TAKTK

pa atma yeri

10 metre

ekil 1:

sonra gelen teknelere de pa atma ans brakn! Eer rzgrstnden baka kimse gelmez diye dnyorsanz (sakin bir koysa vs.), salam tutsun diye panz bir miktar rzgrstne doru atabilirsiniz. Ancak dikkat! Rzgr gece dnerse bu durum dezavantajl da olabilir. Emin olun! Rzgr yokken Eer rzgr, dalga ve aknt yoksa tekneyi pa atmak isteyeceiniz yere (A noktas) getirin ve durdurun. Gerekli uzunlukta demiri braktktan sonra tornistan takn ve iskeleye doru gidin. Ne ok yava (fazla zincir dker ve bounu almak zorunda kalrsnz) ne de ok hzl gidin (rgat zorlanr). Pervane etkiniz kuvvetliyse tekneyi durdurmayn. pann duraca yerden daha nce tornistan takp hareket halindeyken pay atn. Derinlikten 2-3
Sabine Dedeolu, Tayfun ztuna

Teorik Yanama Kursu 5

pa ile ktankara
YAZ BOyUNCA yANAMAyA ODAKLANDIK. BU DEFA TONOZ OLMAyAN SKELEyE IPAyLA yANAMAyI KONUACAIZ. ELBETTE, yNE HER HTMAL, HER HAVA ARTINI GZ NNE ALARAK HAREKET EDECEZ
YAZI: SABNE DEDEOLU-TAyFUN ZTUNA

metre daha az zincir brakn (mesela 10 metrelik derinlie 8 metre zincir brakn). Elektrikli rgatlar saniyede yaklak 1 metre zincir atyor. Yanaacanz yere dmdz yaklan. Mkemmel yanama: Tekne iskeleden 1 metre uzaklkta duracak ve zincir gergin olacak. Zincir bol atlmsa tekne yerine varmadan zincir brakmay durdurun. Tekne yrmeye devam edince zinciri takip edin. Zinciri germeden nce dkmeye devam edin. Aklnza bulunsun: Demircinin tecrbesi azsa, zinciri durmadan dksn. Sonuta dmenci, iskeleye yaklarken motoru durdurabilir. Zincirin bounu en son alrsnz. Hata: Zincir erken gerginlerirse ve tekneyi erken durdurursa iler karabilir (Yol alrken pervane etkisi balar ve rzgr da varsa k atar). yi bir dmenci,

teknenin zincirin gerginliinden dolay yavaladn hisseder ve hem demirciye zinciri hemen braktrr hem de gaz verir ve tekneyi durdurmamay baarr. Tekneyi iskeleden 1 metre nce durdururken k halatlar atn ve dngel yapp volta edin. Pasarellann yerletirilebilecei mesafeyi koyduktan sonra zincirin bouna aln. Rzgr arkadan gelirse Bu durumda biraz daha gaz vermeniz lazm ama yine hzl girmeye gerek yok. Tekneyi kontrol altna tutmak iin yeterince hzl olun. Rzgr arkadan geldii iin k halatlar tekneyi yerinde tutar, pa ve zincir de teknenin ban tutar. Rzgr kafadan gelirse Daha az gaz vererek yanan. ok rzgrda hi ileri gaz vermeden dahi girebilirsiniz. Rzgr sizi ok hzlandrsa bile zincir teknenin hz yavalatr. Rzgr kafadan eserse pa ve zincirin grevi ok nemli. pa tutmuyorsa (taryorsa) ve zincirin arl yetmiyorsa, teknenin k iskeleye ya da ba/k komu teknelere arpabilir. Emniyetli kalmak iin pay daha uzaa atn (zincirin tmn kullanarak). pann zemine iyice girmesini salayn: pa atarken ve zemine yaklarken hznz artrn (tornistan). Zincirin dkme hz artmaya duyunca (pa iyi oturmu demektir) tekrar hznz drn.

pa atma yeri

pa atma konusuna girmeden nce yanamaya hazrlanrken gzden geirmemiz gerekenleri hatrlayalm Rzgr durumu skeledeki derinlik pa atma yerindeki derinlik Irgat testi (up/down ve manuel ama/kilitleme) Dmenci ile iletiim (Elle ya da sesle yaplaca, hangi komutun ne anlama geldii nceden konuulmal, zira yaplan hatalarn ou yanl iletiimden

kaynaklanyor) Halatlar ve usturmaalarn kontrol Mrettebatn hazrlanmas Yanama plan (dmenci mrettebata hareket plann anlatmas) pa atma yeri Salam bir yanama iin pann iskelenin en az drt tekne boy nnde zemine girmesini istiyoruz. Yani tekne 12 metreyse, iskelenin 52 metre nne

