
Am_h`m r. 1. (H$m`Xm) Y_ Am{U `m` `mZr {Z{f _mZco`m
_mJmZo dV:`m _aUmg H$maU hmoUo; hoVwnwana dV:Mm Ord dV:

Am_h`mam

_amR>r eXH$moe & 269

XoUo; Ord XoUo; Am_Zme; Am_KmV. Y_emm_mUo Am_h`m


ho nmn AgyZ H$m`mZo Vmo Jwwhm R>a{dcm Amho.
[g.]
Am_h`mam {d. Am_KmVr; dV:Mm Zme H$aUmam : "Omo Amncm
AmnU KmVH$s & Vmo Am_h`mam nmVH$s &' - Xmg 17.7.10.
Am_hm {d. nw. dV:g _maUmam : "Vmo Am_hmnmgm{Z Xo{I`m :
_hmVm_gw'- km. 225.
[g.]
Am_{hV Z. 1. (BdamrZo hmoUmao) OrdmMo H$`mU; Cma; XohmMo
gmWH$; ^JdVmr. 2. dV:Mm \$m`Xm; d{hV.
[g.]
Am_k nhm: Am_kmZr
Am_kmZ Z. 1. ~kmZ; dd$nmMo kmZ; A`m_ kmZ; "kmZ hUOo
Am_kmZ & nmhmd| AmnUm{g AmnU &'- Xmg 5.6.1. 2. dV:`m
dVZmMr OmUrd; dV:`m {dMma-{dMmamMo kmZ.
[g.]
Am_kmZr nw. dV:Mm Am_m d ~ `m_Yrc g~YmMr OmUrd
AgUmam; `m{df`rMo kmZ AgUmam.
[g.]
Am_^ar {d. AncnmoQ>m; nmoQ>^$.
Am_m nw. 1. `m_wio eara {OdV amhVo nU `mcm earamncrH$S>o
dV ApVd AgVo Ago Anm{Wd d AJmoMa Vd; Am{Xmd;
{ZamH$ma,A_` na_m_m. 2. gd {ddmV ^acoco MV`; na~.
3. `m_wio dV:`m {^ZnUmMr OmUrd hmoVo Ago Vd; MV`;
mU. 4. _r, dV: `m~c dmna`mV `oUmam eX. 5. d^md,
H$Vr; AV:H$aU. 6. Xoh.7. ~wr; g_Oe$s. 8. `mcm {dMma,
^mdZm, BN>me$s AmhoV Ago Am`mp_H$ `{$_d : "_mPm
Am_m Agm Amagm & nmhmo OZ `m_m{O Vwcm &'- Cg 281.[g.]
Am_m nw. ({nOmar `d.) H$mnyg qnO`m`m H$_mZr`m n`m`m
H$S>oda Agco`m Mm_S>m`m n>r`m AmV ~gdcocr H$mVS>mMr
KmoS>rdOm KS>r Ho$cocr n>r. {hZo H$_mZrg Agcocr VmV VmUyZ
A{YH$ AmdmO {ZKVmo.
Am_mZX nw. {df`gwImnmgyZ {Mm Amd$Z na_m`mMo `mZ Ho$`mZo
hmoUmao g_mYmZ. ~kmZmnmgyZ hmoUmam AmZX; Am`mMr OmUrd
Pm`m_wio cm^Umao gwI. ^maVr` VdkmZmV AmZX hm Am`mMm
[g.]
EH$ KQ>H$ _mZcm Amho. nhm: AmZX
Am_mZm_{dMma nw. Xohm`m R>m`r ew {Z{df` Omo kmZme Vmo _m
_r, BVa Xohm{XH$ Vo AZm_m hUOo _r Zho Agm {dMma; Am_m
Am{U AZm_m `m g~Yr {dMma.
[g.]
Am_mZw^d nw. 1. Am`mMm n[aM`; Am_kmZ; ~kmZ : "VoWo
Am_mZw^d ~mo{cOo H$gm H$dU n[a &' 2. Am_VrVr; `moJm
g_mYr; n{V{>VkVm; Ord_w$s. 3. Am`m`m d na_m`m`m
Eo`mMm AZw^d. 4. dV:cm Amcocm, dV: KoVcocm AZw^d.
Am_mZw^[y V-Vr r. (g_mO.) dV:Mr `mo` Vr AmoiI; dV:`m
gm_`mMr d`oaUoZo Pmcocr OmUrd.
[g.]
Am_mZwemgZ Z.(g_mO.) dV:M dV:da cmXyZ KoVcoco ~YZ;
d`{eV.
[g.]
Am_mZwgY
mZ Z. 1. na_mW{df`H$ g`mH$S>,o Am_kmZmH$S>o cmJcoco

Am`m~mB

cj. 2. (c.) AncnmoQ>onUm.


[g.]
Am_m{^`pV-$s nhm: Am_m{dH$ma
Am_mam_ nw. 1. Am_m; Ord; AV:H$aU.2. {df`-namL>_wI d
BdamamYZo{df`r Vna; Am_mZX cm^cocm; dgVw >. 3. na_oda;
na~ : "Am_mam_mMo{Z {daho & Oo`m OrdrVw Z gmho.'- F$ 6.
Am_mnU Z. 1. EImm Jmo>rgmR>r dV:cm Bdamg dmhZ KoUo.
dV:Mm mU XoUo. 2. Am_g_nU; eaUmJVr; eaU OmUo.[g.]
Am_m{dH$ma nw. (gmg.) {Za{Zam`m H$cm, gm{h` d gOZerc
_m`_o `m mam Amn`m ^mdZm, AZw^d, Amnco `{$_d JQ>
H$aUo; Am_JQ>rH$aU.
[g.]
Am_ml`Xmof nw. (VH$.) A`mo`ml` Xmof; EImXr Jmo> {g
H$a`mgmR>r `mM JmoQ>rMm AmYma Ko`mMm VH$Xmof.
Am_mh{V-Vr r. VdmgmR>r dV:`m mUmMo ~{cXmZ. [g.]
Amp_H$, Am_r` {d. 1. dH$s`; Amnco ZmVcJ; gmo`aoYm`ao : "Am{U
_r AOwZ ho Amp_H$ &&' - km 18.1282. 2. dV:g~Y rMo; dV:Mm,
OdiMm g~Y Agcocm; {ddmgy (_Zw`). Amn`m njmMm, Amncm
{hVqMVH$ (_Zw`, ZmVcJ)$: "I~a md`mMr H$maU Oo Am_Mm Amp_H$
amOnwarg Amho `mhr gmJmoZ nmR>{dco.'- noX 23.226.
[g.]
Amp_H$ ghOd{m r. CnOV AhH$ma dmr.
Am_r^md nw. (Vd.) 1. Am_d$nr crZ hmo`mMr AdWm.
2. dd$nr V_` hmo`mMr pWVr.
[g.]
Am_r`Vm r.AmnconUm; OdirH$ : "H$emMrM Am_r`Vm dmQ>V
ZhVr.' - nw 38.
[g.]
Am_mo{V-Vr r. dV:Mm CH$f; dV:Mr JVr; dV:_`o
Ho$cocr gwYmaUm.
[g.]
Am_monmgZm r. `mZ H$$Z na_odamMr CnmgZm H$aUo. [g.]
Am_mn` Z. 1. na~d$nmer EH$$nVm 2. Am`mer,
Amn`mer Eo`; Amnna^md ZgUo.
[g.]
Am_mn`~w{-r r. gd Amn`mgmaIr ~wr; gd Am_Vd
Ag`mMr ~wr : "gdm^yVr EH$ Am_m qH$dm Am_mn` ~wr `m
VdmZo `mdhm[aH$ Zr{VY_mMr Oer Cnnmr cmJVo, Ver Xwg`m
H$moU`mM VdmZo cmJV Zmht.'- Jra 382.
[g.]
Am`{VH$ {d. 1. A{Ve`; \$ma; Vrd; namH$m>oMm: "am`| nw{gc|
Am`{VH$ jo_ & VXWv H${d kmVm na_ &'- E^m 2.277.2. eodQ>Mm;
{ZdmUrMm.
[g.]
Am`{VH$ c` nw. 1. ~m{edm` BVa gd dVw_mmMm Zme. 2.
_moj m Pm`mda gd OJmMm ^mgUmam A^md. _mojmrgmR>r Mma
c` AmhoV. {Zm d _aU ho XmoZ qnS>rMo Am{U H$n d _hmH$n ho
XmoZ ~mS>rMo Ago Mma c`. nU `mV Ordmg _w$s Zmhr. hUyZ hm
nmMdm Am`{VH$ c` H$pncm Amho. hm _w{$nX Amho. [g.]
Am`m r. ~mnmMr ~hrU; H$mhr cmoH$ Ammr hUVmV. [g. Amm]
Am`mVr r. AmVVm`rnUm.
Am`m~mB r. 1. ~mnmMr ~hrU; AmV. 2. gmgy.(H$mhr {R>H$mUr

Am`ogm

270 & _amR>r eXH$moe

Am`m gmgy hmoVo) : "Vd g`^m_m hUo Am`m~mB & Vwhmgr Var
hUmd| H$mB & Vwhr H$m hU{dVm `mMr AmB & Ho$dt CXat Y[ac|
hmo &&' - O 9.72.
Am`ogm {H${d. A{Ve`; \$ma (emoH$): "_wXm S>o `mg AmUcm... AmZXr
H$[aVgo Am`ogm &' - Eonmo 89.
AmmQ>U Z. _maUo; VmS>U : "{Z{dH$n H$[aVm AmmQ>Um'- JrVm
2.2250.
[g.Am+VS>]
AmmQ>Uo {H$. 1. _maUo; WmnQ>Uo; VmS>Z H$aUo : "Amdog| ^wOm
Amm{Q>{V &'-amkm 1. 133. 2. \w$H$Uo "VoUo nmS> Amm{Q>cm &
_hmeIw &&' - amkm 1.148.
Amo` nw. EH$ amgm`{ZH$ _yc`.
AmW nw. hmV.
({^r)> [g. hV]
AmWS>Uo C{H$. hgS>U;o {hgH$Uo; {hgH$m _m$Z {hgHy$Z KoU;o nH$S>U;o
~cmH$mamZo YaUo; OmoamZo qH$dm PQ>`mgaer nH$S>Uo.
A{H$. OmD$Z WS>H$Uo; nmoMUo; Wm~Uo; AmdiUo.[g. Am+V^]
AmWUo A{H$. {edUo; hmV cmdUo.
({^r)
AmWdU {d{Y-Yr OmaU_maU. nhm: AWdU : "{d{Y AmWdU &
hmVt AmWr &&'- km 13.830.
AmWdmo AYm eoa nhm: AmR>dm
(Jmo.)
AmWm{n CA. nhm: Am{n : "AmWm{n _wcm_mOr _wcr.'- ZmJoe
crcm_V.
Am{W-{V {H$. 1. (OwZo _amR>r H$m`) Amho. nhm: Am{V : "qnJcHw$
qgh `oW| Am{W &' - nM 1.24. 2. hmoVr : "EH$ Hw$H$S>r (H$m|~S>r)
AmWr.'- {^r Jmo>r 9. ({^r)
Am{WUo g{H$. {_idUo: "H$mB Am{W`c| kmZ|{dU'- kmJm 476.
Am{Wcm A{H$. Pmcm; hmoVm; "AgUo' Mm ^yVH$mi. (Ow`m _amR>rVrc.)
Am{Wcm {d. 1. ^m`dmZ; Wmoa : "gXm`mgmMo{Z `moJ| & ^JdVgmX
gJo & cmhmo{Z `w{$gm^m`| & Am{Wcm hmo` Vmo &'-amgn 2.605.
2. `w$ qH$dm gn: "Eogo{Z J^ranU| & pWamdco{Z AV:H$aUo &
Am{Wcm Vmo{M OmU| & _mZy B`o &&'- km 1.61. {edm` Zm_m{Wcm
(_wAm{X 21.41) _mohm{Wcm (_wAm{X 22.22) B. $no AmT>iVmV.
Am{WconU Z. 1. AgVonU; ApVd. 2. gnVm; WmoanUm; ^m` :
"EW OmUrd H$ar Vmo{M ZoU| & A{Wc|nU {_adr Vo{M CU| &'- km
9.368.
[g. ApV]
AmWwYwao A. gXgVnUo: "OoW MV` AmWwYwao & H$${Z A{gOo &'amkm 6.280.
AmWwaU Z. nhm : AW$U : "Vo Jmonmi Pmco OmUVo & Amnco
AmWwaUmdar &'- amgn 5.51.
AmX {d. AY. nhm: AX gm_m eX. AmXnmd; AmX_U.
AmX {H${d. Am_yi; ma^rMm; AmYrMm : "lmoVmMr d^mdZm AmX &
EoH$mo `oVmo H$dUhr ZmX & n[a V`mMm AW ^oX & ZmhtM V`m &&' {gg 3.
[g. Am]
AmX r. demMr _m{hVr; Am{X.
[g. Am{X]

AmX_mg

AmX, AdgmZ Z. Am{XAV; nwamdm; AmYma : "Amn`mg AmXAdgmZ H$moR>o H$mhr cmJoZm.'- _mgn_m 70.
AmXH$ nw. YmH$; ^rVr: "Ogr j{VOo MH$cm & d[a amhmoMm AmXHw$
AmJim & H$m cmoUmar Yma cmono Chmim & VoUo{M YmHo$ _mVJm &&'d 464.
AmXH$aUr r. _mJrc AmMaU; nyduMr H$Vr: "VrWdm{g gmJVm EoH$cr
gw{_ Vw_Mr AmXH$aUr &'- cm 91.
[g.Am+H$]
AmXH$d-H$md, AmXH$mdmo {d. A{YH$; JaOonojm OmV; {eH$
am{hcoco. (Hw$.)
[g. A{YH$]
AmXHw$a-H$a Z. AY; AYwH$; AYm^mJ.
[g. AY]
AmXIUm nhm: AXIUm: "~hH$nU ~h IXVr & ~h AmXIUm
~h _Vr &'- Xmg 5.7.35.
AmXIUonU Z. _mg`; of; EImmMo MmJco Pmcoco Z nmh`mMr
dmr : "AmXIUonU H$$ Z`o &'- Xmg 2.2.22.
AmXJr r. ZUX, Zd`mMr ~hrU.
[H$m. AmXJr]
AmXKa Z. Am{XKa; AmWmZ; nwamU{g jo : "Iw~ OwVuZo {H$m
amImdm ho nyduMo AmXKa &'- Eonmo 251.
AmXQ> {d. da; XS>nco Z OmUmao : "Vo{d B{X`o Im{V AXQ>| : Am_m
ZaH$ ^moJr'- CJr 510.
AmXQ {d. T>; ~cdmZ. nhm: AXQ> : "{Zim hUo _mPm nwaVm Amcm
drQ> & XoImoZr AmXQ> H$_ ~ir &&'- {ZJm 215.
AmXQ>Uo A{H$. X~Uo; {OaUo; H$_r hmoUo : "~wr ^_ gwQ>o eV Z dQ>o
YmoH$m gdo AmXQ>o &'- Xm{d 436.
AmXS>m r. JXu; XmQ>r.
AmXV r. gd`; ImoS> : "O`mOr qeXo `mg AmXV Aer hmoVr H$s
ZmZmZVa _wImda YmoVa KoD$Z jU^a S>moio MmoirV ahmdo.'- ^m~
15.
[\$m.]
AmXX r. g`m.
[\$m. AmXmX]
AmXZ Z. AmYU; ^mV B. {eOd`mg cmJUmao CH$ir Amcoco nmUr.
(Jmo.)[g. AmXhZ.]
AmXZ Z. Adc~Z; Aml`.
(Jmo.)
AmX~ r. AmXa`w$ Z_Vm; {e>mMma; Xa~mamVcr qH$dm d[a>mg_moa
nmim`Mr {eV : "qhXwWmZmVrc AmX~ hmoVr Vr'- Am^mi 10.
(dm.) AmX~ amIUo-_`mXm, g_mZ, {V>m gm^miUo.
AmX~V {H${d. H$>mZo; hiyhiy; gmdH$me : "Am~mMr AmB AmX~V
CR>cr'-~mam~ 32.
AmX~A{Q> r. (_Im~.) 1. N>mVrda d{VH$mH$ma hmV R>odUo.
2. _Im~mcm hmV R>odyZ _mamd`mMr CS>r.
AmX_Imoa {d. Za^jH$; _Zw`^jH$ : _Zw`m`m a$_mgmMr MQ>
cmJcocm (dmK) : "hr AmX_Imoa d{m ZmZm`m {R>H$mUt Cn
Pmcr hmoVr.' - IyZ H$s Am_h`m 831.
[\$m.]
AmX_mg nhm: AO_mg, AXmO

AmX_r

_amR>r eXH$moe & 271

AmX_r nw. _Zw`; _mZd; nwf (AmX_Mo deO); Bg_; _mUyg;


`$s.

[\$m.]

AmX_wao-_moao nhm: AX_wao


AmX_wgm {d. 1. _ypN>V; AY_ocm. 2. {Zgmhr; H$>r; {Zame: "Vmo
AmX_wgm Pmcm'- YJ 6.(d.)

[g. AY+_yN>m]

AmXa nw. 1. _mZ; lm; ny`~wr : "JwUm Z hUVm CUm A{YH$ AmXa|
amo{dVr &'- Ho$H$m 23. 2. (hS >r) drH$ma; gH$ma; hmoH$ma. 3. gX^md;
hmg; AmdS> : "Vgm aJ lr_V Ioico H${c`wJmV A{V AmXamV &'
- Eonmo 198. 4. (gm_m`V:) Jmad; gH$ma; dmJV; AmXam{V`.
5. AJ`.
AmXa nw. 1. Amd`H$ Jmo>; doigJ; VnaVm : "Eogmg amOlr _mZmOr
AmJao `mM|{h n Amhmg Amco `md$Z BcmO H$amd`mg AmXa
Omhmco.'- noX 34.32. 2. Y_, am>, Wmoa `$s, dS>rc _mUgo B.
Zm _mZ mdm. `m`m ~m~VrV Z_nUmZo dmJmdo Aer ^mdZm; ^$s$$:
"~mBgt Vo`mMm AmX$ gm{KVcm.'- crM 2.15.
AmXa nw. BN>m; Iw_Iw_r : "Imcr Ym_Yw_ H$amd`mMm AmXa Amho
hUyZ {c{hco Var Ym_Yw_ H$aUo hr H$m`} ^co _XmMr AmhoV'- do
4. g 1743.26.
[g.]
AmXaCnMma-_mZ-gH$ma nw. nmhUMma; _mZg_mZ; _mZ_amV~;
g^mdZm; AmgZ; A`wWmZ; ^moOZ dJao XoUo : "hXaArZo
c_UnVmMr ^oQ>r KoVcr. _ema{ZhoMm AmXaCnMma \$ma H$mht
Ho$cm.'- Eocog 1443.
AmXaU Z. ~h_mZ; g_mZ; AmXa; lm; AJ`.
(H$m|.)
AmXaUr` {d. ~h_mZmg `mo`; _mZ Xo`mg `mo`; g_mZZr`; AmXamh.
[g.]
AmXaUo {H$. 1. _mZ-g_mZ H$aUo; AmXa R>odUo. 2. drH$maUo, KoUo;
H$~yc H$aUo; _m` H$aUo : "Og| m{WVm{M AmX[ac| &' - _moEo{fH$$
1.30.3. (EImm Ym{df`r) hmVmV KoU;o nH$aUo, H$Vr H$a`mMo
_ZmV AmUUo: "Y[acm am` _ZmoaW `m _yT>|, Z dZdmg AmX[acm &'
- _mo^r_ 11.1.
4. R>adUo: "...CYmUr
H$$ AmXarcr &' - crM 1.36. 5. cmJUo; {ZKUo: "~rOo H$$O|
AmX[aco.'- crM 1.13. 6. Ama^ H$aUo : "Oo Vwdm EW AmX[ac| &
_mPmat{M &&'- km 2.91.
[g. Am+]
AmXaXmoXa {d. AYdQ> Hw$Q>coco -MoMcoco. (d.) [g. AY+X]
AmXa_wXmaV nw. AmXagH$ma : "`mMr ^oQ> Om{c`mda ~hV AmXa_wXmaV
H$$Z `mg _oidyZ `mdo.' - _qeH$m 314.
AmXam{V` Z. nmhUMma (^moOZmg~YrMm); AmXagH$ma. [g.]
AmXamOcr r. ^mdnydH$ dXZ; ^{$`w$ Um_.
[g.]
AmX$Z {H${d. 1. _ZmnmgyZ; AV:H$aUnydH$. 2. T> {ZM`mZo;
IS>gyZ; ImrZo; gm\$; MH$MH$sV. 3. _wm_. 4. AJ`mZo: "`m
nmXr gmYZmMo {d^$sH$aU d EH$sH$aU nm{hOo Ago X. {d. AmnQ>o
AmX$Z gmJVmV.'-AmKB 5.
[g. AmXa]
AmXaoIyZ A. AmdOyZ; _wm_; AmX$Z : "~m~y Ho$edMX goZ `mMr

AmXVa

Z`m Y_mda `m`mZo ht \$ma _ZZr` AgV. Vr ZoQ>rh d Amo{n{Z`Z


AmXaoIyZ {gM H$ar.' - _M 1.214.
(H$m|.)
AmXe nw.1. MmJ`m AmMaUmMm; EImm {df`mVrc lo>nUmMm
Z_wZm; `mMo AZwH$aU H$amdo Agm _mUyg, Ago `o`, C{> B.
2. {H$mm; Z_wZm. 3. EImm JWmdarc Q>rH$m; ^m`. 4. Amagm :
"AYmg AmXe Ogm {XgoZm &'- gmh 2.12.3 [g. Am+e]
AmXeA~mar r. AmaemMr A~mar : "JOn>r AmXeA~mar &' Eonmo 266.
AmXe{Z> AmXemda AmYmacocm.
AmXe n[ad{VV Z. ({dA.) AmdVZm`m g`oV ~Xc H$$Z
hmoQ>O
o _`o Ano{jV Agm ~Xc H$a`mH$[aVm Cn`mo{Ococo Z_wZXo ma
CnH$aU.
[g.]
AmXecjr {d. (Vd) AmXe {df`H$, AmXem}_wI.
AmXedmX nw. AmXemdarc {Z>m; AmXemMo AZwgaU H$a`mda ^a
XoUmao _V; `o`dmX; H$nZm{Z> {dMma; H$go Amho, `mnojm H$go
Agmdo `mg~Yr Ho$cocm {dMma.
[g.]
AmXedmXr nw. (Vd.) AmXedmXm`m _VmMm nwaH$Vm. [g.]
AmXcXmoXc {H${d. BH$S>o {VH$S>o H$aUo; Imcrda H$aUo; hcdUo; KmoiUo
: "\w$Q>mUo AmXcXmoXc Ho$co OmVrc.' - dmZJr 50.
AmXcm amJoVrc n{hcm qH$dm gdmV nwT>Mm, Ama^rMm, AmYrMm,
AJmoXaMm.
AmXdS> Z. Mm_S>r amn{d`mgmR>r nmUr R>od`mMo Hw$S>. (Hw$.)
AmXdgmU r. Amem; \$m`Xm; \$c; n[aUm_.(Jmo.)
[g. Am{X+AdgmZ]
AmXdoMmo-AmXdmo {d. 1. W_, n{h`mZo n[aM` Pmcocm, W_
n[aM`mMm. (Jmo.) 2. An[a{MV.
[g.AmdV]
AmXgyZ {H${d. AmdOyZ; hQ>Hy$Z.
AmXgoar r. nhm : AS>eao r : "ha{OZg `oBc `mMr AmXgoar `mdr.'
- nogmn 76.
AmXi nw. r. 1. Y$m; hocH$mdm; Kmd. "{df`mMo AmXi amoH$S>o &
MwH$dy{Z YS>nwS>o & H$m{T>Vr Vram &' -E^m 2.316. 2. Pm|~r; PwO;
Q>$a; hmVKmB : "_J Xmoht Xim AmXiw Omcm & Vmo Hgm gmJm &'{ed 1041.
AmXiAmnQ> , AmXiCnQ> , AmXiC\$i , AmXiYmo n Q > ,
AmXimAmXi r. amJm`m ^amV MrOdVyMr \o$H$m\o$H$, XJm,
qYJm_Vr. m`mZo dVyMr (^mS>mMr) \o$H$m\o$H$.
AmXiUo A{H$. OmoamZo AmnQ>Uo; AmKmV hmoUo; VwQy>Z nS>Uo.
AmXiUo C{H$. 1. H$mogiUo; YS>H$Uo; WS>H$Uo; AmnQ>Uo. 2. MmcyZ
OmUo; VwQy>Z nS>Uo, OmoamZo hm H$aUo. B. (c.) AYmernUmZo ImUo;
(XmVmImcr) aJS>Uo.
AmXimAmXi r. _mam_mar; PQ>mnQ> : "^mJS>MwS>r Km`mi hmoVm
AmXimAmXi Pmcr &&'-_~ 48.
AmXVa {d. AmJmD$.
(Jmo.)[g. Am{X+AVa]

AmXm

272 & _amR>r eXH$moe

AmXm nw. AmdH$; Cn. nhm : AXm : "Xwgmcm {_imoZ IM ^mar


Pmcm, AmXm Zmht'- Eocog4.1833.
AmXmVm nw. ngo KoUmam; XmZ drH$maUmam; YZmXoe qH$dm ngm {O`m
Zmdo {Xcm OmVmo Aer `$s.
[g.]
AmXmZ Z. 1. Hw$`moJ; Aew^gyMH$ gJ. 2. (c.) `mVyZ {Z^mdUoOJUo H$R>rU Agm AmOma qH$dm AnKmV; nwZO_ XoUmao gH$Q> :
"`m ^mo{Jcr AmXmZ| & J^dmgr Anma &' - _waew 425. ([H$. `oUo,
OmUo, MwH$Uo, Q>iUo, H$aUo.)
[g.Am+YmZ]
AmXmZ Z. KoU;o drH$maUo; ~ioM XoU;o {_idUo.o
[g. Am + Xm]
AmXmZXmZ Z. XodKod; {d{Z_`; XiUdiU.
[g.]
AmXmnmdVr r. (gmdH$mamg) H$mhr amoI d H$mhr hdm`mZo {Xco`m
aH$_oMr nmdVr. ^aUm Ho$cocr nmdVr. a$_ AXm Ho$`mMr nmdVr.
AmXm~ r. 1. dXZ; _wOam ({H$. ~OmdUo) : "gdmZr AmXm~
~Omdcr.' - Eo{Q> 1.12. 2. ^oQ>rMo Odmhra, AcH$ma, ZOamUm :
"Zdm~mZr _mo`m`m H$R>m VrZ d {OJm H$cJr dJao AH$am AmXm~
BZm`V Ho$co.'- _Bgm 5.191.
[\$m. AX~]
AmXm~ AO r. 1. dXZ, _wOam. 2. ^oQ>r`m doir gcm_ H$amd`m`m
doir hUmd`mMo eX.
AmXm~~XJr r. dXZm; A{^dmXZnydH$ {dkr : "AmXm~~XJr Eogr
Oo'- Eocog 11.5918.
AmXm_ nw. 1. ~m`~c_Yrc g>r`m Cnmr`m H$WoVrc nW_ _mZd.
2. `oew{V : "`mZo (XodmZ|) `mg AmXm_ ho Zmd {Xco.'- Cn
6.2.
[B. AS>_]
AmXm` nw. Z\$m; \$m`Xm; {_iH$V. nhm : AXmB
[g.]
AmXm`H$ JhU H$aUmam; drH$ma H$aUmam.
AmXmar r. ^S>mam R>od`mMr H$mVS>mMr {nedr.
(_mU.)
AmXmd nw. AS>_; AmX_ : "Xod| Am{Xnwgw AmXmdmo a{Mcm & Amnwc|
{Vd$nr K{S>cm &' - {H$nw 1.32.
AmXmd nw. herc; \$m`Xm; AmXm.
(Jmo.)
AmXmdc r. 1. Xmof; Ami; Xmofmamon. 2. Jwhm; O~m~Xmar : "gQ>mdQ>m
H$$Z Amncm CcJS>m H$$Z AmXmdi Amhmdar KmcyZ Joco.'noX 3.102.[\$m.] (dm.) AmXmdc KmcUo - Amamon H$aUo; Vw\$mZ
`oUo : "Xa~mar AdmVa JhW _S>ir nw` IM H$$Z AmXmdcr
KmcrV AmhoV.' - d. 4 g 1745.4
AmXmimo-Xmoir-Xmoimo r. {dir; {H$gUrgh {dir.(Jmo. Hw$.)
Am{X-Xr r. 1. Ama^; CJ_; _yi; ma^; n{hcm ^mJ : "hUmo{Z
Zmhr Eo{g`m ^dm & Am{X H$Mr &' -km 15.235. 2. CX^d; Cnmr;
_yi Cn{mWmZ. 3. (c.) ImU; Pam. 4. _mcoVrc n{hcr g`m
qH$dm dVy; (crioMm) _Wim, erfH$ : "crim{M`m Am{X Ho${c`m.'
- km 12.15 (J.) loUrVrc W_nX. 5. de; M[a.
{d. 1. _wI; AJUr. 2. gm_m{gH$ eXmV `m eXmMm _yi AW
H$m`_ amhVmo Var VoWo B`mXr Agm `mMm {deof AW hmoVmo. Ogo :BmXr Xod; a^mXr {`m, H$m_H$moYcmo^mXr f{S>n.y 3. gm_m{gH$ eXmV

Am{X`mMr N>r

`m eXmg H$ ``hr cmJVmo. Ogo:-AH$mam{XH$ dU, ~mUm{XH$


OmVr, AmH$mem{XH$ ^yVo. gm_m. eX - Am{XH$m`, Am{XXod,
Am{XY_, Am{X^mfm B.
[g.]
Am{XAdgmZ {H${d. AmV; Ama^mnmgyZ AIoan`V : "{V_mOr
`H$Q>m{ `mZo enWnydH$ _S>imV C^o amhZ Am{XAdgmZ H$arZm
(hH$sH$V) gm{JVcm.' -Eocog 8310.
Am{XAV nw. Ama^ Am{U eodQ>; ma^ Am{U g_mr; Adc Am{U
AIoa; e|S>m Am{U ~wS>Im.
[g.]
Am{XH$ {d. A{YH$; OmV, "Eog| Vo {ZO R>odU| & H$Xmnr nmcQ>mo ZoUo &
AWdm Zho Am{XH$ CU| & ~hVm H$mi| &'- Xmg 1.9.9.
Am{XH$$Z {H${d. EH$m g_wXm`mVrc H$mhr {dd{jV dVy _wI Y$Z
Vr dVy W_ Ago g_OyZ Vr d `m~amo~a BVa; B`mXr, dJao.
Am{XH${d-dr {d. nw. 1. n{hcm H$dr, H$m`H$Vm. 2. (c.) lo>,
Am H$dr; ~Xod, dm_rH$s `mZm Am{XH$dr hUVmV. [g.]
Am{XH$maU Z. {ZXmZ; Am~rO; n{hco H$maU; _w` H$maU; {dd
`mnmgyZ {Z_mU Pmco Vo Vd.
[g.]
Am{XH$mcrZ {d. \$ma mMrZ.
Am{XHw$_mar r. XwJm Xodr : "Am{XHw$_mar `oD${Z OmU & H$Umgr Voc
cmdr AmnU & ~mYmo{Z `mMo H$H$U & Ord| Ord hUVgo &'-Ed
15.73.
[g.]
Am{XJmXr r. _yi {ghmgZ, V$; am`gWmnH$mMr JmXr qH$dm
V$; _yi WmZ; nrR>.
Am{XJW nw. erI cmoH$mMm _w` Ym{_H$ JW. `mgM JWgmho~
hUVmV. JW `m ZmdmZohr `mMm CoI hmoVmo. hm JW dmMUm`mg
JWr hUVmV.
[g.]
Am{XKamU o Z. 1. d e mMo _y i Mo Hw $ Q> w ~ ; AJXr n{hco Hw $ Qw > ~ .
2. g WmnH$mMo , _yi nwfmMo Jh qH$dm Hw$Qw>~. [g. Am{X-Jh]
Am{XOrd nw. (m{U.) gdmV Imc`m H$moQ>rVrc EH$noer` mUr, ho
gy_XeH$ `mVyZ nm{h`m{edm` {XgV ZmhrV; _yc$n mUr.
Am{XV {H${d. W_V:; Ama^mnmgyZ; n{h`mnmgyZ; _wimnmgyZ;
CJ_mnmgyZ.
[g. Am{XV:]
Am{XV nw. gy`.
(Jmo.)[g. Am{X`]
Am{XVd Z. _yi Vd.
[g.]
Am{XVdm nw. Am{X`dma; a{ddma.
[g. Am{X`dmga]
Am{XVmc nw. (gJrV) gJrVmVrc EH$ Vmc. {deofV: Xm{jUm`
gJrVmV `mMm dmna hmoVmo.
[g.]
Am{X` nw. 1. gy`; a{d : "dram`m A{^_mZm Pmcm AV & _m`mht
Amcm Am{X` &' - Ed 7.64. 2. ~mam Am{X` (XodVm). YmVy,
{_, A`_Z, , dU, gy`, ^J, {dddV, ndZ, g{dV, dQ>Q>
d {dUy hr ~mam _{h`mVrc gy`mMr ~mam $no AmhoV. 3. A{X{V
nw; (gm_m`V: XodVm qH$dm Xod.) 4. gy`\y$c : "Am{X`mMr PmS>| &
gXm g_wI gy`mH$S>o &'- km 18.865.
[g.]
Am{X`mMr N>r r. Ai~o; EH$ dZnVr.

Am{X`mMr Vwig

_amR>r eXH$moe & 273

Am{X`mMr Vwig r. VwiergmaIr EH$ dZnVr.


Am{XYZ Z. (J.) J{UV qH$dm ^y{_VrloT>rVrc W_nX. [g.]
Am{XZm nw. ewH$dma.
[Aa.]
Am{XZmW nw. 1. eH$a : "XodmMo XdV & VwO Z{_c| Am{XZmWo & `o dmo
H$nmdVo & ^moJm _m`m YmdV &'- VwJm 286. 2. ZmWnWmMm
gWmnH$; _N>oZmWmMm Jw$ : "Z_H$ma _mPm V`m Am{XZmWm &'ZmWZm_mdcr.
[g.]
Am{XZmam`U nw. Am{XH$maU; ^JdmZ {dUy; jrag_wmV eofmda {ZOcoco
^Jdd$n : "na~ AgVm {ZMc & VoW| gH$n C{R>cm MMi &
V`mg ~mo{cO| Ho$di & Am{XZmam`oU &'-Xmg 13.3.3.
[g.]
Am{XnX nhm: Am{XYZ
[g.]
Am{XnMmV {H${d. 1. Oam AcrH$S>o ncrH$S>o; AmOy~mOyg;
Odinmg; AmJo_mJo. 2. cdH$a qH$dm Ceram; H$mhr {Xdg AJmoXa
qH$dm H$mhr {Xdg ZVa. 3. AVmdV; EH$mV EH$ {_giyZ.
4. CcQ>mnmcQ>; BH$S>Mm {VH$S>,o {VH$S>Mm BH$S>;o H$_a{hV. [g.]
Am{XnrR> Z. XodVoMo _yi WmZ; ma^rMo {R>H$mU; AmWmZ. [g.]
Am{Xnwf nw. 1. na_oda : "V| XoImo{Z Am{Xnwf & {dp_Vw &'- km
1.159. 2. _yi nwf; Hw$imVrc n{hcm nwf.
[g.]
Am{XnW$aU Z. (agm.) m{UO qH$dm CX{^O nXmWmMo _w` KQ>H$
EH$_oH$mnmgyZ doJio H$aUo.
Am{X{~Xw-Xy nw. (J.) gX^`yhmMo WmZ Xe{dUmam AmYmaq~Xy.[g.]
Am{X~rO Z. `m`mnmgyZ {dd {Z_mU Pmco Vo Vd. _yi CJ_,
H$maU, Vd; Am{XH$maU; na_oda; nUd; Am|H$ma: "Vo {_`m
lrJw$H$nm Z{_c| & Am{X~rO &'- km 1.20.
[g.]
Am{X^md nw. dV:Mr BN>m; oaUm : "O`mMo{Z Am{X^md| & ho am>a
`{Oc| Xod|'- kmn 1046.
Am{X^yV gy_ nM_hm^yVmnH$s n`oH$.
Am{X^ad nw. _m`m; nameVr; MV`.
[g.]
Am{X_ {d. 1. n{hcm; _yiMm; Am; mW{_H$ d$nmVrc,
A{dH${gV. 2. Amo~S>Ymo~S>; gH$ma Z Pmcocm; AgH$V.
3. (m{U.) earam`m _`aofo`m Odi AgUmam. 4. (d.)
AmpWVrVcm; n{h`m nm`ardarc (dMm, noer).
[g.]
Am{X_J {H${d. 1. Ama^r qH$dm _mJmhZ; cdH$a AWdm Ceram;
AmYr qH$dm ZVa. 2. nwT>Mm _mJo _mJMm nwT>o; CcQ>gwcQ>.
Am{X_`mVa{hV {d. `mcm ma^, _`, eodQ> `m VrZ AdWm
ZmhrV Agm (na_oda).
[g.]
Am{X_ nyOmgXm` nw. (g_mO.) Am{Xdmgr g_mOmV $T> Agcocr
{ZgJnyOm; g_mOmVrc JyT>o, gy`, MX, drO, dj, mUr B. Mr nyOm
H$a`mMm KmV.
[g.]
Am{X_ $n Z. Ama^rMo $n; W_ Z_wZm; n{hcr n{VH$Vr. [g.]
Am{X_ g_mO nw. (g_mO.) gH$VrMo d g`VoMo gH$ma Z Pmcocm
g_mO; amZQ>r g_mO; {dH$mgm`m W_mdWoVrc g_mO. [g.]
Am{X_ gK nw. (m{U.) A{Vgy_ m`mMm gK; JmoS>o d Imao nmUr,

Am{Xey`

nmUWi O_rZ Am{U Amocm Hw$OH$m nmcm `mV _w`V: ho mUr


[g.]
Cn hmoVmV. nhm: Am{XOrd
Am{X_ gm`dmX nw. g_mOm`m mW{_H$ AdWoVrc g_Vm _mZUmam
{dMma; g_mOm`m nmW{_H$ AdWoVrc dJ{da{hV g_mOm g~YrMo
{dMma.
[g.]
Am{X_i nw. g{>aMZo`m doir _m`o`m V_mo^mJmVyZ ~mhoa nS>`mda
OrdmZo cmdyZ KoVcocm _i : "Vgm na_odandmr Ordm{g Am{X_iw
cmJcm Ago'- nm 19.
Am{X_mVm r. (CI.) r XodVoMr mMrZV_ {V_m. hr ~hYm
_mVrnmgyZ ~Z{dcocr Ago. {ZgJmVrc gOZe$sMo VrH$. [g.]
Am{X_mZd nw. Ama^rMm _mUyg; gdmV mMrZ _mUyg.
Am{X_mZd `wJ Z. _Zw`m`m mW{_H$ dm nma{^H$ AdWoMm
H$mcIS>.
Am{X_m`m-_mVm r. 1. Am{XH$Vr; _yi_m`m; {dd {Z_mU
H$aUmar e$s; gd ggmamcm, nMmcm H$maU^yV Aer XodVm.
2. Am{XnwfmMr r; nmdVr; e$s : "Vy{ M Am{X_m`oMm {ZOda &'h[a 1.2
[g.]
Am{X_y{V-Vu r. 1. _yi nwf; Bda; Zmam`U: "Am{X_yVu {ZpMVm &
hmoV| dQ>ne`Zt &' -JwM 2.40. 2. lrH$U : "ho_ qghmgZt
Am{X_yVu & ~gcm Ago ghO pWVr &'- Ed 3.21. [g.]
Am{X_yc Z. (dZ.) W_ _yi; ~rO $OVmZm Amcoco _yi. [g.]
Am{Xag nw. (Ord.) OrdZag; Ordag.
[g.]
Am{XamOm nw. n{hcm gWmnH$ amOm. (am`WmnH$ n{hcm nwf).[g.]
Am{X[a{-r r. gnmr; g_r : "OohmV| JhXodVm Am{X[ar &&'amkm 6.445.
Am{X$n Z. _yi $n; _yc n{V_m; _yi Z_wZm.
[g.]
Am{Xaofm r. (J.) gX^mgmR>r KoVcocr aofm.
[g.]
Am{Xc, AmXrc {d. n{hco; _yiMo; W_Mo; AdcMo : " Ogm Xrn|
Xrnw cm{dOo & VoW AmXrc H$moU h| Zmoi{IO| &'- km 9.428.
[g. Am{X]
Am{Xc nw. `m`mYre.
[\$m.]
Am{XdXZ Z. J{UV qH$dm ^y{_VrloT>rVrc XmoZ Q>mHo $m`m nXmnH $s n{hco
[g.]
nX. nhm : Am{XYZ
Am{XdVw r. Am gd : "AmnctM AmnZ Vw{V H$ar & Am{XdVw
Oo &'- F$_ 431
Am{XdV {d. 1. _yiMm; n{hcm; Am{Xc. 2.(c.) {_amgXma :
"_hmgwIjot & Am{XdV &'-km 6.449.
Am{Xdmgr nw. (g_mO.) 1. _yiMo a{hdmgr; _yiMr O_mV; mW{_H$
AdWoVrc cmoH$. 2. ^maVr` g{dYmZm_mUo "AZwgy{MV O_mVr'V
g_m{d> Ho$coco cmoH$; S>m|JaX`mV amhUmao cmoH$.
[g.]
Am{Xe{$-$s nhm : Am{X_m`m
Am{Xeara Z. qcJXoh.
Am{Xey` Z. 1. Am{Xe$s; _m`m: "^ao Am{Xey`mMm Jm^mam &

Am{X>

274 & _amR>r eXH$moe

ZmUo`mgr &'- km 7.24. 2. _wimV `m doir H$mhrM ApVdmV


ZhVo Vr AdWm. 3. AmH$me. 4. Am{Xg{> Oc.
[g.]
Am{X> {d. 1. Amkm, hHy$_ Ho$cocm; gm{JVcocm; Amk; H${WV.
2. (J.) Xwg`m`m WmZr `m`mEodOr KmVcocm.
[g.]
Am{X> nXmW nw. EImm dVy~c `oUmar Xwgar dVy; ~Xcr nXmW.
Am{XgH$n nw. ~m`m {R>H$mUr Cn hmoUmar, "EH$mo @ h ~h`m_' (_r
EH$ Amho, AZoH$ Agmdo) hr _yi, n{hcr BN>m : "n {Z{dH$nm{M`o
~aS>t & \w$Q>o Am{XgH$nmMr {d$T>r &'- km 8.22.
[g.]
Am{X{g {d. ma^r Agcoco; emdV.
[g.]
Am{X {gmV nw. (`m.) _yi {gmV.
Am{Xgmo`am nw. n{hcm gmo`am, ZmVcJ; Bda.
AmXr {H${d. AmYr; W_; AJmoXa.
eA. nydu; nyduMm; _mJMm.
[g.]
AmXrH$a-H$mar nw. A{YH$mar; gw^oXma.
[g. A{YH$mar]
AmXrMo{~Xr-AmXr{~Xr {H${d. 1. gdm`m AmYr; gdm`m AJmoXa,
cdH$a. 2. nwH$i AJmoXa; ~`mM AmYr.
[AmXrMo {.]
AmXw nw. gmIir.
AmXw\$ Z. _moR>r {IS>H$s.
(Jmo.)
AmV {d. 1. AmXa Ho$cocm; _mZ {Xcocm. 2. drH$ma Ho$cocm; JhU
Ho$cocm (ZOamUm, ~jrg B.)
[g.]
AmXo {d. AY}.
(Jmo.)
AmXo` {d. Jm; _m`; g_V; drH$ma H$a`mg `mo`.
[g.]
AmXoe nw. 1. Amkm; hHy$_; \$_mZ; {dYr; {Z`_: "Xmg hUo AmXoe
V`mcm &'- Xm{d 274. 2. CnXoe. 3. A{VXoe `m AWu MwH$sZo
`moOcm OmVmo. 4. H$mZ\$mQ>o; ZmWnWr (Jmogmdr) cmoH$ nanamg
Z_H$ma H$aVmZm Cn`moJmV AmUVmV Vmo eX : "Acj AmXoe
OnVgo &' - Zd 8.110. 5. (^mfm) _yi Ajam~c Xwgao `moOco
OmUmao Aja ({V{ZYr). 6. ~Xcr dVy, nXmW; {V{ZYr.
7. (amOZr{V) hHy$_; Amkm; \$_mZ.
[g.]
AmXoeH$ nw. (`mnma.) hS>r ({dn) H$mT>Umar `$s qH$dm gWm;
hS>r cmJy H$$Z ngo KoUmam.
[g.]
AmXoeZ Z. (J.) Xwg`m`m OmJr `m`mEodOr Kmc`mMr {H$`m. [g.]
AmXoeH$aU Z. ^mfoVrc dZrg hmoUm`m {dH$Vr~cMo {ddoMZ.
AmXoeYmZ {d. (^mfm.) `mV eXmMr $no ~XcVmV Aem g``r
^mfm (gH$V, cQ>rZ B.)
AmXoe^J nw. Adkm; hHy$_ Z _mZUo; AmkooMo CKZ H$aUo. [g.]
AmXo{eH$m r. `m`mc`mV hOa amh`mMm hHy$_ XoUmao n. [g.]
AmXo{eVr nw. (`mnma) hS >r `m `$s`m qH$dm gWo`m Zmdo H$mT>cr
OmVo Vr `Vr qH$dm gWm. `m`mda hS>r cmJy H$am`Mr Vr `Vr
qH$dm gWm.
AmXog nw. AYm {Xdg.
(Jmo.)[g. AY+{Xdg]
AmXog nw. OmoJr EH$_oH$mZm H$aVmV Vmo Z_H$ma : "OmoJw Zmhr & OwJwVt
Zmhr & grjm Zmhr & AmXogw Zmhr'- crMny 206.

Am_mmnoer

AmXogyX {d. hVJV; O_m: "`mUr OJZmW {M_UmOrg Amkm Ho$cr


H$s cmI n`mg Vwhmg AmXogyX Omhc| Agoc V| dOm H$$Z ~mH$s
EodO KoU|.'- _Bgm 3.32
AmXM nw. Xmdmr: "AmXM dS>dmZiw : XmZdmgr' -{ed 715.
AmXmo Z. AmXm Zj.
(Jmo.) [g Amm]
AmXmoJa {H${d. AJmoXa.
(Jm.)[g. AmXm]
AmXmoS> {d. AYmer; hmdam; ImXmS>; AYmoS>r.
(Jmo.)
AmXmoS>m nw. AYmer; ImXmS>. nhm: AmXmoS> : "AmXmoS>m Cnmer
AmXmoS>`mMm Ord Q>moncrnmer.'- Ehmoam 6.11.
AmXmoiUo {H$. nhm: AmXmoiUo : " Vo`m nmdZmMo{Z ~i| & AmXmoiwZw
~IoAmMo Q>mio &'- {H$nw 4.97.
AmXm|Xr ImMa; ImadQ eoVmMm VwH$S>m.
(Jmo.)
AmXmo {H${d. W_ma^r; gwdmVrg; Ama^r; n{h`mZo; AJmoXa[g.]
Am {d. 1. n{hcm; Ama^rMm; AJmoXaMm; CnH$_mg gwdmV H$aUmam
(doi, Wi g~Yr). 2. _w`; _wI; gdm}H$>.3. AmXr; ^{V.
nw. 1. Am{Xnwf; na_oda : " Z_moOr Amm &' -km 1.1.
2. Kam`mMm _yi nwf.
[g.]
AmA Z. (mUr.) AZ{cHo$Mm OR>amZVaMm ma^rMm ^mJ.[g.]
Am Eo{Vhm{gH$ `wJ Z. (nwam.) B{Vhmgnyd H$mcIS> d Eo{Vhm{gH$
H$mcIS> `m`m _Ycm H$mcIS>. (`mV m_w`mZo ^maVmVrc hanm
gH$VrMm (B.g. ny. 3000) g_mdoe H$aVmV.)>
AmH${d-dr nhm: Am{XH$dr
AmH$maU nhm: Am{XH$maU
Am H$m` Z. (g_mO.) EImm g_mOmon`moJr H$m`mMr gwdmV, Ama^,
Ama^rMo H$m_, CnH$_.
[g.]
AmJmoXmZ Z. _w` AZw>mZ H$a`mnydu m`pMmmVrc EH$ {dYr
hUyZ H$amd`mMo JmBMo XmZ.
[g.]
AmJh nw. n{h`m W_ EImm{df`r AgUmar, hmoUmar ^mdZm,
Jh, R>gm, nydJh.
AmOZZnoer r. (d.) JwUgymMo {dH$gZ H$aUm`m noer. [g.]
AmOVw-Vy nw. (m{U.) nhm: Am{XOrd
AmZmS>r r. (`mo.) nhm$: ZmS>r ZD$ ZD$ ZjmMm EH$ Aem
EHy$U Zjm`m VrZ ^mJmnH$s n{hcm ^mJ.
AmnU Z. (dZ.) nydnU; n{hco nmZ; X{cHo$ZVaMo (n{hco) nmZ;
Am{XH$moaH$mnmgyZ ~Zcoco nmZ.
[g.]
AmnrR-WmZ 1. gXm`mMm ma^ Pmcoco {R>H$mU. nydOmMr ^y_r
qH$dm Wi. 2. XodVm OoWo W_ AdVrU qH$dm CncY Pmcr Vo
WmZ. 3. mMrZ d ny` Ago jo, ZJa, Wi.
[g.]
Amnwf nhm:Am{Xnwf
AmndVH$ nw. EImm Jmo>rg ma^ H$aUmam; W_ gw$ H$aUmam;
CnH$_ H$aUmam.
[g.]
Am^yU nw. (d.) AJXr gwdmVrMm _oQ>PmoAZ nmoH$ir`w$ J^.[g.]
Am_mmnoer r. (d.) Zoh_r`m a$m_`o Agcocr \$ma n[an$

Am_i

_amR>r eXH$moe & 275

Zgcocr H$Urnoer; noerX`m`m H${UH$m`Zm_wio Vr doJir AmoiIVm


`oVo. `mMo H|$ d$JWr`m AmH$mamMo AgVo.
[g.]
Am_i nw. nhm : Am{X_i
Am_w{V Z. (J.) _w{V-H$co`m mW{_H$ AdWoVrc hUOo B.
g. 1870 nyduMr _amR>r ^mfoVrc nwVHo$.
[g.]
AmdUmJ_ (gmg.) nhm : AmdamJ_
AmdoX nw. F$doX.
AmdoXr {d. F$doXr emIoMm. - JwM 17.17
AmdZmJ_ (gmg.) nhm: AmdamJ_
AmdamJ_ nw. (^mfm) Cma gwc^nUo H$aVm `mdm hUyZ eXm`m
Ama^r OmoS>co OmUmao Aja; OmoS>cm OmUmam da. CXm. Hy$$ >
BHy$$, Hy$c > BHy$c.
[g.]
AmkmZ Z. 1. ma^rMo, _yi kmZ; ehmUnU. 2. CnOV, AJMo
AWdm OmVrMo ehmUnU; Zg{JH$ ~wr. 3. _yi H$nZm. 4. ZdrZ
emoY, e$c; mW{_H$ `w$s, `w$s.
[g.]
AmH$ nw. (J.) am{eH$mVrV n{hco nX.
[g.]
AmV nw. Ama^ Am{U eodQ>; gnyU; g_J : "~mo{c{cmo AmVt &
na_m_m{WVr {ZO~moYy &' - E^m 1.197. nhm: CnO{ZnO
{H $ {d. Ama ^ mnmgy Z eo d Q> n ` V ; Adc AIo a ; AWnmgy Z
B{Vn`V.
[g.]
Amm nw. Z\$m; \$m`Xm. nhm : AXm
AmmMma nw. nydmnma MmcV Amcocr $T>r, ar{V[admO; d{hdmQ>.[g.]
Ammja_wm r. ImOJr _mcH$s Xed`mgmR>r dmna`mV `oUmam,
EH$mV EH$ Jw\$cocr, ZmdmMr Ammjao Agcocm {e$m. [g.]
Ammjag`moJ nw. g{j ZmdmMm {e$m, AmH$Vr; EH$mjar {e$m.
_yi EH$mjar ghrMo {Mh; XmoZ qH$dm A{YH$ Ajao EH$_oH$mV JwVdyZ
V`ma Ho$cocr AmH$Vr. AJR>r, {e$m B. da H$moaVmV.
Ammjag k m r. Ammjao EH$ H$$Z hmoUmao Zmd. CXm.
_gmn=_hmam> gm{h` n[afX.
[g.]
Ammjar r. Amn`m gnyU ZmdmVrc eXmMr Ama^rMr Ajao
{_iyZ hmoUmar dmjar. CXm. J{X_m = JOmZZ {XJ~a _mS>JyiH$a.
AmY {d. AJmY : "AmY AJmoMa & ~m{XH$m'- F$_ 772.
AmY {H${d. Imcr : "^ma| Yam ho AmY OmD$ nmho &' - Xm{d 127.
[g. AYg]
AmY {d. AY}; Anwao : "hao M_m AmYm Eogm & dm{hOV Ago {eagm &
{ZaVa &' - amkm 9.482.
[g. AY]
AmYS>Uo {H$. Iyn OodUo; AYmernUmZo ImUo. (d.)
[g. AX]
AmYS>m {d. _yI; AS>mUr; AYdQ>: "ZH$ar Vmo AYS>m XwamJhr &' Xm{d 2.49.
[g. AY]
AmYU Z. 1. {dVdmda Vmn{d`m_wio H$T>V hmoD$Z CH$iy
cmJcoco nmUr; CH$i`mgmR>r {dVdmda R>odcoco nmUr: "O[a
A_V Kmcy AmYUm & H$mnw _oiC BYZm &' - F$ 51. 2. `m

AmYm

H$maMr nm`mMr AdWm; CH$ir; H$T> ({H$. `oUo). 3.Jyi,


H$mH$dr dJao H$[aVm H$m{hcrV H$T>`mgmR>r KmVcocm CgmMm
ag. 4. (c.) am`, EImXm H$ma^ma, ggma B`mXr `dpWV
Mmc{d`m{df`rMr O~m~Xmar qH$dm ^adgm (gm_m`V:) AmoPo;
^ma ({H$. R>odUo). : "{d>camd H$moaoJmdH$a Amco AgVm H$ama
H$$Z Joco AmhoV. `mdar `mUr AmYU R>o{dco Amho.' - noX
8.45. 5. {dg~UyH$; ^adgm. nhm : AmYmU [g. AmXhZ ]
(dm.) {OdmdaMo AmYU CVaUo - Amco c o _mo R > o g H $Q>
Amnmo A mn Zmhrgo hmo U o ; Q>iUo . AmYU {Zd{dUo _H$agH$mVr`m {Xder gwdm{gZr rZo ~mUm`m Kar OmD$Z
`m`m Mw c rda R> o d co `m AmYUmV (^mVm`m ^m S > mV)
gmo`m$`mMm VwH$S>m KmcyZ VmXyi daUo.
AmYU An_`y.
AmYUUo {H$. AmYU `oUo; CH$is `oUo.
AmYYUr {d. AYdQ> Oodcocm; AYnmoQ>r; AYV : "AmYYUr H$Xm
Zy{R> &'-km 16.30.
AmYn{cn {d. AYdQ> ^mOcocm; hmoanicocm : "AmYn{cqn VdH|$ &
B{`o Y[acr &' -amkm 12.46.
AmY_U nhm: AX_U
AmY_` Z. H$OXmamMr n[apWVr, Hw$dV.
AmY_wgm {d. AY_ocm; AmX_wgm: "`mMm Ord AmY_wgm Pmcm.'O_m 14.
AmYaUo {H$. AmXaUo; drH$maUo : "Vmo hmodmdmo`m ^Vm$ & AmYarcm
Zo_ AmM$ &'- lrH$M 11.8.
AmY$Z {H${d. hQ>Hy$Z
AmYc Z. {nVioMo nmVo`mgmaIo C^Q> ^mS>.o `mMm Cn`moJ Yma H$mT>VmZm
H$aVmV.
(Im.) [g. Am+Ym]
AmYcm nw. EH$ ngm. nhm: AYocm (Im.)
[g. AY]
AmYcm r. AYmocr; XmoZ eoamMo _mn: "AmYcmZr Ira, Jmd^dVo
\$sa.'- Ehmoam^m 6.5.
AmYcm {d. nyduMm; n{hcm. nhm: AmXcm : "AmVm hmoVm{V AmYc| &
H$U_yVucmJr &'- km 11.606.
[g. Am{Xc]
AmYcm-AmYcmo nw. AYocm; {~Z{dfmar gmnm`m OmVrMm mUr.
AmYd r. CH$Q> BN>m: "\$im{M`o AmYdo & Eog| H$_ H$ar &'- km 5.73.
AmYdS>r nhm : AYmoS>r. neyMo H$mVS>o. [amOH$moe gnm. _amR>o.]
AmYV {d. nw. hrZ VrMm: "Eogm Om`Y AmYVw: d[a ^damoJr JhVw'
- F$d 7.
AmYim {d. `mVrc nmUr AmQ>co Zmhr Agm H$modim (Zmai).
(H$m|.)
nhm : AmS>ga
AmYVa {H${d. AYmr; da`m da; AYdQ> : "H$mZmMo{Z Jdmjma| &
~mocmM| ap_ AmYVa| &'- amkm 7.195.
AmYm {d. AYm; {Z_m: "ha| M_m AmYm Eogm & dm{hOV Ago {eagm &'

AmYm

276 & _amR>r eXH$moe

- km 9.486.
[g. AY]
AmYm nw. ^mon`mMm Vw~ m : "EH$s XmoUm AmYmMm _Yw Kmcr{V'- crMny 41.
AmYmBUo {H$. {^Uo : "_`y{g AmYmBc| &' - amkm 13.24.
AmYmQ>r r. (AmKmQ>r~c MwH$sZo `moJ). EH$ dm. nhm: AmKmQ>r :
"hmVt KoC{Z`m AmYmQ>r &'- Cfm 1813.
AmYmS> {d. S>mJ| am`m CVaUrdarc : "AmYmS> V {ZnU' - crMC 112.
AmYmS>-S>m nw. VwQ>cco m H$S>m : "{O`o ~hmMimMm AmYmS>m &'- km
769.2. _`^mJ.
AmYmU nhm : AmYU : "~mBgt AmYmU R>o{dc|'- crMC 105.
AmYmU-Z Z. An_`y, _moR>o A[a>; {OdmdaMo XwIUo; _aU m
hmo`mgmaIo _moR>o ^`H$a gH$Q>. nhm : AmYU 5. ({H$. `oUo, OmUo,
MwH$Uo, Q>iUo, dmaUo, {ZdmaUo).
[g.]
AmYmVwa {d. AYV; AY^wHo$cm; AYnmoQ>r : "OoW MV`| AmYmVwao &
H$${Z A{gOo &'- km 6.280.
[g AY+ AmVwao]
AmYmVwar r. AmW$U; e`m. AmWar : "{dahmZcmMm ^ar & Am~o
nmcdo `mMr H$am{Z AmYmVwar &' - {ed 283. [g. AY:+AmVaU]
AmYmVwao {d. AYV; AV.
AmYm{YUo {H$. {^Uo; ^rVr KoUo : "_`y{Z AmYm{Yc| & {Vht {ZaOZ
go{dc| &'- km 13.23.
[g.]
AmYmZ AmYmU; An_`y; _moR>o A[a>. nhm : AmYU. 5. : "eodQ>r
{VV`mhr AmYmZmVyZ nma nSy>Z Amn`m Hw$Qw>~ mV `oD$Z nmohmoMcm.'~mi {_ 2.204.
AmYmZ Z. 1. WmnZm; WmnZm; R>do Uo. 2. ApZhmo JhUmMm gH$ma,
A`mYmZ. 3. J^mYmZ `m eXmMo g{j $n. 4. EImXr dVy
YmaU H$aUmam; g_m{d> H$$Z KoUmam.
[g.]
AmYm`H$ {d. R>odUmam; WmnZ H$aUmam.
[g.]
AmYma nw. 1. Aml`; Q>oH$m; Yra; (Ajae: d cmj{UH$) YmaU
H$a`mMr, ghZ H$a`mMr e$s; {Xcocm Aml`.2. {Zdmhm`m
gmYZmMr _XV; Aml`; Amgam. 3. (c.) \y$g; _XV; H$nm; g_Vr;
_m`Vm; A{YH$ma. 4. _mU; ~i, 5. (`moJ.) fQ>MH$mnH$s n[hco;
{eZ d JwX `m`m_Yrc _ycmYmaMH$; `mMm aJ Vm~S>m d nmH$`m
Mma AgyZ nmH$`mda "d, e, n, g' ho dU AgVmV : "_J
Hw$S>{c{Z`oMm Q>|^m & AmYmat Ho$cm C^m &'-km 12.51. 6. (`m.)
g_r {d^$sMm AW A{YH$aU (AmV, da, H$S>o). 7. ~mY; YaU.
8. (^y e m.) J h rV qH$dm {gm V mV _y c ^y V Yaco c r Jmo Q> .
[g.](dm.) AmYma cmdUo-Aml` XoUo; _XV H$aUo; nmR>nwamdm
KoUo. AmYmamg cmJUo- (EImm Jmo>r`m) _wimn`V OmUo;
Ym`mg cmJUo. AmYmamg cmdUo- (EImm Jmo>rMm) eodQ>n`V
N>S>m-Vnmg -emoY H$aUo, cmdUo.
AmYmaH$ nw. nm`m.
AmYmaH$_i, MH$, _ Z. nhm : AmYma 5 : "AmYmaMH$s gy_
mU'- E^m 12.3.112.
AmYmaH$m_ Z. (Wm.) ~mYH$m_mMm gmMm.

AmYmagaMZm

AmYma qH$_V r. (H$[f) {nH$mMm CnmXZ IM cjmV KoD$Z


R>a{dcocr qH$_V. hr eoVH$`mZm {_idyZ Xo`mMr h_r emgZ KoVo.
AmYmaVd Z. _ycVd; JhrV Vd.
[g.]
AmYmaVc nw. (^yem.) AmYmamMr, VimMr g_nmVir. (hr ndr`m
Amgmcm g_mVa AWdm AmS>dr AgVo).
[g.]
AmYmaVVw Vy nw. (d.) Zm`yZ m AmYma hUyZ V`ma Pmcocm AmVanoer`
VV.y
AmYmaZjr r. (Wm.) H$gmH$Vr, Im~mgmaIr ncoXma, ZjrXma
H$_mZ.
AmYmanQ>c Z. (d.) (_pVH$mdaUm`m (H$dQ>r`m) Zm`yZ m) AmYma
XoUmao nQ>c.
[g.]
AmYman>r r.(`A.) `m`m EImm ^mJmcm AmYma^yV AgUmam
OmS> nm.
AmYman Z. 1. nmdirg _Ymo_Y cmdcoco chmZgo doJio nmZ;
VmQ>mImcMo nmZ. 2. nmoWr-nwVH$mV Xmohr ~mOyg cmdcocm OmS>
H$mJX dJao; nw{>n. 3. _mUn; AmYmadMZ.
[g.]
AmYmanmQ>-AmYman> nw. (Wm.) VinmQ>r.
AmYma\$ir r. BOm Pmco`m AWdm hmS>o _moS>co `m ^mJmV hmcMmc
hmoD$ Z`o hUyZ ~mY`mV `oUmar Z dmH$Umar n>r.
AmYma~hmc Z. `mda N>namMm gd ^ma AgVmo Vo cmHy$S>, VwiB B.
AmYmaq~Xw-Xy nw. Va\$; Q>oHy$.
AmYma^J nw. (Wm.) Vc^J, nm`m^J.
[g.]
AmYma^wO nw. (Wm.) ~YZ, ~Y, ~a_m; nH$S>; H$Mr.
[g.]
AmYma^yV {d. (am`.) _yc^yV; _wimer, nm`mer g~[YV Agcoco;
nm`m^yV; AmYma hUyZ Agcoco, _mZcoco; AmYma Pmcoco.
AmYma^yV CmoJ nw. (AW.) {d{dY CmoJYmgmR>r cmJUmar
`gm_wJr Am{U agm`Zo V`ma H$aUmam CmoJ. `m_wio BVa AZoH$
CmoJYXo Mmcy eH$VmV d AW`dWoda MmJcm n[aUm_ hmoVmo.
AmYma_wm r. `moJemmnH$s Xhm _wmVrc EH$: "emoY{y Z AmYma_wm
~adr &'-km 8.49.
[g.]
AmYma_yi Z. (dZ.) 1. _moR>m djmZm O{_ZrOdi ImoS>mcm AmYma
Xo`mH$[aVm ~w`mnmgyZ {ZKmcoco d O{_ZrV Jococo _yi. CXm.
Jwc_mohmoa, JmoaIqMM, gmda, a~a, B. 2. dZnVrcm AmYma XoUmao
ImoS>mnmgyZ {ZKyZ hdoVZy O{_ZrV Jocc
o o Q>Ho $y gmaIo _yi. CXm. Ho$dS>m,
_H$m B.
[g.]
AmYmaaofm r. (Wm.) Vcaofm, gX^aofm.
[g.]
AmYmadf Z. AmH$S>do mar, {ZX}emH$ B`mXrgmR>r AmYma^yV Yacoco df.
AmYma{dYmZ Z. AJmoXaM {g hUyZ JhrV Yacoco {dYmZ;
`w{$dmXmV, {ddoMZmV AmYma^yV hUyZ KoVcoco {dYmZ. [g.]
AmYmadm Z. (`A.) XmVo Agco`m AVd{cV MH$mMo dVwi.
AmYmae{$-Vr r. 1. (`moJ.) _ycmYmaMH$; nhm : AmYma.5 :
"AmYmae$sqM`m AH$s &'- km 12.5. 2. A{Y>mZ; _m`m; ~.
AmYmagaMZm r. (am`.) EImm gKQ>ZoMo qH$dm `dWoMo _yc^yV

AmYmagm_Jr

_amR>r eXH$moe & 277

KQ>H$; Am{WH$ {dH$mgmgmR>r Amd`H$ g_Ocr OmUmar aVo, drO,


emim, H$maImZo B`mXr gmYZgm_Jr; {dH$mgmgmR>r AmYma^yV
Agcocr gm_Jr.
[g.]
AmYmagm_J r r. EImm {df`mMm g e mo Y Zm_H$ A`mg
H$a`mgmR>r O_{dcocr Amd`H$ _m{hVr. Aem _m{hVrMo emr`
{>H$moZmVyZ {dcofU H$$Z {ZH$f H$mT>co OmVmV.
[g.]
AmYmaV^ nw. 1. `m`m _XVrZo B_maV {Q>Hy$Z amhVo Agm Im~.
2. (c.) ^$_ nmqR>~m XoUmam (_Zw`); YwarU; AJUr; ZoVm.[g.]
AmYmapWamH$ Z. _moO_mnmgmR>r JhrV Yacocm AH$ (amer.) (cm~r
AWdm CMr`m _moO_mnmV dmnaVmV).
[g.]
AmYmamg nW nw. EImXr Jmo> g_O`mgmR>r, {g H$a`mgmR>r
cmJUmar H$maUnanam, gmYZ, cjU; {deofV: ZH$mam_H$ Cn`moJ.
{H$. cmdUo, cmJUo, {XgUo, AgUo.
AmYmamH$ nw. (J.) KmV H$a`mMr {H$`m `m AH$mda Ho$cr OmVo Vmo
AH$. CXm. A 5 `mV 5 hm KmVmH$ d A hm AmYmamH$ Amho. [g.]
AmYm[aV r. AmYma Agcocr cm~r.
AmYmar r. {IS>H$s`m AmYmamgmR>r Cn`moJmV AmUcoco cmHy$S> :
"ghm ^S>m`m (H$nmQ>o qH$dm \$S>Vmio){dQ>mcrgwm AH$am VwcBMr
VmoS>o d gmV {IS>`mdarc AmYm`m.'- nwZg 2.158.
AmYmar r. ~XrImZm : "cmo^m{ME AmYm[aE KmVco &'- dN>m 426.
AmYmar r. Wcr; PmoiUm : "H$hUm EH$m _mhm_oo`mMrE AmYmarE
nargw hmoVm.'- crMny 447. nm 54.
AmYmarEMm {d. OdiMm; Vm`mVcm : "AmYmarEMm nargw &'- nm 28.
AmYmdVr {d. _yi H$maU AgUmar : "`m ggmamMr AmYmdVr &
JwUgm`| Vmo{M H${V &'-E^m 28.201. [g. AYg+dVu]
AmYmVwao {H${d. AYmVar; AVamir; {ZamYma. [g.AY+AVa]
Am{Y-Yr nw. r. _mZ{gH$ Xw:I; ^rVr, emoH$, qMVm B`m{XH$mnmgyZ
hmoUmao Xw:I : "Vo ~wS>mco gYr & Am{Y `m{Y _hmUdr &' - E^m
2.289.
r. 1. (`mnH$.) nmR>r_mJo cmJUmao cMmS>, nrS>m, CnmYr, Hw$cJS>,o
I|H$Q>|. 2. (c.) CH$R>m : "hm ~mocw AmBH$V Iodt & AOwZm Am{Y Z
_m`o Ordt &&'- km 17.326.
[g. Am{Y]
Am{Y-Yr nw. H$ama; JhmU; dm`Xm.
Am{YH$a{UH$ nw. `m`mYre.
Am{Y` Z. 1. A{YH$nUm; _moR>onUm; ~hcVm. 2. A{VaoH$. [g.]
Am{YX{dH$ {d. 1. B{`m{Y{>V XodVmg~Yr; dJmVrc Xodmg~Yr;
XodVmon{X>; A{YXodVo`m H$joVrc, gm_`mVrc. A{YXodVm
2. XodH$V; Xdr; na_odar oaUoZo Cn Pmcoco.
[g.]
Am{YX{dH$ Vmn nw. XodmH$Sy>Z, {ZgJmH$Sy>Z erV, CU, A{Vdr>,
AZmd>r, ^yH$nmXt_wio hmoUmao Xw:I: "Xodmnmgy{Z Vmo Am{YX{dH$ &
_mZgVmn Vmo A`mp_H$ &'- E^m 22. 309.
[g.]
Am{YX{dH$ {ddoMZ Z. gd na_odaH$V Amho Ago n>rH$aU :
"nmM^m{VH$ gy`m`m OS> qH$dm AMoVZ Jmoo`mV VX{Y>mr gy` `m

AmYo`

ZmdmMr EH$ XodVm AgyZ VrM OS> gy`mMo `dhma MmcdVo Ag|
Oohm AmnU _mZVm| Vohm `mg Am{YX{dH$ {ddoMZ hUVmV.'Jra 62.
[g.]
Am{YZr r. AOrOr; AmOd; {dZdUr : "`mUr ~hV Am{YZr H$$Z
JwhoJmar~m~V 25 cmI n`o `mMm {Zem XoD$Z VoWyZ Hy$M H$a{dco.'
- hmoH 16.
Am{Yn` Z. 1. dm{_d; _mcH$s; A{YH$ma; YZrnUm. 2. n{V>m;
Jmad; ~S>oOmd.
[g.]
Am{Y{dYr {H${d. AJmoXa; gdm`m AmYr.
Am{Y^m{VH$ {d. 1. A{Y^yVmg~Yr; m`mg~Yr; OS> qH$dm JmoMa
OJmg~Yr. 2. AmVdmg~Yr. 3. OS>; Wyc; nM^yVm_H$;
X`m_H$; mH${VH$.
Am{Y^m{VH$ Vmn nw. dearamhZ {^ Aem MjwJmoMa m`mnmgyZ
hmoUmao Xw:I. nhm : {{dYVmn
Am{Y^m{VH$ {ddoMZ Z. OS> g>rVrc nXmW Amn`m B{`mZm
`m_mUo JmoMa hmoVmV `mMn_mUo Vo AmhoV. `mncrH$S>o H$mhr
Zmhr Aem >rZo `m~c {dMma H$aUo.
[g.]
Am{Yam` gmd^m_ A{YH$ma.
Am{Yc {d. n{hcm; AJmoXaMm : "nanwft aVc| _Z & Am{Ycm ^Vma
ZmdS>o OmU.'- H$Wmgmam_V 11.110. AmYrMo; nyduMo: "Am{Ycr
K[aMo nwm' - crMny 498.
[g. Am{Xc]
Am{Ycm {d. AYm.
[g. AY]
Am{YdoX{ZH$ Z. Zd`mZo Xwgar ~m`H$mo H$aVmZm n{h`m ~m`H$mocm
({VMr g_OyV Kmc`mH$[aVm) {Xcoco rYZ.
[g.]
Am{Y`m{Y-Yr r. _mZ{gH$ d emar[aH$ Xw:I.
[g.]
AmYr {H${d. AJmoXa; nydu; _wimV : "AmYtM g_w nmht & VoW XwdmS>nU
H$dUm Zmht &' - km 1.117.
AmYrZ {d. dmYrZ; Vm`mVrc; {Z`{V : "XoIo B{`mAmYrZ
hmoBOo &'- km 2.119.
AmYrc {d. AJmoXaMm; nyduMm; n{hcm.
[g.]
AmYr{dYr Mo {~- Xr - gdm`m AmYr; AJmoXa; cdH$a.
AmYwH$ {d. AYmer; ImIm H$aUmam : "_waH$ MT>Vr Hw$Ur ^yH$ hUVr
rO AmYwH$ Vem ~mhUr &' - amcm 108. [g. AX=ImUo]
AmYwV erf Z. (Z`) S>mHo $o EH$XmM {H$qMV dmH$S>o H$aUo d _J CM H$aUo.
Jd, Ag^m` Jmo> KS>Zy `oUo dJao Jmo>tMm moVH$ A{^Z`. [g.]
AmYw{ZH$ {d. AcrH$S>Mm; ZyVZ; gmVMm; AmVmMm.
[g.]
AmYw{ZH$sH$aU Z. 1. Ow`m Jmo>r, AmMma {dMma B. Zm Mmcy H$mimV
Jm R>aoc Ago $n XoUo; Zdo AmMma{dMma, amhUr B`mXtMm
A J rH$ma. 2. (AW . ) EImXo A` V ZdrZ, n J V V kmZ
CnmXZnVrV AmUUo.
[g.]
AmYV {d. (H$m`Xm) da AmYmacoco.
AmYo` {d. 1. R>odcocm, Wm{ncocm; {Z{hV. 2. Aml` {Xcocm;
Am{lV; AmYma Xo`mg `mo`: "A^` _r AmYm & AmYo` _r &&' -

AmYoco

278 & _amR>r eXH$moe

km 18.1195. 3. AmV Agco c m; ^aco c m; `mnco c m.


4. Wmnm`Mm; R>odm`Mm. 5. JhmU, R>od hUyZ R>odm`Mm. [g.]
AmYoco Z. EH$m OmVrMm {~Z{df>mar gmn.
AmYoco Z. A`m VmQ>mV OodUo; Zdam~m`H$moZo EH$mM VmQ>mV OodUo.
AmYmona Z. (S>m|JamMr) CVaU : "XwJmMm AmYmonar E{H$ [aJUr \w$ccr
hmoVr'- crMC 432.
AmYmoaU nw. hmrMm _hmV, _mhyV.
[g.]
AmYmoar {H${d. A`m _mJmV.
AmYmoco Z. AYocm; EH$ gmn.
AmYmoir> AmYmir r. YyiYmU : "Eogr AmYmoir Pmcr nm`mimMr :
{V`o doio' - d 2329.
AmYm{S {d. AmXmo{cV : "namJmMm Yw{iam... AYm{S> Omcr &'- CJr
48.5.437.
Am_mZ Z. nmoQ>mV dmV YaUo; Jw~mam YaUo; nmoQ> \w$JUo : "n$ mjo....
a${nm d Am_mZ `mMm Zme H$aVmV ?'- \${M 106. [g.]
Am`m{_H$ {d. 1. A`m_kmZ{df`H$; VdkmZmg~Yr. nhm :
A`m_ 2. Bda; na~, Am_m `m g~Yr; nma_m{WH$ : "Oo
gmpdH$mMo{Z dS>n| & Joc| A`mp_H$ Ian| &'- km 6.490. 3. Ym{_H$.
4. _mZ{gH$; ~m{H$.
[g.]
Am`mp_H$ Vmn nw. Xoh, B{`o d mU `m`mnmgyZ hmoUmao Xw:I;
Wyc d gy_ earam_`o hmoUmao Am{Y`m{Y$n Xw:I.
[g.]
Am`mp_H$ _mJ nw. Am`m`m CVrgmR>r Ym{_H$ AmMaUmMm qH$dm
VdkmZmZo {Z{X> Ho$cocm _mJ.
[g.]
Am`mp_H$ gH$Vr r. Anm{Wd gH$Vr
[g.]
Am`mZ H$aUo g{H$. AmYrZ H$aUo : dmYrZ H$aUo : "_J kmZmoOr
~mo{ccm H$s _mPr {Vgar V{j_ _mPm ^mD$ cmImoOr Amho. `mMo
Am`mZ Ho$co.'- {eMgm 5.236.
Am`mg nw. `mg, N>X, ZmX : "Amgmo h|, _O hm{M Am`mgw & Omo
dmZmdm {MX_ogw'- F$d 679.
Am`oZ {d. AkmZr : "Mmo^m hUo _r Am`oZ'- Ch 2295.
Amd`d Z. Ad`w Zm_H$ F$pdOmZo H$amd`mMo lmV_mV {df`H$
H$_.
[g.]
AmdmMm {H${d. 1.AmYw{ZH$; AcrH$S>Mm. 2. CnQ>gw^; Cn`m.
AmZ r. d$; gH$Q>gJ.
(d.)
AmZ r. _mZ_`mXm; {V>m : "lr_VmZr Am_Mr AmZ amIyZ `mdo.
Amhr coH$a| AmhmoV'- noX 25 n 255.
gZm. Vmo.
AmZ Z. A : "^rjoMo AmZ Caco. gtH$m R>o{dVmo' - nMmo 69.15.
AmZ r enW. nhm : AmU
AmZ A. EoZ; A{Ve`; gnmQy>Z. CXm. AmZ _hmJmB- Ch-nmD$g B.
[\$m. EoZ]
AmZ CXm. Am{U. nhm : AZ, AZ : "hUm{Z AmR gmpdH$mMm _oimdm

AmZ`Vm

Ho$cm AmZ Jocmo.'- F$ 60.


