Chng 7.

Sa cha h thng phanh

7.1 Nhim v - yu cu - phn loi 7.1.1 Nhim v H thng phanh dng gim tc ca t cho n mt tc cn thit no hoc cho n khi dng hn, ngoi ra h thng phanh cn dng gi t trn dc. i vi t h thng phanh l mt trong nhng cm quan trng nht v n m bo cho t chy an ton tc cao do c th nng cao nng sut vn chuyn. 7.1.2 Yu cu H thng phanh m bo an ton chuyn ng cho xe, do phi p ng c cc yu cu sau: Hiu qu phanh cao, ng thi phanh m du m bo chuyn ng vi gia tc chm dn bin i u n, gi n nh hng chuyn ng ca xe. Lc iu khin khng qu ln, iu khin nh nhng d dng. H thng phanh c nhy cao, hiu qu phanh khng thay i nhiu gia cc ln phanh. m bo trnh hin tng trt lt cc bnh xe trn mt ng, v khi trt lt lp xe b mi mn v lm mt kh nng dn hng chuyn ng ca xe. Gi c t l thun gia lc trn bn p hoc n iu khin vi lc phanh cc bnh xe. Phanh chn v phanh tay hot ng c lp v khng nh hng ln nhau phanh tay m bo chc nng d phng. Khng c hin tng t sit phanh. C cu phanh thot nhit tt, d dng iu chnh, thay th. C kh nng phanh khi xe ngng hot ng trong thi gian di. 7.1.3 Phn loi 1. Phn lai theo c cu iu khin: Phanh chn iu khin bng bn p.

 Phanh tay iu khin bng cn. 2. Phn loi theo phng php truyn ng: Truyn ng c kh. Truyn ng thy lc. Truyn ng bng kh nn. Truyn ng bng in t. Truyn ng lin hp, thng dng loi thy kh. 3. Phn loi theo b tr lc: H thng phanh c tr lc. H thng phanh khng c tr lc. 4. Phn loi theo c cu hm phanh: Phanh guc (phanh tang trng) Phanh a. Ngy nay trn cc xe du lch thng dng h thng phanh thy lc, ty theo mc hon thin ca h thng m c th phn ra cc loi sau: Dn ng iu khin mt dng hoc hai dng. H thng phanh c b iu chnh lc phanh. H thng phanh c b chng hm cng bnh xe. 7.2 H thng phanh du 7.2.1 S cu to v nguyn l lm vic ca h thng phanh du. 1. S cu to:

Hn 7.21 S cu to h thng Hnh

1.Bn p phanh; 4. Xi lanh con; Guc phanh trc; 2. Xi lanh chnh; 5. Guc phanh sau; 8. l xo; 3. ng dn du; 6. Cht lch tm; 9. Trng phanh 7.

Cu to ca h thng phanh du gm c hai phn chnh: Dn ng phanh v c cu hm. Dn ng phanh b tr trn khung v gm c bn p phanh, xi lanh chnh v cc ng dn du. C cu hm phanh trn s gm tang ng trng, xi lanh con, hai guc phanh vi m phanh v cc l xo. C cu hm phanh t cc bnh xe. 2. Nguyn l lm vic h thng phanh du lc tc dng t bn p phanh c truyn n c cu hm phanh thng qua cht lng cc ng ng. Khi ngi li i tc ng mt lc vo bn p phanh, piston trong xi lanh chnh dch chuyn nn du b p v sinh ra p sut cao trong xi lanh chnh v trong cc ng ng dn. Du c p sut cao s tc dng ln b mt ca hai piston xi lanh con, hai piston dch chuyn v hai pha y guc phanh lm m phanh p st vo tang trng phanh. Lc ma st gia m phanh v tang trng phanh gi khng cho bnh xe quay tip. Lc y nu bnh xe bm tt vi mt ng th lc ma st trn to ra mmen phanh hm bnh xe dng li Khi nh bn p phanh piston trong xi lanh chnh khng cn lc tc dng nn p sut du trong ng ng gim xung. L xo trong c cu hm ko hai m phanh tch khi tang trng kt thc qu trnh phanh. Hai u trn ca guc phanh p hai piston trong xi lanh con con dch chuyn vo trong, y du t xi lanh con vo ng ng tr li xi lanh chnh.

H thng phanh du c s dng rt ph bin, trn tt c cc xe du lch v trn mt s xe ti nh v trung bnh bi cc u im sau: Kt cu n gin, nhy tt, hiu sut cao. Phanh ng thi cc bnh xe vi s phn b lc phanh gia cc bnh xe hoc gia cc m phanh theo yu cu. C kh nng s dng trn nhiu t khc nhau m ch cn thay i c cu hm. Nhng bn cnh , h thng phanh du c nhc im sau: Lc tc dng ln bn p phanh ln. Hiu sut truyn ng gim nhit thp. Khi c v tr no h hng, chy du th c h thng phanh u khng lm vic c. H thng phanh du s dng trn t ngy nay rt hon thin, khc phc c nhng nhc im c bn ca h thng phanh du n gin. B tr lc phanh lm gim lc iu khin ca ngi li. Trong h thng phanh du c b iu chnh lc phanh hay b chng hm cng bnh xe ABS. Tt c h thng phanh du trn t du lch u l loi dn ng iu khin hai dng vi xi lanh chnh kp. Hai dng truyn lc ny c lp vi nhau, nhm trnh s c xy ra cng mt lc trn tt c h thng phanh, nng cao tin cy, an ton cho xe truyn ng. Hnh 7.22 l s h thng phanh hai dng trn xe SKODA FAVORIT.

