Professional Documents
Culture Documents
XSTEEL NOTLARI:
ÖNSÖZ
1
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
1. Xsteel Açılısı
2
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
2. Xsteel Ekranı
Standart araç çubuğu, durum çubuğu, çizim ekranı, çekme menüler ile standart bir
windows programıdır. Office, Autocad gibi programların kullanma mantığının
bilinmesi durumunda bile Xsteel; aynı programlama mantığının uzantısı olduğu için
daha kolay çözülebilir.
Hiçbir proje açık olmadığında ekrandaki tuşlar pasiftir. Bazen proje açılmasına
rağmen seçili görünüş olmamasından veya filitreleme (fitler) yapıldığından dolayı
dolayı ekranda hiçbirşey görünmez. Fakat bu durumda toolbars (araç çubuğu)’ daki
iconlar aktif duruma gelecektir.
3
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
New
Ekrana gelen “New model” penceresinde “Fitler” klasörlerin Xsteel için filitrelendiği
adres ve filitreleme düğmesi, Klasörlerin bulunduğu “Directories”, Modellerin
bulunduğu Model Directories bulunmaktadır. Ayrıca adres alt bölümde bir adres
satırı vardır. Oluşturacağımız yeni modelin adını “C:\TeklaStructuresModels\new
model” satırının sonundaki new model ‘i değiştirerek veririz. Modelimizi istediğimiz
bir adrese de kayıt edebiliriz. Program ilk ayarı (default setting) olarak
bilgisayarınızdaki bu klasöre kayıt yapacaktır. Xsteel’de oluşturulan yeni model tek
bir dosya değil, birçok dosyanın bulunduğu bir klasördür. Pencerenin altındaki,
Create default view and grid (program ilk ayarlarına göre, görünüş ve aks koordiant
oluştur) çeki ile yeni modelimiz açıldığında bir koordinat sistemi ve görünüşün
gelmesini sağlarız.
Filter
Filtreleme
Adresi
Önceki
Projeler
4
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
New Model diyerek programı açtığımızda ekrana ilk gelecek olan işte bu ekrandır. İlk
olarak gördüğümüz default grid sistemi ve çalışma aranı (work area)’dır.
İpucu 1 : Ekranda hiçbirşey seçili değilken renk mavi, grid, parts (parça), bolts, weld
vb. herhangi bir şey seçili olduğunda renk siyahtır.
İpucu 2 : İlk görünen 3D sadece görünüş, kontrol ekranıdır. Çizimlerin yapıdığı
görünüşler ve ayarlar ilk çıkan ekranda yapılmamaktadır. Çizimlere başlamadan
önce görünüş ayarları ve grid sistemi ilk olarak düzenlenecektir.
İpucu 3 : Herhangi bir nesneyi seçmek için 1 kere o nesneyi tıklamak. Özelliklerini
değiştirmek için çift tıklamak yeterlidir. Eğer değiştirilecek görünüş ve ekran ayarı ise
ekranda boş bir yeri yine çift tıklayarak da ekran ayarları değiştirilecektir.
İpucu 4 : Xsteel için tek ölçü birimi vardır oda milimetre (mm)’dir. (Şimdilik böyle
bilinsin---zira farklı ayarlar da vardır fakat piyasada bu birim kullanılır.) Tüm ölçü
ve boyutlandırmaları mm’ye göre yapmamız gerekmektedir.
5
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Points Çekme Menüsünden à Grid yada ekrana ilk gelen default grid sisteminin
herhangi bir noktasına çift tıklayarak grid özellikleri penceresine ulaşırız.
Line extensions ( çizgi ilavesi ) bölümünde oluşturulan grid sisteminden sonra girid
çizgilerinin dışarıya ne kadar taşacağı girilecektir.
6
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
View araç çubuğunda Create view by two points (iki nokta ile görünüş oluşturma)
komutu veya view çekme menüsü à create view à with two points ile bir görünüş
oluşturacağız. Komut tıklandıktan sonra ekrandaki grid sisteminin iki noktası
seçilerek yeni bir görünüş elde edilecektir.
Daha öncede anlatıldığı gibi ekranda boş bir yeri çift tıklayarak görünüş ayarlarına
gireceğiz. Şimdi sıkı durum. Ekran ayarlarını yaparak ilk defa kendimizden Xsteel’e
bir şeyler katacağız. Üstelik benzer Xsteel diyalog ekranları hakkında da yapacağımız
bu ayarlar vasıtası ile temel bilgi alacağız.