{d. 1. Xwgao; {Zamio; {^; doJio; A`; A`Wm : "_J AmZ H$mht
Amho & nmnmdmMwZr &'- km 1.248. 2. (c.) {d{M : "Zm^r ~mio
AmZ H$arZ.'- Cfm 28.10.
[g. A`]
AmZAmZ {H${d. dVnUo; {Za{Zamio : "Z H$[aVm gXJw$ ^OZ & Zho
^ddjmMo N>oXZ & Oar H$moQ>r H$moQ>r gmYZ & AmZAmZ Ho${c`m &'E^m 12.472.[A`Mo {.] (dm.) AmZ AmZ H$aUo- doJdoJio
nXmW H$aUo : "~mB : lr^wMm R>mB AmZAmZ H$am.'- crM 2.20.
AmZAmZo A. {Za{Zam`m H$mao.
AmZH$ nw. 1. ZJmam. 2. JOUmam _oK.
[g.]
AmZH$XwXw^r nw. ZJmam; Zm~V.
AmZH$ma nw. H$ma : "Vmo Jm`o ~go ZmMo & {VVwHo$ AmZH$ma V`mMo &'lrH$M 13.185.
AmZI{eI A {H${d. nm`m`m ~moQ>m`m ZImnmgyZ e|S>rn`V; gd
eara^a; ZI{eImV.
[g. Am+ZI+{eIm]
AmZImJ {H${d. gnUy ; ZIm`m Q>mHo $mnmgyZ : "am_ AmZImJ nm{hcm'EdmH$m 236.
AmZV {d. 1. dmH$cocm. 2. dXZ H$aUmam; Z_.
[g.]
AmZVr r. (`A.) 1. dmH$; cdU. 2. H$cSc> co r, CVmamMr AdWm. [g.]
AmZVr r. (^m.) {j{VOg_mVa qH$dm {j{VOc~aofm `mnmgyZ
Pmco`m {dMcZmMo _moO_mn.
[g.]
AmZd Z {^Zd : "AmZd Omcm AmnU{M'- Zm_ 460.
AmZdm Z. H$mVS>mZo _T>{dcoco dm; `mMo H$ma - nIdmO,
Zmc, V~cm, ~mm, S>\$, g~i, ZJmam, MmKS>m, Vmem, T>moc,
_a\$m, I{Oar, S>ma, Hw$S>~wS>o B`mXr.
[g.]
AmZZ Z. 1. Vm|S>; _wI. 2. Moham.
[g.]
AmZ~mZ r. {V>~o m~V VoT>, Mwag : "Xa~mamV d V_m_ JmdmV A\$dm
H$s, gmgygwZogr AmZ~mZ H$s, _mVwlrMo {Mmm_`o A{~H$m~mBZ|
{Zamim namH$_ Z H$amdm.'- noX 40.59.
AmZ^mf r. AmU^mH$; AmUenW : "`mMr d _moJcmMr AmZ^mf
Pmcr H$s gmc Xagmc KmgXmUm Oo XoVm Vo `mdo BOm\$m H$moR>| Z
`md`mMr.'- noX 20.44.
AmZ_Z Z. (^m.) dmH$`mMm, di`mMm, pW{VWmnH$dmMm JwUY_,
AdWm.
[g.]
AmZ_mZ {H${d. 1. A{ZpMVnUo; ge`mZo; Hw$ {R>V hmoD$Z : "BJO ~hma
`mMm ~mOramdmgmho~ `mMr \$mOM
o r ZmoH$mZmoH$r hmoD$Z Amnco OmJr
AmZ_mZ am{hco.'- noX 41.196. 2. H$mMHy$M; H$gya : "~mam ~cmM
H$m_ H$$Z `m H$s, AmZ_mZ Ho$c Va BMmam &'-aV 25.
AmZ` {d. ghO cdUmam, dmH$Umam, diUmam, Za_; _Xy; cdMrH$.
[g.]
AmZ`Vm r. (^m.) cd{MH$nUm; hdo Vgo di`mMm, dmH$`mMm
JwUY_.
[g.]

AmZ`Z

_amR>r eXH$moe & 279

AmZ`Z Z. 1. AmUUo. 2. CnZ`Z.


[g.]
AmZW` Z. {Zn`moJrnUm.
[g. AZWH$]
AmZd r. XodVmMH$mVrc H$_^y_r, A>m Xod`moZr, AVami Am{U
dJ `m WmZmVrc XodVm : "~hmmar H$moS>r AmZd' - gy{dm 10.
AmZdm nhm : AZdm : "ZdaZm_{Y M nm{hcm VoOdr AmZdm &' gcm 53.
{d. gdm}H$>>; A_m{cH$.
[g. Zd]
AmZg ^mV. nhm : A
(H$m|.)
AmZgm {d. Xwgam; {Zamim; BVa.
[g. A` + ge]
AmZgm[aIo {d. A`Wm; ImoQ>;o A`gm[aIo; {d : "Cnm`onU AmnU
ImV Amcmo Amho. `mgr AmZgm[aIo hmo`o Var AmnU JmoVmMm
A`m`r'-Eoggm 1.115.
AmZ hmoUo {H$. nmaIm hmoUo; XwamdUo : "Vgm hm EW{M`m Od{iH$m
AmZ Omcm Ago.'- crMC 272.
AmZV` Z. 1. AVa ZgUo; XmoZ Jmo>t_`o AVamMm A^md; AIS>nUm;
EH$gyrnUm; Aw{Q>VnUm (OmJoMm AWdm doioMm). 2. gmV`;
gm{`.
[g.]
AmZ` Z. 1. emdVnUm; AnanmanUm (H$mcmMm qH$dm WcmMm).
2. A_`mXnUm. nhm : AZVd 2. (J.) _yi {R>H$mUmnmgyZ {H$Vrhr
_moR>o AVa KoVco Var `m _`mXoV ~gy eH$Uma Zmhr Agm "H$mn{ZH$'
q~Xy dm WmZ.
[g.]
AmZX nw. 1. hf; gwI; gVmof; Chmg; g_mYmZ; Cgmh; AmhmX;
_moX. Am_mZX, ~mZX, {df`mZX, {dmZX d `moJmZX ho nmM
AmZX nMXerV gm{JVco AmhoV. 2. g`mgr d Jmogmdr `mMm EH$
gXm` : "hm ({d>c) ^r_mVra {XJ~a & Am{Xnwf namna & AmZX
gmXm` Wmoa & VoWy{Z`m dm{T>cm &'- h[a. 36.197. 3. gmR>
gdgamVrc 48 do gdga. 4. Amn`mcm hdo Vo KS>`m_wio hmoUmar
_ZmMr AdWm. 5. gwImMr ^mdZm. 6. (`mo.) EH$ ew^`moJ.
Z. ~; Bda : "g EH$mo ~U AmZX &' - V{mar` Cn{ZfX
2.8.3.6. [g. Am+ZX] (dm.) AmZX JJZmV Z _mdUo H$_mcrMm AmZX hmoUo. AmZX {nH$Uo- A{Ve` AmZX hmoUo :
"AmZX nmSw>Mm {nH$cm &'- _moAm{X 20.1 AmZX ~mS>mV Z
_mdUo- A{Ve` AmZX hmoUo; AmZXmZo ~ohmof, ~o^mZ hmoUo.
AmZXmMo ^aVo `oUo- A{Ve` AmZX hmoUo; AmZXmZo D$a XmQ>Uo :
"AmZXmMo ^aVo VoUo amOmcm cmoQ>c|'- {dH$ 27. AmZXmZo Q>mir
{nQ>Uo- A{Ve` AmZX hmoUo; AmZX `$ H$aUo.
AmZXH$X nw. AmZXmMm CJ_; _yi; J>m; Pam; na_oda : "AmZXH$X
Eogm & hm qhX Xoe _mPm &'- Q>oH$mS>o AmZXJrV.
[g.]
AmZXH$moe nw. Am`m`m AmdaUm`m nMH$moemnH $s eodQ>Mm H$moe;
A_`, mU_`, _Zmo_`, {dkmZ_` d AmZX_` Ago nmM H$moe
_mZVmV. gVZ Am{U MmJconUm R>do Zy `mV AmZX _mZ`mMm Y_. `m
H$moemMr Xohmer (H$maUXoh qH$dm A{dm `m`mer) gmJS> Amho : "{Mm
Oohm d{mey` & `o` `mVm Z {Xgo A` & AZw^dm Amc| ew MV` &

AmZmS>

AmZXH$moe Vo g_`t &'- {ZJ_mJ_gma 8.27.


[g.]
AmZXKZ {d. 1. nyU d ew AmZXmZo n[anyU; Ho$di AmZXmZo ~Zcocm.
2. (c.) ~; na_oda : "OoWo ^oQ>o AmZXKZ Ho$dc ~ &'
[g.]
AmZXUo A{H$. hf nmdUo; gwIr hmoUo; Chm{gV AgUo.
AmZXZ Z. AmZX; gwI; AmZX XoUo-nmdUo.
{d. AmZXXm`H$; AmhmXXm`H$ : "dar AmZXrZr lrH$UH$Wm &'dN>mhaU 27.
[g.]
AmZX~mOma nww. _ZmoaOZmgmR>r, H$a_UwH$sgmR>r ^adcocr Om;
_mO_Om, ImUo{nUo B`mXtgmR>r `moOcocm Cgd.
[g.]
AmZX^ad (dQ>r) nw. (d.) EH$ agm`Z; ~MZmJ, {_`o, qnnir,
Q>mH$UImamMr cmhr d qhJyi `mMo g_^mJ MyU H$$Z Ho$cocr
dS>r.
[g.]
AmZX^adr r. (gJrV.) EH$ amJ, JmZg_` mV:H$mc. hm ^admMmM
EH$ H$ma Amho.
[g.]
AmZX_` {d. hf`w$; gVw>; AmZXmZo ^acoco.
AmZX_` H$moe nw. H$maU-eara; gdYmZ kmZ. nhm : AmZXH$moe
AmZXamS>r MmcUo {H$. Kar Hw$cXdVog_moa {dVdm`m ImBV VrZ nmdco
nwT>o OmD$Z VrZ nmdco _mJo `o`mMm Zdg.
[_m.V.H$m| n. 38]
AmZXdUo {H$. AmZX XoUo; gwI XooUo; gVmo{fV H$aUo : "Vy gwImZ| ^mdr
`wdamOmgh `mZm AmZX{derc.'- amM 165.
AmZXdZ Z. H$mer jo : "XS>H$ma` ~hZ & Z{_fma` AmZXdZ &'E^m 18.155.
[g.]
AmZXdZ^wdZ Z. am_XmgmZr _hmam>mH$[aVm dmnacoco AmcH$m[aH$
Zmd : _moS>cr, _mS>cr joo AmZXdZ^ydZt &'- amH$.
[g.]
AmZXdr r. 1. (c.) ^mJ. 2. Vmar` emIo`m Cn{ZfXmnH$s
EH$ Cn{ZfX.
[g.]
AmZXd{m-mr r. AmZXr d^md.
{d. aJoc; AmZXr.
[g.]
AmZXmMo `w Z. o_H$ch; {_H$ch.
[g.]
AmZ X m{Ve` nw . A{Ve` AmZ X mMr AdWm; A`mZ X ;
A`mZXpWVr.
[g.]
AmZXmlw-ly nw. A{Ve` AmZXm_wio S>mo`mVyZ `oUmao nmUr. ({H$.
`oUo, AmUUo.).
[g.]
AmZ{XV {d. gVw>; gwIr; hf nmdcoocm; `mcm AmZX Pmcm Amho
Agm.
[g.]
AmZXr {d. hf`w$; aJoc; Chmgr; hm`_wI.
AmZXrAmZX nw. nyUmZX; A{Ve` AmZX; {OH$S>o{VH$S>o gd AmZX.
AmZmH$mZr r. Xwcj ; H$mZmS>mi
o m; MmcT>H$c; S>mi
o P
o mH$; Q>J i_Ji;
AiQ>i; Q>mimQ>mi; {ZH$miOrnUm.
(qh.)[g. AZmH$UZ]
AmZmJwZm nhm : AmZmH$mZr
(d.)
AmZmS> {d. 1. AkmZr; AS>mUr : "{M. _mYdam`mgr coHw$anUmnmgyZ
Am_Mr gdo Am{U Vmo AmZmS>.....`oUoH$$Z MZ nS>V Zmht.'MMyS> 132. 2. ZmpVH$ : "VrWv ^md \$io & `oWo AZmS> Vo

AmZmX

280 & _amR>r eXH$moe

dio &&' - VwJm 1.114.


AmZmX nw. nhm : AmZX
(H$mV.) [AmZXMm An.]
AmZmYma nw. ^moOZ : "V`mMo Kat Amhr AmZmYma H$$'- nMmo 147.14
AmZmZ {d. doJdoJim; {^{^. : "Ehdr Xrnm{V H$mB AmZmZ &
H$mew AmhmVr &&'- km 5.27.
[g. A`+A`]
AmZma Z. S>mqi~.
AmZm[ago {d. {Zamio; doJio; ^cVo : "O| {da{hUtMm _Zt dg| & V|
~mocVm hmoE AmZm[ag| &'- dZ 36.
AmZmgm[aIo {d. doJim; BVamgmaIm; {Zamim : "XmoKho r {Mn| gm[aIo &
H$ht Z hmoVr AmZmgm[aI| &'-E^m 11.164.
AmZmh nw. 1. _ymdamoY. 2. _cmdamoY.
[g.]
Am{ZH$ r. BVa : "Vo OJmMr AVmar : A{ZH$m ~mBcm{M`m nar :
C_R>m ~mocr gmKZ Var : OmUVm H$monmdo Zm'- d. 74.
Am{ZH$s r. V; ^_; ^mVr.
Am{Z`-AmZr` Z. AZrVr : "~h Am{Z` A{dMma & `m Zmd
~ &'- Xmg. 5.7.28.
[g. AZr{V Mm An.]
AmZr, AmVrH$, AmZtJ {d. Am{UH$; AmUIr. 2. {d{M; {Zamim :
"Oo g_`mg Ym|S>moOrg _w`mZo dm_rH$S>o nmR>{dco Vmo g_`o AmZrH$
hmoVm.' - noX 10.60.
AmZr nhm : AUr : "grVmcm gmgwadmg H$mQ>m`m AmZrdar'- Ogm
285.
AmZrAmZ {H${d. ^cVoM : "`oa _mV| ZoUm{Z ^OZ & Vo dm`m {M Jm
AmZrAmZ &'- amkm 9.346.
AmZrV {d. AmUcoco; OmD$Z AmUcoco.
[g.]
AmZr~o nw. (H$fr.) nmZdocrdarc EH$ amoJ.
AmZw nw. 1. AmmMm H$U : "Eogo AmZwAmZw gmS>mdo Vo H$mB Vw_Mo XmB?'
crMC 2192. jU : "AmZw Z {dg~o h[a OJ` OrdZm &'- kmJm 75.
AmZw {d. WmoS>o; An; qH${MV : "`|H$ hUVr `o{H$M Iao & AmZw{h Zmht
Xwga| &'- Xmg 8.2.42.
[g. AUw]
AmZwH$y ` Z. 1. AZwH$y cVm; `w$Vm. 2. (c.) H$nm.
[g.]
AmZw{M` Z. ({dn.) AZm{M`. A`mo`nUm; `mo` ZgUo.
[g. AZw{MV]
AmZwVm {H${d. XwgarH$S>o : "EHw$ ~c AmZwVm Jocm.'- crMC 203.
AmZwn` Z. lo>nUm; CH$>nUm; H$moUr ~amo~ar H$$ eH$V Zmhr,
{damoY H$$ eH$V Zmhr Aer pWVr; EH$_odm{Vr`Vm. [g.]
AmZwnydu, AmZwny` r. 1. (EH$mnwT>o EH$ Agm) H$_; {eV;
Q>mnQ>rn; nV; `dWm. 2. gJVr; EH$dm`Vm; EImm JWmdarc
Q>rH$m, Q>rn, ^m`.
[g.]
AmZw^{dH$ {d. 1. AZw^dmg Amcoco. nhm : AZw^{dH$ 2. `mcm
AZw^d Amcm Amho Agm (_Zw`); d{hdmQ>cocm. 3. ({ejU)
AZw^d qH$dm `moJ `m`mer g~{YV; AZw^d{g; n`moJ{g;
AZw^dm{Y{>V; AZw^dm{lV.
[g.]
AmZw_` _VmMr EH$$nVm; g_Vr; ngVr.
[g. AZw_V]

AmZmoO

AmZw_m{ZH$ {d. VH$ Ho$coco; AXm{OV; H$m`H$maUg~Y cjmV KoD$Z


AQ>H$i Ho$coco : "~Y_mojmMo kmZ Ho$di AmZw_m{ZH$ Zgmdo....' EdmH$m 250.
[g. AZw+_m]
AmZw$` Z. AZw$n AgUo; AZw$n Ag`mMm Y_.
AmZwcmo` Z. 1. `mo` H$_. 2. AZwHy$cVm.
[g.]
AmZwr r. amOUdmS>r, AmOacr.
(Jmo.)[g. AY]
AmZwo Z. MmKmZr dmhZ Zo`mOmoJo, _o`mgmaIo naVw darc ^mJ CKS>m
Agcoco, Jmo`mV $T> Agcoco EH$ dmhZ; _mMrc, _Mrc.(Jmo.)
AmZwd{ eH$ {d. 1. AZwde m_wio m Pmcocm; AmBdS>rc d BVa nydO
`m`m_wio An`m_`o CVaco`m JwUXmofm_wio {Z_mU Pmcocm.
2. {nT>rOmV; dmaemZo {_imcocm; dS>r>cmonm{OV. (YZ, dVZ B.).[g.]
AmZwd{eH$ KQ>H$ nw. (d.) _mJ`m {nT>rVyZ nwT>`m {nT>rV gH${_V
Pmcoco JwU, Xmof qH$dm eara _ycme.
[g.]
AmZwd{eH$Vm r. 1. denanamJV m Aer {WVr; {nT>rOmVnUm.
2. m{UO d C{O `m H$mo Q > r Vrc `$s _ `o Amnmn`m
_mVm{nVam`m R>m`r dgV Agcoco JwUXmof m` : CVaVmV. `md$Z
Or AZw_mZo H$mT>Vm `oVmV. Vr `mV g_m{d> Ho$cr AmhoV Vo em.
AmZw l {dH$ Z. (Vd.) 1. do X m V gm { JVco c o H$_m Z w > m Z.
2. nanaoZwgma Oo AmnU EoH$coco {dMma, H$Wm B.
[g.]
AmZwf{JH$ {d. 1. ~amo~a AgUmao; ghpWV; AZwfJmZo ~amo~a `oUmao.
2. H$m`H$maUg~Yr; Vg~Yr; V{{_m; AZwgmar; n[aUm_H$maH$.
3. `mo` _mUmMm; gXe; Vw`; ~oVmMm. 4. JmU. 5. Amg$;
n[aUm_d$n. 6. _w` {df`mer g~{YV nU Xw`_ _hdm`m
Jmo>r.
[g.]
AmZwf{ JH$ A{J_ (AW.) R>do r`m nw> W OmXm {Xcocr AmJmD$ a$_.
AmZwf{JH$ AmH$ma IM Z{_{mH$, mg{JH$ qH$dm gJmonmV IM.
AmZwf{JH$ H$m`dmhr r. AZwfJmZo Ho$cocr H$m`dmhr; g_mVa
H$m`dmhr, `mVyZ CX^dcocr H$m`dmhr.
[g.]
AmZw>Uo g{H$. AmMmamV AmUUo : "Eogr {Zamc~Vm AmZw>o Eogm H$dU
Ago ?'- crMC 616.
AmZwgmBnU Z. EH${Z>m : "H$s {ZVr hZ _wH$o & AmZwgmBnUm'- A_
467.
AmZ` Z. H$O XoUo ZgUo; H$O_w$ AgUoo.
[g.]
AmZo {d. A`. hm dohma H$nmqgYw &AmZ| VwQ>oZm &&-F$ 43.
AmZoAmZ {H${d. 1. Xwgao; A`; {Zamio; ^cVoM, {dnarV : "V[a
{V`ogr mUr Z ^OmoZ & _`o{M H$[aVr AmZoAmZ &'-dm{X.
7.2.51. 2. nana.
[g. A`mo`]
AmZoJ AZoH$. nhm : AZoJ. "ZmZm natMr VrW] AmZoJo & >rg nmho
_ZmodoJo &' - gVcrcm 245.
AmZJm nhm : AmUoJm
AmZmoO (AmZmoO) nw. AHw$a.
AmZmoO Z. ^r{VXm`H$ ` : "Vo AmZmoO XoIm{Z {Zdmg : CR>r H$m{gamOw
^mo_mgw$'- d 235.

AmZmoOUo

_amR>r eXH$moe & 281

{d. ^`^rV : "Vohit AmZmoO Omcm gm`odr XoIm{Z nmVcm ~~cw


Amgw &' d 2369.
AmZmoOUo A{H$. JmJaUo; ~wMH$`mV nS>Uo : "Eogo ~mocVm ~mocVm
H$drda ~mg ZmdoH$ AmZmoOco'- dmMma 26. [g. AkmZ]
AmZmo{dZ {d. dmQ>oc Vgo; Aem arVrZo'; "~gVm EH$ AmZmo{dZ &
hmoBc OK` {Z_rf|'- {Z_m 285.
AmZm{V-Vo {H${d. XwgarH$S>o; A` {R>H$mUr : "gmX`m AmZmVr dmgw &
nmhm| ZoXr &'- F$ 89.
{d. Xwgar; A` : "JwdmMmo{Z {ZaVat & qMVm Z H$ar AmZmVr &'E^m 10.135.
[g. A`V]
Amd{`H {d. 1. Hw$crZ; MmJ`m Hw$imVrc. 2. `dpWV; AZwH$ _mZo
Amcocm.
[g.]
Amd{`H$ nmoMdUr r. (`mnma.) `jmV Z nmoMco`m naVw
C^`njmH$Sy>Z nmoMdcm Jo`mMo _mZ`mV Amco`m _mcmMr,
_mc_moMr nmoMdUr, hVmVaU; AmZw_m{ZH$ nmoMdUr.
Amdr{jH$s r. 1. amOZr{V emm`m (Amdr{jH$s, `r, dmVm
d XS>Zr{V) Mma H$mamnH$s n{hcm H$ma. {dMma H$$Z, AZw_Vr
XoD$Z Ho$cocm ~oV qH$dm H$mT>cc
o r `w$s; VH$em. "Am_mZm_{ddoH$
Ho d i & Vo Ampd{jH$s {dm Hw $ ec'-E^m 16.205.
2. A`m_{dm; Am_mZm_ {dMma : "H$[aVm dnXmM| emoYZ &
hmo` VnXt g_mYmZ & ho Amdr{jH$s {dm OmU & {ddoH$gn
nmdVr &'- E^m 20.285.
[g. AZw+Bj=nmhUo]
AmphH$ Z. 1. amoOMo Ym{_H$ H$`; {Z`H$_. 2. (gm_m`V:)
{Z`H$`; (c.) amoOMm CmoJ.
[g. AhZ={Xdg]
Am{hH$s r. XZ{XZr; X{ZH$s; amoO{Zer.
[g.]
Amn Z. CXH$; nmUr; Oc.
[g. An]
Amn gZm. 1. AmnU dV : 2. (c.) Amncm; dH$s`; dOmVr`.
[g. Am_Z]
{d. Amnco; Amnco dV:Mo. gm_m. eX - AmnhVo; AmngwIo;
AmnIwfrZo : "AmnH$m`mhZ Ordt & naH$m`{gr &'- Xmg 2.7.65.
Z. AmnU; dV:; Ah. gm_m. eX Amn_Ou, AmnT>J.
Amn nw. Am.
(Jmo.)
Amn {d. m; dmYrZ; dm`m; Amn`m Vm`mVrc : "EW ndrVc
Amnw hmoBc & h| _h|nXhr nm{dOoc & n[a_moh hm Z {\$Q>oc &
_mZgtMm &'- km 2.65.
[g. Amn={_iUo]
AmnAna nhm : Amnna
AmnAdgmZ Z. Aml`; Wmam; WmZ : "Amn`mg AmnAmdgmZ
H$moR>| H$mht cmJoZm'- gZXmno 71.
AmnAmn, AmnOmV {H${d. AmnU hmoD$Z; AmnIwerZo; AmnmoAmn
Amn`m AmnU.
AmnAmn{U`m {d. AmnU Amn`mcm : "AmnAmn{U`m XoIU| &
g^mm`Va g_{> &' - Ed 1.59.
AmnAmncm, Amnmncm {d. `oH$mMm; dV:Mm; `mMm `mMm.

AmnO{dUo

AmnAmJo {H${d. dV:; dmJo : "{VW| MmcV OmBZ AmnAmJo dVm.'hmocm 149.
AmnB r. 1. AmnconUm; AmnconUmMo moVH$ H$`. 2. naWir
Agco`m {_mg \$io, do B`m{XH$mMr nmR>{dcocr ^oQ>; XoUJr;
ZOamUm. 3. R>od.
[g. Am_Z]
AmnH$_mB r. dV:`m H$>mMr {_iH$V : "Am_`mVco {_idVo
AmnH$_mBMr...^mD$~rO A~y`m VmhZmV Q>mH$sV.' - JmUo 28.
AmnH$mO Z. dV:Mo H$m_ "V`m AmnH$mUmWu mWu' - kmn 330
AmnH$ma nw. AmOma; {dH$ma : "N> 28 a_OmZr goZmYwaYa `mg {nmmMm
AmnH$ma Omcm.' - ZmJ^mo 2.152.
AmnH$maUo A. 1. dm^m{dH$nUo; Zg{JH$ar`m; AnKmV qH$dm H$mhr
{dnarV H$ma Z KS>Vm. 2. AmH$p_H$nUo : "am. AmZXamD$ ndma
`mgr AmnH$maUo Xodmkm Omhcr hUyZ dV_mZ Amho.'- _Bgm 11.30.
AmnIam nhm : AnH$(I) am
AmnIwX {d. dV; Xwg`mda H$moU`mhr H$mao Adc~yZ Zgcocm :
"Vo JhW AmnIwX dV AmhoV.'- noX 43.63.
AmnIwXr r. 1. AmnU dV:; Iw. 2. dgm_` : "Vmo ImdX `m
nm{U`mVrc AmnIwXrZ| hmoD$Z.'- {MJw 83.
AmnIwer-fr r. Amncr _Ou; dV:Mr _Ou, BN>m; doN>m : "Vy
AmnIwfrZ _mPr dVw _cm XoD$Z Q>mH$.'- Ho$ 12.7.30.
AmnIwfrZo {H${d. (H$m`Xm) dV:`m _OuZw$n; AmnU hmoD$Z;
d`noaUoZo; A` H$moUrhr g$s Z H$aVm; dV:`m BN>oZo.
AmnJaOr-AmnJOu {d. dmWu; AmncnmoQ>m; _cV~r : "mUmet
mU XoUma Zho AmnJOu amd Or Or &'- hmocm 175.
AmnJS> {d. h>r; dN>Xr; _Zdr; doN>mMmar.(amOm.)
AmnJm r. ZXr : "_cm {Za{IVm ^daUH$`H$m AmnJm & Ho$H$m
10.
[g.]
AmnKa Z. 1. Amnco Ka. 2. Zd`mMo Ka; gmga : "_J AmnKa
`mJy{Z ~mnKat Ho$cr dVr &'- g 11.49.
AmnN>X nw. damMma; dadVZ.
AmnN>Xr {d. da; dN>Xr; Zm{X>; _Zmcm `oBc Vgo dmJUmam;
_Zdr.
AmnN> {d. H$R>rU : "AmnNw> H$miw Omcm AmgVm dar nam^drVo'- nMmo
139.17.
AmnOUo A{H$. 1. CnOUo; Cn hmoUo; KS>Uo; KSy>Z `oUo : "nM^yVmMo
Ym` {ZnOo & V`mMm Aag AmnOo &'- {dqgny 6.10. 2. ^mgUo;
dmQ>Uo : "Ogo dZm_mOt Xo{IOo & Vo dZr{M gmM AmnOo &'- km
2.139.
AmnO{dUo g{H$. 1. Cn H$aUo. 2. V`ma H$$Z KoUo : "_mPr _y{V
AmnOdr & KamMm H$moqZ ~gdr &'- amkm 13.813. 3. `ZnydH
{_idUo : "AmnO{dVm ({^jm) Z {_io Var H$mB?' - crMny 223.$
[AmnOUo Mo `moOH$]

AmnOwH$

282 & _amR>r eXH$moe

AmnOwH$ Z. Zdc; AmM`; Ayn : "h` `mV H$m` AnOwH$ hm`'


- aV

AmnOodUm {_idUmam : "~{Q>H$m : ho H$mB : AmnOodUo`mMo eX :' crM 2.17.

AmnQ>Uo C{H$. 1. AmXiUo; nmS>Uo; OmoamZo Q>mH$Uo, nS>Uo, \$moS>Uo;


dVy Iyn OmoamZo Imcr Q>mH$Uo. 2. _maUo; hmUUo; hmUm_mar H$aUo.
3. (c.) dmXmV namO` H$aUo; ha{dUo. 4. Imcr `oUo; Amncm h>
gmoS>U;o Xwg`mMo hUUo (AQ>r) H$~yc H$aUo; dmXmV haUo. 5. IoQ>U;o
{edUoo; ne H$aUo. (~o.) [g. Amn_Z] AmneoM AnQ>Uo
Xwg`mZo {dZdco AgVmhr Or Jmo> Ho$cr Zmhr VrM nwT>o AmnU hmoD$Z
H$aUo.
AmnQ>UoYmonQ>Uo C{H$. OmoamZo R>mHo $Uo; AmXiAmnQ> H$aUo; {Zw>anUo _maUo.
AmnQ>YmonQ>, AmnQy>ZYmonQy>Z {H${d. OmoamZo _m$Z R>mHo $y Z; ~iO~arZo.
AmnQ>YmonQ>, AmnQ>mAmnQ>-Q>r, AmnQ>mYmonQ>-Q>r r. OmoamZo,
AmdoemZo _maUo; AmXi AmnQ>; hmU_ma.
AmnQ>~ma nw. AmnQ>`mda \$moQ> hmoUmam emo^o`m Xm$Mm Jmoim;
emo^o`m Xm$`m Jmo`mda AmKmV H$$Z Ho$cocm \$moQ>.
AmnQ>m nw. EH$ dj{deof. (Xg`m`m {Xder `m PmS>mMr nmZo gmoZo
hUyZ `o>mZm, B> {_mZm XoVmV.)
AmnQ>r r. Y$m; nam^d; Imcr nS>U;o ZwH$gmZ.(dm.) AmnQ>r ImUo
- nam^yV hmoUo.
[g. AmnV]
AmnR>mi {d. 1. MhmQ>i; JwS>. 2. ~ondm; dN>Xr; AnJS>; AR>da;
ZmR>mi; Amkm _moS>Umam : "H$s AmnR>mi AmkmnmcZt & _r Wra
Zho &'- F$. 50.
AmnS>-AmnmS> r. ne; {dQ>mi; {edmerd : "nmZr d`mda ^a
Am{Z BH$S>o {VH$S>o CS>dy ZH$mo. Am_`m ^mS>mZr AmnS> h`c &'ACAm 119.
AmnS>Uo A{H$. {edUo; ne H$aUo.
AmnS>mYmnS>r r. _manrQ> : "Hw$Ut Vm|S> CKS>c Va AmnS>mYmnS>r
H$$ cmJco'- ~m{d~w 147.
AmnS>r-AmnS>mAmnS> r. {edmerd.
(Jmo.)
AmnS>r WmnS>r r. chmZ _wcmMm EH$ Ioi.
AmnS>rer r. {dQ>mier; aOdcm.
(Hw$.)
AmnT>J nw. doN>mMma; OmUyZ~wOyZ Ho$co`m ImoS>m; doS>oMma; Mmio.
[qh.]
AmnT>Jr {d. T>Jr; CZmS>; dN>Xr; XwdVZr.
AmnU gZm. 1. dV:; ho gdZm_ _r, Vy, Vmo, Amhr, Vwhr, Vo
qH$dm _r dV:, Vy dV:, Vmo dV:, Amhr dV:, Vwhr dV: `m
~chr `moOVmV. Ogo : "`m `mcm OooD$ KmVco _J AmnU (dV:)
Oodm`cm ~gcmo.' `m_mUoM AZoH$dMZr $no -"AmnU (Vwhr)
`oV Agmc Va _r `oBZ.' B. 2. Xa~mar ^mfoV ~mocUmao amOo,
gaXma, _moR>o cmoH$, gnmXH$ dJao W_nwfr EH$dMZr ~h_mZmWu
dV: `m AWu d gH$manydH$ ^mfUmV Vy `m AWu AmnU hm eX

AmnVnwadUr

dmnaVmV.(dm.) AmnUmda AmUUo, dV{dUo- Ho$co`m


H$`mMo `e qH$dm lo` Amn`mda KoUo : "gmJVmo hiyhiyM AMmQ>o &
AmnUmMd[a dV{dVmo &' AmnUmd$Z OJ AmoiImdo - Or
Amncr dmr qH$dm dmr VrM cmoH$mMrhr Ago g_Omdo qH$dm
JhrV Y$Z Mmcmdo. AmnUmg hU{dUo - AmnU _moR>m
`mo`VoMo, _moR>o hema, {ZUmV Ago {_a{dUo; mT>r gmJUo.
AmnU nw. ~mOma qH$dm XwH$mZ : "jo h{UOo eoV JhZ & hmQ> Cn
` AmnU &' - E^m 27.379.
[g.]
AmnUnm-AmnUno gZm. Am_d$n; OmJVr; dV: AmnU;
Amn`mH$S>o; Amn`m R>m`r$: "O`m AmnUn| gmSy>{Z H$ht &
B{`Jm_mdar `oU|{M Zmht &'-km 5.105.
AmnU`m-Amn{U`m gZm. AmnUmcm; dV:cm; AmnUnm-n| :
"Am_m ~moco ^oQ>cm & AmnU`m' - A_ 6.8.
AmnU hmoD$Z {H${d. AmnIwerZo; Am_gVmofmZo; dV:`m oaUoZo.
AmnUmco`m A. EH$Q>mZo; AmnU hmoD$Z : "Jmo$d| AmnUmco`m Joct'crM 1.26.
AmnUmdUo {H$. Amncmgm H$aUo; drH$maUo Odi H$aUo : "AmVm
~hVoH$ Am`g_mOr` MmaH$ qhXy eXmg AmnUmdrV AgVmV.'ggmdm 2.704.
AmnUwZ {H${d. AmnU hmoD$Z : "AmnUmV AmnUwZ H$ar arK &'- Xm{d
297.
AmnUo {H$. 1. nmdUo. 2. m hmoUo.
[g. Amn={_iUo]
AmnV r. AmnXm; XwXd; nrS>m; {dnmr.
[g.]
AmnV {d. ZmVcJ; g~Yr; cm`m~m`mMo.[g.Am] (dm.) AmnV
Am{U KmVH$- Amn`m Amo>mMm - ZmVcJmMm KmV H$aUmam
Xw> _Zw`; _mUwgH$s Zgcocm.
AmnVZ H$moZ nw. (^m.) H$me{H$aU Oohm EImm n>^mJmda nS>Vmo
Vohm `m n>^mJmer nS>VmjUr `mZo Ho$co`m c~mMm H$moZ.
AmnVZ q~Xy AmnmVr {H$aU dVy`m n>^mJm`m `m q~Xyda nS>Vmo
Vmo.
AmnV{df`r nw. ZmVcJ; g~Yr; F$UmZw~Yr; gJogmo`ao.
[g. Am+{df`]
AmnVr {d. da; dV; dV:`m _Ou_mUo dmJUmam.
AmnVr r. Amnmr; gH$Q>, "d[aV ~hV KmB hmoVgo AmnVrMr &'gmh> 3.60.
[g. Amn{m]
AmnVd Z. AmnconUm : "Jmogmdr Vo`m{g AmnVd H$ar{V'- crMC 21.
AmnVH$mi nw. {VHy$c; A{Z>; hcmIrMo dmBQ> {Xdg. [g. AmnH$mc]
Amn{m-mr r. 1. (Xm[a>m_wio, AmOmarnUm_wio, XwXdm_wio
Amcoco) gH$Q>; AS>MU; hmc; XwXem. (An.) AmnV; Amn`.
2. (g_mOmV) mr; {_iUo; m hmoUo. CXm. gwImnmr, B>mnmr,
Xw:Imnmr, A{Z>mnmr. 3. AnamY. 4. VH$ma. [g. Amn{m]
AmnnwadUr r. dmX{ddmXmV EImXr Jmo> Kgacr qH$dm {~KS>cr
Va {VMr H$erVar gnmXUr H$aUo; MwH$sMo g_WZ H$aUo.

Amn`

_amR>r eXH$moe & 283

Amncm

Amn` Z. nhm : Amnmr


[g.]
AmnX r. {dnmr.
AmnXUo {H$. aIS>Uo; H$>Uo; {eUUo : "ZoUVm H$moUr `oH$ Vo & AmnXm|

Amn_wI`mar r. dVVm; A{Z`{VnUm; YZrnUm; _mcH$s.


Amn_wao {d. nyU Q>UH$ Z Pmcoco; nyU Z ~Zcoco : "_mo{V`o hmo{V

cmJVr &'- Xmg 18.5.19.


[g. Am+nX]
AmnXm r. 1. gH$Q>; A[a>; Amnmr : "AmnXm {JYt Mw{~OV &
CYdcm R>m`t &'- km 7.87. 2. Xw:I; coe; Im`mdmMyZ qH$dm
XwI`m_wio hmoUmao hmc; H$>mdWm; XwXem : "CnH$mar Zmht XoIV
AmnXm & nw{T>cmMr gXm X`m {Mmt &'-VwJm 1903.
[g.]
AmnXmW nw. dVy Zmhr Agm nXmW : "na_odao{dU AmdKo{M AmnXmW'.
AmnXmdUo A{H$. AS>MUrV, Xw:ImV, gH$Q>mV, XwXdm`m \o$`mV
gmnS>Uo; Hw$M~V amhUo.
[g. AmnXm]
Amn>r {d. dmWu; _cV~r; Amn`m nwaVo H$aUmam; nhmUmam,
AncnmoQ>m.
AmnXoe nw. dXoe; Amncm Xoe, mV.
AmnXJV {d. AmnmtZr, gH$Q>mZr JmOcocm, nrS>cocm; gH$Q>mV,
AmnmrV gmnS>cocm.
[g.]
AmnY_ nw . dUm l _Y_ { d{hV H $ ` H$a`mcm H$mcm`m
{VHy$cVo_wio, Omo Ag_W `mgmR>r gm{JVcocm JmU_mJ AWdm
H$`; {Znm`mVd H$amd`mMr Jmo>.
[g.]
AmnYmH$-AmnYmH$Uo ho eX "A' _`o nhm : "AmnYmHo$ {dZ|
niVr OmU &' - E^m 4.206.
Amn {d. 1. {dn{mXem nmdcocm; AmnmrZo Koacocm; hmc-Ano>oV
nS>cocm; H$Q>r. 2. {_i{dcocm; H$_mdcocm; gnmXZ Ho$cocm; m;
`m.
[g.]
Amnna {d. 1. Amncm Am{U Xwg`mMm; Amnco d naHo$; V : "OoW
Amnn$ Eogm & ^mJw Zmht &&'- km 9.407.
AmnnaH$s-AmnnaH$s` {d. Amncm Am{U Xwg`mMm; dV:Mm d
na`mMm; Amnna.
Amnna^md, ~w{, ^oX, _V, d{m, {dMma, {> 1. Amn`m
Am{U Xwg`m`m dVy_`o ^oX amIUo; Amnco B>{_, ZmVcJ d
BVa OZ `m_`o ^oX nmhUo. 2. Vm^md; XwOm^md ({H$. nmhUo).
[g. Am_Z+ na]
Amn~i {H${d. AmnmoAmn; AmnU hmoD$Z. nhm : An~i
Z. dV:Mr e$s; dgm_`; Amnco dV:Mo ~i.
Amn_Vc~r {d. dmWu; AmncnmoQ>m; dV:nwaVo nmhUmam : "`mcm
_moR>onUm hdm Agoc `mZo Amn_Vc~r cmoH$m`m H$mohoHw$BH$S>o cj
nwa{dco nm{hOo.'- cmo{Q>Ho$co 2.54.
Amn_Vr {d. Amn`m ~wrZo MmcUmam : "nwgm Omd| F$ftVr & Vd Vo gXm
Amn_Vr & Amnc| _V {V{>Vr & A`Wm XoVr emnmV| &'- E^m 7.180.
{H${d. Amn`m ~wrZo : "Amn_Vt ^OVm am`m &' - E^m 3.807.
Amn_aU Z. AmnmoAmn `oUmao _aU; Amn_mVr.
Amn_wI`ma {d. dV; da; A{Z`{V.
nw. YZr.

Amn_moVr-_mVr r. AmnmoAmn dnUm_wio Amcoco _aU.


Amn`Uo A{H$. ~mocmdUo.
(Jmo.)
Amnag nw. \$imMm AWdm nmZmMm (nmUr Z {_giVm H$mT>cocm)

Amn_wat &'- d 71.

AmJMm ag. CXm. Amo`m Imo~`mMo nmUr Z KmcVm H$mT>coco


XyY; ZmaimMm ag.
AmnaJ {H${d. AmnU hmoD$Z; AmnmoAmn.
(Zm.)
Amnam{nnar r. (`m`m_) EH$ nH$maMm Ioi.
Amn[adVZ Z. (am`.) aMZm, d$n qH$dm Coe `mV Ho$cocm,
H$amd`mMm ~Xc.
[g.]
Amn$H$-J Z. Awn; {deof; Zdc : "_J `mV coH$m Vy H$m` Amn$H$
gm{JVcg ?' - ^yO 47.
Amn$n Z. Am_$n; ~$n.
Amn$nr {d. `mMm Moham, Vm|S>mdim ~mnmgmaIm qH$dm AmBgmaIm
Zmhr, {Zam`m H$maMm Amho Ago (_yc.).
AmncH$s, AmncrH$, AmncnUm, AmnconUm r. nw.
1. _mcH$s; Amg~Y; gmo`aJV, Zoh B. _wio Amcocm AmnconUm;
AmnconUm_wio Cn Pmcocm A{^_mZ, _m`m, njnmV, H$dma :
"_m{Z{gc PUt Amn{cH$ H$mht & `oaPma nmhr Z MwHo$ H$Xm &' VwJm 2697. 2. ($.) _rnUm; AhH$ma. 3. dm{^_mZ; __Vm.
[g. Am_Z] (dm.) AmncH$s cmdUo, XmI{dUo, _mO{dUoT> g~Y AWdm ZmVo JmoVo gmJUo, WmnUo; VwhmnH$sM _r EH$ Amho
Ago XmIdUo qH$dm Ver dV:Mr dVUyH$ R>odUo. AmnconUmV
`oUo- d`mV, C_oXrV `oUo; earamMr nyU dmT> hmoUo : "_r Oohm
AmnconUmV `oD$ cmJc| Vohm Z`m ^mdZm IiIiy cmJ`m.' JwnMwn (a{gH$aOZ _mcm)
AmncXmar nw. _mcH$, dm_r, _w` : "AmncXmar AZm{YH$mar AgmoZ
H$_mMmar gH$aH$mar.' - noX 34.76.
{d. dmWu.
AmncnmoQ>m`m, AmncnmoQ>m {d. dmWu; dV:nwaVo nmhUmam.
Amnc_Vr A. AmnmoAmn; Amn`mAmnU : "~mocZ ~mocZ AmZ Vm|S>
WH$c _Oo Amnc_Vr MwnMmn ~gZ...'- YJ 106 (d.)
AmncdcUo {H$. AmnwcH$s dmQ>Uo : "gdk| ^UrVc| : H$m :
OmdmB`mMo{Z Amncdco{V'- crMC 32.
Amncm gZm. 1. dV:Mm; _mcH$sMm. AmnU `m eXm_mUo `mMmhr
`moJ {Vhr nwfr, Xmohr dMZmV H$aVmV. 2. {H$`oH$Xm hm eX
{ZaWH$, dm`nyaUmWH$ `oVmo. CXm. "_r Amncm `oWZy CR>cmo.' Amncm
hm eX nwH$i doim AmnU `m AWr dmna`mV `oVmo. Ogo:Amn`mg qH$dm Amn`mcm= AmnUmg (AmnUMr f>r) [g.
Am_r`] (dm.) Amncm, Amncmgm hUU,o g_OUo- EImmg
Am_r` ^mdZoZo qH$dm {_dm`m ^mdZoZo dmJ{dUo; {` g_OUo. Vy

Amncm Vwncm

284 & _amR>r eXH$moe

Amncm Eog - Vy Amnco dV:Mo H$m_ nhm. Amncr dmT>dZy


ImUo- Amn_Vc~rnUmZo AmncoM KmoS>o nwT>o T>H$cUo; Amn`m
{hVmH$S>M
o nmhUo. Amncrer H$aUo- 1. Amnco hUUo (nj, _V)
{g H$aUo, Wm{nV H$aUo; Amncr gaer H$aUo. 2. de H$aUo;
Vm`mV AmUUo : "nM dar _mamdm & AWdm Amncmgm H$amdm &' {dqgny 7.144. 3. dV:`m _Zm_mUo dmJUo. AmncoM KmoS>o nwT>o
Xm_Q>U-o dmW gmY`mMm n`Z H$aUo; BVam`m AmYr Amnco
H$m_ H$$Z Ko`mMm `Z H$aUo : "Omo Vmo Amn`m JmdM KmoS> nwT>
Xm_Qy> cmJcm.' - \$Jmo 1. Amn`mM nm`mda Ym|S>m nmSy>Z KoU-o
dV:Mo ZwH$gmZ hmoBc
Ago dmJUo : "Ago R>amd H$$Z H$mJgo Amn`mM
nm`mda Ym|S>m nmSy>Z KoV Amho.'- ZmZo 179.
Amncm Vwncm {d. 1. _mPm VwPm; dV:Mm d na`mMm; Amnna.
2. Amncr; _mcH$sMr; Amncr; hQ>cocr ({_iH$V, {Og dJao.)
Amnna qH$dm AmnAna `m`mgmaIoM Amncm Vwncm `mnmgyZ
gm_m{gH$ eX ~ZVmV.
Amncm _mUyg, _Zw` nw. {ddmgmMm _mUyg; o_mMm _Zw` : "Amn`m
_Zw`mcm H$moUr H$_r H$m H$aVmo ?' - H$a`mMm \$mg 22.
Amncmcm {d. AmnAmncm; `mMm `mMm dV:Mm.
Amn{cH$ Z. A{^_mZ.
AmncyH$ r. AmnconUm; dH$s`Vm.
({M.)
Amnco AmnU {H${d. AmnIwerZo; d`oaUoZo; AmnU hmoD$Z.
AmnconUm nw. dm{^_mZ; __Vm.
Amn`m AJr, AJo, AJmZo dV:; Iw.
Amn`m AmnU {H${d. AJ`m Omoamda; Xwg`m`m _XVr{edm`;
dV:M; AmngyH$.
Amn`mV gZm. dJV(^mfU). Ow`m ZmQ>H$mVyZ dJV `m AWu
Amn`mV hm eX `moOrV AgV : "^r_amd :- (Wm~yZ Amn`mV)'
- aZH$mVm 24.
AmndUr Z. AmnmoAmn dmhV `oUmao nmUr; nmQ>mVyZ dmhUmao nmUr
(^mS>mVyZ Zho); ~mJmBV eoVr_`o `mMm Cn`moJ H$aVmV.
AmndUo A{H$. ~mocmdUo; Am_U XoUo. "Amn{d`m {Om & A>
XodVmMr H$[aVr nyOm &&' - dgm 32.
AmndJ nw. AmVdJ; ZmVodmBH$ : "Amnd{J gm{S>cm|, JmoOm VwQ>cmo'
- Zm_ 1571.
AmndmX nw. qZXm; Xmof : "~hV {Xdg `m VwPm AmndmXw AmBH$cm
hmoVm' - nMmo 194.
Amnew{-r r. 1. dV:Mr ewr : "Amnew{ ZoUVr &' - Xm{d
496. 2. Am_mZm_{dMma : "T> H$${Z`m ~wr & AmYt `mdr
Amnewr &&' - Xmg 6.10.12.
[g. Am_Z+ew{]
AmneoM AnQ>Uo {H$. (c.) EImXr Jmo> Xwg`mZo {dZdco AgVmhr
Z H$aUo, nU Vr _J dV: hmoD$Z H$aUo.
Amng_oi nw. H$O dJaoMo g_m`moOZ; VS>OmoS>.
Amng_oi {dcoI nw. C^` njm`m gh_VmZo V`ma Pmcocm;

AmnmS>

VS>OmoS>rMm XVEodO.
Amng`m {H${d. AmngyH$; AmnmoAmn : "VU Zmhr VoWo n{S>cm XmdmpZ
Om` Vmo {dPmo{Z Amng`m &&' - VwJm 3424.
AmngV {d. dV: ngV Ho$coco : "dS>rc _mUgmMo {dMmamdmMyZ
AmngVnUmZo Ho$co`m H$`mMo \$i ^moJ AmVm.' - aZH$mVm 26.
Amngm AmngmV, Amngm Amng-gr, Amngm_`o {H${d.
nanamg; AmnAmn`mV; EH$_oH$mer; Am_`m Am_`mV; Vw_`m
Vw_`mV, `m`m `m`mV; EH$_oH$mV.
AmngwH$-I, AmngyH$-I {H${d. AmnmoAmn; AmnU hmoD$Z;
dV:`m IwerZo; amOrIwerZo.
Amngo {H${d. AmnmoAmn; ghO; AZm`mgo : "H$dUmMo _Z Amngo
A{^cmf Z H$ar &' - ^mE 34.
Amngmoer {H${d. 1. _Z _mZoc `m_mUo; H$moUmMm AS>Wim Z _mZVm;
doN>oZo; `WoN>; `m eXmMm `moJ R>moH$ XoUo, BOm H$aUo, C>o
H$mT>Uo B. AWm`m {H$`mnXm~amo~a H$aVmV. (amOm.) 2. {Z^`nUmZo;
{Z:eH$nUmZo; n[aUm_mH$S>o cj Z XoVm; MZrV. {d. cmo^r;
Amn_Vc~r.
AmnV~ nw. 1. H$U `OwdX} mdarc Mma gymnH $s EH$m gymMm dVH$
F$fr. 2. AmnV~-gymMo AZw`m`r ~mU.
[g.]
AmnVwVr r. dV:Mr egm; Am_VwVr : "AmnVwVrZo Xm{dVr
Wmoard' - Xm{d 484.
Amnd$n Z. Am_d$n; ~hd$n : "_J AIS> Cao Amnd$n &'
- Xm{d 125.
AmndmW nw. 1. (dmW `mM AWmZo AmndmW hm eX dmnaVmV)
Amncm dmW; dV:Mm _Vc~. 2. dV:Mo H$`mU, gmo` nmhUmam.
AmnhVH$-H$s, AmnhVr-Vo {H${d. Amn`m hmVmZo;
Amn`mH$Sy>Z; Amn`m gm_`mZo; Amn`m`mZo; Amn`m
dHw$~mZw$n.
AmnJUo g{H$. 1. Aml` XoUo; o_mZo dmT>{dUo, g^miUo, nmogUo,
~miJUo; Amncogo hUUo : "Oo Oo eaU Amco & Vo Vo Amn{Jco &
ndmS>o {d>co Eogo VwPo &' -VwJm 1636. 2. drH$maUo; AJrH$maUo;
Aml` H$aUo : "_J `oW AWdm dJv & OoWo Oo Xoh AmnJr &' - km
15.368.
Amn{JVm {d. Aml`XmVm; nmoqeXm : "`m{g Amn{JVm Zmht & `m{g
Yar Omo X`t &' - VwJm 2215.
Amnm-Amnm nw. 1. Oma; R>mo `m; `O_mZ. (H$a.) 2. EH$ dm{deof.
3. nmUr; AmJ. 4. AmnU dV: : "Amnm ZyH$m{Z`m ImS>m &' amkm 17.259. 5. nhm : Anm
AmnmAmn AmnmoAmn, AmncoAmnU, AmnUhZ.
AmnmS> {d. Anma; A`wm_ : "V`mMr C_m{UVm H$sVu & CUrd {Xgo
AmnmS>o &' -_wAm{X 11.93.
nw. 1. Am{Y`; _moR>onUm; _hd. 2. {^Vm; AVa : "Amagm
Am[ago`m nmhmV`m & AnmSw> `oVwcm &&' - km 18.274.

AmnmVH$mc

_amR>r eXH$moe & 285

AmnmVH$mc nw. (am`.) AmUr~mUr; `mda VmH$mi Cnm``moOZm


Ho$cr nm{hOo Agm AmH$p_H$ d AZno{jV KQ>ZmMm H$mi. [g.]
AmnmVV: {H${d. 1. ImoQ>o R>aVo mon`V, ImoS>yZ Q>mH$sVmon`V {Q>H$Umam, Mmcy
(_wm, CcJS>m, AZw_mZ, Cnn{m). 2. W_XeZr; AJXr Ama^r;
W_M; MQ>H$Z; VjUr. 3. `moJm`moJmZo : "IwZm`m H$aUmV AmnmVV :
Jmodcr Jocc
o r EH$ XwXd r _wcJr &'- {V{ZYr 131.
AmnmVa_Ur` {d. 1. AmnmnV:, Ama^r MmJco {XgUmao; VmnwaVo
Jm ({dYmZ, {gmV B.). 2. {Xg`mV Iao qH$dm g~i.
AmnmVr ({d.) JmU; {Mca.
Amnmmr {d. (^m.) EImm Jmo>rda AmnQ>Umao qH$dm nS>Umao (gnmQ>
n>^mJmda nS>Um`m H$me {H$aUmgmR>r dmnaVmV).
AmnmX {H${d. nm`mn`V; nm`mnmgyZ : "AmnmX nm JwV co & nwcH$mMco &'
-km 11.242.
[g. Am+nmX]
AmnmXH$Mw{H$V {d. nm`mnmgyZ _VH$mn`V AJd KmV`mgmaIo;
gnU
y AJmda : "dmMm nmJi
w cr OoqWMr VoW & AmnmXH$Mw{H$V amo_mM
Amco &&' - km 9.527
[g. Am+nmX+H$MwH$s]
AmnmXUo g{H$. 1. drH$maUo; KoUo; {_i{dUo; gnmXZ H$aUo : "Am{U
Amnwcm{c`o MmS>o & Amnm{Xc| h| _mS>o &' - km 3.51. 2. H$_
H$aUo : "H$aMaUo Amnm{XOo & KoBOo Oo Oo H$mhr &' - a`modm 7.116.
3. g_OyZ KoUo : "(gmYZo) H$hUo `moOZo & `go Amnm{XOo &' {dqg 13.17.
AmnmXVc_VH$ AmnmX_VH$ {H${d. nm`m`m Vi`mnmgyZ
S>mo`mn`V; ZI{eImV.
AmnmXVm-{XVm {H $ {d. AmnmVV:; W_M; AJXr ma ^ r;
VjUr: "`mcmJt _mPm doX OJXJw & Xmdr AmnmXVm `dhm$' E^m 21.76; "Vgr Ordm{g H$V`Vm & g` Zmht Jm gdWm & {Xgo
Oo H$mhr Amnm{XVm & Vo A`mgH$Vm {_`mdo &' - E^m 10.262.
AmnmXZ Z. gnmXZ; {_idUr; mVr : "Eogo R>oco AmnmXZ & emmMo
O`m &' - km 17.38.
[g.]
Amnmn-Amnmnm {H${d. 1. AmnmoAmn. : "nmnm_~wr & Y$Zr _aVr
Anmnm &' - dm_Z {damQ>nd 5.18. 2. H$mhr IQ>nQ> Z H$aVm, l_
Z H$aVm.
Amnmncm {H${d. dV:Mm, `oH$mMm.
Amnma nw. Q>mH$mMo Q>moH$; {Z~.
(Jmo.)[nmoVw. Amnmamo]
Amnmc nw. KmaJm.
(d.Zm.)
Amnm{cnm cnmcnrMm, cnS>mdmMm Ioi.
Amnmnar r. XwXem; A`dWm : "Eogo Amnmnar hmoVr Omcr &
earaJm_r &&' - km 11.665.
Am{nVa ~X_me; ImoS>H$a; CZmS.>
Am{njra r. Jh`m`m {nR>m`m nmnS>rMr Ira.
Amnr nw. ZmVodmBH$.
Amnw {d. 1. dmYrZ; dH$s`; mV; {hVH$Vm : "hm gXm Xwc^w _Zm &

Amnmocr_

Amnw Zmoho gmYZm &' - km 2.149. 2. dV:gmaIo; Amnco;


AmV : "VoUo ggaco{Z H$at & Amnw {dd &' - km 7.135.
Amnw^oXr`m nw. earamda e Mmc{dco Var Vo Amanma {ZKyZ OmVo,
nU eara ^Z hmoV Zmhr Aer {gr AgUmam : "Xohmd[a IJ Km{cOo
Am{U nm{U`m AmVm{Z {ZJmo{Z OmE Eogo OmE : `mV| Amnw^oXr`m Eogo
h{UOo' - crMny 198.
Amnw{`Uo {H$. JmOUo.
AmnwcH$s, Amnw{cH$ 1. AmnconUm; Am_r`Vm. 2. _m`m, __Vm.
AmnwconU Z. Ah^md.
Amnw`mHy$Z{H${d. 1. Amn`mH$Sy>Z; AmnUmH$Sy>Z; dV:H$Sy>Z.
2. AmnU hmoD$Z.
(Jm.)
Amnya{d. Anwam; AnyU : "Var Vw_Mr d{UVm VwVr & Amnya Ago _mPr
_Vr &' - Zd 22.112.
[g. A+nya]
AmnyaUo g{H$. ^aUo; \w$H$Uo : "OoW _hmeI Amny[aco & H$Um{XH$s &&'
- amkm 1.160.
Amny[aV {d. nyU : "VwPo{Z `eo_hr & Amny[aV gwam {Xcr &' - _Vmo
65.7.
[g. Am+nya]
AmnyeZ Z. AnmoUr. AmM_Z; ^moOZmnydu d ^moOZmoma ~mhUmZr
H$amd`mMo AmM_Z : "gwXa_y{V AmnyeZ & H$$Z gm{_mZXZ &' dogrd 1.13.
AmnoAmn {H${d. 1. Amn`m AmnU; AmnU hmoD$Z; dV:M : "Oar
AmnoAmn Amhm{g dar & Var Vo Jmo> ~h ~ar &' 2. d^mdV;
ghO : "Eo{g`m AmnoAmn cmK{d`m & Z_m| VwO &' - km 14.6.
AmnoQ> KmoS>m KmoS>r Z XmI{dcocm KmoS>m.
AmnUo, AmdUo g{H$.1. Am_U H$aUo : "Vmo AmnVm.' (Jmo. H$m|.)
2. drH$maUo : "V`mMm AZagw AmnOo' - {dqg 6.10.
AmnVm, Amn{V`m-Vr, AmnVo {d. 1. dmYrZ; AZwHy$c : "Vgr
B{`o AmnVt hmoVr &' - km 2.302. 2. mV : "hm {^jwJrVmW
Y[aVm {Mmt & em{V AmnVr gmYH$m &' - E^m 23.968. 3. (MwH$sZo)
Am`Vo; AmnmoAmn.
[g. Amn = {_iUo]
Amn{V`m {d. mV.
AmnVo {d. Am`Vo, AmnmoAmn.
Amng-gm-gr-go {H${d. Amn`m AmnU; AmnmoAmn; ghO;
AmngyH$. nhm : AnemM : "_J g_mYr {dgOZ Amngm &' - {dqg
11.93.
Amngm {d. Amncmgm; de; dmYrZ. ({H$. H$aUo) : "g_m{Y ^Jmo{Z
H$m_H$io & ^wcdmo{Z H$ar Angm &' - _waew 12.
Amngo`m A. AmnmoAmn : "`oVwco{Z Amngo`m{M ^d~Yw {~KS>o :
JwU{MmmMm.' - CJr 90.684.
AmnmoAmn {H${d. 1. EH$X_ \y$VuZo. 2. Amn`m AmnU; `ZmdmMyZ;
IQ>nQ> Z H$aVm.
[AmnMo {.]
Amnmocr_ Z. (`mo.) O_Hw$S>crV dmnr`moJ hmo`mgmR>r `m Mma

AmnmoS> AgUo

286 & _amR>r eXH$moe

WmZr gd Jh Agmdo cmJVmV Ago EH$ WmZ. H|$mnmgyZ {Vg`m


hUOo 3,6,9,12 `m WmZmg Amnmocr_ hUVmV.
AmnmoS> AgUo 1. EImmda Adc~yZ amhUo. 2. JwVm.
Amnmo_mVm r. ZXr; ZXr hrM _mVm. CXm. JJm_mB, JmoXm_mB : "naVw
m Amnmo_mVmMo n` nm{hOoM.' - ^mg. 175.
AmnmoeU-Z, AmnmoUr nhm : AnmoeZ : "hmVy Z _m{IVm
gdmnmoeZ & agZo{dU go{dVy &' - E^m 11.308.
AmnmoUr r. ^moOZmnydu d ZVa ~mhU Oo AmM_Z H$aVmV Vo.
Amnmo{h>m nw. (c.) MQQ>m_QQ>m; \$m; gn{dUo.
(d.)[g.]
AmnmUo Z. _moQ>, ahmQ> `m`m{edm` AmnmoAmn {_iUmao nmQ>mMo nmUr.
g{H$. ~mocmdUo; Am_U H$aUo.
(Jmo)[g. Anm`Z]
AmV {d. 1. g~Yr; EH$m aVm_mgmMm; ZmVcJ; ZmVodmBH$;
gmo`am : "AmVmMt ZM _wIo ^cmgwH$dr &' - _mo_^m 1.53.
2. Amncm Agm _mZcocm B>{_; {hVH$Vm : "MmoH${V g^m` Vy
gwZ` AmV H$m _mVer &' - Ho$H$m 38. 3. {ddmgy; m_m{UH$;
{ddmgmh; _mU^yV; ^ademMo : "AmV hUOo {ddgZr` nwf
hmo`.' - Jra 407. 4. {hVH$a. 5. (g_mgmV) mV. Ogo :n`mV, g_mV. 6. Jw$; ny` nwf; g_mZZr` `Vr; `WmW
dVm; `mMo dMZ Bda dMZmgmaIo _mU _mZVmV Vmo.
AmVB r. Amnmr; gH$Q> : "AmH$w a h| Zm_m{^YmZ gmJZy nmhr & AmH$w a|
{Zw>anUo Ho$cr JmoHw$imV AmVB &' - hmocm 11. [g. Amn{m]
AmVCpV-Vr nhm : AmV dm`
AmV EH$H$ Z. (J.) _mU^yV hUyZ KoVcocr qH$_V.
AmVH$m_ nw. gVw>Vm; nyUH$m_; BN>mnyVu : "Oer nWwH$ VXwcg{V
AmVH$m_m Ver &' - Ho$H$m 38.
[g.]
AmVH$mc nw. (`mo.) _mUdoi. {dVV XoemVrc {^ {^
{R>H$mUm`m Wm{ZH$ doim doJdoJ`m Ag`m Var `m gd
{R>H$mU`m KS>mimZr, gHo$VmZw$n XmIdcocr EH$M doi.[g.]
AmVH$s r. AmVnUm : "lr_V ZmZmgmho~m`m Zohm`m Jmo>r ~hV
gm{JV`m. ~hVM AmVH$s d Kamo~m gm{JVcm. - noX 29.203.
AmV^md nw. {ZH$Q>Vm; Am_r`Vm; Zoh^md.
[g.]
AmV_m` {d. {e>g_ V; g_mOmVrc lo> `VtZr _m` Ho$coc.o [g.]
AmV{_ nw. Ad. ZmVcJ; ^mD$~X; B>{_ gd {_iyZ. [g.]
AmVdMZ, AmVdm` Z. 1. {ddgZr`, gmYma, _mU`wV dMZ
(^mfU, eX); WmoamMo dMZ. 2. {hVmMr Jmo> gmJUm`mMo hUUo.
3. EH$ eX_mU.
[g.]
AmV{ddmh nw. Amn`mM Hw$cmVrc `Vrer Ho$coco cZ. [g.]
AmV{df` 1. ZmVcJ, gmo`am; 2. ZmVo; g~Y : "AmV{deB _wco
~m`H$mo{h Oodmd`mgr OmVmV...' - nogmn 130.
AmV{df`r, g~Yr {d. Zoh^mdmZo ~mYcoco, Zm`mJmo`mMo;
ZmVog~ Y r; g~Y r; AmVnUm : "EH$m Jc~Vmda Am_Mr AmV{df`r
~mB OmUma Amho.' - nmh 66.
AmVmdH$s` nw. ZmVcJ; B>{_ B.
[g.]

Am\$V-Am\$Vr

AmV{\$VaVr r. A_mZr gwcVmZr; XwH$mi; A{Vd>r; naMH$.[\$m.]


AmpV-Vr r. 1. Amnmr : "`mM _mUo nrH$nm`mMrhr {Xdg|{Xdg
A{YH$M AmpV nSy> cmJcr.' - Y_mOr 32. 2. AS>MU; H$_VaVm;
dmU.
[g. Amn{m]
AmVo> nw. Ad. ZmVcJ Am{U OdiMo cmoH$ : "AmVo> H$m` hUVrc.'
- ~n 12.
AmVmo`m_ nw. ApZ>mo_mXr gV gmo_gWmnH$s EH$ gWm; gmo_`k.
[g.]
Amnm nw. Amnm ho Q>monU Zmd ~h_mZmWu. AmO`m _mUo nydu`m
H$mirhr dmnamV hmoV.o {M_mOr ~cmi noedo, {M_Uamd gmJcrH$a,
O`mOr qeXo dJaoZm "Amnm' Ago g~moYrV.
Amnm nw. a`m`m ViyZ Ho$co`m JmoS> dS>m qH$dm JmoS> ^Or.
Am` {d. 1. nm`mg~Yr; Oc_`. 2. nmUMQ>; nmUr nmUr OmV
Pmcocm
[g. An=nmUr]
Am` {d. {_i`mOmoJo; gnmX`mOmoJo : "O` O` Xod lrJwamo &
AH$nZm` H$nVamo &' - amkm 18.10. [g. Amn = {_iUo]
Am`m`Z Z. 1. nmofU; nw>Vm. 2.earanmofH$ `; ^`; Amhma;
Im; OrdZ. 3. gwJmg AmMo godZ; XwYmeZ. 4. Anhma;
A{^cmf; ngm ImUo.
[g.]
Amdmgr nw. naXoer ahmd`mg OmUmam; XoemVa H$aUmam. [g.]
AmmV {d. A_`mX.
[g.]
AmrgyV Z. F$doXmVrc `m ZmdmMr gyVo. hr Xhm AgyZ newg~Yr
`mO`mJm_`o Jmonado `mMm {d{Z`moJ H$aVmV.
[d. g.]
AmwH$ Z. Zmdr`; ZdcmB : " _J Ag H$m` AmwH$sM hm` Vo ~moc
H$s !' - Amnm 71.
AmwdmB {d. AmM`{_{lV H$mVwH$; AnydmB : "Vm|S>mH$S> AmwdmBZ
~KV ...' - Q>m\w$$ 163.
Ammog nw. ZmaimMm AJag, XyY.
(Jmo.)
Amcd nw. 1. ZmZ. 2. (nm`mV) ~wS>Uo.
[g. Am+cw]
Amc{dUo g{H$. 1. ~wS>dUo : "Vodr Am~h Hw$i AdK| & Amc{dOo &&'
- km 1.256. 2. `mnUo.
[g. Amcd]
AmcwV {d. {^Ococm; ~wS>cocm; qg{Mcocm.
AmcM H$$Z {H${d. Ah_h{_Ho$Zo; Bf}Zo : "naVw cJQ>m_wio AmcM
H$$Z Omcog Cm_ ZmhrVa e|nmg _mUyg Om`m hmoBc Eogm AW
Amho.' - noX 15.46.
Amga {d. 1. _moR>m 2 nmOr; hcH$Q>; AmS>XmS>.
(d.)
AmgwcmX {d. dV dmrMm; d _VmZo dmJUmam.
(Jmo.)
Am\$S> r. {edmerd; ^>mH$ma. (Hw$.)
[g. Am+ne]
Am\$SUo, Am\w$S>Uo r. {edUo; {dQ>miUo; Amodio H$aUo; {dQ>miUo.
(Jmo.)
Am\$S>r r. {dQ>mier r.
(Jmo.)
Am\$V-Am\$V r. 1. gH$Q>; AmnXm; Jm|Yi; XwXd; AS>MU;
coe; A[a> : "nmXemhrda Am\$V nS>cr Eogo Pmco.' - {MJwV

Am\$V A_mZr

_amR>r eXH$moe & 287

35. 2. (c.) XwH$mi; AZmd>r : "a`Vog Am\$Vr`m doir Ym`


AmUyZ nwa{dco.' - {d{jV 2.53. ({H$. nS>Uo, `oUo, JwXaUo). 3.
VmoQ>m.
[Aa. Am\$V, g. Amn{m]
Am\$V A_mZr r. Xdr Amnmr (AdfU, A{Vd>r> B.)
XwH$mi : "_wcyH$ Om{Jam AmhoV `mV Am\$V Am_mZr Omcr.' {X_am 1.105.
Am\$V gwcVmZr r. gaH$maH$Sy>Z AJa Img amOmH$Sy>Z `oUmao gH$Q>.
Am\$VmJ nw. gy`, D$Z.
[Aa.]
Am\$Vm~ gy`H$me; gy`.
[Aa.]
Am\$Vm~m nmUr R>od`mMr dmgr Pmar.
Am\$ar {d. 1. A`dpWV; ~S>Imoa. 2. ZmIyf.
[\$m. B\$amX qH$dm A\$arV = X`]
Am\$ar VhgrMm ewH$m nw. VwVrMo, A{^ZXZmMo n.
Am\$cmH$ {d. {H$Vrhr; Ho$dT>mhr; {Z:eof.
Am\$iUo C{H$. 1. AmXiUo; Imcr AmnQ>U;o CgiUo : "ZmVar CXH$m{M`o
^y{_Ho$ &$ Am\${ico{Z H$XwH$o &$' -km 17.280. 2. (EImm dVyda)
OmoamZo _maUo; R>mHo $Uo; hma H$aUo : "^wOXS> Am\$ir H$moYm`_mZ &' h[a. 11.49.
[g. Am+\$c]
Am\$iUo {edUo. nhm : Am\$S>Uo
Am\$igm\$i H$aUo 1. emoH$ H$aUo. 2. AmXiAmnQ>, mJm H$aUo : "E{H$
Am\$igm\$i H$ar &&' - nm 44.
Am\$mdUo Am\$m{dUo g{H$. ~mocmdUo; AmXagH$mamZo Am_U H$aUo.
AmnmUo; AmdUo (Jmo.) : "Vo doir Xod| Am\$mAmoZw & ^r_m Xrhcm
gd _mZw &' - {ed 924.
[g. Amn]
Am{\$_-\$sU r. A\y$ : "_r `m Am{\$_r`m Vma|V H$m` H$aV AgVmo
.. `mM _cm H$mht ^mZM ZgV !' - $am 65.
Am\$s`V r. 1. dm; Jmo>. 2. Iwemcr.
Am\$sa {d. ZmIyf; ~oO~m~Xma; hmd^ar : "Amnco am`mVrc _mUyg Am{\$a
hmoD$Z naam`mV MmH$arg OmD$ XoD$ Z`o.' - {e{X 156.
Am\o$V r. Am\$V; gH$Q> : "`mO_wio Am\o$V nS>cr Amho.' - ~m~mamo
3.217.
[\$m. Am\$V]
AmVVa-AmVa {d.1. ~odmaer. 2. {ZH$> pWVrMm : "Ho$ednVmMm
_m_cm AmVVa nS>cm.' - noX 5.
AmVa {d. COmS>; ~o{MamI; Z>.
[Aa. A~Va]
AmVmJra nhm : A~XmJra
Ammm{\$aVr r. Amnmr; AmnXm; AZmd>r; ZmnrH$ : "Ammm{\$aVr
Pmcr.' - ~m~mamo 2.241.
AmVm~m nw. cmoQ>m; nmUr R>od`mMr dmgr Pmar.[Am\$+Vm~m \$m.]
Am\$sZ r. VwVr; egm : "~hV Iwd$ hmoD$Z Amn`m V{aog d
OwaVog VhgrZ d Am\$sZ \$_m{dcr.' - n`m 489.
[\$m.]
Am~ nw. Z. 1. nmUr. 2. (gm_m`V:) (Vm|S>mdarc) nmUr; VoO; S>mc.
3. (c.) {V>m; A~y : "Am~ amIyZ gcyI H$$Z {ZKmdo' - B_
281. 3. BOV; `mo`Vm; _hd : "`mV `mMm ~amM Am~ ahmV

Am~YmH$Uo

OmBc.' - {Z_m 378. 4. nV; `mVr; cm{H$H$ (IaonUm, gMmoQ>r,


{dmm, gnmr B. {df`r); dOZ : "Zm`H$sg Am~ nS>o Ago H$moUr
ZhVo.' - _Bgm 3.419. 5. T>~Xma; PmoH$Xma dVUyH$; dMH$
~g`mgmaIo dVZ qH$dm EoQ> (_Zw`mMr, YmMr qH$dm `dhmamMr).
6. H$miOr (gm_mZgw_mZmMr); ~moO. 7. AmdmH$m : "H$moVB H$m_
_mgmZ Amn`m Am~rV R>odc _Oo...' - dmZJr 39. [\$m.]
Am~B r. 1. EH$ \y$cPmS> : "Vmo nwctJ nag`m & OoW _wi ~mYco
Am~B`m &' -F$ 72. 2. MnQ>o dmc; cm~Q> d MnQ>m e|Jm `oUmam
KodS>mgmaIm doc.
Am~H$ Xw~H$ {d. {dQ>r XmSy>`m IoimVrc eX. EH$, XmoZ `m AWu.
Am~H$m nw. hmVmZo Ho$cocm nm`mMm OmoamMm _mam; {eS>H$mdm.[g.Amn]
Am~H$ma nw. Xm$ JmiUmam H$cmc.
[\$m. AmH$ma]
Am~H$mar r. 1. Xm$, A\y$ dJao _mXH$ nXmWmdarc OH$mV, H$a.
2. _ H$mT>Uo, A\y$, JmOm, V`ma H$aUo B. YXo. 3. _mXH$
nXmWmg~YrMo ImVo; `m Im`mMo Cn dJao.
{d. _mXH$ `mg~Yr; A~H$mar Im`m{df`r.
[\$m.]
Am~Iam-Iwam nw. H$adcr`m hmVmVrc ^mS>o.
Am~ImD$, Am~Ko`mUm {d. BOV, A~y KoUmam; BOVImD$;
nV KmcdUmam.
Am~Iwam nocm; `mcm.
Am~ImoQ>m nm`mMr Pmar : "Am~ImoQ>m d `mcm gmoZoar aJ, hma`oH$
YmVyMo, OhamMr ~mYm Z hmo` `mH$[aVm ^moOZmg d nmUr {n`mg ..'
- nwUo AI~ma 1.98.
Am~Jma Z. Vyn : "^mVmda Am~Jma dmT>`m{edm` A ew hmoV Zmhr.'
(d.)
[g. A{^Mma]
AmdS>MmdS> {d. ~oS>mc. nhm : Amo~S>Ymo~S>
Am~Vm~ nw. r. VoO; {VR>m; A~y; N>mn (A{YH$ma, {dmm qH$dm
gnmr `m_wio cmoH$mda nS>cocr) : "nwT>o{h Am_Mr Am~Vm~ ajU
H$aUma dm_r g_W AmhoV.' - {X_am 2.183.
[\$m. AmVm~ = VoO]
Am~Xa {d. {V{>V; A~yXma : "_mPo gmgao IamoIaM Am~Xa _mUyg
hmoVo.' - _mMy 518.
Am~Xm hmc; mg. nhm : AmnXm : "nydv nm`mMr Am~Xm MhH$S>o &
Vcmd H$moaS>o &' - Jmnmo 39.
Am~Xm~ nw. BOV, dOZ, {V>m, cm{H$H$. ({H$. amIUo, g^miUo,
gmoS>Uo, J_mdUo, CS>dUo).
Am~mXm~mZo {H${d. B^V Am{U cm{H$H$ `m`m Omoamda; _m`VoZo;
cm{H$H$mZo; A~yZo.
Am~Xma {H${d. AcmX; hiyM. (dm.) Am~Xma CMcUo, YaUohc`m hmVmZo, AcJV CMcUo, YaUo.
(_mU.)
Am~ {d. 1. AMc. 2. ~mYcocm. 3. H$m`_Mm ~{XV Ho$cocm. [g.]
Am~YmH$Uo {H$. ^rVr dmQ>Uo.

Am~ZY~H$m

288 & _amR>r eXH$moe

Am~wWUo

Am~ZY~H$m nw. {Zdi VH$, H$nZm : "_r Am~ZY~H$m gai KamdaM

Am~mXm~mV {H${d. 1. cm{H$H$m`m, A~y`m Omoamda; Amn`m

CVacmo.' - ndm 122.