Hnh 7.22 S h thng phanh hai dng

1. 2 Cc dng dn ng phanh 5. B tr lc phanh; 8. Cm phanh tang trng; mc du phanh 3. Xi lanh chnh kp; 4. B iu ho tnh; 6. Bnh d tr du phanh 7. Cm phanh a; 9. Cng t n phanh; 10. Cm bin bo 11 n bo mc du 12. n bo phanh

7.2.2 Cc b phn chnh ca h thng phanh du 1. Xi lanh chnh ( tng phanh ) Xi lanh chnh l mt b phn ca dn ng phanh du m nhn chc nng to nn p sut cht lng truyn nng lng iu khin t bn p ti xi lanh con c cu hm phanh. Xi lanh chnh c hai loi: Loi n gin c mt bung v loi kp c hai bung. Loi mt bung t trn h thng phanh hai dng phi c thm b chia dng, do vy s lng cm chi tit tng ln. Loi hai bung c s dng rng ri trn cc xe du lch. a. Xi lanh chnh n * Cu to ( hnh 7.23) Xi lanh chnh ch to bng gang v c lin vi bung cha du phanh. Pha trn bung cha du c l du dng vt vn kn, pha hng nt c hai l thng hi nh, di nt c lp a chn du. Bung cha du cha thng vi xi lanh qua l iu ha nh (2) v l thng du ln (4). Trong xi lanh c mt piston c khoang lm (7). u piston c khoan 6 l, i din vi tng l c van l kiu hoa mai che kn. Pha trc piston lp bt cao su (8) do l xo (9) p cht, pha sau lp vng m cao su (6). L xo ny cn p vo van du hi (11) trn a van du hi c lp van du ra(10) cng vi l xo van. Trng thi cha lm vic, l xo p van du hi ng li ng thi p piston dch chuyn tn cng sang phi, t vo vng hm. u ca piston nm gia l iu ha v l thng du. Piston c dn ng bng cn y ni trc tip vi bn p.

Hnh 7.23 Cu to xi lanh chnh n

1. L x khng kh ; 4. L thng du 7. Piston ; 10. Van du ra; 2. L iu ho; 5. Cn y; 8. Bt cao su; 11. Van du hi; 3. L thng hi bnh du; 6. m bao kn; 9. L xo hi v; 12. L thng vi xi lanh cng tc

* Nguyn l lm vic : Khi p bn p phanh, di tc ng ca cn y piston dch chuyn sang tri. Khi bt cao su i qua l thng iu ha lm du trong xi lanh b nn, sinh ra p sut cao m van du ra, du i theo cc ng dn du ti cc xi lanh con thc hin qu trnh phanh. Khi nh bn p phanh p sut trong xi lanh chnh gim, du t xi lanh con v ng ng s tr v xi lanh chnh qua van du hi. Khi p sut trong ng ng phi thng sc cng l xo trong xi lanh. Bi vy du trong ng ng s gi c mt p sut d. Nh p sut d ny m khng kh khng lt c vo h thng v sn sng cho ln phanh sau. Trong trng hp nh bn p phanh t ngt, l xo y piston chuyn ng rt nhanh sang phi. Du t ng ng cha kp hi v nn trong xi lanh c th to chn khng ln. Khi du t khoang lm ca piston qua l u piston, n cong vnh mp ca bt cao su in y cho xi lanh (hnh 7.24), trnh c chn khng trong xi lanh ngn chn khng kh chui vo, ng thi c th nhanh chng phanh tip ln sau vi lc phanh ln hn. Du t bung cha qua l thng du b sung cho khoang lm ca piston. Qu trnh ny din ra cho n khi piston dch chuyn tn cng sang phi t vo vng hm, bt cao su u piston i qua l iu ho. Lng du t ng ng tip tc hi v xi lanh qua l iu ha v bung cha.

Hnh 7.24 L du b bt cao su b kn khi piston tin (a) v b m thng khi piston li v t ngt (b) b. Xi lanh chnh kp H thng phanh du dng xi lanh chnh n c th gy ra tai nn nguy him khi mt xi lanh con b h hay c mt ng ng ng b v, lc h thng phanh du mt p sut v mt tc dng. Dng xi lanh chnh kp trnh c trng hp trn, nng cao tin cy v an ton ca h thng phanh, hu ht cc xe t i mi u c trang b xi lanh chnh kp. * Cu to ( hnh 7.25)

Hnh Hnh7.25 Cu to xi lanh kp

1. Np sau ; 4. Piston chnh; 7. L xo hi v; 2. v xi lanh; 5. Vnh V khn; 8. L xo vnh khn; 3. Piston th cp; 6. Bulng t hn ch; 9. Vnh chn kim loi loi.

Xi lanh chnh kp c hai piston, hai bung p sut ni thng vi bnh cha ring qua l iu ha v l thng du. Khong khng gian gia hai piston l bung p sut th nht, khng gian gia xi lanh v piston th cp l bung p sut th hai. Mi piston c l xo hi v khi thi phanh. B piston cp pen th nht cung cp du phanh cho cc xi lanh con ca hai bnh trc. B piston cp pen th cp cung cp du phanh cho cc xi lanh con ca hai bnh xe sau. Trn cc l du i c b tr cm van tng t nh xi lanh chnh n. Nguyn l lm vic Khi p bn p phanh, piston s cp dch chuyn qua l iu ha, to ra p sut y piston th cp dch chuyn. Du trong hai bung c p sut cao theo ng ng ti cc xi lanh con thc hin qu trnh phanh. Bi l xo hi v ca piston th cp c cng nh hn nn vic tng p sut bung du th cp xy ra trc, trnh hin tng ti trng dn ln hai bnh xe trc. Khi nh bn p phanh, l xo hi v y hai piston v v tr ban u. Piston s cp t vo vng hm, piston th cp t vo bulng hn ch. Du t xi lanh con hi v xi lanh chnh. Trong trng hp ng du ca hai bnh trc hoc hai bnh sau b v, mt bung du mt p sut nhng bung du th hai vn lm vic c bnh thng phanh xe. Trong trng hp ny lc bn p gim nh v hnh trnh ca bn p ln cn thit phi x l kp thi m bo hiu qu nhanh. H thng phanh dng xi lanh chnh kp thuc loi hai dng iu khin. Ngoi cch b tr dn ng nh trn cn c nhiu cch khc, trong cch b tr dn ng cho c dng ph bin nht. Trong cch b tr dn ng cho, mi dng dn ng cho mt bnh trc v mt bnh sau. c. H hng, sa cha xi lanh chnh * H hng: Cp piston, xi lanh b mn, xc. L iu ho tc bn. L so hi v yu, gy Bt cao su (cp ben) b mn, rch, xc, trng n. Cm van lin hp mn hng, l xo van yu gy Nguyn nhn: Do ma st, s dng lu ngy, du c nhiu cn bn, tp cht v du khng ng chng loi