7
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
View type (görünüş türü) bu bölümde Rendered (Katı Model) yada Wire Frame (Tel
Çerçeve) seçenekleri vardır. Çizimin daha kolay ve hızlı yapılabilmesi için Wire
Frame seçeneğini kullanıyoruz.
8
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Angle (Açı) : Bakış açısı olarak Plane (plan ) ve 3D (Üç boyutlu) seçenekleri vardır.
Eeee yasaklara uymak gerekir. Plane seçilecektir. Bunun nedeni ise edinilen
deneyimlerden 3D de çizim yapmanın çok büyük hatalara neden olduğunun
görünmesidir.
View Depth (Görünüş Derinliği) : 600 kotundaki görünüş tam o noktanın kesitidir.
Tam 600 kotunda bir kiriş varsa derinliksiz görünüşte o kirişi sadece gövdesi
görülebilir. Yada oradaki birleşimin sadece kesitteki yeri görünebilir. Bir başka
örnekle bir proje çiziyorsunuz. Kesitten geçen yerleri tararsınız. Kesit çizgisinin bir
arkasındaki elemanı görüp onu da çizeriz. Eğer derinlik olmasa idi kesitimizdeki
sadece taradığımız yerleri görecek garip bir çizim oluşturacaktık. Kısacası kesitin
biraz önü ve biraz arkasını görünmesi için yapılan ayardır. Up (üstü), Down (alt)
değerlerini kullandığımız profil ve birleşim özelliklerine bağlı olarak ta 250 almak
yeterlidir.
Setting ve Advanced diye iki tane sekmesi olan Display (Görünüm Filitresi) yardımı ile
çizimimizin görünüm kalitesini, ekranda hangi elemanları görmek isteyip
istemediğimizi ayarlarız.
Ekranda xsteelde çizim sırasında kullanacağımız aktörler sol tarafta, bunlar; points
(noktalar), Parts (Parçalar), Bolts (cıvata), Holes (delik), Welds (Kaynak), User Plane
(Kullanıcı Planı), Reinforcing Bars(Donatı), Loads (Yükler), Cuts (Profil Kesimi),
Fittings (Profil Uzaması), Component symbols (makro sembolleri), Grid (ızgara
sistemi), Construction Line (Yardımcı Çizgiler), Reference Model (Referans Model).
Bu aktörlerin sağ tarafında ise iki onay kutusu var. Birincisi komutlar ile çizilen
elemanların görünüm filitresi, ikincisi ise Component (Makrolar) ile çizilen
elemanların görünüm filitresidir. Bu onayların yanında duran çekme menülerinde ise
görünümün kalitesinin seçimleri yapılmaktadır. Exact (Ayrıntılı kaliteli görünüm),
Fast (Hızlı görünüm), Reference Line (Çizgisel Görünüm)`dür.
İpucu : Çizim için parts (parçalar) harici fast görünüm yeterlidir. Çizimin hızlı
olabilmesi için bilgisayarın da hızlı bir şekilde görüntüleri ekrana getirmesi
gerekmektedir. Fast görünüm de; Parts (parçalar) da yapılan cuts (profil kesim)
sonrasında profilin kesilen kısmıda görünecektir. Bu çizimi karıştıracağı için sadece
parts görünüm kalite ayarları Exact ta olmalıdır.
İpucu : Tavsiye edilen ayarlar aşağıdaki gibidir. Fakat projenin ilerleyen safhalarına
göre bu ayarlar değiştirilecektir.
9
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Görünüş Kalitesi
10
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İpucu: Bir Xsteel bürosunda In Model 100 ayarı kullanırken, diğer bir büro ayarları
ise In View 400`dü. Benim tavsiyem In Model 100`dür.
AutoStick ise snap yakalama hassasiyetliğinin ayarıdır. Bırakın olduğu gibi kalsın.
Beş yıldızlı bir konu …. Tüm XSTEEL için geçerli anlatım … !!!!! J
Apply (Ekle ) : Bu komutu kullandığımızda ise yapılan ayarlar default ayarlar yerine
geçer, aynı dialog kutusu kullanılması halinde bu ayarlar karşımıza gelecektir.
İpucu : Genel ayarlar yaptığımızda yada bir profilden birkaç tane çizeceksek sıra ile
modify ve apply komutlarını girmek, daha sonra işimizi kolaylaştıracaktır.
