You are on page 1of 565
ST A LEXICON. of St. THOMAS AQUINAS based on The Summa Theologica and selected passages of his other works by ROY J. DEFERRARI, Ph.D, LLD., LHLD., D.Ed., Gardiner Professor of Greek and Latin at the Catholic University of America; Lecturer in Classics at Dunbarton College of Holy Cross, ‘Washington, D. C. and SISTER M. INVIOLATA BARRY, C.D.P., Ph.D. Professor of Greek and Latin at the College of Our Lady of the Lake, San Antonio, Texas with the technical callaboration of IGNATIUS McGUINESS, 0.P., ST-Lr., AM. ST-D., Professor of Theology in the Pontifical Faculty of Theology at the Dominican House of Studies, Washington, D.C. a a Kytie ‘antes, et de mererici pastos, et usuraiosaleatores, et mortuorura spoliatores, et latrones, $5. Q. 118, Art 8 0b. 4, Kyi, used with, deison Kine Agyoor Lord. hase mercy, an ancient ejaculation used in the Remae rite before the Gora of ‘the Mats as triple formula before and ater triple Chris lesen, fn hours of Divine Office, in th litany of the Saints, and else. whece; frequently in other rites without Cirite deisen. Dum riceriordia petitr,dicendo Kyrie eleison, cer quidem pro persona Patris, ter auto pro percona Fil, cum dicitur: Christ eleisom, et ter pro persona Spiritus eancti, cum subditur: Kyrie eis, contra trplicsm misriam, ignorentne, eulpae et poetae, PT, 0, 83. Art de. L Laban, minded, Lotow, Biblical Patriarch, son of Bathuel, ved at Haran, Mesopotamia, in the eighteenth century B.C. He gave soeessively two daughters, Lia and Rachel, in marriage to his nephew Jacob, under condition to serve him during fourteen years. Laban dixit ad Tacob: os meum es, et caro mea, PTS. Q. St. Art. 1 ob. 4. Babes, is, «slain, defermity,Wemish, downjall, used fig. Taata est Jabes huias peccat, quod humiliztem deprecandi subi no potest, SS. 14. Art. 3 in quot.; non medicerisanimi est fort- ‘tudo, avaritiam fuga tanquam labem quamdam, 8. 0.123 ‘Art 2ob. 2, in quot. tanta est labes illus poceat, ut deprecand humiliatem subire aon posit, PT, Q. 86, Art. 1d 2, in quot. abilitas, ati, labilily,fraily, the state of being labile, or abe to alip fll or apostatize, ‘Tum propter Dei megnitudinem cuius ‘estimonium invocatur, tum etiam propter labilitatem Inguae ‘humanae, cuius verba iuramento confirmantur, $5, 0. 8. Art 53 al 3; ordinatur, ..., Buchatstis conta labilitatem animi ad peccandum, PT. 0 68.Art. 1¢, Cf. $8.0. 70. Art. 4. labiliter, ede, glidéngly, used in the ST. only in quot, Agua ext Anbiiterfluxa tera stabliter fiz, PP. Q. 69. Art. 1 ad, in quot, Tabium, fi, (1) 2149, (2) elner,alarge vessel of bronze in which the priests wasked their hands and fee: before sacrifices, — (1), ile angelus qui misus est ad purgandum labia prophetae, hit de inferiribus angelic, id ect, ineendens aequivoce,propter loc ‘quod venerat ad incendendum labia prophetze, .. sicigitur unus de Seraphim dictus est purgasse incendio labia prophetas, non quia hoc ipse immediate fecert, PP. Q. 112, Art. 2 ad 2; emit etiam labium inferius et tota inferior mandibula propter son ‘ustionem ad cor, PS. Q. 44. Art, 3 ad 3; sed quam cito lab Deceatoris contingitur, tam cito sub speciebus sacramentalibus esinit esse corpus Christ, PT. 0,80, Art. 3c, Cf. PP.