Am~Zyg nw. EH$ PmS>; Q>^| Uw u. Q>^| Uw u`m AmVcm H$mim Zma.
Am~dm~ nw. AO_mg; gw_ma : "Vohm ~mo{ccmo H$s \$mOoMm Am~dm~
{H$Vr {chmdm?' - noX 28.44.
Am~_mZr H$mJXmMm H$ma (AmH$mer aJmMm H$mJX).
Am~g {d. `W; {Z\$i : "\$mO _mKmao {\$amoZ A`m _mJmV `oBc
Vohm {c{hUo Am~g Amho.' - ZmJ ^mo 1.238.
Am~gmoc Z. H$`m Am`mMm dmi{dcocm Jra d gmcnQ>.
Am~hdm r. hdm_mZ; hdmnmUr : "{R>H$mUhr _mV~a Zmhr; naVw
Am~hdm _m H$mhter ~ar.' - _Bgm 1.115.
[\$m.]
Am~i-Am~im r. Am~mi; h`J`; hoigmS>; hcJOunUm;
Cnojm : "`mMr gmaIr Am~im Mmccr Amho.' - {Z. 1069. ({H$.
hmoUo, H$aUo).
Am~im Jmo~im {d. 1. gd {XemZm `mnyZ AgUmam.
{H${d. EH$Xa. 2.Amncm AmnU.
Am~m nw. dS>rc _mUgmg AmXamWu g~moYZ. 2. ~mn.
Am~mJUo {H$. dN>XrnUo dmJUo; dmQ>oc Vgo dmJUo : "MVm`m
_{h`mV Xod Omo{V~m Am~mJcm.' - Ogm 67.
Am~mX {d. 1. g_; gn; dgdcoco; gmYZg_wJr`wV; ^a^amQ>coco
(eha, Xoe, dVr, cmJdS>) : "{XcrhZ gaOm_ AmUdyZ gmao
cH$a Am~mX H$amd o . ' - ^m~ 111. 2. gw a {jV; dW
(mV) : "Amncm OmJm Am~mX R>o{dVmo.' - {X_am 2.157.
3. gwImg_mYmZmZo gmam `oUmam (Xoe).
r. 1. g_r; ^a^amQ>; dm` : "m_mUo ho `moo qOH$co`m
cmoH$mZt Am~mXrV AmUco`m mVmMo EH$X_ O_rZXma d gw^o ~Zco.'
- Bam_y 26. 2. EImm ^a^amQ>co`m eham`m qH$dm EImm
_Zw`mZo dg{dco`m eham`m Zmdm`m eodQ>r cmdVmV. Ogo :AmaJm~mX, hXam~mX B. 3. cH$amgmR>r agX, gm{h` B. Mm nwadR>m
hmoD$ eHo$c Ago Wi dm R>mUo.
[\$m. Am~mX]
Am~mXmUr, Am~mXm~r, Am~mX~m r. qM`mMm M|S>y EH$_oH$mg
_m$Z Ioi`mMm EH$ Ioi.
Am~mXmZ {d. 1. gwa{jV : "daH$S> {Og gXu Z cmJo Ago Am~mXmZ
R>do mdo.' - _amAm 35. 2. g_; gn; ^a^amQ>cc
o o (eha, cH$a
B.) : "gaOm_ hr `oD$Z nmohmoMc
o ; cH$a Am~mXmZ Pm`mdar nwhm
{J`mMo nm[an` H$$' - ^m~ 111.
[\$m. Am~mXmZ]
Am~mXmZm-Zr, Am~mXr r. 1. (XmQ> dVr, cmJdS>, {nH$mD$
O_rZ B`mXtZr `wV Agm) gwImMm A_c, am` : "Am~mXr Om{c`m
hm mV H$moS>rMm Amho.' - B_ 267. 2. emVVm; gnVm; {dnwcVm
(Xoe, mV dJa|Mr) : "a`VoMr Am~mXmZr hmo`mg d a`Vog VJmB
Xo`mV AmYr ~hV `Z H$amdm.' - Eo\w$co 56. 3. O_rZ
_hgyc : "AmR> dfmV Am~mXr 9166 &&& dmT>cr.' - {d{jV
2.53. 4. cmdUr; nrH$.
[\$m.]

dOZmZo : "\${OVr hmo`mnojm Am~mXm~mV doi _m$Z `mdr ho


MmJc|.' - gy`m}X` 228. 2. (c.) Mmo$Z_m$Z; cnyZ N>nZy : "W_
ho gd Am~mXm~mV MmcV hmoVo.' - hmM H$m Y_ 27.
Am~mXr 1. cmoH$dVr; XmQ>dVr : "nwUo ehamV Am~mXrV OmJm OmJm
ZmHo$ AmhoV VoWo hOma nmMeo dma V`ma hmoD$Z C^o amhV AmhoV.' nwA^m 3.109. 2. g_r; CH$f; d^d. 3. dm`.
Am~mXr Am~mX r. A{Ve` ^a^amQ>; {OH$S>o {VH$S>o g_r, emVVm.
[\$m.]
Am~mYm r. (J.) {H$moUm`m {eamoq~XynmgyZ nm`mda H$mT>cocm c~
nm`mcm (qH$dm dmT>dco`m nm`mcm) `m q~XyV {_imcm Agoc
`m q~XyMr nm`m`m Xmohr Q>moH$mnmgyZMr AVao.
Am~mYw~r nhm : Am~mXmUr, Am~mXm~r, Am~mX~m
Am~m`-AXmX nw. ~mn-AmOo; ~mnOmXo; dmS>d{S>c; nydO : "AO
H$Xr_yc A`m_ d Am~m` AXmX _moH$ Ago.' - ~mS> gZXm 140.
[\$m.]
Am~mcd {H${d. chmZmnmgyZ Wmoamn`V; gd-cmoH$; OZVm.[g.]
Am~mcgw~moY {d. chmZ _wcmnmgyZ Vmo OmU`mn`V ghO H$iUmam :
"VoUo Am~mcgw~moYo & dmodr`oMo{Z ~Yo &' -km 18.1743. [g.]
Am~memB, Am~mer {d. J{ham, JX Vm~S>m d H$miga - A~mg
\w$cmgmaIm aJ.
Am~mi-ir r. 1. hoigmS>; h`J`; {ZJoMm A^md. nhm : Am~i
2. AdmXr nXmWm`m H$_VaVoMo gH$Q>, {dnmr; AmnH$mi.
3. \${OVr; XwXem; hmc : "H$arc Am~mir & _m`m XmVmMr H$g
H$gmir &&' - VwJm 577.
[g. A+nmc]
Am~mi Jmo~im nhm : Am~im Jmo~im : "Agmo Mh XohmdoJim &
O_H$_mgr {Zamim & gH$i Am~miJmo~im & g~m Vy &' - Xmg
5.6.56.
Am~miUo {H$. h`J` H$$Z, Xwcj H$$Z dmJ{dUo; hoigmS> H$aUo.
[g. Am+~mY]
Am~m`m {d. {Z~c; AeV.
Am~m~ H$mJmdm; W_mZ; ~m|~m~m|~.
Am{~c Ioiy H$m V{~c Ioiy EH$ Ioi d `m IoimMo JmUo.
Am~r {d. H$mc`m`m nm`mdarc (eoVr); nmUWi.
Am~w r. nZr; ~m`H$mo : "gdkmg gmoim gh AmQ>nmQ> _w`
Am~wAm'- lrH$M 63.
Am~wIUo, Am~wIUo {H$. qenUo; ngaUo; Q>mH$Uo.
Am~wIm nw. hmVmZo _macocm nm`mMm hnH$m; Am~H$m; AmnH$m; A~H$m.
[g. An]
Am~wQ nw. _oK; T>J : "Zm Vo Amoico Am~wQ &> _H$aXmMo &' - {ed 616.
Am~wWUo g{H$. {X`mMr dmV gmaIr H$aUo; gagmdUo : "Vo dm{V Jocr :
hUm{Z ~moQ>o Am~w{Wcr' - crMny 8.

Am~wcr

_amR>r eXH$moe & 289

Am~wcr r. ~m`H$mo; nZr : "V`mMr Am~wcr coH$$d|o OiV Ag{V.'


- AmMma _hm^m` 183.
Am~oOm~o-Ow~o nhm : A~oX~o
Am~oi nw. AYm AmUm qH$dm n`m. (~oi, Xw~i Am{U {Z~i `m
eXm~amo~a dmnaVmV.)
Am~moc-cr r. 1. H$moamQ>r`m OmVrMo e|Xar, {~Zdmgm`m \w$cmMo
EH$ PmS>. 2. A~B.
Am~moco Z. 1. {nd`m H$moamQ>rMo \y$c. 2. A~BMo \y$c.
AmOmS>Uo {H$. cmWmZr; _m$Z Ooarg AmUUo.
(Jmo.)
AmXmaImZm nw. {n`mMo nmUr gmR>{d`mMr Q>mH$s qH$dm hmX dJao.
[\$m.]
Am~g {Z^gZm; \${OVr; An_mZ.
Am~ {H${d. ~cmoH$mn`V : "Vodr Am~h Hw$i AmdKo Amcm{dOo &&'
- km 1.256.
[g.]
Am~V^n`V {H${d. ~cmoH$mnmgyZ ndrn`V (`mV {Za{Zamir
14 cmoH$^wdZo `oVmV) : "Am~hV^n`V & ZmZm `mo{Z {dH$madV &'
- E^m 22.619.
Am^ Z. 1. AmH$me; Am^mi. (H$m|.) 2. T>J; A^; Am^mi `oUo.
3. {Vq~~.
[g. A^]
Am^S>Uo {H$. ~miV hmoUo : "Am^S>cr hUo.' - Jmo 22.
Am^aU Z. 1. Xm{JZm; AcH$ma; aZ; Odm{ha : "_wVm\$iogr
Am^aUo & gm^m``o H$R>m^aUo &' - Ed 6.87. 2. emo^m;
eJma; _S>Z; {d^yfU.
[g.]
Am^aUo {H$. 1. ZQ>Uo; eJma H$aUo; AJmda Xm{JZo KmcUo; _{S>V
H$aUo. 2. VV hmoUo : "Am_mam_r _Z ^aco & dm_gwIo _J
Am^aco &' - Am^ 48.
[g. Am+^]
Am^VU Z. mWZm; {dZVr : "BdaZmEH$ Am^VUt [aYnwam `mU' Jmo 247.
Am^cmI BN>m H$aUo.
(Jmo.)
Am^S>, Am^mS>, Am^`, Am^a {d. MS>, \$ma, A{Ve`.
Am^S>Zma r. ^mS>Imoa, H$OmJ r.
Am^m r. VoO; H$mVr; ^m; MH$mH$s. gm_m. eX - AOZm^.[g.]
Am^mBUo A{H$. ~mocUo; ^mfU H$aUo : "Vd dX^u Am^mBcr &
gmdm{gZrVo &' - {ed 190.
[g. Am+^mf]
Am^mUH$ hU.
Am^ma nw. 1. CnH$mamMr OmUrd; H$VkVm; CnH$mamMo AmoPo _mZUo. 2.
^ma, AmoPo : "OiM$ OimMm Am^m$ Yar &' - km 11.79. 3.
(c.) O~m~Xmar; ^ma; ^rS> : "g hmodmo{Z hUo eH$a & dZ emn
Z Q>io XwYa & n[a VwPo VnmMm Am^ma & Omhcm _O &&' - H$Wm
1.12.157.
Am^maU Z. 1. amOm`m n[admamVco _hdmMo cmoH$ : "_J amOm eH$aXod
amUm _hmamO (_hmamOmZr) Amnco nwamo{hV YmZ n{S>V g_V
Am^maUm nmMm[aco d _whV nmhZ _[>nmc XodamUm amOr ~g{dcm.'

Am^mgr \${Q>H$

-{d~ 2. 2. nmcZnmofUmMr O~m~Xmar : "V`m nmS>dmMo Am^maU


KmVco : H$dUm gmKo?' - CJr 17(3)116.
Am^maUo A{H$. Am^mar AgUo; CnH$mam`m Amo`mZo XS>nUo : "VoUo
CnH$mao H$m` Am^maocm & dYt V`mV| &' - km 2.37.
g{H$. 1. ZQ>{dUo; Am^aU KmcUo : "Vohm Am^m${Z`m A{V Zdc &
g^m `mnar {g Ho$cr &' - H$H$m 2.26.(_hm.H${d H$. 17).
2. CnH$ma H$aUo. 3. godm H$aUo : "Omo{JUr `mV| ~hV Xrg
Am^m[ac| &' - crMC 237.
Am^ma^[aV {d. (Jo`m eVH$mVrc `moJ) Am^mar; A`V F$Ur
Agcocm; CnH$ma~; F$Ur.
Am^ma _mZUo {H$. CnH$ma Ho$`m~c H$VkVm `V H$aUo.
Am^maconU Z. F$Ur Agcocr pWVr; CnH$ma~Vm : "gd}da
Am^maconUo &' - {dqgny 5.24.
Am^mar {d. `m`mda CnH$mamMo AmoPo Amho Agm; H$Vk; F$Ur.
nw. ^ma KoUmam : "Z _mJVm Am^mar & AmnoAmn hmoVmo &' - MmoIm 38.
Am^md VH$; AQ>H$i. AXoem; eH$m; A^md.
(H$m|.)
Am^mdUr {nH$mMm AXmO.
Am^mfU Z. g^mfU.
Am^mg nw. 1. ^mg. 2. gm`; gmaIonUm; {VH$Vr; R>gm;
{Vq~~ : "H$m naVm Ho${c`m Am[agm & cmonw OmVm VWm Am^mgm &'
- km 15.378; "lr_yVuMm Am^mgw Ordt gmXcm' - lrH$UM
55. 3. H$nZm; AXmO; AQ>H$i; {dMma; Jh; g_OyV; WmoS>m
{ddmg; WmoS>m IaonUm dmQ>Uo : "gm{S>Oo XwO`m Zm_mMm Am^mgw &'
-km 6.40. 4. (VH$.) _mUgm`; ~amo~a dmQ>Umao nU MwH$sMo
_V, _wm; MwH$sMr {dMmagaUr. nhm : Cmam^mg, agm^mg,
hodm^mg, ^mdm^mg, njm^mg. B. (Vd.) 5. ^mg_mZ `
{dd. 6. {_`mkmZ.
[g.]
Am^mgH$ nw. {Vq~~.
[g. Am^mg]
Am^mgUo A{H$. 1. ^mgUo; {Vq~{~V hmoUo : "{_`m{M Am^mgo &
{ZaVa nmhVm &' - Xmg 6.8.34. 2. Amho Ago dmQ>Uo; H$moUVrhr
AemdV dVy emdV Amho Ago g_OUo; Zgcoco Amho Ago
dmQ>Uo : "Ogo Vmo`gJo Am^mgo & ^mZwq~~ &&' -km 3.72.
Am^mgZ Z. ^mg; Am^mg : "` _JOi Am^mgZ &' - na_m 5.33.
[g. Am^mg]
Am^mgr {d. 1. daH$aUr; {XImD$. 2. N>m`m$n; Am^mgm_H$.[g.]
Am^mgr Mmn nw. (Wm.) XeZr Mmn; {IS>`m qH$dm PamoH$m Zgcocr
H$_mZ.
Am^mgr Z{V r. (^yem.) daH$aUr {XgUmar CVaU qH$dm dmH$U.[g.]
Am^mgr {V_m r. (^m.) EImXr dVy `j ZgVmZm {VMr
{XgUmar AmH$Vr.
[g.]
Am^mgr ^oX nw. cjmV `oUmam \$aH$.
Am^mgr \${Q>H$ nw. (^m.) EH$ H$maMm H$R>rU nXmW. gy_
XeH$mVyZgwm hm \${Q>H$mgmaImM {XgVmo. naVw {ddVZm`m narjocm

Am^mi

290 & _amR>r eXH$moe

Vmo CVaV Zmhr (I`m \${Q>H$mMr hr _hdmMr IyU Amho.)[g.]


Am^mi Z. 1. AmH$me; A_mZ. 2. A^; T>J; _oKnQ>c; H$mimoIr;
T>JmZo `mncoco AmH$me; T>JminUm : "H$S>H${S>V A^mio & `oD${Z
AmH$me PmH$moio &' - E^m 7.449. 3. (c.) gH$Q>; ~S>. [g .
A^+Amc`] (dm.) Am^mi H$mogiUo - _moR>o A[a> `oU,o JwXaUo.
Am^mi IamiUo - OmoamMm JS>JS>mQ> hmoUo.(d.) Am^mi

S>mo`mg Q>oH$Uo, cmJUo, XmoZ ~moQ>o CaUo, R>gR>gm cmJUo,


R>|JUo {XgUo, hmoUo- A{V J{d> _mUgm~c `moOmd`mMo `moJ.
(Cn.) H$VmW dmQ>Uo, Y` dmQ>Uo. Am^mi \$mQ>Uo- _moR>o A[a>
JwXaUo; gdM ~mOyZr gH$Q>o `oUo. Am^mi `oUo - 1. A^o XmQy>Z
`oUo. 2. gH$Q> `oUo. Am^mimMm JS> (H$fr). A^mT>JmMr JXu.
Am^mimMm Jmi - JX T> J ; _i^; T> J mMr H$mimo I r.
Am^mimMr gmdcr A^N>m`m; T>JmMr gmdcr. (c.) jU^Jwa
Jmo>; nm`mdarc ~wS>~wS>m; Am^mimda Am^mi `oUo - EH$mda
EH$ gH$Q>o `oUo, AmoT>dUo. Am^mimda MT>Uo - 1. daMT>nUmZo
A{YH$m{YH$ _mJUr H$aUo; EH$gma`m _mJ`m H$arV amhUo. 2. Aaoamd
hmoD$ cmJUo; AmT>VoImoa ~ZUo. Am^mimda WwH$Uo - {Z\$i
`Z H$aUo qH$dm Amn`mM AJmda ~mOy AmoT>doc Ago H$` H$aUo.
Am^mimer ^mS>Uo - 1. A{V CM hmoUo, AgUo; JJZMw{~V
AgUo - (PmS>,o B_maVr dJa)o . 2. ^`H$a ^mS>Imoa AgUo; {ZH$maU
H$ch H$aUo; dm`mer ^mS>Uo. Am^mimg ^moH$ nS>Uo A{Vd>r~c `moOmd`mMm `moJ; _wgiYma nmD$g nS>U.o gVVYma
cmJUo. Am^mimImcr, Am^mimVir - ndr`m nmR>rda;
_`wcmoH$s; ndrda. (^md) Am^mimcm Q>Ho $Uo - dVy A{Ve`
_hmJ hmoUo : "H$mS>Vgw mMm ^md AmO`m gmaIm Vohm Am^mimcm
Q>Ho $cocm ZhVm.' - dmQ>m 45.
Am^mir r. _oKnVr; T>J.
[g. A^mdcr]
{d. AmH$mer : "`mZm (q^VrZm) _X Am^mir aJ Amho.' - g_mYr 7.
Am{^Om` Z. A{^OmVVm; Hw$crZnUm.
[g. A{^OmV]
Am{^_w` Z. 1. {Xem. 2. g_moa hmoUo, qH$dm AgUo.[g. A{^_wI]
Am{^f Z. Am{_f : "Am{^fJVm Om{h`m \$mgo &' - _wAm{X 34.95.
Am^ra nw. 1. JwamIr; Jdir; Ahra; JdirOmV. 2. EH$ mMrZ am>.
Am^ra ncr r. JmirdmS>m.
[g.]
Am^w (dj:Wi) Z. (Z`) Z`mg C^o AgVm earamMm Vmoc
WmoS>m _mJo Jocm AgVm ImXo qH${MV nwT>o `oVmV, nmR> da `oVo d D$a
AmV OmVmo Aer pWVr; Jm|Yicocr qH$dm {dfmX`w$ _ZpWVr
XmI{dUo Pm`mg hm A{^Z` H$aVmV.
Am^yQ> Z. YwirMm cmoQ> : "Am^yQ>t Yyiraodm J{gV gH$ihr Xo{Ico....'
Jam 39.
Am^yfU Z. Xm{JZm; AcH$ma.
[g.]
Am^oi Z. Am^mi; T>J; AmH$me.
(H$m|.)
Am^moJ nw. (gJrV) 1. MrOoMm eodQ>Mm ^mJ, amJm`m damMr n[anyUV m

Am_`mBWo, Am_`mBWcr _mUgo,Am_`m KamV

`mV hmoVo. `mcm XmoZ VwH$(^mJ) AgVmV, naVw AVmB d Am `mZm


`oH$s EH$M VwH$ AgVmo. 2. (Hw$~S>r-M|Sy> Ioi) gw_mao nMdrg
hmV Mm\o$a Xoe.
[g. Am+^wO$]
Am^moam nw. YwdnXmMm eodQ>Mm ^mJ.
Am^moim {d. A`V ^moim.
Am`Va {d. AmVrc; AVJV.
Am`Va `Z nw. (^mfm.) dZr CmaVmZm Vm|S>m`m nmoH$ir_`o
hmoUm`m hmcMmcr. `mCcQ> ~m`Z; (gJrV) JmVmZm `j
eXmoma qH$dm damomaU H$a`mAJmoXa JdB H$R> AJa \w$\w$go
\w$JdyZ gm\$ H$aVmo Vr {H$`m. n>, Bfn>, {ddV d gdV Ago
Am`Va `ZmMo Mma ^mJ AmhoV.
[g.]
Am^m_ nw. (^m.) dV:`mM Ajm^modVr EImm _yc H$UmMo doJmZo
{\$aUo.
[g.]
Amaof nw. (`mo.) 1. ndr`m H$jr` JVr_wio EImXm Vmam {V`m
JVr`m {XeoVM qH${MV hccocm {Xg`mMr pWVr. 2. Xw{~UrMr
q^Jo qH$dm Amago `m`m _`mVyZ d H$S>O
o diyZ Amco`m {H$aUm_`o
Pmco`m A`n \$aH$m_wio {V$nmV {XgUmar An>Vm, Adm{N>V
aJN>Q>m B. Xmof.
[g.]
Am_ {d. 1. AY} H$o; AYdQ> {eOcoco. CXm.Am_m. 2. H$o;
{hado; Z {nH$coco.
[g.]
nw. 1. Amd; Am_me; Imo`m AmMo MmJco nMZ Z Pm`m_wio
H$_mZo WmoS>m WmoS>m gmR>V OmUmam Xy{fV Aag. hm _VH$ d eara
`m_`o nrS>m Cn H$aVmo. 2. (emn.) AWn$ A; Am_ ag.
Am_ nw. Am~m.
[g. Am_]
Am_ Z. {nH$co`m \$Ugm`m J`mVrcAmR>`m H$mTy>Z gmR>o
Kmc`mgmR>r V`ma Ho$cocm ag.
Am_ {d. gmdO{ZH$; gm_m`; gagH$Q>. "Ocgm-B-Am_' Am_OZVm
B.
Am_H$mR>r H$`m`m dmi{dco`m \$moS>r.
Am_Ia {d. Am~Q>ga; Hw$~Q> : "`mMm (cmH$S>mMm H$sg) Amocga
Am_Ia dmg XwH$mZm^modVr {\$aV hmoVm.'- ~m{d~w 261.
Am_Img {H${d. gamg : "gXh_mU| YmaU N> 25 aO~t Am_Img
~mOmamV Omcr.'- _Bgm 7.147.
nw. ggXoMm {XdmUImZm Xa~ma; "VgoM Am_Img_`o Hw$cdOra
_wVoX H$$Z C^o Ho$co.'- g~ 38.
[\$m.]
Am_Jyi {d. Am~Q>-JmoS>; Am~yg; _Ywamc.
Am_Mm-Mr-Mo {d. Amhr `m gdZm_mMo dm{_dXeH$ (MmV
{deofUm_H$) $n.
Am_Mr {c_Mr chmZ _wcmMm EH$ Ioi.
Am_MonUm nw. AmnconUm : "`mV Am_MonUm Zmht'- {Q>`m.
Am_`mBWo, Am_`mBWcr _mUgo,Am_`m KamV Zd`m~c
(Zmd `m`Mo ZgVo hUyZ) ~h_mZmZo Agm dm`Mma `moOVmV :

Am_Q>r

_amR>r eXH$moe & 291

"Am_`m BWo am{Xdg H$miOr cmJcr Amho.'- _moa 14; "Am_`m


KamV XoIrc d^md AgmM nemMm cmo^r.' - {d{d 8.3.9.
Am_Q>r qMM-Jyi-{VIQ>-_rR> _gmcm KmVcoco nmVi daU.
Am_S>Uo g{H$. hmH$Uo; KmcdUo; hmH$cyZ XoUo.
Am_S>r A~mS>rMo nmZ; _moR>m d {VIQ>nmZmMr ZmJdocrMr EH$ OmV.
EH$ _mg : "Hw$Umg Z {_io ^mOr Hw${U amOr H$aS>r {_imo Am_S>r
OwZr &'-amcm 108.
Am_U Z. MmH$mV R>moH$coco, dmQ>moio, cmoIS>mMo nMnmo; AmdU. `mV
Amg {\$aVmo. (Jmo.)
[g. Aj]
Am_U r. EH$ OJcr dj; Am~U.
(H$m|.)
Am_X r. Cn; AmdH$ : "XmcV Amho VoW| Am_Xhr Amho d {Igmamhr
Amho.'- _Bgm 10.166.
[\$m.]
Am_X dmVm, AmdmB : "H$Uog nmUr `md`mMr Am_X OmUyZ ^mD$g
{chmoZ _mKmar ~mocm{dco' - _qe_mH$m 623.
Am_XZ Z. `oUo; AmJ_Z : "Am A_manhmM| Am_XZ `m {Omg
OXrZo hmo` V| H$amd|.'- n`m 394.
[\$m.]
Am_XZr-Am_XmZr 1. {_iH$V; Cn : "H$amMo _mU
CmoJYm`m Am_XZrda AmYm[aV AgVo.'- cmo{d 126.
2. H$maH$sX.
Am_Xh {d. Amcocm; `oD$Z ~gcocm
[\$m. Am_XZ=`oUo].
Am_Xm_ nw. _wctMm EH$ Ioi.
Am_Xma nw. 1. {dYmZg^m qH$dm {dYmZ n[afXoda {ZdSy>Z Amcoco
AWdm {Z`w$ Ho$coco gX`. 2. ^co cmoH$.
Am_XmaH$s r. am` {d{Y_S>imMo g^mgXd; Am_XmamMo nX.
Am_V -Am_Vr r. 1. `o Om; ahXmar; XiUdiU : "hOmamo
_Zw`mMr Am_V, `mV Agm Mmo$Z Omo `oUma Vmo H$moUo d$nmZo
d H$gm `oVmo ho H$emd$Z g_Omdo.' -_Bgm 7.135. 2. `mnmar
_mcmMr Zo-AmU d `mdarc OH$mV : "_mJu `oVm `oVm Am_VrMm
CngJ Z cmdU|'- _Bgm 15. 230. 3. ahXmarMr nadmZJr, _w^m,
_moH$irH$.
[\$m. Am_X=`oUo+aV=OmUo]
Am_Z nw. _X.
Am_ZYn`m {H${d. nydgyMZm Z XoVm : "`m Am_ZYn`m hmVmV
nS>co`m hH$_mZ Va _m`mnwT> EH$X_ AYma ngacm.'- Amnm
121.
Am_Zm (Am_Zm) r. 1. H$m_Zm; BN>m; _Zrfm; hoVy. 2. AXmO;
VH$. (d.) 3. (c.) (ngo dJao Xo`mMr) H$_mc_`mXm; AmdmH$m.
[g. Am+_Z]
Am_Zmgm_Zm-Am_Zogm_Zo {H${d. g_moamg_moa; Vm|S>mg Vm|S> XoD$Z
(Pmco`m Jmo>r, ^mS>U); g_j.
[qh.] [gm_ZmMo {.]
Am_Zoa r. dmarMr EH$ OmV.
(d.)
Am_nmMZ {d. hJdU, Amd dJao Zmhrgo H$aUmao (AmfY); Am_memda
CVmam.
[g. Am+nM]

Am_i

Z. hJdU, Am_me `m {dH$mamnmgyZ hmoUmar _w$Vm.


Am_` nw. amoJ; `mYr; XwIUo; nrS>m; AmOma; {dH$Vr.
[g.]
Am_aU-Am_aUmV {H${d. _`y `oBn`V; _aon`V.
[g. Am+_aU+AV]
Am_ag nw. {nH$co`m Am`mMm {niyZ H$mT>cocm ag; Am~ag.
[g. Am_ag]
Am_amB r. Am`m`m PmS>mM r ~mJ; Am~amB.
[g. Am_amOr]
Am_ao Z. EH$ namonOrdr dZnVr. {hcm gwX a \w$co `oVmV.: "_r Am`mda
cQ>H$co`m Am_`m gmaIm Amho.'- {XAh>mo
Am_c nw. H$maHy$Z.
Am_cH$ nw. Amd`mMo PmS> d \$i.
Am_cH$s r.1.Amdir; Amd`mMo PmS>. 3. AmdiH$mR>r.[g.]
Am_c`mXr MyU Z. AmdiH$mR>r, {MH$_yi, {haS>oXi, qnnir d
gYd `mMo MyU. gd dam`m ZmemgmR>r Cn`w$.
Am_cm nw. H$maHy$Z dJ; A_cXma.
Am_cm\$cm nw. 1. A_c, A{YH$ma, Vm~m. 2. H$maHy$Z, nmT>anoem,
BVa cmoH$, nOm $: "IaImZmhr Am_cm\$cm Am_Xa$s $Oy H$$Z
Amnco Kat ~gcoV.'- noX 25.113.
[\$m. Am_c+\$c]
Am_cr r. qMM.
[qh. Bcr]
Am_cr r. H$ar; Am~cr. (Jmo.)
[g. Am_.]
Am_co Im_co nw. Ad. _JimJmar`m nyOgo mR>r Xodr`m Mma ~mOyg
H$UHo$Mo Mma Im~ ~gdVmV Vo.
[Im~cMo {.]
Am_dmV, dm`w nw. g{YdmV; EH$X_ Hw${nV Pmcoco Am_ d dmV ho
_mH$S>hmS> d gmYo `m_`o {e$Z gdmJ VmR>{dVmV Vmo {dH$ma.
Am_{dH$ma, {dH${V-Vr nw. r. Am_memnmgyZ hmoUmam amoJ;
AmVS>mg~Yr hmoUmam amoJ.
[g.]
Am_eyc nw. Am_mem`m gM`m_wio OS>Umar nmoQ>XI
w r; dmVm_wio {Z_mU
hmoUmar nmoQ>XwIr.
Am_g^m r.gdgmYmaU g^m; g`w $ am> gKQ>Zo `m gd KQ>H g^mgX
am>m`m {V{ZYtMr g^m.
Am_gJhUr r. AYmH$m Aag gmR>`m_wio hmoUmam amoJ;
Am_me : "Am_gJhUrda -~midoc, ~{S>emon d gwR> `mMm
H$mT>m mdm.'$- \${M 152.
Am_gOZZ Z. Amd {Z_mU hmoUo.
Am_ gemofH$ Z. Amd emofyZ KoUmao : "H$mgrg ^_ Am_gemofH$
AgyZ _Xmrcm CmoOZ XoD$Z _Xm{nXrnZ H$aUmao Amho.' - {g
25.
Am_gmU-gyc-gmoc nhm : A_gyc
Am_ gm_Jr r. (AW.) H$m _mc.
Am_i {d.1. A_Ji : "n[a dmModrZ Am_iy (AmJiy) Omcm.' JmoM 97. 2. _X.

Am_Qw>H$

292 & _amR>r eXH$moe

Am_ycMyS

Am_Qw>H$ {H${d. AXmOmZo : "dmar H$emg _moOVmog, Am_Qw>H$M Xo

Am_me` nw. (d.) AnMZmMr {H$`m H$aUmam earamMm ^mJ (OR>a);

hUOo Pmc|.'
(d.)
Am_V nw. Am_U : "{OHw$im{g Ho$cm Am_V &&'- _~ 128.
Am_H$ {d{e> H$m_mH$[aVm ~R>H$, g^m ~mocmdUmam _Zw`, ~R>H$
~mocmd`mgmR>r Zo_cocr `Vr.
[g.]
Am_U Z. 1. {Z_U; ~mocmdUo; nmMmaU; AmdVU; AmdmhZ. ({H$.
H$aUo, XoU)o . 2. Am_Umcm {ZKmcocr _S>ir.
[g.]
Am_Un{H$m ~mocmdUo H$aUmao n, n{H$m B.
[g.]
Am_Uo C{H$. 1. ~mocmdUo. 2. Am_U XoUo; AmdVUo.
Am_`m {d. 1. (Oodmd`mg) ~mocmdUo H$aUmam ZmoH$a; ~mocmdUoH$ar.
2. H$m`gJr Am_Umg OmUmam; AjV KoD$Z OmUmam (`O_mZ,
Am dJao).
Am_{H$ nw. _m{H$; _ hUUmam : "~mocdm d{hco Am_{H$'- Zm_
82.
Am_{V {d. `mcm Am_U, ~mocmdUo Ho$co Amho Agm; {Z_{V;
~mocmdcocm.
[g.]
Am_m nw. 1. VZ : "ho VmV H$m` OoW| Z ~h _cm Xo _wImV Am_m Or &'
- _mor 4.49.
Am_m r. A_mdm`m : "Am_Mo `oUo cdH$a hmoV Zmhr. Am_m
Omh{c`mdar Arhr (A{hmomMm) `oWoM AmUUma.' - noR>oX
[g. A_m]
1.28. nhm : A_m
Am_m r. XmB; n[aMm[aH$m.
Am_mH$ {H${d. A_i; KQ>H$m^a; WmoS>mdoin`V. (d.)
[g. A_=WmoS>o, cdH$a]
Am_mOrU Z. (Am`w.) H$\$O` AOrU.
[g.]
Am_mS>m-S>r nw. Ho$gmMm Am~mS>m.
[Jm.]
Am_mU Cm. A. gwa{jV Amho; {ddmg Amho; ajU Amho : "ho dV_mZ
BJOmg H$i{c`mdar AmhmH$S>rc H$_m{dgXmamg hUm| cmJco H$s,
Vwhr Am_mU ~mocyZ _hmc gmoS>dyZ KoVco `mM| H$maU H$m` ?' _Bgm 10.232.
[\$m. A_mZ= gwa{jVVm]
Am_m{Vgma nw. Amd; hJdU; A{Vgma; gJhUr.
[g. Am_= A{Vgma]
Am_m{YH$ {d. (Am`w.) `mV Am_mMm Ae A{YH$ Amho Ago.[g.]
Am_mZV {H${d. Xya; ~S>V\$; W{JV $: "CJ`mM Vw\$mZr Jmo>r gmJyZ
Amhmg H$m_md$Z Am_mZV Ho$co Amho.'- noX 41.273.
Am_mZr 1. R>od; {ddV dVy. 2. H$m`_ Zgco`m A_cXmamZo
Mmc{dcoco.
[Aa-A_mZr]
Am_mZ Z. H$moam; {eYm; H$o A; {~Z {eOdcoco ~mUmZm dJao
XoVmV Vo A.
[g. Am_+A]
Am_m^m_a {d. Ord H$s mU Aer; A`V {` (dVy). (Jmo.)
Am_mc nw. A_c; H$m_o.
[\$m.]
Am_mcm {d. MmohmoH$Sy>Z _mam H$aUmam : "XmQ>XioAm XodmMm Am_mcm &
Xm{nVoAm XodmMm OJXim &' -{ed 155.

n$me`; H$moR>m; nmoQ>.


[g.]
Am_m{eH$-{gH$ {d. A_igm; Oam; WmoS>m.
(Zm.)
Am_mgH$ {H${d. WmoS>m doi; A_i : "AmVm OodZ Pmc, Am_mgH$
AmJ Q>mH$m.'- _mUyg 1.
Am_mgo {d. A_igo : "Am_mgo - gmdH$mar McU Yam H$s AmUrI
Xmhm naJ`mMo BOm`mMm {ddmg nS>o.'- qhXI 2.15.
Am_me nw. 1. An$ AmMm Ae; AmVS>mV AJa nmoQ>mV nMZ Z
hmoVm am{hcoco A. 2. `m_wio AmVS>mg~Yr Pmcoco {dH$ma,
hJdU, Amd B.
[g.Am_+Ae]
Am{_ah 1. gaXmar gmm, 2. ~S>oOmd, _moR>m WmQ>. 3. A_ramMm XOm.
4. CXmaVm.
Am{_-_r-f Z. 1. _mg; ^`. 2. ncmo^Z; cmcyM; cmM; ~jrg;
_YmMo ~moQ> : "O`m{g ^wH$o {c`m Am{_fm &' - km 3.246. 3. _memg
nH$S>`mH$[aVm Jimg cmdcocr CS>r dJao ImnXmW : "Ogm Jit _rZw
Am{_f| & ^wc{dOo Jm &&'- km 3.213. 4. (c.) ~w{~im`m IoimV
{Vnjmda Amn`m _moh`mMm _mam OmoamZo Mmcmdm hUyZ \w$H$Q> {Xcoco
_mohao qH$dm `mXo. 5. (c.) _mohH$ nXmW. (dm.) Am{_f XmI{dUo_moh nmS>`mMm `Z H$aUo; cmM XoD$ H$aUo.
r. YZ B.
[g.]
Am{_i nw. A_c H$aUmam : "Am{_img Amkm Ho$cr' - ~m~mamo 1.205.
[\$m. Am{_c]
Am{_jm r. (d . ) H$T> V Xw Y mV Xhr Kmcy Z hmo U mam nXmW .
Am{_j=Xhr
[g.]
Am_r {H${d. AmVm
({^.)
Am_rJ nw. {_; XmoV.
(Jmo.)[nmoVw. Am_rJw]
Am_rZ Cm. VWmVw.
[Aa. Am_rZ]
Am_rc {ddV, _m|JcmBVrc dm noedmBVrc EH$ A{YH$mar.
Am_wI Z. (gmg.) 1. ZmQ>H$mMr AmoiI H$$Z XoUmam doe; ZQ>rgyYmamMm doe. 3. ZmQ>H$mMm nma{^H$ n[aM`.
[g.]
Am_wS>Uo C{H$. hmH$cUo; hmHy$Z cmdUo.
(Jmo.)[g. Am+_wM]
Am_wVo gZm. Amhmg; Amhmcm; AmhmH$maUo : "Am_wV| qO{Vco \w$S>o &
ZoUm| Ho$dr &' - {ed 729.
[g. A_X]
Am_wcm {d. gV{Va{hV; dV:Mo _yc~mi Zmhr Agm : "Vo Am_wcm ho
Am_wcr & ``m gJ{V Zmht XoIcr & n[a gH$i Hw$idmS>r O{Wcr &
``m{M XmoKt &' - dm{X 13. 3. 32.
nw. 1. Zdam : "Am_wco`m Am~w{c`o & gJ{V Zm gmo`o & H$m Am~w{c
OJ {d`o & MmoO AmBH$m &&'- km 13.980. 2. Am_mocm; MmohrH$Sy>Z
_mam H$aUmam : "Vy _m$dmMm Am_wcm hm|gr &'- {H$nw^m 2.8.27.
Am_wcmW} {H${d. Ama^mnmgyZ : "Am `Xm (Wm) Am_ycmW} god{Q>
H$S>m[acr' -Am~o {ecm 147.
Am_wp_H$ {d. Xwg`m OJmVrc; nmacm{H$H$.
Am_ycMyS> {H${d. _wimnmgyZ eodQ>n`V; Ama^mnmgyZ AIoan`V.

Am_ycmJ

_amR>r eXH$moe & 293

Am`

Am_ycmJ {d. (gmg.) ma^mnmgyZ eodQ>mn`V; gdmJrU; gd ~mOyZr;

AmcH$moaU Z.YmVy, H$mM AmXrda Amcm`m-A{gS>`m gmhm`mZo

ImcnmgyZ dan`V; _wimnmgyZ e|S>mn`V; gdneu.


Am_oO nw. ^ogi; {_lU, nhm : A_oO
[\$m.]
Am_oQ> r. (IoimV) VhHw$~r.
(Jmo.)
Am_oX r. Am_XmZr; Cn; Am_X. nhm : A_XmZr
Am_oZ Cm. ({.) VWmVw : "nmrgmho~ O| Oo gmJVrc `mg Am_oZ `m E`m
nXmZ|M Cma H$amd`mMo hrM H$m Y_{Z>m ?' - {Z_m 876.
{d. 1. pWa. 2. g`; ~m`~c_`o {IVm`m dMZmV `m eXmMo
^mfmVa g`, g` (ho[acr, ho[acr) Ago Ho$co Amho.
nw. 1. `oew{VmMo EH$ Zmd. 2. g_Vr, g_mr XeH$ eX. Am_oZ.
[\$m. Am_rZ]
Am_oara nw. ~XwH$m dJao h`mao ZrQ> H$aUmam.
Am_oha~mZ nw. gaH$ma.
[\$m.]
Am_moQ> gZm. Amhr.
[Jm|S>]
Am_moU nhm : A~moU
Am_moX nw. 1. gwJY; gwdmg : "H$U_wIH$_i gwXa & OZZ`Z Vo{M
^_a & VoW|{M JwVco gmMma & H$UAm_moX ag^md| &'- Ed 6.18.
2. AmZX; gwI.
[g.]
Am_moX-_moX nw. {hVJwO; o_mcmn; JwOJmo>r; o_H$Wm.
Am_mo{XV {d. 1. gwJ{YV; gwdm{gH$. 2. gwIr; AmZXr. [g.]
Am_moamg_moa {H${d. g_moamg_moa; EH$_oH$mH$S>o Vm|S> H$$Z : "Amhr
XmoKo ~Yy Am_moamg_moa ~gcmo hmoVmo.' -nwS>{cH$ 5.
Am_moar r. {Xdo cmd`mMr doi; {Vhr gmO. (Jmo.) (nmoV.w Am{h
_o[a`m qH$dm _mar` ho {VhrgmOm hUmd`mMo Vmo.)
Am_mocm nw. 1. MmohmoH$Sy>Z _mam. nhm : Am_mcm : "Am_moco`mMoAm
Xi^rS>m & nwaVm hm{V`o$ H$Mm VohdS>m &'- {ed 880.
2. dranwf : "Vww Vmnr`m am`mMm Am_mocm'- d 1600.
Am_mocno U Z. _ma`mMr ~wr; em` : "^rS>cm g_aJUr Am_mocno U| &'
- {ed 979.
AmZm` nw. 1. doX; lwVr : "gwH$V H$sOo nwgVm & AmZm`mV| &' - km
18.243. 2. A`mg. 3. nanamJV AmMma. 4. CnXoe.5. emIm;
EH$mM nanaocm \w$Q>coco \$mQ>o; CnnW. CXm. nm[a_mS>` AmZm`.
[g.]
Am_ nw. Am`mMo PmS>, \$i; Am~m.
[g.]
Am_Hw$c (dZ.) Am~m, H$mOy, Mmamoir, _moB B`mXr {X{c{H$V
dZnVtMo Hw$c.
[g.]
Am_ncd nw.dm. 1.Am`mMr S>hmir. hr ew^ d Aew^ Aem Xmohr
gJr dmnaVmV. 2. (c.) MmJ`m dmBQ> gJr nwT>o hmoUmam,
{ddoH$ey`, hcH$Q> _mUyg.
Amc Z. Am~Q>; Am~Q>nUm : "H$m Mw{Z`mhw{Z XmgQ> & Amc hZ &' km 17.139.
AmcH$a Amc {Z_mU, Cn H$aUmao.

Ho$cocr H$cmHw$ga.
[g.]
Amc{nm (Am`w.) nmoQ>mV {Z_mU hmoUm`m Amcm{Y`m_wio {nmXmof
dmT>Uo.
[g.]
Amc_mZ Z. (H${f.) EImm nXmWmV {H$Vr AmcVm Amho `mMo
_moO_mn.
[g.]
Amc_mOZ Z. (`) JO {ZKyZ `o`mgmR>r YmVyMr dVy `mo` Aem
AmcmV ~wS>dyZ H$mT>Uo.
[g.]
AmcaVVm r. (d.) earamV Amc OmV V`ma Pm`m_wio
aVmVrc d Cmr_Yrc AH$crMo _mU H$_r hmoU.o `m_wio amoJQ>
dmgmoN>dmg, S>mHo $o XwIr, EImm Jmo>rMm {VQ>H$mam, CcQ>m hmoUo d
{>Xmof hr cjUo CX^dVmV. aV ho Zoh_r AH$Y_u AgVo. Vo
AmcY_u ~ZUo ho {dH${V{ZXeH$ Amho.
[g.]
AmcamoYr {d. (d.) Amcm`m n[aUm_mg {damoY H$aUmao, _maH$.
[g.]
Amcd{-r r. (d.) aVmVrc, _mUm~mhoarc Amcm_wio
Pmcocm {dH$ma.
[g.]
AmcdoVg Z. 1. _hmiwJm_mUo hr EH$ qc~mMr OmV Amho. hr \$ma
Am~Q> AgVo. hr \$io H$merH$S>o \$ma hmoVmV; gwio qZ~y. (d.)
2. MwH$m; Am~Q> ^mOr.
[g.]
Amcmdr {d. (d.) Amcag ~mhoa Q>mH$Umar (JWr). [g.]
Amcmar {d. (H$fr.) AmcVm H$_r H$aUmar.
[g.]
AmcmH$ nw. (agm.) EImm nXmWmV AmcVm AWdm {dcVm {H$Vr
Amho ho Xe{dUmar _moOn>r.
[g.]
Amhr gZm. W_ nwfr _rMo Ad. ~h_mZmWu EH$dMZr AWmZohr
dmnaVmV. amOo, gaXma, _moR>o cmoH$, gnmXH$, A{YH$mar B.
Amn`m~c ~mo c VmZm "Amhr' eX dmnaVmV. nhm :
AmnU : "Amhr H$moU hUyZ H$m` nwggr? Amhr Agy cmS>Ho$ &$
XodmMo' - Ho$H$ (Amhr H$moU).
[g. A_X; Ah]
Am` nw. 1. AmQ>mHo $m; AmQ>mno : "ho Am{XnwfmMr _m`m & ~`o m ht Z`o{M
Am`m &' - km 1.203. 2. ApVd. 3. AmH$ma; d$n : "Vo hUVr
^cm ^cm ao ZoQ>H$m & ~adr Am{Ucr Am`m JWnr{R>H$m &' - E^m
1.179. Ka dJao ~mYH$m_mH$[aVm Or OmJm R>a{dcr {V`m cm~r
Xr`m JwUmH$mamg AmR>mZo ^mJyZ Or ~mH$s amhrc Vr. ho Am` AmR>
AmhoV - dO, Yy_, qgh, dmZ, df^, Ia, Hw$ Oa d dmj. Ka
~mY`mg {df_ WmZmMo Am` ew^ d g_WmZMo Aew^ g_OVmV :
"g^m a{Mcr Vo doit & AmR>hr Am` gmYco `m Wit & A>{XH$nmi
_hm~ir & nm`mMo _yit Wm{nco &' - h[a 34.115.
Am` nw. (AW.) 1. cm^; Cn; {_iH$V; ^mS>dc, l_ dJao`m
gmhm`mZo gw$ Ho$co`m CmoJmVrc nemV _moOcocm Z\$m; \$m`Xm.
2. `VrZo XoD$ Ho$co`m godo~c R>amdrH$ H$mcmdYrV {_iUmar
aH$_. 3. Cnm{XV _mcmMr nemVrc qH$_V. 4. (`mo.) Hw$ S>crVrc

Am`

294 & _amR>r eXH$moe

11 do WmZ; Am`WmZ. 5. AcwVo ~cwV;o CnmVrc JmdH$m_JmamMm


hH$. nhm : Acw V r~cw V r 6. AmH$cZ; JhU; dmYrZ;
{dVma : "O[a B{`o `o{V Am`m &' - km 2.351.
[g.]
Am` Z. cmoIS>.
[g. A`g]
Am` r. AmB.
(Hw$.)
Am` Am` CXJm. AJmV EImXr AmH$p_H$ doXZm Cn Pmcr AgVm
qH$dm H$mhr Xw:I Pmco AgVm EH$X_ Cma {ZKVmo Vmo; A`mo`mo.
[g. A{`]
Am`H$z> Z. Jmd`m O{_Zr`m _moO_mnmMo nH$.
Am`H$a nw. (AW.) {_iH$Vrda, Cnmda AmH$macm OmUmam H$a;
mpVH$a; `Vr`m Am{WH$ Cnmda gaH$maH$Sy>Z KoVcm OmUmam
H$a : "1954-55 `m dfu Am`H$a XoUmao cmoH$ ^maVmV 20,
28,808' - cmog 70.
[g.]
Am`H$ar nw. JmdmVrc daR>r, hmdr, gwVma dJao; ~cwVoXma. `mZm
H$m_m~c Ym`$nmZo _Owar md`mMr AgVo.
(d.)
Am`Km`m nw. AmBd$Z {Xcocr {edr : "hr AmJirH$ Hw$`m
Am`Km`mZ Ho$cr' - VA 245.
Am`MU-Z r. 1. AS>MU : "JV Kmcmd`m _m`m dmS>mcm
Am`MU.' - Ogm 352. 2. AS>Ji; H$Mam.
Am`Mm CXJm. mg, ZmngVr B `V H$aUmam CXJmadmMH$ eX.
Am`Mmo {d. AmOMm.
(Jmo.)[g. A]
Am`Ur r. 1. BN>m; hoVy; dmgZm : "VwH$m hUo _Z Vw_Mo MaUt &
EdT>r Am`Ur nwadmdr &' - VwJm 1619. 2. _V. 3. _Z; ~wr : "ho
gXJw $Mr {dZdUr & H$s ~hgwImMr ImUr & n[agVm go_ ~mocUt &
[aPcr Am`Ur gOZm M r &' - E^m 4.23. 4. _m{cH$m;
Amoi : "Vgr Xoer Am{U gH$V dmUr & EH$ ^mdmWm`m gwImgZt &
emo^Vr Am`Ur & MmoIQ> AmBH$m &' - km 10.45. 5. MmVw`; `wVr;
arV : "ZmVar Om{Udo`m Am`Ur H$[aVm X{Y H$S>gUr & _J ZdZrV
{ZdmUt & {Xgo Ogo &' - km 2.129. 6. A{^_mZ; Jd : "Vmo(eof)
hr ~mo{cHo$nUo Am`Ur & ~mocVm agZm Jocr {M${Z &' - dm{X
1.2.21.
[AmBUr, Am`Zr BVa $no.]
Am`Ur r. hU; AmhUm.
Am`V {d. cm~; {dVV; _moR>;o VmUcoc;o AmoT>cco ;o cm~X : "n H$_cm`V
S>mi
o gm &' -km 11.69. (dZ.) g_mVa ~mOy Agcoc,o Xrnojm ~arM
A{YH$ cm~r Agcoco (nmZ, \$i B.)
nw. `m MmH$moZmMo gd H$moZ H$mQ>H$moZ AgVmV d g_moamg_moa`m
~mOy g_mZ AgVmV `mcm Am`V hUVmV.
Z. p`mZr C^o amh`mMo WmZ; EH$ Z` H$ma. [g. Am+`_]
Am`V r. Hw$amUmVrc BdamMo dm` : "BdamMo dm` Hw$amU ear\$`m
JWmV AgVo `mg Am`V Ago hUVmV.' - dmS>-gZXm 23.
[\$m. Am`V]
Am`VImD$ {d. EoVImD$; Am`VmoOr.
Am`VZ OmJm; Wi; amh`mMo Ka; dg{VWmZ; Xo D $i;

Am`Vmoim

ApZHw$S> : "nar gVH$no{g _r Am`VZ' - E^m 5.74. [g.]


Am`Vdm Z. (J.) cm~Q> dVwi.
[g.]
Am`Vm {H${d. 1. `Z Ho$`mdmMyZ; XJXJ, H$miOr Z H$aVm; hmVmer
gO, V`ma; l_ Z H$aVm; MmcyZ `oUmao : "nmOr Agm{M _Ocm
J J mVZ Am`Vr gw - Ymam hmo &' - _mo ^ r_ 12.12.
2. ~mocmd`mdmMyZ; AmnU H$maU Pm`m{edm`; Amn`m
g_Vr{edm` (`oUo, mV hmoUo, XS>Uo-_mUyg, gJ, B> Jmo>).
{d. mV Pmcocm; Amcocm; g`m hOa; MmcV Agcocm.
(H$mim{df`r).
[g. A`ZV:]
Am`Vm nw. VmXim`m {nR>mMo Am~moirgmaIo EH$ Im; {YaS>o. `mMo
nrR> Am~drV ZmhrV. ho Am``m doir H$aVm `oVo.
Am`Vm_yc nw. EImm {dYdoMm nmQ> cmd`mnyduMm _wcJm; Am`Vmoim.
Am`Vma nw. Am{XVdma; a{ddma.
(Jmo.)[g. Am{X`dma]
Am`Vmi {d. {edcoc,o V`ma (H$nS>)o : "q^Vr`m H$S>cm EH$ Am`Vmi
H$nS>o {KD$Z ~gcocm _mUyg {Xgcm.' - dmidU 95.
Am`Vmio Z. cmJUm`m dVyMr qH$dm nXmWmMr V`mar.
Am`Vr r. 1. d`nmH$mgmR>r ({ZdSy>Z, YwD$Z, XiyZ, R>{o dcocr S>mi,
VmXyi, nrR> B.) gm{h`; {gVm; V`mar : "nhm hmo g_mamYZoMr
Am`Vr & KoC{Z Amcm A{V^pV &' - JwM 38.15. 2. {dVma;
WmQ> : "J^ra dmMm Vo Am`Vr & JOZoMr &&' - km 2.78. 3. ghO;
nhm : Am`Vm : "Zm Vo AIS>{M Am`Vr & n[a gJo {^ J_cr
hmoVr & Vo gm[a{c`m _mJmVr & Ogr H$m Vgr &' - km 8.44.
4. {V>m; WmZ.
Am`Vr {d. H$mhr Z H$aVm; H$> Z H$aVm; AmnmoAmn : O_rZ Am`Vr
gwYm$Z {_imcr.' - _m{O`m 592.
Am`Vr ~m`H$mo r. hmVr YwVr d`mV Amcocr r; dmT>cocr, _moR>r
~m`H$mo.
Am`Vr doi r. 1. nyOm, OodU dJao`m V`marMr doi; EoZ H$m_mMr,
KmBMr, OarMr doi. 2. _iUrMr qH$dm noaUrMr KmV, doi; hJm_.
Am`Vo Z. 1. {YaS>o; Am`Vm (ndm). 2.d`nmH$mMo gm{h`.>
3. Am_Q>rV Q>mH$`mgmR>r V`ma Ho$cocm H$m _gmcm.
(Jmo.)
Am`VoH$ma nw. d`nmH$mMr nyd V`mar H$aUmam.
(Jmo.)
Am`Vo gw`Vo Z. EImm H$m_mg cmJUmar h`maonm`mao, gmYZ, gaOm_,
gmYZgm_Jr.
[Am`VMo {.]
Am`VmoOr, Am`VJ~y, Am`V_ma-`m, Am`Vmo~m nw.
Am`VImD$; H$mhr H$> Z H$aVm Xwg`mMo ImUmam; OodUm`m EoZ
doir `oUmam; l_ H$a`m`m doir Xya amhZ \$c mVr`m doir
hOa hmoUm`m _mUgmg hm eX cmdVmV.
Am`Vmoim {d. 1. l_ Z H$aVm {_imcocm, gmnS>cocm, Am`Vm.
2. (W>oZo) nmQ> cmdco`m {dYdoMo n{h`m KaMo _yc. (ho Xwg`m
Zd`mg Am`VoM {_imcoco AgVo hUyZ).
Am`Vmoim nw. Jm_rU ~m`H$m`m J`mVrc EH$ Xm{JZm.

Am`Vmoim

_amR>r eXH$moe & 295

Am`Vmoim nw. dS>mMm EH$ H$ma.


Am`m {d. 1. dmYrZ; AmYrZ; Adc~yZ AgUmam; AZw`m`r;
AZwfJr; hmVmImcMm. 2. namYrZ. 3. PQ>Umam. 4. Ama{^cocm.
Am`mH$R> {d. (gJrV) `mMm Jim, AmdmO dmYrZ Amho Agm
(_Zw`).
[g.]
Am`mH$R>d Z. (gJrV) AmdmO Vm`mV AgUo.
Am``mdoir {H${d. 1. EoZ H$m_m`m gJr. 2. ZS>r`m doiog.
Am`X r. dgyc.
[\$m.]
Am`XU-Z, Am`XmU-Z Z. ~m~y`m ~marH$ nQQ>mMr {dUcocr
nmQ>r, Q>moncr, JmoU, ^mS>o. (amOm.Jmo.)
[g. Am`VZ]
Am`Xr EoXr, gwV, Amier, OS>, _X.
Am`XonUm nw.AmiernUm; EoXrnUm : "`m`m H$m_ H$a`m`m
{eVm\$sMr, Am`XonUmMr Am{U H$V`ey`VoMr H$moUmghr Imr
Pm`mdmMyZ amhUma Zmht.' - cmo{Q>Ho$co 1.1.268.
Am`Z Z. (agm.) gm_m`V : {dOo`m ~m~VrV CXmgrZ Agco`m
AUyda qH$dm AUwgM`mda `mVrc BcoQ>mZ g`oV dmT> qH$dm KQ>
Pm`mZo {Z_mU hmoUmam {dwV C`.
[g.]
Am`ZH$, Am`Zm M_m; CnZo; Mm{ier, Amaer.
Am`ZZ H$j nw. (^m.) H$mhr _mUmV {ZdmV Ho$cocr BcoQ>moS>Zr
`wV Aer Zir.
[g.]
Am`ZZ _mnr nw. ({dA.) F$U d KZ Am`ZmZr `wV Aem pWa
AQ>__YyZ (AUy_YyZ) Oo BcoQ>mZ ~mOycm H$mT>co OmVmV qH$dm
AmV {_idco OmVmV Vo _moO`mMo CnH$aU.
[g.]
Am`Z~m {d. (^y.) H$H$dm d _H$adm `m`m ncrH$S>Mm
(Ywdmn`VMm ^yXoe).
[g.]
Am`ZaUo-Am`ZoaUo A{H$. AmB JamoXa Pmcr AgVm {VMo XyY
`m`m_wio AmOmar hmoUo; Am`Zo`mMm amoJ hmoUo. nhm : AdWUUo
Am`VmH$ma {d. (A{^`m.) g_H$moZ, H$mQ>H$moZmV R>odcocm. [g.]
Am`Z {d{Z_` nw. (agm.) Am`ZmMr XodKod; EH$m Am`Zm`m OmJr
Xwgam Am`Z AmU`mMr {H$`m.
Am`Zdm Z. (`mo.) a{dH$jm; H$jmdm d H$m{Vdm `m_Yrc AVa.
[g.]
Am`Zm nw. Amagm.
[\$m.]
Am`Zm`w-`y nw. (^m.) Am`Z, BcoQ>mZ Am{U CXmgrZ AUyMr d
aoUyMr OwiUr. `m_`o H$UmMr JVr hr {dwVMw~H$s` AmVa{H$`oZo
^m[aV Ho$cocr AgVo.
Am`ZmdaU Z. Am`Z H$UmMo Wa Agcoco, ao{S>Amo gXoe nmR>d`mg
Amd`H$b Ago ndrdarc dmVmdaU.
Am`{ZH$ {d{H$`m r. (agm.) {ddmVrc Am`ZmMr A`n H$mimV
KSy>Z `oUmar nanamdc~r {d{H$`m.
Am`{ZH$ dm Z. (`mo.) Am`Zdm; H$m{Vdm; ndr`m ^_UH$joMr
nmVir AmH$mem`m Jmocmcm OoWo {^S>Vo VoWo AmH$meJmocmda

Am```

H$pncoco dVwi. gy` `m dVwimd$ZM df^amV EH$ \o$ar _maVmo.


nhm : Am`Zdm
[g.]
Am`Zr BN>m; hoVy, dmgZm.
Am`Zr {d. cmoIS>r; cmoIS>mMm : "Am`Zr Jmoio gmnS>co.' - Eocog
4.1588.
[g. Am`g = cmoIS>]
Am`Zr {d. (agm.) Am`Zmg~Yr.
[g.]
Am`ZrH$aU Z. (agm.) AUy _ Yrc qH$dm AUw g M `m_Yrc
BcoQ>mZ`m g`oV dmT> qH$dm KQ> H$$Z `mZm Am`Z$n Xo`mMr
{H$`m.
[g.]
Am`Zr^dZ Z. (agm.) AUwH|$m~mhoarc H$jmVcr BcoQ>mZMr g`m
H$_r qH$dm OmV Pm`mZo AZwH$_o YZ Am`Z d F$U Am`Z V`ma
hmo`mMr {H$`m.
[g.]
Am`Zoao Z. AmB`m AJmda {nUo VwQ>`m_wio _wcmg hmoUmar {dH$Vr;
AmB JamoXa AgVm {VMo A`mo` XyY `m`m_wio _wcmg hmoUmar
{dH$Vr. (JamoXanUr AmBMo XyY MmJco ZgVo hUyZ _wcmZm `mdoir
VmoS>VmV).
Am`nm` nw. AmB~mn. (Jmo.) [AmB+nmoVw. nm` = ~mn] (dm.)
Am`nm` da H$aUo - AmB~mnmd$Z {e`m XoUo; AmB~mnmMm
Cma H$aUo.
Am`nyV nw. XmH$ KoVcocm _wcJm. (amOm.)
Am` JUZm r. CnmMr _moOUr.
Am`~ nw. Xmof; `J; ~>m; H$cH$. nhm : A`~ : "KmoS>mg Am`~
H$m` Amho?' - amD$ 102.
Am`~Nw>nm`r r. `J, Xmof, `yZ, ImoS> cn{dUo : "Am`~Nw>nm`r
H$$Z AmVm nydu_mUo {Vcm gamg {MH$Qy> hQ>co Va...' - JmJm
140-41.
Am`_m` CYiUo {H$. AmBMo Zmd KoD$Z {edrJmi H$aUo; AmBMm CcoI
H$$Z AneX dmnaUo; AmB_mB CaUo : "`oMr Hw$Zr Am`_m` CYicr
Va `mcm hmB H$m amJ `m`Mm?' - nmMmoim 27.
Am`amUr r. hS>i, OIrU, OmImB-OmoImB `m gmaIr EH$ jw
XodVm; {hcm _m`amUr Agohr hUVmV. [d.g. Ama`mZr =
dZXodVm]
Am`amUr _m`amUr ({dZmoX, Cn.) Z>mn>m, ZIam H$aUmar r.
Am`cS>-S>r {H${d. A`mS>; AcrH$S>Mr ~mOy.
(Jm.)
Am`cm CXJm. AmBd$Z CMmacocm EH$ AneX : "Am`cm ho Hw$R>`m
`ogdoM Ka..' - aV 117.
(Jmo.)
Am`co {d. AcrH$S>rc.
(Jmo.)
Am``mZ {H${d. AcrH$S>o qH$dm Odi. (Wc>`m).
Am`doc Z. Amo`m Zmaim`m H$T>dco`m agmV _rR> d hiX KmcyZ
V`ma Ho$coco AmfYr Voc.
Am``` nw. 1. O_m Am{U IM; dgyc Am{U IM; Cn Am{U
IM ; `o U o Xo U o . 2. (`mo . ) Hw $ S> c rVrc J h m `m ew ^ mew ^

Am`{ecmo

296 & _amR>r eXH$moe

cjUmd$Z _Zw`m`m Am`w`mVrc cm^, hmZr `mMo J{UV;


Am```mMr WmZo; Hw$S>crVrc AH$amdo WmZ Am`mMo Am{U
~mamdo ``mMo YaVmV.
[g.]
Am`{ecmo {d. OdiMm; cJVMm.
(Jmo.)
Am`er r. AmB; AmBg.
(H$m|.)
Am`g {d. cmoIS>mMo; cmoh_`; cmoIS>r.
Z. cmoIS> : "{gdV{c`mhr n[ago & cmohdm{M`o AdXgo & Z _y{H$Oo
Am`go & V H$dUm ~mocw &' - km 18.1772.
Am`WmZ Z. (`mo.) Hw$S>crVrc EH$XeWmZ : "gy` EH$mXeWmZr
hUOo Am`WmZr dJhtMm AWdm CM Agoc Va AZoH$ H$maMm
cm^ hmoVrc.' - Om~mo 178.
Am`Xm {H${d. `mdfu; `mnwT>o.
Am`S>m nw. 1. ^mV PmoS>`mgmR>r EH$m doir hmVmV KoVcocr ^mVmMr
n|S>r; noT> r; cmim; ^mVmMm ^mam; "Am`S>m AmnQ>cm H$s VrZ Mma
AmYmo`m ^mV .... nS>V hmoVo.' - AmAmeo 380. 2. ^mVo`mMm
PmoS>co`m ^mVmMm ^mam. 3. darc n|T>rg ~mYmd`mMr Xmoar.
(H$m|.Jmo.)
Am`~o Z. Hw$`mMr N>r. nhm : Ai~r
Am`:eyc nw. 1. cmoIS>mMm gyi. 2. _moR>o gH$Q>; XwXdmMm Kmcm.
3. ^`H$a noMmMr pWVr.
[g.]
Am`:ew{cH$ {d. 1. H$m`Vna. 2. YmS>gr.
nw. gm` Cnm` Z `moOVm H$R>moa Cnm` `moOyZ Omo B> hoVy gm` H$$
nmhVmo Vmo.
[g.]
Am`m r. 1. chmZ _wcmcm gm^mi`mgmR>r R>odcocr ~mB.
2. Umc`mV n[aMm[aHo$`m hmVmImcr H$m_ H$aUmar ~mB.
Am`m r. g_O; AmH$cZ; AmQ>moH$m. nhm : Am` ({H$. `oUo) :
"~mocUo Z `o Am`m ~moc`mMo &&' - E^m 3.32. (dm.) Am`m
AmUUo - AmH$mamcm AmUUo; ApVdmV AmUUo : "A{^_mZo JwU
Am{Uco Am`m &' - E^m 22.551.
Am`m nw. {dVma; "Vo MT>Vo`m ^y_rMo Am`o &' - km 18.42. 2. _mZ,
{V>m; AQ>H$i AV. 3. {d{e> A{YH$mar.
Am`m AgUo- XrZ AgUo, hmoUo : "Vmo\$mMr _ma{Jar JmdmV XmUm
Mmam, Xm$ Jmoim Zmhr, `m_wio ey Am`m Amho.' - Eocog 3517.
Am`mAmo`m nhm : Am` Am`
Am`mJ_Z Z. nwZamJ_Z; nwZO_ : "_mJVr hmo` Am`mJ_Z & gd
OrdmMo &' - H$Wm 1.15.33.
[g. Am`+AmJ_Z]
Am`mO nw. ~>m : "AcrH$S>>o {VgmnmgyZ n`m nS>cm. `mMm Am`mO
`mOVr Amho.' - Eocog 7495.
Am`mV {d. Odi Amcocm; mV Pmcocm.
r. na`m {R>H$mUmhZ, naXoemVyZ ~mho$Z Amcocm _mc.
Am`mV A{^H$Vm nw. naXoemVyZ _mc AmU`mMm `dhma H$aUmar
`Vr, gWm.
Am`mVH$ nw. naXoemVyZ Am`mV H$aUmam.

Am`mgr

Am`mVH$a nw. naXoemVyZ Am`mV Ho$co`m dVy, _mc B`mXrda


AmH$ma`mV `oUmam H$a.
[g.]
Am`mVMmoa nw. MmoaQ>r Am`mV H$aUmam _mUyg : "gmR>~o mO, Am`mV Mmoa..
`mZm H$moUrhr gajU XoUma Zmhr.' - AmAm 119.
Am`mVOH$mV r. na{R>H$mUmhZ qH$dm naXoemVyZ Amco`m _mcmda
Ko`mV `oUmar OH$mV.
Am`mV{ZJV, Am`mV {Z`mV {d. Amcocm d Jococm; mV Pmcocm
d {ZKyZ Jococm.
r. 1. naXoemVyZ Amcocm d naXoer Jococm _mc; naXoemVyZ _mc
AmU`mMm d naXoemV _mc nmR>{d`mMm `dhma. 2. `mdarc
OH$mV.
[g.]
Am`mVewH$ Z. (AW.) naXoemVyZ AmUco`m _mcmda AmH$macocm H$a.
Am`mX H$aUo g{H$. AmU{dUoo : "\$mOm OmD$Z naJUo CdV Omco.
AmVm H$mc XoD$Z Am`mX H$amdo.' - noX 30.96.
Am`mZmc Z. Ma~rnmgyZ H$mT>coco EH$ Amc; VoOm~.
Am`m~YZ Z. `o`mOm`mMo ~YZ : "`m{g H$hUmMr Am`m~YZt
AmjonVm Zmht' - crMC 154.
Am`m~m`m r. 1. eoOmaUrnmOmaUr; Zm`mJmo`m`m Zgco`m,
H$moUrVar gm_m` p`m. 2. (c.) Zo^iQ>, H$_Omoa, {Z:gd qH$dm
^mJy~mB _mUyg; namH$_hrZ, X[ar nwf.
Am`m_ nw. 1. O_rZ dJa|Mr cm~r. 2. {dVma; {deof ~mOy.
3. {Z`_Z; {Z`U. 4. ({dA.) VaJ{dVma; Xmoc{dVma.
5. (^y.) VaJmMr erfmnmgyZ nm`mn`VMr CMr.
[g.]
Am`m_mH$ nw. 1. (^m.) H${nV H$UmVyZ ~mhoa \o$H$co Jococo OmVrV
OmV H$U _moO`mMo _mn. 2. ({dA.) KQ>H$md`d {Z`_Z H$aUmam
gdmV daMm JwUH$. 3. {dVma JwUmH$.
[g.]
Am`m `oUo g{H$. 1. g_OUo; AmH$cZ hmoUo : "H$s {ed ~hm{XH$m Z
`ogr Am`m &' - h[a 23.153. 2. ``mg `oUo : "Vo {_`m H$go{Z
`o Am`m &' - a`moH$ 1.1126. 3. dmYrZ hmoUo; Vm`mV `oUo;
AmQ>mo`mV `oUo : "~hm{XH$m Z`o{M Am`m & Xod `m`m Xoh~wr &'
Ed 13.50. 4. eaU `oUo; nam^d hmoUo; Ooarg `oUo; _D$ `oUo.
5. AmH$mamg `oUo; ApVd AgUo : "~hmdoJir _m`m & gdWm
Z`o Am`m &' -E^m 24.477.
Am`mc ~o{eV, A`dpWV.
Am`mcXmS>r r. Am`mi Am{U eonQ>rMm ~wYm- XmS>r.[\$m. Am`mc]
Am`md Z. Ahod; gm^m`.
(Jmo.) [g. AdY`]
Am`mg nw. 1. l_; _ohZV; XJXJ; H$> : "^Um{Z VwPm Am`mg &' {ed 123. 2. (Ad.) WH$dm `oUo; JiyZ OmUo. ({H$. hmoUo, nS>Uo).
3. hma; Za_mB ({H$. `oUo)
[g.]
Am`mg`mg, Am`mggm`mg nw. l_; H$>; _ohZV; H$gmoer; AZoH$
Xw:Io; `Z.
[Am`mgMo {.]
Am`mgr {d. 1. H$>r; l_r : "Vo X`t Y$Zrhr _r H$m Am{n gmJ
Am`mgr &' - Ho$H$m28. 2. _ohZV H$aUmam; H$>miy; `ZdmXr; IQ>nQ>r.

Am`mi

_amR>r eXH$moe & 297

Am`mi r. KmoS>m, qgh B`mXt`m _mZodarc cm~ Ho$g.


Am{`g, Am{`gm r. AmB : "Vht H$mB Am{`gmh{Z AVaJw &' amkm 11.32.

Am`rX nw. gmjr.


[\$m.]
Am`rZ nw. {Z`_nVr.
[\$m.]
Am`w Z. Am`w`; OrdZH$mi. (gm_m. eX). eVm`w [g. Am`w:]
Am`wV nw. {d{e> {d^mJmMm gaH$mar _w` A{YH$mar.
Am`w_r {d. 1. (^m.) EH$_oH$mZm OmoS>coco; EH$_oH$mer g~{YV.
2. (J.) {Xco`m amerer gH$a Ho$`mg EH$H$ _y` AWdm amer
XoBc Aer (amer).
[g.]
Am`w_r $nmVaU Z. (J.) {Xco`m $nmVaUmer gH$a Ho$`mg hmoUmao
EH$H$ $nmVaU.
[g.]
Am`wY Z. 1. e; h`ma (Vcdma, ^mcm B.) : "gdH$mir H$m_m Z
`oVt Am`wYo & gmo`at g~Yo g` cmoH ' -VwJm 356. 2. (c.)
AdOma; CnH$aU; gmYZ (eoVr, H$mam{Jar B.Mo).
[g.]
Am`w{YH$m r. EImm {d{e> H$m_mgmR>r cmJUmam h`mamMm CnH$aUmMm gM, noQ>r.
[g.]
Am`wamamo` Z. nwH$i Am`w` d Amamo`; XrKm`w` d O_^a
AmOmamnmgyZ _wVVm; {ZamoJr pWVr.
[g.]
Am`wXm` nw. Am`w`_`mXm; OrdZH$mc.
[g.]
Am`w^md nw.1. _ZmVrc {dMma JmoMa H$aUo; hmd^mdmZo `V H$aUo,
gmJUo : "EoH$mo{Z lmoVm Am`w^md & AmeH$m KoVcr &' - dogrd
10.107. 2. Am{d^md; Omof; EoQ> : "ZmgaOJ `mMm Am`w^mdmMm
{ddg Omhcm.' - qhX 1.22.
[g. Am{d^md]
Am`w^md nw. Am`w`mMm AZw^d : "VwH$m hUo Xw:Io Amcm Am`w^md &
Pmcm ~h Ord H$mgmdrg &' - VwJm 3959.
[g.]
Am`w_mZ Z. Am`w`mMr _`mXm.
[g.]
Am`w{d_m nw. Am`w`mMm {d_m; Or{dVmMo H$mhr ~aodmBQ> Pm`mg
Am{WH$ gajUmMr h_r XoUmam {d_m H$nZrer Ho$cocm `dhma.[g.]
Am`w{d_mn Z. {d`mg~YrMm Vnerc (H$mcmdYr, {Z`VH$m{cH$
h_r, n[andVm H$mc B.) `mV {Xcocm AgVmo Vo n. [g.]
Am`wdX} nw. 1. dH$ emmMm _yi _mU^yV JW ; F$doXmMm EH$ CndoX.
2. amoJ{M{H$goMo d CnMmamMo ^maVr` dH$em; dH$ : "Am{U
Am`wdX} hw r AmKdm &' - amkm 13.224.
[g.]
Am`w d m} i r r. Am`w `mMr ao f m : "H$s Vo Am`w d m} i r co I m:
gJm{XH$nmMr' -gd117.
Am`wf Z. OrdZH$mi; (eXmg OmoSy>Z) : "Ogo JVm`wf| earat & MV`
dmgw Z H$ar &' - km 3.109.
Am`w_mZ {d. XrKm`y; {MaOrd; nwH$i Am`w` Agcocm; EImmg
AmerdmX XoVmZm "Am`w_mZ ^d' Ago hUVmV.
nw. (`mo.) gmmdrg `moJmnH$s {Vgam `moJ.
[g.]
Am`w` Z. 1. Or{dVH$mc; h`mV; Am`wXm`; O_`mnmgyZ _aon`VMm
H$mc; Wyc earamd`d (eara), B{`o (kmZ JhU H$aUo), gd

Ama

(_Z) d Am_m B`mXt`m g`moJmg Am`wd}XmZo {Xcocr gkm.


2. d`; C_a. 3. doi; AdYr; \w$agV. [g.] (dm.) Am`w`
_mJUo - Am`w` dmT>{d`m~c XodmOdi mWZm H$aUo; {hV qMVUo :
"Am`w` _mJoZ Vw`m am`mcm &' - Eonmo 32. Am`w`mMm Chmim
hmoUo - 1. Am`w`mV H$moUVmhr Amocmdm Z amhUo. 2. _m`m, o_,
ngm, {V>m `m gdmMm Zme hmoU:o "Xm[a`, {YH$ma d gm_m{OH$
~{hH$ma `m`m `moJmZo `m`m Am`w`mMm Chmim Pmcm hmoVm.' {dMma 104. Am`w`mMr Xmoar VwQ>Uo - Am`w` gnUo, _aUo; _`y
hmoU.o Am`w`mMr Xmoar ~iH$Q> AgUo -J^ra XwI`mVyZ ~MmdUo.
Am`w`mMo CUo H$aUo - Am`w` \w$H$Q> XdS>U.o
Am`w`H$_ nw. {XZM`m; Or{dVH$_; amoOMr dmJUyH$; dVUHy $; amhUr. [g.]
Am`w`_`mXm r. OJ`mMm AdYr; EH$Xa Am`w`.
Am`w`jon nw. Am`w` \w$H$Q> KmcdUo.
Am`w:eof {d. _aUmo_wI.
nw. 1. am{hcoco, {ecH$s Am`w`. 2. Am`w`mMm eodQ>. [g.]
Am`w:j` nw. Am`w`mMm Zme; Am`w` KmcdUo; Am`w` H$_r hmoUo.
[g.]
Am`o - A`m`o Cm. Xw:Imoma; earamg H$> Pmco AgVm {ZKUmao
Cma; {ddiUo; A`m`r-A`mo`mo, Amo`Amo` B.[d; AmBMo {.].
Am`o IJUo {H$. Cn H$_r hmoUo : "hm Am`o IJcm hUm{Z AW
gmoS>dr' - nm 37.
Am`oVwQ>r {d. l_coco; H$>r Pmcoco; gm_`hrZ Pmcoco; AIoarg
Q>moH$mda Amcoco : "Voh doit Hw$M ndVm`m KmQ>t & AmoKiVm S>moio
Amco Am`o VwQ>r &' - {ed 560.
Am`moJ nw. (am`.) {d{e> H$m_o nma nmS>`mH$[aVm gaH$maZo Zo_coco
CMm{YH$ma _S>i. CXm. cmoH$godm Am`moJ, {d{e> ~m~tMr MmH$er
H$a`mH$[aVm gaH$maZo Zo_coco _S>i.
[g.]
Am`moOH$ nw. H$m`mMr, g_ma^mMr AmIUr, `moOZm H$aUmar `Vr.
[g.]
Am`moOZ Z. 1. R>adUo; {ZpMV H$aUo; `moOUo. 2. `dWm; ~Y;
_mS>Ur.
[g.]
Am`moOZm r. `dWm : "n[agdmXmMr Am`moOZm Y_emio`m _w`
hmc_`o H$a`mV Amcr hmoVr.' - MX 19.
Am`moQ>m nw. (^m.) 1. gdmV chmZ n[a_mU. 2. JrH$ dU_mcoVrc
"qH$dm' Mo VrH$ hUyZ dmnaco OmUmao Aja.
[B.]
Am`mo{S>Z Z. AX; ho EH$ _hdmMo AmfYr X` Amho. `mMm ~hYm
{~`m_mUo ~mmonMmam`m H$m_r Cn`moJ H$aVmV. `m`m AJr
[B.]
OVwZmeH$ d XwJYrZmeH$ Y_ Amho. nhm : AX
Am`moYZ Z. 1. `w; cT>mB. 2. aU^y_r. 3. dY.
[g.]
Am`moa nw. Amhoa : "Ho$cm grVmZ Am`moa'- Ogm 264.
Am`mog nw. Ahmo; _hmamO : "Am`mogw : Vwhr g ~mhrar {ZJm| ZoXm'- Acr.
Ama r. AYmJdm`y : "Ama _maMr' - AYmJ dm`yMm PQ>H$m.
(Jmo.)
Ama nw. 1.AOJa; Ahma : "Ama| YmaUw {J{icm'- km 13.725.