11
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Görüntü Filitresi …
Bir çok programda olduğu gibi, Xsteelde de filitreme özelliklerine sahip ve oldukça
çok kullanılacak bir özellik. Çizim kontrol, çizimin hızlanması v.b. konularda can
simidi. View filter (görüntü filitreme) dialog penceresinde Number (Model bitip,
pozlama yapıldıktan sonra), Parts (Modellerken yada model bittikten sonra)
kullandığımız iki sekme var. Diğer sekmeler betonarme ve analiz kısmı ile ilgili.
Filitrelemeyi Ters Çeviren Seçenek, Not onay kutucuklarıdır. Bunu işaretleyip bir
özelliği filitrelemek istiyorsak, o özellikli elemanlar dışındakiler ekranda kalacak,
özelliğini tarif ettiğimiz elemanlar ekranda görünmeyecektir.
Not onay kutucuğunun tek başına işaretlenmesi önemli değildir. Mutlaka Filter by
onay kutucuğu da işaretli olmalıdır bu özelliği kullanmamız için.
12
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Numbers sekmesindeki seriler girerek, belli bir aralıktaki elemanları filter (filitre)
yapabiliriz. Örneğin Part Serie (parça serisine) P1-P10 dediğimizde bu aralıktaki tüm
pozlu parçaları ekranda gösterecek yada notı da seçtiğimizde bu parçalar harici
ekranda gösterecektir.
13
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Xsteel de birçok araç çubuğu, birçok komut, birçok çarpı birçok şey var. Fakat ben
Autocad de kullanırım ama en fazla elli komutla, üçyüz-dörtyüz autocad komutunun
hepsini kullanmıyorum. Ayrıca Xsteel de autocad gibi bir işi yapmanın birkaç yolu
var. Bunlardan en kullanışlarını ve nedenlerini de anlatacağım.
Parts çekme menüsünden BEAM yada Steel Tool Bars ilgili buton tıklanarak Xsteel
de çizim yapmaya başlıyoruz.
Bir kere tıkla; çizim için komuta girmiş ol ve ekranda iki noktayı tıklayarak bir çubuk
eleman çiz.
Bir sürü şey var demi !!! Ama tüm menüler aynı desem. Yani kiriş için bu birsürü şeyi
öğrendiğimizde hepsini de öğrenmiş olacağız. Biraz pratikle bu konu sonunda
Xsteelde inanmayacağınız kadar yol almış olacaksınız.
14
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Parts (parçadır), parçalar bir araya gelerek kolon, kiriş gibi elemanları (Assembly)
oluşturur. Örneğin bir kolon, bayrakları (ek levhaları), kaynakları, v.b. ek parçaları
ile atölyede oluşturarak, çelik yapımızda bir ara birim Assembly (ünite) leri oluşturur.
Küçüklüğümden kalma bir örnekle, Aslan robotlar (parts), voltranı (assembly),
voltranlar da robot ordusunu (çelik yapıyı) oluşturur.
Attiributes Sekmesi :
Prefix (Ön Ek ), Parts (parçalarda P olarak kalabilir. Fakat Assembly (kolon, kiriş,
gergi yani atölyede birleşip gelen parçalarda) isimlendirmelerimizde aşağıdaki
örnekleme faydalı olacaktırç
A Blok Kurutma Binası …. KA ( Kiriş A Blok ) yada KAK ( Kiriş A Blok Kurutma)
Attiributes ;
15
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Profiller …
XSteel de Euro pro seçeneği ile programı açtığımız için, Profile (Profiller) bölümünde
Avrupa Kesitli profillere ulaşacağız. Xsteel’in bir library (kütüphane)’si olduğu gibi
vereceğimiz parametrelerle de yapma profiller başta olmak üzere sınırsız kesit
kullanma şansımız var. Ama Amerikan kesitli olanları arıyorsanız, aramanız baya
uzun sürecek !!! J
İpucu : Sınırsız profilimiz var fakat çok kullandıklarımızı direk profil satırına elle
girerek de kullanabiliriz. Bu bize bayaaaaa bir hız kazandıracaktır. Parametrelere
profil etiketlerine dikkat !!!!