Tc hi: Hu qu phanh km, chy du, b phanh. * Kim tra: Tho ri cc chi tit ra sch bng nc sau dng kh nn thi kh ( tuyt i khng c dng xng, du Dizen ra) Quan st xem cp ben b hng, piston b co xc, l iu ho b tc bn khng. Kin tra mn ca piston v xi lanh bng panme v thc cp. Kim tra n tnh ca l xo bng lc k. * Sa cha: Xi lanh mn t khng qu 0,05 mm, vt xc nh th dng giy nhp mn nh bng. Nu mn ln hn 0,05 mm, vt xc su th doa rng v thay piston mi hoc thay cp piston, xi lanh mi. Van mt chiu, bt phanh (cp ben) hng phi thay mi. L xo yu, gy thay mi. Ch khi lp: Lp ng chiu cp ben, bi mt lp du phanh vo xi lanh, piston v cc chi tit khc. 2. C cu phanh a. Cu to, nguyn l hot ng c cu phanh kiu tang trng C cu phanh tang trng c nhiu loi khc nhau: nhau: Loi c bn, loi dng hai xi lanh con, loi t cng ho, loi t ng iu chnh khe h.

Hnh 7.26 S cu to c cu phanh tang trng

1. Guc phanh; 4. L xo hi v; 7. Tm dn hng; 10. L xo; 13. Cht lc tm; 2. Xi lanh con; 3. Tang trng; 5. Guc phanh sau; 6. M phanh; 8. M phanh sau; 9. Vt xoay cam lch tm; 11 Cam lch tm; 12 Tm m; 14 ai c hm.

* C cu phanh tang trng c bn (hnh 7.26) Cu to: Kt cu c bn ca c cu phanh tang trng gm mm phanh bt cht trn mt bch dm cu. Cc guc phanh (1), (5) t trn cc cht lch tm (13). Di tc dng ca l xo hi v (4) cc guc phanh lun t ln cc cam lch tm (11) v p cc piston trong xi lanh con (2) st li gn nhau. Xi lanh con (2) bt cht trn mm phanh bng bulng. Trong xi lanh con t hai b piston, cp pen, gia hai b ny c l xo nh p piston lun lun t st vo u guc phanh. Trn b mt guc phanh c gn m phanh (6), (8) bng inh tn hay phng php dn. cho cc m phanh hao mn u hn, m phanh trc di hn m phanh sau. Nguyn l hot ng : Khi tc ng vo bn p phanh, du c p sut cao truyn n xi lanh con to ra lc p trn hai piston v y cc guc phanh p st vo tang trng thc hin qu trnh phanh. Khi thi phanh p sut trn ng ng gim , l xo hi v ko guc phanh khi tang trng, qu trnh phanh kt thc, ng thi p hai piston trong xi lanh con dch chuyn vo trong, y du v xi lanh chnh. C cu phanh ny c c im hiu qu phanh hai chiu nh nhau nhng lc phanh trn cc m phanh khng cn bng nhau. Khi phanh xe chuyn ng theo chiu tin lc phanh cc guc phanh trc ln hn do m phanh b sit p cht vo tang trng phanh, cn m phanh sau b xoay nh ra. Cho nn m phanh trc c lm di hn m phanh sau hai m phanh mn u.

Trong h thng phanh du khe h gia m phanh v tang trng c tnh cht quyt nh n nhy v hiu qu phanh. Khe h ny lun tng ln trong qu trnh lm vic do m phanh v tang trng b mn do cn thit phi chnh li. Khe h pha trn iu chnh bng cam lch tm, khe h pha di iu chnh bng cht lch tm. * C cu phanh dng hai xi lanh con Cu to: ( hnh 7.27 ) C cu c cc b phn tng t nh c cu phanh c bn trn ch khc s dng hai xi lanh con v c cu phanh b tr i xng qua tm, mi quc phanh c dn ng bi mt xi lanh con ring. Bi vy trong xi lanh con ch c mt pt tng. Nguyn l hot ng: Qu trnh thc hin phanh v thi phanh sy ra tng t nh c cu phanh vi xi lanh c hai piston nu trn ch khc mi xi lanh iu khin mt guc phanh. c im ca c cu phanh ny l hiu qu phanh ca hai m phanh lun bng nhau vi chiu quay bt k ca tang trng. Khi xe chy tin, c hai quc phanh u c hin tng xit nn hiu qu phanh ln. Khi xe li, hiu qu phanh gim nhng vn m bo phanh c xe do tc xe thp.

Hnh 7.27 C cu phanh dng hai xi lanh con

1,13. Xi lanh con; 4. Vt x E; 7.Cam lch tm; 10 Guc phanh sau ; 2. Mm phanh; 3. u ni du vo; 5. ai c cht lch tm; 6. guc phanh trc; 8. Piston; 9,12. L xo hi v; 11. M phamh sau; 14 Cht lch tm.