Ama

298 & _amR>r eXH$moe

2. gwV, Amier _mUyg; AOJa dmrMm, OS> _mUyg.[g. AOJa]


Ama r. 1. ^modam, OmVo, AHw$e, H$mR>mMm eodQ>, cmH$S>r H$Um `mMr
Aar qH$dm AUHw$MrXma cmoIS>r Q>moH$. nhm : Aar. 2. O$a; {ZH$S>;
VmVS>r; KmB; CH$R>m; ~moMUr. ({H$. cmdUo, cmJUo). 3. XmoarMo
~marH$ Q>moH$ qH$dm eodQ>. 4. AHw$a; _moS>-{deofV: Ow`m ZmJdocrg
\w$Q>Umao AHw$a, Yw_mao. `m Yw_m`mMm {~`m`mH$[aVm Cn`moJ H$aVmV.
5. (gm_m`V:) nmJmoam; VVy; docrMm VmUm; AHw$a : "VoW AmaKoUo
_yimMo & V| Eogo Ag| &'- km 15.79. 6. H$miOr; Q>moMUr; AmM.
7. JwamZm Q>moM`mMr namUr : "Ow{Vc| KmUm ~mYmoZr S>moio & _mJo
OmoS>r Ama VoUo{h nmoio &'-VwJm 701. 8. (AmVH$m_) MaH$sda ^mS>o
{PcB (nm{ce) H$aVmZm `m`m _Ymo_Y Xmoht ~mOyZ r cmdco OmUmao
{Iio. 9. H$amarnUm; EImmMo H$moUmer {~Zgco AgVm nwhm
`m`mer ~mocUo-MmcUo B. `dhma qH$dm g~Y Z R>od`mMr dmr;
Jd; VmR>m; A{^_mZ.
[g. Aa]
Ama r. JwXWmZmV hmoUmao Jiy.
Ama r. MmH$mMm Vw~m d nmQ>m `m`m_Yrc cmH$S>r VwH$S>m.[g. Aa]
Ama r. earamdarc Ho$gmMm ^modam qH$dm PwnH$m. [g. AmdV]
Ama Xe_mZnVrVrc eoV_moOUrMo e^a Mmag g|Q>r_rQ>aMo _mn.
Ama nw. {dQ>rXmSy>`m IoimVrc _moO`mMm 6 dm AmH$S>m (dH$Q>, c|S>,
_wS>, Zmc, EoX, Ama B.).
[H$m. Am$]
Ama nw. (Vd.) 1. g_mJ. 2. gH$_. 3. g_. 4. _JcJh.
Ama Cm. Aao; Aa-a-a.
[d.]
Ama . gH$V_Yrc "H$ma' (=H$aUmam) `m AWu _amR>rVrc ``,
hm H$mam{JamZm cmJVmo. Ogo-gmoZma, gwVma, cmohma, Mm^ma B.
[g. H$-H$ma]
AmaB nhm : AaB
AmaH$Q> {d. AH$Q>; dVmX : "_wcrMr AmB _moR>r AmaH$Q> Am{U YZcmo^r
AgVo.'- _cmoV 77.
AmaH$Q>r {d. AH$mQ>r. H$ZmQ>H$mVrc EH$ eha, VoWrc ZmUo. "AH$mQ>Mo
hmoZ Vo O_m VV AmaH$mQ>r'- g_mamo. 4.46.
AmaH$g nw. H$adVrZo cmHy$S> H$mnUmam.
AmaH$mQ>r r. e_rMr EH$ OmV.
(A{h.)
Ama$ {d. cmc; Vm~S>m; Vm~yg: "_VH$s _wHw$Q> H$mZt Hw$S>co VoO
\$mHo$ & Ama$ XV {hao H$go emo^co {ZHo$ &&'- VwwJm 483. [g.]
Ama$ no{eH$m r. (m{U.) cmc a$noer.
Ama$moU {d. Vm~S>o hmoBn`V Vmncoco.
[g. Ama$+ CU.]
AmaIS>m nw. S>~a; ImUrVyZ H$mT>co`m XJS>mMm EH$ H$ma. (H$m|.)
AmaIo Z. H$_mZr H$mn`mMr ~marH$ H$adV. nhm : AaH$g
[\$m. Aam=H$adV]
AmaJT>mi r. h`J`.
(d.)
AmaJUo {H$. {JiUo; ImUo : "{ZKmcmgm Mma Kmg AmaJyZ Var Omdm...'
- {MVmH$ 19.
AmaJwX r r. nwn{deof: "AmZddoYmMr AmaJwX r : h[aha~m{XH$ nmS>i

AmaUr

~MHw$Xr.'- _y 1915.
AmaKmB r. CM gwamZo hQ>co OmUmao c{iV ZmdmMo JmUo; {JaH$s
KoVmZm JrVmMm AW gmJUo: "KZgmZ hUVm : AmaKmB XoVm : V`m
JOamgd|'- CJr 48(7)460.
AmaO nw. AmOd; cmS> : "H$mht Z H$[aVrc AmaO &' - Xm{d 264.
{d. AgH$V; Amo~S>Ymo~S>: "_hmQ>r ~mo{ccm AmaO' - Vgm. 1023.
AmaO r. AmT>Vm.
{d. Am`; ny`: "Omo AmaOmg Jmodr & Vmo `oH$ _yI &' - Xmg
2.1.20.
[g. Amam`]
AmaO {d. AgH$V; Amo~S>Ymo~S> : "_amR>r ~mo{ccm AmaO'- Vgm
1023.
AmaOm r. F$Vy nm Pmcocr r; `wdVr; VU _wcJr: "h[a hUo d
H$mTy>Z ~wOm & VgM
| H$[aVr AmaOm & hUVr H$m` H$amd| AYmojOm &
gH$Q> Wmoa _m{S>c| &' - h[a 9.274.
[g. Am+aOg]
AmaOm r. `o> : "_mB hUo n[a`ogr dmo AmaOo'- Zm_ 946. [g.Am`m.]
AmaOw r. BN>m; _hdmH$mjm; dmN>m : "{XrV H$m~rOmV Om`mg
dOmaVMr AmaOw gwOmAVXmcmg Amho d nmVehmg V$mda ~gmdo
ho O$a. Vohm Vo Vw_Mo _wo _m` H$aVrc.'- Eoggm 7.44.
AmaS>, AmaS>m r. 1. AmaS>mAmoaS>; AmH$moe; ~IoS>m, 2. erU.
AmaS>Uo A{H$. AmoaS>Uo; aS>Uo; AmH$moe H$aUo; h~aS>m \$moS>Uo.
AmaS>_aw S> {H${d. doS>do mH$S>;o _waS>cco o : "AmoR> dmH$S>{o VH$S>,o AmaS>m_waS>
Ho$co.'- ~m{d~w 23.
AmaS>hE c KmcUo {H$. Jm|Yi, AmaS>mAmoaS>m H$aUo : "H$mdio naS>mV
AmaS>hEc KmcrV hmoVo.'- eocyH$ 147.
AmaS>mAmoaS> r. JmYo i; Q>rH$m; JdJdm : "_r ~Xcr Ho$cr Va... ~arM
AmaS>mAmoaS> Pmcr.'- _r{eg 185.
AmaS>mdUo {H$. AmoaS>Uo.
(d.)[g. Am+$X]
AmaS>`m AmoaS>Umam.
AmaU nw. (H${f.) {ZirMm aJ V`ma H$aVmZm {ZirMr PmS>o {^OV
KmcVmV Vmo hmX.
[g. AmaU = ImocnUm, Imocr]
AmaU, AaU Z. Ama`H$ hUyZ Omo doXmMm ^mJ Amho `mg {^jwH$
cmoH$ MwH$sZo Ago hUVmV.
[g. Ama`H$]
AmaU r. 1. Anojm; BN>m: "Amhm `mMr Zmht AmaU & Amhr
H$amdo doX nR>U &'- H$Wm 6.19.198. 2. _Z AmdaUo. 3. CgwwH$
hmoUo. [JwO.]
[\$m.]
AmaU-AmaUr r. 1. `w^y_r : "O`m {O`m Ajm{hUr & VoUo {V`m
AmaUt & daJU H$dU H$dUr & _hmaWr`m &'- km 1.122.
2. `wmMr CR>mdUr; `w{df`H$ hHw$_: "Am{U Ywao Zmht aUt & Var
H$moUo mdr AmaUr &' - H$Wm 3.11.180. 3. e.4.g` "Xmohr
AmaUt {_imcr`m Ago{V&'- JmoM 21.
[g. Am+aU]
AmaUm nw. Jdm; amZaoS>m; Aa`_{hf : "lr_V amOlr _mYdamd `mUt
_Ocm Amkm Ho$cr H$s nVmg {chZ AmaUo Mma Cm_, cT>md`mgr
`mo` Ago AmUyZ XoU|.'- _Bgm 1.135.
AmaUr r. gmS>m; cwJS>r (aoe_r OarMr).
(VOm.)

AmaUyH$

_amR>r eXH$moe & 299

Ama_ma

AmaUyH$ r. {dlmVr; AamUyH$: "AmaUyH$ Vo _Zm Zmht O`m{M`m &'-

AmaXH$mS>r (AmaXH$mS>r) {d. A`m d`mMr; d`H$a; CVmad`mMr:

JrVm 12.314.
[g. Am +a_]
AmaUo A{H$. AmadUo; H$m|~S>mMo AmoaS>Uo.
[g. Am+$]
AmaUo A{H$. AOJamgmaIo gwV nS>Uo; AhmaUo.
(amOm.).
AmaUo A{H$. (EImm Jmo>r{df`r) CgwH$ hmoU;o AYra hmoU:o "Amamo{Z`m
nmho dmQ> & H$Q>H$Q> gmogoZm &' - VwJm 676.
AmaUo A{H$. 1. Amocr O_rZ CcUo, ^oJcUo, dmiUo, gwH$Uo.
2. emV hmoUo; e_Uo; V hmoUo: "CnH$mar Ago Amamo{Z Cacm & Amnwco
V`mcm na Zmht &' - VwJm 2395.(~o.)
[H$m. Am$=gwH$Uo]
Ama`, Ama`H$ {d. Aa`mg~Yr; d`; OJcr; amZQ>r. [g.]
Ama`H$ Z. d{XH$ dmL>_`mVrc A`m_{df`H$ ^mJ. ~mUJW m`m
eodQ>r hm ^mJ AgyZ Vmo ~hVoH$ J AgVmo. doXm`m `oH$ emIoMo
dV Ama`H$ Amho. `mMo A``Z KamV Z H$aVm Aa`mV qH$dm
JmdmVrc EImm XodimV H$aVmV.
[g.]
nw. 1. Aa`dmgr. 2. doXmV.
AmaV Z. AmaVr: "am_ram_Xmg| AmaV dmodm{ico &'- Xm{d 482.
[g. Ama{V:]
AmaV {H${d. AcrH$S>o: "hU{Vco AmaV `o l_cm{g ^ynm &'- Xm{d
438.
[g. Ama=gm{`; AmamV]
AmaVco {d. AmdS> nwa{dUmao; H$miOr KoUmao : "_wcrcm AmaVc| {R>H$mU
gmnS>co.'
(d.) [g. Am{V]
AmaVm, AmaVr {H${d. AcrH$S>`m: "Ho$`m{dU Zho hmVt & Yamo{Z
AmVr AmaVrnmaVr &'- VwJm 160; "gy`m~m ao ~Yw AmaVm `o ao _m`m
XmXm &'- Eonmo 45.
[g.Ama= gm{`; AmamV]
AmaVmnaVm {H${d. BH$S>o{VH$S>o; AmOy~mOycm.
AmaVr r. 1. V~H$mV, cmdcoco {ZamOZ qH$dm OiVm {Xdm R>odyZ
`mZo Xod, Jw$ `mZm Amodmi`mMm {dYr. 2. Amodmi`mgmR>r V`ma
Ho$coco Xrnmg{hV VmhZ, V~H$ B. gm{h`. 3. Xodmg {ZamOZ
AmodmiVmZm hUmd`mMo Vw{Vna JrV. CXm. "gwIH$Vm Xw:IhVm &
dmVm {dZmMr &' 4. V~H$m_`o H$mT>cocr H$_c, dpVH$ `mMr
AmH$Vr. 5. nwaUmMo, VmXim`m {nR>mMo, H$UHo$Mo {Xdo H$$Z
`mV Vyn-dmV KmcyZ Xr H$$Z Xodmg AmodmiUo. 6. egm;
g_mZ; ~S>oOmd. ({H$. H$aUo) : "cmS> gT>Q `mMrhr AmaVr
H$a`mMm Am_Mm {dMma Amho.'- cmo{Q>Ho$co. 2.103. 7. g_mr;
H$m`mMr AIoa ({H$. hmoU)o : "Zocmoa X`mMr AmaVr...'- Ho$ 3.1.42.
[g.]
AmaVr Hw$adS>r r. 1. cmXr _Jc H$m`mV gH$Q> {ZdmaUmW {`mZr
dYydamZm AmodmiUo. (gm_m`V:) AmaVr; AmodmiUr : "Amodmiy
Ama`m Hw$adS>m `oVr'- {d>cmMr AmaVr. 2. Amodmi`m`m
{dYrg cmJUmao gm{h` ({ZamOZ, VmhZ, VmXyi B.)
AmaX Z. BhcmoH$mVco; _`wcmoH$sMo Or{dV; _`wcmoH$ : "gw{M Zmht
dY_ Zmht & AmMma Zmht {dMma Zmht & Ama Zmht na Zmht &
_w$ {H$`m _ZmMr &'- Xmg 2.4.22.

"JJm_m` Oam AmaXH$mS>r hVr d {Vcm ~mo{S>JMr _m{hVr hVr.


hUyZ nmoa Oam {Vcm _mZ XoV hVo.'- Amn 42.
AmaXmcr r. CnmVcm AYm _mo~Xcm; {Z_m dmQ>m : "AmaXmcrZ ngo
{_iVrc. {_gZH$m_ H$arV H$arV {eHy$Z `m`M !' - nmMmoim 40.
AmaXmg AOXmV.
Ama {d. ^mdmHy$c; _Xy : "Vgt Amgwd| `oVr Zom : Ama hUm{Z`m'_yn. 1971.
[g. Am]
AmaYocr {d. AY}cr; AY}c H$$Z `dhma d Vmo H$aUmam (eoVH$ar)
AmanUo {H$. Z> hmoUo.
[g. An.]
Amanma {H${d. 1. do` qH$dm C` nXmWm`m `m Q>moH$mnmgyZ `m
Q>moH$mn`V (doYUo, CKUo); WoQ> _YyZ, AmVyZ; `m ~mOynmgyZ
`m ~mOyn`V; BH$Sy>Z {VH$S>o; AcrH$Sy>Z ncrH$S>o.[nma Mo {.]
2. nwano ay : "Vr Amanma h~H$cr'- nynw 92. (dm.) Amanma gwOUogd ~mOyZr gwOUo; gd AJ^a gwOUo.
Ama\w$c Z. EH$ Xm{JZm.
(Jmo.)
Ama~iUo A{H$. 1. Km~$Z OmUo; JwX_aUo: "VmH$mi {df| Ama~imoU&
AmeH$m mU gm{S>cm &'- E^m 23.600. 2. jrU hmoUo : "deara
Xw:Io H$Zr & Ama~iVw Om` {VjUt &' - a`modm 1.1087.
3. ~aiUo; AmoaS>Uo. 4. PmonoZo gwVmdUo.
Ama~m nw. Jm|Yi; JS>~i; YmXc : "{VMm AJXr Ama~m CS>`m_wio
nwT>Mr `dWm {V`m `mZmV Amcr Zmht'- Mm. 243.
Ama~mB r. cirV ZmdmMo EH$ _moR>mZo hUmd`mMo cm~cMH$ JmUo:
"KZgmZ hUVm Ama~mB KoVm'- ^mE 461.[g. Am+$=~mocUo]
Ama~mO {d. AmT>VoImoa; Ama ~miJUmam. nhm : Ama
Ama~mQ> {d. AMmQ>: "Ama~mQ> VmH$XrMm.'- Iimi 16.
AmaY {d. Ama{^coco; gwdmV Ho$coco; hmV KmVcoco.
[g.]
AmaYH$m` Z. (doXmV) maY; g{MVmMm EH$ ^mJ$: "maYmgM
AmaYH$m` Ag| Xwga| Zmd Amho.'- Jra 296.
Ama^Q>r r. 1. AmoT>mVmU; JS>~S>: "_moR>r Ama^Q>r H$${Z {dH$Q>r
XVmdir MmdwZr &'- Amgrd 42. 2. draagm_H$ ZmQ>H$.
[g. Ama^Q>r = em`]
Ama^ma nw. ^adgm; ^[a^ma.
(Jmo.)
Ama` {d. Ama^ H$a`mg `mo`; Ama^Ur`.
{H${d. Ama^ Ho$`mnmgyZ. CXm. O_mXma` : "Ed H${Wc`mXma` &'
- km 15.571.
[g. Am+a^]
Ama`_mU {d. `mMr gwdmV qH$dm Ama^ H$a`mV `oV Amho; hmVr
KoVcoco (H$m_ B.) qH$dm gwdmV Ho$coco.
[g.]
Ama_mZ r. BN>m, hmg.
Ama_ma r. H$nmQ>; Ac_mar.
[nmoVw. Am_m[a`w] (Jmo.)
Ama_ma Z. 1. cT>mD$ OhmOmMm VmS>m; OhmOmdarc `moo, A{YH$mar
d OhmOmdarc `wgm_Jr `m gdmg Ama_ma hUVmV. 2. cT>mD$
OhmOo. 3. Zm{dH$Xc.
[nmoVw. Am_mS>m]

Ama_maH$a

300 & _amR>r eXH$moe

Ama_maH$a {d. Ama_mamMr Jc~Vo gJhr AgUmam.


Ama_mar {d. Amam_mamg~Yr; Zm{dH$ Xcmg~Yr.
Ama_mar VmS>m nw. cT>mD$ Jc~VmMm H$m{\$cm.
Ama` r. H$mir aoVr.
(Jmo.) [nmoVw. AmaoBOm]
Ama` Jiy.
Amac, Amaco Z. 1. namJ : "godVo`mMo Amac Iwno Vmo{M ImS>o`m
^mco`mMo Km` AmT>| XodT>o gmho.'- MH$gy 24. 2. \y$c.
Amad nw. dZr; eX; AmdmO.
Amad nw. 1. dj : "gd[aVw ZJamMr ~ad & Vgo MmVwXj Amad &'- F$
15. 2. ~mJ; Aa`; amB : "Mim H$nV$Mo Amad &'- amkm
18.1776. 3. eoV{d^mJ (Jmo.)
[qg. Am+ hdZ]
Amad nw. AHw$a : "OoWo e{$V$Mm AmaD$ &'- {ed 109. [g. Amam]
AmadUr r. n`mMo- {deofV: H$m|~S>mMo AmoaS>Uo, AmadUo.
[g. Am+$-d]
AmadUo A{H$. AmoaS>Uo; eX H$aUo.
[g. Am+$]
AmadUo {H$. AHw$a \w$Q>Uo.
[g. Am+$h]
Amadgm nw. AH$w a; Ama; AUwH$w MrXma, {Z_wiVo Q>mHo $: "``m _hXm{X
Amadg| & AYmo emIm &'- km 15.109.
[g. Ama=AH$w a]
AmadR>m-R>r nw. H$mnUr Pm`mZVa nwhm O_rZ Z ^mOVm Xwg`m
dfm`m noaUrgmR>r VgoM amIyZ R>odcoco ^mVmMo eoV.
[g. Am+$hdZ = amon]
Amadm nw. Vm{_i _mV ~mU.
[g. Vm_ri. Adm]

Amadma, Amadmit, Ama{eer, Amaer, Amagr, Ama_,


Amair ho eX "A' _`o nhm.
Amadmcr r. mg; ImoS>m; Cnd : "amOo doS>o IaoM naVw `mghr
{dMmao H$$Z gmJUo Vo gmJmdo. ~XrImZm XmIc Z H$amdo.
AmBgmho~mZr Amadcr gmogmdr.'- nwaX 1.220.
Amadmi {d. CZmS> : "Mm Agcr Amadmi ~m`H$mo.'- Amnm 49.
Amadmir r. chmZ _wcm`m ImoS>m.
Amadr nw. dj; PmS> : "Amadr djmV{i AmgZ &'- crM 1. 40.
Ama{eer r. AY {eer; AY} S>moHo$ XwIUo.
Amaer r. 1. chmZ Amagm. 2. M_m; CnZo.
AmagS> Z. (dmo.) cmdJU (C^m VmUm) VaJyZ amhmdo hUyZ
cmdJUmImcr Agcocm XmoZ-VrZ hmV cm~ d EH$-XmoZ gyV OmS>rMm
cmH$S>r VwH$S>m.
AmagnmZr {d. 1. gJ_adar; Amago cmdcocm (_hmc dJao).
2. (c.) {ZVc; _mohH$.
Amagm, AmagnmZ nw. gJ_adar XJS>. {Vq~~ {Xg`mgmR>r V`ma
Ho$cocr H$mM; YmVyV {Vq~~ {Xgmdo `mgmR>r Ho$cocr `moOZm. (YmVy
MH$MH$sV H$$Z qH$dm H$mMo`m_mJo nm`mMm _wcm_m XoD$Z); XnU;
AmXe : "nmhmV| Am[agm nmho & VoWo H$mht{M Zdc Zho &'- A_
6.2.
[g. AmXe][g. AmXe + nmfmU]

Ama^Uo

Amagm nw. 1. doY. 2. doT>m. 3. eh: "nw`mV ZH$mem H$$Z nmR>{dcm `m_mUo
Am_Mr \$mO {gH$mH$mocmH$S>o Omdr `mg hXamMm Amagm AXdmZrg hmoVm
`mO_wio {Xdg cmJco. Amagm {ZKyZ Jocm.'- ZmJ^mo 1.124.
AmagmQ>mV AgUo {H$. Vm`mV, H$mV AgUo : "nU Vm`m `m`m
AmagmQ>mV ZhVm.'- grE 111.
AmagwS>, AmagmoS> AmgyS>.
(d.)
Amago_hmc nw. gd Amago cmdco AmhoV Agm _hmc, {XdmUImZm;
A`Zo_hmc.
AmanmZr nhm : AagnmZr
Amai {d. 1. ZmOyH$; Adma, _Xy; 2. gc; {dH$irV; {T>co :
"H$dUm{M`o goOo \w$cmMo Amai Km{cOo &'- ^mE 130.
nw. 1. \w$co. 2. \w$cmMm _D$ {~N>mZm : "_mcVr _moJao MnH$s &
Amai KmVco hVH$s & n{WH$mV| nhS>md`m &&'- _wh 194. nhm :
Aai 3. Z`mVrc EH$ _wm : "_Jrgw$ Amacw : ~moY|gt Ko{V
AmXiw &'- CJr 457.
Amair r. KmoS>m`m AJmda CcQ>m {XeoZo Agcoco Ho$g. (ho Aew^
cjU g_OVmV.)
Amair Amamoir.
AmajU Z. amIyZ R>odUo; amIrd OmJm.
[g.]
Ama{jV {d. amIrd; {d{e> H$maUmgmR>r amIyZ R>odcocm. [g.]
Amajr nw. nmocrg; aIdmcXma.
AmaXiUo nhm : AaXiUo
AmaYo Z. gVmZ Zg`m_wio hmoUmao Xw:I : "VoU| ~hV Xw:I Omc| & Kat
AmaYo nS>c| & hUVr Amhmg H$m R>o{dc| & Xd| dmP H$${Z &' Xmg 3.3.37.
[g. Am + aY = Zme]
Ama~Uo - Ama~iUo A{H$. 1. nmoiUo; noQ>Uo; ^S>H$Uo : "Ogm
Ama~icm AmJt &' - amkm 11.320. 2. `mHw$i hmoUo : "VoU|
Xw:I| Wmoa Ama~icr.'- Jmo 1.
Ama~iUo A{H$. 1. AmH$XUo; h~aS>m \$moS>Uo; {ddiUo: "eat {I{ico
nmMhr OU & Ama~iV n{S>`oco &'- am{d 28.45.2. _aJiUo;
jrU hmoUo.
[g. Am+ a_= eX H$aUo]
Ama^ nw. 1. gwdmV; CnH$_; ma^; EImm H$m`mcm, Ymcm hmV
KmcUo. 2. ApVdmV Am`mdoiMr, _yipWVr; W_mdWm,
{H$`m, doe. CXm. OJmMm Ama^; g>rMm Ama^. 3. OoWyZ gwdmV
hmoVo Vmo ^mJ; Am{X^yV {d^mJ.
[g. Am+ a^]
Ama^H$ Z. nyd gwH$V; Zer~: "O`mMo Og| Ama^H$ & Vg| ^moJdr
gwIXw:I &'- lrMH$ 2.10.1.
Ama^H$ Z. ({d`.) EImXo ` qH$dm CnH$aU Mmcy H$aUmam XmS>m
qH$dm H$i.
[g.]
Ama^U Z. gwdmV; ma^.
nw. 1. gJrV__k lmoVm. 2. Ama^ H$aUmam.
[g.]
Ama^Uo A{H$. gwdmV H$aUo; ma^ H$aUo; hmV KmcUo. [g. Ama^U]

Ama^dmX

_amR>r eXH$moe & 301

Ama^dmX nw. OJm`m Cnmrg~Yr EH$ _V; gy_ d {Z` na_mUyMm


nana g`moJ hmo`mg Oohm Ama^ hmoVmo Vohm g>rVrc `$ nXmW
~Zy cmJVmV. `m H$nZog Ama^dmX Aer nm[a^m{fH$ gkm Amho.Jra 149.
Ama^dmXr nw. OJm`m Cnmrg~Yr EH$ _V AgUmao : "gm` H$Yr
Ama^dmXr ZhVo.'- _mJmodm 25.1.
Ama^eya {d. H$moU`mhr H$m_mg Ama^ H$amd`m`m doirM OmV
Cgmh XmIdyZ AmigmZo eodQ>r AY}M H$m` Q>mHy$Z XoUmam; Ama^r
Cgmh XmIdyZ eodQ>r hmVnm` JmiUmam.
[g.]
Ama^WmZ Z. OoWyZ EImm H$m_mcm, Jmo>rcm, H$m`mcm B. gwdmV
hmoVo Ago {R>H$mU.
Amam nw. (`A) 1. MH$mcm AmYma XoUmam OmoS>. 2. `m_wio MmH$
dmH$V Zmhr qH$dm dmH$S>o hmoV Zmhr Aer [a_ d hm~ `mZm OmoS>Umar
MmH$m`m AmV ~g{dcocr H$m~ (MmH$m`m AmV Aem AZoH$ H$m~r
AgVmV.) 3. {d{e> CoemZo V`ma Ho$cocr H$m~. 4. Iri, {IQ>r,
nmdS>m. 4. H$adV.
[g.]
Amam nw. drg nMdrg hmV cm~ d Mma nmM hmV X O_rZ; EH$m
ZmJamZo ZmJa`mBVH$s, ZmJa^a O_rZ. (d.)[H$m. Am$ = ZmJa]
Amam nw. JdVmMr Mw~i; ^mS>mImcr R>od`mgmR>r ~Zdcocr JdVmMr
Jmoc ~R>H$.
[g. hma]
Amam nw. gmYZ; (wVmV nU dJao cmd`mgmR>r) ` : "Vd Xodr hUo
H$nwaJmam & Vwhm Ioimd`m Zmhr Amam &' - H$Wm 2.15.123. [g.]
Amam nw. {nH$mMr H$mnUr.
Amam nw. cmH$S>mdaMr aoK.
[AmamIS>m] [H$Zm.]
Amam nw. amoI; ~mOy; Xoe : "Amnco ~wZJo Wmoaco ~mH$mZoaMo Am`mg
Jo`mZo `mg \$ma Odi nS>oc.' - noX 36.136. 2. MmH$m`m
Amam nw. 1. MmH$m`m Vw`mnmgyZ Ymdoon`V AgUmam C^m XmS>m.
3. H$adV.
[g. Aam]
AmamBUo {H$. 1. YmaU H$aUo; YaUo : "qH$dm _Zmo{^_mZ Y[acm & Vmoh>r
Am{OMr gmW Pmcm & Omo Jmonr_Zo AmamBcm & H$UmVrcmJr &' amgn 5.711.
AmamBUo A{H$. 1. AnU H$aUo; AZwHy$c AgUo : "nar gd mU|
_O{McmJr & AmamBco AgVr &' -km 1.110. 2. Cn
hmoUo : "qH$~hZm V{fVmcmJr & nmUr Amam{`co Ago OJr &' -km
16.161.
[g. Am+ F$ qH$dm AmamY]
AmamBUo A{H$. 1. Wm~Uo; ~X H$aUo; H$Q>miUo; nwao H$aUo : "Omo ^mo{JVm
C_Zr & Amam`oZm &' - km 12.209. 2. VV hmoU.o 3. {dlmVr KoU.o
AmamIS>m 1. H$m H$mJX; IS>m, Wyc ZH$mem. 2. gnyU {df`mMr
H$nZm XoUmao _wmMo qH$dm _hdm`m Jmo>tMo {Q>nU. 3. `mMr,
B_maVrMr Ama{^H$ $naofm, AmcoI qH$dm AmH$Vr.
AmamIm nw. _`mXm; Hw$nU.
(d.) [g. Am+aj]
AmamOr r. jo\$i.
(d.)
AmamOr r. `dWm.

Amam{YV

AmamQ>-S> r. AmaS>m; AmoaS>. (Jmo.)


AmamQ>r nhm : AamQ>r : "dmoa~{S>V ZohmMr AmamQ>r &' - E^m 10.6.
AmamQ>onamQ>o {d. CcQ>ogwcQ>o.
(Jmo.)
AmamR>r_mc nw. {Za{Zam`m H$maMm _mc.
AmamUyH$ r. 1.{dlmVr, dWVm, dm`, \w$agV. 2. emVVm, gm`,
emVr : "AmamUyH$ Zmhr {Mmm' - E^m 10.125. 3. CgV : "~hV
H$m_o _O Zmhr AmamUyH$ &$' - VwJm 113. 4. IQ>nQ> : "Vw`m nm`mgmR>r
Ho$cr AmamUyH$.' - VwJm 1120. 5. g_mYmZ; VVr : "Vo H$Wm AmBH$m &
_Zm{M`m AmamUwH$m &' -km 2.80.
AmamVUo {H$. Odi `oUo; Cn hmoUo. AnU H$aUo; AZwHy$c
AgUo : "H$mB cmdH$Am Ho$CVo & AmamVr{M Zm &' - {ed 116.
[g. Am+F$; AmamV]
AmamVmam nw. amJaJ.
[VmamMo {.]
Amam{V-Vr nw. ey : "XrKofr `m g>rMm H$moU Agm Amam{V &' {Q>H$ 32.
[g. Amam{V = ey]
Amam{VH$ Z. AmaVr : "Amam{VHo$ KoD$Z ^V `oVr &' - gmh> 7.56.
[g. Ama{V]
AmamXV O{Z Z. ({dA.) H$adVr`m Xm`m`m AmH$mamMr H$nZo
{Z_mU H$aUmao O{Z.
[g.]
AmamXVr {d. (^m.) H$adVrgmaIo AUHw$MrXma XmVo Agcocm.
AmamXwnH$mar$ {d. (Vd.) gmhm`H$mar; CnH$mar : "H$_mcm dmMnVrZo
AmamXwnH$maH$ hUOo _mojmMo Xyamd`r gmYZ hQ>co Amho.' - _V_
2.224.
[g.]
AmamY nw. IQ>nQ>; l_ : "AmamY H$ar gmogr & `mgr hmgo Vmo Amigr &'
- VwJm 2735.
[g. Am+amY =Vw> H$aUo]
AmamYH$ {d. 1. AmamYr; CnmgH$; ^V; AmamYZm H$aUmam.
[g. Am+amY = nyOm H$aUo]
AmamYUyH$ r. 1. nyOm; godm; mWZm. 2. EImmMr _Ou g
R>od`mMm qH$dm gnmXZ H$a`mMm `Z.
[g. AmamYZm]
AmamYUo C{H$. 1. nyOm, godm, ^Vr, VwVr, ^OZ, _ZYaUr, Iwem_V
H$aUo : "EH$m^mdo Vwhr Jm`r Amam{YOo &' - dgm 20. 2. gnmXZ
H$aUo; {_idUo.
[g. Am+amY = {_idUo].
AmamYZ Z. 1. nyOm; ^Vr; mWZm; godm; CnmgZm; Iwem_V;
_ZYaUr : "`moJm{XHo$ gmYZo & gmH$mj AmamYZo &' - km 3.90.
2. mVr; CnmOZ; gnmXZ. 3. Cnm` XodVm : "_mPo AmamYZ &
nT>anwarMo {ZYmZ &' - VwJm 821.
[g.]
AmamYZm r. 1. CnmgZm, ^Vr, _ZYaUr. 2. ~mhU ^moOZ; g`mgr
g_m{YW Pm`mda `m`m dflmm`m {Xder {Vdfu W_ lm
H$$Z ZVa ~mhUnyOZ, `m`m VrWmMo nyOZ, ~mhU^moOZ B. H$amd`mMm
{dYr. g`mem`m nw`{VWrMm g_ma^.
[g.]
Amam{YV {d. ny{Ococm; go{dcocm; m{Wcocm; AmamYZm qH$dm `Z
Ho$cocm.
[g.]

AmamYr, AmamYrU

302 & _amR>r eXH$moe

AmamYr, AmamYrU nw. r. ({d) AmamXr-U. 1. AmamYZm


H$aUmam-ar. 2. ({deofV:) XodrMm nwOmar-U, ^V; IS>mo~mMm
^V. 3. IS>mo~m`m, Xodr`m-Xodr`m ZmdmZo {^jm _mJUmar EH$
OmV. 4. ^mocmBMo ^V; ZnwgH$; fT>.
[g. AmamYr-{YZr]
AmamYwam nw. 1. gmamgma {dMma. 2. ^rS>_wdV.
(d.)
Amam`, AmamYZr` {d. 1. nyOm qH$dm ^OZ H$a`mg `mo`, cm`H$.
2. `mMr Iwem_V qH$dm MmH$ar H$am`Mr Vmo. 3. mV H$$Z
`md`mMr dVy; gnmXZr` Jmo> : "_mojw Xwamam`w H$sa hmo` &' -km
11.99.
[g.]
Amam`XodVm,XdV r. 1. Hw$cdm{_Zr-dm_r; Hw$cXodVm;
Hw$cXdV; Cnm`XodVm. 2. Iwem_`m `mMr Iwem_V H$aVmo Vmo.
(Vmo _mUyg Iwem_`mMo Amam`XdV AgVo.)
Amam` ~mhU nw. J`mV OmZdo d qcJmH$Vr {V_m KmcUmao Am{U
^_ d mj YmaU H$aUmao {deofV: AmY XoemVrc ed ~mU.
Amam`qcJ Z. Cnm` XdV; nyOZr` XodVm : "gOZ dZMXZm &
Amam`qcJm &' - km 10.3.
[g.]
AmamZH$ r. dm`; g_mYmZ : "_Zm{M`m AmamZH$m: {MVw XoB' F$_ 388.
Amamnmam {H${d. VwaiH$; {dainUo; BH$S>o{VH$S>o. (amOm.)
[Ama = BH$S>o + nma = {VH$S>o]
Amamnw>m nw. earamMr R>odU, ~mYm; AJcQ>. (Zm.) [Amam d nw>m ho
MmH$mMo AZwH$_o C^o cmHy$S> d Zm^r ho ^mJ AmhoV.]
Amam~ Z. EH$ dm; Vmem.
(Jmo.)[\$m.]
Amam~-~m nw. 1. nhm : Aam~m. 2. KmoQ>mim; Jm|Yi; aJmS>m; ngmam.
Amam~m nw. gaOm_; Vmo\$ImZm; hVH$.
r. JmS>r; Vmo\$Im`mMr AmJ; _ma.
Amam~m` r. _`o cwS>~yS> H$aUmar r.
(Jmo.)
Amam_ nw. (OaVmar YXm) {dd{jV Aemn`V (Vmaog) {PcB `o`mgmR>r
CUVm XoUo.
Amam_ nw. 1. {dlmVr; {dgmdm; AmZX : "`mMm Amam_ _O_mOr &' E^m 11.748. 2. Xw:I qH$dm AmOmamnmgyZ _wVVm; dm`;
gwI$nVm : "XmcmZr V{~`V Amam_ Pm`mMr Z~m~mg _Oa nmR>{dcr.'
- _Bgm 7.120. 3. ~mJ; CndZ; CmZ; H$sS>m^wdZ : "AmJ_{ZJ_mMm
H$nw_ & H$s gH$i {dmdctMm Amam_ &' - O 1.57. 4. (gK
`m`m_) EH$ Amkm. hmV Imcr gmoS>yZ, XmoZ nm`mV EH$ \y$Q> AVa R>do Zy
VmR> C^o amhUo. 5. ~mU. 6. Ioi.
Amam_H$ nw. CmZ; _im : "Amam_H$' - cmoUm. {ecm. 109.
Amam_H$j nw. {dgm`mMr OmJm (_moR>m hmQ>oc_Yrc, g^mJhmVrc
dJao).
[g.]
Amam_ImZm nw. 1. {dlm{VWmZ; eoOKa. 2. AR>am H$maIm`mnH$s
EH$.
[\$m.]
Amam_IwMu r. {O`mda Amam_mV ~gVm `oBc, {ZOVm `oBc Aer
H$mnS> qH$dm doV dJao cmdcocr IwMu. : "Vmo Amam_IwMuda dW

Amar

nSy>Z hmoVm.' - ZmHw$ 2.


Amam_Jmh nw. Amam_Jh.
[\$m.]
Amam_Jh Z. {dlmVrMo {R>H$mU; {dlm_Ym_; {dgm`mMo WmZ. [g.]
Amam__Vc~ {d. gwImgV; gwImgrZ : "ho cmoH$ H$m_MwH$ma ZmhrV,
Amam__Vc~ ZmhrV...' - OO{X 88.
Amam_era {d. 1. gwIXm`H$; gwImdh; dWVm, hemar XoUmam,
AmUUmam (Pmon, AmfY, n`nmUr dJa)o ;AmZXXm`H$ (aVm, dmhZ
dJao). 2. H$mhrhr Z H$aVm, Amam_ {_ioc Aem H$mao. [\$m.]
Amam_wI nw. ~mUmMm EH$ H$maMm.
[g.]
Amam`Uo {H$. g hmoUo : "{_ A_yHo$`m V_yHo$`m Jocm hmoVm : Vmo
Amam`{M Zm' - crM 2.61.
Amam$Q> Z. `mnmgyZ nm{>H$ _Xm V`ma H$aVmV Ago PmS> d `mMm
H$X. Amam$Q>Mo PmS> gmYmaU hiXrgmaIo AgVo. `m PmS>m`m
\$mmnmgyZ ~cH$ H$mT>VmV d `mnmgyZ VdH$sc V`ma H$aVmV. Vo
hcHo$ d ghO nM`mgmaIo Ag`m_wio chmZ _wcmZm d AmOmar
_mUgmZm XoVmV.
Amamcm {d. CH${R>V.
Amamd nw . eX; AmdmO; n`m{XH$m M m Jc~cm; dZr;
JOZm : "A_aado{M ^amdo Vo Z^ ~h Z _mZdm amdo &' - _mo{damQ>
5.75.
[g. Am+$ = AmdmO H$aUo]
AmamdU nw. cZm`m damVrV Zmai, MXZ, VmXyi, IU dJao EH$m
~m~y`m XwaS>rV KmcyZ ZmoH$am`m S>mo`md$Z dmhZ ZoVmV Vr XwaS>r.
`m XwaS>rV dYyJh r emr` {dYrgmR>r damg cmJUmao gm_mZhr AgVo.
(Jmo.)
[g. AmhaU = ^yfU, AcH$ma]
AmamdUo {H$. AmQ>mo`mV AmUUo.
(Jmo.)
AmamdUo {H$. 1. hmVnm` VmUyZ {ZOUo; AhmaUo. 2. Amam_ H$aUo;
{dlmVr KoUo : "{V`o hU{V goVmgrdmamMo Xrg : Amhr AmamdmoZm:'
- crM 2.41.
Amamg gwXa arVrZo Ho$cocr _mS>Ur, gOmdQ>.
Amamgmam nw. Amdamgmda; AmdamAmdar; (gm_mZ B.) WmoS>`m OmJoV
ZrQ>ZoQ>Ho$ cmdyZ R>odUo.
[AmdamgmdaMm gjon]
Am[aI {d. 1. F${fUrV; N>mXg; d{XH$ : "nwam{UMo Am[aI ~moc.'
- dN>m 97. 2. N>m{X>; Amf; A`dpWV : "Oo{d H$m Vo ~mi
AkmZ nMdm{fH$ &$ OS>~w{ Ho$di Am[aI &' - dm{X 4.4.42.
3. ~mo~S>o; AgH$V; JmdT>i : "Vmo Am[aIm eXm_mPmar & MmVw`
~mocm Vo nwar & dmjao _wIm~mhoar & nS>mo ZoXr &' - km 792.
[g. Amf]
Am[a`H$ H$cm (gmg.) aJm`m d CR>mdm`m EodOr aofm`m
gmhm`mZo JQ> hmoUm`m H$cm.
Am[aJim nw. AS>ga : "`o_mMr mao \$moSw>Zw & {Iir Am[aJim _moSw>Zw &
Cn{S>c| Xm{Ic| &&' - {H$nw 2.41.124.
[g. AJcm]
Amar r. 1. M_H$mamMo h`ma, `mZo H$mVS>mg ^moHo$ nmS>VmV.
2. MmH$mMm ^mJ. 3. H$adV. 4. {ZJY dj; ~o`m Ia : "cmJco

Amar

_amR>r eXH$moe & 303

AmidrMo amZ Amar~moarMo XmU' - dgm 7. [g. Ama] 5. (VVdw mo)


gVma dJa|Mr Vmam Amod`mgmR>r EH$ d Vmam Q>oH$d`mgmR>r EH$
hpVX V r \$Ur. 6. H$m| ~ S> m`m S> m o `mdarc Vw a m. (Hw $ .)
7. H$moiemMr ^wH$Q>r.
Amar r. Wm. Q>monU.
Amar\$ {d. OmUVm; gyk : "{deof {chmdo Var _hmamO gmho~ Amar\$
AgoVr.' - _Bgm 8.7.
[\$m. Am[a\$=OmUVm]
Amar~moar r. 1. Amar, ~moar `mgmaIr {deofV: H$mQ>oar d \w$cmg
dmg Zgcocr PmS>o : "MXZmMo gJVrdar & gwdmg hmoVr Aar~moar &
`mV| Xod{O d{XVr {ear & Vodr gmYH$m H$ar ggJ &' - E^m
29.252. 2. (gm_m`V:) ~moarMo PmS>; ~moar~amo~a AmarMmhr
{ZaWH$ CcoI `oVmo : "Amar ~moar B H$macr Vr erK AmU & Od{i
amIU _mS>m &' - dgm 7. [g. Am[a+~moar qH$dm ~moarMo {.]
Amar`V r. ea_ : "JwXVm XmXmgmho~ nw`mOdiyZ Amco; naVw nwUo
nm{hco Zmhr ho Am[a`V _mVwlrg \$ma Amho.' - _X~m 1.62.
[\$m. Ama =cmO]
Am r. ~cmZr nimdo hUyZ Ho$cocr cmoIS>r VrU Q>moMUr. (d.)
AmM r. AMr; ArVr; ZmdS> : "`mg Var Am_Mo R>m`r AmM
nwT>o _gcV H$moZVr H$amdr.' - noX 25.278. [g. A+{M]
AmVm r. 1. `mo`Vm : "hUmo{Z cmo{Q>cm D$d MaUr & AmVm Zmht
dJ^wdZr &' -H$Wm 3.7.33. 2. gm_` : "AJo ~m`mo _cm AmVm
Zmhr Jo ngo Xo`mMr.' - gmOdmV 179.
[g. AhVm]
AmVm-Vr-Vo {H${d. AcrH$S>o; Odi; AJmoXa; BH$S>o : "d{hcr Jo
YmAo & dmcmdr AmVr &'. {ed - 829.
[g. AmamV]
Am$Z{\$$Z {H${d. 1. {\$$Z {\$$Z : "Am$Z{\$$Z EH$M {dMma
_ZmV KmoiV am{hcm.' - D$Z 48. 2. _YyZ_YyZ.
Amf {d. (.) Amf; N>mXg; d{XH$. 1. Ag_Og; Ag~;
doS>rdmH$S>r; JmdT>i; ~mo~S>r; j; N>m{ X>; nmoaH$Q>; AS>mUr (dmUr,
~moc, ^mfU, H$Vr dJao) : "Vo _mPo _hmQ>o Amf ~moc & gXJw$Zo
Ho$co gImoc &' - E^m 16.7. 2. _X; _yI; AOmJi; j;
JmogmdS>mgmaIm : "`m Amf Zm_mMm Mmim & KoD${Z JOVr
doimodoim &' - E^m 5.412.
[g. Amf]
Amgm {d. Q>moH$Xma.
nw. OwnUrg `m H$S>m AgVmV `mZm ~mYUmam gi qH$dm dmXr.
Amgm H$aUo {H$. (M_H$ma YXm) Xmo`mMo Q>moH$ ~marH$ H$aUo.
Am$ Z. AJ.
Am$T {d. 1 MT>cocm; da ~gcocm, Jococm; AmamohU Ho$cocm ({H$.
hmoUo) : "Ohr gJm_m$T> Amhmo & Omhcmo Amhr &' - km 4.30.
gm_m. eX - AZw^dm$T> = AmZw^{dH$; B{`m$T> = B{`m`m
`moJmZo OmUrd Pmcocm; A{YH$mam$T>, Jdm$T>, nXm$T>, kmZm$T>;
gXm`-Y_-`moJ-am`-WmZ-H$m_-H$moY-cmo^-emVr-H$U{Ohm dJaoda Am$T>. 2. CJdcocm.
[g. Am+$h>]
Am$T>Uo {H$. 1. Am$T> hmoU;o da MT>U;o da ~gUo; dma hmoUo : "Agmo

AmamoYZ

ho O_mgr Oo`mMm ^oXmam & Vo amCV Am${T>co &' - {ed 938.


2. (c.) cmoH$m`m Vm|S>r AgUo; ~^m hmoU;o ~mo^mQ>m hmoU.o
Am${T>-T>r r. 1. da MT>Uo; AmamohU. 2. gy`, M dJaoMm CX`.
Am$Xma {d. Q>moH$Xma : "Am$Xma OmoS>m`m H$aH$amQ>mZ {Vcm ^mZmda
IoMc.' - {eimZ 72.
Amao {d. H$ZmQ>H$mVrc X{jUr cmoH$mMr EH$ OmV; X{jUoH$S>o _amR>o
OmVtZm Amao ho CnnX cmdVmV.
[g. Am`]
Amao Cm. Aao, g~moYZmWu.
AmaoH$g H$adV Mmc{dUmam.
AmaoH$gUo nhm : AaH$gUo
AmaoI-Im nw. {ZJh; g`_; YmH$; dMH$; Vm~m.
AmaoIH$ nw. AmH$`m H$mT>Umam; _gwXm V`ma H$aUmam.
[g.]
AmaoIUo C{H$. Amao`mV R>odUo; Vm`mV, YmH$mV R>odUo; g`_Z H$aUo;
{ZJh H$aUo.
AmaoIZ Z. EImm dVyMm AmamIS>m, ~mmH$ma coIZ qH$dm ZH$mem.
[g.]
AmaoIZ H$j nw. {Mo, ZH$meo dJao H$mT>`mgmR>r H$m`mc`mV, emimV
Agcocr dV Imocr, XmcZ.
[g.]
AmaoIZH$me` Z. B_maVr, H$n dJaoMo ZH$meo, AmamIS>o V`ma
H$a`mMr H$cm, H$g~, aoImQ>ZH$me`.
[g.]
Amao^oao {H${d. A`jnUo; na^mao.
(Jmo.)[^oao Mo {.]
Ama r. Jiy; \$moS> : "B^Q>m Ama Omcr hmoVr.' - {cMC 147.
AmamoJU-Um Z. r. ^moOZ; OodU; _oOdmZr; ^moOZ H$aUo; A
godZ H$aUo : "AmKmoir Xodo nyOm gm[acr & AmamoJUm gn[admar
Omcr &' - {ed 576.
[H$m. AmamoJU = ImUo]
AmamoJUo C{H$. ^moOZ H$aUo; ImUo; OodUo : "XmofmXmof Z nmhVm ^wdam &
Amamo{Jgr MmJco &' - {Z_m 1.50.
[H$m. AmamoJU]
Amamo` Z. 1. {ZamoJrnUm; (H$VrMo) dm`.
Amamo `Ym_ Z. AmOmar _mUgm`m Xo I ^mcrgmR> r d H $ Vr
gw Y ma`mgmR> r Agco c r g Wm; hdm nmcQ> `mMo {R> H $mU;
Amamo`^wdZ.
[g.]
Amamo`{dkmZ Z. 1. Amamo` ZrQ> amI`mg~YrMo em. [g.]
Amamo`gn {d. MmJco dm` cm^cocm, {ZH$mon H$VrMm; Cm_
Amamo` Agcocm.
[g.]
AmamoR>m nw. H$mnUr Ho$coco ^mVmMo eoV.
AmamoS> nw. AmoaS>m : "H$moZ qeJ \w$H$Vmo, Agm AmamoS> CR>cm.' - lr`mo
2.123.
AmamoU Z. Mmam`m \$imnojm WmoS>o chmZ AgUmao d A~gy -JmoS> dmXmMo
EH$ OJcr \$i.
(Zm.)
AmamoWm r. 1. Vrd BN>m; CH$R>m : "nm`mdar S>mBo R>do m`m AmamoWmPmcr mdr gmm jo_ Eogr &' -VwJm 3804. nhm : AVm [g. Am{V]
AmamoYZ Z. ({d`.) 1. ~oH$ cmdyZ Wm~dUo, (JVr) gmdH$me H$aUo.
2. dmhZmMm doJ _`m{XV R>od`mMo `-CnH$aU. 3. `mMm doJ,

AmamoYr

304 & _amR>r eXH$moe

hmcMmc, ^_UeVr H$_r H$a`mH$[aVm `moOcoco CnH$aU.[g.]


AmamoYr nw. (`A.) J{VamoYH$ (ho cmHy$S>, Mm_S>o, a~a, YmVy B`mXrMo
~Z{dcoco AgVmV.)
[g.]
AmamoYr{Z`U Z. (`A.) `mMm qH$dm dmhZmMm doJ _`m{XV H$aUmao
CnH$aU.
[g.]
Amamon, AmamonU-Um nw. Z. r. 1. cmdUo; nwaUo (dj B.)
2. (c.) {MH$Q>{dUo; cmdUo; OmoS>Uo; Xmof Amncm AgVmZm Vmo
gmoBH$anUo Xwg`mg {MH$Q>{dUo : "nar H$[aVm ~rOmamonU & AHw$a
OmU `m Zmhr &' - E^m 13.583. gm_m.eX : djmamon, ~rOmamon,
V^mamon, Xmofmamon, JwUmamon dJao. 3. Y_; JwU : "emofU CUm{X
Amamon & VoO OmUmdo &' - Xmg 8.5.28; "_Zm H$monAmamonUm Vo
Zgmdr &' -am_ 107. 4. Xmo f mamo n ; Jw hm cmdUo ; R> n H$m
R>odUo : "OnVr R>ody{Z AmamonU &' - Xm{d 285. 5. (AcH$ma)
CojmcH$ma. CXm. "VoOpdVm{X H$maUm_wio gy` dmMm Amamon H$$Z
hm ~mU Ho$di gy` Amho Agm Amamon hmoVmo'; "H$m dnUmMo{Z
Amamono & _yIm{V VVw hmano &' - km 18.544. 6. ImoQ>m Ami;
~mcQ>; MwH$sMr g_OyV; MyH$. 7. R>odUo. 8. MT>{dUo. 9. ~moOm
cmXUo. 10. ZgVm JwU H$pnUo. 11. (d.) EH$m earamV Xwg`m
earamVrc ge ^mJ-Ad`d KmcUo , AWdm eH$_m Z o
{MH$Q>{dUo, Ad`dmamonU.
[g. Am+amon]
AmamonUo C{H$. 1. cmdUo; amonUo; noaUo; nwaUo; amodUo : "ZmVar {d{Y{M`o
dm\o &$ gV{H$`m~rO Amamono &' -km 13.32. 2. (c.) {MH$Q>{dUo;
AJr cmdUo; cmXUo : "Vgr B`o {Z_i _m`m d$nt & Omo ^yV^mdZm
Amamonr &' -km 9.79. 3 hdmcr H$aUo; gmon{dUo; dmYrZ H$aUo;
da R>odUo : "emJr {Ohmao & AmamonwZr &' - km 1.22. 4. amhUo;
R>mH$Uo; _mOUo : "_J AY_w{M Amamono & Hw$im_mOt &'- km 1.245.
5. Amamon R>odUo; Xmof XoUo; R>nH$m R>odUo; Ami KoUo. [g. Amamon]
Amamonn Z. EImm `$sZo Jwhm Ho$`m`m ge`md$Z `m`m
{d nwam`mgh XmIc Ho$coco Xmofmamon R>odUmao n.
Amamon_w$ r. AnamYm`m AmamonmVyZ _moH$io hmoU-o H$aUo; Xmof_wVr;
AnamY_wVr.
[g.]
Amamon`mo` {d. Amamon H$a`mOmoJm; XyfUr`.
[g.]
Amamo{nV, Amamonr {d. 1. Amamon Ho$cocm; Amamon Agcocm.
Amamonm`m gd AWmZo nhm : Amamon 2. ImoQ>m; ~ZmdQ>; T>m|Jr.
3. Jw ho J ma; `m`mda Amamo n R> o d cm Jo c m Amho Agm :
"ogAQ>m_mUo Amamo{nV coImMm ZmQ>Q>m {dMma H$a`mMm
A{YH$maM .... H$moQ>mcm Zmht.'- cmo{Q>Ho$co 3.353.
[g.]
Amamo{nV {d. 1. cmXcocm. 2. H$pncocm. 3. MT>{dcocm.
Amamo~m nw. Vmo\$ImZm; Vmo\$.
Amamoam nw. ^mV; Cfm; AU; ^mVH$mcrZ AmH$memMm dU. [B.]
Amamoam ~mo[aAm{cg nw. CmaYwdmH$S>rc XoemV nS>Umam EH$
M_H$m[aH$ H$maMm H$me.

AmamVo

AmamoemnmamoemZo {H${d. ZmZ Z H$aVm, Z YwVm VgmM (_mUyg, H$nS>m,


^mS>o dJao). nhm : nmamogm
[nmamogmMo {.]
Amamoh nw. (gJrV) fS>O damnmgyZ da {ZfmXmH$S>o da hUV OmUo.
[g.]
Amamoh, AmamohU nw. Z. 1. MT>Uo; da OmUo; CR>Uo : "qghmgZ hmoBZ
AmnU & d[a Jw H$[aVr AmamohU &'- km 13.425. 2. (c.) JVr;
dmT>; dr. 3. Ama^ H$aUo; Cw$ hmoUo : "MT>Vo o_mM| ^aV| & Vo
ZmdoH$ Amdamo{Z {Mm| & nwT>rc H$Wm {ZnUmV| & H$at {ZpMV|
AmamohU &' - E^m 1.176.
[g. Am+h]
AmamohH$ nw. MT>Umam; dma hmoUmam.
[g.]
AmamohU H$aUo A{H$. MT>Uo; da OmUo; dma hmoUo.
Amamoh nO` nw. (^y.) D$d {XeoZo dmhUm`m dmVndmhm_wio O{_Zrda
Z nS>Vm CcQ> da OmUmam nmD$g.
Amamohdfmd nw. (^y.) AmH$memVyZ Imcr `oVmZm D$d {XeoZo dmhUm`m
hdo_wio nwhm da OmUmam nmD$g AWdm {h_.
Amamohr nw. ({dA.) dVy da CMc`mMo CnH$aU.
[g.]
Amamohr {d. 1. (^y.) VmnyZ da MT>Umam hdoMm dmh. 2. (J.) da
MT>V OmUmao.(AH$)
[g.]
Amamohr YmZdmhr r. ({dA.) 1. drOdmh dmhZ ZoUm`m _w`
Vmam. 2. ( O`m) nm`mMr MT>Urda OmUmar _w` Z{cH$m.
Amamohr \$c (\$c) Z. (J.) dMcm`m dmT>`m qH$_Vr~amo~a `mMo
_y` dmT>V OmVo Ago \$c.
[g.]
Amamohr cha r. (^yem.) MT>UrMr cmQ> (ndVmMr).
[g.]
Amamohr dU nw (gJrV) fS>OmnmgyZ {ZfmXmH$S>o da JmV Omd`mMo da[g.]
Amamohr loUr r. (J.) {O`mVrc nXmMr qH$_V H$_mH$_mZo dmT>V
Amho Aer loUr.
[g.]
Amamoim r. ZmJamMr nwT>Mr \$ir : "Amamo`mda ~gcm| hVm|.'noaUr 54.
Amamoir r. 1. OmoamMr hmH$; ccH$mar. 2. _moR>mZo AmoaS>Uo; JaOUo;
JOZm H$aUo: "~mi| Ma\$S>Vm XoI| Omit & AmH$Xmo{Z Xo Amamoir &'E^m 7.600.
[g. Am + = AmdmO H$aUo]
Amamoir r. 1. H$UrH$ d ha^`mMo nrR> EH$ H$$Z `mV Vyn, _rR>,
gmIa, docMr B. KmcyZ qV~yZ `mMm ^`m_mUo ViyZ H$aVmV Vmo
Im`mMm nXmW. 2. JmIa; JmH$a; {ZIm`mda ^mOcocr OmS> nmoir.
3. MmXH$s; nmZJr; Aamoir.
AmamV {H${d. AcrH$S>o; AJmoXa : "{Xgo hm AmamVm & H$_^mJw &&'- km
2.274.
AmamVo {H${d. 1. nydu; AJmoXa. "n MmoX`m AmamV| & O`mMo S>mi
o o \w$Q>Vr
AgVo & Vo H$mD$io Ho$dr MmVo & dmoiIVr &'- km 4.24. 2. AcrH$S>;o
`m ~mOycm : "MmKo emny{Z Ho$c| naVo & H${Z>m nmMm[ac| AmamVo &' _wAm{X 19.102. 3. {edm`; {dZm : "Og| H$nmVrMo ^[aV| & Wi
Oim XmohrV| & ~wS>{d`m AmamVo & amh{ M ZoU| &'- A_ 4.11.

AmH$

_amR>r eXH$moe & 305

{d. Anwao; H$_r : "Vmo H$m` ~mocmo{Z XmIdy AmVm & ~mocU| ~mocVm
AmamVo nS>o &'- {ZJm 196.
[g. AmamV.]
AmH$ r. 1. ~mco{H$m; AH$ 2. H$_mZ, Mmn.[B.] (dm.) AmH$m
KmcrV dMUo (OmUo)- dmH$S>o{VH$S>o OmUo; qPJV OmUo. (Jmo.)
AmH$ cmBQ> nw. (\$moQ>mo.) H$mimoIm`m doir {deofV: nmdgm`mV
`m H$memV \$moQ>mo KoVmV Vmo H$me. hm "{dwVO` AmH$' ZmdmMm
{d{e> H$me H$~mnmgyZ Xo`mV `oVmo.
[B.]
AmH$mar r. (dhmUoMm) Wmoacm (n{hcm) n>m. (Vimg {ed`mV
`oUm`m dH$mH$Vr XmoZ nQ>Q>mnH$s AcrH$S>Mm n>m.) hm Xwg`mnojm
X AgVmo. emo^ogmR>r H$moR>o H$moR>o `m n>>mda EH$ AJa VrZ JwS>m
~gdVmV.
(Jmo.)
AmH}$Q>m nw. 1. dmdX; dmdmXH$ g_yh. 2. ZmQ>JhmV ojH$ d
aJ^y_r `m`m_`o dmXH$JUmMr ~g`mMr OmJm. 3. da`m XOm`m
ojH$mMr ~g`mMr OmJm.
[B.]
AmJZ Xrn ({dA.) hdoV AmT>iUm`m EH$ H$ma`m aJa{hV d
dmga{hV dm`wVdmZr `w$ Agm {Xdm.
[B.+g.]
AmJim r. AS>ga. nhm : AJim : "AmnmoAmn ~oS>m VwQ>`m
eIim & ~Xm`m AmJim Hw$cn| H$m|S>o &&'- VwJm 10.
AmJ_w mg Z. H$mV, Jyi KmcyZ V`ma Ho$cocm MwZm.(Jmo.)[nmoV.w AmJm_g]
AmOH$ {d. OmoS>coco; nydg{MV.
AmOHw$ nw. WmQ>; eJma; Amamg : "Xwgao gam`mMm d S>o`mMm AmOHw$
nmhZ WmoS>ogo Xw:I{h Omco.'- noX 20.80.
AmOUo {H$. {_idUo : "gm`mg| nw` Am{OOo &'- km 2.253.
AmOd Z. gainUm; m_m{UH$nUm; gmYonUm; ^conUm: "Vgo m{U_mt
gmO` & AmOd V| &' -km 16.113.
[g. F$Ow]
AmOd r. Z. 1. VwVr; {dZVr; godm; CnmgZm; _ZYaUr: "H$g|
`mM| AmOd \$ic| &' - JwM 9.22. 2. (c.) Iwem_V; WwH$s
PocUo; hmOr hmOr H$aUo : "AmOd dmQ>oc `mZo dmQ>oc `mM| H$amd|.
V| H$a`mMr gZX AJa h$ H$moUr H$moUmg mdm cmJV Zmht.'cmo{Q>Ho$co 3.167.
[\$m. AmPy.]
AmOde{$-$s r. g`nUo qH$dm Z_nUo dmJ`mMm JwU; MmJcr
arV^mV; gmO`; Hw$crZVm.
[g. AmOd]
AmOd gnmXZ Z. (Aew `moJ) _ZYaUr; hmOr hmOr; Iwem_V.
({H$. H$aUo).
AmO{dUo C{H$. AmOd H$aUo; Iwem_V H$aUo; hmOr hmOr H$aUo;
AmOd H$$Z ng H$aUo; {_ZVdmar H$aUo.
AmOdr-dy {d. 1. AmOd H$aUmam; AmOdmV amhUmam. 2. Iwem_V
H$aUmam; hmOrImoa. 3. AmOdmg~Yr. 4. crZ, Z_. 5. Iwem_V
H$$Z Amnco H$m_ gmYUmam. (dm.) AmOdr AgUo- cIcm^
hmoUo : "Vwhmg _m{JVc| hmoVo VodT>|hr Vw_Mo dVw Xod{dco Zmht. ~a|.
Vw_M| Vwhmg AmOdr Agmo.' - ~M 295.
AmO` cmdUo {H$. d{ecm, ^rS> cmdUo$: "AcrH$S>o gH$a goUdmo

AmVd

`mUo AmO` cmD$Z `oWrc gd H$ma^ma AmnIwX (AmnU dV:)


H$$ cmJcm '-emXwg B n[a 11.
AmOwX m {d. AgVw >; ZmIyf : "_ZmB dJao `oWrc gmhH$ma dJao `mMm _mc ~X
nS>cm. IarXr \$amoVr Z Mmco `m AWu gmhH$ma AmOwX m.'- nwA^m 3.38.
AmOy r. BN>m : "~H$s _mJrc \$S>Mo d nwT>| dN>Vm hmdr Eogr
H$`mUamd `mMr AmOy'- _Bgm. 7.
{d. BN>m H$aUmam; BNw>H$ : "Jmoh>Odmcm{h \$ma AmOy Amho H$s dmhoa
KoD$Z _mPm _wcI
w gmoS>yZ mdm.' - _X~m 1.190. [\$m. AmPy]
AmOy_ X -dX {d. AmOy; BNw>H$ : "\$amerg gH$mamer XmoVr H$a`mg
dH$sc nmR>dyZ ~hV AmOy_X'- Eocog 7.6.66; "AJmoXa H$mht
AmOwdX ZhVmo d nwT>| hr Amhr hmoV Zmhr.'- _Bgm 6.605.[\$m.]
AmOm} r. _ZYaUr; AmOd : "VoWrc A_ra Am_Mr AmOm} H$[aVmV.'_Bgm 3.428.
[\$m. AmPy]
Am{Q>H$c Z. 1. dmnmVrc qH$dm _m{gH$mVrc coI : "Am{Q>H$cMr
_`mXm{h ^aV Amcr. - AmJa 3.142. 2. {Z`_; H$ga; gm{c{gQ>a
hmo`mgmR>r H$amdm cmJUmam H$ama. 3. dVy. 4. CnnX. [B.]
Am{Q>car r. Vmo\$m; Vmo\$ImZm.
[B.]
AmQ>}{eAZ Pam nw. (^yem.) IS>H$mVrc {d{e> Xm~m_wio ^yJ^mVrc
nmUr `mVyZ da `oVo Agm Pam.
AmQ>o{eAZ moUr nw. (^yem.) IS>H$mVrc {d{e> Xm~m_wio ^yJ^mVyZ
nmUr da `o`mMr {H$`m OoWo m_w`mZo AmT>iVo Agm ^yXoe.
Am{S> r. Xar; {J[aH$Xa : "O{g`m ^dVr Xrg[V Am{S> &'- amkm
9.80.
AmV r. 1. CH$R>m; AmVwaVm; Vi_i; BN>m : "nmho nm lre^yMr
gVm V`m Cn_`y{M`m AmVm & H$m` jrampY XyyY^mVm &
XoBOo{MZm &' - km 5.11.
{d. 1. amoJr; U; Am{Y`m{YJV. 2. Xw:{IV; nr{S>V; V;
{dn; AZmW : "ZmV[a AmVmV| n{eOo & Aiy_miy &'- km 13.288.
3. AmVwa; CVmdim. gm_m. eX- H$m_mV, jwYmV, amoJmV, VfmV
dJao.
[g.]
AmVH$ {d. CH${R>V AgUmam; AmVwa Agcocm : "Ahmo EoH$m ^m{dH$ &
gV AmVH$ _w_wjw Vo &'- {ZJm 152.
[g. AmV]
AmVUo g{H$. Vi_iUo.
AmVVm r. AmVwaVm; `mHw$iVm: "AmVVZo o Amamoir R>mHo $cr.'- nw 25.
AmVXmZr {d. ^$mMr BN>m nwa{dUmam : "na_oda, AmVXmZr' - crMC 138.
AmV~Yw -Yy nw. XrZ~Yy; nr{S>VmZm gH$Q>mVyZ gmoS>{dUmam: "AmBH|$
Jm AmV~Yy &{ZaVa H$m`qgYy &'- km 14.3.
[g.]
AmV^yV {d. CH$R>oZo nrS>cocm; IV KoVcocm; AmV Pmcocm : "n{H$m
XoImo{Z H$UZmW & ldUmWu AmV^yV &&'- Ed 3.53. [g.]
AmVd nw. 1. {`mMm {dQ>mi; raO; emo{UV. aOdcoMo Md`m
{XdgmMo ZmZ.
{d. 1. {dQ>mimg~Yr. Ogo :- AmVdXmof= Xa, YwnUr dJao

AmVd (gmnm{VH$) df

306 & _amR>r eXH$moe

{dQ>mimg~Yr amoJ. 2. F$VyV Cn hmoUmao; `mo` H$mimMo. [g.]


AmVd (gmnm{VH$) df Z. (`mo.) gy`mZo dgVgnmV{~Xy cmJmonmR>
XmoZXm AmocmSy>Z Om`m_Yrc AdYr. F VwMH$mMr AmdVZo `odT>m
AdYrZo nwZ: nwZ: hmoVmV.
[g.]
AmVdV {d. CgwH$; AmVwa : "Ym{dco chmZWmoa & AmVdV
nhmd`m &'- _wAm{X 28.54.
[g. AmV]
AmVgmYw-Yy-A{^_mZr {d. XrZmMm X`miy; Xw:{IVmMm nam_e
KoUmam; AmV~Yy.
[g.]
AmVda nw. Xw:{IVmMm AmH$moe; Xw:ImMr Amamoir; gH$Q>m`m doiMr
hmH$.
[g.]
AmVm {H${d. AcrH$S>o; BH$S>o : "Xod nVm{M AmVm &'- Xm{d 413.
Am{V-Vu r. 1. Xw:I; nrS>m; Cnd : "O`m{M AmVu{M ^mo{JV &
{df`t `{Oc| gV &'- km 2.170. 2. CH$Q BN>m; AmVwaVm :
"H$s Jmo{nH$mMr nwadmd`m AmVv & _r Pmcm| lrnVr H$m_mam &'- E^m
16.314.3. AmOma; amoJ. 4. Zme; j`. 5. {Xdo Amodmi`mMm
{dYr.
[g. Am{V]
Am{VH$ {d. BN>m H$aUmam; BN>miy; gH$m_; cmo^r : "_J Vmo hUo
{`oH$maU| Am{VHw$ Z$ H$m` Z H$ar &'- nM 4.7. [g. AmV]
Am{V`m {d. `{WV; Xw:Ir.
AmV} A. AmdS>rZo.
AmV}c {d. AmV, CH${R>V.
AmVm} {H${d AcrH$S>o; Odi; AJmoXa. nhm : AaVm ({M. Jmo.)
AmW {d.1. AWmg~Yr; {df`mg~Yr; dm`mWmg~Yr. emX `m`m
CcQ>. 2. A{^oV; d{ZV; J{^V.
[g. AW.]
Am{WH$ {d. 1. nhm : AW. 2. AWemmZwgma. nhm : AWem.
3. gnmr`m Am```mg~Y r; Z`m-VmoQ>mg~Y r. gmn{mH$; `,
YZ `mg~Yr.
[g.]
Am{WH$ AZwempV-Vr r. (AW.) EH$m XoemZo Xwg`m Xoemda
AmUcocm Am{WH$ X~md qH$dm ~{hH$ma.
Am{WH$ AmT>mdm nw. (AW.) gWm qH$dm Xoe `m`m JVH$mimVrc
- H$mhr R>amdrH$ H$mimVrc Am{WH$ `dhmamMo g_mcmoMZ.
Am{WH$ AmYmagm_Jr r. EImm Jmo>r`m, gWo`m, Xoem`m
AW{df`H$ A`mgmgmR>r Jmoim Ho$cocr _m{hVr.
Am{WH$ A[a> Z. AW`dhmam`m >rZo ApWa, AS>MUtMm d
gH$Q>mMm H$mi.
Am{WH$ H$`mU Z. (AW.) `$s qH$dm Xoe `m`m A{YH$m{YH$
Am{WH$ JaOm nyU H$aUo.
Am{WH$ H$m`j_Vm r. (AW.) `oH$ H$m_JmamMr A{YH$m{YH$
gamgar CnmXZ H$a`mMr j_Vm.
Am{WH$ IS> nw. (AW.) Ho$di O{_Zr`m dmnam~c O{_Zr`m
_mcH$mcm {_iUmam _mo~Xcm.
Am{WH$ Xm~ nw. ~{hH$mamXr gmYZmZr AS>dUyH$ H$$Z Am{WH$ ZwH$gmZ
nmoM{dUo : "_wgc_mZmda KmVcocm Z~{YH$ d Am{WH$ Xm~ VgmM

Am{WH$ dmV`

Mmcy R>odcm nm{hOo.'- Ho$ 11.11.41.


Am{WH$ YmoaU Z. (AW.) CnmXZ, {dVaU, amoOJma B`mXt{df`tMo
XoemMo YmoaU.
Am{WH$ {ZU` nw. (AW.) AWemr` {>H$moZmVyZ gdM dVyMm
nw a dR> m _`m { XV Ag`m_w i o Xmo Z dVy n H $s EH$sMr {ZdS>
H$a`mg~YrMo {ZU`.
Am{WH$ {Z`moOZ (AW.) Am```m~m~V Ho$cocr `moOZm, `dWm.
nemMr AmdH$ d {d{Z`moJ `m g~YrMm Wyc AmamIS>m.
Am{WH$ n[an$Vm r. (AW.) Am{WH$Q>m Xoe nyU {dH${gV
hmoUo.
Am{WH$ narjU Z. Am{WH$ n[apWVrMo g_mcmoMZ; AmT>mdm. [g.]
Am{WH$ nmhUr r. (AW.) EImXo Hw$Qw>~, OmV, O_mV, H$nZr,
g_mO qH$dm am> `m`m Am{WH$ ~m~tMr nmhUr.
Am{WH$ Z nw. (AW.) AZV JaOm Am{U _`m{XV d n`m`r Cn`moJmMr
gmYZo `m_wio {Z_mU hmoUmam `Vr qH$dm XoemnwT>rc Z.
Am{WH$ oaUm r. (AW.) _mUgm`m gd {H$`m nyUnUo Am{WH$
{dMmamZo o[aV Pmco`m AgVmV. (Ago AWem _mZVo).
Am{WH$ ^yJmoc nw. (AW.) ^yJmocmMr EH$ emIm. EImm {R>H$mUMr
Zg{JH$ Am{U Am{WH$ n[apWVr Am{U `m {R>H$mUr hmoUmao CnmXZ
d `mMo {dVaU `m`m nana g~YmMm A`mg.
Am{WH$ df Z. AWgH$nm`m H$mcmdYrH$[aVm _Oya Ho$co OmUmao
(1 E{c Vo 31 _mM AIoan`VMo) df.
Am{WH$ dVw-Vy r. (AW.) `dhmamon`moJr _mc; _mUgmcm
Cn`w$ Agcocr d ngo XoD$Z KoVcocr dVy qH$dm godm.
Am{WH$ {df_Vm r. g_mOmV gnmrMr {df_ dmQ>Ur AgUo, H$mhr
cmoH$ A{Vlr_V, H$mhr A{V Jar~.
Am{WH$ `dhma nw. gmn{mH$ XodKodrMm `dhma.
Am{WH$ (A{^) d{-r r. (AW.) am>r` CnmMm {dVma
{H$dm {d{dY dVy`m Am{U godm`m CnmXZmMo EHy$U n[aUm_.
Am{WH$ gH$Q> {~H$Q> gmn{mH$ n[apWVr, AmdH$ d IM `mV Ag_Vmoc.
Am{WH$ gKf nw. (AW.) AWemm`m _yc^yV {gmVm`m ghO
{gVocm AWemmer g~{YV {dMmam_wio {Z_mU hmoUmar ~mYm.
Am{WH$ g~Y nw. (AW.) _mJUr Am{U nwadR>m, _mcH$ Am{U _Oya,
CnmXZ Am{U {dVaU B`mXr Jmo>ter {ZJ{S>V Agcoc,o XmoZ `Vr,
gWm qH$dm Xoe `m`mVrc g~Y.
Am{WH$ gWm r. (AW.) 1. ~H$m, hS>rKao, `dgm` gWm_Yrc
AmWmnZ {d^mJ B. Am{WH$ `dhma H$aUm`m gWm. 2. CnmXZ,
{d{Z_`, {dVaU, Hw$Qw>~`dWm, H$anVr, l_`dWm B. Am{WH$
`dhmamer g~{YV AgUm`m gWm.
Am{WH$ gmV` Z. (AW.) Xoem`m Am{WH$ YmoaUmMo gmV`. amOH$s`
pW`Vao Pmcr Var Am{WH$ YmoaU pWa amhmdo hr Anojm.
Am{WH$ {gmV nw. (AW.) AWemmVrc {gmV.
Am{WH$ dmV` Z. (AW.) 1. ImOJr qH$dm _w$ CnH$_m`m

Am{WH$ {hV{damoY

_amR>r eXH$moe & 307

CnmXZ, {dVaU, {d{Z_` B`mXr ~m~VtVrc Am{WH$ dmV`.