(.91. Art. 3:88. 0. 17. Art. 4; PT. Q. 80, Art § (bs); PTS. Q. 32. Act. 6. — (2), ut fieret Iabium aeneum cum bas sua ad lavandum matus et pedes sacerdotum, qui ingressuri erant tabernsculum, PS. Q 102, Art. 50b. 8. labor, i, lapsus, 3, dep. my used fig, (1) to fell into heres, sn, Jying, hypocrisy, avarice, ero, ete, used with iy and accs and ahs, (2) to shih or fall anoy from a thing. — (1), sed si quis {alsum opinaretur circa notiones,consderene quod ex hocseqaatue aliquid contrarium fide, in Faeresim aberetur, PP. Q. 32. Ar. 4c; sed angel Dei sancti nullo modo sie abi ante dilavium potuent, P.O. St, Art 32d 6; plurimi in mendacium labuntur, SS. 0.88. Art 16; quia quo alquis est maps defies, eo magisiniget adminiulo exteriorum rerum, et ideo magis in avartiam lbitur, $8.0, 118, Art. Sad 3. CESS. 0.39, Art 3;SS, 0, 162, Are SS.Q, 165, Art. 2; PTS, Q.9. Art 2; PTS. 0,17, Art 1; PTS.Q. lat 59, Art. 13 passim. — (2), quia vero ex quae verbo teaus dic tur, facile labunsura memoria, SS.Q. 68, Art. 2c, Cf. PP, Q. Art. labor, drs, my (1) Ht, debor, toil, exenion, (2) i partic, foie Aisrese, trouble, pain, til. (3) plural, (a) with bonis, geod wor works by which we satisfy Gee fr our sas, lke prayer, alms, « fasting, especially designated in Seripture and recommenced the Holy Fathers, () labonrs, work done, that which roqu’ effort or exertion. — (1), requies motui opponitar, vel labor interdum causatur ex motu, sed Deus immobiliter et absco labore sua opera produxit, (cb, 2), ..., quies proprie opponi ‘motu, et per consequens labori qui ex motu eonsurgit, (e), ‘equies non opponitur labori sive motui, PP. Q. 73. Art. ad ‘mam quantum ad servos instituit ut modeste tractarentur, ‘Guantur ad Inbores, ne sclioe: immoderatislaboribus afligece tur, PS. 0, 105, Art. 4 6; si quis enim eupiditatem nomina ‘amorem laberis, quia propter cupiditatem homines laborant, = ‘ecte nominant; non enim cupidi laborem quaerunt sicut fia== SS. Q. 19, Art. 3; sod de insti tnboribus propriis unusquizn, cleemosyram facere debet, $5. Q. 32. Art. 8 a; et tamen vali. Corpore exstens, mon legitur de labore manuum quacci vvictum, (a), .. ., solent enim tales delicatius educati labare= operum corporalium sustinere non pose, .aliqul veiunt, et = vita rusticana et ex opifcum exercitaione, et plebeio laber $S.Q. 187. Art 4. CL SS, 0.63. Art 6;S5.Q. 59, Art 1; $8, 71, Art. 4 (passim); PTS, Q. 84. Art. 1; PTS, Q. 91. Act, 2 passim, — (2), acedia vero est quaeiam trsttia que homo ddtur tarcus ad spirituales actus propter corporalem labo PP, Q.63, Art 2ad 2; quaerunt autem komines in coneupiscen ¢ deletationibus mundi habere consolationem contra pracse ‘vitae lbores, PS. Q. 69. Art. 4c; pu:a cum aliquis vale non ire» ecclesiam, vitans Itborem, PS. Q. 71, Ar. Sc. Cf. PS. Q. 3 Ant. 3; BS. Q, 105. Art. 3; SS. 0. 