UNP1000
INP100
CHS100*15 (circle hollow section – dairesel boşluklu kesit)
D20 (dolu demir)
RHC100*12 (rectangular hollow section – dikdörtgen kesitli profil) RHS100*200*2
HEA100 (Geniş başlıklı Avrupa kesit profil)
16
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Analysis
Hesap Verileri …
Library
Kütüphane
Profile Property
Profil tablo değerleri
Show details
Detayları Göster
17
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Parametric Profile
Parametrik Profiller
Profile type
Profil türü Profile subtype
Profil parametre formülü
Prefix
Profil ön etiketi
Value
Parametrik Değerler
Örnek :
Profile type (profil tipleri)’inden Rectangular hollow sections (boşluklu dikdört kesit )
seçelim.
Profile Subtype (Profil parametre formülü) birkaç seçenekle karşımıza gelecektir.
Kısacaki bir profil tipi içinde birden fazla parametre formülü ile çok farklı kesitler
kullanabiliyoruz.
RHS, P, SHS, []
18
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Selected Grade
Malzeme Sınıfını Seç
Show details
Detayları Göster
Evet …..Malzeme sınıflarına geldik. Buradan beton, çelik, betonarme çeliği vb. Xsteel
de kullanacağımız enstrümanlara ait malzeme sınıflarını giriyoruz. Baktınız ve farklı
sınıflandırmaları gördünüz !!! S37-2, S44 ve S52 yok değil mi ? Evet yok !!! Ama
bunların eşdeğerleri;
St37 S235JR
St44 S275JR
St52 S355JR var….. ve işte bunların Xsteel gösterimi bunlar.
Beton sınıfları da sizi şaşırtmasın; C8/10 dan ilki silindirik mukavemet, ikincisi küp
mukavemetidir. ((TS 206 böyle bir gösterim var. Yani çokta yabancı değiliz.))
19
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Finish kullanmayan piyasadaki kullanıcılar, bunu okuyan, pozu her yerde görmek
isteyen ve çok seven bazı idarelerin eline koz vermek üzereyim. Boya, koruma,
yangına karşı mantolama ile ilgili notları buraya yazıyoruz. Aynı zamanda da
kullanıcı parametresi olarak çizimlerde profil üzerine yazmasını istediğimiz
parametreleri buradan girebiliyoruz. Ben örnekte 25.016/1 pozlu boya pozunu
kullandım. Tabiî ki hiçbirşey yazmadan da geçilebilir. Yada yazıp daha sonradan bu
özelliği kullanmamakta olası.
20
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Class sınıfına göre ekranda profillerimiz renk alacaktır. 1,2,3 …… 1000… her rengin
inanın bir karşılığı var.
1 : beyaz
2: kırmızı
3: yeşil
4: mavi
5: cyan
6: sarı
7: megante
8: gri
9: kiraz rengi
10: çağla yeşili
İpucu 1 : Kesinlikle sarı (6), kavuniçi (13) gibi sarı ve yakın tonları kullanmıyoruz.
Bunlar ileride anlatacağımız üzere, modelimizin doğruluğunu test etmek için
yaptığımız Clash-Check (çarpışma kontrolü )’ünde hatalı profiller yanacaktır. Sarıya
yakın yanan ( öyle deniyor da ortada yanan profil falan yok ) profiller ile class ı sarı
olan profiller karışacaktır. Model içinde dört dönerek hatalı olan noktayı
arayacaksınız. Kırmızı renginde sadece kolonlarda kullanılması tavsiye edilir.
Modeli düzenlemek için her elamana farklı bir renk vermek gerekebilir.
Kolonlar kırmızı, kirişler yeşil, aşıklar cyan, stabilite bağlantıları beyaz, kuşaklar gri
olabilir. Böylelikle model aynı renkte birçok profilin göründüğü yığından, anlaması
daha kolay bir şekle dönüşür.
21
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Profili ekranda iki nokta göstererek çizdik. Position (Konum) default değerlere göre
oluştu. Fakat projeye göre profilimizin yönünü ve konumunu işte Position
ayarlarından yapıyoruz.
İpucu : Ctrl + P -- Plandan 3D ye geçiş kısa yolu. İşte position belirlerken bizim en
çok kullanacağımız yöntem. Konumu 3D den görüp hemen yine çizim yaptığımız 2D
ye geliyoruz.
End offset ise; profili tanımladığımız iki noktanın ötelenmesinden başka bir şey
değildir. Noktalar sabit kalır fakat profilimiz. X,Y,Z eksenlerinde verdiğimiz
değerlere göre ötelenir.
Curvet beam (eğik kiriş)’i; belli bir radius (yarıçapla), belli bir Number of segments
(eğiş kiriş parça sayısı)’ında kirişi XY vey XZ eksenlerinde yapmaktır.