2. Cn^moJ, `dgm` dJao ~m~VtV Agcoco `$sMo dmV`.
Am{WH$ {hV{damoY nw. (AW.) Ho$Vm (IaoXrXma) Am{U {dHo$Vm `m`m
nana {hVg~YmV {Z_mU Pmcocm gKf, {damoY.
Am{WH$mW nw. J{^V AW; g_m{d> Ho$cocm AW.
[g.]
AmW}. nw. {d. gmR>r; H$[aVm.
AmXwgr {d. AXyaXeunUmMr :"VoWyZ no g_mJ_r`mgr Amcr. `m
JhVmg _m Z Amco ho Jmo>r AmXwgr {XgmoZ Amcr.'- noX 14.22.
Am {d. 1. Amocm; Am~Q> Amocm; X_Q>; {^Ococm. gm_m. eXX`m, o_m B. 2. ag^[aV; VmOm. 3. _m`miy. 4. _D$. [g.]
AmXH$ Z. 1. Amco; AmfYr H$X_yi. `mnmgyZ gwR> V`ma H$aVmV;
AH$.
[g.]
AmH$ nw. (^m.) hdoVrc ~mn emofyZ KoUmam nXmWmVrc KQ>H$; CXm.
{_R>m_`o gmo{S>`_ Zm`Q>oQ>.
[g.]
Am JcZ Z. (H$fr) {nH$mMm EH$ amoJ. eoVmV nmUr gmMyZ am{h`m_wio
O{_ZrVrc H$dH$mMr dmT> hmoD$Z {nH$mMr _wio d ImoS> Hw$OyZ PmS>o
_aVmV.
[g.]
AmUr`Vm r. (^m.) hdoVrc ~mnmZo Amoco hmo`mMr nXmWmMr
j_Vm. CXm. _rR>.
[g.]
AmXV m r. 1. Amocno Um; Amocmdm. 2. (^m.) hdoVrc X_Q>nUm. [g.]
AmVmXeH$ nw. AmVm Xe{dUmao CnH$aU.
[g.]
AmVmYmaUj_Vm r. (H$fr.) Amocmdm Y$Z R>od`mMr e$s.
[g.]
AmVm {ZH$mgH$ nw. (^m.) AmVm emofZy KoUmao, H$mTy>Z Q>mH$Umao `.
AmVm_mnH$-_mnr Z. nw. hdoVrc AmVm _mn`mMo `. [g.]
AmVm{_Vr` {d. (^m.) AmVm_mnH$mZo _moO`m`mo`.
[g.]
AmVmamoYH$ {d. X_Q>nUm, AmocganUmcm {V~Y H$aUmao; AmXV o `m
n[aUm_mnmgyZ _w$ R>odUmao.
[g.]
AmXVmamoYr Va nw. (Wm.) AmocrMm {V~Y H$aUmar Cnm` `moOZm;
nmUr {Pany Z`o hUyZ {Xcocm Wa.
[g.]
AmVmcoIr nw. (^y.) dmVmdaUmVrc, hdoVrc AmVoMo _mU _moOyZ,
`m_`o H$mcmZwgma hmoUmao ~Xc XmIdUmam AmcoI.
[g.]
AmXV memofr {d. (Wm.) hdoVrc AmXV m, Amocmdm emofZy KoUmao. [g.]
Amm Z. (`mo.) gmmdrg ZjmnH$s ghmdo Zj.
[g.]
Am{YH$ nw. AY}crZo eoV H$aUmam.
[g.]
Am` nw. 1. EH$ _mZdde. 2. d{XH$; mMrZ d{XH$ F$ftZr, ~mUmZr
Wm{nV Ho$co`m XodVmMr CnmgZm H$aUm`m OmVtg ho am>dmMH$
Zmd hmoVo. lo>; {dmZ; AmXamh `$s; Hw$crZ; gXmMmar _mUyg.
3. Vm_riZmSy>Vrc nma ~mUmMr {d{e> OmV.
[g.]
Am` {d. 1. Hw$crZ; lo>, g`; _m`da; dS>rc: "na_moXma dH$moXa
^wO `e XoVrc erK Am`mV| &'- _mog^m 1.86. 2. Am` cmoH$mZm
emo^Umao (dVZ, dmJUyH$ B.). 3. `Wmo{MV; _w$; cm`H$; `mo`.
Ogo :- Am`dof, Am`Y_. 4. Am`mg~Yr; Am`mMr. Ogo :-

Am`m (`}) H$aUo-hmoUo

Am`^mfm; Am`Xoe. 5. _moR>m _mUgmZm AmXamWu dmnaVmV;


~h_mZgyMH$ nXdr : "Am`m, amOm H$moR>| ~mYo VXXeZo{M ^r_mVo &'_moH$U 39.49. 6. dm_r. 7. Jw$.
[g.]
Am`Z {d. nhm : Am` (^mfm, g_mO.) 1. Am`^mfm, cmoH$ dJao
g~Yr; Am`nanaoVrc. 2. Am`^mfm de. `mcm BS>mo-`wamo{n`Z
qH$dm BS>moO_m{ZH$ hUVmV. gH$V, P|X, nmeu, JrH$, c{Q>Z,
Ho$pQ>H$, Q>wQ>m{ZH$ Am{U chm{ZH$ `m ^mfm Amn`m AdmMrZ
nmoQ>^mfmgh Am`Z ^mfoV g_m{d> Ho$`m OmVmV. 3. Am`_mZdde;
Am`^mfm ~mocUmao cmoH$ `mV `oVmV. qhXy, BamUr, JrH$, amo_Z,
BJO, \|$M, O_Z, H${S>Zoph`Z, n{Ze, Ho$Q> d cmh ho _wI
cmoH$ `m Am`Z _hmdemV `oVmV.
Am`nw nw. lo>, Wmoa _mUyg (gH$V ZmQ>H$mV Zd`mcm g~moYVmV):
"AmVm Am`nwmnwT>| dVm Ho$cocr H$mht H${dVm hUyZ XmIrd.'H$_ 30.
[g.]
Am`^mfm r. 1. Am`^mfmdemVrc ^mfm. 2. gH$V ^mfm.[g.]
Am`{_l nw. ny` Am{U g_m` _Zw`.
[g.]
Am`dm Z. gXmMma; gVZ.
[g.]
Am`dH$ nw. Am`mMr EH$ mMrZ AmfY nVr.
[g.]
Am`dV Z. Am`mZr KmcyZ {Xcoco AmMma, {Z`_; Hw$crZVm; gXmMaU
(eaUmJVmMr Cnojm Z H$aUo, XrZmda X`m H$aUo B.) : "AmVm `mhr
[g.]
Am`dV H$go Or{dVmW gmoS>mdo &' - _moCmoJ 4.76.
Am`g` Z. ~wm`m VdkmZmVrc Mma _hdm`m VdmnH$s `oH$.
Xw:I, Xw:IH$maU, Xw:IZme d Xw:IZmemMm _mJ hr Mma Am`g`o.
Am`g_mO nw. dm_r X`mZX gadVr `mZr WmnZ Ho$cocm, doX _mZUmam
Ym{_H$ nW. hm ^maVmVrc EH$ _hdmMm EHo$dar nW. Am{Y^m{VH$,
Am`mp_H$, gm_m{OH$ dJao ~m~VrV _Zw` OmVrMo H$`mU H$amdo
hm `mMm Coe Amho. hm gXm` Om{V^oX _mZrV Zmhr.
Am`m nw. \${OVr; ~mo`m.
Am`m r. 1. lo> AmXaUr` r; gmdr r : "Mmco Xodr (mnXr)
OrMm H$dmar XodXod Vr Am`m &' - _mor 2.3. 2. EH$ dm; N>X ;
Am`}`m `oH$ AYmV gmS>go mV _mmJU AgVmV. `mV {df_WmZr
O JU Zgmdm Am{U f>WmZr O JU qH$dm Z JU `mdm hm gm_m`
{Z`_ Amho. Am`m, JrVr, CnJrVr, CXJrVr Am{U Am`mJrVr Ago
Am`md mmMo nmM ^oX AmhoV. `mVrc W_ Am`m hm dmH$ma gH$V
AgyZ _amR>rV ho dm d{MV `oV.o Am`m ZmdmMo Oo dm _amR>rV Amho Vo
dmV{dH$ JrVr Amho. _moamonV `mgM Am`md m hUVmV : "emo^m
Am`md m| Amcr ^wcVrc `m{g H${d H$moQ>r &'- _mo^r_ 12.79. n{h`m
d {Vg`m nmXmV 12 _mm, Xwg`mV 18 Am{U Mm`mV 15 Ago
[g.]
dmV{dH$ Am`md mmMo cjU Amho.
Am`m (`}) H$aUo-hmoUo {H$. 1. Imcr H$aUo, Imcr R>odUo,
nmhUo : "AmJ~moQ>rMmo {OZmo Am`m H$a'. 2. (Zm{dH$) erS> CVaUo;
erS> Imcr H$aUo, nmS>Uo. 3. _aUo (Hw$.) : "~mV_r EoH$`m~amo~a
`mZo Am`m Ho$cmZ' 4. Zme H$aUo : "^Q>m`m JdVmMr Am`m ao &

Am`mJr{V-Vr

308 & _amR>r eXH$moe

_m`m ~cmZ Ho$`mZ ao.'


[H$m. Am={dPUo, Z> hmoUo]
Am`mJr{V-Vr r. `m dmm`m n{h`m d {Vg`m MaUmV 12 _mm
AgyZ Xwg`m d Mm`m MaUmV 20 _mm AgVmV. CXm. g`{Vk
^r_Vw{Vnmdo ~Yw H$R>cmo{hV nmZo & _mar d{g>-gwV Omo _w{Z
[g.]
{ddm{_ VV H$s{VVmo{h VnmZo &&' - _moH$U 6.32.
Am`mdV nw. Am`mMm Xoe; AmOMm Cma qhXwWmZ; Am`mdVmMr
mMrZ gr_m-nyd g_w, npM_ g_w, Cmaog {h_mMc Am{U
[g.]
X{jUog qd`mMc `m_Yrc ^mJ.
Am`w^md nw. (Am{d^mdm~c MwH$sZo) Am{d^md; hc; ImoQ>m
amoI : "Jmodcmg Am`w^md XmIdyZ AOZdocrMo XwMco H$m_ H$amdo
[g. Am{d^md]
Ago `mMo _mZg Amho.' - noX 3.82.
Am`} {d. Amf : "lr^w Am`}:' - crMC 466.
Amf {d. 1. F$frg~Yr; F${fUrV (JW, AmMma, `moJ B.) : "am_
`emoJWeVt j_ Ordm Ooqd Amf Vmam`m &' - _mo_r_ 5.25.
2. n{d; ny`; _mU^yV; AmYma^yV (JW, gXm`, kmZ dJao)
3. (c.) _X; OS>; A`dpWV; _yI; h>r; hoH$o Imoa. 4. Ag_Og;
A`wV; _yInUmMo; \$mOrc, ~mo~S>o (^mfU, _V dJao) : "Vgo _mPo
Amf ~mocUo nyU & AJrH$mamc dmQ>Vo &' -_{d 1.41. 5. {d{M;
VhodmBH$; $T>rg Y$Z Zgcocm. (F${fH$mcr gH$V ^mfm M{cV
Ag`mH$maUmZo {V`mV Zoh_r \o$a~Xc hmoV AgV hUOo nyduMo
H$mhr eX d $no Z> hmoD$Z ZdrZ eX d $no ^mfoV `oV AgV.
F$ftZr Amn`m doX_mV `mo{Ococo eX d $no hr Oohm AM{cV
Pmcr Vohm `mZm Amf (F$ftZr `mo{Ococr) Ago hUV d Ago
AM{cV eX d $no Mmcy Zg`m_wio H$mZmcm {d{M cmJV.
`md$Z Amf eXmMo cmj{UH$ AW Pmco). 6. mMrZ; nwamVZ;
[g.]
AM{cV; MmamV Zgcocm. F$ftMm; F${fH$mcrZ.
Amf`moJ nw. F$ftZr > Aem doXJWmV nm{UZr` `mH$aUm`m
[g.]
{Z`_mZm gmoSy>Z AgUmao `moJ.
Amf^md nw. ^moim ^md : "n[a gJwUd$no Amf^mdmW]&' -g 1.71.
[g.]
Amf{ddmh nw. d{UH$m`m A>{ddmhmVrc EH$ H$ma, `mV _wcrMm
~mn damH$Sy>Z Jm` d ~c `m`m EH$ qH$dm XmoZ OmoS>m KoD$Z `mg
[g.]
Amncr _wcJr XoVmo. nhm : A>{ddmh
Amf{dkmZ Z. nwamVZ, mMrZ H$mim{df`rMo kmZ {_i{d`mMo em.
AmhV nw. (Vd.) OZ-{gmVdmXr; OZ.
[g.]
Amhm {H${d. AcrH$S>o : "O`m Oo Amhm namVo & O`m O| nwTo>_mJmV| &' - km 15.75.
Amc r. EH$ PmS>; `m`m _w`mnmgyZ d gmcrnmgyZ Vm~S>m aJ
H$mTy>Z `mMm H$mVS>o, aoer_ dJao aJ{d`mH$S>o Cn`moJ H$aVmV.
AmcdU hUOo Amc djmnmgyZ Omo Vm~S>m aJ {ZKVmo `mZo aJ{dcoco
[g. Ac$H$]
H$mnS>.
Amc {d. 1. H$modim. (Jmo.) 2. _yI; Iwim.(Jmo.)
[g. Am]
AmcH$ nw. H$nQ>r, c~mS> _Zw`; JwhoJma : "Ago Oar AmnU AmcH$mhr &
[g. Amc >]
Z Xo` `oD$ nU Ami H$mhr &' - gmh 1.65.

Amc~ocm-cr

AmcH$Q> nmcH$Q> CcQ>mnmcQ>.


AmcH$S>r nhm : hmcH$S>r
(Jmo.)
AmcVH$ nw. A{iVm.
[g.]
AmcI nw. Acj; ~. AcI-AcI : "AmcI Vmo gH$imh{Z
dVm &' - Xm{d 379.
AmcIUo {H$. hcUo; AmoKiUo : "Vmo na_mZX AmcIcm &' -{ed
410.2. AmiyZ Jmoim hmoUo : "Ogm AmcIcm ~agw'- km 432.
[g. Am+cI=OmUo, hcUo]
AmcIVr {H $ {d. A`; Z H$i`mOmo J o : "g`cmo H $s
AmcIVr ~m{Yct & Vgt A_V| >t nmVct &' - Xmd 478.
[g. Amc`]
AmcIncI, AmcIQ>ncIQ> _maUo {H$._mS>r KmcUo : "AmcI
ncI _mar Wdnr H$_mZm Vra H$gw{Z H$Vr.' -gcm 63.
Amc{IS>r r. {dim, H$mo`Vr dJao R>od`mMm ImM nS>cocm EH$
cmH$S>r VwH$S>m. EH$m dmQ>mo`m \$irg EH$ cm~Q> ImM nmSy>Z `m
ImMoV H$mo`Vm R>odVmV d `m \$irg EH$ AmS>do ^moH$ nmSy>Z `mVyZ
Xmoar AmodyZ `m XmoarZo \$ir H$~aog ~mYVmV.
AmcJ Z. 1. AJ, Q>moH$. 2. (c.) jon; \o$H$ : "nwT>o {>Mo{Z AmcJo &
[g. AJ A+cJ]
Imo{M H$s {ZdQ>r _mJo &' -A_ 2.19.
AmcJQ> {d.mS>; Hw$^mS>r; hcH$Q>; hS>; AcS> : "AmcJQ>m Ad`m{M
Zmar & ZgVrM JmhmUt Am{UVm &' - {ZJm 35.
AmcJQ>(S>) ~mcJQ>(S>) Z. ~mcQ>; Vmoh_V; Ami; Amamon; Hw$^mS>.
(Jm.)
AmcJUo g{H$. `mnUo.
AmcJaOr {d. nhm : AcJaOr: "H$m_mnwaVm hmV dada Hw$admigr &
AmcJa`m H$m_ H$$Z H$Q>migr &' -hmocm 85.
AmcOwc Z. gm_mZgw_mZ.
AmcQ> nmcQ> - CcQ>mnmcQ> -AXcm~Xcr.
AmcVS> nhm : AcVS>
(Jmo.)
AmcVUo {H$. naV OmUo.
AmcVy \$mcVy {d. gm_m`; ^cVmgcVm; dmQ>ocVmo; jwcH$; XOm
Zgcocm : "Xwgar AmcVw \$mcVw narjU Z N>mn`m`m {VkoZ ...'
_gmg 1.
AmcnrZ r. Ho$gmMr {d{e> aMZm.
(H$a.)
Amc~V {H${d. Ad`; O$a; Z MwH$Vm : "aZm hmVm`mZ Vwcm
Amc~V `oD$Z ^oQy>Z Om`cm gm{JVc` ~K!' - D$Z 79.
Amc~mc Z. H$mVwH$mZo _m`oZo Hw$admiUo, Jmcmd$Z hmV {\$adyZ ~moQ>o
_moS>Uo : "nma Amc~mc hV.' -Cnam 38.
Amc~oc {d. emV; gd MmJco : "gmao H$go Ac~oc Pmco.' - H$moCho
35.
Amc~ocm-cr {d. nhm : Ac~ocm : "gI`o eJmaagmMo aJo & ~Zcr
Amc~ocr &' - hmocm 84; hcH$m; gc; A{ZpMV; cmS>H$m.
{H${d. ghOmghOr.

Amc_

_amR>r eXH$moe & 309

Amc_ nw. 1. OJ; Om; Ac_; cmoH$; a`V : "aKwZmWamd {~amXa


AgVm `mUr XJm Ho$cm & Amc_{edm` (Xw{Z`o{da{hV) Jmo>
`mOH$Sy>Z A_cmV Amcr.' -EocoI 7.3566. "gnyU Amc_mV
Omco H$s ...`mMr XmoVr hmoD$Z Q>monrH$amg gOm H$amdr Eogm Zjm
Acm hm cm { H$H$.'-_Bgm 19.92.2.H$mi; pWVr;
A_c : "H$amam_mUo \$S>Mo H$amdo, `mg {XaJ cmdyZ V\$mdV hmoUo
XmoVrMo Amc_mV Xw$V Zmht.'-_Bgm 5.24.[\$m. Amc_ = OJ]
Amc_ImZm nw. dmemim.
[\$m.]
Amc_{Jar nw. EH$ An qH$_VrMo ZmUo. (d.) nhm : Ac_{Jar

ngm
Amc_Jra nw. OJOoVm.
[\$m.]
Amc_S>mBZ Z. (^yem.) cmoh d A`w{_{Z`_ {g{cHo$Q>Mo amgm`{ZH$
gKQ>Z AgUmao "`mZ}Q>' I{ZO. (CnaZ hUyZ d KfH$ hUyZ
[B.]
dmnaVmV.)
Amc_nhm {d. OJmMm gajH$; OJXml`.
[\$m.]
Amc_mar r. nhm : H$nmQ> : "{df`gwIm`m Amc_m`m _m`m Vrda
Vnom &' -ncm 93.
Amc` Z. 1. Ka; amh`mMo {R>H$mU; {ZdmgWmZ; dg{VWmZ, _{Xa.
2. gmR>m; I{OZm; H$moR>ma. gm_m. eX - Xodmc`, Y_mc` : "Oo
[g.]
Y_mc` h{UOo &' - km 1.86.
AmcH${damoYr CnMma nw. Hw$`m _mOamgma`m OZmdam`m
Mmd`m_wio hmoUm`m amoJmdarc CnMma; {ngmicocm Hw$m MmdyZ
hmoUm`m amoJmdarc CnMma; dmZXemdarc CnMma.
AmccQ>ny {d. ~oO~m~Xma; AWhrZ : "A_cXmam`m AmccQ>ny
{e\$magr ...' - Omo\w$ 195.
Amcd r. hmH$ : "{ngo Amcd Kmcr &' - amkm 18.26.
AmcdUo {H$. hmH$ _maUo; _ZYaUr H$aUo.
AmcdmH$mcd H$aUo {H$. H$mcdUo : "ngm XmoZ ngo ha^`mMr S>mi
Vwar`m A`m-nmD$U nm`cr S>mitV AmcdmH$mcd Ho$cr.' ~m{d~w 337.
AmcdmaOmoS>m nw. (M_.) _madmS>r OmoS>m. (gm`m KmQ>mMm) Acdma
Zmdm`m Jmdmd$Z VoWrc YmQ>UrMm OmoS>m.
Amcdmc Z. Amio ; nmUr amh`mgmR> r PmS> m ^mo d Vr Ho $ co c m
IiJm : "Amcdmc Z ^[aVm Oio & gwaV$ Amonr BpN>ct \$io &'
[g.]
- _wAm{X 30.130.
Amc{d {H${d. Q>`mV; AmQ>mo`mV; _`mXoV : "Vwhr `mV| >r{M`o
Amcqd amIm &' - _hmgV 74.
Amcg nw. (Am`w.) nmSw>amoJmMm EH$ H$ma.
Amcg, Amc` nw. AmiernUm; nhm : Amig : "gd}{`m OmS> &
_Zm_mOt _mT> & _mhmVr XmT & Amc`mMo &&' - km 14.179.
[g.]
AmcH$m[aH$ {d. 1. AcH$ma`wV; ^yfUo, Xm{JZo, emo^mXm`H$ dVy `mZr
_{S>V; gwemo{^V; gwX a. 2. gm{h`emmVrc JwUmZr `wV; Cn_m,

Amcmnmcm

$nH$ dJ a o H$m`Jw U m Z r ny U (n, J W , ^mfmgaUr).


[g.]
3. AcH$maemmMo kmZ AgUmam (_Zw`).
AmcJ nw. VQ>; amJ; cH$ar {enm`m`m PmonS>rMr amJ : "hcr
JmodiH$moQ>mZOrH$ ^mS>r`m`m ^mamImco OmD$Z AmcJm KmcyZ ~gco
AmhoV.' - noX 33.47.
Amcno>`ma {d. dS>rc AJa nmcH$ `mMm Xm~ Zgcocm; [aH$m_Q>oH$S>m.
(Jmo.)
Amc~ nw. (^m.) 1. Va\o$Mm AmYmaq~Xy AWdm Ka.2. Amoi~ m; c~H$.
3. Aml`; Amgam; Adc~Z : "Vo`oMo{Z Amc~o & Vmo V`mgr Z
[g.]
{dg~o &' - {dqg 7.123.
Amc~H$ nw. `mda Hw$R>crhr dVy AS>H$dyZ, Q>mJyZ R>odVm `oBc Agm
[g.]
{Iim, IwQ>r, H$S>r, hcH$S>r B.
Amc~Z Z. 1. cm|~Uo. 2. AmYma; Aml`. 3. WmZ. 4. _Zmodmrcm
[g.]
CmoOH$ H$maU. 5. EH$mJVm. 6. OmoS>cocm.
Amcm A{H$. `oUo `m YmVyMm ^yVH$mi; AmJ_Z Pmco, Ho$co.
Amcm {d. A`w; gdloR> : "VwVMm aJ Va Agm {XgVmo Oo Amcm
d AXZm ImqdXmnmet ~am~a.' - _Bgm 5.9.[\$m. Amcm = lo>]
AmcmJocm - ^cm {d. 1. `oUmam OmUmam. 2. (c.) n-nmhUm;
A{V{W-A`mJV . (dm.) Am`mJo`mMo Ka - `m {R>H$mUr
Zoh_r nmhUo `oVmV Vo Ka.
AmcmV nw. H$mocrV; OiVo, noQ>coco cmHy$S>.
AmcmVMH$ Z. H$mocrV dmQ>moio {\$a{dco AgVm {XgUmao MH$,
H$S>o : "AmcmVMH$sMm {ZYma & A{ g` {_`m MH &$'- E^m
[g.]
13.551.
AmcmW nw. d`m`m H$mR>rcm cmd`mV `oUmam X nIm : "nwT>o
Ama_mamMr AmcmW, AdXm(Z) H$mR>m AmXrH$$Z CVaUr H$arV
Agmo.' - noX.
AmcmXOm nw. CH$>, gdm}m_ pWVr.
(Zm.)
Amcm{Xdg {H${d. IS> Z nS>Vm; XaamoO; `oH$ {Xder.
AmcmZ Z. 1. hmr ~mY`mMm Im~. 2. ~oS>r. 3. Xmoar.
[g.]
Amcmn . nw. 1. ~moc; ~mocUo; ^mfU : "`m{M`o dmMoMm R>mB & H$UdrU
dmVm Zmht & Amcmnw {OVwH$m H$mht & Vmo V{n`mH$ O`mMm &' - amg
2.672. 2. nana ^mfU-~mocUo; g^mfU; MMm : "nar ho
Amg{JH$ Amcmn & AmVm AgVw Z ~mocmo gjon &' -km 7.44.
3. dUZ; Jmo>; H$Wm : "O`m{M`o dmMo _mPo Amcmn & >r ^moJr
_mPo{M $n &' - km 9.445. 4. Jm`mVrc-gJrVmVrc da,
VmZ, cHo$a; amJmMm AmH$ma. 5. AmdmOr O_{dUo; Jm`mMr V`mar
[g. Am+cn]
H$aUo. 6. (c.) aS>Uo; AmoaS>Uo.
Amcmn (\$)Mmar r. Amcmn; Amcmn H$mT>Uo; Jm`mcm gw$dmV
[g.]
H$a`mnydu da O_{dUo.
Amcmn (\$)Uo, Amcm{n({\$)Uo A{H$. Amcmn H$aUo; Amcmn
KoD$Z JmUo; Amcmn H$mT>Uo.
Amcmnmcm nw. nmcm, H$X_wio dJao ^`; OmS>o^aS>o A; H$X; Xoh

Amcm{nZr

310 & _amR>r eXH$moe

[nmcmMo {.]
{Zdmh hmo`mgmR>r {ZH$> XOmMo A.
Amcm{nZr r. 1. (gJrV.) gVam`m lwVrMo Zmd. 2. drUm. [g.]
Amcm~cm gH$Q>, JS>mVa.
Amcm~w nw. ^monim : "Amcm _wZr Od{i, Amcm{nVm{M Oqi Amcm~wgm
Cgibm &' - Am^m.45
[ g . ]
Amcm hOaV nw. gdlo> dm_r.
[\$m.]
Amcm{hXm {d. AcJ : Z~m~mZr ~hra ~wUJo Hw$cr Amc{hXo H$$Z
am`o gmoZJS> gmVH$mog Amho VoWo nmR>{dco.' - noX 30.158. [Aa.]
AmcmdVrU r. 1. ~miVnUmV _oco`m rMo {nemM. (Jmo.)
2. (c.) amjgr; ^mS>Imoa r.
Am{cH$md AcH$m~, nX`m XOm : "`md$Z hO$V A_mZV \$_m{dco
Var AmnU gmho~mMo XmcVaImh Amhmo Amnco Am{cH$md Mm{cco
nm{hOo.' - noX 31.26.
Am{cIUo g{H$. JmR>Uo : "AmJm hrd Am{cIco &' - km 14.373.
Am[cOm, Am{cOmhm, AmcoOm {d. CM nXdrMm. CXm. AmcrOm
~hmya qeXo. nhm : AcrOmhm
[\$m.]
Am{cOmh H$ma^ma nw. ~o{eV, {XaJmBMm H$ma^ma : "qemMm KaMm
H$ma d lr_Vm`m KaMm EH$M Ymam `mMm Am{cOmh H$ma^ma VoWo
`mMr pWV d d$n amhUo H$iVM Amho.' -qhXI 2.45.[\$m.]
Am{cOmhm {d. MS>; AdmT>`; \$ma _moR>m _mUmda Agcocm
(H$maImZm, gWm, gaOm_ B.).
[\$m.]
Am{c`mS>o Z. h> : "JWmMo ho Am{i`mS>o '- amkm 18.1754.
Am{cemZ {d. 1. C XOmMm; _moR>m _mZmMm.
[\$m.]
AmqcJ nw. 1. ~cmg _mam``m H$moaS>mMr VwVmVr(dmXr) `m H$mVS>r
H$S>rcm-d`mcm (H$moaS>m`m _wR>r`m AJmer) ~mYcoco qH$dm
AS>dH$coco AgVo Vo dio, H$S>r. 2. (c.) ({edmirMo) nmVo da
H$mT>`mgmR>r qH$dm ~cm`m J`mg K> H$a`mgmR>r Cn`moJmV
AmUm`Mr Xmoar.
[g.]
AmqcJUm Kmcn {H$. AmOd H$aUo; cmoQ>mJU KmcUo; _ZYaUr
H$aUo.
AmqcJUo {H$. H$dQ>miUo; {_R>r _maUo; AmqcJZ XoUo; ^oQ>Uo; Odi
KoUo; o_ `V H$aUo : "H$s AmqcJmd|Am lrH$UamOm &' - Xmd
171.
AmqcJZ Z. H$dQ>miUo; {_R>r; ^oQ> ({H$. XoUo).
Amqc{JV H$dQ>micocm; {_R>r _macocm; AmqcJZ {Xcocm.
Amcr r. Amcr `m dZnVr`m _wimnmgyZ Vm~S>m aJ V`ma H$aUmar,
Zo_mS>mV amhUmar OmV.
Amcr r. 1. gIr; _rU : "Jocr _XV H$am`m gH${Q> nmh{Z Amnwcr
Amcr.' 2. nVr; Amoi; amJ. 3. h>.
[g.]
Amcr {d. CM; ^`.
[\$m.]
AmcrE A. AJ : "H$mB Am{cE.' - Jmo 2.
AmcrH$ {d. AkmV; An; hrZ.
[g. AcrH$]

AmcoI

AmcrJocr r. Z\$mZwH$gmZ; O_mIM; `emn`e; O`namO`.


AmcrJmoc r. {ZOm_m`m am`mVrc {~ZH$dm`Vr \$mO.
nw. Vmo\o$Mm JmocXmO; _amR>m`m cH$amVrc {~ZH$dm`Vr nm`Xi
{enm`mMm O_md. ho A{cJmoc {enmB ~her _wgc_mZ Y_mMo
AgV. cT>m`mV Vo Jmoc H$$Z hUOo O_mdmZo hcm MT>drV d
Vmo MT>{dVmZm Vm|S>mZo "`m A{c' Aer aUJOZm H$arV : "`m ~am~a
gaOm_ gmR> hOma nR>mU d Mmirg hOma AmcrJmoc d VrZeo
Vmo\$m Mmcy `m_mUo Amho.' -hmooH$$ 8.
AmcrT> (AJhma) nw. (Z`.) AmcrT>WmZ H$$Z `{gVH$aUmVrc
hmVm_mUo hmV H$$Z Immda hiyhiy R>moH$Uo, S>mdm nm` Zynwa d
COdm AmcmV H$aUo. ZVa COdm nm` nwT>o \o$Hy$Z hmV Camo_S>c H$aUo,
eodQ>r H$[ahV d H${Q>pN> H$_mZo H$aUo.
AmcrT>WmZ Z. (Z`.) EoWmZm_mUo C^o amhUo d COdm nm`
nmM Vmc nwT>o R>odUo. (_c`w), eyMr hoQ>miUr dJao Jmo>r `m
WmZmV C^o amh`mZo gy{MV hmoVmV.
[g.]
Amcr_ nw. n{S>V.
Amcr{_H$Xma {d. C; _moR>m eVrMm.
[\$m.]
Amcr`h {d. CM; C.
[\$m.]
AmcrdmQ> r. Amcocm _mJ : "~mU dfcm KZXmQ &> p_`m ^wc{dcm
AmcrdmQ &>' - Ed 12.135.
Amct~Z nw. AmYma; Aml` : "nmm{X Amqc~Z & Zmqh hVmeZm.' CJr 44.
AmcwH$Uo {H$. ^yH$ cmJUo : "Ogo H$m AmcwH$co & Vwfm godr &&' amkm 5.109.
AmcwH$m-H$s, AmcwHo$nU 1. `gZ, ^yH$. : "H$gm rVrMm AmcwH$m
Xod &' - qH$gwXm_ 30. 2. Ami : "Vo AmiwH$s Zmoho Zwamo{Y & ~mocmVo
E`m &&' - amkm 15.222.
AmcwVm- Vo IoS>oJmdmVyZ AmT>iUmao 12 AmcwVo - ~cwVoXma. (Vocr,
Vm~moir, gmir, _mir, OJ_, H$cmdV, S>ma r, R>mH$a, Vami, gmoZma,
MmJwcm B. Mm g_mdoe `mV hmoVmo.)
Amcw~wIma EH$ H$maMo Am~yg nU MH$a \$i, `mMo PmS>. qS>H$
H$mT>`mgmR>rhr `m PmS>mMm Cn`moJ Ho$cm OmVmo.
Amcw~moIa nw. EH$ AmfY.
Amcw~m|S>m nw. ~Q>mQ>odS>m : "`mcm H$Yr {_giMr coQ> Va H$Yr
Amcw~m|S>m XoV Ago.' -{eimZ 85.
Amcw_mc {d. {H${MV, WmoS>o.
AmcwcH$s r. AmnwcH$s; Amn$n; o_; Ord cmdUo : "Oa H$Xr
Vo`Zr cB Im Im hUyZ AmcwcH$s Ho$cr H$s Im`Mmo.' - Amn 28.
Amcw -cy nw. 1. Im`mOmoJo H$X_yi. 2. ~Q>mQ>m, JmoamSw> dJao H$X. (qh.)
[g.]
AmcoI nw. 1. q~Xy, aofm, dH$ qH$dm V^ `m`m gmhm`mZo EH$m
McmMo Xwg`m Mcmer AgUmao VwcZm_H$ g~Y XmIdUmar gmH$o {VH$

AmcoIZ

_amR>r eXH$moe & 311

AmH$Vr. 2. {M; AmamIS>m : "XZ{ XZr AmXmocZmMm AmcoI _m


Xe{dUmar Amho.' -Ho$ 2.5.39. 3. {c{hUo. 4. n.
[g.]
AmcoIZ Z. (J.) ({Xco`m g_rH$aUmMm) AmcoI H$mT>Uo. [g.]
AmcoIn Z. (J.) AmcoI `m`mda H$mT>m`Mm Vmo {d{e> H$mJX.
[g.]
Amco` Z. {Mo H$mT>U;o {MH$cm; aoImQ>U;o {c{hUo; Mmg> H$cmnH $s
[g.]
EH$ H$cm. nhm : Mmg>H$cm
AmconU (AmconU) Z. `o`mMr pWVr : "H$t {ZoM{o Z AmconUo & {ZXoco
Vo Om` mUo &' - A_ 4.29.
AmconmH$ nw. Am`mnmgyZ V`ma Ho$cocm EH$ AmfYr nXmW; Am`m[g.]
gmIaoMr dS>r.
Amconm Z. AmcmJocm; Amcocm JhW; `oUmar `Vr : "Oo amOo Jd]
OmVr & Am`m nmmV| ZmoiIVr & V`mMt gddo OmVt & gmJam_mOt &&'
- H$m{cH$m 8.6.
Amco^mD$, Amco_m`, Amco^md nw. gmo`aoYm`ao; XyaMo ZmVodmBH$
(dm.) Amco ^ mD$ H$mo ho ^ mD$ - `o U mao OmUmao ; _m O
nmhUmao; V_mgJra; ~Ko; ZwgVr J_V nhm`cm qH$dm \$m`Xm
H$$Z `m`cm O_co c r, `m M m H$mhrhr g ~ Y Zmhr Aer
_mUgo.(Jmo.)
Amco`m A. Aao : "Amco`m _t JJmVrarh{Z `oV Ago.' - Jmo 58.
Amco`mnmc`m A. H$moRy>ZVar; AcrH$S>o ncrH$S>o : "Amco Agc
Amco`m nmc`m ^${Z.' - nm 12.
Amcodma Vmcodma {d. _mZ_amV~ gwIMZ ^moJUm`m; {V{>V;
d^dgn : "AmOn`V Amcodma Vmcodma hmoD$Z {OZo {Xdg H$mT>c.o '
- \w Jmo^m 1.17.
AmcmoH$-AmcmoH$Z nw. Z. 1. nmhUo; ~KUo; AdcmoH$Uo. 2. `;
XoImdm; $n; AmH$ma : "nc Im~ H$m nw$Iw & Eogm {ZM`mo Zmht
EHw &$ nar H$m` ZoUm| AmcmoHw &$ {XgV Ago &&' - km 14.76.
3. H$me; VoO; XrVr. 4. {dMma; {dMma H$aUo. 5. O`O`H$ma.
[g.]
6. {IS>H$s; Jdmj.
AmcmoH$ZepV -Vr r. ZOaoMm, >rMm nm, AmdmH$m. [g.]
AmcmoH$eX nw. amOmZo MmcVmZm, qH$dm g^oV ~gcm AgVmZm
cmoH$mH$S>o nmhmdo, am_am_ `mdm B. AWmMo, MmonXma ~mocVmV Vo
[g.]
eX; ccH$mar; nwH$mam.
Amcmo{H$V {d. nm{hcocm; AdcmoH$Z Ho$cocm; Adcmo{H$V.
[g.]
Z. (Z`.) Z`m_`o EImm dVyH$S>o nmhUo.
AmcmoM nw. 1. {dMma; _ZmoJV; AmcmoH$; Hw$O~wO; XoImdm : "_J
g_wmncrH$S>rc XoIo & dJuMm AmcmoMw AmBHo$$ _ZmoJV dmoiIo &
[g.]
_w{J`oMo &&' -km 6.269. 2. dZr; {dMma.
AmcmoMUo g{H$ 1. nmhUo; ~KUo; {dMma H$aUo : "_m`onwT>o ~miH$m &
[aJVm Z nS>o eH$m & Vgo _Z XoVm cmoH$m & ZmcmoMr Omo &&' - km
13.361. 2. gmJUo : "Ymdmo{Z {_R>r Kmcmd`mgr & {hVJwO
[g.]
AmcmoMmgr &' - E^m 11.1157.

Am`mnmdcr

AmcmoMZ-Zm Z. r. 1. narjU; {ZarjU; ~maH$mBZo nmhUo; {dMma


H$aUo; MMm; {dMma : "V`mVr Hw${ce nmUr & AmcmoMZm H$ar
[g.]
{ddmgo &' -_wAm{X 17.29. 2. Q>rH$m; g_rjm.
AmcmoQ> {d. Iao; AZmda.
AmcmoS>Uo, AmcmoT>Uo C{H$. 1. hmcMmc H$aUo; T>dimT>di H$aUo;
BH$S>o{VH$S>o H$aUo; KwgiUo; {_giUo. 2. (c.) _ZmV KmoiUo;
Kmo i dUo ; nw hm nw hm {dMma H$aUo . 3. A``Z H$aUo ;
A`mgUo : "Vgo eXOmV Amcmo{S>co &' - km 10.172.
AmcmoS>Z Z. (An.) AmcmoT>Z. 1. H$moUVmhr nXmW T>di`mMr {H$`m.
2. (c.) {df`mVrc (_{WVmW) Vd g_O`mgmR>r AZoH$ H$mao,
nwZ:nwhm JWmMm A`mg H$$Z nmh`mMm H$_; XrK A`mg;
[g.]
A``Z.
Amcmo{S>V {d. AmcmoS>Z Ho$coco.
[g.]
AmcmoS> {d. ({d.) AmcmoT> ; (d.) AmcmoS>. 1. AmcmoS>Z
H$a`mOmoJm; `mMo AmcmoS>Z H$am`Mo Amho Agm (JW dJao).
2. nwH$i AmcmoS>Z Pm`m_wio MmJcm n[a{MV Pmcocm ({df`)
qH$dm `m {df`mMm Vk (_mUyg).
[g.]
Z. mdr`; n{T>H$d; nm{S>`.
AmcmoT>Uo m. {H$. nmaJV hmoUo, hVJV H$aUo, KwgiUo.
AmcmoZr {d. AiUr : "ho AmcmoZr : ho ImaQ>. ' - Jmo 39. [g. AcdU]
Amcmo_e eodam nw. daU hUyZ Cn`moJmV `oUmao EH$ H$maMo {Xc
JdV.
Amcmoh nw. H$idim : "_mVoMm Amcmohr OmUm{Z &' - F$_ 274.
Amcmo{hV {H${d. Vm~S>o, cmc.
AmhmVm nw. Zim, YmoQ>m, {nMH$mar.
AmcJVr {H${d. AMmZH$. (d.)
Amnr` ^yH$m{V-Vr r. (^yem.) "Amng' ndVmgmaIo KS>rMo
ndV hmo`m`m H$_dma {H$`m d KS>m_moS>r.
Am\$m nw. (^m.) JrH$ _wimjamVrc n{hcm dU. `mMm Cn`moJ Aem
gjno mZo hmoVmo. ZdrZ gymZm, emoYmZm md`m`m gmH$o {VH$ ZmdmgmR>r
[B.]
`mMm dmna Ho$cm OmVmo.
Am\$m Z. ao{S>Amo ApQ>h `mnmgyZ CX^dUmao {H$aU : "Am\$m
H$UmMm dfmd Wm~cm H$s.....' AA 256.
Am`w{_Z Z. XwYmV, AS>mV, aVmV, dZnVrV gmnS>Umam
doVH$H$~H$; (agm.) AS>mVrc nmT>am ~cH$; (dZ.) J^nmofH$
`; ~rOgdYH$ `; _JO; (d.) aVmVrc EH$ KQ>H$. AmoOg
`.
Am_ Z. Y`; YmS>g.
(Jmo.) [nmoVw. Am{Z_]
Am_mAmdo r. ~oT>~, Hw$$n r.
(d.) [nmoVw.]
Am`mS> {H${d. AcrH$S>o. : "gadVr`m Am`mS> Amcr.' - ~m`
2.2.
Am`mnmdcr {H $ {d. EH$X_; Vm~S> V mo ~ ; AmcmVgm : "Vy
Am`mnmdct naV Omd|g ho \$ma MmJco.' - ZmHw$ 2.12.

Amha

312 & _amR>r eXH$moe

Amha nw. AJmB JrV : "JmD${Z`m Amha _wIo & {ZOt {ZOdr `m
gwIo &' - {ZJm 125.
AmhmV-Vm r. {nMH$mar YmoQ>m; Zim : "AmVwgmoZo- Ho$VH$sMo
AmhmVo.' - d 55.
AmhmX nw. AmZX; gVmof; Chmg; hf.
[g.]
AmhmXH$ d. AmhmX-AmZX XoUmam; AmZXXm`H$; CgmhXm`H$;
[g.]
CgmhH$maH$.
AmhmXUo C{H$. AmZXUo; gVmof nmdUo : "g\w$cgmag_wIrgIrgY
[g. AmhmX]
Z`Z H$hmat AmhmXcm &' - Amgr 60.
AmhmXZ Z. AmZXUo; Chmg; AmZX; gVmof.
[g.]
Amhm{XV {d. AmZ{XV; Ch{gV; hf nmdcocm.
Amd nw. 1. S>mc; WmQ>; _moR>m Am{d^md; {VR>m; _hd : "EWy{Z agm
Pmcm Amdmo & agminUmMm &' -km 1.33 ({H$ KmcUo, AmUUo).
2. ZrQ>ZoQ>Ho$nUm; gwXaVm; ~m gmX`; AmH$ma _Zmoa_Vm; gwXa KmQ>;
(gm_m`V:) AmH$ma; KmQ>; KS>U : "gVmdaUo{g MS &> Amdmo
gmYy{Z CXS &> {Z_mU Ho$co ~mS &> _`yamS> AmH$mao &' - E^m
24.142. 3. Y`; qh_V; {h`m; Y_H$; AdgmZ ({H$ YaUo,
AmUUo) : "`m Y_g{ZH$mMo Pmco hmoVo{M gd Amd [aVo &' - _moH$U
12.5. 4. Xm~; AmQ> m o n ; Am~; X~X~m; epVjo _ ; ~c;
gm_` : "Vw{P`m cmR>onUmMm Amdmo & {Vht cmoH$t &' -km 2.9.
5. Zo_; n{dm : "T> gmYmo{Z`m Amdmo & {ZO~io Km{cVm Kmdmo &'
- E^m 12.588. 6. KmQ>; KS>U (^mS>o dJa|Mr). 7. Cd; C_.
8. EoQ>; Yra. 9. AdS>~a. 10. CX^dUo; {nH$Uo : "no[aOo ZwgXr
qhgm & VoW Amdc H$m` Aqhgm &' -amkm 13.223.
Amd r. AmVS>mg~Y rMm amoJ; Am_me; nmoQ>mVrc AndVm, AnMZ,
AOrU.
Amd {d. {Z^}i; VmOo; H$moao; (d.)
[g.]
Amd nw. AmdH$; mVr; cm^ : "Ho$dT>m _mPm Cnmdmo & H$[aVm H$moU Vmdmo &
[g. Am`]
Ho${c`m{h Amdmo & H$m` `oW &&' - km 18.622.
Amd AmUUo {H$. AJmV H$Vd ZgVmZm qH$dm lr_Vr, A{YH$ma
ZgVmZm Vr Ag`mMm XoImdm H$aUo.
AmdB r. 1. AmdB; H$S>r; cmoH$dmVm; ^w_H$m; dmVm; I~a; Jn;
~mocdm; ~mV_r. 2. {gr; `mVr : "Y_amO lr_V Y`mMr
cmo`m_`| AmdB' - Eonmo 202. [g. Am+B] (dm.) AmdB
CS>{dUo - ~mV_r {nH${dUo. AmdB nS>Uo - ~mV_r ngaUo : "_moR>o
~jrg {_ioc Aer AmdB nS>`mda ~{jgmMo cmcMrZo {OH$Sy>Z
{VH$Sy>Z V_meodmco Amco.' - {Z_m 148. AmdB ImUo {^Uo : "_w` ew AmdmB ImD$Z `J Omhcm Amho Vmo gmda Y[aVmo.'
- _amAm 7. AmdB CR>Uo {H$. A\$dm ngaUo.
AmdB VdB r. gH$Q>; hmcAno>m : "Amd`m Vd`m ^mo{JVcm Vmo
AH$_mV {VW$n {gdmnm {ZdVco.'- _Bgm 12.337.
AmdH$ {d. Amcocm; mV Pmcocm; Am`mV; {_imcocm. r.
1. O_m; Cn : "Oar `mMr AmdH$ _moR>r AgyZ H$mQ>H$gahr _moR>r

AmdJ

Ago Var `mcm O~a H$O Ago.' - Bam_y 292. 2. Amcocr no,
nwVHo$, H$mJX dJao; `m`m CcQ> OmdH$.
AmdH$ H$maHy$Z nw. `oUm`m Q>nmcmMr Zm|X R>odUmam H$maHy$Z.
AmdH$OmdH$ r. 1. Am`mV{Z`mV; O_mIM. 2. AmdH$ OmdH$
~ma{Zer; Am`mJo`m nmMr Zm|X.
AmdH$Q>m nw. Am`; Zdc.
AmdH$Uo, AmdH$Uo A{H$. AS>IiUo; Wm~Uo; H$MaUo; gmeH$
hmoU.o : "nU `edV Vy H$aUma Zm AmO gma? amYm~mBZt Oam AdH$V
{dMmaco.' - hmM H$m Y_ 239.
AmdH$ ~ma{Zer r. `m dhrV Amco`m H$mJXnmMr Zm|X H$aVmV
Vr dhr.
AmdH$ dmhZIM nw. _mc dmhZ AmU`mH$[aVm hmoUmam IM.
Amde qMVUo Am`w` qMVUo; ^co nmhUo; H$`mU qMVUo; AmerdmX
XoUo: "mo `mcm ~aH$V `oD$ Xo hZV Amde qMVV hmoa Om`mMm.'
- Cnam 99.
AmdImXm {d. AdKS>, AS>MUrMm : "ey amrMm XJm H$aUma. JdV
amZm_`o ~hV. OmJm AmdImXm. amCVmMm BcmO Zmht.' - noX 33.290.
AmdImXUo A{H$. YmVr KoUo; Yra gmoS>Uo : "{ddmgamd A~matV
hmoVo hUyZM {Q>n`mgmaIo _maco Joco Am{U Vo Jo`mda \$mOoZo
AmdImXcm.' - gH$mi 28.10.35.
AmdJ Z. _mem`m nmoQ>mVrc AmVS>o. earamMm ZmOyH$ ^mJ. nw.
1. AhH$ma. 2. H$mT>Ur, ~YZ : "Omo _m`m {M nmcmUdr & AmJm
AdJw Kmcdr &' - amkm 18.1057.
AmdJr r. da~wr.
AmdJUr r.dof; gm|J : "damhmMr KoD$Z AmdJUr & Aeo `oHo$ Y[acr
YaUr & VoWo H$m`t dmZw lrMH$nmUr & C[acm JmodYZy &&' - d
[g.]
315.
AmdJUo A{H$. dmBQ> _mJmcm cmJUo; doN>mMmar, XwamMmar ~ZUo;
~hH$Uo; ~mdMiUo. : "MmoarOmar AZmMa & H$${Z Zmht hUVr Za &
Vgm ZmdoH$ amOoda & Ag`m OmJt AmdJcm &' - _wAm{X
[g. Ad+J_]
16.1161.
AmdJUo g{H$. 1. YmaU H$aUo; AJrH$maUo; AJr AmUUo, KoU;o AdJUr
KoUo : "H$s _mZwfnUm AmdJcm & ^UAm{Z g`cmoH$m EAmo {~hmcm &'
- Xmd 352.
AmdJUo A{H$ - dN>XnUo dmJUo; _mUgmVyZ CR>Uo. [g. Ad+J_]
AmdJUo g{H$. AmQ>monUo.
[g. Amd = AmQ>mon]
AmdJV {d. YmaU Ho$coco : "AmdJVo AmJ {Zdrio' - CJr 76.601.
AmdJim {d. A{YH$ CH$Q>.
AmdJwS>r r. (eoVr, M_H$mar) _moQ>o`m ~cmg _mJo AmoT>`mH$[aVm
H$mg`mg OmoS>cocr dmXr.
AmdJ {H${d. 1. Ama^mnmgyZ AIoan`V; gVV; EH$gmaIm; AIS>;
Z Wm~Vm : "VoWo VrZ {Xdg AmdJ am{Xdg nmCg cmJcm.' - noX
20.198. 2. gd; EHy$U EH$ : "a_`mV OmD$Z dma d JmS>Xr

AmdK

_amR>r eXH$moe & 313

haUmMo Amgnmg C^o amhZ haUo Yamdr, BV{H$`mV haUo AmdJ


[g. Am+AJ]
niyZ Jocr.' - nwUoA^m 3.105.
AmdK {d. nyUnUo; gnyUVm.
AmdKS> Z. gH$Q>.
AmdKS>Uo A{H$. OS> hmoUo, AS>IiUo.
Amd KmcUo {H$. 1. Cgmh; _hdmH$mjm, C^mar YaUo : "H$m_H$mOmV
{Mm KmcyZ Amd Kmcmdm.' - MMXy 101. 2. Amim~mYm H$aUo; `dWm
cmdUo : "MhH$S>o _mUgo ~Q>H$s MmH$a {dIacr hmoVr Vr OmZam`mZt O_m
H$$Z Amd KmVcm.' - EocI
o 4.134. 3. XoImdm H$aUo; Iao cndyZ
Zmhr Vo XmId`mMm `Z H$aUo.
AmdOm (AmkmWu ) `m.
( {^.)
AmdOm- Pm {d. Adc~Z; ^ma; AmoPo. : "V`m _mojmMm AmdPm &
AmnU `m H$dUo cmdrcm &' - ^mE 783; "OrdcJm{g AmdOm
Omcm &' - Xm{d 774.
[g. Adh]
AmdOmd r. 1. `m Am{U Om. `o, Om; nwhm `o Ago gmJUo. 2.
(c.) hocnmQ>m ({H$. H$aUo, _mS>Uo, cmdUo).
AmdPo Z. AmoPo.
AmdQ> nw. cmH$S>mMr amg.
AmdQ>MmdQ> {H${d. \$mOrcnUmMo; ^cVogcVo; Aa~Q>Ma~Q>.
[MmdQ>Mo {.]
AmdQ>Ur r. (^mVmMr) nwhm cmdUr; AmdQ>`mMr {H$`m; XmQ>
Pmcocr amono CnQy>Z XwgarH$S>o cmdUo.
AmdQ>Uo C{H$. noacoco Ym` (~hYm ZmJcr d dar, d{MV EH$m OmVrMo
^mV) CJdyZ Am`mda CnQy>Z ZmJaco`m O{_ZrV H$mS>r H$mS>r AmS>dr
\o$H$Uo (hUOo Vr Ord YaVo).
[g. Am+dQ>]
AmdQ>Uo {H$. CaUo.
AmdQ>im nw. JmgH$moM; CgU. : "CR>dUo VmR>m H$aH$ &$ AmdQ>io Am{U
cMH$ &$' - Xmg 3.6.46.
AmdR> nw. An> AmH$Vr; An> {Mh, ^mJ. ({H$. CR>U,o dR>U)o . (d.>)
AmdR>aUo A{H$. gH$moMUo; CXmg hmoUo : "_mPo _Z AmdR>$Z Joco hmoV.o '
- grnmo 16.
AmdS> r. 1. JmoS>r; gVmof; AmZX; BN>m. 2. rVr; MmJcm ^md;
Mr; ngVr ({H$. R>do Uo, hmoU,o AgUo) : "AmdS>rMr jwYm O`mVr &
V`m{g Mo nmH$ {Znmr &' - _H$ 22.15.
AmdS> nw. VrZ nmQ>`mMo EH$ nmQ>Jo d drg nmQ>`mMm EH$ AmdS>; _moR>m
dm\$m : "_mar ccH$mar & T>oc`m ~cm & Mmcao AmdS> hm ^acm &&'
- H$mHo$ 66.
AmdS> nw. _moR>m eoVmMm EH$ ^mJ.
(d.)>
AmdS> r. ZohmH$fU; amgm`{ZH$ AmH$fU.
AmdS>H$ {d. {XgUmam; gmH$ma.
AmdS>H$ MdS>H$ nhm : AmS>H$MmS>H$

AmdS>m

AmdS>H$` Z. AmdS>rMo, _ZmOmoJo, g_V Agcoco, AmdS>Umao H$m_.


AmdS>JmoS> {d. 1. AmdS>Vm hUyZ JmoS> (XoUJr, ~jrg, godm.)
2. AmdS>`m _mUgmZo Ho$cocr hUyZ JmoS> (MmH$ar, XoUJr).
AmdS>MVwa AmdS>`m Jmo>rV MmVw`, hfmar XmIdUmam; AmdS>`m
Jmo>r OmUUmam.
AmdS>MVwamB r. 1. AmdS>`m Jmo>rV XmIdcoco H$me`.
2. AmdS>c
o Vo H$aUo; doN>mMma; dN>X r dVZ; AmdS>rMr MVwamB.
AmdS>Uo (AmdS>Uo) g{H$. 1. ngV AgUo; MUo; AmZXXm`H$ qH$dm
_ZmOmoJo AgUo. 2. ^mgUo, dmQ>Uo : "Am{U AmdS>oZ H$mB o_cm &
JmoH$w {cMo`mh{ Z &&' - amkm 11.34. (dm.) AmdSy>Z KoUo - Amncr
rVr ~ioM R>odUo; Amn`mcm o_~ H$$Z KoUo.
AmdS>Uo g{H$. 1.{XgUo; dmQ>U;o ^mgUo : "Vmo _Zw`mgm[aIm Var AmdS>o &
nar _Zw`d V`m Z KS>o &' - km 4.100. 2.rVrg nm hmoU.o
AmdS>Uo, AmdmS>Uo g{H$. emM{dYrZVa Tw>JU YwUo; Hw$co YwUo.
(amOm. Jm.)
AmdS>Vm {d. 1.ngVrMm; AmdS>rMm; cmS>H$m; AmZXXm`H$;
gVmofH$maH$. 2.(c.) dmQ>oc Vmo; nm{hOo Vmo; hdm Vmo; ^cVm : "Oo
ho gmYZ Vwhr {Z${nco & Vo AmdS>V`m{h A`m{gco &' - km 6.337.
AmdS>Vr ~m`H$mo r. 1.AmdS>Umar, ngV Agcocr ~m`H$mo.
2.(c.) {~Odam`m qH$dm Xwg`m cZm`m ~m`H$mo~c hUVmV.
AmdS>Vo em Z. 1.EImm dm`mMm (emmXr JWmVrc) g`mcm
Oam gmoS>yZ Amn`m BN>o _mUo qH$dm _Vm_mUo AW cmdUo; AZwH$y c
emmW H$mT>Uo. 2.Amn`m BN>oMm qH$dm Amncr BN>m hmM
H$m`Xm, em; dN>XrnUm; _Zmcm dmQ>oc Vgo H$aUo.
AmdS>ZmdS>, {ZdS>, {VQ>H$mam r. nw. 1.rVr Am{U ArVr; hdo
- ZH$mo AgUo; EH$ Jmo> nm{hOo AgUo, Xwgar ZH$mo AgUo. 2.(c.)
{df_~wr; oV; g_VoMm A^md.
AmdS>{ZdS> r. _H$agH$ mVr`m {Xder gwdm{gZr p`mZr H$amd`mMm
EH$ {dYr. `m {Xder EImm gw d m{gZrg ~mo c mdy Z {V`m
AmdS>r_mUo {Vcm Mmoir {edyZ XoVmV.
AmdS>^yV {d. AmdS>Vo Pmcoco; AmdS>coco; {` Pmcoco; g_V
Agcoco.
AmdS>dUr Z. Amamo`mgmR>r ZmZmH$[aVm qc~mMr nmZo dJao Q>mHy$Z
Vmndcoco nmUr.
AmdS>gmdS> r. 1. _mUgo, ~c, ZmJa B. EH$_oH$m`m Cn`moJmgmR>r
EH$_oH$mg Xo`mKo`mMr eoVH$`mMr nVr. 2. EH$_oH$mg Ho$cocr
_XV; _XVrMr AXcm~Xc.
AmdS>i {d. 1. `pH${MV; WmoS>m; An. 2. gmH$ma; `.
AmdS>m {d. EdT>m : "AmdS>m {Zamon _Zm J gmJ Omo ~mnmc _Zm.' Ehmoam 5.78.
AmdS>m {d. AmdS>Vm; cmS>H$m.

AmdS>m XodS>m

314 & _amR>r eXH$moe

AmdS>m XodS>m {d. AmS>dm{VS>dm; dmH$S>m{VH$S>m; A{`; gVmnXm`H$;


An_mZH$maH$ (_Zw`, ^mfU, H$` B.).
AmdS>r r. AmdS>; rVr; ngVr. nhm : AmdS> : "VwH$m hUo Hw$S>r &
Oodr mUmMr AmdS>r &' - VwH$m
AmdS>r JmoS>r AmdS>ZmdS>.
AmdSy>Z KoUo {d. Xwg`m`m o_mcm qH$dm cmo^mcm nm hmoD$ Aem
arVrZo dmJUo.
AmdS>o {d. dmQ>co Vo; ^cVo; ^cVogcVo : "hUm{Z Amnwcmco`m {hVmMo{Z
cmo^o & _O AmdS>o Vmo{h ^V Pm|~o &' - km 7.119.
AmdT>-T>o {H${d. BVH$m; EdT>m; `odT>m.(Im.)
AmdT>m {d. EdT>m : "AmdT>m Jwhm _m\$ H$a' - Ogm 134.
AmdU Z. 1. JmS>r`m MmH$m`m ^moH$mV KmVcoco cmoIS>r dVwimH$ma
doT>o qH$dm _m`Ur. {h`m_`o JmS>rMm H$Um {\$aV AgVmo. 2. (`A.)
{\$aUm`m XmS>m`m Imcr-da AgUmam ^mJ, Imo~U. KfUmZo
[g. Am+dV]
hmoUmar PrO H$_r H$aUo hm Cn`moJ AgVmo.
AmdU AmdU Z. 1. ^mVmMo C^o eoV; amono. (H$m|.) 2. dmJr, ZmMUr,
dar, {_aMr `mMo Xwg`m {R>H$mUr cmd`mH$[aVm V`ma Ho$coco amon;
Zmai, nmo\$ir `mMo amon. 3. W_ amono cmdVmV Vr O_rZ; ~r no$Z
amono V`ma H$aVmV Vr O_rZ. 4. ^mVmMr amono n{h`m {R>H$mUmhZ
CnQy>Z `m Xwg`m O{_ZrV cmdVmV Vr O_rZ. 5. (gm_m`V:
H$mhr mVmV) Ym`, ^mOrnmcm `mMr amono cmdVmV Vr O_rZ;
AmdUrMr O_rZ.
(H$mo.)[g. Am+dn]
AmdUm {d. {eim-ir-io.(Hw$.)
AmdUr r. 1. cmdUr; ImMamVrc ^mVmMo amon CnQy>Z XwgarH$S>o
cmdUo. 2. ^mVmMr amono V`ma H$aVmV Vr O_rZ. 3. ^mVmMo amon
CnQy>Z `m O{_ZrV cmdVmV Aer O_rZ.
AmdUy Z. 1. AmdUrgmR>r H$mT>cocr amono cmd`mH$[aVm V`ma Ho$cocr
O_rZ; AmdUr H$amdr cmJVo Vr (O_rZ, eoV). 2. nwhm cmdUr
Ho$cocr AmdUmVrc ^mVmMr amono dJao; AmdUr H$$Z Pmcoco ^mV.
(H$mo.)
AmdUo C{H$. AmdU CnQy>Z XwgarH$S>o cmdUo; ^mV, ZmJcr, {_aMr,
dmJr dJao`m amonmMr Xwg`m OmJoV cmdUr H$aUo; AmdUmVyZ
H$mT>cocr amono AmdUyV cmdUo.
(H$mo.)
AmdUo {H$. CJdUo, {nH$Uo.: "no[aOo ZwgYr qhgm & VoW Amdc H$m`
Aqhgm &' - km 13.223.
AmdUo A{H$. OodU Pm`mda hmV d Vm|S> YwU;o AmMdUo. [g. AmM_Z]
AmdUo A{H$. g_m{d> hmoUo; gm_mdUo; _mdUo : "gH$cH$aVimV {jVr
Amdcr &' - cm 117.
AmdUmo nw. nIm. (Hw$.)
[g. `OZ]
AmdVH$ar nw. AmV MmcdUmam eoVH$ar : "AmdVH$`m XmXm ZH$mo _m$
~cmcm.' - Ehmoam 33.
AmdVU Z. {Z_U; ~mocmdUo.
[g. Am_U]
AmdVUo {H$. 1. ~mocmdUo; Am_Uo. "Jmo_m`wJYnc- ^wH$n[admam

Amda

_`ycm{J AmdVUo & {XYct Hw$g`mZt ...' - _moH$U 8.4.


2. A{^_U H$aUo : "_c{doMm A`mg & AmdVy{Z Mm{ccm
MS>re & hm hm hUVm ZmJnme & Km{Vcm `m{g &&' - H$Wm
3.10.163. 3. ^mo O Zmg ~mo c mdUo : "^mo O Zm Amd { Vcm
ghn[admat &' - _wAm{X 40.72.
AmdV`m nw. gmWr`m amoJmMo _yi emoYyZ `mda Cnm` gmJUmao EH$
H$maMo ^JV : "^JVm_`o "_w{I`m', "nmZ\$moS>m', ... "AmdV`m'
Ago AZoH$ H$ma AmT>iVmV.' - Am 7.
AmdVmgdXm nw. (`mnmar) dm`mMm g>m; ^{d`H$mir hmoUm`m
XodKodrMm H$ama.
Amd{VH$m` r. JVr; pWVr; {deofoH$$Z dmBQ> JVr, Xw:pWVr,
XwXem.
(Jmo.)
AmdVr, AmdWr r. 1. AmhVr. 2. (c.) Zme. [g. Amh{V]
AmdVrH$ Z.Zme; ZwH$gmZ.
(Jmo.)
AmdVrH$ _man {H$. ZwH$gmZ H$aUo.
AmdVr^mo d Vr {H $ {d. g^mo d Vr; Amgnmg; AmOy ~ mOy g ;
Odinmg : "AmdVr^modVt Aer {H$c{~c H$ cmJct hUOo
{Odmcm Jmadm`mda MmX`mV nS>`mgmaIo dmQ>Vo.' -^m 13.
[g. AmdV+^{_V]
AmdWUo {H$. dmV nwT>o H$aUo.
AmdXm r. Am`w`_`mXm : "_`wcmoH$t _Zw`_`mXm & eVdf} Or
JmoqdXm & Vo A{VH$_mo{Z AmdXm & A{YH$ _wHw$Xm nMdrg Omhct &'
[g. Am`wXm`]
- E^m 6.254.
AmdXmZm nw. nhm : AdYUm
AmdXwY Z. 1. {~Z nm`mMo XyY. 2. Z Vmncoco-H$o {Zago XyY.(d.)
AmdY nw. AdYr; _wXV; H$mc : "Am_M| n Vwhmg nmohmoM`mda Mma
{Xdg AmdY H$$Z Mma {Xdgm_`o Am_Mo gaOm_, Jcm dJao ..
[g. Ad{Y]
H$amdo.' - _Bgm 5.58.
AmdYmVw nw. hrZ VrMm YmVw.
AmdYr r. doc; cVm : "MXZmMr Amd{Y Hw$dmar & ~mUo H$m{ncr amho
dar`mdar & Vgr Vo amOHw$_ar & Xodm{M`m AdWm &' - d 344.
AmdZmo {d. Z ^mOcocm; H$Mm.
(Hw$.)
Amd^mfr r. (.) Xwma; XwQ> ~moc : "O_mZm Amcm C\$amQ>m & gwZ
gmgycm cmdr ~>m & .. coH$ ~mnmet cmdr Amd^mfr &' - A\$cm
[g. Ad^mfr]
68.
Amd` r. 1. AmB; _mVm. 2. AmdB; Jn; ^w_H$m. (Jmo.) [H$m. Adm]
Amd` ~mnw` nw. AmB~mn.
Amd`oim nw. Amdim : "Hw$Ur gm{S>cm Amd`oim' - Ogm 648.
Amda nw. r. 1. AmQ>mon; AmQ>moH$m; AmQ>mo`mV AmUUo; AmQ>monVo
KoUo; WmoS>`mV AmUUo; Jmoim H$aUo; ~X H$aUo; gnw>mV AmUUo.
2. {Z`U; Vm~m; dMH$; {ZJh; A_c. 3. `dWm; H$ma^ma;
nmhUr; YXm Mmc{d`mMo H$me`; CaH$. [g. Am+d] (dm.)
Amda KmcUo -(dmQ>oc Vgo dmJUm`mcm) Vm`mV AmUUo.

AmdaAmQ>mon

_amR>r eXH$moe & 315

AmdaAmQ>mon nw. gH$moM, `dhma ~X H$aUo.


r. CaH$.
AmdaH$ {d. AmdaUmam; doT>Umam; ~mYUmam; g`_ H$aUmam; AQ>H$
H$aUmam; Vm~m R>do Umam; Amim KmcUmam; AmdaU KmcUmam : "Amhmo
^VrMo ~i Wmoa Amho Xodam`m AmdaH$ &$' - Xm{d 279.
Z. (Ord.) 1. Xwg`m Ad`dm^modVr doT>yZ amhUmam ^mJ. CXm. H$Xi,
Ho$i `m`m XoR>mMm Vi^mJ. 2. nmZm`m Vimer nm`mMo AJa XoR>mMo
AWdm nUVcmMo ImoS>m^modVr Agcoco AmdaU. CXm. JdV.
AmdaV Z. aVr Amd; aVmMr hJdU; Am_me.
[g. Am_]
AmdaOm nhm : AdaOm
AmdaU Z. 1. AmdaUo; AmQ>mon; Amda`mMm `mnma. 2. do>Z;
AmN>mXZ; doT>m; PmH$U; ajU gmYZ (H$R>S>m, Hw$nU, dB,
PmH$U, nw>m, noQ>r, nS>Xm, PJm B.) 3. doT>Umar, ~mYcocr dVy.
4. AmN> m XZmdWm; mdaUmdWm; g a jUmdWm : "_O
AZmdaUm mdaU & ^y f UmVrVm{g ^y f U &' - km 9.162.
5. Vm~m; {Z`_Z; A_c; `dWm; A{YH$ma; AmQ>mon; CaH$.
6. ^mnX ew {Vr`o`m amr ~m`H$mMo AmH$R> ^moOZ- ImUo\$ami (H$maU Xwg`m {Xder h[aVm{cHo$Mm Cndmg H$mhr Z ImVm
H$amd`mMm AgVmo . ) 7. (Vd.) Mw H $s`m H$nZo `m Xmo Z
H$maUmnH$s (AmdaU d {djon) EH$; AmN>mXZ; cn{dUo.
8. H$nS>o : "Amnwco AmdaU Ho$co... ZJam_`o {^jm H$$ cmJco.'
- crM 4.42. 9. (`A.) AmVrc (dVycm) ~X H$aUmam
gajUm_H$ gmJmS>m. 10. (H$fr.) O{_ZrVrc Amocmdm H$_r
hmoD$ Z`o hUyZ {nH$m`m XmoZ Amoir_`o nmcm nmMmoim qH$dm
[g.]
CgmMr dmicocr nmZo ngaUo.
AmdaU XodVm r. 1. _w` XodVo`m ^modVmc`m AdmVa XodVm. Ogo:AZVm`m ^modVr AgUmao A>{Xnmc. 2. (c.) amOm`m ^modVmcMo
_r, Iwf_H$ao; _moR>m _mUgm`m ^modVmcMm n[adma. [g.]
AmdaU{Zjon nw. (^yem.) Imc`m IS>H$mZm PmH$Umam, AmN>mXUmam
Wa.
AmdaUnrH$ Z. (^y.) H$S>H$ {hdm`mV \$i~mJmMo gajU hmdo
hUyZ O_rZ PmH$Umao d hdoVrc Zm`Q>moOZ dm`y _w`m`m JmR>rV
~{YV H$aUmao Xw`_ nrH$.
AmdaUnyOm r. _w` XodVo`m ^modVr Agco`m XodVmMr nyOm;
AZVMVwXerg AZVm`m A>{XnmcmMr nyOm : "H$U na_m_m
_`_yVu & AmdaUnyOm `mXdnVr &' -Ed 14.100. [g.]
AmdaUdmiy r. (^yem.) Imc`m Vamda AmdaUmgmaIr ngacocr
dmiy ({VMm Wa).
AmdaUepV-Vr r. 1. AmQ>mno `mMr, {Z`_Z H$a`mMr, Vm`mV
R>do `mMr eVr. nhm : Amda eVr. 2. _m`m; dVy`m I`m
[g.]
JwUmMo AmN>mXZ H$a`mMr eVr; _moh; A{dm.
AmdaUo C{H$. 1. EH$ H$aUo; JwS>miUo; AmQ>monUo; WmoS>`m OmJoV
AmUUo; Jmoim H$aUo; gn{dUo (dVy, H$m_o, BVa Jmo>r B.) . AmQ>nVo

AmdU

KoUo : "Or VmBgm~! nU AmnwZ Oam AmdaV `m.' - MJhU


41. 2. (c.) _mKma KoUo; naV KoUo : "gmX H$aUo _Zt O[a
Zgoc ho Amdam &' - Ho$H$m 14. 3. d{hdmQ>Uo; `dWm nmhUo;
Xo I ao I H$aUo ; A _ c~OmdUr H$aUo . 4. PmH$Uo ; do T > U o ;
AmN>mXUo; JwS>miUo; `mnUo; `mnyZ AgUo : "hUm{Z Amhr
V`mVo & hUmo gd AmBH$Vo & Ed Oo gdmVo & Amd${Z Ago &&'
-km 13.882. 5. Vm~m Mmc{dUo; {Z`_Z H$aUo; AQ>H$md H$aUo;
hH$_VrV R>odUo : "VoUo Vo Amd[aOo & ^r_mVqi am{hOo &' - amkm
1.123. 6. Amn`mH$S>o KoUo; gm^mi H$aUo; dmT>{dUo (AZmW
_wcmMm dJao). 7. ajU H$aUo; _XV H$aUo; Aml` XoUo; AmN>mXZ
[g. Am+d]
KmcUo.
AmdaUo Z. h[aVm{cH$m nyOo`m AmX`m amr (^m ew. 2) H$amd`mMm
\$ami.
AmdaUo Z. (gmoZmar H$m_) ^mS>mg ngaQ> AmH$ma Xo`mgmR>r Cn`moJmV
AmUmd`mMr hmVmoS>r.
AmdaV {d. AmQ>mo`mV `oUo : "C{S>XmMr Iir AmdaV Amcr AmhoV.'
- JmdahmQ>r 99.
AmdaVm {d. AdmVd; {ZH$maU.
AmdaXm {d. 1. Am`mV _mc. 2. (H$Yr H$Yr) AmdH$.
[\$m.]
r. Am`wXm`.
AmdaXm O_m r. Am`mV OH$mVrMo Cn.
AmdaXoImZm nw. Am`mV{Z`mV; `mdarc OH$mV.
[\$m.]
AmdaepV-Vr H$m_mMm CaH$.
Amdagmda, AmdamAda r. ~mYm~mY; Jmoim H$aUo; AmQ>monUo;
PmH$mnmH$.
Amdam~mdam H$m~am~mdam.
Amd[ad Z. ^jUmH$[aVm nwadR>m; _oOdmZr : "V VwAm Amd[ad Ho$cr &
X`w_mgmMr &' - {ed 445.
Amdar {d. AmdaUmam; XoIaoI H$aUmam; H$ma^mar; `dWmnH$ : "O`m
mUmMo Kar & AJo am~Vr ^mD$ Mmar & Am{U _Zm Eogm Amdar &
Hw$idmStH$ &$' - km 13.28.
AmdarV r. ({d.) nhm : AdarV : "AmYr _gr cmdcrg rV &
nwT>o dm Ho$crg AmdarV' - hmocm 144.
Amdam nw AmigwmgmaIo EH$ Ym`; Mdir; H$S>do dmc. nhm : Adam
(Jmo.)
[H$m. Adar]
AmdOUo g{H$. Q>mH$Uo; `mJ H$aUo; gmoS>Uo : "JS>r hUVr OJOrdZm &
H$m Amd{Ocr `_wZm & H$mo`m {dMmao _YwgyXZm & H$mon Y[acm
[Am+dO]
{VOdar &' - h[a 10.82.
AmdOm nw. {heo~ dhr. AdaOm : "H$sXu Zmd{Zerdma nHo$ AmdO}
nhmdo.' - Eocog 4.1433.
AmdOyZ {H${d. AJ`nydH$.
AmdOyZ gmJUo {H$. AmJhmZo gmJUo; _wm_ gmJUo; ~OmdUo.
AmdU nw. g_w : "{VKm AmYma AmdUm}XH$mMm' - Xmg 13.4.18.