136, Art. 5; $5. Q. 140. Art. 2 (bis); App. Q. 1. Art. 1; et passim, — (3) (a), et ideo sublata sp ‘rrefrenate homines Iabuntur in vitia, et @ bonis laboribus re Jbuntur, $S.0, 20. Art. 3c. — (3) (b), unde et ipsae segctes labo icuntzr,inquantum propter ea laboratu, vel labore acquirue PTS. 0. 96, Art. 3 ad 3. aboridsus, a, um, oj, (1) allended with muck labor, laborious, to seme, woarsome, difical, irksome, troublesome, (2) indlined labor, laborious, industrious, — (1), nee tamen ille operatio ess- Jaborioa slut post peeeaturn, PP. Q. 102. Art, $ ¢; opus aligu> Potest esse laboriosum et difficile dupicter, . . ., wnicuique eni= ‘est laboriosum et difficile quod non prompta voluntate fac PS.Q. 114 Art. 4ad2;etetiam est quaedam distributo laborioe- um operum et recompensatio, SS. 61. Art. 3. CF. PS O, Art, 1; PS.Q. 44, Art. 4; PS. Q. 105, Att, 1; 88. 0. 26, Art. SS. 0.35, Art 2 (bis); SS. Q. 123. Art 3 (bis); et passim, — (2 ull enim modo decot ut in ea vita ub senatores unt laboric: ‘bi fiamtopties otiosi, SS, Q. 187, Ar. 4. labbro, are, avi, tum, 1, v.. and e,, (1) lo labor, take pains, exe: onu's self strive, (2) to suffer, to labor under, 10 be oppress afflicted, oc troubled with. — (1), sed indirecte vel per aocien: puta cum aliguis non vue lnborare in sto, PS. Q.76. Art. 4 = ‘in quo agricolae vel optics laborant, (ob. 2), ‘manibus propriis laborsbant, (ob, §), .. apostolimanibus ab ‘averint, SS. Q. 187. Art. 3 ad §; unde et ipsae segetes labor= ieantur inquantam propter eas laboratur vel lsbore aequirant PTS, 0.96. Art. 3ad3. Ci. PP. Q, 108, Art. 2; PS.Q. 105. Art. $8.0, 168, Ar. 2 (passim); SS. Q. 169, Art. 1; SS, Q. 180. Act. § t passim, — (2), unde Philosophus comparat intemperatum 4 Pevcat ex malita infirmo qui continue laborat; incontinent autem qui peecat ex passion ei qui laborat interpolate, PS. 0. Art 4¢; cum quidam suus amicus laboraret febribus, PS, Q. 1 a ‘Art. 3 0b, 1) in operatione autem cub gravi necessitatis fosoe laboratur, .. . ad quam on pertinet sub aliquo fasce laborare, $5, 0. 48. Art. $ ob, 3, Ci. $8. 0. 26, Art. 10; SS. 0.182, Art. 2; PTS. Q. 32, Art.4; PTS. 0, 62, Art. 5.—labirans, ants, P. laboring, — Iaborans agvicola, the hustendman that labors, Eis tamea non competit mendicare, quia super illud 11 ad Timoth. Mlaborantem agricolam, SS. Q. 187. Art. Sob. 5. fac, lactis, (1) ll, milk, (2) figs for something wsed as spiritual nutriment.— (1), tamer in animo decoquentisad quamdam crude- litatem pertinere videtur, si lac matrs,... adbibeetur ad eon- sumptionem carnium ipsis, (ad 4), . « » et ideo probibuit oe conueretur haedus in late matrs, PS. Q. 102. Art 6 ad 8, Cl. PS. Q, 105, Art. 2:88, 0. 189, Art 1; PTS. Q. 80, Art. 5.— (2), deinde quasi manibue Bedlesize portamur, et lace nutrimur, et laste simplics doctriae mutrimur profiiendo, «et pastea subi, ... quia nuper baptzat in sbbato sancto quasi menibus Ecelesiae gestantur et lacte auiriuntur usque ad Pentecosten, (ob. 4), .. quia priusnutrtus fui lacte, quod est Verbom caro factum, $5. 