22
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İpucu : Autocad’den aldığımız modele list komutu ile özelliklerini ve yarıçapını alıp,
buradaki yarıçap satırına yazarsak eğik elemanımızı hatasız bir şekilde yapmış
olacağız.
İki noktayı ekrandan, yarıçapı komut satırına girilerek yapılan eğik kiriş tasarımıdır.
Ayrıca aynı araç çubuğu üzerinde Curvet Beam komutuda vardır. Onun farkı
yarıçapın da ekrandan girilmesidir…… İlk elemanın analiz opsiyonları dışında tüm
ayrıntıları anlatmış olduk. Şimdi diğer elemanlarda.
23
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Bu komutla daha çok eğilmiş elemanlar (plaka) yapmak için kullanılır. Eğilerek
plakaya şekil veririz. Merdiven basamakları bu komut için iyi bir örnektir.
Özellikler parametreler vs. kiriş ile aynıdır. Burada tek bir püf noktası vardır.
Elemanı oluşturmak için poligon oluşturmak lazım. Bu kadar da değil !!! daha sonra
komutu tamamlamak için gidip ilk tanımladığınız noktayı yeniden işaretlemeniz
gerekiyor. 1 den başlayıp 5 e kadar tanım yapıyoruz. En son yeniden 1 numaralı
noktaya geri dönüyoruz. Kullandığımız eleman PL300*8 daha sonra yaptığımız çoklu
kopyalama ile de elde ettiğimiz sonuç !!!!
24
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İpucu : Önce ayarla sonra çiz, çizdin baktın olmadı sil yeniden çiz. Çizilmiş elemanda
modify etmek çooook daha vakit alabilir.
25
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Bunları arka arkaya örneksiz anlatıyorum ama … hemen büyük bir uygulama ile
adım adım her şeyi baştan anlatacağım.
Tek yükseklik verilerek, plaka çerçevesini tanımla !!! Üstelik tek bir ayar penceresine
sahip.
26
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
“”
Beyaz seçilmiş Chamfer, kırmızı plate elemanın geometrik çizgisi. Chamfer properties
içinden type (tür) seçin, x ve yönündeki parametreleri girin ve köşelere şekil verin.
27
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Kim demiş şimdiye kadar çizdiğimiz elemanların her noktasını gidip ekrandan
tıklamamız gerekiyor diye !!! Aslında klavyeden de parametre girip eleman
oluşturabiliriz. Beam birinci noktasını girin. İkinci nokta için yön belirtin ve klavyeden
bir parametre girin. 3000 yazmaya başladığınızda birden sürpriz !!!! Ekranda bu küçük
pencere belirecek. Bu özellik baya işe yarıyor bakmayım. Referans line ve pointlerin
sayısı yarıya iniyor. Tabiî ki hızda geliyor.
Program durum çubuğu üzerindeki üç güzel harf L Klavyeden bir kere bastığımızda
aktif, ikinci defa bastığımızda pasif olurlar !!! Peki çizim yardımcısı bu harfler ne işe
yarar !!!
D (Drag and Drop) : Bir elemanı taşımaya, kopyalamaya veya sündürmeye yarar.
Taşımak için Shift, kopyalamak için Control’e basmak gerekir. Drag and Drop hassas
kopyalama ve taşıma yapmayacağı için sadece eleman sündürmede kullanılması tavsiye
edilir.
28
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
T (Tolerate) : Autocadde çizim yaparken imleci ayarlarına gelip büyültürüz. Artı olan
imleç tüm erkanda görünür hale gelir. İşte bu komutta 2D de bu işe yarıyor . Autocad
deki karşılığ crosshair size …..
S (Smart Select) : Notlarımda osnap gibi nokta yakalamaya yarar yazıyor. Fakat ben
çokça yararını görmedim T(Tolerate) açık olunca zaten iş kendiliğinden çözülüyor.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
İpucu 2 : Tasarım yaparken kesinlikle Geometry Line Snap özelliğini açmıyoruz. Fakat
detaylandırmada yeri geldiğinde açıp kapatıyoruz. ( 10 numara)
İpucu 3 : Çizim yaparken kapalı olan bir snap (nokta yakalama) özelliğinin kapalı
olduğunu varsayalım. Bunu tek seferlik Ctrl+Farenin Sağ tuşu menüsü ile de
yapabiliriz. . Deneyin pratiktir.