AmdV

316 & _amR>r eXH$moe

AmdV nw. 1. MH$mH$ma ^_UJVr; \o$am; diU. 2. nm`mMm ^modam : "Oo


ofm`m AmdVv XmQ>V & _gamMo digo nS>V & _mqO _Xm{X VinV &
_hm_rZ &' - km 7.72. 3. MH$dmV; dmdQ>i; Vw\$mZ : "g_W]
gOZXwJu ndV AmdV nmhUo &' - g 9.15. "gy` {dfwddmm`m
Cmaog AgVm emV Xoe Cmaog `oD$Z VoWo `mnmar dmao g_moamg_moa
`oVmV, c~{H$aUmZr O_rZ \$ma VmnVo hUyZ `mg Omoa `oVmo, `mMo
MH$ ~ZyZ Vo JaJa {\$$ cmJVo, ho MH$ da AmH$memV OmD$Z
{V`mnmar dm`m~amo~a YwdmH$S>o OmVo `mg AmdV Ago hUVmV.'
-g{>kmZ 73. 4. nm`mVrc ^mod`m`m AmH$Vr_mUo AJmdarc
Ho$gmMr aMZm, AmH$Vr ({deofV: KmoS>m`m AJmdarc). CXm.
OKmdV; OmZwdV. 5. _ZmV EH$ gmaIo KmoiUo; {dMma. 6. doT>m
(goZoMm) : "g^modVm g`mMm AmdV nmhZ _`o H$m|S>cm AgVm,
`mg gmoSy>Z {ZKmco.' - Eocog 843. 7. AZW : "Am`mZo Eogm
AmdV _m{S>cm Amho.' - noX 30.147. 8. hmcMmc; ga:
"{_lrH$moQ>o d H$cKQ>Jr `oWrc gYmZo Amcr AmhoV naVw eyMm
AmdV Amho hUmoZ Ad_mZ Amho.' - Eocog 4103. 9. JXuMr
qH$dm XmQ>rMr OmJm. 10. (d.) gwdU_{jH$m. 11. {dViUo.
12. ggma. 13. aZ{deof. 14. {Z{X`mg. 15. ge`.
16. qMVZ.
Z. (Am`w.) {^dBdarc EH$ __WmZ.
[g.]
{d. nwhm nwhm `oUmam.
AmdV (H$aU) Z. (Z`) COdm nm` Hw${MV H$$Z nwT>o ngaUo, Ago
AZoH$dma H$aUo, COdm hmV AmHw${MV H$$Z nwT>o ngaUo d nwhm
[g.]
AmHw${MV H$aUo, S>mdm hmV djWimda R>odUo.
AmdVH$s r. (Am`w.) _moVrq~XyVrc EH$ {>Xmof. `mV >r (~mhcr)
[g.]
^mod`mgmaIr MMc, Vm~yg d H$mir hmoVo.
AmdV{Mh Z. (gmg.) EImm H$cmH$VrV dmadma `oUmam eX, dm`
[g.]
`moJ, {V_m qH$dm H$Wmgy.
AmdVUo g{H$. 1. AmdVZ H$aUo; KmoH$Uo : "`oam Vmo H$s Zm__ &
AmdVdUo n{d &' -km 16.104. 2. {\$$Z `oUo. 3. daModa
[g. AmdVZ]
hUUo. 4. naV naV H$aUo.
AmdV Xeme (J.) `dhmar AnyUmH$mg XememMo $n XoVmZm H$Yr
H$Yr ^mJ ~amo~a gwQ>V Zmhr d ^mJmH$mamV VoM VoM AH$ nwhm nwhm
`oVmV. CXm. 9590 = 1.05555 B. Aem OmVr`m Xememg
AmdVXeme hUVmV. {\$$Z {\$$Z `oUmam Omo ^mJ `mg AmdV
Xoe hUVmV.
AmdVYHo$ nwhm nwhm ~gUmao YHo$. "Oam doJ`m H$maUm_wio
AmdVYHo$ d AmdVchar {Z_mU hmoVmV.' - {Z^m n> 8
AmdVchar nwhm nwhm CR>Um`m cmQ>m. "`m {R>H$mUr ^yH$nm`m
AmdVchar {Z_mU hmoVmV.' - {Z^m n> 8
AmdVZ Z. 1. {\$aUo; ^modVmcr {\$aUo, {\$adUo; T>diUo. 2. nwhm
nwhm hUUo; Amdmr; gWm; nmR>; nmam`U (Ym{_H$ JW, Vmo,
m`m` B.H$mMo) : "{Z` Xhm gh AmdVZo nyU & jmoUr nmim

AmdcUo

H$ar gV{XZ &' -{edcrcm_V 11.119. 3. A`mg H$aUo; gd`


H$aUo; nR>U H$aUo. 4. EImmH$S>o diUo, {\$aUo, `oUo. 5. (gJrV.)
H$moU`mhr EH$m VmcmMm gnyU _mm g_yh. 6. KwgiUo. 7. Ym`
MmiUo. 8. AZoH$ YmVy EH$ H$T>{dUo. 9. dJmi H$aUo.
[g.]
10. _`mhmZVa N>m`oZo CcQ>Uo.
AmdVZm r. (_mZg.) A{e{jV dVZH$mamVrc EH$ H$ma; Imc`m
nmVirMo mUr {d{e> {H$`m H$aVmV. CXm. nVJ {X`mda PS>n
[g.]
KmcVmo.
AmdVZr r.1. gmoZo B. YmVy AmQ>{d`mMo ^mS>o, _yg. 2.nir.[g.]
AmdV {Vd{Z-Zr nw . (g J rV.) nw hm nw hm Eo H y $ `o U mam
{VdZr : "{Za{Zam`m AVamdarc g_mVa AS>W`mda d{Z
[g.]
AmdV{Vd{Z Cn hmoVmo.' - daem 35.
AmdVXoe nw. AmdVXememVrc nwhm nwhm `oUmam ^mJ.
AmdV gmaUr nhm : AmdVu H$mo>H$
[g.]
Amd{VH$ {d. {d{e> H$mcmdYrZo nwZ: nwhm `oUmam.
Amd{VV (OKm) r. (Z`) S>mdm nm` CO`m nm`md$Z CO`m
~mOyg d COdm nm` S>m`m nm`md$Z S>m`m ~mOyg ZoD$Z R>odcm
hUOo OKmMo EH$ dpVH$ ~ZVo, Vr pWVr. {dXyfH$mMo MmcUo
[g.]
XmId`mMo doir hm A{^Z` H$aVmV.
Amd{VVm r. (^m.) EImXr Jmo> {Z`_mZo nwhm nwhm KS>`mMr pWVr,
[g.]
AdWm.
AmdVu {d. R>amdrH$ H$mcmZVa nwZ:nwhm `oUmam. CXm. AmdVu IM,
dmao B.; (d.) {df_da, _co[a`m `mgmaIo nwhm CcQ>Umao XwIUo.
AmdVu H$mo>H$ (agm.) amgm`{ZH$ _yc`mMr H$mo>H$$nmV Ho$cocr
[g.]
_mS>Ur.
AmdVu R>od r. R>amdrH$ aH$_ Xa_hm qH$dm R>amdrH$ _wXVrZo ~Ho$V
R>odUo. hr aH$_ {d{eQ> H$mcmdYrZVa g`mO naV {_iVo.
AmdXm nw. Or{dV; Am`w`.
[g. Am`wXm`Mm An.]
AmdYH$ {d. dmT>dUmam; ^a KmcUmam.
[g.]
AmdYZ Z. dmT>; dr; ^a.
[g.]
Amd{YV H$aUo g{H$. ^a KmcUo; dr H$aUo; dmT>dUo.
AmdfU Z. dfmd : "gH$Wo`m AmdfUr & ^${Z A_VqgYwMo nmUr'
- _wAm{X 1.104.
AmdfmV {H${d. g~Y dfmV; C`m dfmV; df^a; gmc^a.
[g. Am+df+AV]
Amdc {d. W_ XOmMm; n{hcm; nhm : Adc : "H$moUo _hmcr Jr
O_rZ & `m`m{h VrZ Vr {ZdSy>Z & n{hcr Amdc hUyZ & MmJcr
`mhZ BVa' - n_mf|Xw.
Amdc nw. dc, Mwcr`m _w` ^mJmVyZ Omo Omi Mwcr`m ~mOy`m
^mJmV OmVmo Vmo ^mJ : "Amdcmda XwYmMo IaH$Q>o _S>Ho$ Km|JV nS>co
Amho.' - \w$gdm 8.251.
AmdcUo C{H$. 1. dh{dUo; dho _maUo; Zmd Mmc{dUo : "Oo Amd{cVm
^md~io & VmoS>r H$_mH$_Hy$aOio &' - E^m 2.315. 2. AmdiUo;

Amdcm-AmdcH$ar

_amR>r eXH$moe & 317

K> YaUo : "dm`m {M _mZ nrcr & AmRy>B> {h`o Amdcr &' - amkm
[g. Am+dc]
6.77.
Amdcm-AmdcH$ar nw. 1. dho _maUmam; Zmd dh{dUmam; dhoH$ar;
Amd`m : "_J S>mho t _hm{demir & ~mi cmo{Q>cmgo Oir & n[a Y[acm
dU Amdcr & {dUwMo{Z YmHo$ &$' -H$Wm 7.7.20. 2. (c.)
H$UYma; gyYma; _mJXeH$ : "CgVr nwgVr Zo `wVrZo g_Om{dVr
am`mMo Amdco ZmZm &' - Jmnmo 83. 3. nwf. [g. Am+dc]
Amdcr r. 1. nVr; Amoi; amJ; nJV. gm_m. eX - amo_mdcr,
aZmdcr, nmdcr B. 2. EH$mdcr; EH$m gamMr _mi;
hma : "EH$md{cEMr H$m{T>cr & Xmoar Ogr &&' -amkm 13.529.
[g.] (dm.) Amdcrg hmoUo - ma^ hmoUo : "`oH$ gmaH$a H$Sy> `mg
nmcdU Z Mmcdo hUyZ ZmVdmg {XYco Vn mgyZ dm (d{m) Amdcrg
Omcr.' - nmjkmBI 1.19. 3. Amdim.
Amdcr nmodcr {d. AdVr ^modVr : "_mqh^Q> .. lr ^wMo godmXm`
H$[aVr: VoW Amdcr nmodcr AgVr' - B 7.2.
Amdco Z. dho : "cmdy{Z {ddoH$mMo Amdco & Vmo{S>Vr H$_mH$_mMr Oio &'
-E^m 20.178.
AmdcoH$ar nw. dho _maUmam.
Amd`m nw. 1. nhm : Amdcm 2. eoVrdmS>r`m gd H$m_mMr XodKod
R>odyZ Vo H$m_ `dpWV Mmc{dUmam _Zw`; H$UYma.
Amder r. nyda m : "H$mi Z hUo hmQ> KmQ &> Z hUo Amder nhmQ &>'
- E^m 10.424.
Amder r. AmB; AmBg : "hoZV H$$Z hoM YV[a AmderMr MmH$ar
H$a.' - _gmn 2.369. (Jmo. H$mo.)
AmderMmo Kd nw. (AneX) AmBMm Zdam.(hoQ>.)
Amdew {d. ZrQ>; ~mYogyX; _mUera; AmH$maew.
Amd`H$ I{ZOo Z. (^y.) ApZO IS>H$mMo Zmd d H$ma {ZpMV
H$a`m`m >rZo `m I{ZOmMm {dMma Amd`H$ R>aVmo Vr I{ZOo.
Amd`H$Vm r. Oar. (AW.) JaOm.
Amdg r. AmB.
Amdg Z. 1. dmK, qgh B`mXr qh ney Jm`, harU dJa|Zm _m$Z
`mMo WmoS>o _mg ImD$Z Xwg`m {XdgmgmR>r H$mhr amIyZ R>odVmV Vo.
[g. Am{_f]
2. Am{_f; Ji dJaog nrR> cmdVmV Vo.
Amdg` nw. 1. ApZhmo`m`m nMmZrnH$s EH$. nhm : nMmZr
2. JmZr : "Amdg`mpZhdZ & Jwdmgar Ad{V`o O_{XZ &' [g.]
dm{X 10.3.20.
Amdg[a`m nw. doi gmJUmam godH$.
AmdgdmH$S>o {d. doS>odmH$S>o.
Amdgm nw. VmnwaVo ~mYcoco Ka; PmonS>r; Imon; ImonS>r; _mS>d; coJ
B. gmWrMo amoJ JmdmV ~imd`mg Jmdm~mhoa VmnwaVr ~mYcocr
PmonS>r : "nmT>anoer ~mU, JwOa, gmoZma, H$mgma dJao _S>ir
Jmdm~mhoa AmdemV qH$dm eoVmV`m nS>irV dJao amh`mg Jocr.'
[g. Am+dmg]
-gwXo 201. 2. A_mdm`m.

Amdir

AmdgmdaMm dmK nw. 1. Amdg (nyd{Xder amIyZ R>odcoco _mg)


Im`mg AmdoemZo OmUmam dmK. 2. (c.) {MaH$mc BpN>V dVyMm
Cn^moJ Ko`mg dm Pmcocm; VmnQ>; A{Yam; amJrQ>; Ohmc.
Amd{gH$ {d. AJ`; AJ`mMo; Amd`H$ : "n[a Amd{gH$ nmS>dm &
Eogm R>mAmo OmoS>mdm &' -km 6.179.
AmdVm {d. AdmVd; {dZmH$maU : "Amhr AmdVm ^wccmo Vw`m
[g. AdmVd]
`moJo &' - Xm{d 776.
Amdda nw. doi; Adga : "{ddm{_mMm AVar & H$moY VH$mi doe
H$ar & _J CR>Vm Vo Amddar & d{e>o ~g{dcm &' - dogrd 1.49.
[AdgaMm An.]
Amdh {d. AmUVm; ZoVm; KS>{dVm; dmhZ AmUUmam; gnmXZ H$aUmam.
gm_m. eX - JwUmdh, gwImdh, Xw:Imdh, gH$Q>mdh, {hVmdh,
[g.]
emoH$mdh, ^`mdh, hfmdh, H$`mUmdh B.
Amdi {d. 1. K>; H$aH$Mcoc;o Xm~coc;o AS>Mcocm (^mV B.).
AmdiH$Q>r-R>r, AmdiH$mR>r r. dmicoco Amdio; gwH$dyZ R>odcoco
[g. Am_cH$+H$m>]
Amd`mMo VwH$S>o.
AmdiUo A{H$. 1. AmH$gUo; AmHw${MV hmoUo; AmIyS> hmoUo. 2. T>
hmoUo; K> hmoUo; Imcr ~gUo ({MIcmV ~mYcocr B_maV, {Mm
ZjmVrc nmdgmZo {^Ococr O_rZ). 3. J ~gUo; AmdiUo
(XmV, {haS>m). 4. ^$Z `oU;o XmQ>U;o agaerV, ^aXma hmoUo (doido a
nS>co`m nmdgm_wio `oUmao nrH$). 5. c> hmoUo; AJ ^$Z `oUo;
Jw~Jw~rV hmoUo. (amoS> OZmdamg MmJco Im {_im`m_wio OZmda,
J[a~rMr pWVr gwYma`m_wio _mUyg). darc H$mhr {R>H$mUr
[g. Ad+Am+dcZ]
gH$_H$hr Cn`moJ H$aVmV.
AmdiUo C{H$. 1. K> ~mYUo-H$aUo; AmdiUo; _O~yV ~gdUo;
VmR> AmoT>Uo. 2. J Xm~Uo; OmoamZo nH$S>Uo. 3. aJS>Uo; Xm~Uo;
MwaUo (Ad`d); YwUo : "Oit Amdir d_moir' - Ja 58.
4. AmdiyZ YaUo; K> {_Q>Uo (_yR>). 5. cw~mS>Uo; ~iH$mdUo;
O~aXVrZo Vm~m KoUo; {hgH$mdyZ KoUo; H$m~rO H$aUo. 6. \$mOoMm
`yh aMyZ V`ma hmoUo : "{VH$S>o _moJc Amnco Vimda V`ma hmoD$Z
O_mdgwm AmdiyZ C^m am{hcm.' - ^m~ 144. 7. Am{cJUo;
{_R> r _maUo : "dm X`t d^w O t Y${Z Amd{icm &' [g. Am+dc]
^V_`yaHo$H$m 28.
Amdiga qH${MV ~marH$; {H$S>{H$S>rV; AX; qMMmoio.
Amdigam {d. Amd`mgmaIm; IS>o Agcocm.
nw. JYH$mMm EH$ H$ma; IS>mJYH$.
Amdim nw. \$c{deof; EH$ Am~Q> VwaQ> \$i. (dm.) Amdim XoD$Z
H$mohim H$mT>Uo - jw dVy`m _mo~X`mV nwH$i KoUo.
AmdimOmdim {d. Owio.
[g. `wJwc]
Amdir r. Amd`mMo PmS>; `mMo XmoZ H$ma AmhoV - EH$ am`Amdir
[g. Am_cH$s]
d Xwgar H$UAmdir.
Amdir Amoi; nVr : "ZmdirMr H$Wm & AmBH$m| Ymdcm &'- km
15.427.

Amdir ^moOZ

318 & _amR>r eXH$moe

Amdir ^moOZ Z. H$m{VH$ ew MVwXerg H$UAdir`m PmS>mImcr


XodVm g_mamYZo{Z{_m Ho$coco OodU.
Amdio Omdio, AmdirOmdir nw. r. Z. Owir ^mdS>o.
Amd`mMr g_B r. {O`m _Y`m XmS>mMo doT>o Amd`m_mUo
dmQ>moio J|XoXma AgVmV, Aer g_B.
AmdOUo, AmdOo nhm : AmdUo, AmdUr : "_mPo AmdO| (^mVmMr
cmdUr) Cm hmoUma Amho.'
AmdQ>Z Z. dmQ>n, {dVaU.
AmdT>m nw. _wImVrc jUmojUr {Jimdm cmJUmam d (ag).
AmdT>oH$ar nw. JmdT>oH$`m`m CcQ>. amhUo EH$m JmdmV, naVw eoV
H$aVmo Xwg`m JmdmV Agm _mUyg.
AmdVUo {H$. 1. nhm : AdVUo : "Vo gdgmaXw:Im{g AdVUo &
AmoJ[aco Jm &&' - amkm 9.436. 2. ^moOZmgmR>r Ho$coco Am_U.
3. ~mocmdUo; {Z_Uo.
AmdVa {d. nhm : AdmVa : "AmYtM nwUo JwcOma, Vem_{Y Anyd
~gcm Am{XVdma & `mV H$U lr_V AmdVa g_V `mXd n[adma &'
- Eonmo 200.
AmdVr {d. AdVr ZJamg~Yr.
r. EH$ ^mfm. hr _hmam>r d emagoZr `mMo {_lU Amho. [g.]
AmdXm {H${d. `Xm; `mdfu; "Vwhr AmdXmMr _cV ~wS>{dcr Var
nwadoc.' -^m~ 44.
Amdm nw. 1. Hw$^mamMr ^>r. 2. ^mOm``m qH$dm ^mOco`m _S>`mMr
amg : "Amdm ^mO{c`mda & KoD${Z OmB gda &' - ^m{d 9.170.
[H$m. Am{d=^>r] (dm.) Amdm cwQ>Uo - ^mOco`m _S>`mMr
amg H$$Z {VMo nMmonMmao nyOZ H$$Z gwdmqgZrH$Sy>Z cwQ>{dUo. Amdm
CVaUo - 1. _S>`mMr ^>r ZrQ> ^mOyZ {ZKUo. 2. dV:Mr gd
_wco OJyZ mT> Xeog `oUo. 3. Cnm` g\$c hmoUo.
Amdm nw. Amo`m ^mVmMr _yR>.
Amdm r. 1. ~mB : "Agcr Vadma ~hmXwa Amdm Am_mgZr gm\$
~m`Hy$ ZH$mo.' - ~m` 2.3. 2. amI; ajm; 3. R>odcocr r; aS>r;
[g. A~m, H$m. Adm]
do`m; `{^Mmar r.
Amdm nw. 1. Am`UmVyZ H$mTy>Z AmdUyV cmd`mgmR>r CnQ>cocr _yR>^a
^mVmMr amono, amonmMm nwOH$m; nwhm cmdcocr Aer amono. 2. dmJr,
{_a`m dJa|Mr ZdrZ dm`mVyZ cmdcocr amonmMr OmoS>r. (H$mo)
[g. Am + dn =noaUo]
AmdmB nhm : AdmB : "{Q>nyMr ~mOmaAmdmB `oV hmoVr Vr cQ>H$s; Vmo
Amho ...' - Eocog 7.3616. (dm.) AmdmB ImUo - YmVr KoUo,
Oa~, ^rVr dmQ>Uo.
AmdmBVdmB r. gH$Q> : "amOo, AmB, da AgyZ JS>mg _m|M}V
AmdmBVdmB. hOma XmoZ hOma \$mO J_mOrZo OWcr.' - nwX^m 1.237.
AmdmH$m nw. 1. eVr; gm_`; AmH$ma_mZ; AdgmZ; Y`;
C_oX : "~hVr _m{S>co AmdmHo$ &$ dralr cmZ_wIo & hUVr nmVcmo
H$mVwHo$ &$ _hmogmh nhmd`m &' - _wAm{X 41.48. 2. {dMma;

AmdmR>

gmamgma {dMma; _`mXm; arV : "Ahmo Or AmBH$m & Vw_Vo Zmhr H$noMm
AmdmH$m & V[a `oWo ~rOo H$amo{Z H$m & _mV| MwH${dco. &' - F$ 32.
3. A{^_mZ : "_r EH$ MVwa ~mocH$m & hmhr ZwR>r `m AmdmH$m &
~moc ~mocy ZoUo {\$H$m & ~mocmoZr ZoQ>H$m A~mocnUm &' - E^m 28.449.
4. gma; A{^m`; Jmoim~oarO : "V`m AWOmVm Aeofm & Ho$cm
Vmn`mMm AmdmH$m & Vmo hm AmR>amdm XoIm & H$cem`m`mo &' - km
18.1455. 5. AmQ>moH$m; H$~Om : "VoW EamXimMm AmdmH$m &
H$dUwH$ar &' - {ed 907. 6. AXmO; VH$ : "Vgm Y${Z AmdmH$m &
hUo dJw OmoS>c
o A{gH$m &' -km 17.187. 7. gdS>; \w$agV : "H$mc
H$mhr `mg AmdmH$m Omhcm Zmht.' - Eocgo 69. 8. (J.) McmMo
_y` `m _`mXVo H$moUVohr AgVo, Vo _`m{XV AVa.
AmdmMm (_mUyg) {d. B^VrMm; dOZXma; O~aXV : "JmBH$dmS>
JJm CV$Z Jocm _mJo ~mny dJao \$mO Amho. `oHy$U nwVm AmdmMm
_mUyg H$moUr Zmhr.' - nwX^m 1.247.
AmdmO nw. ZJ; EodO; g`m; Vmo\$m`m _moOXmXrV `oUmam OwZm g`mXeH$
eX : Ogo - Vmo\$m AmdmO 25 hUOo Vmo\$m g`m 25$: "OoOmcm
gwVaZmco d Wmoact ^mS>t `oH$y U AmdmO, XrS> hOma `m _mUo Amam~m
[\$m. BdP =`]
ng$Z C^o am{hco.' - nm{U~ 24.
AmdmO, AmdmOr nw. r. 1. dZr; gya; eX; ZmX. 2. ~mV_r;
JS>~S>. 3. H$Q>H$Q>; Jc~cm. 4. H$mZmda gdoXZm KS>dUmao hdoVrc
{d{eQ> VaJ. 5. EImm `Vr`m CMmamVrc d{eQ>. [\$m. ]
(dm.) AmdmO CR>dUo - 1. AmaS>mAmoaS> H$aUo. 2. VH$ma
H$aUo : "KQ>\$moQ>m`m {dhr AmdmO CR>{d`mV Amcm.'pH$mdm 103. AmdmO H$mT>Uo -1. ~mocUo; eX H$aUo; Hw$aHw$a
H$aUo. 2. EonVr~mhoa Amd XmI{dUo (Hw$.) 3. (H$mZmImcr) Wmo~mS>rV
_maUo. AmdmO XoUo - hmH$ _maUo; "`m doit O_mXma `mg AmdmO
XoD$Z AmncoH$S>o ~mocmdyZ KoVmo.' -{M`mMr _m{hVr 17. AmdmO
{Q>nVo cmJUo - 1. daMT> hmoU.o 2. _moR>m hmoUo : "AmerMm AmdmO
Zoh_r_mUo {Q>nVo cmJcm hmoVm.' - ^yO 46.
AmdmOMmMUr r. AmH$medmUr; XyaXeZdarc H$m`H$ _mV gh^mJr
hmo`mgmR>r hmoVH$$ H$cmdVmcm mdr cmJUmar AmdmOmMr H$gmoQ>r.
AmdmOXma {d. MmJ`m AmdmOmMm; MmJ`m ZmXmMm, dZrMm.
AmdmOXmaH$m_ Z. (~S>moXo) gmo`m`m, MmXr`m, A`w{_{Z`_`m
dJao OmirXma KmQ>mV ZIm_`o aZ Iwco ~g{d`mV `oVo Vo H$m_.
AmdmOXmar r. AmdmOr; gwaocnUm; AmdmOmMm PmoH$XmanUm,
IUIUrVnUm.
AmdmOm nw. 1. eX; AmdmO. 2. H$sVu; ~moc~mcm. [\$m. AmdmP]
AmdmOmdm r. `oOm; `oUOo mUo; XiUdiU; d{hdmQ>; d{hdmQ>rMm hH$.
AmdmOr r MmJcm, gwaoc AmdmO.
AmdmOr _VXmZ `j _Vo Z _moOVm AZwH$y c d {VHy$c g^mgXm`m
AmdmOmd$Z H$moU`m ~mOyg A{YH$ nmqR>~m Amho Vo R>adUo.
AmdmQ> nw. 1. narK; Koa. 2. Amg_VmVrc Xoe.
[g. Amdm]
AmdmR> nw. dmS>r; dmS>m; AmdmS> : "Vm gwVmamMm AmdmR>mH$ Amgm' =

AmdmR

_amR>r eXH$moe & 319

Vmo gwVmadmS>mcm Amho. (Hw$.)


[g. Am+dmQ>]
AmdmR> nw. 1. _moR>onUm; `mnH$Vm. nhm : AmdmQ> 2. VmH$X; eVr.
[g. Am+d{]
(Jmo.)
AmdmS> d. Amdma; AJU; nQ>mJU; Xmam^modVrMr ~{XV OmJm.
AmdmS>r r. (Zm{dH$) gwH$mUy {\$ad`mgmR>r cmdcocm XmS>m, H$mR>r.
[g. Amdm = {\$aUo]
(H$mo.)>
AmdmU Z. ZmJcr, {_aMr dJaoMo H$modio amon. nhm : AmdU
AmdmVU- Z Z. Am_U; AdVU.
AmdmZ nw. doi.
[\$m.]
Amdmn nw. noaUo; gm_m. eX - Ym`mdmn, ~rOmdmn, jomdmn.
[g. Am+dn=noaUo]
AmdmnZ Z. H$mo>`mMm _mJ; gyV H$mV`mMo `.
[g.]
Amdm` nw. emM{dYr. : "Vo`mMm YZr Amdm`m{g {ZJmcm &' -crMC 512.
Amdma nw. 1. Hw$nUm`m AmVrc OmJm; nagy; dmS>Jo; dmS>m;
AJU : "Cmamar `mXdoda & nc _XZmMm Amdma &' - H$Wm
1.6.155. 2. Hw$nU; h; `mZo doT>VmV, _`m{XV H$aVmV Ago
dB, dS>mJ, H$R>S>m, q^V, VQ>, JS>Jm, JmdHy$g : "H$s JYdZJarMo
Amdma &' -km 9.173. 3. doT>m; AmdaU; ~{XVnUm.
Z. "Jmogmdr`m{g Amdmar{g KoC{Z Joco' - crM 1.21. [g. Am+d]
AmdmaImZm nw. AmdmamVrc nm`ImZm; eoVImZm.
Amdmam nw. 1. Am~; _moR>r V`mar; ~S>oOmd; H$mhr _moR>m `moOZoMm
KmQ>, S>mc. ({H$. KmcUo). 2. (c.) \w$Q>`mZVa nwhm \w$JUo, V`ma
hmoUo (Jiy dJao). ({H$. YaUo, KmcUo.)
Amdmam {d. CJrM ^Q>H$V {\$aUmam; [aH$m_Q>oH$S>m. [\$m. AmCXZ =
^Q>H$Uo; Amdmam =^Q>`m] (dm.) Amdmam hmoUo - ~hH$Uo; ^H$Uo;
CZmS>mgmaIo \w$Qy>Z niyZ OmUo; ^S>H$Uo : "`cJXcMo g\$aoV
aKwZmWamd XmXm `m {OmV Amdmam Omhco.' - nwA^m 1.104.
[_midr.]
Amdmam nw. ZmgmS>r; ZwH$gmZ : "J`mimMo H$m_ {hVmMm Amdmam & cmO
\${OVImoam AgV Zmhr &' -VwJm 3128. [\$m. Amdmam H$aZm =
ZmgmS>r H$aUo] (dm.) Amdmam H$aUo - 1. CYiUo; IM H$aUo.
2. J_mdUo : "VrZMma H$amoS> n`mMr qOXJr d _wcyI d XmcVogh
noedo `mMo XmoVrV (XmoVrgmR>r) Amdmam H$$Z Zdm~gmho~ nwUog
Joco.' - XgH$`m 237.
Amdm[ad Z. 1. ^jU; ^moOZ; _oOdmZr : "^yVmdir Amdmard Ho$co &
X` _mgmMo &' - {ed 1059. 2. Vmd _maUo.
Amdmar nw. 1. eoVmdaMm _wH$mX_. 2. nmQ>cm`m KaMm H$ma^mar.(d.)
Amdm- gmdO{ZH$ ^moOZ; "EH$gao AmZXmMo Amdm &$ hmoV OJm &&'
-km 9.201.
Amdm$ {d. XmoZ : "gocw nmoHy$ Am{U T>H$ma & Amdm$ IyU gmJVr
gda &' - ^{d 4.2.46.
(ZX)
Amdm$H$mQ>r {d. Mmirg.
(ZX)
Amdm${~>r {d. XmoZeo.
(ZX)

Am{d^dUo

Amdm`mMm doc nw. dmcmMm doc; EH$ H$maMm ^mOrMm doc : "CQ>
AZoH$ H$maMo nmco ImVmo... Amdm`mMm doc ....' - Amn 34.
Amdmg nw. {ZdmgWmZ; dg{VWmZ; {R>H$mU; dVr.
[g.]
Amdmgjo Z. (^y.) _mZdr dgVr`m n[agamVrc mH${VH$, ^m{VH$,
O{dH$ B. H$maMr n[apWVr _mZdm`m OrdZH$_mda n[aUm_ H$aVo.
[g.]
`m gd n[apWVrMm {dMma `mV Amho Agm n[aga.
Amdmgr nw. H$mhr H$mi naXoemVyZ amh`mg Amcocm.
Amdmgr _mZd nw. (^y.) _mZdm`m CH$mVr _m{cHo$Vrc EH$ Q>nm;
EH$ AdWm.
Amdmgr U nw. XdmIm`mV ^aVr Pmcocm.
AmdmhUo C{H$. ~mocmdUo; Am_U H$aUoo.
[g. AmdmhZ]
AmdmhZ Z. 1. Am_U; ~mocmdUo : "kmZmMo AmdmhZ_ & Oo kmZ
{nH$V|o gwjo &' -km 18.71. 2. AmOdnydH$ {dZVr; AmJhnydH$,
_Z:nydH $ AmidUr. 3. ZdrZ Ho$cocr _yVu qH$dm EImXr dVy `m_`o
[g.]
XodVocm doe H$a`mgmR>r ~mocmdUo.
AmdmhZn Z. 1. EImm gZXr CnXoeH$mg _S>irMo nmcH$nU
drH$ma`mg~Y mZo nmR>{dcoco n. 2. nmMmaUn; {Z_Un. [g.]
AmdmhZ - {dgOZ Z. 1. ~mocmdUo d {Zamon XoUo : "AmdmhZ{dgOZodrU & emcrJm_t _mPo A{Y>mZ &' -E^m 11.1354.
2.XodVoMr mU{V>m H$aUo d {Vcm {Zamon XoUo.
Amdm{hV {d. 1. AmdmhZ Ho$cocr (XodVm). 2. Am_{V; ~mocmdcocm.
[g.]
Amdmi~mo` dmi{dcoco Amdio.
Amdmim-ir r. amjgr (_wVo. am_m. 4.65) 2. nhm : Amdim
Amdmiy Z. 1. AmoR>mMm ^mJ; AmoR> : "Oo AZWmMo H$mZdoar & Amdmiwdo
MmQ>rV {ZKo ~mhoar &' -km 9.182. 2. O~S>m : "_J nagy{Z`m
Amdmio & Jmgy Ymdcm Jmonmio &' - H$Wm 4.6.18. 3. JS>Wi :
"_wS>ud ewS >mXS> gaio & emo^o A{^Zd Amdmio &' - Xmg 1.2.12. 4.
S>mHo $o : "AmH$mer cmJco Amdmio &' - dogrd 1.65.[g. Am+dc]
Amdmiy Jiy; _mgm~wX; Mm_Iri; dmiwH$. ho O_V: qH$dm ZVa
aVXmofm_wio Cn hmoVo : "emo^o O`mg {Z{Q>cr cKwg| Admio & am_XmgdUZ.
[g. A~wX]
Z. _mgqnS>; _mgdr; Mm_Iri.
Amdmio Z. S>moHo$.
AmdmH$Uo {H$. 1. {dcofU H$aUo : "Oo EH$doi AmdmHw${Z`m gmJmdo
kmZ &' - km 18.1337. {dMma H$aUo; AXmO KoUo : "Jmogmdr
Zr$nrco Vo AmdmH$sV hmoVm.' -crM 4.60.
Am{d`mg nw. ({dA.) AmVaaMZm; ~mmH$Vr.
[g.]
Am{d^dUo A{H$. 1. H$Q> hmoUo; Cn hmoUo; CX`mg `oUo; `V
hmoUo : "H$Ud$nmMr mVr & ^r_H$s gmXa ldUmWu & X`t
Am{d^dcr _yVu & ~m\y$Vu _mdicr &&' - Ed 1.87. 2.
{XgUo; JmoMa hmoUo; n>, CKS> {XgUo : "H$s g`mamJ npM_|
[g. Am{d^y]
Am{d^dcm &'

Am{d^dZ

320 & _amR>r eXH$moe

Am{d^dZ Z. H$Q>rH$aU; JmoMaVm; CKS>nUm; {gr. [g.]


Am{d^md nw. 1. JQ> d$n; AdVma; CKS>nUm; _moH$ionUm;
n>XeZ; {gnUm. 2. hmd^md; AJ{djon; Mo>m; _ZmVrc
{dH$mamMo {XXeZ; hmVdmao. 3. Am~; S>mc
: "eyadmdmM{y Z eyam_mOr
R>md & Zmhr Am{d^md Am{U{V`m &' -VwJm 3138. 4. (gJrV)
EImm amJmMo Amcmn KoV AgVm A` amJmMr N>m`m gm_m`
dag_wXm`m_wio Cn hmoD$ cmJ`mg VwV amJmMo amJdmMH$
dag_wXm` nwT>o AmUyZ Vr N>m`m Xya H$aUo d VwV amJmMo d$n
[g.]
H$Q> H$aUo.
Am{d^yV {d. AdVacocm; H$Q> Pmcocm; nH$mecocm; CKS>> Pmcocm;
{Xgcocm; _wirM JwV Z am{hcocm; n>; CX` nmdcocm; CJdcocm.
[g. Am{d^y]
Am{dH$aU Z. {grH$aU; H$Q>rH$aU; CKS> H$aUo; \$moS>Uo
(JwV Jmo>); n> H$$Z XmIdUo; CKS>H$sg AmUUo; Omhra
[g.]
H$aUo.
Am{dH$aUo C{H$. 1. H$Q> hmoUo; {Vq~{~V hmoUo; \w$aUo : "ZmZm
H$Wm$no ^maVr & H$Q>cr Ago {OJVr & Am{dH$am{Z _hm_Vr &
`mgm{M`o &' - amkm 1.32. 2. A{^_mZ YaUo; Jd dmhUo; Amdoe
MT>Uo : "Omo H$mgo cmJmo{Z Vao & V`m nmohVr C_u Zwao & nwamo{hVw
[g. Am{dH$aU]
Zm{dH$ao & XmVonUo &' - km 18.169.
Am{dH$ma nw. 1. (gmg.) {dMma, AZw^d B`mXtMo eXmV qH$dm
BVa _m`_mmaoo Ho$coco H$Q>rH$aU; A{^`Vr. 2. JmoMa $n XoUo;
[g.]
`V H$aUo.
Am{dH$V {d. 1. Am{dH$ma Ho$coco; `V, H$Q> Ho$coco, Pmcoco.
[g.]
Am{d> {d. dmYrZ Pmcocm; Jmgcocm; nN>mS>cocm; `mV Pmcocm
({dH$ma dJa|Zr). gm_m. eX - H$m_m{d>, H$moYm{d>, emoH$m{d>,
[g. Am+{de]
H$monm{d>, cmo^m{d>, hfm{d>, Amdoe.
Am{d(dr)g Z. 1. Am{_f; cmcyM : "Z Ymdo AW H$m_m{M`m
Am{dgm &' - ^mE 259. 2. _mg : "Amdtg Amamo{Jc|, CS>mcm &'
[g. Am{_f]
-Cfm 854.
Am{dgmio Z. n`mMo KaQ>;o Aml`WmZ : "ggJ gy`mMo _oir & XohmMr
Am{dgmir & gm{S>Vr Ord &' -E^m 26.437. [g. Am{dg+Amc`]
AmqdO-P r. AmdUr; ^mVmMr nwhm cmdUr; AmdmUmVyZ H$mTy>Z
[g. Am+{dX]
AmdUyV amono cmdUo; AmdUo. (H$m|.)
AmqdOUo {H$ AmqdO H$aUo; AmdUyV amonmMr cmJU H$aUo. nhm :
AmdUo
[g. Am+{dX=AcJ H$aUo; AmdUo]
AmdrO nw. gyMZm; ZmoQ>rg.
(Jmo.) [nmoVw. AmhrOw]
Amdwm nw. ~{hUrMm Zdam.
[g.]
AmdV {d. 1. (^yem.) PmH$cocm; _{V Z> Pmcocm; ^yn>mImcr
Imoc nwacocm. 2. `mV; do{>cocm; Jwa\$Q>cocm : "{Vhr JwUr
[g.]
AmdV & ho doX OmU {Z^mV &' - km 2.256.
AmdVH$X nw. (dZ.) AmdaU Agcocm H$X; `mV agmi Idco

Amdoc

EH$_` _mS>coco AgyZ `m gdm^modVr nmVi Id`mMo do>Z


AgVo. CXm. H$mXm, cgyU. cgUmVrc Hw$S>m A gmR>{dco`m
H$`m AgVmV d H$mm`m ~m~VrV agmi Idco {ha`m nmZmMo
[g.]
Vi^mJ AgVmV.
AmdV coga r. (^yem.) ZXrMm Jmi, Vcmd, g_w qH$dm
{h_ZXr`m Imcr AgUmar _m`dmZ I{OZ`wV dmiy.
Amdm {d. {\$acocm; doT>o KoVcocm; JwS>micocm; JaJa {\$acocm;
Kmoicocm; `mMr Amdmr Pmcr Amho Agm.
[g. Amdm]
AmdmUo g{H$. nwZamdmr H$aUo.
AmdmVm r. (J.) EH$M Jmo> nwhm nwhm `oUo.
[g.]
Amd{m-mr r. 1. COiUr; EImm Jmo>rMo Ama^mnmgyZ eodQ>n`V
nwhm EH$dma AZw>mZ. 2. naVUo; naV `oUo; `o Om H$aUo; naV H$aUo;
naV VoM H$aUo; nwhm nwhm COiUr; A`mg : "B{VhmgmMr Amd{m
Ver nwZ:nwhm Xmdr &' -{dH$ 5. 3. _ZmV KmoiUo; qMVZ
H$aUo : "dmr {V`o Amdmrgr & ~wS>mo{Z Om` &&' -km 18.1135.
(Vd.) nwZO_; O__aUmMm \o$am. 5. EImm nwVH$mMo nwhm _wU,
H$meZ : "H$m`mMr nwZamdmr H$mT>Vodoir OmV Q>rnm m`m.' {d{d (1876) 8.7.126.
[g.]
Amd{m-mr (H$mc) r. (J.) nwhm nwhm `oUm`m KQ>Zm_Yrc
R>amdrH$ H$mcmVa.
[g.]
Amdo {d. H$Mo; {Zago (XyY).
(d.)
AmdoJ nw. 1. Omoa; doJ; OmoamMr JVr. 2. _Z : jmo^; gVmn; Amdoe.
3. VrdVm (XwI`mMr); R>UH$m; {VS>rH$; AdWVm. 4. EH$ JmU
_Zmo^md; `{^Mmar ^mdmMm EH$ H$ma. 5. KmB; cJ~J; YmXc.
gm_m. eX- Xw:ImdoJ, emoH$mdoJ.
[g.]
AmdoJerc {d. (EH$X_ Cn Pmco`m) oaUo_mUo dmJUmam; _Zdr;
[g.]
_ZgmoV dmJUmam.
AmdoJr oaH$ nw. (`em.) JVr XoUmar eVr.
AmdoM {d. doMa{hV; A`` : "AmdoMw A_moK gmYr & Vy H$Q>
H$U{ZYr &' - F$d 305.
AmdoQ> {d. 1. AdrQ>. 2. gmYo. 3. {MnmcQ> H$aUmam : "nmcQ>mH$maUo
AmdoQ> Ao & VgtM _mPr dMZo & namH$V| & -Xmg 1.6.12.
AmdoXH$ nw. {\$`mXr; AOXma; {ZdoXZ H$aUmam.
[g.]
AmdoXZ Z. Z_VmnydH$ {dZVr; AO; {ZdoXZ; JmhmUo; {\$`mX. [g.]
AmdoXZn Z. H$mhr _mJUr, {dZVr H$aUmao n; {dZVr AO. [g.]
AmdoYH$ nw. `mZo ^moHo$ nmS>Umam.
[g.]
Amdoc Z. Zmai IdyZ `mMm Md nm`mV CH$iyZ `mMo H$mT>coco
qH$dm MdmM>m XmQ> ag H$T>dyZ H$mT>coco Voc. ho WS>rZo AJ \w$Q>co
AgVm `mda qH$dm OI_oda cmdVmV; Am`mi; JwR>oc. (Jmo .
H$m|.)
[Jmo. Adc = H$modim Zmai]
Amdoc nw. dc; MwbrMm ~mOyMm ^mJ : "Ad` hUmo{Z nMMwcr
MoV{dco Amdocm &' - g 15.4.

Amdod

_amR>r eXH$moe & 321

AmeZmB

Amdod nw. Ad`d : "AKQ>KQ>r harMr _m`m & Acj cjoZm ~`m &

Amh {d. ZmdmMo : "_gwao _mU gmdio AZV & AmhmH$ma J{UVr

Amdod AS>m_mOr V`m & Xod_m`m a{M`oco &' - E^m 7.574.


AmdodV {d. \$OrV."dm_r H$m{VH$w AmdodVww & H$cm &&' -Ch 1643.
Amdoe nw. c`; AdH$me : "{ZJUo`m Am{U doem & {Mm ZoXrVw
Amdoem &' -km 16.282.
Amdoe nw. 1. EH$m _Zmo^mdmMo qH$dm {dH$mamMo _Zmda dMd; EH$m
{dH$mamYrZ gd _Zmo `mnma AgUo ; jmo ^ ; Amdo J ; g M ma;
{dH$madeVm; {dH$mamMm Omoa. gm_m. eX - H$m_mdoe, H$moYmdoe,
{nemMmdoe, cmo^mdoe, _mohmdoe, em`mdoe. 2. CH$R>m; CgwH$Vm;
VcInUm; dam; KmB. 3. gVmn; amJ : "Xodo EhT>>m Amdoew H$sOo &
H$dUmdar' - {ed 672. 4. nN>mS>UyH$. 5. ^yV{nemM~mYm.
[g.]
6. _yN>m (An_ma). 7. dg{VWmZ.
Amdoeh`m r. ({dYr) _Z:jmo^m`m ^amV Ho$cocm dY.
AmdeUo A{H$. 1. Amdoe`wV hmoUo; \w$aU nmdUo; CwV hmoUo.
2. amJmdUo; gVmnUo; jwY hmoUo : "Vd dmVm_Om Amdoecm & hUo
Y$Zr AmUrZ XwXw^rcm & _J Vmo AmH$mer CS>mcm & Zmhr Xo{Icm
H$moUrhr &' - O 67.39. 3. doe H$aUo; {eaUo; `mnUo : "_Zr
[g. Am+{de]
Amdoeco AX^wV.'
Amdoer {d. 1. Amdoe`wV; Cgmhr; OmoaXma; VmnQ>; VI.
2. AmdoemZo AmH$mV; jmo^ nmdcocm. 3. Y_H$ Agcocm.
Amdo>H$ nw. nwVH$mZm dJao nw>m MT>dUmam; gm_mZmMr ~mYm~mY
[g.]
H$aUmam; nwS>H$s V`ma H$aUmam.
Amdo>Z Z. EImm dVy^modVr JwS>micoco d. H$mJX dJao AmdaU;
[g.]
AmN>mXZ; nw{>n.
Amdo>Z IM nw. (AW.) ImoH$s, nmoVr, nwS>H$s B`mXt_`o _mc
~mY`mgmR>r `oUmam IM.
Amdo{>V (AJwcr) r. (Z`) EH$m hmVmZo Xwg`m hmVm`m
VOZrnmgyZ Ama^ H$$Z `m hmVm`m VihmVm`m ~mOyZo doT>m
[g.]
KmcUo.
Amdog nw. 1. eara`>r; R>odU; earamMm ~mYm. (Jmo.) 2. Am{d^md;
Cgmh; jmo^, ngmam, Amdoe : "_J V`m CXH$mMo{Z Amdoeo &' km 7.58.
AmdJo dmUm, AmdoJ dmUo `J Zgcocm; Xmofa{hV; A`J_mZ : "Vo`m
Amd|JdmUo`m ~mVo & `mUH$mi| mo &' - amkm 8.90; "Vo EHw$
doiw AdoJdmUo & H$sOmo H$m _O gmYUo &' - amkm 15.414.
Amd r. AmB. "Amd gmogrV, ~mnyg nmoerV = AmB ewlfy m H$aUma d ~mn
ngm IM H$aUma ({VhmBVmMo H$m` OmVo?).' (Jmo.) [H$m. Adm]
Amdmo CXJm. A. Ahmo; AJo : "Vd gmdm{gZr ^m{UVco & Amdmo Amdmo
Jmogmdr Amco &' - {ed 174.
Amdmog r. amrMm gw$dmVrMm g_`.
AmV, AmdV nw. IQ>cm.
(Jmo.) [nmoVw. AmdVw]
AmVr r. AmhVr; AmdVr.
(Jmo.)
AmVr _man IMmV nmS>Uo; ImoQ> AmUUo.
(Jmo.)

V`m_mOr &&' - kmJm 641.


Amhm {d. 1. COdm. 2. Zmd.
AmhmQ> nw. {V~Y; AmImS>m; AmS>_mJ : "H$s AmhmQ>r hgdm Y &$
ZhVm >rJmoM &$' - F$ 48.
AmhmQ>MH$ Z. ChmQ>MH$ - eVr, ^yc^wcmdUr; _m`mOmi : "Oo
AVarM ^_co & _m`mg^_o g^_co & V`mgh H$go CH$co &
AmhmQ>MH &$' - Xmg 14.9.23.
AmhmQ>Uo nhm : AhmQ>Uo : "AmhmQ>{c`m Var OmoS>o & dJgwI &'
- km 6.158.
AmhmQ>m nw. 1. {V~Y. 2. AmImS>m. nhm : AhmQ>
AmhmS>-T> Z. Amdma. AmhmT>> : "_mJ`m XmamH$S>o OJcr PmS>nmZmMo
{dVrU AmhmS> Agm`Mo.' - _mOrJm 55.
AmhmVm {d. ~mocmdUmam; hmH$ _maUmam : "_mPm gOZr _mV| &
ney `mMo{Z AhmVo &' - amkm 18.1489. [g. Am+ho =~mocm{dUo]
AmhmZ Z. 1. Am_U; ~mocmdUo; nmMmaUo. 2. gm_`mg,
dmX{ddmXmg, `wmg {Z_U : "_r `mg AmhmZ H$$Z gmJVmo H$s
Or H$m` _mPr qZXm H$amd`mMr Agoc Vr Kmanwao `mZr Iwemc H$$Z
`mdr.' - cmo{Q>Ho$co 1.363. 2. Zmd; gkm; Zmd XoUo. (dm.)
AmhmZ XoUo - EImXr Jmo> (_wm, hemar, gm_`) {g H$$Z
XmId`mgmR>r dmX{ddmX qH$dm nYm H$am`cm {damoYH$mcm
[g. Am+ho]
~mocmdUo; gm_`mg ~mocmdUo.
AmhmZUo C{H$. 1. ~mocmdUo; hmH$ _maUo; nmMmaU H$aUo : "Bm{X
A> m cmo H $nmi & AmhmZy { Z`m gH$i &'- E^m 27.267.
2. `wmg, gm_`mg dJao Am_U XoUo. 3. Zmd XoUo; Zmd R>odUo;
gkm XoUo.
AmhmZ {dgOZ Z. Am_U Am{U [Zamon XoUo : "Jmogmdr V`m{g
AmhmZ {dgOZ Ho$co &'- crMC 48. [g. AmdmhZ+{dgOZ]
AmhmeI nw. 1. X{jUmdVu eI. 2. (c.) Jar~; X[ar; H$Jmc.
Amhmg nw. Am^mg : "Oo`m{g A_VnUmMm Amhmgw &' amkm 10.177.
[g. Am^mg]
Ame nw. cmnergmaIm nmVi nXmW.
[g.AeZ]
Ame r. Amg; Amem; BN>m : "cmoH$mMm gma{dcm C~am XoIVr &
Var EH$m {eVmMr Ame H$[aVr &'- {ed 150.
[g. Ame]
AmeH$ {d. 1. Iyf, {\$Xm; AZwa$. 2. U`r; {`H$a.[\$m. Am{eH$]
AmeH$S> nhm : AmgH$S>
AmeH$_meyH$ Z. U`r OmoS>no; {`H$a d o`gr.
AmeH$s r. U`mZwZ`; {`mamYZ.
[\$m. Am{eH$s]
AmeZ Z. ImUo : "Am_`mM| g_mYmZ & KS>o Vg| {M AmeZ & - Xmg
17.516.
[g. AeZ]
AmeZ YZw` : "amD$VmMo era VwQ>o & JmT>o AmeZ Z cmoQ>o &'- Ch 1408.
AmeZmB r. _r; ZmVo; n[aM`.
[\$m.]

Ame`

322 & _amR>r eXH$moe

Ame` nw. 1. Coe; hoV;y A{^m`; _Zrfm. 2. {R>H$mU; WmZ; AmJa;


gmR>m. gm_m. eX- Ame`, Ocme`, _yme` B. "A_w`m
Aew^me`mMm YmVw & H$[aVm MaUYy_Ho$Vy &' -E^m 6.111. 3. gma;
Vmn`; Jm^m. 4. e`ZWmZ. 5. CXa; nmoQ>; H$moR>m. 6. AmVrc ^mJ,
nmoH$ir. 7. gH$ma; dmgZm. 8. (^mfm.) _mZdr AZw^d, AmMma{dMma,
gH$Vr, ^m{VH$ OJ B`mXt~cMm ^m{fH$ KQ>H$mVZy `$ Pmcocm
AW. 9. EImm H$cmH$VrMr ecr d ~m$n dJiyZ Agcocm ^mJ;
H$cmH$VrMr AdWH$Vm; H$cmH$VrMr {df`dVy; Jm^m.
[g.]
Ame`J^ {d. `mV AW, gyMZm, gHo$V B. H$mhr Var Amho Agm :
"^mfm hUOo Ame`J^ d{Zdmh hmo`.'
[g.]
Ame`gy Z. (gmg.) coIZmMm qH$dm ^mfUmMm {df`; H$WmZH$mMm
{df`.
[g.]
Amea\$r r. gmo`mMo ZmUo.
[\$m.]
Ame[aZ {d. _moha_Mm Zddm {Xdg.
AmeH$Uo A{H$. 1. e{H$V hmoUo; gmeH$ hmoUo; H$MaUo; {^Uo; ^`
dmQ>Uo.2. eH$m `oD$Z Z H$aUo.
[g. Am+eH$]
AmeH$m r. 1. ^rVr; AXoem; eH$m ; gXoh; ImrMm qH$dm
g_mYmZmMm A^md; gH$moM. 2. (VH$.) Amjon; eH$m; {dYmZmcm
haH$V : "AmVm Z ea KoD$Z & {dXmarV AmeH$mVo &' -nm 27.42.
[g.]
AmeH$m {Zd{m-mr r. eH$o Mo, AmjonmMo {ZagZ; n>rH$aU; \$moS>.
[g.]
Ame{H$V {d. 1. `mcocm; gmeH$ Agcocm, Pmcocm; {ddmg
T>icocm; ~wPcocm. 2. eH$m KoUmam; ^rVr ~miJUmam; AXoem
Agcocm.
[g.]
AmegUo A{H$. Amem, BN>m, Anojm H$aUo : "_m`m~{hZr Ame{g{V
Am_Mm Xm{S>`o S>mo{i`o H$ OmBc.'-MH$gy 21. [g. AmeH$]
Amem r. 1. Anojm; AmH$mjm; Amg$s. 2. BN>m; dmgZm; _Z.
3. AmdS>; o_; cmo^. 4. {Xem : "YoZw Hw$$Zr d{i`m `ody{Z
Cmameocm.' - _mo{damQ> 6.33 (dm.) AmeoMr {Zamem hmoUoAnojm, Amem, hoVy \$cn Z hmoUo; {ha_moS> hmoUo.
[g.]
AmemH$ma {d. Amem H$aUmam; AmemdmXr.
AmemXm`H$ {d. Amn`mcm hdo Vo KS>Uma Amho Ago dmQ>m`cm
cmdUmam; C_oX dmT>dUmam.
[g.]
AmemXwamem r. ~ardmBQ> BN>m; Anojm; _m`m; cmo^; Amem Am{U
^rVr : "Amem Xwamem `Om & AmqY Vmo C_Om & d{hV g_Om &
Xw^md Q>mH$m XwOm & _w$sg cmdm dOm &'
AmemYmoer {d. hmdam.
(Jmo.)
Amem{Zamem r. Amem Am{U {Zamem; AmeoMr {Zamem.
Amemnme nw. 1. ggmamVrc Anojm, BN>m, hoVy `mMo Omio; _mohOmc;
{df`Omc. 2. (`mnH$) OJamhmQ>r; OJ.
[g.]
Amem~ {d. 1. AmemnmemV gmnS>cocm; gmgm[aH$, Amem, Anojm
`mZr OIS>cocm; cmo^r; hmdam : "Amem~ ~mocmo Z`o & {ddoHo$drU

Amer{df

Mmcmo Z`o &'- Xmg 14.1.77. 2. AmemdmXr; Amem`w$.[g.]


Amem^J nw. {Zamem; {ha_moS>m.
Amem^yV {d. (.) Amemi^yV; hmdam; cmo^r.
AmemdUo-AmedUo A{H$. Amem H$aUo; BN>m H$aUo; Amg YaUo;
cmo^ YaUo.
[g. Amem]
AmemdmX nw. OJmV Xw:Imnojm gwI A{YH$ Amho Am{U OJmV AIoa
g`mMm qH$dm gnjmMmM {dO` hmoUma Amho Ago n{VnmXZ H$aUmao
_V; ^{d`m~c, ^{dV`m~c {ddmg, C_oX
~miJUmao VdkmZ.
[g.]
AmemdmZ-dmXr {d. ({d$) AmemdV; Amem{d>; Amem`w$; Amem
R>odUmam; {ddmg, C_oX Agcocm.
[g.]
Amem{dUo C{H$. Amem H$amd`mg cmdUo; Amem Cn H$aUo;
cmo^{dUo.
[g. Amem]
Amemhm_Vnhm am`mMm ajUH$Vm.
[Aa.]
Amemi-iy {d. 1. cmo^r; hmdaQ>; AmYmer. 2. AmemdmXr.
[g. Amemcw]
Amemi^yV {d. 1. A{Ve` AmYmer. 2. AmemdmXr.
{d. 3. hmdaQ>; cmoMQ>. 4. ImoQ>r qH$dm _mUm~mhoa Amem YaUmam.
Am{eH$ nw. r. 1.AmerdmX : "gH${iH$ Am{eH$m XoVr &' -dgm
70.
[g. Amemcw]
Am{eH$ {H${d. 1. Oam doi : "hm Am{eH$. OodUdoi hm`o hr.'{_amg 176. 2. gmdH$me.
Am{ecnUm nw, Hw$cdVnUm.
Am{emo {d. ImD$Z {nD$Z gwIr Agm (_Zw`). (Jmo.) [g. Ae]
Am{ef nw. AmerdmX, Am{edMZ.
[g. Am{eg]
Amer {d. ImUmam; godZ H$aUmam. gm_m. eX-A_Vmer, {dfmer,
Amer, Anmer, {_Vmer, n`mer.
[g.]
Amer nw. AmerdmX : "`mgr Amer XoVmo, XoVmo nwm Oer {nVm R>od &'_moAm{X 2.23.
[g.]
AmerH$ {d. U`r; cwY; ({d{e> Jmo>tMr) AmdS> AgUmam. nhm :
AmeH$
[\$m. Am{eH$]
Amernmer {H${d. g^modVmcr; Mm\o$a; Odinmg; Amgnmg.
AmerdMZ Z.1. EImmMo H$`mU qM{VUo; Am`wamamo`; nwnm,
gnmr B. m hmodmo Ago BpN>Uo; dpVdmMZ; ew^qMVZ; Xwdm.
({H$. XoUo, KoUo, H$aUo). 2. BN>m; da.
[g.]
AmerdmXUo A{H$. AmerdmX XoUo; A^r> {MVUo : "AmerdmXw{Z gmYw
gmYw dMZo Amco VXm Jmonwam &'- AmVm 4.
AmerdmX n Z. _m`da `$sH$Sy>Z, dS>rc _mUgmH$Sy>Z chmZmg,
gdgm_m` _mUgmg nmR>{d`mV `oUmao, A^r>qMVZna n.[g.]
AmerdmXmW, AmerdmXmWH$ {d. ew^o N>mXeH$; A^r> qMVUmao;
BdamMo d$n dUZ H$$Z- "Agm Omo Bda Vmo Vw_Mo ajU H$amo'
Aem AWmMm (cmoH$, dm` B.) ; AmerdmXna.
[g.]
Amer{df nw. gmn; gn.
[g.]

Amerf

_amR>r eXH$moe & 323

Aml`Uo

Amerf nw. AmerdmX : "M B nOmn{V gH${iH$ Amerf XoVr &'-

AmZmd, AmeZmd nw. Zoh; g` : "qhXwWmZMo nR>mUmMm{h Vmo

dgm 50.
[g. Am{eg]
Amew {H${d. cdH$a; d[aV.
AmewH$_mewH$ nhm : AmeH$_mewH$
AmewH$mar {d. PQ>H$Z n[aUm_ H$aUmam; erK n[aUm_r; Vrd. [g.]
AmewJ nw. ea; ~mU; Bfw : "Jw gm`{H$_wVmewJnQ>c Z Xo coe _mJ
[g.]
dmVmVo &' - _momoU 11.44.
AmewVmof nw. cdH$a g hmoUmam, ghOnUo g_mYmZ nmdUmam; eH$a.
[g.]
Amewam, Ameyam, Amemoam _moha_Mm Zddm AWdm Xhmdm {Xdg;
_moha_Mo n{hco Xhm {Xdg. : "gmV _moha_Mo Amew`mMo {Xdg.'
[\$m. Aeyam]
- _Bgm 5.93.
Amew{c{nH$ nw. cKwcoIH$.
Ameyd nw. Vw\$mZ; XwXd.
[\$m.]
AmeoImoa {d. Amemi^yV. : "WmoS>mem ^mS>dcmda `mO~>m H$aUmao
AS>mUr ~hYm AmeoImoa AgVmV.' - JmJm 111.
Ameo^mU Z. H$_mcrMm hmdam, AmYmer.
[Jmo.]
AmemoYZ Z. (`A.) `mMo ^mJ gwQ>o H$$Z VnmgyZ nwhm OmoS>Ur H$aUo.
[g.]
AmemM Z. 1. H$moUr gqnS>mXr O_cm qH$dm _ocm AgVm qH$dm oV
dmhZ Zoco AgVm (ImXm {Xcm AgVm), `mMo XhZm{XH$ Ho$co AgVm
Y_emm_mUo lmV_mVmXr H$_m{df`r AZhVm Am{U An`d
Aer hmoUmar pWVr. 2. JhU cmJco AgVm Vo gwQ>on`V d `mZVa
ZmZ H$arn`V `oUmao Aew{Md. 3. (gm_m`V:) gwVH$ (_o`mMo);
{dQ>mi. gm_m. eX - OZZmemM, JhUmemM, edmemM, nmVmemM,
AZwJ_ZmemM, XeZmemM, nememM B. 4. (c.) Aewd;
[g.]
KmUoaS>onUm; J~mionUm; AOmJinUm.
AmemMr {d. AmemM Agcocm; gwVH$ Agcocm.
AmH$mam, AmH$mam nw. 1. WmQ>_mQ>; ^nH$m; EoQ>. 2. H$sVu; {gr;
cm{H$H$ : "^dmZrnVmMm AmH$mam _m, gm|Jo H$mht M_H$m[aH$
[\$m. AmH$mam]
ZhVr.' - Eo{Q> 1.58.
AmM` Z. 1. {d_`; H$mVHw $; Zdc; AM~m : "AmM`m A{V nmdcr
~Kw{Z`m VyUra nmR>rdar &' - e~ar Am`mZ. 2. AX^wV Jmo>;
M_H$ma; AmM` dmQ>Umar Jmo> : "H$mht AmM` nhmd| Ag| _ZmV
Amho.' - H$_ 1.38. Aew $no - AmpM` : "~hmZX Vo g_B &
H$moU AmpM` hmoVg| &' - dogrd 3.22. AmpMa. (Jmo) [g.]
AmM`Uo A{H$. AmM`M{H$V hmoUo; {d_` dmQ>Uo : "AmM`}
{edH$m` Eo H w $ {Z ehm `X d { m hmo Jmo { O`m' - O`O`H$ma
[g. AmM`]
(dmV`emXyc).
AmM`_yT> {d. {d_`M{H$V; AmM`M{H$V; WH$.
[g.]
AmMmoVZ Z. S>mo`mV AmfYmMo W|~ Q>mH$Uo.
[g.]
AmZmB r. Zoh; g`; n[aM`. : "VoW| aJmoOr nQ>dmar `mgr AmZmB
hmoVr `m Amg[a`mZ| am{hcmo.' - ^mA 1834.141. [\$m. AmZmB]

[\$m. AmZmB = g`]


AmeZmd Zmhr' - noX 2.71.
AmlUr {d. Aemar[aH$, Xdr : "Vd AmlUr dmMm Omcr &' - crMny 353.
Aml_ nw. 1. ~mU j{`mXr d{UH$mZm Y_mZo KmcyZ {Xcoco ~M`,
JhW, dmZW d g`mg ho Mma _mJ qH$dm AdWm. `mg dUml_
Agohr hUVmV : "{Z`m{Z` hmo_ma|o & ~mpZ dicm EH$ga|&
Omiy{Z Aml_mMr Mmat Ka|o & Ho$b| Ia| {Zaml_r &&' - E^m 7.266.
2. nUHw$Q>r; nUemcm; {ZdmgWmZ; _R>, nmR>emcm; F$ft`m
dVrMo {R>H$mU : "Am{U d`gm {dmH$m_w & ``mMm dmT>dr g^_w &
hUmo{Z _X| Aml_w & Vmo{M Ho$cm &' - km 18.758; "gmhmo{Z H$m_
H$moY AhH$ma & Aml_t A{dZme gmYr ao &' - VwJm 2483.
3. g`mg; MVwWml_. 4. Jmogm`mVrc EH$ nW. 5. {Zdm`mMo,
amh`mMo {R>H$mU, Aml`WmZ-{dYdml_, Hw$>ml_. 6. Vn, gmYZm
[g.]
H$a`mgmR>r {ZdmV OmJm.
Aml_MVwQ>` nw. ~M`, JhW, dmZW, g`mg ho Mma Aml_.
Aml_Y_ nw. ~hM`, JhWml_, dmZWml_, d g`mg ho Mma
Aml_ d `mV AZwH$ _o dm`m`, `kH$_], kmZmVr, gdgJ n[a`mJ
[g.]
B`mXr H$_} AmMaUo hm Y_.
Aml_dmgr nw. Aml_mV amhUmam; Vndr; F$fr.
[g.]
Aml_emim r. Am{Xdmgt`m ej{UH$ JVrgmR>r emgZmZo gw$
Ho$cocr {Zdmgr emim : "hcr emgZmZo Am{Xdmgt`m ej{UH$
JVrgmR>r AZoH$ Aml_emim... H$mT>co `m AmhoV.' - Am 14.
Aml_m nw. Aml`; AmYma : "`mMm Wmoa Aml_m KoD$Z gwaVoMo dm[a`mda
Ama_ma R>oD$Z XJoXmamg VJr nmohMdyZ Am_XaVr gwairV Ho$cr Eogr
[g. Aml`]
VyV hmoD$Z `oBc.' - noX 24.193.
Aml_mVa Z. EH$m Aml_mVyZ Xwg`m Aml_mV (~M`mVyZ
[g.]
JhWml_mV) OmUo; Xwg`m Aml_mMm drH$ma H$aUo.
Aml_r {d. 1. Mma Aml_mnH$s EH$m Aml_mMm. 2. Aml_dmgr;
[g.]
Vndr; F$fr dJao.
Aml` nw. 1. Aml`mMo WmZ; AmYmaWmZ; {Zdm`mMr OmJm. 2.
gajU; N>; AmYma; Amgam; Ymam; (am`) amOH$s` Anam`mZm
Xwg`m XoemZo {Xcocm Amgam. 3. (c. d Ajae:) XwOmoam; _Owar;
ngVr; AmYma; _mU; H$dma; AmYma^yV; _mU^yV. 4. Aml`
AgUo; Amdc~Z H$aUo; drH$maUo; Cn`moJ H$aUo; nmiUo; dmJUo;
AZwgaUo; A`mgUo. 5. eoOma; gm{`. gm_m. eX - Ocml`,
[g.]
Jm_ml`, djml` B.
Aml`Jh Z. eaUmWvZm Amgam Xo`mgmR>r ~mYcoco WmZ. [g.]
Aml`U Z. Aml` nmhUo; AmYma XoUo; Aml`mW Adc~ H$aUo; Y$Z
[g.]
~gUo; {MH$Qy>Z amhUo (_V, {gmV B`m{XH$mg).
Aml`Uo C{H$. 1. Aml` KoUo; {Zdm`mH$[aVm Adc~ H$aUo; _XV
XoUo : "gmSw>{Z Amnwcm AmS>i & cdU Aml`r Oi &' - km
18.1250. 2. AZwgaUo; Jm _mZUo; {MH$Qy>Z ~gUo (_V,
{gmV `mg). 3. Adc~ H$aUo; drH$maUo; nmiUo (Cnm`,

Aml`XmVm
`moOZm).

324 & _amR>r eXH$moe


[g. Aml`U]

Aml`XmVm nw. _XV H$aUmam; Aml`, AmYma XoUmam : "S>m. ~m~mgmho~


_mPohr Aml`XmVo Ag`m_wio _mPm VoWo doe Pmcm.' - Wmog 139.

Aml`amJ nw. (gJrV.) dam`m WmQ>mg `m EImm {g amJmMo


Zmd {Xcoco AgVo Vmo.
Aml`WmZ Z. AZmW cmoH$mZm Amgam Xo`mgmR>r ~mYcoco {R>H$mU.
Aml`mWu nw. (am`.) amOH$s` CnmV, `w `mgma`m H$maUm_wio
Aml` Ko`mgmR>r ({deofV: naXoemV) OmUmar `Vr; Aml`
[g.]
_mJUmar `Vr; {Zdm{gV.
Aml`r {d. Aml` H$aUmam; Aml` KoVcocm; `mZo Aml` KoVcm
[g.]
Amho Vmo; eaUmWu; eaUmJV.
Amld {d. (m{U.) Alyg~Yr.
[g.]
Amlm nw. nhm : Aml` : "Amncm gaH$maMm Amlm Jocm Ag| `mg
[g. Aml`]
dmQ>b|.' -cmo{Q>Ho$co 4.44.
Amlm`Ur dmUr; AmH$medmUr; XoddmUr : "Vd Amlm`Ur gyMZmdMZ'
- Xm{d 42.
Am{lV {d. 1. Aml` {Xcocm; gm^micocm; nmogcocm. 2. AZwgacocm;
nmicocm; A`m{gcocm. 3. Cn`moJ Ho$cocm; H$m_r cmdcocm;
Amgam KoVcocm; Adc~ Ho$cocm. 4. Aml`mg Agcocm; `mg
H$mhr H$m_{Jar ZgyZ Ho$di `moJjo_mgmR>r `mg lr_V cmoH$mZr
Zo_UyH$ H$$Z {Xcr Amho Agm {^jwH$ dJa.o gm_m. eX - amOm{lV,
[g.]
{^jm{lV B.
Am{lV Xoe Xoemcm cmJyZ Zgcocm nU Xoem`m AmYrZ Agcocm
[g.]
Xoe.
Am{lV dJ nw. Aml` KoD$Z amhUm`m cmoH$mMm g_yh.
[g.]
AmlwT>mi {d. Aly JmiUmam; KmoS>mMo EH$ cjU.
(d.)
Ampc> {d. 1. AmqcJcocm; H$dQ>micocm. 2. n{ecocm;
[g.]
{MH$Q>cocm; dopQ>cocm.
Amcof nw. AmqcJZ; ^oQ>.
[g.]
AmcofUo A{H$. AmqcJUo; AmqcJZ XoUo : "gd B{`|o qh Amcofmd|o &
p`mVo {M &' - amkm 16.332.
Amcofm r. gmmdrg ZjmnH$s Zddo Zj.
[g.]
Amcm`Z nw. 1. `m ZmdmMm EH$ F$fr; Amdcm`Z lmV d J
[g.]
gymMm H$Vm.
Amdcm`Z gy F$doXm`m emH$c emIoMo gy, `mMo 16 A`m`
AgyZ 12 A`m`mg lmVgy d Mma A`m`mg Jgy hUVmV.
lmoVgymV hm {df` AgyZ JgymV gH$ma d BVa _mV {df`
[g.]
AmhoV.
AmdV {d. h_r {Xcocm.
[g.]
Amdmg nw. Yra; AmdmgZ : "Amdmg {XYcm X`mKZ| &' - Xm{d
[g.]
260.
AmdmgH$ {d. ^adgm XoUmam, Imr XoUmam, h_r XoUmam.
AmdmgUo g{H$. 1. Yra XoUo; Amem XmIdyZ CwV H$aUo; CmoOZ

Amg

XoUo : "Amdmgmdo Xmg & Var KS>Vmo {ddmg &' -VwJm 1685.
2. ~mocmdUo; hmH$ _maUo : "F$fr H$$ Jocm AZw>mZ & _mJ| Amco
`_y{V AmnU & AZwg`ogr AmdmgyZ & A{V{W Amcmo hUVr &' [g. AmdmgZ]
JwM 4.27.
AmdmgZ Z. 1. Yra; Cgmh; CmoOZ : "{Vgr md| AmdmgZ & CXBH$
Amho VwPo cZ & Vwdm Agmdo gmdYmZ & nm{UJhU _r H$arZ &' Ed 5.78. 2. dMZ XoUo; dmhr XoUo; Imr XoUo.
AmdmgZ EOQ> nw. (`mnma.) _mJUr Zm|XdUmam d {edm` IaoXrda
_mcmMr aH$_ AXm H$arc `mMr h_r KoUmam EOQ>. (_`W).
AmdmgZ g{_Vr r. (am`.) emgZm`m dVrZo {dYmZg^oV {Xco`m
AmdmgZmMm nmR>naw mdm H$aUmar {dYmZ_S>i gX`mMr g{_Vr.
Amdm{gV {d. AmdmgZ {Xcocm; mogmhZ, Yra {Xcocm. [g.]
AmpdZ nw. _amR>r ~mam _{h`mVrc gmVdm _{hZm.
[g.]
AmpdZJmar {d. AmpdZmVrc Jmat`m gw_mamg V`ma hmoUm`m
[g. AmpdZ+Jma]
ZmMUr`m EH$m H$mamMo Zmd.
AmpdZm-Zr {d. AmpdZ _{h`mg~Y r (Am{XVdma, nm{U_m {VWr B.)
r. AmpdZr nm{U_og `o> An`mg AmodmiUo. [g. AmpdZ]
Amdrc nw. Adc.
[g.]
AmfH$ nhm : AmeH$
Amfm AmWm : "`mZo {h_V Y$Z {H$`mda _m Amho. _wcH$mMr
Amfm _moS>cr. -' noX ^m 27.118.
AmfmT> nw. MmXr ~mam _{h`mnH$s MmWm _{hZm.
[g.]
AmfmT> PS>, AmfmT> XdUm, AmfmT>ImZm, AmfmT> nmJmoir,
AmfmT> nmQ>r, AmfmT>^yVr nhm : AmImS>
AmfmT>m-T>r {d. AmfmT>mg~Yr.
AmfmT>r r. AmfmT> _{h`mVrc ew EH$mXer. nhm : AmImS>r
AmfoV r. AjV, VmXyimMm XmUm. "lr. {d>b Xodmam`m{g...
AmfoVm&'- nT>a {ecm (no) 3.24
Am> EH$ PmS>.
Am>nmQ> AmR> n>am`m.
Am>m r. amZVwig.(d.)
AmUr r. KwgiIm~mMr Xmoar. (Jmo).
Amg r. Amem; BN>m; Anojm; hmd; CH$R>m : "nar H$_ \$it Amg
Z H$amdr & Am{U Hw$H$_u gJ{V Z hmdr &' -km 2.266. ({H$.
YaUo, XoUo, cmJUo).
Amg nw. r. 1. (^mod`mMm Ioi) aJUmV Zo_H$m ^modam Q>mH$Uo;
aJUmVrc ^mod`mg Xwgam ^modam _maUo; aJUQ>mocm. 2. EH$ ~Xyc
[g. Ag =\o$H$U.]
Xwg`m ~Xycmg Zo_ Y$Z _maUo.
Amg nw. 1. JmS>rMm H$Um, hm cmoIS>r qH$dm cmH$S>r AgVmo. 2. (`mo.)
XmoZ YwdmZm OmoS>Umar Or H$pnV aofm d Or ndrJmocm`m AJXr
_`mVyZ OmVo {Vcm Amg hUVmV. (gm_m`V:) `m H$pnV
[g. Aj]
aofo^modVr H$moUVmhr Jmoc {\$aVmo Vr aofm.
Amg Z. YZw` : "JUoe Ko aZO{S>V Amgm &' - gmh 5.30.
[g.]

AmgH$, AmgwH$

_amR>r eXH$moe & 325

AmgH$, AmgwH$ Z. (~m`H$s) dmIm; nyU {Xdg ^a`mnydu gyVr.


[g. gy - gdUo]

AmgH$S> Z. AS>MUrMr OmJm; I~XmS>; XwJ_ WmZ : "eXm{M`m


AmgH$S>t & ^oXZXr`m Xmoh>t WS>t & AmaS>mVo {dahdoS>t & ~w{~moYw &'
- km 16.5.
AmgH$m-Ho$,AmgIm {H${d. gJim; gnUy : "am`m Vy nmho nm {ddoH$| &$
OJ{M AmgH|$ Jw {Xgo &' - E^m 7.341.
AmgH$m {d. Am{lV : "H$Jmc Var _r Vw_MmM AmgH$m &' - Xm{d
[g. Ag=AgUo]
60.
AmgH$s {d. gJir : "g{MV {H$`_mU| AmgH$t & Omimo{Z`m EH$mEH$t &'
- E^m 7.502.
AmgHy$S> nw. JmS>rMm Amg, H$Um. nhm : Amg (d.)
AmgV {d. 1. AZwaV; nam`U; {ZaV; cnQ>; cmo^r : "VwH$m hUo
Ord AmgV gd^md| & VaVrc Zmd| {dR>mo~m`m &' - VwJm 2491.
[g.]
2. Vna. 3. VcrZ; aV.
AmgVVm r. eVr qH$dm gm_` : "dm_tZr ~hVm {Xder
AmerdmXn nmR>{dc| V| nmdmoZ AmZX Omhcm Vmo {chZ H$i{d`mg
AmgVVm Zmhr.' - nogm 280.
AmgpV-Vr r. 1. cmo^; VnaVm; VcrZnUm; cnQ>Vm; ^Vr;
`mgJ; h`mg : "nar H$_\$it AmgVr & Y${Z`m &' - km
2.245. 2. _Z OS>Uo; AZwaVr; o_; JmoS>r. 3. A{Ve` AmdS>;
[g.]
{_i`mMr Vrd BN>m; `gZ.
AmgIm {d. gd; `oH$; qH$dm gd g_wXm` : "H$dUw H$dUm Z XoIo &
hmoVo VoWo am{hco AmgIo & `oarH$S>m OmD$ Z gHo$ &$AYma|o H$amoZr &' {H$nw 1.16.
AmgQ> {d. 1. nm{hOo `mhZ A{YH$ nmVi; ga~arV. 2. Amemi^yV.
AmgS> nw. Jm`, hg B. H$mMo WmZ, gS>, AMi.
AmgS>Uo g{H$. Ym` H$mS>Uo; gS>Uo.
AmgS>nmgS> r. Pm~S>m Pm~S>, cwQ>mcyQ> : "~mhoa Oo cmoH$ gmnS>co
`mMr AmgS>nmgS> Ho$cr.' - noX.
AmgS>m nw. {hgS>m; OmoamMm {hgH$m : "aJb|o V| AJt Xmdr & {df Xoddr
AmgS>o &' -VwJm 3164.
AmgS>r r. Jm`, ~c, hg B. H$mZr _macocr cmW. ({H$. _maUo).
[g. Ag=\o$H$Uo]
(H$m|.)
AmgUr r. KwgiIm~mg ~mYmd`mMr adrMr Xmoar. [g. Ag=\o$H$Uo]
AmgVmB r. AmWm, __Vm : "Am_Mo AmgVmB n{hconmgyZ hmoVr.
`mOH$[aVm Amhmnmgr Amco.' - noX 17.123.
AmgVwQ>r {d. {Zamem H$aUmao; Amem VmoS>Umao : "Vodt{M H${R>U ~mob|o
AmgVwQ>r & AOwZ hmoBc qhnwQ>r &' - km 11.453.
[g. Amem+wQ> =VwQ>Uo]
Amg{m-mr r. (Vd.) 1. g{YmZ. 2. {ZH$Q>Vm. 3. gm{`.
[g.]
4. (`m`emmV) g~Y; g{H$f.
AmgZ Z. 1. ~R>H$; ~gH$a; AmJR>mU; ~g`m`m Cn`moJr nmQ>,

AmgZ_mS>r

IwMu, H$moM, gVaOr dJao dVy. gm_m. eX. - Hw$emgZ, X^mgZ,


VUmgZ : "hmoBZ Jw$M|o AmgZ & AiH$ma n[aYmZ & MXZm{X hmoBZ &
CnMma Vo &&' - km 13.421. (dm.) AmgZ JwS>miUo - ~moMH$s
~mYyZ {ZKyZ OmUo; {~hmS> CMcUo; {ZKyZ OmUo. AmgZ OS> hmoUo
- 1. K> ~gUo; ~gyZ amhUo. 2. MTy>Z OmUo; JdmZo \w$JyZ OmUo.
AmgZ O_Uo - 1. MmJcm O_ ~gUo. 2. J ^$Z `oUo; XmQ>Uo
(T>J dJao). AmgZ O_{dUo - O_ ~g{dUo; Amncm ~g
~g{dUo; Amnco WmZ pWa H$aUo. AmgZ S>i_iUo- 1. Amncr
OmJm, ~R>H$ ApWa hmoUo. 2. (c.) AdW MMc hmoUo; KS>r
{dH$Q>Uo; ~gcocm O_ {~KS>Uo. 3. gmmWmZ S>i_{iV hmoUo.
AmgZ T>iUo - Amncm ~g, O_ `mo`Vm-XOm dJao J_mdUo.
AmgZ nS>Uo - OmJm {_iUo; O_ ~gUo dJao. AmgZ XmdUo
- dmT>Uo- 1. X hmoUo; c> hmoUo (eara). 2. (c.) _moR>onUm
{_i{dUo; cdmO_m dmT>Uo. AmgZ gmoS>Uo - Zoh_rMr OmJm,
XOm, mV gmoS>Uo. AmgZr IoiUo - 1. (^wVmQ>H$s) Amn`m
PmS>m_`o (nN>mS>co`m `Vr`m earamV) dN>XmZo dmdaUo,
IoiUo; AJmV `oUo. 2. Amn`m OmJoV Amn`m gmYZmZr ImoS>m,
Mo>m H$aUo. AmgZr `oUo - 1. _yinXmda, _yi pWVrcm `oUo.
2. ~g`mMo dmhZ- njr, CXra dJao. Ogo :- {dUyMo dmhZ JS>,
JUnVrMo dmhZ CXra, eH$amMo dmhZ ~c. 3. hmVnm` dJao
Ad`dmMr `moJm`mgmV qH$dm gwaVgJr Or {d{e> H$maMr aMZm
Vr. Ogo :- Hw$H$Q>mgZ, _`wamgZ B. hr AmgZo 84 AmhoV : "`oH$sMo
hmVt {d{M nQ &> Mm`m`er AmgZmMo JQ &>' - _waew 3. (dm.)
AmgZ KmcUo, R>moH$Uo - AmgZ_mS>r_mUo EImm {d{e>
nVrZo ~gUo; pWa hmoUo; hQy>Z ~gUo. AmgZ OmoS>Uo - C{H$S>do
~gUo. 4. ~g`mMm {d{e> H$ma. Ogo :- dramgZ, nX_mgZ. 5.
KmooS>mdarc ~R>H$; KmoS>mMr nmR>; KmoS>m`m nmR>rda ~g`mMr
OmJm. AmgZ AmoiIUo - Amncm dma H$moU Amho ho (KmoS>mZo)
OmUUo. AmgZ R>aUo - KmoS>m`m nmR>rda ~gUo; pWa hmoUo.
AmgZ R>odUo - (KmoS>mda ) MT>Uo. AmgZ ~gUo - pWa
hmoUo. 6. nwVH$m`m nmZmdarb nmZmdarc aH$mZm; H$mc_; ImVo;
H$moR>m. 7. Mma KQ>H$m ~gUo. 8. Z cT>Vm ~Xmo~Vm`m WmZr amhUo,
[g.]
Vi XoD$Z amhUo.
AmgZHw$hm- dm nw. KmoS>m`m 72 ImoS>mnH$s EH$ ImoS>; KmoS>m`m
nmR>rdarc Aew^ {Mh.
AmgZH$X r. ~g`mMr gVr; ~gyZ amh`mMr {ejm : "R>am{dH$
gm`mMt ^mfU| EoH$`mMr AmgZH$X g^mgXmZm H$m hUyZ
Agmdr?' - Ho$ 14.4.39.
AmgZImoS>-` r. nhm : AmgZHw$hm
AmgZMcZ Z. MMcVm; ApWaVm; YagmoS>; (Ajae: d cjUoZo).
AmgZnoS>r r. ~mH$ (~gmd`mMo).
(Jmo.)
AmgZ~Y nw. AmgZ ~g{dUo, ZH$s H$aUo, KmcUo ({deofV: `moJmV).
AmgZ_mS>r r. nhm : AmgZdQ>m

AmgZaMZm

326 & _amR>r eXH$moe

AmgZaMZm r. nhm : AmgZ~Y


AmgZdQ>m nw. Xmohr nmdco XwUyZ EH$ nmD$c Xwg`m JwS>`mer Am{U
Xwgao nmD$c n{h`m JwS>`mer cmdyZ ~g`mMm H$ma.