* C cu phanh t cng ha Cu to: ( hnh 7.28 a) Trong c cu phanh phanh ny di hai guc phanh khng c nh m ni vi nhau qua vt iu chnh. Hai u trn ca quc phanh cng t vo cht chn, xy lanh con b tr ngay di cht chn . Nguyn l hot ng: Khi phanh xe piston trong xi lanh con y hai guc phanh t st vo o tang trng. Guc phanh trc b tang trng xoay theo chiu quay, y guc phanh t cht vo cht chn. C hai guc phanh u c hin tng xit phanh nn hiu qu phanh ca c cu ny l rt ln. Kiu c cu ny gim nh lc tc ng ln bn p phanh phanh v hiu qu phanh hai chiu nh nhau.

Vi c cu phanh t cng ha khe h gia m phanh v tang trng iu chnh bng cch xoay vt iu chnh ( hnh 7.28 b), khi chiu di vt iu chnh thay i do khe h gia m phanh v tang trng thay i.

a)

b)

Hnh 7.28 S cu to c cu phanh t cng ho

a. S cu to ; b. Cu to vt iu chnh 1, Thn trn; 2. Trc ren; 3. Thn ren; r 4. . vnh rng.

* C cu u phanh t ng iu chnh khe h ( hnh 7.29) Khe h gia m phanh v tang trng c th c t ng iu chnh bi nhiu phng php khc nhau. Hnh 7.29 l c cu phanh t cng ho c b phn t ng iu chnh dng dy cp. Cu to: C cu phanh c thm b phn t ng iu chnh khe h gia m phanh v tang trng. B phn t ng iu chnh gn c dy cp, n iu chnh, l xo hi v v vt v iu chnh. Mt u dy cp c bt cht vo pha trn cu mt bn guc phanh nh bulng, u cn li bt ch cht vi n iu chnh. n iu chnh lun c ko v nh l xo hi v v t vo vnh rng ca vt iu chnh. Nguyn l hot ng: Khi p phanh, hai guc phanh bung ra p st vo tang trng lm cho dy cp nhc tay n iu chnh (1) ln. Nu khe h gia tang trng g v m phanh cng ln th tay n n iu chnh 1 cng c nhc ln cao. Khi thi phanh, guc phanh tr v v tr ban u, l xo (9 9) ko tay n mt xung, lc ny n ta ln mt rng mi ca bnh xe hnh sao (vnh rng)

lm bnh xe ny xoay, vt iu chnh di ra v hai guc phanh dch chuyn khp bt khe h gia m phanh v tang trng. ng tc t ng iu chnh ny din ra trong sut thi gian hot ng ca m phanh.

Hnh 7.29 C cu phanh t ng iu chnh dng dy cp

1. Tay n iu chnh; 2. Dy cp; 3. ai dnhng dy cp; 4. Guc phanh trc; 5. Guc phanh sau; 6. Pha trc; 7. V iu chnh vi bnh xe hnh sao;8. Cht chn; 9. L xo.

b. Cu to v nguyn l hot ng c c cu phanh a. Phanh a c dng ph bin cho cc xe du lch c vn tc cao, c bit hay gp cu trc. Phanh a c kt cu n gin, gi thnh h, d dng trong bo dng, sa cha v thay th cc tm ma st. Kt cu ca phanh a gm hai phn: a phanh hay r to quay cng moay v xi lanh pt tngtng m phanh t trn gi . Hin nay s dng hai loi: Phanh a c gi xi lanh c nh v phanh a c gi xi lanh di ng. * Phanh a c gi c c nh

 Cu to: (hnh 7.210) Phanh a c gi xi lanh c nh gm hai xi lanh t hai bn a phanh. Trong xi lanh c piston di chuyn v u piston mang tm m phanh. Gia piston v xi lanh t vng cao su lm kn. Hai xi lanh c ni vi nhau bi ng ng dn du ni ngang. Khe h gia tm m phanh v a phanh c thit k rt nh. Nguyn l hot ng: Khi p bn p phanh, p sut du t xi lanh chnh truy dn n cc xi lanh con y hai pt tng di chuyn p cht tm m phanh v a phanh

a)

b)

Hnh 7.210 C cu phanh a c gi c nh a. S cu to ; b. Cu to thc hin qu trnh phanh. Trong khi pt tng dch chuyn, vng cao su bao kn pt tng b bin dng n hi. Lc thi phanh, p sut du trong xi lanhgim, vng cao su bao kn tr li hnh dng ban u, ko tm m phanh ra khi a phanh. Bi vy p sut d trong ng ng du phi rt nh hoc khng c. Vng cao su bao kn piston cn lm nhim v t ng iu chnh khe h gia m phanh v a phanh khi m phanh mn nhiu, hnh trnh ca pt tng ln hn kh nng bin dng ca vng cao su lm kn nn piston trt

tng i so vi vng cao su lm kn. Khi thi phanh piston ch tr v bng s bin dng ca vng cao su, do piston nm v tr mi so vi xi lanh. * Phanh h a c gi xi lanh di ng: Cu to: (hnh 7.211) C cu ch c mt xi lanh, trong trong xi lanh c mt pt tng mang tm m phanh. Tm m phanh th hai h t trn gi xi lanh. Gi xi lanh di ng trn cc trc nh dn hng. Khi phanh, p sut du trong xi lanh y pt tng v m phanh p st vo a phanh, sau y gi dch chuyn trn trc dn hng p nt vo m phanh th hai hai vo a phanh. Ngy nay phanh a c gi di ng c s dng nhiu hn. Trn mt s xe, h thng phanh du c c cu phanh a cu trc v c cu phanh kiu tang trng cu sau. h thng phanh lm vic chnh xc, c tin cy cao, trong h thng thng phanh c b tr thm cc van thy lc. c. H hng, khim tra, sa cha c cu phanh. phanh * H hng: Cc chi tit trong xi lanh con b hng tng t nh trong xi lanh tng phanh. (xi lanh chnh). M phanh mn nh inh tn, b nt, v, dnh du m.