29
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
1. Yol : Ctrl+R tuşuna klavyeden basılır ve hangi referans nokta çevresinde model
görünüşü 3D de döndürülecekse o noktaya tıklanır ve farenin sol tuşuna basılı
tutarak model görünüşünü döndürürüz.
2. Yol : V tuşuna basılır ve referans noktamızın yerini ekranda girdikten sonra
Ctrl+farenin orta tuşu ile yine ekranda model görünüşü döndürülür.
Zoom : Farenin Scrool lunu öne arkaya döndürdüğümüzde zoom in ve zoom out
yaparız. (standart Autocad de olduğu gibi )----Boooolcana yapacaksınız hazır olun.
Xsteele başladınız işaret parmağınızın kasları gelişecek. Yine farenin sağ tuş menüsünde
zoom ile ilgili in, out, previous, orginal, window seçenekleri var. Buradan window ve
orginal (Autocaddeki karşılığı zoom all ) işe yarar……. Duyurulur.
İpucu : Tasarım sırasında bir profilin yerleşimi ve bağlantısı için orbit yapacak isek.
Referans noktamızı mutlaka o eleman üzerine hedeflemeliyiz. Aksi taktirde ekran
görüntüsünü döndürdüğümüzde kendimiz çok farklı yerlere bakıyor görebiliriz.
30
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Sadece çalıştığımız ekranda bu işlemi yapmak için, hiçbir komut aktif değilken farenin
sağ tuşu ve çıkan menüden ---Fit Work Area Seçeneği tıklanır …….
Tüm ekranlarda bu işlemi yapmak için, View çekme menüsü – Fit work area – All views
ARTI --- >View araç çubuğu üzerinde yine ekranı çalışam alanını görünüme yaslamaya
yönelik ve elemanı görünümüe yaslamak ile ilgili ayarlar var.
ARTI --- > Bir elmanı ekrana görünümünü yaslamakla ilgili sağ tuşta eleman
seçildikten sonra fit komutunun benzer komutlarda bulunmakta.
Kısacası Xsteelde isteyene komut çok …. Kullanılanlara bakacağız !
31
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İmlec ekranda artı simgesi halinde ise bir komuttasınız demektir. En kolay yolu
klavyeden Esc tuşuna basmaktır. ( Klasik Windows mantığı ) Komuttan çıkmanın diğer
bir yolu da ; farenin sağ tuş menüsü interrupt tıklamaktır. Komuttan çıktığımızda
imleç Windows standartı ok şeklini alacaktır.
Bir elemana bir kere tıkladığımızda, elemanı seçmiş oluruz. Ekran ise SİYAH olacaktır.
En az bir eleman ekranda seçili durumdadır. Fakat 3D ekranda hiçbir elemanın seçili
olmadığının, görünümün seçili olduğunun göstergesi MAVİ ekrandır.
Bir eleman seçili olduğunda elemanla ilgili farenin sağ tuş menüsü oluşurken, ekranla
ilgili çok kullanılan komutların bulunduğu farenin sağ tuş menüsü sadece MAVİ
ekranda gelecektir.
Baştan alırsak,
1) Komutta isen komuttan çık .
2) Ekranda boş bir yeri tıklayarak, ekran seçili hale getirilir.
32
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Kırmızı Çerçeve
33
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
1 Basic View : belirlediğimiz bir eksende ve orjine göre vereceğimiz parametrik değere
göre görünüş oluşturur.
2 Three Points View : Üç nokta ile görünüş oluşturma. Orjin X ve Y eksenleri sıra ile
tanımlanır.
İpucu 1 : Çokça kullanılan bir komut olup, eğik düzlemlerde çalışıyorsa elimizden
tutacaktır. Örneğin eğik çatı kirişini görünüşüne gelip, kirişin iki üst noktasından
görünüş aldığımızda !!! işte size çalışacağımız eğik düzlem --- düz bir hale kavuşmuş.
Alıştırma zamanı !!!!!
34
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İpucu 2 : Görünüş oluşturma komutlarının üstüne çift tıkladığımızda view properties dialog
penceresi ekrana gelecek ve bu pencere yardımı ile görünüşü oluşturmadan önce görünüşün
ayarlarını yapabileceğiz. Aksi taktirde görünüş default ayarlar ile oluşturulacaktır.
35
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Ekranda Görünür
Durumdaki
Görünüşler
En fazla dokuz görünüş
visible olabilir.