0.189, Art. ad 4, facet, are, dvi, itum, 1, x6 1 lear to ites, mangle, rnd, lacrae, (0) Bi, @) fig. — C1), item columba non tacerat rostro, quod pertinat ad donum incellectus quo sancti bonas sententis lace- rando non pervertuat, haereticoram more, PT. Q. 39, Art. 604 4; sed quidam martytes graviores passiones et diuturnores sus tuerunt quam Crist, . .. et de Vincenti, exius carnes sunt ngulis eres laceratae, PT. Q. 46, Art. 6 ob 1. — @), sciendum, cst, inquit, quod ne immoderats laudibus elevemur,plerumque ‘miro neste eotoris moderamine dtractationibus lacerartpermit- 1, $8. 11S. Ar. L ob. 3, in quot Iacerla, 2, f, alisard. Animalia quae vel non habent pedes quibus leventur a terra, ut serpentes; vel hebent breves, quibus parum levantur ut laceriae et tortucae, .., sunt enim quaedam reptlia ‘quadrupedia ut laceriae et formicae, PP. Q. 72, Art Lad 2. Cl. PS. Q. 102, Art. 5. Tneessitus, a, um, P, 6, aflacked,assiled, tormented, Fuit etiam ptsus secundum omnem sensum corporeum; secundum ‘actu quidem... cecundum aucitum, lacesitus vocbus blaspheman- ‘um et irdentium, PT. 0, 46. Art. Se, Brim (acryma), 2, fe eer, (1) it, @fig— (1), ergo barynae quae ex tristta oriuntur, PS. Q. 32. Ar. 4a; lacrymae et genius aturalitermivgant tristtiam, PS, Q. 38, Art. 2; ita lacrymae et emits sunt signa tristtie, (ob. 3), lacymae procampunt ton golum ex trstica,sed etiam ex quadam affects teneritudine, S$, 0. 82, Ar. 4ad 5; sed boc ese non posse, si poenitentia con- tinuaretur, quae eonsistit in ploratu et lacrymis, (0b. 1,» +» ploratus et eeeymue ad actum exteriors poenitentie pertinent, PY, Q.84. Art.9ad 1, CF. PS.C, 102. Art. 5 (bi): SS. 0. 82 Art 4, in quot; PTS.Q. 1. Art. (bis); PTS. 97. Art 3 (passim). — ‘The following phrases are used occasionally: prorumpere in lacrimas, t» burt indo fears. Sed ex devotine contingit quod liqui prorumpant in lacryeas, SS. Q, 82, Art, 4 ob, 3.—fundere inloerymas, ask tars. Et beatum Petrum, quando amarissimas lnerymas fudit, utique Dominum neguese poenituit, PT. 0. 89. ‘Art 3 ad 2.— emillere larymas, lc four forth tears, Cum ergo Sliquando contrtus non enti lcryras eorporales pro peccatis, PTS. 0,5. Art { ob. 2, Cf. PTS. 9. Art. 4.— (2), sed tuctur, quae ext solitara,signiicatseevetasorationum lacrymas, PT. Q. 37, Art. 3 ad 4; intelligendum est de larymis ments, PTS. 9.9. Arc dad 5. fecrimfbilis,«, odf., tearful, Diet quod lacrimabili obsecratione CChristua orabant, PT. Q. $2, Art: 2d 2, in quot; sectmdo pro- reditur ad dolorem de peccatn commisso, et quantum ad hoc 623 esto dicitar quod debeat ess lacrimabilis, PTS. Q. 99. Art. 4¢, —lacri- ‘mabiliter, ae. wilt lars, mourafully. Bt denuntat es lacrima- biliter quod sicut Adam eiectus est de paradiso, PTS. Q. 28. Art, 3a, lacrimabiliter, adv, see lecrimebitis, Jacrimor, ar, tus, 1» dep, lo weep, shed teers, Sicatsotent homines lecrimari ex pietatis affecta, cum recuperant filios, vel caros amicos, quos exstimaverant ee perdidiese, $5, Q. 82, Art. dad 3. acim, ae f, eile er, a erocditetear, sed inthe 8. oly in (quot. Haec verba una fala lacrimla