a)

b)

Hnh 7.211 C cu phanh a c gi di ng

a. S cu to; b. Cu to L xo ko m phanh yu, gy. Tang trng mn to nn cn, van, xc su. Bc lch tm v cam lch tm mn. B phn iu chnh khe h m phanh b kt. Nguyn nhn : Do lc ma st gia m phanh v tang trng khi phanh, do s dng lu ngy, vt liu b mi, do lc phanh tc dng t ngt. Tc hi: Gy hiu qu phanh km hoc b phanh, chy du lng ph v khng an ton.trc * Kim tra: Xi lanh con kim tra v sa cha tng t nh xi lanh chnh. Kim tra mn cn v van ca tang trng phanh bng thc cp Kim tra m phanh: Dng thc l xc nh mn ca tm ma st, tht su ca inh tn khng nh hn 1 mm Kim tra n tnh ca l xo bng lc k Quan st s h hng nt, v, mn tr inh tn, dnh du, m ca m phanh. * Sa cha: Xi lanh con sa cha nh tng phanh. L xo hi v bc lch tm mn thay mi. Tang trng phanh mn, xc nh hn 0,3 mm th dng giy nhp hay mi nh bng ri dng tip. Nu mn xc ln hn 0,3 mm th lng kh ht cn, van v vt xc. Tang trng phanh mn hn 1 mm th thay mi. Kim tra m phanh nu mn t, tht su ca inh tn cn ln hn 1 mm, ch dnh du m th dng xng ra v ly giy nhp nh sch ri dng tip. Nu m phanh mn, nt, v, tht su ca inh tn nh hn 1 mm phi thay tm ma st mi. Quy trnh thay tm ma st mi: + Chn m phanh cng loi.

+ Tho b m phanh c ra (tng t nh tho b tm ma st a ly hp). + Khoan l v tn tm ma st mi ( tng t nh tn tm ma st mi a ly hp ) Yu cu sau khi tn tm ma st mi: + M phanh phi kn kht vi guc phanh ( xng phanh ) v khng b nt, v. + G c ting ku chc, khng b r. + tht su ca inh tn hn 3 5 mm + Kim tra din tch tip xc gia m phanh v tang trng : Ly tay a m phanh vo tang trng phanh, mit v xoay theo cung tang trng vi ln ri ly ra xem vt tip xc, yu cu vt tip xc ln hn 75% tng din tch m phanh v u. Nu nh hn ta phi co r bng li ca st hoc da. 7.2.3 B tr lc ca h thng phanh du 1. Nhim v B tr lc phanh du c nhim v gim nh cng lao ng ca ngi li, tng tnh tin nghi s dng xe. B tr lc phanh du c cc loi: B tr lc bng chn khng, b tr lc bng kh nn, b tr lc bng p sut thu lc. B tr lc bng chn khng c s dng nhiu nht. Ni dung mn hc gii thiu h thng tr lc ny. 2. Cu to b tr lc chn khng H thng phanh du c tr lc v mt kt cu ging nh h thng phanh du thng, ch c thm b tr lc (hnh 7.212). B tr lc chn khng gm c ba phn: xi lanh tr lc, bung chn khng v cm van iu khin. (hnh 7.213) V bung chn khng gm hai phn ghp vi nhau bng vng ai. Trong bung c mng chn (1) cng vi a nh v, l xo (3) v cn y(4). Cn y mt u ni vi a nh v, u th hai ni vi cn y piston tr lc (12). Mng chia bung thnh hai khoang, khoang bn tri mng A v khoang bn

Hnh 7.212 S h thng phanh du c b tr lc chn khng

1. ng ht ng c; 4. Xi lanh chnh; 7,8 Xi lanh con 2. Van mt chiu; 5. B tr lc phanh; 3. Bn p phanh; 6, 9 Guc phanh ;

phi mng B. Khoang B ni vi ng ng np ca ng c qua van kho mt chiu. Xi lanh tr lc (13) t trn ng du t xi lanh chnh ti. T Trong xi lanh tr lc c piston (12), , trn piston t van bi mt chiu (15), l xo van(14). Cm van iu khin gm c thn, trong lp piston van iu khin (11), mng n hi (10) cng vi l xo (9), van khng kh (8) v van chn khng (6). Mng n hi chia bung van iu khin lm hai khoang. Khoang di C lun thng vi khoang B ca bung chn khng, khoang trn E ni thng vi khoang A ca bung chn khng qua ng ni. a. Nguyn l lm vic Khi cha phanh, di tc dng ca l xo mng n hi trong va van iu khin b y xung di. Van khng kh ng, van chn khng m. Do vy khi ng c lm vic trong ng ht sinh ra chn khng cc khoang A, B,

C, E ang ni thng vi nhau. Trong bung chn khng mng b y tn cng v pha tri. u nhn cn y gi van bi ca piston v tr m.

Hnh 7.213 S Cu to b tr lc chn khng

1. Mng cao su; 2. Bung chn khng; 3. L xo; 4. Cn y; 5. g t v u nhn ca cn y; 6. Van chn khng; 7 L xo van khng kh; 8. Van khng kh; 9. L xo mng; 10 Mng cao su; 11. Piston van iu khin. 12 Piston tr lc; 13. Xi lanh tr lc 14. L xo van bi; 15. Van bi.