AmgZ{d{Y-Yr nw. 1. `moJmVrc AmgZo H$er H$amdr, R>odmdr dJao


`mV gm{JVco Amho Agm {dYr. 2. EImXo Y_H$ ` (On, nyOm B.)
H$a`mgmR>r ~gmd`m`m doir, Vo H$_ gnno `V CR>md`mMo Zmhr Aem
{Z`_mZo ~gUo d `mdoir H$amd`mMo `mg dJao {d{e> H$_. [g.]
AmgZdoXr r. ~R>H$sMm AmoQ>m : "^{d` H$mimV qhXw dmV` Xodr`m
AmgZdoXrda qhXw dramMr Zmdo H$moacr OmVrc.' -Ho$ 2.9.31.
AmgZew{-r r. AmgZmMr R>odU d arV {ZpMV H$aUo,
AZw>mZmnydu VemmV AmgZmMo AZoH$ H$ma gm{JVco AmhoV
`m_mUo AmgZ H$aUo.
AmgZmB r. Zoh; _r : "Am_Mo AmgZmB nm{hco nmgyZ hmoVr
[\$m.]
`mOH$[aVm Amhmnmgr Amco.' - noX 17.170.
AmgZr r. nyOog dJao ~g`mgmR>r Ho$coco cmoH$arMo chmZ AmgZ,
[g. AmgZ]
~H$a.
AmgZr r. AmpdZr nm{U_og gdmV dS>rc An`mg Amodmi`mMm
[g. AmpdZr]
{dYr.(d.)
AmgZrdmZ {d. `WoN>; Amg {Zdon`V; VV hmoBn`V.(d.)
Amg {d. 1. OdiMm; g_rn AgUmam; Odi `oD$Z R>oncocm;
[g.]
{ZH$Q>dVu. 2. (J.) g` qH$_Vr`m AJXr OdiMm.
AmgH$m` {d. Oo cJoM H$amd`mMo Amho Ago.
[g.]
AmgH$mc, _aU, _`y AdYr {d. _aUmo_wI; _aUmg Q>oH$cocm.
[g.]
Amg {H$`m r. (J.) g` qH$_Vr`m AJXr Odi Om`mMr {H$`m. [g.]
AmgVm r. (`A.) Odi Odi `oUo; gm{`.
[g.]
Amg{Z {d. Pmonog Amcocm.
Amggd, gy{V -Vr {d. ~miV hmo`mg Q>oH$coco; gy{VH$mc
Odi Amcocr (r, Jm`, hg B.)
Amgg_m{Y {d. g_mYr Ko`m`m ~oVmV Amcocm (g`mgr). [g.]
Amg`m EoVdma nw. ApdZmMm eodQ>Mm a{ddma : "AmpdZmMo eodQ>`m
a{ddmar hUOo Amg`m EoVdmar Om Pmcr.' - JmdahmQ>r 76.
Amgnmd nw. Xmoar, n>o, H$mgam B`mXr OmoV Own`mMo gm_mZ.
Amgnmg {H${d. ^modVmcr; AmOy~mOyg.
nw. (nwVH$ ~mYUr) nwVH$mMr ~mYUr H$aVo doir `m`m Xmohr
~mOyg {MH$Q>dm`Mo H$moao H$mJX.
AmgnmgMm, Amgnmgrc {d. Amgnmg AgUmam; OdinmgMm;
AmOy~mOyMm.
Amg\$aMr OmJm r. A`V A{^OmV, _hdmMr OmJm.
Amg\$i Z. Amg Zmdm`m PmS>mMo \$i.
Amg~m~ nw. gm_mZgw_mZ; cdmO_m : "`edVamdmZ| IwemcJS>mghr Koam
KmVcm Vohm {\$a`mZt AmoPn| mP| Amg~m~ hmoVm Vmo VoWrc VoWo Q>mHy$Z gS>o
[\$m.]
hmoD$Z amrg {ZKmco.' - hmoH$ 162.

AmgcwJr

Amg^mg nw. nwT>o hmoUm`m Jmo>rMm ^mg, {Mh, d$n; cjU; VH$mcm
[AmgMo {.]
qH$dm H$nZocm dmd.
Amg_gmhmg {d. Anyd : "nmhVm Amg_gmhmg: OoW Hw$R>co {ZX}e &'
- F$d 247.
Amg_V nw. eoOmaMm, AmOy~mOyMm ^y^mJ, Xoe.
Amg_VMm {d. eoOmaMm; OdiMm; AmgnmgMm.
Amg_VmV {H${d. gd ~mOZy r; g^modVmcr; MmohmoH$Sy>Z; eoOmar; Amgnmg.
Amg_VmV (dVZ) {d. (J.) {d{e> {H$_Vr`m nwT>o_mJo AJXr
chmZem \$aH$mZo `oUm`m {H$_VrMm (JQ>).
Amg_mZ {d. AWmJ; Anma.
Amg_mZr {d. Bdar; Xdr; _Zw`mYrZ Zgcoco (gH$Q> dJao).
[\$m.Amg_mZ]
Amg_mpV-Vr {H${d. g_mVrn`V; eodQ>n`V; nyU hmoBn`V. [g.]
Amg_m` {d. Z _mdUmam; \$ma.
Amg_mg {H${d. gd; g^modVr; Amgnmg; nwH$i; A{Ve`; gVV;
ghgm; H$Yrhr; Ho$hmhr : "_wIt Km{cVm EH$ Jmg & dJv KUKUt
KQ>mKmof & H$Xm Z amho Amg_mg & JOa {deof Omhcm &' - h[a
34.95.
Amg_mg r. ar{V[admO; arV^mV.
(Jmo.)
Amga nw. Aml`; Amgam; _XV.
[g. Aml`] (Jmo.)
Amga, Amgmoa nw. nmdgm`mV nmD$g Wm~Zy CKmS>r nS>Vo Vr; CKS>rn.
(H$mo. Jmo.)
AmgaU Z. nmdgmnmgyZ ajUmMo gmYZ, N>r, aoZH$moQ>. B. (Hw$.)
[g. Aml`U]
Amgam r. 1. OcXodVm; Vir, {d{har dJao {R>H$mUr dmg H$aUm`m
gmV XodVm; eoVmVrc XodVm; gy{VXodVm : "dZXodVm JYd `{jUr &
Jm|Yi Km{cVr _hmdZt & Amgam Omd` $n XmD$Zr & VoM jUt
[g. Agam]
JwV hmoVr &' - h[a 11.191.
Amgam nw . 1. Aml`WmZ; Aml`mMr, {Zdm`mMr OmJm;
AmS>mogm : "Vw{P`m H$nodrU Bdam & Amgam Amhm Zmht Xwgam &'
2. ~Mmd; ajU; AmN>mXZ; N>. 3. AmYma; _mU. 4. (c.)
g_Vr; AZw_Vr; A{YH$ma; nadmZJr. 5. Wmam. [g. Aml`]
AmgamB r. gy{VXodVm; Amgam : "AmgamB gmXa Ho$cm & am_M
H$mg`o &' - rJrV 12.
Amgc Z. VQ>mMr q^V; VQ> : "JT>rMm Amgc CM OmUmoZ {gS>mhr
V`ma H$a{d`m.' - noX.
{d. hmgc; mV : "`mCnar nwT>| `m mVr Zdc Anyd dV_mZ Amgc
[\$m. hm{gc]
hmoBc Vo {chmoZ nmR>drZ.' - noX 10.36.
AmgcJ-iJ {d. 1. gmono; gwJ_ : "Anm` Bht AmgcJ &' - km
16.429. 2. dada.
AmgcUo A{H$. 1. _XJVrZo dmhUo. 2. CgiUo : "H$s JJmn`
Amgcc| &' - amkm 13.269.
AmgcwJ r {H${d. Amgnmg; Odi : "Vr .. ~gV ZhVr H$s {~KS>co `m

Amgcy~

_amR>r eXH$moe & 327

~m`mMo AmgcwJr C^r amhmV ZhVr.' - ~m` 33.


Amgcy~ nw. Vhm; nV; `dWm : "`mMr Mmc, H$er Vo g_OV
Zmht. Vohm VH$amar H$moUo H$ma`m d H$em `mMm Amgcy~ H$m`
[\$m.]
VhoMm ho XyaXoerZ| _ZmV `md|.' - _Bgm 7.82.
Amgd Z. 1. EImm dVyMo AmfYr`moOZmgmR>r H$mT>coco gd, AH$.
`mH$[aVm `m dVyMo ~mnrH$aU H$$Z `m dm\o$Mo dmV $nmVa
H$a`mV `oVo. Vr dVy EImm dmV CH$iyZ {VMo gd H$mT>`mV
`oVo. qH$dm W|~mW|~mZo nmPaU H$$Z Vo Jmoim H$a`mV `oVo. 2. D$g,
H$mH$dr dJaonmgyZ H$mT>cocr Xm$. 3. (gm_m`V:) _. 4. AH$.
[g.]
AmgdUo A{H$. Amem~ hmoUo.nhm: AmgdUo
[g. Amem]
AmgdX Z. gUm{XH$m`m {Xder ~cw`mg md`mMm R>amdrH$ hH$
qH$dm XoH$ma : "demI_mgr Hw$^mamZ| _{mHo$Mo H$ce KamoKa mdo
`mg AmgdX mdo XmUo.' - EoggmI 3.128.
AmgdZ Z. (emn.) dmhr nXmW `m`m CH$cZq~Xyn`V VmndyZ
`mMr dm\$ Jma H$$Z Amn`mcm hdm Agcocm nXmW `mVyZ ~mOycm
H$mT>Uo; AH$ H$mT>Uo.
[g.]
Amgd{ZH$, Amgd{UH$ nw. _ V`ma H$aUmam d {dH$Umam.
AmgdZr-Ur r. Xm$Mr ^>r; Xm$ V`ma H$a`mMm H$maImZm. [g.]
Amgdoc r. EH$ dZnVr; {eVmJmS>; {Xg_mdir. nhm : eVmdar
AmggUo g{H$. Cn^moJUo : "gH$i gwI| gmSw>{Z : _J Vr{VgwI
Amggr{V.' - crMC 200.
AmgiJ r. A{Vn[aM`; _r.
AmgiUo A{H$. _XJVrZo dmhUo; CgiUo : "JJmn` Amgic|o&' amkm 13.268.
Amgigm r. Amcofm Zj.
[g. Amcofm]
Amg {H$. Amho.
({M.)[g. Ag = AgUo]
AmgJ {d. (^yem.) {MH$Qy>Z amhUmam.
[g.]
AmgOZ Z. {MH$Qy>Z AgUo; {MH$Q>Uo.
[g.]
Amg{OV {d. (`A.) 1. {MH$Q>Umam. 2. AmgV. 3. Adc{~V.
[g.]
AmgS>Uo g{H$. {hgH$Uo; {hgH$m XoD$Z AmoT>Uo.
AmgX nw. EH$ AmfYr dZnVr; AmH$X.
[g. AdJYm]
AmgXV {d. ImoS>H$a : "VwPm ~miw H$gm AmgXV&' - ZmJm 265.
AmgXr r. 1. (lmVH$_) cmH$S>r Mma nm`mMr KS>dMr. hr _moim`m
XmoarZo {dUcocr AgVo. {h`m {dUco`m ^mJm`m da gw_mao hmV^a
nm`mMr CMr AgVo. gmo_`kmVrc gmo_dcr {h`mda R>odVmV.
2. IwMu; AmgZ; ImQ>. (qh.)
[g.]
Amg^dZw r. AZwn_pWVr : "`m g_VmMr Amg^dZw& VoW V_moJwU
H$Mm&' - {dqg 6.58.
AmggUo A{H$. 1. egm H$aUo, dUZ H$aUo : "Vg| Oo`mV| cmoH&$
Amggr{V&&' - amkm 12.204. 2. BN>m H$aUo; Ano{jUo : "EWM|
Jmo_Q>| AmggrVo Agm&' - crMC 604.

Amgmho~

Amggm r. BN>m.
Amgm {H$. Amho; {OdV Amho : "Vmo{M Amgm H$s H$m` AmOyZ h| Z H$io
H$moUmcm& Zmht `mMm {ddmg OmBc Ad{MV KmcwZ Kmcm&' hmocm 12.(H$mo.)
[g. Ag=AgUo]
Amgm, AmgmUr, Amgdcr nw. EH$ dj {deof. gJhUr, Hw$>
qH$dm _y {dH$mamV Cn`wV AmfYr dZnVr.
AmgmS>r r. OI_oda ~gUm`m _memZr Ho$cocr {d>m.
AmgmS>r r. Amir, H$sS>. (d.)
AmgmX nw. ZmJamMm XmS>m, `mg ~c OmoS>VmV Vmo; BgmS>.
AmgmXZ Z. 1. R>odUo; aMUo; _mS>Uo; cmdUo (`kmVrc nmo, gm_Jr
qH$dm OodUmMr VmQ>o, BVa gm{h`). 2. {_i{dUo; gnmXUo; mV
H$$Z KooUo.
[g.]
Amgm{XV {d. m Ho$cocm.
[g.]
AmgmZ {d. gai; gmono : "OZac _ema{Zco `mMo ImVaoV H$s nH$s`mda
_XV Omcr Var `mHy$VImZmgm[aIm JZr_ VoWo `oD$Z OrdnoU| AmgmZ
Zho.' - noX 3.56.
[\$m.]
AmgmZ Z. H$nm; CnH$ma : "`m ^mdt Xmof `mMo nXat KmcyZ `mg
am_nw`mg admZm H$$Z, `mMo _mWm AmgmZ Ho$c|.' - hmoH$ 150.
[\$m. EhgmZ]
Amgmn{VV {d. Amemi^yV.
AmgmZ_X {d. H$Vk : "gcm~VOJmg AmgmZ_X H$$Z Amhr Amnc|
H$m` H$$Z KoD$.' - qhXI 2.17.
[\$m. EhgmZ_X]
AmgmZr r. gmh{OH$nUm; gwc^Vm; gmH$`.
[\$m.]
Amgma r. gVVYma; {ZaVa d>r : "dfmH$mct Amgmat amho& ho_Vt
Oime`|&' - E^m 24.284.
[g.]
Amgma nw. 1. {Mh; IyU; {ZemUr.
[\$m. Amgma]
AmgmaUo A{H$. ngaUo : "H$m g_wmMo{Z ngma|& d[a VaJVm Amgmao&'
- amkm 15.106.
Amgmar r. 1. aoer_ JwS>mi`mMo gmYZ. 2. nVJmMm Xmoam, _mOm
JwS>mi`mMo [aimgmaIo, MH$margmaIo gmYZ.
AmgmdUo {H$. Amem H$aUo; CH${R>V hmoUo : "Amgmdc| _Z OrdZmMo
AmoT>r& Zm_t $nt JmoS>r cm{d`ocr&' - VwJm 1523. [g. Amem]
Amgmdar r. (gJrV.) Jm`ZemmVrc EH$ am{JUr. `m amJmV fS>O,
Vrd F$f^, H$mo_c JmYma, H$mo_c _`_, nM_, H$mo_c YodV,
H$mo_c {ZfmX ho da cmJVmV. AmamohmV JmYma d {ZfmX d`.
OmVr AmSw>d gnyU, dmXr YdV d gdmXr JmYma. JmZg_` {XdgmMm
Xwgam ha.
[g.]
Amgmdar WmQ> nw. `mVyZ Amgmdar dJao amJ Cn hmoVmV `m WmQ>mMo
Zmd. `mMo gmV da nwT>rc_mUo- ew fS>O, ew F$f^, H$mo_c
JmYma, ew _`_, ew nM_, H$mo_c YdV, H$mo_c {ZfmX.
AmgmhmZ {d. ghZ Z H$aUmam.
Amgmho~ nw. A{YH$m`mg CoeZy `moOmd`mMo g~moYZ; AmnU (Vwhr `m
AWu) : "Amgmho~mZr `m Bcm`mVrc `yar g~Y mZ| gaH$maH$S>o Omo

Amgmir

328 & _amR>r eXH$moe

Amncm A{^m` nmR>{dcm' - cmo{Q>Ho$co 1.152.


[\$m.]
Amgmir r. {nemMr; hS>i. : "Amgmir KmoaH$mir gwaXi {dXir
H$U `mir {demir&' - _wam_m 6.65.
Am{gH$ {d. AgUmam.
Am{gH$m-H$s {d. gnyU; gd : "Z \w$Q>Vm ~rOH${UH$m& _m{O {dVao
dQw> Am{gH$m&' - A_ 7.149.
Am{gX Z. Ac; A{gS> : "`m nm`mMo R>m`r H$mht Am{gXnUm `oVmo.'
- _amR>r nw. 6. Amdmr 2.166.
Am{gZr r. ApdZr.
Am{gc_mgrc {d. 1. Hw$crZ : "EH$ MmonXmamMm {_Ym d EH$
Am{gc_mgcmVcr Amho.' - noX 10.106. 2. XmgrdJmVrc
_mZH$arU.
[\$m.]
Amgr nw. AmerdmX : "^oQ>rgdo Amgr n{T>Zcm.' - d 18.136.
[g. Am{ef]
Amgr_mV {H${d. gr_on`V; hrn`V; AJXr ncVramn`V; H$S>on`V.
[g.]
Amgw r. {d{eQ> _y`mMo gmo`mMo ZmUo.
AmgwH$ Z. d; {MaJyQ>.
[g. AewH$]
AmgwV {d. A`mo` : "ho JwUnUm Wmoa AmgwV H$s& `mMr cmO Vy Var
Yar Oam&' - hmocm 37.
[g. A+gw+CV]
AmgwS>Uo C{H$. 1. nmIS>Uo; H$m|S>m H$mT>`mH$[aVm gwnmV KmcyZ
PQ>H$Uo : "AmH$me Ago AmgwS>V&' - km 1.156. 2. AmoT>Uo;
hgS>Uo; {hgH$m XoUo; {hgH$Uo; PQ>H$m XoUo; AmnQ>Uo. AgS>Uo :
"Vd Ji AmgwS>r& OinmaYr&' - km 14.147. 3. cw~mS>Uo;
JS>n H$aUo : "jUoH$ AWmMr A{VJmoS>r& jUoH$ AmgwS>r na`&'
- E^m 25.147.
AmgwS>nmIyS> r. 1. Ym` {ZdS>Uo, AmgS>Uo, nmIS>Uo dJao
{Za{Zam`m {H$`mZm hm eX cmdVmV. 2. (c.) H$gyZ VnmgUr;
CcQ>gwcQ> VnmgUr.
AmgwS>m nw. {hgH$m : "_mc{do`m AmgwS>t& YS>H$ hmUmo{Z`m JmT>r&'
- E^m 29.266.
AmgwT>mi nw. `m`m S>mo `mVyZ nmUr JiV Amho Agm AdN> >rMm
KmoS>m.
r. {nMH$m S>moim.
AmgwV Z. (Am`w.) EH$ H$maMm {eaH$m; H$X; _yi; \$i mMo qH$dm
Jyi, _, Am`mc, XmMr {Zdi d CgmMm ag `mMo {_lU VrZ
{Xdg Ym`mV nw$Z R>o{dco hUOo Oo {g hmoVo `mg "ewc' Ago
hUVmV. `mcmM {eH$m Agohr hUVmV. Aem {Za{Zam`m
{e`m_`o H$X_ycm{XH$ {^OV KmcyZ Oo nXmW V`ma H$aVmV `mZm
AmgwVo hUVmV.
[g.]
Amgw{V-Vr r. AH$ H$mT>Uo; _ JmiUo.
[g.]
AmgwXm, AmgmoXm {d. V`ma; VmOmVdmZm : "KmoS>r AmgmoXr H$amd`m~c
OrZ cmoH$mZr CVaco hmoVo.' - noX 20.86.
[\$m.]

Amgo

AmgwXo, AmgwXm` {d. 1. Am`Vm; V`ma. nhm : AgwXm, AgwXm` :


"AmgwX| A goD$ Z`o& d{S>cmM| hr &' - Xmg 2.2.26. 2. H$>a{hV.
3. _ZgmoV; da.
(Jmo.)
AmgwXo {d. _moH$io "Vwht AQ>Ho$nmdoVm| _wcyI H$m~rO Ho$cm. AmVm
Amhmg _mo{h_og amZ AmgwX| H$moUV|?' - ^m~ 40.
AmgwnmR>r nw. KmoS>odma.
[g. Adn>r]
Amgw_mB {d. AmM`H$maH$ : "Amgw_mB {Mh nS>o >r& dmQ>o nmoQ>t
Zdc Vohm&' - {ZJm 188.
Amgw_m` {d. Z _mdUmam; Z gm_mdUmam : "Vy S>mo`m Amgw_m`
Omcmgr&' - kmJm 237.
Amgwa-ar {d. 1. Agwamg~Yr. 2. (c.) Agwar; Ocmc; Xw>; XmU;
^`H$a; AKmoa; AH$mi{dH$mi.
[g.]
Amgwar r. dH$emmMr EH$ emIm; e`{M{H$gm.
[g.]
Amgwar Cnm`, CnMma nw. eodQ>Mm, YmS>gmMm Cnm`; AmVVm`rnUmMm,
^`H$a Cnm`.
Amgwar H$_ Z. EImXo {dcjU, ^`H$a amjgr H$m_, H$`, {H$`m.
Amgwar {M{H$gm r. ^`H$a, amjgr Cnm`, e{H$`m. Ogo :hmVnm` VmoS>Uo, S>mJ XoUo dJao.
[g.]
Amgwar {Zm r. JmT> Pmon; doS>r Pmon; Hw$^H$Uu Pmon.
[g.]
Amgwar ~w{-r r. H$VrMm EH$ ^oX. mH${VH$ ~wr. [g.]
Amgwar ^moOZ Z. AYmernUmMo OodU; ~ogw_ma OodU.
[g.]
Amgwar _m`m r. MoQy>H$; OmXy; Ow`m H$mimVrc amjgmMr AO~
H$`o, Mo>m.
Amgwar {dm r. OmaU _maU, _ V B. g~Yr {dm.
Amgwar {ddmh nw. (.) Amgwa {ddmh. H$`m {dH$V KoD$Z H$amd`mMm
{ddmh; _wcr`m dS>cmZm qH$dm ZmVcJmZm ` XoD$Z Ho$cocm {ddmh:
"{ddmh Vd ~hVm nar& {nemM JmYd Amgwar&' - Ed 4.42.
[g.]
Amgwar gn{m-mr r. 1. Owcy_ O~aXVrZo AWdm A` _mJmZo
O_{dco c r Anma g n mr. 2. ~o g w _ ma \$mOrc M Z .
3. H$m_H$moYcmo^mXr {dH$mamMo _yi Aer Eo{hH$ gnmr. [g.]
AmgwQ>u, Amgw>u r. Mm~H$mMr, H$moaS>mMr cmH$S>r XmS>r; XmS>Ho$.
AmgwgUo A{H$. hnmnUo : "ghmZw^y{V Am{U mogmhZ `m`mgmR>t
Amgwgcoco gm{hp`H$.' - _mKmo
[g. Amem]
Amgy Z. MmXrMo EH$ OwZo (Xod{JarH$a `mXdm`m doiMo) ZmUo : "X{jUo{g
gmR>r Amgw {Xc|.' - nmQ>U {ecmcoI, ^mA 1835.63.
Amgy Z. Aly; S>mo`mVrc nmUr, nhm : Aly : "C Hw${hOc Oi|&
AmgwdmMo{Z&&' -amkm 13.559. "{ZV~w AmqcJZt gwImZc|&
~m{YVm Amgdw | Jmim cmJc|&' - {ed 721.(dm.) Amgdo CJiUo
- (AV:H$aU gXJ{XV hmoD$Z) Aly T>miUo.
AmgyS> nw. Mm~yH$; JmS>rdm`mMm, eoVH$`mMm cm~ Mm~yH$, H$moaS>m.
AmgyS>JmR> nhm : AgyS>JmR>
Amgo Z. qH$H$ao; AX nQ>mer; cmH$S>mg Mmag ^moH$, ImM nmS>`mMo

AmgoVw{h_mMc
gmYZ.

_amR>r eXH$moe & 329

(H$mo.) [g. Am{g = gwar]


AmgoVw{h_mMc {H${d. goVy~YmnmgyZ Vo {h_mc`mn`V. (^maVm`m
X{jU Q>moH$mnmgyZ Cmaog {h_mMcmn`V gd) : "AmgoVw{h_mMc
gm`m ^maVmV ^Vr`m gXm`mMm Omoa EH$gmaIm MT>Vm-dmT>Vm
am{hcm.' - _OrpW 48.
[g.]
Amgo{dV {d. godm Ho$cocm; ghdm{gV; n[adopQ>cocm.
Amgmo-gm nw. 1. VmXyi {ZdS>VmZm gmnS>Umam ^mVJmoQ>m. (Jmo.)
2. nMmjar Z nmhVmZm Oo VmXimMo XmUo qH$dm gmi Cn`moJmV
[g. Ae]
AmUVmo Vo. nhm : Amer
AmgmoS>m nw. {hgH$m; PQ>H$m.
(Zm.)
AmgmoS>m YwD$ H$m nmgmoS>m YwD$ _wctMm EH$ Ioi.
Amgmoc Z. Adc.
(H$m|.)
Amgmog {d. nhm : Agmog
r. BN>m.
Amgmoio Z. KaQ>o; H$moR>m.
AmH$Q>r r. nmnUrMm Ho$g. (Jmo.)
AmH$am nw. H$sVu; cm{H$H$; `mVr; WmQ>_mQ> : "XwXw^r amOmMm \$ma
AmH$am' - Eohmoam 4.41.
AmH$i{dH$i {d. Egng.
AmH$mahH$ma nw. 1. dmgmoN>dmg 2. hXHo$ XoD$Z aS>Uo.(Jmo.)
[d. he]
AmVaU Z. 1. ngaUo; AWaUo. 2. hmVar; nga`mMo d (gVaOr,
Jm{cMm, MQ>B, AW$U B.) : "qH$dm d| gmSy>Zr AmVaU| Zog`m
`m&' - amg 1.223. 2. N> : "Am{WH$ OrdZmMo AmVaU
gdm`mM S>mo`mda hmoVo.' - {dMmaecmH$m 75.
[g.]
AmVaUo C{H$. AmWaUo; ngaUo.
AmVm r. 1. nhm : AmWm : "`m nmQ>rc~modmMr AmVm Zmht nwacr&'
- Eonmo 287. 2. Amem; hmdaonUm. 3. dmW.(Jmo.) [g. AmWm]
AmVmdm nw. VmoQ>rMo ^mS>o : "`mg `mMo VmoQ>rVyZ nmUr nS>Vo `m_mUo
`mMm AmVmdm H$$Z nmR>dyZ mdm hUyZ Amkm Pmcr Amho.' noX 32.130.
[\$m.]
AmpVH$ {d. 1. Bdam`m {R>H$mUr lm R>odUmam; Bda, nacmoH$,
nmnnw` _mZUmam; lmdmZ. : "V`m AmpVH$mMm Aml_w& nmS>dm
Jm&' - km 8.193. 2. ImD$Z{nD$Z gwIr Agm (_Zw`); gwIdVy;
EonVXma; _mV~a.
(Jmo.)
nw, EH$ F$fr. `mZo OZ_oO`m`m gngmVyZ VjH$mcm dmM{dco.
{ZOVog_`r gmn dJaoMr ~mYm hmoD$ Z`o hUyZ `m F$frMo Zmd XmoZ
doim (AmpVH$-AmpVH$ Ago hUyZ) KoVmV.
[g.]
AmpVH$m` nw. lr_Vr; EonV.
(Jmo.) [g. AmpV`]
AmpV` Z. AmpVH$nUm; na_odam~c {ddmg, lm : "Am{U
AmpV` OmUmd|& Zddm JwU&' - km 18.848.
[g.]
AmpV`~w{-r r. AmpV` : "hUm{Z A{Z`m`m R>m`t&
V`m AmpV`~w{ Zmht&' - km 2.132.
[g.]

AmWrH$, AmWoH$ar, AmWodmBH$

AmpV`dmX nw. {ddmMm {Z_mVm d {Z`H$ hUyZ Bda Amho Ago


{VnmXZ H$aUmao VdkmZ; na_odam`m ApVdm{df`rMo g_WZ;
AmpVH$nUmMo g_WZ; BdadmX, `m`m CcQ> ZmpVH$dmX. [g.]
AmpV`dmXr {d. Bda Amho Ago _mZUmam; AmpVH$dmXmMm
nwaH$Vm; AmpVH$dmX _mZUmam.
[g.]
AmVrU {d. 1. ngacoco; AmWacoco (d dJao) 2. AmN>m{Xcoco;
PmH$coco (O_rZ dJao).
[g. Am+V]
AmVo {H${d. hiyhiy; gmdH$me.
[\$m. Am{hVm]
AmVoH$X_ {H${d. 1. gmdH$me; gW; hiy nmD$c Q>mH$Uo. 2. Wm~Uo
`m AWu. VoWoM Wm~m Aem hoVyZohr `moOVmV. H$dm`VrVrc EH$
hHy$_.
[\$m. Am{hVm+H$X_ = nmD$c]
AmH$ Z. Xm$Jmoim.
AmW Z. (J.) OmoS>Uo.
[g.]
AmWJZ Z. EImXr ~m~ VodT>mnwaVr, VmnwaVr ~mOycm R>od`mMr,
VhHy$~ H$a`mMr pWVr; VhHw$~r.
AmW{JV {d. amoIcoco; Wm~{dcoco; cm~Urda Q>mH$coco.
AmWcmVaU Z. _yi {R>H$mUmhZ XwgarH$S>o OmUo.
AmWcmVar nw. (^y.) XwgarH$Sy>Z Amcocm AWdm OmUmam.
AmWm r. 1. H$iH$i; H$miOr : "n[a Vo AmWmhr Z Yat _mZgt&&'
- km 4.195. 2. CgwH$Vm; ag; BN>m; CH$R>m. `m`m CcQ>
AZmWm. 3. AmgVr; o_; AmnwcH$s : "Kamdar VoVwcr& AmWm
Zmhr&' - km 13.595. 4. Amem; Amg; Anojm ({H$. H$aUo) :
"AmodmiUr{M`m AmWm& ~h$nr gm|J gnm{XVm&' - E^m 13.667.
5. {ddmg; lm : "nmIm{S>`m{h AmWm& g_yi hmo`&' - km
6.167. 6. AmXa.
[g. Am+Wm]
AmWmZ Z. WmZ; Wc; g^mWmZ; nrR> : "H$m ~{ha`m`m AmWmZt&
H$dU JrVmV| _mZt&' - km 4.23.
[g.]
AmWmZr r. g^m : "Eogr XoIm{Z AmWmZr&' - {ed 53.
AmWmnZ Z. (Am`w.) _chaU H$aUmar {nMH$mar; {Zh~Vr. [g.]
AmWmnZm r. `mnmar gWm, H$Mo`m, ~H$m B`mXr_Yrc
H$_MmardJ, gmYZgm_Jr B`mXtMo `dWmnZ; `dWmnZ {d^mJ.
AmWmnZm A{YH$mar nw. EImm H$nZrVrc H$_Mm`m`m Zo_UwH$m,
godmeVu, doVZ, {ejU, Amamo`, H$`mU B`mXt~m~V `mo` Vr
`dWm H$aUmam A{YH$mar.
AmWmnZm IM nw. EImXr gWm gwairV Mmc`mgmR>r hmoUmam
H$_Mmar dJ, gmYZgm_wJr, ^mS>o, _Owar, H$a, drO, nmUr dJaodarc
gdgmYmaU IM.
AmWmnZm {dgOZ Z. WmnZ Ho$cocr gWm gnw>mV AmUUo;
AmWmnZ _moSy>Z Q>mH$Uo.
AmWmiy {d. H$iH$i AgUmam.
AmWrH$ nw. 1. JhW. 2. Y{ZH$.
(Jmo.)
AmWrH$, AmWoH$ar, AmWodmBH$ {d. AmWm ~miJUmam;
H$miOrMm; H$iH$irMm; CgwH$; CH${R>V.
[g. Am+Wm]

AmnV

330 & _amR>r eXH$moe

AmnV r. EonV; eVr; gm_`.


(Jmo.) [g. AmnX]
AmnX Z. WmZ; Wc. gm_m. eX - AhH$mamnX - AhH$mamMo
WmZ, eara; JwUmnX- {dmZ, gmpdH$ _Zw`; _mohmnX - H$ZH$,
H$mVm B. dVy. Xw:ImnX, hm`mnX, emoH$mnX B.: "OJnho
AmnX& EH$ gmd^m_ nX&' -km 16.231.
[g.]
Am\$maUo A{H$. dmOUo; H$n nmdUo.
Am\$mcUo A{H$. 1. OmoamZo AmXiUo; AmnQ>Uo : "Am\$m{cVmhr
dH$a| Z amho& M|Sy> Ogm Vmo Cgio{M nmho&' 2. OmoamZo \w$H$Uo.
[g. Am+\$mcZ]
Am\$mcUo Z. VmS>Z : WmnQ>Uo; WmonQ>Uo.
[g.]
Am\w$aUo g{H$. 1. H$n nmdUo. 2. \w$H$Uo; dmO{dUo : "{X` eI
^r_Xod|& Am\w$[acm&' -km 1.127. [g. Am+\w$a=H$n nmdUo]
Am\$moQ> nw. R>mogm; VS>mIm; YnH$m; XUH$m; _ma`mMm AmdmO. nhm :
\$moQ>
[g.]
Am_m nw. XJS> : "crim nX| R>oC{Z Am_m CYarcm&' - F$d. 371.
Am_mZ{Jar r. N>V.
Am` Z. _wI; Vm|S> : "Am` gamoh hm`cd| A{Va` Cnm`
_Zmo^_ar&' - `mZ_mcm.
[g.]
Am`mnmH$ Z. (Am`w.) Vm|S> `oUo; _wInmH$.
[g.]
Amd nw. Y_{Z{f H$`mZr Ordmcm Oo Aew H$_nwc (H$_mMr
nwQ>o) {MH$Q>VmV qH$dm `mV doe H$aVmV `m {H$`ocm Amd
hUVmV.
Ammd nw. (Am`w.) Zo{dH$ma.
[g.]
AmmoUr r. Amlm`Ur; AmH$medmUr; XoddmUr : "dmMm Omhcr
AmmoUr& na_odamMr&&' - {H$nw 50.
Amdcr {d. nmJmoQ>o, cwJS>o qH$dm nmVi `m`m nXamMm, {H$ZmamMm
H$ma : "nmVi _hVm~r& {H$Zmam Amdcr.' - noX 26.154.
AmdmX nw. 1. Mr; Md; dmX; JmoS>r. 2. BN>m; cmcgm : "Vgm
H$VdmMm _Xw & Am{U H$_\$imMm AmdmXw &' -km 18.205.
3. JY; n[a_c.
[g.]
AmdmXUo C{H$. 1. Mr KoUo; MmIUo; hJUo; dmX KoUo; ImUo.
2. AZw^d KoUo : "Xo{IconU EH$co`m& Amdm{XOo Oo{d &&' amkm 18.1135.
[g. AmdmXZ]
AmdmXZ Z. godZ; dmX KoUo; Mr KoUo : "Zm V[a A_VagmdmXZt &
ag gH$i&&' -amkm 1.26.
[g.]
Amdm{XV {d. MmIcoco; dmX, Md KoVcoco.
[g.]
Amh nw. 1. CUVm, Xmh : 2. JmOmdmOm; H$sVu; {V>m : "EWmo{Z
Omcm Amhmo &' - km 1.33.
AmhH$m_ nw. hHy$_.
AmhQ>, AmhmQ> nw. 1. AmdmO; Mmhc. 2. hmH$; hmH$ _maUo. ({H$.
XoUo).
(d.)
AmhUm, AmhmUm-Zm nw. 1. CImUm; CVr; hU; dMZ; `m`; >mV :
"EH$ AZr MwH$s Vmo ~mam ~agH$m h`mV, Eogm AmhUm {g Amho.' -

AmhiUo

^m~ 118. 2. cZmV dYydamZr nanamMr Zmdo KoUo qH$dm cZmV


~m`H$m d {e_`mV nwf {dZmoXr qH$dm Acrc n_` dm`o ~mocVmV
Vmo CImUm : "Vmo AmhZr {Ma Jmod{w Z Zm_ Img|& ~moco _Yya dMZm
aX-H$m{V ^mgo&' - {d{d 59.34. 3. H$moS>;o CImUm. [g. Am`mZ]
AmhV {d. _macocm; VmS>cocm; R>moH$cocm; AmKmV Ho$cocm : "MS>dmV|
`mo{V AmhV Ogr&&' - km 2.323.
[g. Am+hZ]
Amh`, Amh`_o d {H $ {d. Ad`_o d ; Iamo I a; ImrZo ;
AJ`nydH$.
[g.]
AmhX nw. {Vkm; H$ama_Xma; Xma_Xma : "Ia| AV:H$aUmVyZ AmhX d
nZm_ AmZmMr d Hw$amZ _OrXMr _O~wVr BZm_Y_mMr H$$Z H$ama
Ho$co OmV H$t.' - qhXI 1.61.
[\$m.]
Amh{X`m nw. H$ama; dMZ_mU; R>amd : "H$cH$`mhZ n| `oV Joct.
`mVqh hmM ^md H$t, amd nVYmZ `mgt H$ama d Amh{X`m Omcm
VmoM _Oya.' - _Bgm 10.197.
[\$m.]
Amh{_{H$H$ hH$_mZwgma.
AmhaU Z. 1. AmUUo; ~mocmdUo; ZoUo; AmZ`Z. 2. YaUo; XoUo.
3. ~mhoa H$mT>Uo. 4. A{Y_y` amo`mdarc `mO EH$ H$$Z
^m`dmZ H$_mH$ H$mT>Uo d `mZm ~{jgo XoUo. 5. O_mIMm`m
dhrVrc EH$ gkm. - ^mJrXmamMo noT>rVrc AmhaU. 6. AmVaam>r`
ZmUo{ZYrVyZ H$O KoUo.
Amham, Amhmam nw. _S>H$o , ^mS>o S>i_iy Z`o hUyZ `mImcr R>do md`mMo
[g. hma]
JdVmMo {ZdUo, Mw~i. nhm : Amam
AmhVm {d. AmUUmam; AmhaU H$aUmam.
[g.]
Amhd nw. 1. `w; cT>mB : "_J _{Wco mUrMo wnXgwV| H$${Z Amhdm
dmOr&' - _mo^r_ 3.43. 2. gdZme, Amhr : "{Zjo{ncmo Amhdr&'
- Jam 106.
[g.]
AmhdZ Z. 1. `OZ; hmo_; hdZ. 2. dMZ.
[g. Am+hdZ]
AmhdZr` {d. ApZhmo`mZo YmaU H$amd`m`m (Jmhn`, X{jUmZr,
AmhdZr` `m) VrZ qH$dm nmM AZtnH$s nyd ~mOyMm AZr; B>rV
d {Z`hmo _ mV _w ` `mJ `m AZrV H$amd`mMm AgVmo . :
"AmhdZr`m{X dhr& {Zjon$nt hdZt &' - km 17.361. [g.]
Amhgr, Amhmg, Amhmgr {H$. Amhog; AmhmV : "AOwZm Vy H$dU
Amhgr& H$m` hm H$[aVm{e&' - JrVmM{H$m 65; "JdgmoZ nw{gc|
Amhmg gwIr&' - Xm{d 188.
[g. Ag]
Amhi, Amhir r. 1. AZrMr dmim. nhm : "Ahir. hm eX
Amhir qH$dm Amh`m Aem AZoH$dMZmV Cn`mo{Jcm OmVmo.
2. dm`mMr CU PwiyH$ qH$dm PiB. 3. {Varn. (dm.) AmhirV
AgUo - YmH$mV, Oa~oV AgUo.
Amhi, Amhmi nw. nhm : Amohi. OZmdamH$arVm JwamH$[aVm
nmUr gmR>{d`mMr OmJm; (ImZXoer - hmi) nmdgm`mVrc
nm`mMm I>m. (d.)
AmhiUo A{H$. OiUo : "`m gVmn| MamMa& Amhimo cmJo&' {ZJ_gma 6.27.

AmhJ

_amR>r eXH$moe & 331

AmhJ nw. BamXm; hoVy.


[\$m.]
Amhm-ho r. dmcm; AmM; Cnd; CngJ; nrS>m : "cmJo emoH$mpZMr
Z `m Amho&' - _moe` 1.28. nhm : Amhr
AmhmH$Q>m nw. hmH$mQ>r; AmoaS>; AmH$moe; hm`hm` : "AmhmH$Q>m _J
H$[aVr Jo{c`m& AmYt R>mdm V`m Zmht H$moUm&' - VwJm 54.
AmhmH$ma nw. AmoaS>, hmH$mQ>r : "Jmo\$Urgr JwS>m Kmcr nmJmo`m`m
ZoQ>|& niVr AmhmH$mao AdKt nmIamMt WmQ>|&' - VwJm 359.
[g. Ahh+H$; hm:+H$ma]
AmhmH$m`m OmUo {H$. J^J{iV hmoUo; Km~aUo; Yra gwQ>Uo. (d.)
AmhmM, AmhmMdmhmM, AmhmMdmUm {H${d. 1. dada; gamgar :
"ApZ Eog| AmhmM& VoOm Zm_mM| Amho H$dM&' - km 7.36; "VoW
AMoV {MmmMm gmJmVw& AmhmMdmUm {Xgo _mS>Vw&' -km 8.95.
2. ghO; ghOJ`m; CJrM : "nm{hco{M AmhmMdmhmM CR>{c`m&'
a`modm 10.176. 3. ImoQ>o; ZH$cr; H${_; `W : "Vg| AgVonU
AmhmM&' - km 8.31.
AmhmMnU Z. dadaMr H$Vr; Hw$aHw$a; CVmdrinUm.
AmhmQ> nw. Mmhc; nm`ad.
AmhmQ>Uo, AmhmR>Uo {H$. 1. KmQ>Uo; T>diUo. 2. mg XoUo; NiUo;
{nN>m nwadUo.
AmhmQ>rd, AmhQ>rd nhm : AhmQ>rd
AmQ>mS>~mhmS> nw. Jm|Yi; KmoQ>mim : "O| ^oQ>{c`m AmhmS>~mhmS&> nS>m|
Z|Xr&&' - km 13.1135.
AmhmSy>Z nmhmSy>Z {H${d. AmSy>ZnmSy>Z : "AmhmS>o nmhmS>oJo dmdwJo{M
PJS>o&' - {ZJm 76. nhm : AhmSy>ZnhmSy>Z
AmhmU {d. 1. CV; C{MV : "`hqd `mJm{XH$s {H$`m& AmhmU Vo {M
YZO`m&' - amkm 16.374.
AmhmUm nw. 1. hU; CVr; CImUm : "hUmo{Z ImU Vgr _mVr&
AmhmUm cmoH$s {g&' - _wAm{X 16.174.
AmhmUm {d. Am_KmVH$s; hmZr H$aUmam : "AmVm hm Eogm Aho[aOo&
_J Zm{Wc| emoYy ~{gOo& Var AmnU AmhmUm hmoBOo& AmnUno`r km 2.196.
[g. Am+hZ]
Amhm{V {H$. AmhoV : "Eog| ~hVt nar AZoJ& O| gm{JVc| VwO H$m `mJ& Vo
{dVm${Z doX{| M MmJ& h{UVco AmhmVr&&' - km 4.155. [g. Ag]
AmhmXoeV r. Vh; H$ama; H$m`_ {_OmOr; dMZmMr m_m{UH$Vm :
"Am{U `m XmcVrV AmhmXoeV d dMZmMr _O~wVr VoM XmcV
H$m`_ Amho.' - _qeH$m 166.
[\$m.]
Amhma nw. 1. A; earanmofH$ `; ImnXmW : "Amhma Var go{dOo'
- km 6.349. 2. ImUo; OodUo; ^moOZ H$aUo. gm_m. eX \$cmhma, XwYmhma, Ym`mhma B. 3. Zoh_r Im`mMo _mU. CXm.
"`mMm XmoZ eoamMm Amhma Amho.' 4. A Im`mMr {d{e> eVr.
gw I mZo Oo d T> o A nMVo Vo : "Ogm Amhma dmT> d mdm Vgm
dmT>Vmo.' [g.] (dm.) Amhmar AgUo - Vm`mV, AmQ>mo`mV
AgUo : Amhmar nS>Uo, OmUo - Vm`mV, dMdmImcr OmUo :

AmhmiUo

"~ad| Pmc| AmOrdar& Zmht nS>cm| ^`mMo Amhmat&' - VwJm 717.


AmhmamImcr, Amhmat AmUU| - _m`m`m Q>`mV AmUUo;
Vm`mV AmUUo; H$mV AmUUo.
Amhma nw. 1. {ZImam; {dVd; \$monmQ>m : "MwctVyZ Amhma H$mT> d hmVnm`
eoH$.' (d.) 2. Br; H$nS>o H$S>H$ H$aUo. ({H$. XoU)o
Amhma AOJa. nhm : Ama
AmhmaJh Z. \$amimMo nXmW {_i`mMo {R>H$mU; ImZnmZJh.
AmhmaUo A{H$. 1. AmaUo. 2. ImD$Z, {JiyZ Q>mH$Uo : "_mgmMo cMHo$
VmoS>yZ `m {nemMmZ| Amhm$Z Q>mH$co AmhoV.' - EH$M `mcm. (ZmQ>H$)
AmhmaVk nw. A d Amhma `m {df`mVrc OmUH$ma, gcmJma. [g.]
AmhmanmZJm nw. {ZIm`mda ^mOcocr chmZ ^mH$ar; nmZJm; Amhmamoir;
amoQ>; ImH$am; JmIa.(Amhma = {ZImam + nmZJm = nmoir)
Amhma^mm nw. j`mgma`m AmOmam_wio qH$dm Hw$nmofUm_wio AeV
Pmco`m H$_Mm`mZm, `mZr nmofH$ Amhma `mdm hUyZ Xo`mV
`oUmar R>amdrH$ aH$_, ^mm.
Amhma_y` Z. (H$fr) AmVrc KQ>H$m`m C_mH$mda (H$carO)
Adc~yZ Agcocr AmMr qH$_V.
[g.]
Amhmaem Z. A d AmMo KQ>H$, AmhmamMo _mU, {Za{Zamio
nXmW V`ma H$aUo B`mXtMm nVera A`mg H$aUmao em. [g.]
Amhmar {d. CnOr{dH$m H$aUmam; ImUmam; ImD$Z amhUmam. gm_m.
eX-_`mhmar, emH$mhmar B.
Amhmamoir r. {ZIm`mda ^mOcocr nmoir, nmZJm.
Amhm` {d. 1. ~ioM, OmUyZ~wOyZ, _wm_ AJrH$macoco. AZw_m{ZV;
H$pnV; Amamo{ncoco; H${_. 2. Im`mg `mo`.
[g.]
Amhm`{ZM` nw. ^cVm Jh; MwH$sMr, ImoQ>r g_OyV, H$nZm.
Amhm`mamon nw. MwH$sMm Jh Y$Z MmcUo; ~wm doJir g_OyV H$$Z
KoD$Z `dhma H$aUo. Ogo :- EImm _Zw`mZo amjgmMo gm|J KoVco
Amho Ago g_Oco AgVmhr Amhm`mamonmZo `mg amjg g_OyZ `m
^mdZoZo `m`mer dmJUo.
[g.]
Amhm`u nw. `m`mgmR>r ngo H$mT>Vmo Vmo.
[g. Amhm`]
Amhmd nw. (lmVH$_) `kmV hmoVm egZ (emnR>U) H$aVmo `m_`o
"em|gdmo' Agm _ hUVmo `mg Amhmd hUVmV.
[g.]
Amhmi nw. 1. IiJm; Hw$S>r. nhm : Amhi 2. (M_H$ma) Q>mJ`mMo
H$mVS>r Hw$S>, IiJm.
Amhmi nw. 1. Amhma; {dVd; AmJ; {ZImam. nhm : Amhma : "Jw{ \$dm
dmim{M`m _mim& co{`{c`mhr Adim& ^oXm{M`m Amhmim& H$m`
nS>U| Amho&' - A_ 7.136. 2. (c.) Xw:I.
AmhmiUr r. Vmn; Xw:I; mg : "Amhmi`m {H$Vr gmogy `m `mar&'
- ncm 82.
AmhmiUo {H$. ^mOUo; nmoiUo : "Oo{d Vrd AZtV {eaVm VoW| & AmhmioZm
H$g| hUmd|&' - Zd 15.66.
AmhmiUo {H$. 1. AQ>Uo, AiUo: "XyY Amhmic| Amho.'
(d.)

AmhmiUo

332 & _amR>r eXH$moe

AmhmiUo A{H$. hmcUo : "nmR>t {Zd{m H$UVmi|& AmhmiVr V| nyOm


{dYwio&' - km 17.7.
Amhmi~mhmi {d. 1. nhm : Ahmi~mhmi 2. {dnwcVoZo; `WoN>;
^anya; gnyU; {dVrU; nwaonya : "Ooht Amnwcm g^moJH$mit& na~
^mo{Jc| Amhmi~mhmit&' - {ed 745.
Amhmird nhm : Ahird
AmhmiyZ OmUo {H$. hmoaniUo; ^mOUo; nmoiUo; Vmn, Xw:I, mg hmoUo :
"AVt{`m`m AmMoZo AmhmiyZ Om`mMr ^mfm ~mocmdr ..' A.`mm 215.
Am{hH$ Z. Eo` : "Am{hH$s VnUmMm N>oX Omcm& V_` VXmH$ma&'
- `mog 9.41.
[g. Eo` An.]
Am{h` Z. BhcmoH$; Eo{hH$Vm : "VwH$m hUo Amhm Am{h` nat&
Zmht Hw$iJmor VwOdrU&' - VwJm 500.
[g. Eo{hH$ An.]
Am{hV {d. R>odcoco; Wm{nV Ho$coco; ~g{dcoco; AmYmZ Ho$coco.
[g. A+Mm-{hV]
Am{hVm nw. {YaS>o. : "damS>r Am{hVm Eogo h{UOo&' - crMny 585.
Am{hVmpZ-Zr nw. `mZo Am`mYmZ Ho$co Amho Vmo; ApZhmor. {d.
ApZhmo`mg cmdmd`mMr nXdr.
[g.]
Am{hVw{S>H$ nw. JmamoS>r.
Am{ha _mgm nw. AJmcm {MH$Q> ~ig AgUmam _mgm. (_mU.)
Am{hUu r. EoaUr, denm; cZmVrc Pmc : "Vd Vo Am{hUuMm
g_`&' - dogrd 13.6.
[g. Eo[aUr An.]
Amhr r. ChmMr Pi; {Varn.
Amhr-ho r 1.dmcm; AmJ : "`oVr CUm`m Amm& nm`t cmm
^mOVr&' - A_V YwdM 5; "{d`moJmMr H$moU ^moJrc Amho&' Zah[a XmZdV 98. 2. H$mVr; emo^m : "$nmMo{Z Amho& EoamdVw nm{U
dmho&' - {ed 508.
[g. A{h=gy`; Am^m]
Amh{V-Vr r. 1. XodVor`W AZrV hdZ H$amd`mMo qH$dm OimV,
^y_rda Q>mH$md`mMo ` (M$, KV, Vri B.); AdXmZ. 2. ~ir;
^` : "`m H$moUmda _mPr ZOa OmB `mMr AmhVr _r dV: KoV
Ago.' - {d{d (1876) 8.155. 3. (c.) g_yi Zme; Zm`ZmQ>;
gnm; Ywdm : "coJ, XwH$mi dJaZ| r `m`m gd KamXmamMr AmhVr
KoVcr.' [g. Am+h] (dm.) AmhVr KoD$Z C^m AgUo, amhUo Zme H$a`mgmR>r Q>nUo; Zme H$a`mMr dmQ> nmhUo. AmhVr XoUo 1. ~ir XoU;o ~{cXmZ H$aUo. 2. ApZHw$ S>mV AdXmZ Q>mH$Uo; `k
H$aUo. 3. (c.) Zme H$aUo; ~wS>{dUo; gH$Q>mV Q>mH$Uo; ZwH$gmZ H$aUo.
Amha nw. nya.
AmhV {d. ~mocm{dcocm; Ama{^cocm; AmdmhZ Ho$cocm.
[g. Am+ho]
AmV {d. AmUcocm; haU Ho$cocm.
[g.]
Amho {H$. (ApVd Xe{dUmao) AgUo `m {H$`mnXmMo dV_mZH$mimMo
$n. [g. ApV] (dm.) Amho Amho Zmhr Zmhr - EImm Jmo>rMo
ApVd qH$dm `dhma `m doir d{MVM AgVmo qH$dm AgyZ

AmiUr

Zg`mgmaIm AgVmo `m doir hm dm`Mma `moOVmV : "Vmo Amho


Amho Zmhr Zmhr.' = `mMo ApVdM ^mgV Zmhr, `mcm H$moU
{dMmaVmo? (AmhoV, Amho{V - V. nw. A.d.)
AmhonU - Um Z. 1. ApVd. 2. V`; g` : "dmcH$ma XmoZr&
Zgmo{Z ^mgVr AmhonUt&' - {Z_m 97.
Amhoa nw. 1. Hw$U~r cmoH$mV lmnjm`m {Xder XodWmZr `m ~mUmg
~g{dVmV `mg hUVmV. `m ~mUmMm ~mn {OdV Agmdm cmJVmo.
(d.) 2. nhm : Ahoa
AmhodVVw-Vy+Xmoam+_{U-Ur nw. gm^m`bH$ma; _Jigy : "H$s
AO` Pmc| aUt& gIo gmOUr& Amhod_Ur VwQy>Z nS>cm&' - ncm
49.
Ami nw. r. 1. Amamon; Hw$^mS>; Xmofmamon; AndmX. ({H$. XoUo, KmcUo,
`oUo) : "Vmo Amiw Zmoho AZwamoYr& ~mocV| `m&' - km 15.230. 2.
(c.) Ho$di ~m d$n; gm|J; N>m`m; gm`; {Z{_m; Zmd :
"ZodmMm Ami& doMo R>mH$Ut gH$i&' - VwJm 1399. 3. Am^mg,
Ogo -nwfmMm Ami _m, ~mUmMm Ami, {enm`mMm qH$dm
{enmB{JarMm Ami B.
[g. Amc]
Ami nw. r. hmd; BN>m; AmdS>; N>X; h> : "~mcH|$ AK{Q>V KoVm
Ami& _mVm nwadr VH$mi&' - ^m{d 1.13. ({H$. KoUo, nmiUo,
nwa{dUo).
r. {dZdUr; mWZm.
[H$m. Acw =aS>Uo]
Ami nw. ~mY`mMr dVy; Xmoa, ~X B.
Ami r. Jcr; amJ; Amoi; Amir.
Ami r. amonQ>o (\$UgmMo dJao).
(Jmo.)
Ami nw. 1. _Oya; JS>r. 2. _Owar.
[H$m.]
Ami Z. qH$_V, dOZ, _mnXe H $ {Mh. nhm : Ai o [H$m.
Am{i=dVwi]
AmiB r. Air; H$sS> : "chmZ namB C~a H$dir df} ~mam VoamMr&
`j AmiB ~moamMr&' -ncm 4.41. nmdgm`mV `oUmao EH$ JdV.
AmiH$dgm nw. VadQ>m : "hmB^Q>mo : AmiH$dgm ^UrO| H$mB& hmB^Q>r
h{UVc| :Zm VadQ>o`mV| hUrOo.' - Jmo 74.
AmiH$m {d. hnmncocm; hidm : "am_ ^wHo$Mm AmiH$m Amho.' - Ogm
253. nhm : AiH$m.
AmiHo$nU nhm : AiHo$nU : "JmoS> Jmgt AmiHo$nU& A`mXao
qnS>nmofU&' - Xmg 2.5.31.
AmiOmi - {_`mamon, ImoQ>r g_OyV : "Vgo Zmht Vo AmiOmi& VwO
nS>rco&' - {dqg 7.45.
AmiU,AmiUr,AmiUo nhm : AiU : "dS>nmnS> AmiU|& da
dm{T>ct gwdU} daU|&' - dgm 27.
AmiUm nw. nIm.
(Hw$.)
AmiUr r. dmiUo; gwH$Uo (A nm`mdmMyZ) : "AdodrU
AmiUr& `m Zmd Am{X^y{VH&$' - Xmg 3.7.24.
AmiUr {d. ~oMd; Zrag (^mfU, _V) : "cmoH$_VmMm AmiUrnUm H$gm

AmiUo

_amR>r eXH$moe & 333

Kmcdmdm hm _hdmMm Z Amho.'- cmo{QHo$co> 3.4.


AmiUo A{H$. K>, XmQ> hmoUo; AmQ>Uo : "D$g Jm{i{c`m ag hmo`o& Vmo
R>o{dVm ~hH$mi Z amho& `mMm Amiy{Z`m nmho& Jyi hmo`o gqnS>m' E^m 16.18.
AmiUo g{H$. 1. Amim KmcUo; Vm`mV R>do Uo; g_OUo; AmH$cZ H$aUo :
"_Zw`| gH$img Am{ic|& `m _Zw`mg Xodo nm{ic|&' - Xmg
20.5.94. 2. AmidUo. (JmUo hUyZ mWZm H$aUo). 3. d`mV `oU.o
4. H$mcdUo.
AmiV {H${d. aS>V, AmoaS>V : "AmB P`m`m dmQ>oZ MQ>mnQ>m MmcV
AmiV Amcr.' - VA 171.
AmiVm-Vr {d. Ami{dUmam; Amcmn KoUmam (JmUo hUyZ dJao) :
"AmiVr JmZr gadVr& JYdam&' - {ed 51. [g. AmcmnZ]
AmiVrH$a nw. EH$ H$maMm Ioi H$$Z XmIdUmam : "_mXirV :
H$mhm{i`m: dg H$$: MmH$sH$$: AmiVr H$$: O| Oo`mM| AJ `o: V|
Vmo XmIdr.' - crM 2.13.
Amin r. Hw$aHw$a; aS>; {na{na.
AminUo g{H$. AmdiUo : "Xw_m}` _mohnme| Ami{ncr K> H$Yam
`mMr&' - _modZ 3.82.
A{H$. {H$a{H$a H$aUo; aS>V amhUo; Xw:ImV AmoaS>V amhUo.
Amino nw. 1. AVa; \$Q>. 2. (Ad.) AmMo JS>~S>rZo KoVcoco _moR>_moR>o
Kmg. (d.)
[g. Am+cn]
Ami~mi KoUo {H$. H$mVwH$mZo, _m`oZo Hw$admiUo : "AmBZ Ami~mi
KoVc.' - Cnam 79.
Ami_irV {d. Jwi_wirV : "Ami_irV ^mfUo _gt H$qg H$[aVm
gmJm.' - _cm 174.
Ami_mi {d. 1. An; WmoS>m; Aiw_mi : "EH$m{X`m Ami_mim&
lrJw${M`m Ioim&' - km 13.442.
Ami_oio Z. AneHw$Z. nhm : AmS>_oi
(Jmo.)
Amid nw. Q>nm; AmQ>moH$m.
AmidU, AmidUr r. 1. hmH$; ~mocmdUo. 2. {dZdUr; mWZm :
"_mJ{V`m ^mS>dc AmidU& Zm_mgr OVZ Xm{V`m{g&' - VwJm
1093.
Z. Ami{d`mMo JmUo; Vmo.
AmidU Z. nXmW K> hmo`mgmR>r cmdcoco nrR>.
AmidUo, Ami{dUo g{H$. nhm : Ai{dUo : "O`mV| Ami{dOo
d^md|&' - km 8.36.
AmidUo {H$. 1.Ami{dUo; K> H$aUo; AmT>dUo : "gwXa Ami{d`m
{Iar&' - dgm 27. 2. H$R>Uo; Kmc{dUo : "H$mht {Xdg Xw:ImV
Ami{dco&' - Eonmo 209.
AmidZt r. drUm.
Amidm {d. chmZ; H$modio; cmS> H$a`mOmoJo; Ami{d`m-Ami
nwa{d`mOmoJo (_yc). (amOm.)
AmidmVrU r. OIrU; hS>i.
(Jmo.)

AmigmdUo

Amidma nw. X{jU qhXwWmZmVrc mMrZ dUd gVH$dr. ho 12 AgyZ


`m`mV Z_midma hm _wI hmo`.
[H$m. Amida]
Amidm doR> {d. J{cVJm; {ZmU; AeV. (Jmo.)
[Aidm = Aiy+d|R> = XoR>]
Amidmi Z. Aio. nhm : Amcdmc : "AW{dZmemM| \$i& Xwgao
EH$ ZmemM| _yi& {deofZmemM| Amidmi& r Ho$di AmoiI nm&&'
- E^m 8.118.
Amidr r. EH$ H$maMr H$sS> : "dmarMo Ym`mcm{h MmMo D$Z
mdo cmJVo, ZmhrVa `mV Amidr d gm|S>oMo {H$S>o hmoVmV.' JmdahmQ>r 151.
Amier r. Odg.
Amier-gr {d. gwV; {ZmoJr; _X; _>; Amc``wV; H$m_MwH$ma;
EoXr. [g. Acg] (dm.) Amiemda JJm `oUo - (eXe:)
JJmZmZmZo mV hmoUm`m nw`mVrgmR>r cmoH$ JJmZmZmg Xyada
OmVmV, naVw EImm Amiem`m Odi JJoMo nm `oUo Am{U `mg
ZmZ KS> U o . (c.) EImm Zmcm`H$ _Zw `mg `m`m
(Zmcm`H$m`m) H$`m`mgmR>r `m`mOdi Omdo cmJUo qH$dm
`mMr cm`H$s Zmhr Aemg AZm`mgo MmJcr gYr `oUo `m AWu :
"JJm Amcr Amiemdar& Amier XoImo{Z nio Xw[a&' - VwJm.
AmiemMm _m`~mn, amOm - A`V Amier _Zw`mg hUVmV.
(r. $n) Ami{gUr : "EH$s Am|Jim Ami{gUr& EH$s `m _hm
S>m{H$Zr&' - E^m 7.65.
Amig nw. 1. Ho$di gwI Agco hUOo Pmco, `m~c doioMm {dMma
ZgUo, Xw:I ofmg~Y r {deof AmVwaVm ZgUo d H$m_ H$a`mMr AJmV
Y_H$ AgyZ Vo H$a`m{df`r _Z g ZgUo. `m AdWog Amig
hUVmV; gwVnUm; CmoJm{df`r H$Q>mim, ZmdS>; _XnUm ; _>nUm :
"Amig| H$m_ ZmgV|& h| Vmo ``mg `oV|&' - Xmg 18.7.4.
2. h`J`; Xwcj
; AiQ>i; Q>J i_Ji.
[g. Amc`]
AmigQ> {d. Amier; _X; gwV; _>.
AmigQ>nUm nw. Amig; gwVnUm.
AmigS>m nw. Amigmdcocm; Amier : "ZD$ ZD$ dmOVm CR>m`M Zr
AmigS>mgmaI Mwcmer eoH$V ~gm`M.' - Jm~m 23.
{d. Amier; AmigQ>; {ZmoJr.
AmigUo A{H$. 1. Amier hmoUo; AmigmdUo; AmigmZo `wV hmoUo.
2. {I hmoUo; _cyc hmoUo.
(d.)
Amig^m|S>mam {d. Amier; _X; _>; OS>; {deofoH$$Z hm eX
d`m_wio Amier Pmco`m _mUgmg cmdVmV.
Amig_ig {H${d. Eogng.
(Jmo.)
AmigmB r. AmiernUm; Amig; h`J`; {T>conUm; {Zgmh.
(Jmo. $n Amigm`). H$ga `oUo; Vmn `o`mnyduMr AdWm. (S>moHo$
OS> hmoUo B.)
AmigmdUo A{H$. AmigUo; Amier, _X, gwV hmoUo, ~ZUo : "JmoXr
AmigmdyZ Im~mOdi C^r hmoVr.' - _mo 23.

AmigwXm

334 & _amR>r eXH$moe

AmigwXm r. _moR>r Mdir.


AmiJUo g{H$. AmqcJZ XoUo; {_R>r _maUo : "KoVm negwImMr JmoS>r&
Vod| lrH$U Ami{Jcm ^wOXS>r&' - {ed 60. [g. AmqcJZ]

AmiM nw. Amig; AiQ>i : "AmiM Z H$amdm.' - gynmR> AmMma


CmamY 166.
[g. Ac+M]
AmiM _gcV; Ic; {dMma{d{Z_` : "_oiC{Z gH$imVr& amOm
H$ar AmcMw&' -{H$nw 1.15.4.
AmiX Z. XyY Vmnd`mMo N>moQ>o ^mS>o; XwYmMr Imo~ar, VmdUr : "AmiXm
XwY ZrddrVo Ago{V.' - Jmo 13.
Amim nw. 1. ~YZ; ~mY`mMr, Amdi`mMr dVy. {Z`U H$aUmar
Jmo>; Xmoa; ~X. Ogo :- Ho$ir`m nmZmg ~mY`mMm gmonQ>mMm ~X,
JdVmMm ^mam ~mY`mMr Xmoar : "h|S>`m`m Amim AdKt {MnmS>|&
H$m` VoW| JmoS>| {ZdS>mdt&' - VwJm 2802. 2. (c.) {Z`U; ~YZ;
g`_Z; Xm~; _`mXm; AmS>H$mR>r; Ka~Y. ({H$. KmcUo, VwQ>Uo) :
"EH$sMm YXm Xwgar OmV H$aUma Zmht Agm Amim nS>cm.' - JmJm
26. 3. EH$s; OyQ> : "Hw$U`mMm Amim.' (d.) [g. AmcmZ =
gmIir, ~YZ] (dm.) Amim KmcUo - Amda KmcUo; _`mXm,
{Z`_, ~YZ KmcUo; AmQ>mo`mV R>odUo; `dWm cmdUo : "Kmcrc
_hmam>mcm {Za{^cmf Amim H$moU `mnwT>|&' - {dH$ 9. Amim
{niUo - JmS>rMr AmIar Am{U gmQ>m `mZm ~mYUm`m Am`mcm
AmioXmS>rZo nri KmcUo. Am`mV AgUo, dmJUo, amhUo,
MmcUo - YmH$mV, H$mV, Vm`mV AgUo : "Vr ^mfm `mH$aUm`m
Am`mV amh`mg {deof `mo` AgVo.' - _amR>r `mH$aUmdarc
{Z~Y ({MniyUH$aH$V) 10. Am`mV AmUUo - Vm`mV,
H$mV R>odUo; {Z`_Z H$aUo; {Z`_ `dWm cmdUo : "OmgZ `mZo
H$moeaMZm H$$Z Vrg (BJOr ^mfog) Am`mV AmU`mMm MS>
CmoJ Ama^yZ Vmo EH$Q>mZ| eodQ>mg Zocm.' - {Z_m 556.
AmimJmoim {H${d. Jmoc; dmQ>moim : "cmc Hw$gw~r nmJmoQ>r ~mYcr
AmimJmoim& Iwco _m_mOrMr {Zcm dmU gmdim emo^cm.' - dcmo
108.
[JmoimMo {.]
AmimQ>mir r. {T>cmB; M|JQ>nUm; ~o{\${H$ar; AiQ>i.
AmimQ>moim nw. AmQ>moH$m; AXmO; nH$S>; AmdmH$m.
Amimn nw. AmoaS>Uo, Jim H$mTy>Z _moR>mZo (aS>Uo) : "_J Amimn
nmJwimMo`m Eogm H$[a{V.' - crMC 22.
Amim~Xm, Amim~mYm Amio~Y nw. AmQ>moH$m; A{YH$ma Vm~m;
_`mXm; {Z`U; emgZ; A_c; `dWm. ({H$. `oUo, AmUUo,
KmcUo).
Amimg nw. _moR>mZo aS>VmZm H$m|Sy>Z Yacocm dmg.
(Jmo.)
Am{iH$ {d. jwcH$ : "h| AdKoM {dMmaVm Am{iH$.' - ^mE 70.
[g. AcrH$ = WmoS>o]
Am{iH$a {d. h>r; N>m{X>; hoHo$Imoa (chmZ _yc) : "Am{iH$a `mM|
H$[agr g_mYmZ& A^`mM| XmZ Xodmo{Z`m&' - VwJm 521.
[H$m. Ami=h>]

Amiy

Am{iH$m {d. h>r; hmdam : "AYra Am{iH$m AZmMmar & AY nJw


Im|H$coH$ar&' - Xmg 2.3.33.
Am{iH$m r. (Ad) Air; H$_r; H$sQ>H$ : "Am{iH$m hUVr Am_wM|
Ka& H$m>m_Y|&' - Xmg 1.10.38.
[g. AcrH$=jw]
Am{iVm nw. cmIonmgyZ V`ma Ho$cocm Vm~S>m aJ.
Am{i` r. Amir.
Am{i`mS>o Z. h>; N>X; AiH$m : "nmhm nm _mVo VwhmgmJS>| & _mhoa
VoU| gwadmS>|& JWmM| Am{i`mS>|& {gr Joc|&' - km 18.1775.
Am{i-ir-d r. 1. h>; N>X; air; (chmZ _wcmMr) Vrd BN>m,
hoVy, _Zrfm, cmSy> : "V| Am{i H$am{Z _mJo OodU&' - Xmd 296.
"Amir KoD$Z O_m Amco& {H$`oH$ mUr&' - Xmg 9.8.22. 2.
c{S>dminUmMo, h>mMo ^mfU : "Am{i ~moc{V YmHw$Q>| {dXmdVrgr&'
- {ed 353.
[H$m. Aiw=aS>Uo]
Amqi~Z Z. o_; AmgVr : "YmS>{Z {ddoH$mM| CncmU| : CR>dmdo
Amqi~ZmMo R>mU|:' - CJr 20.191.
Amir r. Jcr, Amoi.
AmirH$a {d. N>m{X>, h>r.
AmirHo$ {d. h> qH$dm N>X XoUmao.
AmirZirMm {d. eoOmaMm qH$dm AirVcm; OdiMm; g~YmVcm.
AmirnmirZo {H${d. EH$m_mJyZ EH$; AmcQy>Z nmcQy>Z; AmXcyZ ~XcyZ.
[Amir = amJ qH$dm nmirMo {.]
Amird dZnVrMo nm{>H$ ~r.
Amird r. ZmX, o_.
AmiwH$ {d.1.^wHo$cm. 2. AmgV. 3. cmS>H$m.
AmiwH$Uo {H$. Vrd BN>m AgUo; hnmnUo : "{Oht AmnUn| Zmht Xo{Ic|&
Vo {M Bht B{`mWu aOco& Og| aHw$ H$m AmiwH$c|& VwfmV| godr&' km 5.110.
AmiwH$m-H$s {d. nhm : AiH$m : "H$gr dgwImMr AmiwH$s& Oo
XmoZrnU| {^S>mo{Z EH$s& - A_ 1.5; "hUo nVr ^wHo$Mm AmiwH$m
\$ma& `m{g Z hmo` {Zamhma&' - _{hH$Wm 33.153.
AmiwHo$nU Z. AmgVr; hmd; hmdaonUm; N>X; cmo^ : "Vo AmiwHo$nU|
OS>cr& A{V gda lrH$pU&' - amgn 4.72.
AmiwH$co {d. ^wHo$co; jw{YV.
Amiw~m` nw. cm{S>H$nUm.
(Jmo.)
Amiw_miy nmVaQ> {d. AW- AWmVa Z OmUUmam; Ho$di _wInmR>r;
dmh`m nm`mcm nmZ, H$mS>r, H$Mam qH${MV AmS>{dVmV `m_mUo
emmWmV Ami_mi AS>{dVmo Vmo.
Amiwdm {d. A`V cmS>H$m : "_mVm{nVo`m Amiwdm ZXZw&' -{H$nw 2.14.3.
Amiy Z. EH$ H$maMr ^mOr.
Amiy r. Cgmdarc H$sS> : "Cgmg _w` Cnd dmidr, Amiy Am{U
h_Zr `m gy_ m`mnmgyZ \$ma hmoVmo.' - H$fr 463.
Amiy Z. EH$ H$mQ>oar OJcr PmS> d `mMo \$i. ho Vm~S>m _mVrV hmoVo.
\$i gw_mao no$EdT>o AgyZ {nH$`mda Vn{H$ar aJmMo hmoVo. `mg

Amio

_amR>r eXH$moe & 335

EH$ {d{e> dmg `oVmo.