İpucu 2: Parça, bağlantı, iki nokta ile vb. görüntüler oluşturmak istediğimizde, eğer sonuç
başarısızlıksa !!! işte neden mevcutta zaten dokuz pencerenin aktif olmasıdır. Buradan
birkaçını pasif yaparak yeni görüntülerimizi oluşturmamız gerekecektir.
İpucu 3 : Görünüşler arasında Ctrl + Tab yada Windows çekme menüsünün en alt
kısmındaki seçeneklerden birini tıklayarak seçim yapabiliriz.
Ek bilgi : Alt + Tab tuşu ile de programlar arasında geçiş yaparız. Autocad, Sap2000, Exel
arasındaki geçiş.
Ek bilgi 2 : Birden masa üstüne dönmek ve tüm çalışan dialog kutularını durum çubuğunda
simge haline dönüşmesini istedik Win Tuşu + M ye basmak yeterli. Masa üstünden bir şey
aramak tıklamak bir programa girmeyi istemek için çokça kullanılır.
36
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
8 Set Work Plane – UCS yani koordinat ekseninin yönlerinin, şeklinin, kotunun,
eğiminin belirlenmesi…. Bu 8 ile 11 deki komutların küçük kardeşidir. Basic view e
benzer mantıkla çalışır. Çokça kullanmadığım bir komuttur. Ama ağabeylerini
bilmeden xsteel de copy, move bile yapılamaz.
9 Set Work Plane by Three Point – Üç nokta ile UCS tanımı… İşte Rotate (copy yada
move ) komutunu kullanmadan önce bilmemiz gereken komut. Üç nokta tanımla. Orjin
X ve Y olsun. Bu komutu bilmeden rotate (döndürme ) yapmayın daha iyi. Bir sonraki
konu copy (kopya) ve move (taşı) komutları işte orada uygulamasını göreceğiz.
37
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
11 Set Work Plane to Part Top … Eğik ve yay gibi eğri eksenler üzerinde duran
elemanların açılarını ayarlamak için gerekli ve çoook önemli bir komuttur. Tek
yapılması gereken komutu tıklayıp eğik elemanı tıklamaktır. Alıştırma !!!!
38
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Copy, Move olmadan çizim programı olur mu ? Olmaz tabiî ki !!! Faresin sağ tuşu
kadar yakın size copy/move ve birbirine çok benzer mantıkla çalışıyor. Bir objeyi seçip
farenin sağ tuşunu tıkladığımızda, Copy (kopya) yada Move (taşı) komutları;
Translate (ara mesafeli),
Rotate (döndürerek),
Mirror (aynalama),
With three points (üç nokta tanımlı), karşımıza gelecek. Ayrıca Edit çekme menüsünden
de bu komutlara ulaşabiliriz.
39
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Elemanı seçip, farenin sağ tuşu copy yada move translate komutuna girdiğimizde fare
ile yön veya mesafe verebiliriz. Ekranda iki tıklama ile yapacağımız kopyalama yönü ve
mesafesi otomatik olarak copy tanslate dialog penceresine gelecektir. Bize daha sonra
Copy/Move demek yeterli olacak.
40
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
41
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Copy/Move Mirror…
Daha basit bir komuttur … J Tek püf noktası, kopyalama öncesi orjin noktasının
kopyalanacak ekrana set work area to view plane komutu ile getirilmesidir. Yani copy
mirror komutu ile orjini ekrana getirme komutu yine birbirine yapışık komutlardır.
Önce orjin noktasını (UCS) ekrana takın. (Kırmızı çember içinde UCS nin ekranda
olduğunu görüyoruz.) Daha sonra copy/move mirror yapılacak elemanları seçip, ekranda
iki nokta girerek aynalama eksenini tanımayın (Beyaz çigi ile görünen). En son copy yada
move butonuna basmak kalacak. Bu kadar basit
Autocad 16 yada 2000 de bu komut autocad e eklenmişti ve ben çok sevmiştim. Sanki
çizimde ayrı bir boyut kazanmıştı. Autocad de line, Xsteel de parts elemanının uç
noktlarını seç tut, sündür, istediği yere taşı. Çizim için çok büyük kolaylıktı. Hatta
Xsteelde bazı detayları part points leri kullanmadan yapamıyorsunuz. En azından ben !!!
J
42
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
43
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
1 2 3 4
Komut tıklanır. (Durum çubuğunun sağ alt köşesinde komut içerisinde yapmamız
gerekenler autocadin komut satırındakine benzer şekilde yazmaktadır. Burada da takip
edebiliriz.)