Khi p bn p nhanh, u t xi lanh chnh ti xi lanh tr lc, qua van bi v tr m i vo cc xi lanh con ca bnh xe, lm cho c cu phanh bt u hot ng. Du trong xi lanh tr lc c p sut cao nn y piston v mng n hi ca van iu khin i ln, ng van chn khng, ngn cc khoang E v khoang C ca van iu khin. Piston tip tc di chuyn ln trn y van khng kh m ra, khng kh i vo cc khoang E v A. Do chnh lch v p sut gia a hai khoang A v B ca bung chn khng nn mng n hi, cn y v piston b tr lc b y sang bn phi. Van bi ng, p sut du bn phi piston tng ln bi lc tc dng ca b tr lc, lc phanh cc bnh xe tng.

p sut khng kh khoang A v E ph thuc vo m ca van khng kh, tc l ph thuc vo lc tc dng ln bn p phanh cnh ln bao nhiu th p sut khng kh tc ng ln mng n hi tr lc s cng ln by nhiu v p sut du cc xi lanh con cng tng ln tng ng. Khi nh bn p phanh, p sut du tc dng ln piston van iu khin gim ln mng n hi, piston b y xung di. Van khng kh ng li, van chn khng m ra cho cc khoang A, B, C, E li ni thng vi nhau, mt i s chnh lch p sut. L xo y mng n hi trong bung chn khng, cn y v piston tr v v tr ban u. Cn y ca piston t vo vng m v u nhn y van bi m. Du t cc xi lanh con b p tr v xi lanh chnh v qu trnh phanh kt thc. Trn ng ni bung chn khng vi ng ng np ca ng c c t van kho mt chiu. Nh van kho m chn khng c gi li trong bung chn khng m bo cho 1 2 ln phanh khi ng c khng lm vic. Trong trng hp b tr lc chn khng b hng th h thng phanh vn lm vic nhng phi p phanh mnh hn ln bn p v qung ng t phanh cng tng thm. i vi xe du lch b chn khng tr lc chn khng thng b tr lin cm vi xi lanh chnh, v nguyn tc hot ng cng ging nh b tr lc xem xt. b. H hng, kim tra, sa cha a. H hng: Mng tr lc bung chn khng b thng, rch, rn nt. Van bi mn, h Cc pht lm kn mn, rch, xc, bin cng. Cc van khng kh, chn khng b mn, h Mng ca cm van iu khin b hng thng, rch, rn, nt L xo ca cc van v mng iu khin b yu, gy b. Kim tra: * Kim tra hot ng b tr lc trn xe: p bn p phanh vi ln khi ng c khng lm vic th khng c s thay i hnh trnh d tr ca bn p

 p bn p phanh v khi ng ng c nu bn p dch chuyn xung di mt cht th chng t b tr lc phanh lm vic bnh thng. * Kim tra kn khng kh: Khi ng ng c, sau mt hay hai pht tt my, t t p bn p phanh vi ln. Nu bn p dch chuyn xung thp hn so vi bn p phanh u tin th tr lc phanh khng b lt kh. p phanh khi ng c ang lm vic v tt my gi nguyn bn p nu khng c s dch chuyn ca bn p sau 30 giy th b tr lc phanh khng b lt kh. Nu c hin tng ngc li chng t b tr lc c h hng cn tho ra kim tra cc b phn: Quan st pht hin cc h hng ca mng tr lc, cc pht lm kn nh b mn, rch, rn nt. Kim tra cc van mt chiu bng kh nn, i vi van lp vi ng c th kh phi thng t pha tr lc n ng c, ngc li kh khng c chy t ng c n tr lc. Kim tra n tnh ca cc l xo bng lc k. * Sa cha: Cc mng v cc pht lm kn hng th thay mi. Cc van kh hng thay mi. Cc l xo yu, gy thay mi. 7.2.4 Cc van trong h thng phanh du nng cao hiu qu phanh, gim mi mn lp, tng kh nng iu khin xe v nng cao an ton chuyn ng, trong h thng phanh du cc xe hin nay thng b tr h thng cc van thu lc phn phi p sut thu lc n cc bnh xe trc v cc bnh xe sau. Cc van b tr trong h thng phanh du gm c van phn p, van phn lng v van phn lc hay cn gi l b iu ho lc phanh. 1. Van phn p Van phn p c vai tr nh cng tc thu lc ca n bo hin tng gim p trong dng du n cc bnh xe trc hoc bnh xe sau. a. Cu to: (hnh 7.214)

Van phn p c cm piston t gia hai dng du p sut ca xi lanh chnh kp. gia piston c ng knh ln t vo cng tc in lm cng tc lun m v n bo s c tt. b. Hot ng: Khi hai dng du bnh thng, p sut hai u piston cn bng lm piston v tr gia, v tr ny b mt piston y cng tc m v n tt. Khi mt trong hai dng du b mt p sut, piston b y v pha p sut gim, cn cng tc tt xung ch lm trn piston lm cng tc ng mch in cho n bo s c sng. 2. Van phn lng ( hnh 7.215) Van phn lng trang b cho h thng phanh du dng phanh a pha trc v phanh tang trng pha sau. Do c im cu to nn phanh a tc ng nhanh hn phanh tang trng. Khi phanh gp, p sut tng t ngt dn

Hnh 7.214 Cu to van phn p

1. Cht; 4. ng dn du; 8. u cm dy. 2. Cng tc; 3. Phn lm ca piston; 5. L xo; 6. Piston; 7. L xo;

ti bnh xe trc c th b b cng, trng lng ca xe dn v pha trc lm cho xe b chi xung v hai bnh sau c th b trt ngang. Van phn lng c tc dng lm cho hai c cu phanh a pha trc tc ng cng mt lc vi hai c cu phanh tang trng pha sau. Van phn p t trn dng du a ra cc bnh xe trc. Van c kh nng tch du c p sut cao vi mt lng nh. Khi phanh gp p sut tng t bin, nh c van phn p lm gim s tng p t ngt, gi cho xe c kh nng phanh ng u cc bnh xe.

Hnh 7.215 S h thng phanh hai dng dng van phn lng
1. Bn p phanh; 2. B tr lc phanh; 3. n bo nguy him; 4. Cm van phn p; 5. Van pn lng; 6. Cng tc n bo nguy him 7. Xi lanh chnh kp; 8. Cm phanh a; 9. Cm phanh tang trng; 10. B iu ho theo ti trng.11. ng ngdu.

