Professional Documents
Culture Documents
Podemos clasificarlos en dos grupos segn el tema y las terminaciones que presentan en el nominativo singular: Tema en consonante. Son muy pocos y muestran la misma terminacin para los tres gneros: vetus (viejo/a), pauper (pobre), dives (rico/a). Tema en i. Hay mayor cantidad y variedad: Una terminacin para los tres gneros: audax (audaz), prudens (prudente) Dos terminaciones: una para masculino y femenino y otra para neutro. Fortis (m. y f.) forte (n); omnis (m. y f.) omne (n) Tres terminaciones: una para cada gnero: acer (m.) acris (f.) acre (n.).
A continuacin presentamos la declinacin de los adjetivos de la tercera mediante estos modelos: vetus, fortis-e y audax.
PLURAL veteres vetera Siguen el modelo de los sustantivos en tema de consonante: -ablativo singular: desinencia en e -genitivo plural: desinencia en um -N, Ac y V del gnero masculino y femenino en plural desinencia en: es -N, Ac y V neutro plural desinencia en: a"
vetere N M/F
veteribus N
PLURAL fortes fortia Siguen el modelo de los sustantivos de tema en i: -Genitivo plural: desinencia en ium -N, Ac y V del gnero neutro en plural desinencia en: ia
Ac fortem V Ab fortis
fortibus M/F N
PLURAL audaces audacia Siguen el modelo de los sustantivos de tema en i: -Genitivo plural: desinencia en ium -N, Ac y V del gnero neutro en plural desinencia en: ia -Ablativo singular desinencia en: i". en los que siguen el modelo de audax, puede aparecer, tambin -e
audaci/e N M/F
audacibus N
Los adjetivos de tres terminaciones, como acer-acris-acre (agudo/a), slo muestran diferencia en el nominativo y vocativo singulares; el resto de los casos, en singular y plural, se declinan como el adjetivo fortis-forte. SINGULAR M N. G. D. Ac. V. Ab. acer acris acri acrem acer acri/e F acris acris acri acrem acris acri/e N acre acris acri acre acre acri N. G. D. Ac. V. Ab. M acres acrium acribus acres acres acribus PLURAL F acres acrium acribus acres acres acribus N acria acrium acribus acria acria acribus
Al igual que las palabras de la tercera declinacin, estos verbos pueden agruparse en dos clases: Verbos que presentan el tema de la raz en consonante: dico Verbos que tienen el tema de la raz en i: capio. stos se denominan tambin mixtos.
Para estudiar la conjugacin de los verbos de la tercera con tema en consonante, tomamos como modelo el verbo dico (decir) Paradigma: dico dicis dicere- dixi dictum
Raz de los tiempos de presente: dicPresente trabajo dico dicis dicit dicimus dicitis dicunt Pretrito imperfecto trabajaba dicebam dicebas dicebat dicebamus dicebatis dicebant Futuro imperfecto dic + e + ba + u+ dic + i + Raz de presente + vocal de apoyo + desinencias de personas o s t mus tis nt
Raz + vocal de apoyo + partcula temporal + desinencias de personas m s t mus tis nt Raz + vocal de apoyo + desinencias de personas
mus tis nt
Raz de los tiempos de perfecto: dixPretrito perfecto Trabaj trabajado dixi dixisti dixit diximus dixistis dixerunt/dixere Pretrito pluscuamperfecto dix + he trabajado hube i isti it imus istis erunt/ere Raz + partcula temporal/modal + desinencias de personas Raz + desinencias propias
Haba trabajado dixeram dixeras dixerat dixeramus dixeratis dixerant Futuro perfecto Habr trabajado dixero dixeris dixerit dixerimus dixeritis dixerint dix + eri + dix + era + m s t mus tis nt Raz + partcula temporal/modal + desinencias de personas er o s t mus tis nt
Formacin de tiempos con raz de presente Tiempos Formacin Raz de presente (dic) + vocal de apoyo (i) + desinencias de persona (o, s, t) Raz de presente (dic) + vocal de apoyo (i) + partcula temporal (ba) + desinencias de persona (m, s, t) Raz de presente (dic) + vocal de apoyo (a,e) + desinencias de persona (m, s, t)
Presente dico, dici, dicit. Pretrito imperfecto dicebam, dicebas, dicebat Futuro imperfecto dicam, dices, dicet
Formacin de tiempos con raz de presente Tiempos Formacin Raz de perfecto (dix) + desinencias propias (i, isti, it, ..) Raz de perfecto (dix) + partcula temporal modal (era) + desinencias de persona (m, s, t,..) Raz de perfecto (dix) + partcula temporal modal (er/eri) + desinencias de persona (o, s, t,..)
Pretrito perfecto dixi, dixisti, dixit Pretrito pluscuamperfecto dixeram, dixeras, dixerat . Futuro perfecto dixero, dixeris, dixerit .
Otros verbos de tercera conjugacin con tema de la raz en consoinante: Bibo, bibis, bibere, bibi, bibitum (3): beber Cado, cadis, cadere, cecidi, casum (3): caer Colligo, colligis, collere, colegi, colectum (3): recoger Construo, construs, construere, construxi, constructum (3): construir Duco, ducis, ducere, duxi, ductum (3): conducir Lego, legis, legere, legi, lectum (3): leer Mitto, mittis, mittere, misi, missum (3): enviar Pono, ponis, ponere, posui, positum (3): poner Tego, tegis, tegere, texi, tectum (3): cubrir, ocultar