Amio Z. PmS>m`m ~w`mer nm`mgmR>r Ho$cocm IiJm, CMdQ>m. "eara
{dQ>mimM| Ami|& _m`m_mohnme Omi| &' - VwJm 739.
AmioU Z. H$mcdU K> hmo`mgmR>r cmdmd`mMo nrR>, ~ogZ.
Amio{nio nw. _waS>m; AiIm {diIm, {naJim : "A{^_mZmMo
Amio{nio& _hd C_mgo `oVr ~io&' - E^m 8.212.
Amio~X {d. {eV~ : "Hw$U`mgmaIm {dIacocm g_mO Amio~X
amhV Zmhr.' - JmJm 174.
AmiodUo A{H$. (AmiUm_wio Am_Q>r) XmQ> hmoUo. (Jmo.)
Amiodm\o$ nw. Ad. 1. ^monim, XmoS>H$m, nS>di B`mXr doc
cmd`mH$aVm Ho$coco Amio dJao. 2. dmJr, {_a`m B`m{XH$m`m
IirV cmdcoco EHo$H$ amon. 3. EH$ Hw$id.
Amio qgMZ n{V-Vr r. (H$fr.) \$iPmS>mZm d \w$cPmS>mZm
nmUr XoVmZm `m`m ~w`mg nmUr cmJy Z`o hUyZ EH$ dmQ>moim
da~m d `m`m~mhoa Xwgam da~m H$$Z `m ~mhoa`m da`mV nmUr
Xo`mMr nV.
AmimoAmir, Amir`m JcmoJcr.
AmimoHo${nimoHo$ -Io nhm : Amio{dio
AmimoIm nw. Amig XoUo; AJmg Amio{nio XoUo.
Amim|M r. H$mZJmo>; H$mZ_mV : "~{h`m`m Kar H$dUH$dUm
Amim|Mw gmJo&' - ^mE 554.
Amim|MUo A{H$. hiyM H$mZmV gmJUo, ~mocUo; H$mZJmo>r H$aUo :
"{hVJwO Amim|Mmgr& X`tM| JmoS> gmJmd`mgr&' -E^m 24.301.
Amimog nw. Amig.
Amj[aH$ {d. (^mfm.) dmgmoN>dmgm`m EH$m gnmQ`mV CMma`m
Joco`m d{Zg_yhmVrc gdmV _wIa (n> EoHy$ `oUmam) dZr{deofV: da. VwcZm : AZmj[aH$.
[g.]
AmjdmZr r. AmjU; AmodmiyZ Q>mH$`mMr {H$`m.
AmjmXUo C{H$. AmN>mXUo; PmH$Uo : "Ogm KZnQ>it ^mZw&
Amjm{XOo&&' - amkm 2.75.
Am{jV {d. 1. Amjon Ho$cocm, KoVcocm; Zm_Oya Ho$cocm; AS>Wim,
haH$V AmUcocm (dmX{ddmXmV AS>dcocm). 2. A_m`. [g.]
Am{jV(H$aU) Z. (Z`) hmV d nm` ^am^a nwT>`m ~mOyg \o$H$Uo.
[g.]
Am{jpVH$m r. (gJrV) damV, VmcmV {c{hcocr MrO. [g.]
Amjon nw. 1. haH$V; AmS>H$mR>r; {damoY (dmXmV {VnjmMm _wm qH$dm
~mOy) : "`mZt KoVcoco Amjon YS>YS>rV ImoQ>o AmhoV.' - Ho$co 1.361.
2. eH$m; ge`; eH$mZ : "lmoV`mZt Amjon Ho$cm&' - am{d 3.
3. AmJh; h>; gyMZm : "Zmht JW ma^gH$n& ZhVm lmoV`mMm Amjon&
JW t COicm H$UXrn& gwI$n h[aH$Wm&&' - Ed 18.69.
4. AmoT>U;o IoMUo; AmH$fU.o 5. AmoT>Zy YaUo; _mJo KoU;o AmT>do To >o KoU;o
eH$mHw$eH$m H$mT>U;o Amd`H$ hUyZ dmQ> nmhUo; Imoi~ Zy amhUo (EImXm
_mUyg qH$dm dVy Zmhr hUyZ); ASy>Z ~gUo. ({H$. KoU,o YaUo). :

AmkmMH$

6. (c.) AZw_mZ {ZKUo; gmo~V, ~amo~a `oU;o ~amo~aM ~moY hmoU;o d{ZV,
J{^V AgUo; J{^VmdWm : "_mPo F$U KoVcog Vo Xo - `m dm`mV
F$UmZo `mOmMm Amjon hmoVmo.' 7. qZXm; Hw$Q>mir; XyfU; R>nH$m.
8. EH$ AcH$ma (`mOmoVr-`JmoVr _mUo); EImXm Amjon KoD$Z
Vmo ImoSy>Z Q>mH$`mMo dUZ AgVo VoWo Amjon AcH$ma hmoVmo.
~mocmd`mMo Vo AYdQ> ~mocyZ EImXm {deof A{^m` `V Ho$cocm
AgVmo VoWohr hm AcH$ma hmoVmo. Ogo :- "ZgoZ {Xgcmo H$gm
Z`Zgdgmjr adr& {dfmX Y[acm hUmo Z gwa^r {dfjra dr&' Ho$H$m 4. 9. {ZM` : "Vd gw^mV| Amjon| Amct.' - crMC 38.
[g. Am+{jn = \o$H$Uo]
AmjonH$ {d. Amjon KoUmam, H$mT>Umam.
nw. 1. haH$V KoUmar `Vr. 2. dmVamoJ; _OmVVyMm amoJ; AmMHo$;
AmH$S>r.
[g.]
AmjonUr r. Amjon; jmo^; amJ.
AmjonUo C{H$. 1.AmoTy>Z KoUo; AmH$fUo; MQ>H$ cmdUo. 2. haH$V
KoUo; Zm_Oya H$aUo; A_m` H$aUo. 3. eH$m H$mT>Uo : "_mJm lmoVt
Amjo{nc|& Or `o JWt H$m` ~mo{cc|& Vo gH$ihr {Zamo{nc|& gH${cV
_mJ]&&' - Xmg 1.1.27.
[g. Amjon]
AmjonVm r. Anojm : "`m{g H$hUmMr Am`m~YZr AmjonVm Zmhr.'
- crMC 154.
Amjonmh {d. Xmofmh; haH$V Ko`mOmoJm; VH$ma H$a`mOmoJm. [g.]
Amjo{nV {d. `m`mda Amjon KoVcm Amho Agm : "Amjo{nV ^mJ Z
dJicocr H$mX~ar Vwhr dmMcr Amho H$m`?' - _MmnmZo 156.
AmjonyZ {H${d. {ZjyZ; `j ~OmdyZ; _wm_; OmUyZ~wOyZ; AmdOyZ.
Amk {d. Amkm{ncocm; hH$y _ Ho$cocm; gm{JVcocm.
[g.]
Amk{-r hHy$_, AmXoe, VmH$sX, Amkm, "Am_m`amO, hr {dk{n
H$m ? AmkrM _r g_OoZ. - MJw 201.
Amkm r. 1. hH$y _; AmXoe, VmH$sX, gm_m. eX - amOmkm, emmkm,
doXmkm B. 2. doX; em B`m{XH$mg hUVmV. 3. hmo`, ~ao,
BN>o_mUo H$aVmo `m AWu. d[a>mZr Amkm Ho$cr AgVm godH$dJ
"Amkm' `m eXmZo Cma XoVmV. 4. VemmVrc fQ>MH$mnH$s EH$.
`moJemmVrc EH$ ^wH $w Q>rW MH$ : "AmYmam{X ^oX{y Z & Amkmdar &&'
- km 18.1038. (dm.) Amkm XoUo (dm.) -1. H$m_md$Z Xya
H$aUo; ~S>V\$ H$aUo. 2. {Zamon XoUo. Amkm _mJUo- (Om`mg)
nadmZJr XoUo; {Zamon XoUo. Amkm dXUo, Z_H$maUo, nmiUoAmkm {eagm_m` H$aUo : "V`mV| dmoiImd`m ho{M gkm & O| OJ|
Z_H$m[aOo Amkm &&' km. 10.331

AmkmH$a-H$Vm-H$mar-Amkm{H$V, AmkmYmaH$-Ymar,
AmkmYrZ, AmkmZwgmar-dVu {d. Amkm nmiUmam; Amko_mUo
dmJUmam; A{H$V; Am{lV; AmkmYmaH$. hm eX nm`m eodQ>r
Amncr Amkm nmiUmam godH$ `m AWu {c{hVmV.
[g.]
AmkmMH$ Z. ^y_`WmZr AgUmao MH$. nhm : Amkm 4 : "ZmH$mM|
AJ gmSy>{Z Xyar & >r R>odmdr ZmgmJt & V| R>m`r ~g| AmkmMH$s &

Amkm{VH$_-Amkm{VH$_U

336 & _amR>r eXH$moe

`moJJ^rat `mo`Vm && - E^m 14.412.


Amkm{VH$_-Amkm{VH$_U nw. Z. Amkm _moS>Uo; AmkoMo CKZ;
hH$_m`m {d OmUo.
[g.Amkm +A{VH$_.]
Amkm_H$ {d. AmXoe, hHy$_ Agcocm.
AmkmXeH$ Z. ({Vr) Xemkm; na_odamZo _moemcm grZmndVmda
`m XmoZ XJS>r noQ>m {X`m hmo`m `mdarc coImMo Zmd. (n{h`m
Mma Amkm_`o _Zw`mMr Xodmer Am{U ~mH$s`m AmkmV _Zw`mMr
_Zw`mer H$V`o gm{JVcr AmhoV.) : "Am{U nmQ>mda `mZ|
(_mo`mZ|) H$amamMt dMZ| hUOo Xhm Amkm {chZ H$m{T>`m' {ZJ 34.28.
[g.]
AmkmYa${d. AmkmYmaH$ : " VrE AmkmYa| H$s ' - crMny 46.2
AmkmnH$ {d. 1. (am`.) AmXoem_H$; AmkmWH$ 2. Amkm H$aUmam;
hHy$_ H$aUmam (YZr B.) : "dmMm{g{ nmdmc & AmkmnH$ hmoAmc&'
- km 3.99.
[g.]
AmkmnUo-{nUo C{H$. 1. Amkm H$aUo; hHy$_ H$aUo; VmH$sX H$aUo;
gyMZm H$aUo : "Amkm{ncm {ZO{nVm dgwXod Xod| &' 2. gmondUo;
dmYrZ H$aUo; Vm`mV XoUo.
Amkmn Z. 1. gaH$ma`m hH$_mMo n; gaH$mar hHy$_; _amR>r am`mV
N>nVt`m dV:`m nmg Amkmn hUV. 2. (gm_m`V:)
_moR>mH$Sy>Z chmZmg Jocc
o o n. 3.coIr hH$y _; emgZn. 4. ({.)
amOm, {~en dJao A{YH$mar dJmH$Sy>Z Eco{g`ocm AWdm _S>ircm
Amcocm hHy$_ "`mM doiog... Amkmn|, AmdmhZn| Ag`mg
dmMmdt.' - gmm 70
[g.]
Amkmn{H$m r. (~S>moXo) gaH$mar hHy$_mMo {grnH$; gaH$mar
dmVmnH$; gaH$mar JPoQ>.
[g.]
AmkmnZ Z. hHy$_ H$aUo; Amkm H$aUo; gyMZm H$aUo; g_OmdyZ gmJUo;
VmH$sX; AmXoe.
[g.]
AmkmnZr` {d. Amkm H$a`m`mo`.
[g.]
AmkmnmcH$ {d. Amkm{H$V; AmkmYmaH$; Amkm nmcZ H$aUmam;
A{H$V; godH$; AZwMa; Om.
[g.]
AmkmnmcZ Z. Amkm nmiUo; hHy$_ _mZUo; Amkm{H$VVm. [g.]
Amkm{nV {d. hHy$_ Ho$cocm, gm{JVcocm.
Amkm^J, AmkmoK
, AmkmoK
Z Z. Amkm _moS>U;o hH$y _ VmoS>U,o
Amko{d dmJUo.
[g.]
AmkmW nw. (`m.) {H$`mnXm`m $nmd$Z Oohm Amkm, {dZVr,
AmerdmX qH$dm CnXoe `mMm ~moY hmoVmo, Vohm `mg "AmkmW' Ago
hUVmV.
[g.]
AmkmWu {d. (`m.) {H$`mnXm`m `m $nmd$Z Amkm, CnXoe qH$dm
mWZm `m Jmo>tMm ~moY hmoVmo Vo {H$`mnXmMo $n.
Amkm{g {d. `mMr Amkm {g Pmcr Amho Agm; `mMr Amkm gd
nmicr OmVo Agm (Bda) : "_t _Z| dmMm Xoh| & H$at V| H$g| Zmoho & H|$
_OdmM{y Z Amho & Amkm{g AmZ &' - km 16.355.
[g.]

AmH$n>r -AmIn>r

["Am' Zo gw$ hmoUmao H$mhr eX "A' _`o nmhmdoV.]


Am CXJm 1. gm{JVcocr Jmo> MmJcr EoH$cr ZgVm nwhm ~moc Ago
hU`m`m AWmZo Ho$cocm Cma. 2. AmM`XeH$ eX : "Am! Vwhr
Ho$hm AmcmV?' 3. ZmWu : "H$m`? Am?' 4. f>rMm {d^{$`` :
"Vd Vmo Ymamqgno {VIQ>| & S>mi
o A
o m COy &'- {ed 711.
AmH$ nhm : AmI S>mo`mOdiMm ^mJ; ^wdB d H$mZ `m_Yrc OmJm :
"AmH$m ~gcm ^mcm & g`mOr Jm`dmS> nS>cm &' - Eonmo 87. [g.
A{j; AjZ = S>moim] (dm.) AmH$ _moS>Uo - S>moHo$XwIr ~ar
hmo`mgmR>r AmH$mda {~`m`m \w$`m KmcUo.
AmH$ - N>mn, R>gm. "H$_u `m Zmd| nmQ>mMo : AmH$ Ogo' -km 18.600.
AmH$S>H$S>do Jm`mMo nmcwnX.
AmH$U-Um-Uo nw. Z. 1. nm`mV Kmcm`Mm VmoS>m; (nydu eycm
qOH$`mZVa `mMo Zmd EH$m VmoS>mda ImoXZy Vmo nm`mV Kmcm`Mr
Mmc hmoVr `md$Z) namH$_gyMH$ nmX^yfU : "Vmo aUt {O{Vcm H$$qZ
Zo_ & VoU| gVmofmo{Z na_ & Amnc| Zm_ AmH$Um Kmct&' E^m 19.143.
2. (gm_m.) ~rX; {~X; ~rXmdir; AcH$ma; ^yfU| : "h| AmH$U|
AZVm VwO{M gmOo&' - ^mE 650; "AmJmMo{Z Jmoano U| ho nhao`mdar
nT>dr AmH$U|'- {ed 807.
^m.E. [g. AH$Z]
AmH$U-Um-Uo {d. de; dmYrZ; Vm~oXma; Amkm{H$V : "O`mMm
H$miw AmH$Um' - d 282.
[g. AH$Z]
AmH$UH$S>do Z. 1. Jm`mVco nmcwnX; YwdnX; noS>m~X 2. (c.)
EH$Xm ZmH$macocr Jmo> nwhm nwhm H$mT>Uo; {dZVr H$aUo; R>acocr
Jmo> nwhm CnpWV H$aUo. 3. On_mi KoUo; KmoiUo; VwUVwUo JmUo;
KmoH$Uo. 4. EImm`m ^mfUmV dmadma `oUmam eX; nmXnyaU;
dm`nyaU.
AmH$U^a {d. IU^a.
AmH$Ur r. 1.AmIUr; aoKm dJao AmI`mMr n>r, $i. 2. aoKm
_maUo; AmIUo; IwUm H$aUo. 3. noQ>rVrc IU, H$nm. 4. `moOZm;
~oV; $naofm; {MmH$Vr. 5. OZmdamZm amoJ Pmcm AgVm `mZm
S>mJ`mgmR>r dmna`mV `oUmar giB.
[g.AH$Z]
AmH$Uo Z. 1. ~rX, `mda {dO`{Mho H$moacr AmhoV Agm VmoS>a, "ho
AmH$Uo AZVm & EH$m VwO{M gmOo &'- CJr 650. 2. Vw{VVmo "nydOr Omo{S>Oo : _J AmH$Uo nX{dOo &' - {ed 518.
AmH$Uo g{H$. 1. AmIUo; {M{V H$aUo; H$_mH$ KmcUo; gai aofm
AmoT>Uo; _moO_mn H$aUo. 2. (gmoZmar YXm) H$dmamZo _mn KoUo. nhm :
AH$Uo
[g.AH$Z.]
AmH$Uo {H$. dmYrZ hmoUo; Vm~oXma AgUo; A{H$V AgUo : "Vmo XodmMm
AmH$cm hUmo{Z & Amnwco`m aMUmam _mZw XoD${Z & Xod gVmogw
H$amdm &&' -{H$nw 1.6.45.
[g. AH$Z.]
AmH$n>r -AmIn>r r. 1. H$mnS>mMm VmJm qH$dm gUJ dJaoda
_mcmMr qH$_V d H$_mH$ XmI{d`mgmR>r AS>H${dcocr {M>r. nhm
: AH$n>r 2. H$mnS>m`m JmR>rVrc {Za{Zam`m dVy`m qH$_VrMr
_moR>r `mXr. 3. nhm : AmH$Ur 1

AmH$~Xr

_amR>r eXH$moe & 337

AmH$~Xr r. Hw$imZo ImoVmg, BOmaXmamg m`Mm gmam.


[g. AH$+~Y]
AmH$a nw. AHw$a; _moS>, H$m|~.
(Jmo.) [g.AHw$a]
AmH$ar r. 1. PmS>mMr H$modir \$mXr. 2. AHw$a; H$modim e|S>m,
{S>ar. 3. H$modio H$Urg.
[g. AHw$a]
AmH$da Hw$_ma; A{ddm{hV.
(Jmo.) [g.]
AmH$dma - dmarU r. Hw$_mar; Hw$dmarU.
[g. Hw$_mar]
AmH$gmim nw. 1. H$gmMm XJS>. 2.Q>mH$gmi : "dmoaH$iy {M Omcm
AmH$gmim&' -amkm 18.489
AmH$w S>m nw. ~mH$Xma Q>mHo $ : " Vgo Amdmiwdmd[a AmH$w S>o ' & - km 11.358.
AmHw$S>r - r. AmH$S>r : "AmHw$S>r`m H$${Z H$mT>m&'- crMny. 145
AmHw$aUo {H$. CX^dUo; H$Q> hmoUo.
[g.AHw$a]
AmHw$e_wm r. BmMr {dm.
AmHy$c r. EH$ dZnVr; AH$mocr; gnXemda {h`m _wirMm Cn`moJ
hmoVmo.
(Jmo.)[qh.AH$moc]
AmH$moc nhm : AmH$moc
AmH$s AHw$a.
(Jmo.)
AmI nw. 1. g`m; AmH$S>m; J{UVmVrc AH$; {Mh. "VoWo dmZXmMm
JmhHw$ & VH$mi ^oQ>cm ZoQ>Hw$ & `m{g Ord|g{hV {ddoHw$ & Kmcy{Z
AmIw gdgmQ>r Ho$cr &' -E^m 11.1000. 2. qH$_VrMm AmH$S>m
da KmVcoco H$mnS>. 3. (c.) H$mnS> : "nmoQ>mg (amoI) d AmI
(d) nmdV Zmhr.' Wmo_mamo 5.54. 4. (gm_m.) a$_; AmH$S>m:
" Og| ga{c`m coI& AmI hmoVr EH&$' -km 13.938. [g. AH$]
(dm.) AmI AmoT>Uo - 1. IyU H$aUo. 2. AZw_mZ H$aUo, ^{d`
gmJUo. AmI KmcUo - {ZpMV AXmO H$aUo.
AmI nw. e|S>m; AmH$S>m; "Am`mMo nmZ'.
(d.)
AmImMo KmoS>o, CQ>, ~c nmJoVrc OZmdamMr MwH$^yc hmoD$ Z`o hUyZ
`m`m _mJrc ^mJmda AmH$S>o KmVcocr OZmdao.
Am{Icm {d. A{H$V : "Omo gXJwdMZ| {Zdmcm & Vmo gm`mo`VoMm
Am{Icm &' - Xmg 5.3.39.
Am{Icr {d. Zo_H$s.
AmJ nhm : AJ AmJnmgyZ gmYUmao H$mhr eX "A'_`o nhm.
AmJC>~ r. AJmMr CUVm : " Oo`mMr`m AmJC~m {dQ>o ltYm$ :
H$m{_ZrkZmMm&'- CJr 393.
AmJH$sVuMm {d. emar[aH$.
(Jmo.)
AmJMwH$do {d. H$m_ Q>miUmao : "`m_wio h| cmoH$ _moR>o {VIQ>, MmH$g,
hOaO~m~r, AmJMwH$do d Jwcm_ Pmco AmhoV.' - JmJm 43.
AmJMo Z. 1. AJmV EImm XodVoMm qH$dm {nemMmMm gMma hmoUo.
2. JwXmamVyZ ~mhoa `oUmao AmVS>o. 3. Xodr (\$moS>m) ( {H$. CVaUo,
`oUo).
[g.AJ]
AmJ`m r. Xodr; Jmoda, CU{dH$ma. (amOm.)
AmJOmo`mZo dVUo ~i XeZ H$aUo; _yR>_XmB H$aUo.
AmJQ>r r. Ow`m dmMm VwH$S>m, \$S>Ho$, qMYr.
(Jmo.)

AmJcm

AmJR>dU r. AJmMr R>odU; earamMm ~mYm.


(Jmo.)
AmJR>mN>mn {d. A{e{jV; {c{hVm `oV Zg`mZo ghrEodOr AJR>m
CR>dUmam : "Vwhr {eH$cogdacoco AmhmV. Amhr AmJR>mN>mn.' ~m{d~w 129.
AmJS> r. ~mOma.
(Jmo.)[H$m. AJS>r.]
AmJS>H$ma {d. gmo~Vr; gmo~V H$aUmam.
(Jmo.)
AmJS>Uo {H$. AJmg Amio{nio XoUo : "Mmc| doT>mV| CH${cVr& H$d{VH|$
hmo` AmJ{S>Vr &' - dm{X 9.5.11
AmJS>m AmJaIm, gXam.
AmJS>r, AmJS>o chmZ _wcmMm AJaIm, P~co.
AmJS>oQ>monS>o - Q>monr nhm : AJS>oQ>monS>o - Q>monr
AmJVnJV r. _wcmZr EH$ ~gyZ Ho$coco OodU. `oH$mZo Amnmn`m
KaMo A AmUyZ EH$_oH$mZm XoD$Z EH$ OodUo. [g. n{$Mo {.]
AmJVr r. XVH$Wm.
AmJVwH$ Z. 1. AJ dmH${dUo. "AJVwH$mMo`m Midim &' - CJr
452.2. 2. dV:Mm VwH$S>m dOZ: "V[a cmoho AmJVwH$ & Z Vmo{S>Vm{M
H$ZH$ &' -km 17.215.
AmJXQ> {d. AJmZo ~iH$Q>; gwT>
[ g. AJ + T>]
AmJXmQ>Um nw. AJ nwg`mMo d : " AmJXmQ>Um AmoiJ{dcm&'crMC 601.
AmJYma r. Xw^`m OZmdamMr OmoamZo {niyZ H$mT>cocr Yma. (A~moU
nwT>o R>oD$Z AJa dmg$ gS>mg cmdyZ Omo nmhm gwQ>Vmo `m`m CcQ>).
[g. AJYmam]
AmJnVZ Z. Z_Vm : "XmD${Z`m AmJnVZ & nmfmU \$mo{S>c cmohKZ &'hZd 221.
[g.AJnVZ]
AmJV {H${d. nWH$nWH$; AcJ AcJ; Bg_dma; `oH$s.
AmJ^a nw. ZoQ>, Omoa.
{H${d. 1. nyU AJmV; 2. ghZe$s`m ncrH$S>o.
AmJ^ma nw. earamMm ^ma, dOZ : "Ogr Vo`m ewH$mMo{Z AmJ^mao &
Z{iH$m ^{dZcr Ear _mohao&' - km 6.76.
AmJ^moJ nw. 1. XohmMo CnMma.2. earamMm ^moJ.
AmJ_mg Z. gd AJ : "{VZ _J AmJyc KmVcmZ, AmJ_mg YdcmZ
Am{Z _J PmondcmZ.' - ACAm 107.
AJ_oi nw. AmqcJZ. " Od n[agw AmJ_oio & EH$dQ>r Zm &' -km 18.1248.
AmJ_moS>m_moS>r r. AmimoI{o nimoIo XoUo "AmJ_moS>m_moS>r & H$m` OmVm
AZmdS>r &'- km14.17.
AmJaIm - amIm nw. (.) AJaIm; AJmV ~S>r`m da Kmcm`Mm
~XmMm, KoaXma, OmV cm~ Agcocm H$nS>m; gXam.
AmJIm r. EH$m AIS> cmH$S>mMr Ho$cocr hmoS>r.
(H$m|.)
[g. AJ + I = dj ]
AmJcJ {d. AJmg~Yr.
AmJcm nhm : AmJaIm
(Hw$.)

AmJcrZ

338 & _amR>r eXH$moe

AmJcrZ {d. AJVo; AJmV _wacoco : "g| Og| Xmofm & AmJcrZm' km 16.42.
AmJco Z. ~moQ>o.
({^r)[g. AJwcr]
AmJco Z. AmJS>o; P~co.
(Jmo.)
AmJdI ~mOy : "OiVo`m {J[aMo`m AmJdIm&' - km 11.420.
AmJdQ>m nw. AmYma.
AmJdU r. BN>m; N>X; {Vkm; _ohZV.
AmJdUo g{H$. 1. AJ XoUo; drH$maUo; A{^_mZ YaUo; dmYrZ hmoUo.
2. `mJ H$aUo.
AmJdUo {H$. 1.AJdU, Zdg H$aUo: "~m`H$moZ g`Zmam`U AmJdcm
hmoVm.' - n{jUr 44. 2. _mZdUo; hmVr `oUo; dmYrZ hmoUo : "Oo
{ddmgw AmJdcm gdMmoamMm&' - amkm 8.145.
AmJdUoH$ma {d. g_W; eya.
AmJdZo Z. AmYma, Aml`. 2. {ZJh
AmJdmU nw. Zdg.
(Hw$.)
AmJdmco Z. AJmV Kmc`mMm H$moUVmhr {edcocm H$nS>m; AmJco.
(Jmo.)
AmJgm nw. dmMm VwH$S>m; _mc; \$S>H$m.
(Jmo.)
AmJgrH$ AJmdarc d.
AmJgyQ> {d. gwQ>gwQ>rV AJmMm.
AmJgy {\$Vya, H$maWmZr.
AmJm `oWo; BWo.
(Jmo.)
AmJm nw. AJaIm; Hw$S>Vo.
AmJmJ{UH$, AmJmJdS>r {H${d. nWH$ nWH$; {Za{Zamio; `oH$s;
doJdoJio; `oH$ _mUgmcm {Zamio.
(H$mo.)
AmJm{WUo {H$. 1. nw> hmoUo : "^UAm{Z AmJm{Wc| R>rH$cJ&' Xmd 178.
[g. AJ +Wm]
2. AJrH$maUo; nhm : AJm{dUo
AmJmaBMo {H$. amJmdUo; {MS>Uo.
(Jmo.)[g.AJma.]
AmJmaS>~r r. AmJH$mS>mMr noQ>r; AmJnoQ>r.
(d.)
AmJmdmo nw. _moR>onUm.
(Jmo.)
Am{JH$ nhm : A{JH$. dmMm EH$ H$ma [ {ed^maV- amOH$moe]
Am{JH$m r. AJwcr; ~moQ>.
AmJr nhm : AJr
AmJwR> - R>m nw. AJR>m : "Xodm, YmomMr Zrar AmJwR>oZ MonVo nwT>m &' Cfm 1846.
AmJwc| AmJS>o; chmZ _wcmMr AmJr.
AmJwQ>r r. _w{Q>H$m; _wXr; AJR>r : "Vy XodmMr AmJwQ>r gmMm$ &' {H$nw 1.14.
AmJwVr r. AmJ_moS> : "Vmo{M Ooh{i hmo`o {da_cm& Vohit
AmJwVr` Xo &' -km 722.
AmJwi Z. AmR> `d XrMo _mn; (AmR> `d hUOo gmYmaU EH$ ~moQ>
Xr hmoVo `md$Z) ~moQ>m`m XrMo _mn.
[g. AJw{c]
AmJyN>m nw. nMm; Q>mdoc: "_mPm AmJ nwg`mMm gwVmi AmJyN>m hmoVm.'

AmOr_mOr

-Agm 2.
AmJo {H${d. Iw; dV:; Om{V{Zer : "Vo{M dVw hmo`o AmJ|& `m Zmd
gmYH$ &' - Xmg 5.9.21.
[g.AJ]
AmJmoKS>r {H${d. jUmojUr; dmadma; nwZ:nwZ:.
AmJmonVr {H${d. AJVr; doJimco; `oH$OUmZo Amn`mnwaVo;
dVnUo.
AmJmodmJr {d. dV:; OmVrZo : "Cdm Vy `mcmJt& `oWmo{Z {ZKmd| doJt&
EH$cm{M AmJmodmJr &' - E^m 7.29
[g. AL>JmonmL>J]
AmJmoir nhm : AJwir : "Ogm Amnw`m AmJmo{i`m J{UVm {XgVr
doJim{c`m&' - E^m 2.5.86
Amc {d. BJO qH$dm BJOr `mg~Yr.
Amc ^maVr` nhm : Amcmo B{S>`Z
Amcmo B{S>`Z {d. 1.`wao{e`Z; qhXwWmZmV O_coco d qhXwWmZmV
amhmUmao BJO. 2. B{ce Am{U ^maVr` `m`m gH$amVyZ {Z_mU
Pmcocr Om.
Ami Z. gm.
(d.)
AmKyi,AmKmoi r. ZmZ; AJ YwUo. (dm.) AmKmoi H$aUo EImm `$ser AgUmao gd g~Y VmoSy>Z Q>mH$Uo. AmKmoi KmcUo
- Xwg`mMo AJ YwUo.
AmKmoir-KJmir Jm`Z Z. Jm`mMo AYdQ> {ejU KoVco AgVmZm
Ho$coco Jm`Z.
AmMUr r. KwgiIm~mMr Xmoar.
AmMUo {H$. O_rZ V`ma H$aUo; O{_ZrMm nmoH$inUm KmcdUo.(Jmo.)
[g. AM]
AmMdUo {H$. nhm : AMdUo (dm.) nMn$mmMo OodU Am{U
Jmo_ymMo AmMdU- MZrMo, {dcmgmMo gwI Zmhrgo H$aUmam `m
Jmo>rMm eodQ>.
AmMi Z. d.
AmMi nw. Jm`, hg, B.Mm VZ; gS>.
AmMio {d. H$N>hrZ, H$mgmoQ>m Z KmVcoc:o "AmMio ~{hdmgw Z Zo{gOo'crMny 507.
AmMr SmH$, Q>nmc : "Z~m~ ~hmXya `mgr AOu AmZXamd `mMr,
AmMrd$Z admZm Ho$cr Vr nmD$Z g_mMma H$ioc.'- amOM 19.82.
AmMyi nhm : AmMyi. VZ; AmMyi.
AmO nw. XodXyV : "Og| A~ar AmOmMo Jm`oZ & Vg| dm{_{UM| dMZ'{H$nw 2.10.111.
[B. EOg]
AmOUdmS>r, AmOUr, Am{OUr r. amOUdmS>r; S>mo`m`m
nmnUrg hmoUmam \$moS>- nwir.
(H$mo.)
AmOacr, AmOwcu nhm : amOUdmS>r
AmOmaUo, AmOmaUo JmoOmaUo {H$. Hw$admiUo, Odi KoD$Z o_mZo
AJmd$Z hmV {\$a{dUo.
AmOr_mOr nw. cnS>md; EH$ Ioi.
(Hw$.)

AmOwch

_amR>r eXH$moe & 339

AmOwch {d. ho gd; d>; EHy$U.


[\$m. Am+Owch]
AmQ>r r. 1. {_R>r; AmqcJZ: "{n`mom_mMm H$qR> & _Xm Ko AmQ>r &'
- amkm 13.784. 2. JmR>.
AmQy> nw. earamMm gH$moM; AmQw>iUo.
AmR>c r. \$UgmVrc ~r; AmR>moir.
[g. A{>, m. A{>]
AmR>r r. {_R>r. "_J gwI|gr Ko AmR>r & JmT>onU| &'- km 5.132.
[H$m. A>]
AmRi
w Uo {H$. ~mYUo; K> hmoUo o : "Vmo D$dr AmRw>cO o H$Xw &'- km 15.88.
AmRw>ir r. \$im`m AmVrc Q>UH$ ~r. nhm : AQ>moir : "AmRw>ir Vo
Q>mH$U| H$s darc gmcr H$mT>U| &' - {eJrVm 59.
AmRBy $H$>mZo : "dm`m {M _mZ nrir & AmRBy {h`| Amdir &'- amkm 6.77.
AmS>Jr Z.(`mnma) J>m: "H$mc BaH$chZ Mma AmS>Jr cwJS>t Amct.'
[H$m. A{S>Jo=AIo, ~cmMo AY} AmoPo]
AmS>Jmoir r. ASw>H$`m; dfU. nhm : AS> : "Xwgam n`m` hmoVm,
_YwH$a d na~V `m C_m VUm`m AmS>Jmo`m H$mTy>Z `m `m`m
hmVr Xo`mMm.'- hr~m_m 79.
AmS>r r. AS>oa. _wcJr. (Im.)
[g. AS>ra]
AmSyJmSy {d. fT>; ~wim; Hw$MH$m_mMm; _wXmS> (_mUyg).
AmS>o A. AWdm : "{Mmm{g na_nwfmMr _mohmoa & cm{d, _J eara &
Agmo AmS>| OmAmo'- amkm 8.81.
AmS>oc nw. VmS>mEdT>m dmT>cocm nU R>m|`m _mUyg.
(Jmo.)
[g. AS>ra]
AmS>moa nhm : AS>moa; _wcJm : "Ho$gd-ZmEHw$ AmS>moam{g Zramonw Xo{V.'Jmo 12.
AmS>moar r. chmZ _wcJr : "_mhmamMr AmS>moar'- crMC> 513.
AmS>mao o Z. chmZ _yc : "VoW EH$ AmS>ma| amIZ Ro{dco hmoV.o '- Jmo. 20.
AmV Z. AmVS>o : "EH$m{g cm|~Vr AmVmMo n|Xio : hi cmJcr OoWo'd 2193.
[g. Am]
AmV nw. r. 1. AV:H$aU; _Z: "Xm{^H$mMm AmV Z H$io'- nMmo 29.1.
2. H$nm; X`m : "`m {ZdmrMr AmV Z H$io' - kmJm 402.[g. AV]
AmVa Z._Z; AmVcm ^mJ : "Omo {dJwVcm Ago AmVat & _hmgwI| &'km 2.362.
{d. 1. {^ `$s, g`m, am>o B. _Ycm : "AmVaam>r` `dhma';
"AmVaOmVr` c'.2. AVJV; AmVcm; AmV`m ~mOyMm:
"AmVaXoer` n.' 3. AVW; JyT>; JhZ.
[g.]
AmVa AmQ>m nw. (`A.) `m`mV Hy$ {\$$ eH$Vmo Agm AVJV noM.
AmVaH$moZ nw. (J.) AmVrc H$moZ; AmVrc ~mOyZo _moOcocm H$moZ.
AmVa{H$`m AH$ nw. ({dA.) nanamdc~r AWdm A`mo`{H$`m
JwUmH$.
AmVaJmYma nw. Jm`mVrc EH$ lwVr : "_`_Jm_mV AmVaJmYma m
lw{V...'- _mJmodm 17.
AmVaJ{Wc {d. (d.) JWt_`o; JWtg~Yr.
[g.]
AmVaN>oX nw. (J.) AmVrc ~mOyMm VwH$S>m.
[g.]

AmVaam>r` d{Z{cnr

AmVaO_mVr` {d. XmoZ qH$dm A{YH$ O_mVt_Yrc, O_mVtMm qH$dm


O_mVrg~Yr.
AmVaOmVr` {d. OmVr, nmoQ>OmVr `m`mVrc, `m`m{df`rMm, `m`m
g~YrMm; OmVrOmVr_Yrc, OmVrOmVtMo, {df`rMo (Z).[g.]
AmVaVmaH$s` {d. (^m.) AmH$meJJoVrc qH$dm Vmam_S>im`m
VmaH$m_`o Agcoco (AdH$me).
[g.]
AmVad Z. XmoZ Jmo>t`m _`o AgUo.
[g.]
AmVadMm r. PmS>mMr AmVcr gmc; earam`m ~m dMo`m AmV
Agcocr ZmOyH$ _Xy dMm : "`m AmVadMm ^d_m & dH$c|
hUmd`m _{h_m &'- E^m 12.429.
AmVa`Vm r. (^y.) nanamnmgyZ cm~ AVamda Agco`m XmoZ
q~Xy_`| H$gcmhr AS>Wim Zg`mZo Vo Xmohrhr WmZmd$Z {Xgy
eH$Uo.
AmVaYmVdr`, AmVaYm{dH$ {d. (agm.) EH$mnojm A{YH$ YmVy
AV^yV Agcocm.
[g.]
AmVamVr` {d. nmVmmVm_Yrc, XmoZ mVmXa`mZ.
[g.]
AmVa~H$s` {d. XmoZ qH$dm A{YH$ ~H$mer g~{YV; XmoZ ~H$m_Yrc.
AmVa^mf nw. ({dA.) EImm {R>H$mUr XyadZr mam AVJV XiUdiU
R>od`mMr `Um.
[g.]
Am V a_hm{dmc`rZ {d. {Za{Zam`m _hm{dmc`m _ Yrc;
_hm{dmc`mVJV (nYm).
[g.]
AmVa`moJ nw. (`mo.) ~wY, ewH$ ho gy`m`m {Xeog d ndr Am{U gy`
`m`m_`o Ag`mMr pWVr.
[g.]
AmVaam`r` {d. XmoZ qH$dm A{YH$ am`m_Yrc.
[g.]
AmVaam>dmX nw. am>mam>m_`o nanagm_O` d ghH$m` Agmdo ho
`o` S>mo`mnwT>o R>odyZ `mZwgma AmMaU H$amdo Ago {VnmXZ H$aUmao
_V.
[g.]
AmVaam>dmXr nw. AmVaam>dmXmMm nwaH$Vm; VXZwgma AmMaU H$aUmam.
AmVaam>r` {d. 1. XmoZ qH$dm A{YH$ am>m_Yrc, am>mMm qH$dm
am>mg~YrMm. 2. {d{dY am>mZr EH$ `oD$Z WmnZ Ho$coco. CXm.
AmVaam>r` ZmUo{ZYr; AmVaamQ>r` `m`mc` B.
[g.]
AmVaam>r` AWem Z.(AW.) AmVaamQ>r` Am{WH$ `dhmamer
g~{YV ZmMm A`mg H$aUmar AWemmMr EH$ emIm.
AmVaam>r` H$m`Xm nw. ~hVHo $ gd am>mZ m cmJy Agcocm H$m`Xm.[g.]
AmVaam>r` Vmn_mnZloUr (^m.) (1820 g.o `m darc) H$mhr dVyM o
R>amdrH$ dmVmdaUmV d R>amdrH$ Xm~mImcr KoVcoco CH$cZq~Xy. ho
AmVaam>r` _mU hUyZ _mZcoco AmhoV. CXm. mUdm`yMm CH$cZq~Xy
- 182.970C; nm`mMm JmoR>Uq~Xy 00C dJa.o
AmVaam>r` d{ZH$nZ Zm|XUr g`m r. (AmH$me.) OJmVrc
Z^modmUr H|$m`m d{ZjonH$m`m d{ZH$nZ g`o`m dmadmaVoMr
Zm|X H$aUmar, `m~m~V gm d _m{hVr XoUmar gWm.
AmVaam>r` d{Z{cnr r. (^mfm.) OJmVrc {Za{Zam`m
^mfm_Yrc dZtMm emew A`mg H$aVm `mdm `m hoVyZo

AmVaam>r` ZmUo{ZYr

340 & _amR>r eXH$moe

^mfmemkmZ r $T> Ho$cocr, amo_Z {cnrVrc Ajao d H$mhr {d{e> IwUmZr


~Zcocr {cnr. AmVaam>r` Cn`moJ cjmV KoD$Z R>adcoco dZrMo _y`
d EH$m dZrgmR>r EH$M {Mh hr nm_w`mZo `m {cnrMr d{eQ>o AmhoV.
AmVaam>r` ZmUo{ZYr nhm : AmVaam>r` _wXm{ZYr
AmVaamQ>r` `m`mc` Z. am>mam>m_Yrc VQ>mMm {ZdmS>m H$aUmao
g`w$ am>gKmZo (`wZmo) hoJ `oWo WmnZ Ho$coco `m`mc`. [g.]
AmVaam>r` _wXm{ZYr nw. AmVaam>r` `mnma dmT>{d`mgmR>r 1945
_`o WmnZ Pmcocr AmVaam>r` {dmgWm.
AmVaam>r` amoIo nw. (AW.) AZoH$ Xoem_`o EH$mM doir {dH$sg
H$mT>coco amoIo.
AmVaam>r` cdmX nw. (g_mO.) XmoZ Xoem_Yrc VQ>m g_OyZ KoD$Z
`mMm {ZU` H$aUmao, Xmohr XoemZm _m` Agco`m `$sMo _S>i;
AmVaam>r` nM _S>i.
AmVa-aoUdr` {d. (agm.) `m_`o EH$mnojm A{YH$ aoUy AV^yV
AmhoV Agm; XmoZ AWdm A{YH$ aoUyer g~{YV.
[g.]
AmVadmo {H${d. AmV`m AmV : "Vo gVo AmVadmo {dm Xo{V'- crMC
458.
[g. AmVa-d{m]
AmVa`dhma nw. AmngmVrc `dhma : "_m{IH$ VrH$mMm gm_m{OH$
AmVa`dhmamH$[aVm Cn`moJ hmoVmo.'-^m_mn 20.
AmVaemco` {d. XmoZ qH$dm A{YH$ emim_Yrc.
AmVaemr` {d. (J.) XmoZ {df`mVrc {d{e> Vdmda AmYm[aV;
ZdrZ {df` emmg~Yr.
[g.]
AmValmo Z. (d.) H$mZmMm AmVrc ^mJ.
[g.]
AmVagMmaU n{V-Vr r. (^m.) _`m{XV OmJoVrc XyadZrMo
hmoUmao Xwhoar XiUdiU d `mMr nVr.
[g.]
AmVa ggXr` {d. (am`.) XmoZ {^ ggXm`m Xa`mZ; {Za{Zam`m
ggXmer g~{YV.
[g.]
AmVa{h_mZrH$mc nw. (^yem.) XmoZ {h_`wJm_Yrc H$mcIS>. [g.]
AmVam {d. {Zamim; doJim; dmH$S>m.
AmVam{^_wI H$moZ nw. (J.) AmVrc ~mOyMo g_moamg_moarc H$moZ.
AmVam_`wJ Z. {Vnyd ~mam hOma dfmnmgyZ VrZ hOma dfmn`VMm
H$mi. 2. Am{X_mZd `wJ d {ZAmo{c{WH$ `wJ `m Xa`mZMm H$mi.
AmVam_`wJmV m_w`mZo cKwnmfmUmo gmnS>VmV.
[g.]
AmVamVa nw. (d.) J^qnS>mMo EH$ AmVrc AmdaU, AVa.
AmV[aH$ {d. 1. AmV qH$dm _`o Agcoco, gm_mdcoco; AmVrc dVy
qH$dm {df`mg~YrMo; AVJV. 2. _ZmVcm; `$ Z Ho$cocm.[g.]
AmV[aH$ YZ Z. AVaJmV Agcoco JwU$nr YZ.
AmV[a{` Z. AmVrc B{`.
AmV^md nw. rVr; no_; cj: "AmV^md Vo gmgwadmS>t & _m`~mn|
am{hcr ~mnwS>t &'- Xmg 3.2.38.
AmVdH$n> Z. JmocmMr AmVrc ~mOy; AmV`m ~mOyZo JmocmH$ma
Agcocm n>^mJ.
[g.]
AmVm nw. eoVmMr H$S>, _`mXm, ~mY.
(H$m|.) [g. AV]

AmWa-ar

AmVmnwa Z. amUrdgm: "Vy H$moU Jm... AmVmnwam AmVw?'- nMmo 62.13.


Am{V_YmaU Z. (dmVw.) AIoaMm Omoa; Xm~.
AmVwQ> {d. AVdVu; {ZH$Q>dVu : "AmVwQ>| gr`| {V`| amt Jhm{M`m
KwJ[a`mH$[a nmdmo goH$s{V &'- crMC 182.
AmVwdQ> {d. AmVrc; AVaJmVrc : "Xod Vmo ^$ew& hm ~mhoar
ZmdmMm{M ^oX & AmVwdQ> nmhVm ~moY & g{VmZX O{Z Eo`| &' E^m 21.471.
AmVoa r. {gVm\$irMo PmS>.
(Jmo.)
AmVoam {H${d. JwgHo$Vm_mUo.
AmVmoS> nw. 1. S>mJ| am`m nm``mnmgyZ WmoS>m CMrda Agcocm gmYmaU
gnmQ> ^mJ, nR>ma. 2. AmS>`m`m qH$dm Hw$nUm`m AmVrc OmJm :
"AmS>`m`m qH$dm Hw$nUm`m AmVrc OmJocm "AmVmoS>' Ago Zmd
{_imco.'- {n_J 6.
AmVma, AmVmar r. r; ~m`H$mo : "AmVm[a`m Hw$_a| & gmS>m{Z`m
^mS>mao &'- km 1.220.
[g. r]
Am nhm : AVa
Am Z. AmVS>o; nhm : AmV
Am A{nVa nw. (d.) AmVS>m`m AmVrc n>^mJmMr dMm.
AmH$cmY_Zr r. chmZ AmVS>mcm AmdaUmgmaIr AgUmar
Y_Zr.
Amda nw. `m VmnmV AmVS>mZm jVo nS>VmV d AJmda CJdU `oV.o [g.]
AmXmh nw. (d.) `mV AmVS>mMr AmJ hmoVo Agm AmOma. [g.]
AmZ{cH$m r. (d.) AZ{cH$m.
[g.]
AmnwN> Z. 1. (d.) _moR>m AmVS>m`m Imc`m ^mJmer
{MH$Q>cc
o r eonQ>rdOm Zir. {hMm eara{H$`m`dhmamV \$magm Cn`moJ
ZgVmo. 2. (c.) {Zn`moJr, AZmd`H$ ^mJ; cMmS> : "Am{e`m
IS> `mZm A_o[aHo$Mo AmnwN> dmQ>Vo.'- Ho$~w 73.
AmnwN>Xmh nw. (d.) AmnwN>mcm gyO Am`m_wio hmoUmar AmJ d
`m_wio hmoUmam AmOma.
AmnwN> Y_Zr (d.) AmnwN>mH$S>o OmUmar, a$dm{hZr.
AmnwN> emoW nw. (d.) AmnwN> gwOUo.
[$g.]
AmH$mS> Z. AmVS>mMm _w` ^mJ.
[g.]
Amdo>U Z. nmoQ>mcm AVamgmaIo Agcoco AmdaU; CXamVd}>Z;
n`H$.
[g.]
Ameyi nw. AmVS>mV hmoUmar doXZm; nmoQ>eyi.
AmemoW nw. (Am`w.) AmVS>mZm gyO Am`m_wio hmoUmam EH$ H$maMm
A{Vgma.
[g.]
AmmdamoY nw. `mV AmVS>mVrc _c Zoh_rn_mUo T>H$ccm OmV Zmhr;
AmVS>mV _cmogOZmV Cn Pmcocm AS>Wim.
[g.]
Am{H$ {d. AmVS>mg~Yr.
[g.]
Am{H$ {d. Jmicoco; dJicoco; AmocmS>coco.
AmWa-ar nw. H$m_Q>mMr, JdVmMr MQ>B; AmWar; hmVar; V>m.
[g. AmVaU]

AmWaUo

_amR>r eXH$moe & 341

AmWaUo {H$. ~g`mgmR>r qH$dm Pmon`mgmR>r gVaOr B. ngaUo.


AmW$U nmK$U Z. {~N>mZm d AJmda `m`Mo, nmKamd`mMo (MmXa,
aOB `mgmaIo) d.

AmX r. Ad. _mJmgco`m OmVr.


(d.) [g. AY]
AmXH$Uo ZmC_oX hmoUo.
(_mU.)
AmXU Z. 1. _wcr`m ~mnmZo _wcrg qH$dm Omd`mg cmV R>amdrH$ hS >m
qH$dm XoUJr `mIoarO Oo {deof ~jrg md`mMo Vo : "ew_Vr hUo
am`mgr & _O AmXU m ^r_H$sgr & hmoBZ H$UmMr {ZOXmgr & MaUgodgo r
{ZaVa &' -Ed 18.10. 2. H$aUr; _mZnmZ 3. ~jrg; ZOamUm :
"EH${h nXmW `yZ Zmht &' {gr gdhr AmXU nm &' - g{d 13.105.
AmXUm-Ur {d. 1. AmXUm_`o {_imcoc;o AmXUmg~Y rMo (XmgXmgr
B.) : "Pmcmo nm{Jcm OZmgr & ggmamMr AmXUr Xmgr &' - VwJm
695. 2. dmYrZ Agcocm; ~Xm: "`mMm AmXUm _r lraJw & `m{g
{df`^moJy ZmdS>o &'-E^m 22.164.
nw. XoUJr; AmXU : "g` H$arZ XdMZm & V`m`m amIrZ hmo
mUm& _J hm VwO AmXUm XoBZ A~o &&' - H$Wm 1.7.170.
AmXaUo {H$. nmdgmMo T>J O_m hmoUo; AYmaUo.
(Jmo.)
AmXmir-JwS>mir r. {\$adm{\$ad.
(Jmo.)[g. AmXmocZ]
Am{Xem, AmXoem r. ge`; eH$m : "_ZmVcr Am{Xem H$mTy>Z
Q>mH$mdr.'- ~m~ 34.
[\$m. AXoem]
AmXw-Xy nhm : AXy : "AmXwMm KdKdmQ>'- crMC 126.
AmXwcu-r r. amOUdmS>r.
(Jmo.) [g. AY]
AmXwiUr r. amOUdmS>r.
(amOm.)
AmXi
w Uo, AmXmoiU C{H$. PmoH$o KoU,o XoU;o hocH$mdo ImUo; hc{dUo;
hcUo; H$n nmdUo; BH$S>{o VH$S>o ZmMUo; Imcrda hmoUo (OhmO B.) :
"AmXmoicm g`cmoH$w &' - Cfm 1687. 2. chmZ _wcmcm nmi`mV
KmcyZ hcdUo.
[g. AmXmocZ]
AmXwir nw. Pmonmim.
AmXwimo nw. Pmonmim.
(H$m|.)[g. AmXmocH$]
AmXmoar nhm : AVwar
AmXmoc nw. Pmonmim; nmiUm; nmcIr.
[g. AmXmocH$]
AmXmocH$ nw. KS>mimMm c~H$; cmocH$; R>amdrH$ JVrZo hocH$mdUmar
dVw.
[g.]
AmXmocUo, AmXmoiUo {H$. S>mocUo. PmoHo$ KoUo-XoUo, hocH$mdo ImU;
hcUo ; nhm : Am X w i Uo : "Oimdar H$_iH${iH$m & Oo d t
AmXmoio &'- km 11.249.
AmXmocZ Z. 1. PmoH$m; {d{e> OmJoV EImXr dVy hocH$mdV, S>mocV
amhUo; hocH$mdm. 2. {d{e> hoVy gm` H$a`mgmR>r gw$ Ho$cocr
Midi. amOH$s`, gm_m{OH$ qH$dm Ammo{JH$ n[adVZ KS>dyZ
AmU`mgmR>r C^macocm cT>m. 3. (gJrV.) damMo AYmod H$nZ;
da H$mhr doi da Imcr H$arV amhUo.
[g.]
AmXmocZ coIH$ nw. {dwVdmhm`m e$sV hmoUmar H$_rOmV VrdVm
XmI{dUmao `.
[g.]

AmYim Zmai

AmXmocZ {gmV nw. gy` qH$dm Xwgam VoOdr nXmW `mMr dm`yda
(BWada) {V{H$`m KSy>Z cmQ>m Cn hmoVmV d `m S>mo`mg cmJyZ
H$memMo kmZ hmoVo ho _V.
[g.]
AmXmocm, AmXmo{cH$m nw. r. 1. Pmonmim; nmiUm. 2. nmcIr.[g.]
AmXmo{cnmcr {d. (dZ.) XmoZ EH$~rOYmar qH$OXcmZr ~Zcoco
{~`m_mUo {XgUmao (ewH$\$c); \$cmem_`o n$ hmoD$Z _J doJio
hmoUmao (\$i.).
[g.]
AmXmoiUo nhm : AmXwiUo
AmXmoi{dXmoi {d. hcUmam; charZo `w$ : "VoW KQ> Omo hmo` MMiy & Vo
{Vq~~ hmo` AmXmoiqdXmoiy &'- E^m 11.150.
AmXmoir r. {dir.
(Jmo.)
AmXmoir r. hocH$mdm; PmoH$m, Pon. nhm : AmXmocZ : "Amgmo{S>Vm
{dMmam AmXmoir Omcmo &'- ^mE 437.
AmXmiUo {H$. AmXmocUo; hcUo, hocH$mdo ImUo : "H$s amdUMo{Z
^wOm~i| & H$cmgVoOy AmXmic| &'- {ed 239. [g. AmXmocZ]
AmY r. EH$ Am{Xdmgr O_mV. Ywio, R>mUo, Zm{eH$, Mnya,
Ah_XZJa, nwUo, `dV_mi, A_amdVr, OiJmd d ZmXoS> `m
{OmVyZ hr O_mV AmT>iVo.
AmYim {d. 1. nhm : AYim : "Oo AmYio`mMm Jmdt & Oht AmnUn|
H$Q>c| adr &'- amkm 10.140. 2. (c.) AmOy~mOycm H$m` KS>V
Amho ho `m`m cjmV `oV Zmhr Agm, {dMma Z H$aUmam. AmYim
3. (c.) `mbm kmZMjy ZmhrV Agm; AkmZr; AOmUVm; MwH$Umam;
{ddo H $ey `; A{dMmar; Jm| Y `m; A`d{WV (`dhma),
~oH$m`Xoera (am`).
[g. AY]
AmY`mMm H$ma^ma -nw. AXmYwXrZo Mmcdcoco am`; ~o~Xemhr;
A`dpWV H$m_.
AmY`mMm aVm, _mJ nw. gai; X d _moH$im aVm; AmY`mcm
AS>MUr{edm` OmVm `oBc Agm h_aVm.
AmY`mMr H$mR>r r. 1. AmYim, Ae$, {Zam{lV, hmVmam
`mMm AmYma, nwT>mar AWdm Aml`XmVm; AmY`mcm AmYma^yV
Jmo> : "`m AYmdmMr amhm| XoVmg EH$ O[a `>r & ^r_m, _r _mZg
V[a hmoD$ Xo`| H$emg ~h H$>r &'- _mor 3.46. 2. hmVm`m
AmB~mnmMm EHw$cVm EH$ _wcJm.
AmY`mMr _mi - _miH$m r. 1. AmY`m cmoH$mMr amJ,
_mi. 2. (c.) AkmZr _yI cmoH$mMr nanam.
AmY`mMr {_R>r r. K> {_R>r; {MH$Q>Uo.
AmYim-{Vaim nw. EH$ {dcm`Vr Ioi. AmYir H$mo{e~ra:
"Ood`mZVa H$maocZXmZ {h`mgr AmYio {Vaio Ioicmo.' - amnw
81.
AmYim qVYim-{Vaim {d. 1. AS>JS>r; nmoQ>JS>r; {n`m. (H$m|.)
2. (BQ>rXmSy>`m IoimVrc) Xw`m; Xmohr ~mOyZr IoiUmam; ahmQ>m.
3. (c.) Xmohr XaS>tda hmV Q>oH$Umam; XwamoIr.
AmYim Zmai nw. H$modim Zmai; ehmio; `mV ZwgVo nmUrM

AmYim nhmaoH$ar

342 & _amR>r eXH$moe

Ag`m_wio dmOV Zmhr Agm Zmai.


AmYim nhmaoH$ar nw. H$mCQ>_Yrc _wcmMm EH$ Ioi.
AmYir H$moqe~ra r. EH$mZo S>moio ~mYyZ BVamZm Ya`mMm EH$
Ioi. (dm.) AmYir H$moqe~ra IoiUo- `m`ZrVr gmoS>yZ dmJUo;
`dhmamH$S>o Xwcj H$aUo; AmYi`mMo gmoJ KoD$Z dmJUo: "BH$S>o
Aer AYir H$moqe~ra IoiVmZm nm{hco H$s AJmMr Aer AmJ
hmoVo.'- nog 31.
AmYir Jm` r. Jar~, {Zndr _mUyg.
AmYir doi r. (`mo.) `mdoir hadcocr dVy gmnS>V Zmhr Vr
dmBQ> doi. nhm : AmYio Zj
AmYio JmS> Z. 1. c~mS>r; cwo{Jar; OVa_Va. 2. Jw _gcV;
N>o$nOo; H$Q>. 3. OmXyQ>moUm; ^yc : "Xwga| H$mht AmYi|Jm$S> Agc|
Var `mMm WmJ cmdy XoUmam Zmht.'- H$\$m 6. 4. ZOa~Xr; H$nQ>;
H$maWmZ.
AmYio KmoS>o Z. H$mCQ>_Yrc _wcmMm EH$ Ioi.
AmYi{Vaio Z. AmYim, {Vaim KoD$Z Ioi IoiUo. nhm : AmYim

qVYim - {Vaim
AmYio Zj `m Zjmda hadcocr dVy nwH$i IQ>nQ> H$$Zhr
gmnS>V Zmhr Vo Zj. nhm : AY 4 ({H$$. cmJUo)
AmYio daU Z. `m daUmV _wirM S>moi {eH$ am{hco ZmhrV Ago
daU.

AmYio dmg$ Z. _wcmMm EH$ Ioi. AmYir dmgao Agm `moJ.


AmY`m r. gy` {Mm ZjmOdi AgVmZm nS>Umam nmD$g.
AmYmar r. 1. H$mimoIr. 2. AYwH$ nQ>c. 3. YwXr. 4. ^modi,
M$a. 5. KmUr^modVr {\$aUm`m ~cmg cmdcocr T>mnUr.
Am{Ydmg nw. (Am`w.) earamV ~aoM {Xdg _wacocm, am{hcocm ( amoJ,
AmfYmMm n[aUm_.)
AmYr r. dmdQ>i; Vw\$mZ.
[qh]
Am` Z. 1. AmYionUm. 2. H$mimoI; AYma : "H$m OJmM| Am`
\o${S>Vw &' - km 16. 200. 3. ~wrMm _XnUm; AkmZ [g.]
Am~ r. 1. ha^`mcm KmQ>m `o`mnydu `m amonmda g`mH$mi`m
doir EH$ \$S>Ho$ ng$Z R>odVmV. gH$mir XdmZo Vo {^OVo d `m_`o
ha^`mMo Amc emofyZ KoVco OmVo. ho \$S>Ho$ {niyZ Omo d {_iVmo
VrM Am~ hmo`. hr nmoQ>XwIr, _moS>er Am{U nQ>H$s `mda XoVmV.
2. cm~Q> \$io `oUmar Am`mMr EH$ OmV. 3. Am~`mMm Y_,
e$s. 4. Am~Q>nUm; Am~Q> nXmW (qMM B.)(Jmo.) ; Am~moU;
Amcag : "OmUnUo Z {nE{V Am~ &'- {ed 84. 5. gmYo Am~Q>
daU; gma; qMMdUr; H$T>r. [g. Ac] (dm.) Am~ AmoanUo1. Xi, _JO, Jra, H$mTy>Z KoU.o 2. (c.) EImm nXmWmVrc gdme
H$mTy>Z KoUo; MmJco VodT>o KoUo. (Jmo.) Am~ aJmV KmcUo(M_H$mar) ~m^irMr gmc d {haS>m `mMm aJ amnyZ WmoS>m {hUH$g
Pm`mZVa `mV Mm_S>o R>do Uo. Am~ {nUo- _yJ {JiyZ ~gUo; _mZ
YaUo : "Om{Udm Am~ Z {n`m : V[a ho (MH$Yadm_r) H$mB hmoE Eog|

Am~Q> emH$s, emH$sZ

Vwhr{M {dMmam nm' - crMC 536.


Am~ Z. nmUr : "AmJ_.. XmS>aw ~ : OmUnU| Z nrE{V Am~'- {ed 84.
Am~ nw. Am~ag : "Am~w Od gmKmd| Vd nw Amcm'- crMny 67.
Am~H$Q> {d. Am~Q>; Am~Q>ga.
(Jmo.)
Am~H$Q>r-H$mR>r r. H$`m`m dmidco`m \$moS>r.`mMm Cn`moJ
qMMoEodOr H$mcdUmV Kmc`mH$S>o H$aVmV. cmJoc Vohm cmoUMo
H$aVmV.
Am~Iim nw. EH$ ImnXmW : "Am~Iio{Z Z YmE ImVm: Am{ZH$
dmTw> _mJV hmoVm'- Ch 2197.
Am~Q> {d. 1. I>m; Amc; Mdrcm d dmgmcm H$m Am~m, qMM,
qc~y `m`mgmaIm. 2. (c.) {Zgmhr; {I; dmBQ>; CXmg. (dm.)
Am~Q> H$aUo-{Zamem H$aUo. Am~Q> _mJUo- Xwg`mMo ^mS>U
o {Zamem
dV:da AmoT>dyZ KoUo. Am~Q> hmoU,o hmoD$Z `oU,o KS>UhmoUo, hVme hmoUo. dBd$Z Am~Q> hmoUo- WmoS`mgmR>r amJmdyZ
_Zw`mg VmoS>Uo; jwH$ H$maUmgmR>r EImmda amJmdUo.
Am~Q>Amocm {d.AYdQ> Amocga; X_Q>; qH${MV Amoco.
Am~Q> H$`m r. Am~rc; VmXim`m AWdm Jh, ZmMUr dJao Ym`m`m
H$`m {eOdyZ VmH$ KmcyZ Ho$cocr H$mOr.
Am~Q>{M~Q> {d. Am~Q>, VocH$Q> B. An`H$maH$; {dd{jV _YwanUm
Zgcocm.
[Am~Q> Mo {.]
Am~Q>MwH$m nw. 1. EH$ H$maMr dZnVr, hr nmoQ>mda KmVcr AgVm
J^ C_iyZ nS>Vmo. 2. EH$ nmco^mOr; hr ^mOr ~mam _{hZo {_iVo.
Am~QT>mU-T>g {d. A{Ve` Am~Q> (VmH$, Xhr B.) R>gH$m
cmJ`mBVHo$, XmVmVyZ H$im `o`mBVHo$ Am~Q>.
Am~Q>Uo C{H$. Am~Uo (VmH$, H${UH$, A B`mXr); Am~Q> hmoUo.
(H$m|)
Am~Q> Vm|S> Z. {Zame; {I _wm ({H$. H$aUo, hmoUo): "_hm_m JmYt`m
dmV`Hy$Mm`m ~mV`m ... ZmoH$maemhrcm Am~Q> Vm|S> H$$Z
dmMm`m cmJVmV.'- Ho$gar 25.3.3.
Am~Q>nU Z. qMM, Am_gyc dJao Am~Q> nXmW.
(d.)
Am~Q>dmUm {d. 1. A{Ve` Am~Q>. 2. (c.) {Zame Ho$cocm; Iy>;
gcocm; {IOcocm.
Am~Q>doc r. A~moerMr doc; {hMm ag Am~Q> AgVmo; docrMm aJ
nmT>am, nmZo OmS> AgVmV; H$S>_S>doc.
Am~Q>dUr Z. (Cn.) Am~Q> nmUr; Am_Q>r.
Am~Q> daU Z. qMM, Jyi KmcyZ Ho$coco \$moS>UrMo nmVi daU.
Am~Q >emoH$-fmoH$ nw. 1. Am~Q> nXmWmMr AmdS>. 2. ^c`m Jmo>tMr
AmdS>; MZr`m _mO_Oo`m Jmo>tMm ZmX. 3. _yInUmMr MZ.
Am~Q> emH$s {d. Am~Q>emoH$ H$aUmam; MZr`m, {dcmgr Jmo>tMr,
aJocnUmMr AmdS> Agcocm.
Am~Q> emH$s, emH$sZ {d. _yIn UmZo MZ H$aUmam : "H$mhr Am~Q>emH$s
_S>ir cmoS>mcm Q>oHy$Z AOyZ {MdQ>nUo ~gyZ hmoVr.'- Aja 116.
[Aa. emH$.]

Am~Q>ga

_amR>r eXH$moe & 343

Am~Q>ga {d. WmoS>ogo Am~Q> Agcoco (VmH$ dJao).


Am~Q>m {d. A{Ve` Am~Q> (\$i B.).
Am~Q>mB r. Am~Q>nUm.
Am~Q>mU Z. 1. Am~yg dmg. 2. Q>a\$co H$mT>cocr qMMoMr \$io;
qMM. Jmo. 3. nXmWm_Yrc Am~Q> ag 4. Am~Q>nUm (Hw$.)
Am~Q>mdUo - {dUo A{H$. Am~Q> nXmW Im`m_wio (XmV, AmoR>
dJao) Am~Uo.
C{H$ (nmUr KmVcoco nrR> dJao) hdoV CKS>o R>odyZ Am~{dUo.
Am~Q>r r. 1. EH$ PmS>; ho Amocga _iB O{_ZrV Chm`mV OVo.
`mg A~moerhr hUVmV. `mMr nmZo qMMo_mUo Am~Q>, \$io
^m`mgmaIr Q>mHo $Xma d cm~Q> AgVmV. 2. EH$ dZnVr. 3. Am_Q>r;
S>mi, nrR>, qMM, _gmcm dJao cmdyZ qH$dm ~Q>mQ>o dJao `m \$moS>r
KmcyZ Ho$coco nmVi Vm|S>r cmdUo; H$mcdU, Am~Q> daU.
Am~Q>m {d. 1. Oo \$i Zoh_r Am~Q> AgVo Vo. (qMM, EH$ H$maMm
Am~m B.); Am~Q> AgUmam (nXmW). 2. `mcm Am~Q> nXmW
AmdS>Vmo Vmo (_mUyg).
Am~S> {d. mS>; Im>; AmS>XmS> (H$a.)
Am~S>Ur r. ZmJaUr.
Am~S>Uo C{H$. 1. PQy>Z, gnmQy>Z H$m_ H$aUo. (H$m|.) 2. _mUgmi`mgmR>r
OZmdamg ~S>dUo. 3. Jwao (Jmdm~mhoa Zo`mgmR>r qH$dm JmdmV
AmU`mgmR>r) EHo$ {R>H$mUr O_m H$aUo.
(Hw$.)
Am~U r. EH$ OJcr PmS>; Am_U. `m`m nmZmg Am~Q> dmg `oVmo.
Am~Uo A{H$. 1. (CKS>o am{h`m_wio, {eio Pm`m_wio A dJao)
Am~Q> hmoUo. 2. Am~Q> nXmW Im`mZo XmV, AmoR> Am~Q> hmoUo;
XmVmVyZ H$im `oUo. 3. A{Ve` l_mZo, H$>mZo qH$dm _ma cmJ`mZo
AJ R>UH$Uo, hH$ hmoUo; AYy hmoUo. 4. A{Ve` godZm_wio H$Q>mim
`oUo, drQ> `oUo. 5. CXmg hmoUo. H$moU`mM Jmo>rV Cgmh ZgUo (dm.)
[g. Ac]. Am~V Q>mH$Uo - Ama^coco H$m_ qH$dm YXm, CmoJ
AYdQ> qH$dm {XaJmBda Q>mH$Uo. Am~V nS>Uo - nwH$i H$mi
AYmr cm|~H$iV amhUo; {^OV Km|JS>o nS>Uo; a|JmiUo; {XaJmBda
Q>mH$coco AgUo (Ama^coco H$m_, YXm B.) (dm.)
Am~Uonm~U {H$. {eir hmoUo; OwZrnmZr hmoUo: "naVw ~mhoaMr ~mV_rhr
Am~`mnm~`mIoarO Am_`m dmQ>mg `oUo H$R>rU.' - g~m 175.
Am~Vo Z. 1. Am~`mgmR>r R>odcocr H${UH$ B. nXmW. 2. Aem arVrZo
Am~cocr H${UH$, nrR>.
(H$m|.)
Am~WUo {H$. (dmV) nwT>o gmaUo : "dm{V Am~Wrcr' Wmnmo 55.
Am~aUo {H$. \$i dJao {nH$m`cm cmJUo.
Am~ag nw. {nH$co`m Am`mMm H$mT>cocm ag; Am_ag.
Am~amB r. Am`m`m PmS>mMr amJ qH$dm ~mJ : "N>m`m V$Mr ~h
VmofXm`r & Amho Ver hr KZ Am~amB&'
[g. Am_+amOr]
Am~cm nw. H$UcmocH$; Sy>c.
(Jmo.)
Am~cr r. 1. Am`mMo chmZ PmS>. 2. ImamVrc H$ar.
Am~cr r. qMMoMo PmS> d qMM.
(Jmo.)[g. Ac; qh B_cr]

Am{~cm- cr

Am~dS>m nw. EH$ ImnXmW: "grVi _rZcm M Am~dS>m'-kmJm 688.


Am~dU Z. nXmW Hw$OdyZ V`ma Ho$cocr _mH$`w$ `o : "{dfmnmgyZ
gwaoI {H$do hUOoM Am~dUo H$mT>Vm `oVmV.' ^mgn 8.
Am~dUr - r. Am`m`m amonmMr cmJdS>.
Am~dUo g{H$. 1. ({^O{dcoco nrR> dJa)o Am~`mgmR>r R>do Uo. 2. (c.)
~S>dUo, YmonQ>Uo. 3. Amem cmdyZ R>odUo.
Am~dVr r. Amcag; Am~: "Am~dVr XrOo AmZ PiH$ OmE :' nm 53.
Am~dm nw. {_R>mMo nmUr qH$dm VmH$ qenyZ, Xm~yZ EH$XrS> {Xdg R>do cocm,
JwamZm Kmcm`Mm nmcm.
Am~dm aJ nw. Am`mgmaIm {hadm aJ.
Am~dr {d. Am`m`m aJmMo (H$mnS>, B.) "{VdQ> Am~dr' g_moam
4.120.
[g. Am_]
Am~do Z. Am`m`m aJmMo H$mnS> : "Am~do, gm{Q>Z B`mXr AZoH$
H$maMo aJrV CMr H$mnS>' _Ow 6.
Am~gmoc Z. H$`m Am`mMm, H$arMm dmidcocm Jra d gmcnQ>.
Am~m nw. CU H${Q>~YmV hmoUmao EH$ _moR>o \$iPmS> d `mMo \$i;
Am~m, Am_ ho \$i {nH$`mda A{Ve` _Ywa d agmi hmoVo. ho
e{$dYH$hr Amho. (dm.) Am~m CVaUo - 1. Am~o PmS>md$Z
Imcr Z nmS>Vm H$mT>Uo. 2. \$ma {nH$Uo. Am~m ~mYUo - PmS>mg
\$i cmJUo . Am ~ m qenUo - damV Kar Om`m`mny d u
JmarhmamVrc Xodr Ko`mH$[aVm da OmVmo VoWo Jmarham`m OmJr
q^Vrda Am`mMo PmS> H$mT>coco AgVo, VoWo Am~m qenVmZm dYy
Amncm S>mdm nm` dam`m CO`m _mS>rda Am{U S>mdm hmV `m`m
nmJmo Q > mda R> o d y Z `m`mOdi C^r amh Z CO`m hmVmZo
ZmJdocr`m qH$dm Am`m`m nmZmZo Am~m qenVo, `m doir ~m`H$m
Am~m qen`m~cMo JmUo hUVmV: "Am~m qendm`m JmoaQ>r&
H$S>o KoD${Z H$U CR>r& AmBVr Ho$crg Jmo_Q>r & Hw$Hw$_| dmQ>r n[anyU
&' - Ed 15.142.
[g. Am_.]
Am~m Jm, JOam nw. nmS>mMm Am~m : "A{Va{V EH$ XmoatV Amo{dc|
\$iPmS>| Am~mJm&' -ncm 66.
Am~mQ>$m, Am~rQ>$m nw. Am~am`m~m~V `m`Mm H$a.
Am~mS>m nw. {`m`m Ho$gm`m ~wMS>m; Ho$gmMr _mZodarc Am`m`m
AmH$mamMr JmR>.
Am~mS>r r. 1. H$ar. 2.Am`mMo amon. 3. H$`mMo ZwgVo _rR> KmcyZ
Ho$coco Vm|S>r cmdUo.
Am~mS>mo nw. EH$ Am~Q> \$i, `mMo PmS>. Am~m.
(Jmo.)
Am{~c^mV nw. 1.Xhr^mV 2. Am~rc Am{U ^mV `mMo {_lU.
"Am{~c^mVw Kmcy AmX[acm' - crM 4.12.
Am{~cm-cr r. ZmM`mMo nrR> Am~dyZ VmH$mV KmcyZ {eOdyZ
Ho$coco no` : "ho h[aZm_mMr Am{~cr OJm nmoQ>^ar Ho$cr&' - VwJm
1451.

Am~r

344 & _amR>r eXH$moe

Am~r Am~ : "S>moB Am{~Mo`m dS>o `mMo _S>>Ho$' - crMny 514.


Am~rU r. BVamnojm A{YH$ cm~Q> \$i `oUmao Am`mMo PmS>.
Am~rc 1. ZmMUrMo nrR> Am~dyZ qH$dm VmH$mV {eOdyZ Ho$cocm nXmW;
(c.) dhmS>mV dmarMo nrR> {^OdyZ `mV Imo~ao, IgIg, gmIa
Q>mH$VmV. 2. (c.) KmUoaS>o JTy>i nmUr.
[g.Ap~.]
Am~rcnrV Z. nhm A~rc : Zdo Zmai V`ma R>odcm, Am~rcnrV
Ho$co. X{h^mV Pmcm.' - ~m~ 61.
Am~rc ^wa`m {d. 1. Am~rc ImUmam 2. (c.) Ae$, Zo^iQ>,
^moim, (_mUyg).
Am~wQ> Z. T>J. nhm : Am~wQ> : "XoIwZr dmVrMt Am~wQ>|& ChmgVr
ew{$gnwQ>| &' - H$m{cH$m 15.3.
Am~wWUo A{H$. 1. noQ>Uo; noQ>dUo; ^S>H$Uo : Am~w{Wcm Xrnw Ko Wmoar&'
- amkm 13.1143. 2. (dmV) nwT>o gm$Z H$mOir PmS>Uo : "gdko
h{UVco; ~mB & dm{V Am~yWm' -crM 4.41.
Am~wcm nw. nVr.
Am~wco nw. Sy>c; Am~co; Am_co; nhm : Am_cm : "Hw$_mamMo Am~wco
H$S>Xmoar & _Onmet Am{UOo' - {H$nw 1.19.39.
Am~wconU Z. ZdaonU. "{ZXoco{Z ^Vmao & Oo {d`| MamMa|& {O`oMm
{dgmdcm Zwao & Am~wconUhr &&' - A_ 1.37.
Am~wdm {d. Am~w`m aJmMm : "eoco Am~wdo' - g_mamo 4.106.
Am~wir, Am~moir r. Am~co`m {nR>mMo {YaS>mgmaIo Im:
"Amhr~r Am~wir ^mOrda hmV hmUcm.' - aV 12.
Am~yinUm nw. Am~Q>nUm : "m Am~yinUm_`o H$m` _Om Amho.' dmgy 177.
Am~o~ma - ~hma \$mJwZ _{h`mV hUOo Am`mcm _mohmoa `o`m`m
{XdgmV \$imMo Oo {Vgao nrH$ `oVo Vo, hUOo {Vgam ~ma (_J~ma,
hmr~ma Ago AmUIr XmoZ ~ma AmhoV.)
Am~^
o moOZ Z. Am~agmMo OodU : "Vd VoW g`m{g`m{g narjm {Z_U
Am~o^moOZ _mS>co Ago' - crM 3.62.
Am~o_mohmoa nw. VmXimMr EH$ OmV.
Am~oc r. {XdgmVyZ \$$ EH$ doi, {eOdcoco A Im`mMr OZ
cmoH$mZr KoVcocr enW, dV.
Am ~ o d Uu {d. 1.Am `m`m dUm M o ; Jmo Y y _ dUu. 2. (c.)
XhmOUtgmaIo : "H$moR>o nwfnmQ>u MmJco Va rnmQ>u ZmQ>H$mV aJco
Var Am~odUu. ' - Iod 128.
Am~ohiX r. nhm : A~ohiX
Am~oi r. EH$m OmVrMr Ho$i.
Am~oio Z. Am~oirMo \$i; Ho$io.
Am~moS>m nw. XmV AWdm qMMo`m gmamV {^Odcocm dS>m.
Am~moU JwamgmR>r n|S>, gaH$s, MwUr B. EH$ H$$Z, {^OdyZ {Xco
OmUmao Im.
Am~moVr r. {ndiQ> Vm~yg aJmMo cmHy$S>.
Am~moer, Am~moir r. H$`m Am`mMr, H$arMr dmicocr \$moS>.

Amer

Am~mogm Am~mogm nw. Amcw~wIma.


Am`mMm Q>mhmim - S>mhim - T>mim nw. 1. Am`mMr chmZer
\$mXr. 2. (hm ew^ d Aew^ Xmohr gJr AgVmo `md$Z.) (c.)
ew^ Aew^ gJr qH$dm gwIXw:Im`m gJr Xwg`m`m Kar
gmaIonUmZo dmJUmam _mUyg; c dJao g_ma^mV Xmohr njmH$S>rc
_mUyg.
Am`mMm ^mV nw. Ho$ear ^mVm_mUo `mMr H$Vr Amho. ^mV {eOV
Amcm hUOo `mV hmnygMo Am~o {M$Z `m`m \$moS>r KmcVmV d
Vmo nyU {eOy XoVmV.
Am`mMm _mohmoa nw. XwYmV erOdco`m a`mMo Jdco H$$Z _`o {M_Qy>Z
WmoS>o dico hUOo hmoUmao {Xi, `mMo ~Z{dcoco ndm.
Am`mMm eoH$S>m nw. 6 Am`mMm 1 nmS>m(\$mim), 52 nmS>mMm
(310 Am~)o 1 eoH$S>m. g~Y eoH$S>m KoVcm Va 320 Am~o {_iVmV.
{Za{Zam`m {R>H$mUr Am`mMm eoH$S>m {Zamim Amho. H$mhr {R>H$mUr
22 nmS>mMm eoH$S>m AgVmo.
Am`mMo nho Am~o (H$`m)H$o ^mOyZ, CH$Sy>Z, ZVa nm`mV H$moiyZ
V`ma Ho$co OmUmao no`.
Am`mMo gmR> Z. H$hB`m VmQ>mcm Vyn cmdyZ `mV Am~ag AmoVVmV
d Vmo gwH$dyZ `mda Xwg`m Am~agmMm Wa AmoVVmV d nwhm gwHy$
XoVmV. JmoS>rgmR>r `mV gmIa KmcVmV. gwH$`mda Vmo nmoir_mUo
hmoVmo.
Am^ Z. nmUr : "V`mdar Ad{MVo d[aIo Am^' - km 908.
[g. A^g.]
Am^g d (Zo) Z. (m{U.) ~ww~wim_Yrc d nXmW.
Am{eH$ {d. H$mhr WmoS>m ^mJmg~Yr; An _mUmV.
[g.]
Am{eH$ Xo`H$ (Am{eH$ Xo`H$) Z. (AW.) dVy`m qH$_Vr`m
H$mhr ^mJmMo {~c; AeV: {~c; AnyU {~c.
Am{eH$ g_Vmoc nw. (AW.) EImm dVy`m {H$_VrMm dVnUo
A`mg H$aVmZm, _mJUr BVH$mM nwadR>m Ag`mZo qH$_VrV AgUmam
g_Vmoc.
Amer Z. nmoho nmIS>VmZm {ZKUmao ~marH$ H$U.
(H$m|.)
Amer r. 1. gwH$coco JdV. 2. EH$ amonQ>o.
(Jmo.)

(Q>rn - "Am' nmgyZ gw$ hmoUmao eX "Amo'`m ZVa nhmdoV.)

You might also like