3. B iu ho lc phanh ( van phn lc ) Khi phanh xe, ng lc ca xe dn vo hai bnh xe trc lm chi u xe v nhc cao ui xe. iu ny c ngha l hai bnh trc cn mt lc phanh ln hn hai bnh xe sau. Gii quyt tnh trng ny ngi ta dng hai bin php: Trang b b iu ho lc phanh. Ch to xi lanh con hai bnh xe trc c ng knh ln hn. B iu ho lc phanh c trang b trn nhiu xe du lch, lp trn ng ng dn du n cc phanh sau phn phi p sut thu lc n cc phanh sau.Thng thng lc hm xe c phn phi khong 55 60% cho hai bnh xe trc v 40 45% cho hai bnh xe sau. Ngy nay trn xe s dng hai loi iu ho lc phanh b iu ho tnh v b iu ho theo ti trng. a. B iu ho tnh: B iu ho tnh lm vic trn c s ca s thay i p sut sau xi lanh chnh. Cu to: ( hnh 7.216) B iu ho gm v van 1, trong v van c piston van 2. Piston c l du thng qua, mt u piston c mt vt to ln ming van. Pha ngoi piston c l xo iu ho 5, l xo c xu hng y piston v bn phi m van. Nguyn l hot ng: Khi phanh, p lc du tng trong ng ng du. Khi p sut t khong 30 at (kG/cm2), lc tc dng ln mt bn phi piston ln hn y piston li v bn tri ng l van v ct ng du cung cp cho c cu phanh bnh xe sau. Khi tng cao p sut du, lc phanh tc dng ln mt u bn tri piston tng, to kh nng m van tng p sut du cho bnh xe sau, gi nguyn trng thi phn b t l lc phanh gia cc bnh xe trc v sau. B iu ho tnh hn ch p lc du phanh cho bnh xe sau, m bo phn b gn ng lc phanh tu thuc vo cng phanh, do vy gim c hin tng b cng bnh xe sau, nng cao hiu qu phanh v n nh chuyn ng tc cao.

Hnh 7.216 Cu to b iu ho lc phanh tnh

1. V van; 5. L xo van iu ho; 2. Piston van; 6. L xo t van; 3,4 m bao kn; 7. van cao su

b. B iu ho theo ti trng B iu ho theo ti trng lm vic trn c s ca s thay i p sut sau xi lanh chnh v ti trng tc dng ln cc cu. B iu ho theo ti trng lm vic tt hn b iu ho tnh. Cu to: ( hnh 7.217) V b iu ho lp c nh vi khung nh hai bulng. Trong v t piston (3). Piston thng xuyn t vo thanh n hi (1) v c dn hng nh phn di ca v (11). Phn trn ca piston c dng tn nm, trong v van cn t vng cao su (7), vng ta (8) v l xo (9) lun y piston m thng ng du trng thi khng phanh v to ln cn bng ng ngt ng du ra cc bnh xe sau. Thanh n hi c u th hai ni vi cu xe, bi vy khi thay i ti trng thng ng ca cu xe, khong cch gia bnh xe v cu xe thay i,

thanh n hi tc dng mt lc t vo piston t l thun vi ti trng thng ng ca cu sau. Nguyn l lm vic: Khi khng phanh l xo (9) v thanh n hi y piston ln trn cho tn nm m thng ng du gia khoang A v khoang B. Khi phanh xe, p sut trong h thng tng dn, khi p sut tng ti gi tr nht nh (20 25 kG/cm2) p lc du tc ng ln piston y piston dch chuyn xung di, ng ng du ra cc bnh xe sau. Nu tip tc tng cng phanh, p sut bn di tn piston tng li y piston i ln m ng du trong cu sau. Ngoi ra s lm vic ca piston cn ph thuc vo lc t ca thanh n hi ln piston, bi vy s iu ho p sut cn ph thuc vo ti trng thng ng ca cu sau. B iu ho lc phanh hn ch lc phanh ca bnh xe sau, do gim c ng k hin tng trt lt ca bnh xe sau, c bit trong trng hp phanh gp. Tuy nhin hin tng trt lt bnh xe khng trit tiu c hon ton, nn h thng phanh du ca mt s xe trang b b chng hm cng bnh xe ABS.

Hnh 7.217. B iu ho theo ti trng 1. Thanh n hi; 2, 6. u ni; 3. Piston; 4. Np; 5. Vng kim loi; 7. Vng bao bao kn; 8. Vng ta; 9. L xo ta; 10.m kn du; 11. V b iu ho; 12.15 C cu phanh sau, trc 13. Bn p phanh; 14. Xi lanh chnh A. Khoang du vo; B. Khoang du ra 8.2.5 H hng, kim tra, iu chnh, bo dng v sa cha h thng phanh du 1. H hng thng gp: a. Chy du phanh: * Nguyn nhn v sa cha: ng ng b nt, , u ni (racko) b chn ren hoc bt khng cht. thay th hoc sit li rcko Piston, xi lanh ca tng phanh v xi lanh con mn thay th Cc pht lm kn b mn hng. thay mi