rescinguct, SS. Q. 188, Are Sq, in quot ficnia, Geum, no mill-ood, © dish Prepared wih milk and egg. Videtur quod inconvenienrieisnanibus indicator abstinent 2 caribus, ovis et latcinis, (ob. 1},.. ., ova et lactcnia ikunanti- bus incerdicuntur, . . . unde pricipalus intedicuntur cares quam ova ve laeicina .,nterdieanturuniversaliter etiam ova et lacticinia, SS. Q. 147, Art. Bad 3. Lael, ie, 2vi, tum, , 0, aud m, fo nourish at the breast. Ma festum est autem quod ad educaticnem hominis non solum requi> ritur eura matris a qua lactatur, S$. Q, 154. Art. 2¢. Iaetea, ae, f, ltuce, Amaritudo autem, quam passi fuerant in ‘Aegypto, sigificabatur per laceucas agrestes, .. lactucae autem agrestes addebantur in sigaum poenitentiae peccatorum, PS. Q. 102, Art, Sad 2. Icing, 2, f, 6 foal, ford. Aquae enim stantes, quae non continuan- tur ad prineipium continue fluens éicuntur mortuae, ut aquae isterarum et lacanarum, PP. Q. 18. Art Lad 3. bows, 5, ms the fil te Place of the dead, Propter quod signanter icitur Zackar. IX quod eduit vinetos de lac in sanguine testa menti sui, PT. Q. $2, Art. Lad 2. thedo, ere, si sur, 3,2. (1) i, lo wound, injure, damage, synonym, of saucia, munero, (2) trop., to trouble, annoy, injure, afend, ‘gree, hurt. — (1) sicut qui laedit manum, per consequens lacdit hhorninem, PS, Q.21. Art. 3c; sicut si aliqis currens ad oceiden- dam, impingat et ledat sbi pedem, PS. Q. 83. Art 8c, Ci. PP, Q. 13, Art, 2 (te); PS. 0. 21. Ar. 3; 88, Q. 92, Art. 1; PT. Q. 1. Art. 5; PT. Q. 18. Arc $; et passim, ~ (2), deinde considerandum tst de vitis oppostis commutativae iustitae, quae consistunt in verbis quibus laeditur proximus, SS, Q. 67 pr; nisi forte verbum quod dicitur sit adeo grave, quod notabilter famam alicuius leedat, ot praccioue in bis quae pertinent ad honestatem vita, $8.Q.73, Art. 26. CI. $8. 0.33, Art. 1;S. 0. 59. Art. 3 (bis); SS. 0. 6L, Art 3 (bis; SS. 0. 65. Art. 4; PTS. Q. 12. Art. 2; et passim. — laesa malestas, treason, Sed secundum iustitiam ‘bumanam aliguando fii puniuntur pro parentibus, sicut patet in crimine laesze maiestais, PS. Q. 87. Art. 8 ob. 2. CL. PS. Q. 81 Art 2;SS.Q. 108, Art. 4. Jnesio, is, lsion, urd jor Sicut et nomen Lpidis sumptam cet lactone pu, PP. Q, 58. Art, 1ad2;nullo mode impediretur ineuo actu pe lesionem alicalus erporlis organi... videmus enim quod impedito actu victuis imaginativae per larsionem conga, PP. Q, 84, Art, Te; puta ex superabundanta cali vel {rigi,vel ex laesione pulmonis vel hepats, PS. Q. 82, Art. 2€; pasione quidem corporali patitur per copor leesionem, PT. Q. 45, Art 4c; et ideo sine lasione conscentne potest inrare se newcire quod sit tantum ut Deus. siilier etiam potest praelatus sine lesion conseentiae dimittere peocstum impunitum, PTS. Q. 11, Art 1 ad 3; et adhue plus, quod mags gravat,scicet ratrimonl lees, .. sed quantum od fesonem matrimon quam adulterim fornication! adit, PTS Q. 62 Art. 4a $, Cl. PQ. 7. At: $8.0, 98 Art LPT. 1. Act § (nnn PT.Q. 18. Ar PT. 46, Art. 6; PTS.Q.85. Art.

You might also like