Fitting yapılacak part işaretlenir.
Profil seçildikten sonra, profilin uzatılacağı yeri bir çizgi olarak bize soracaktır.
44
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
İpucu : Elemanın başlangıç ve bitiş noktaları sabittir. Megante ve sarı noktalar kırmızı
küçük çember içinde gösterilmiştir.
İpucu : Fitting simgesi ise mavi çerçeve şeklinde fiting line yapılan yerde xsteel tarafından
gösterilmektedir.
İpucu : Fitting in Autocad deki extend komutuna ek olarak fitting komutu Autocad deki
trim komutuna benzer şekilde kısaltma yapılabilir olmasıdır.
2. Cuts : (Autocad deki trim komutunun eşdeğiridir) Cutsda da belli bir sıra izlenecektir.
Komut tıklanır. (Durum çubuğunun sağ alt köşesinde komut içerisinde yapmamız
gerekenler autocadin komut satırındakine benzer şekilde yazmaktadır. Burada da takip
edebiliriz.)
Cuts yapılacak profil işaretlenir.
Cuts yapılacak eksen işaretlernir.
Fitting e ek olarak profilin, cuts ekseninin hangi tarafında kesileceği gösterilir. Bu durum
çubuğunun sol tarafında, pick side to remove (kesilecek tarafı işaretle) ile anlatılır.
Cuts yaptık fakat ekranda profil hala eski boyutu ile duruyor !!!! Display – parts –
görünüm kalite ayarları FAST (hızlı ) ta kalmıştır. EXACT (ayrıntılı) olarak
değiştirdiğimizde cuts komutu ile remove olan taraf artık görünmeyecektir.
45
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Beyaz küçük çemberde cuts sembolünü görüyoruz. Büyük çemberde ise View-Display-
Parts ayarlarımız FAST olduğu için kesilen kısmı görüyoruz. Aynı örnek için EXACT
yaptığımızda, görünüm aşağıdaki gibi olacaktır.
46
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
3. Part Cut (Parça kes ) Bir profilin içinden başka bir profilin geçtiği durumlarda
kullanılır. Örnek vermek gerekirse; aşıklardan gergi çubuklarının geçirilmesi bu
komutun çokça kullanıldığı detaylandırmadır.
Part cuts in simgesi de çevresinde oluşan çizgilerdir. Solda part cut yapılmış bir
detaylandırma, sağda ise yapılmamış bir çizim bulunmaktadır.
Detaylandırma araçlarının da birer başlı başına eleman olduğunu söylemiştik. Bu gergi
çubuğunu seçtiğimizde, durum çubuğunun sol tarafında 2 obje seçtiğimiz yazacak. Eğer
gergi çubuğunun iki ucuna da part cut yaparsak, seçilen eleman sayısı 3 e çıkacak.
Gergi çubuklarının deliklerinin toleransı olmalı. Yani delik çapı, kullanılan inşaat demiri
çapından 2 mm. daha fazla olmalıdır. … Şimdi sıkı durun. Part cuts başlı başına bir
elemansa onu seçip, özelliklerine girip, değiştirebilir miyim ? Tabiî ki evet. Hatta delik
çapını değiştirmenin yanında, bir profilde istediğim kesitli delik açabiliriz.
47
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
Örnek : Sadece part cuts seçilir. (Bunun için Select Tool Bars tan makas simgesi çift
tıklanır ve sadece cuts ları seç aktif duruma getirilir….ileride anlatılacak.) Aynı part
properties e benzer bir ekran gelir. Buradan D12 çapındaki inşaat demirinin açtığı delik
D14 yapılır.
48
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
4) Create Polygon Cut : Bir profil yada contour plate içinde tanımlanan poligonun kesilip
alınmasıdır. Yine bir işlem sırası vardır.
1) Kesilecek elemanı seç.
2 ) Eleman üzerinde bir poligon oluştur.
3 ) Başlangıç noktasına mutlaka geri dön.
Edit çekme menüsünün çokça kullanılan iki komutudur. Split in Sap2000 karşılığı Divide
Combine nın ise joint tir.
Split .. Bir part ı gösterilen noktadan ikiye ayırma.
Comobine ise iki part ı birleştirmeye komutudur.
Split ---- Bölünecek parçayı seç, nereden bölüneceğini tek nokta ile işaretle.
Combine --- Birleşecek parçalardan birini seç, sonra diğerini seç.
49
İsmail ELMALI (XSTEEL NOTLARI)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
50