* Tc hi: Lng ph du phanh, hiu qu phanh khng cao, xe hot ng khng an ton. b. Phanh b b: Biu hin tc xe gim, c mi kht, tang trng phanh b nng. * Nguyn nhn v sa cha: Hnh trnh t do ca bn p khng c hoc nh qu. iu chnh li. Khe h gia m phanh v tang trng qu nh. iu chnh li. L iu ho trn tng phanh b tc thng ra. Cp ben ( pht du ) b trng n, kt. thay th. * Tc hi: Xe khng pht huy ht cng sut v tc , tiu hao nhin liu, cc tm m phanh, tang trng phanh hoc a phanh b mn nhanh. c. Phanh khng n: ( hiu qu phanh km ) * Nguyn nhn v sa cha: Hnh trnh t do ca bn p qu ln chnh li hnh trnh t do. Lng du trong h thng thiu. b xung du. Pht lm kn qu mn thay mi Van mt chiu tng bm b hng. thay th Khe h gia m phanh v tang trng phanh qu ln. iu chnh li M phanh v tang trng phanh dnh du m. tho v ra sch bng xng. ng ng dn du b tc hoc v thng ra hoc thay th. Din tich tip xc gia m phanh v tang trng phanh qu t. r li bng ra, giy nhp. Trong h thng c khng kh. x kh khi h thng * Tc hi: Khng an ton khi xe chy trn ng, gim nng sut vn chuyn. d. Phanh n lch v mt pha: Biu hin khi phanh xe c hin tng quay vng. * Nguyn nhn v sa cha:

 Khe h gia m phanh v tang trng phanh ca cc bnh xe khng u nhau iu chnh li. Mt trong cc bnh xe b dnh du m. ra sch bng xng. ng ng dn ti mt phanh no b tc hoc thng. sa cha nh trn. Din tch tip xc gia m phanh v tang trng phanh cc bnh xe khng u nhau. r li bng ra, giy nhp. p sut hi trong cc bnh xe hai bn khng u nhau bm li cc lp xe vi p sut u nhau. * Tc hi: Khng an ton khi xe chy trn ng. 2. Kim tra iu chnh h thng phanh du a. X kh ( x e) y du phanh ng loi vo bnh ( khng du phanh chy v dnh vo sn) * X kh tng phanh: Tho cc ng phanh ti cc bnh xe. T t p bn p phanh v gi nguyn. Dng ngn tay bt cc l du ra cc bnh xe Lp li cc bc trn vi ln sau gi nguyn bn p v tr p v lp ng (tuy) ti cc bnh xe. * X kh cc bnh xe. Lp mt ng nha di khong 1 m c ng knh 5 8 mm, mt u lp vo vt x kh cn u kia cm vo l cha du phanh. Kim tra trong bnh phi y du, nu cn th b xung. X kh cho xi lanh bnh xe c ng du di nht trc, x tng xi lanh mt. Cn hai ngi tin hnh vic x kh: mt ngi p phanh v mt ngi thc hin x kh: T t p phanh vi ln. Ni vt x kh cho n khi du ln bt kh phun ra vn vt x vo.

 Lp li cc bc trn cho n khi khng cn bt kh trong h thng. Lp li cng vic trn cho tng bnh xe. i vi h thng phanh c tr lc v van iu ho lc phanh ta cng phi x kh nh trn. b. iu chnh khe h gia m phanh v tang trng phanh Kch v k xe. Tho np y l iu chnh. Dng tuclvt xoay vnh rng iu chnh hoc cl trng xoay cam iu chnh v cht lch tm cho n bnh xe b hm cng. Dng tuclvt hoc cl ni vnh rng hoc cam iu chnh cht lch tm ra cho n khi bnh xe quay trn: S nc ni vnh rng ra 5 6 tch.(5 6 rng). Tng ng ta c khe h gia m phanh v tang trng phanh l 0,15 0,2 mm. Cc bnh xe khc cng lm tng t. c. Kim tra v iu chnh hnh trnh t do ca bn p phanh * Kim tra v iu chnh chiu cao bn p phanh Dng thc thng t vung gc vi sn xe, o t sn xe ti bn p phanh, chiu cao ny phi ng quy nh.V d: xe Toyota Hiace l 151,5 mm; xe Nissan = 150 mm. Nu khng ng cn phi iu chnh li bng cch : + Ni lng ai c hm cng tc n phanh. + Xoay cn y bn p phanh v xoay cng tc n phanh cho thn cng tc chm vo cn bn p. Kim tra li chiu cao bn p m bo th hm li.

Hnh 7.218 o chiu cao bn p phanh * Kin tra v iu chnh hnh trnh t do( Std) Kim tra: + Tt my, p bn p vi ln n khi ht chn khng. + Dng thc l t vung gc vi sn xe v t vo bn p phanh + Dng tay n vo bn p phanh khi thy nng th dng li. Hiu chiu u cao bn p v kch thc cm thy nng l hnh trnh t do ca bn p. Hnh trnh nay phi ng quy nh. nh S td = 1 3 mmxe (Toyota Hiace) Nu hnh trnh ny khng ng cn phi iu iu chnh li nh sau: + Ni lng cu hm cn y bn p phanh hm chc chc ch U. + Xoay cn bn p phanh vo hoc ra th hnh trnh t do thay i. + Mun hnh trnh t do ln ta ni ra (tng chiu di cn y) v ngc li. + Sau khi chnh c th hm cht cu li. d. Kim nghim h thng phanh Mc ch nh gi cht lng sau sa cha, iu chnh v cn thit th iu chnh sa cha li. C hai phng php kim nghim h thng phanh: Kim nghin trn ng v trn bng,

* Phng php kim nghim trn ng Cho xe chy trn ng thng v bng phng vi tc quy nh v thc hin phanh . Kim nghim phi m bo yu cu: Cc bnh xe phi n u khng b lch v 4 bnh xe phi lt. Tang trng phanh khng nng qu quy nh.

1 Khi p bn p phanh th hnh trnh p l 1 hoc 1 l t 2

( phng php ny ch p dng cho nhng ni khng c bng kho nghim v nhng loi xe khng c b phn chng hm cng bnh xe) * Phng php kim nghim trn bng Phng php nay ta ch vic cho xe vo bng kho nghim sau p bn p phanh. Qua bng kho nghim cho ta bit mmen phanh ca tng bnh xe ri so snh vi mmen phanh quy nh. Nu khng ng phi iu chnh v sa li. Phng php ny u im l kim nghim c tt c cc loi xe, an ton cho xe v ngi li xe.