(teknenin boyu+12X3) pa atmak gerekir. skeleden 52 metre uzaklkta derinlik 10 metreyse, sizin en az 40 metrelik zincire ihtiyacnz var demektir. Daha derinse daha fazla... Yanama pay yanaacanz yerin tam karsnda atn. Komularn palarnn yerlerini tahmin edip stnde atmamaya aln. Eer su berraksa bast elman dier paya dikkat ederek atmal. Sizden

ekil 2:

ekil 3:

108 naviga

TAKTK

Rzgr

ekil 4:

Rzgr yandan eserse Yandan gelen rzgrda panz tutmayabilir. Yani setiniz yer ok da uygun olmayabilir. Baka bir yer bakn, bulamazsanz zincirinizi ok uzun tutun ve pay zemin iine iyice gmerek atn: Yanaacanz yerin rzgr stnden ve pa atma yerinden biraz daha uzaktan tornistan gelmeye balayn. Bir para zincir atn (derinlie gre, pa istemediiniz bir yere taklmasn). Dmenci, teknenin ban zincir atma yerinden (normal artlardaki) biraz nce dndrecek ve zincir atmaya devam ettirmeli. Demirci, teknenin bann ne zaman yanama yerinin tam karsna geldiini takip etmeli ve baka teknelerin palarna dikkat ederek zincir atmal. Tekne hzl girdii iin zincirde fazla bolluk olmaz. O yzden, yanama yerine birka metreye kadar durmadan zinciri dkn. Rzgrst k halat attktan sonra, zincir dkmeyi hemen durdurun. Son ayarlar yapn (k balama halat ve zincirin uzunluu). Manuel ve elektrikli zincir atma Hemen hemen her rgatn manuel atma sistemi vardr. Yani bir yardmc kol ile ya da vin koluyla rgatn yan kilidini ap zinciri manuel dkebilirsiniz. Kol ile kilidi az skarsanz dkme hz yavalar, iyice skarsanz da zincir dkmeyi

durdurur. Dikkat! Zincir her tekneden kolayca manuel atlmyor. Normalde zincir pann ve kendi arlndan hzl dklr ama baz teknelerin zincirlii kk olduu iin, yukarya ekerken zincir st ste ylr ve atarken de skr. Bu durumda ya zincirin yukarya alnmasna zincirlikten elle yardm etmelisiniz ya da manuelden vazgeip yine elektrikle atmalsnz. Bu ekilde daha kolay ve belki daha hzl yapabilirsiniz. pay ilk defa manuel atacaksanz mutlaka bir deneme yapn. Dikkat! Manuel atma kolunu skmeden sakn elektrikli kumanda kullanmayn!

Irgat dnnce kolu da dner ve bir yere hzla arpar; skabilir! Zinciri dkerken veya kartrken elinizi zincirlie sokmayn! Irgata fazla yk binmesin diye halat bosa tutarak (Bosa: Zincir kancas) koboynuzuna volta edin ve zinciri biraz boaltn. Bosa, zincirin bakla byklne gre satlr. Demirin fazla uzaktan atlp zincirin ksa gelmesi halinde Zinciri yukar almadan, tekneyi birka metre dar kartn ve hzl bir ekilde tornistan yanan. Genellikle zemin zerine denmi zinciri motor gcyle gererek birka metre kazanabilirsiniz. Hala ksa geliyorsa, zinciri ekip bu defa

foto 1
110 naviga

ekil 5

TAKTK

ekil 6:

foto 2

daha yakndan atacaksnz. Eer zincirin sonuna bir halat eklenmise Atarken genellikle problem olmaz ama yk binen halat rgat tarafndan ekilirken vin iinde kayabilir. Bu durumda elle yardm etmeniz gerekebilir. Gecelemek iin rgatn halat tutacana gvenmiyorsanz, halat koboynuzuna volta edin ya da yardmc bir halat balann. pa attktan sonra dalp durumu kontrol edin (pa iyi gmlm m, baka bir zincir ya da pa parz vermi mi, zinciri ekerken dikkat edilecek bir ey var m (kayalk, baka bir teknenin pas)? Zemine uygun bir panz (Bknz. Say 94, Temmuz 2011) yoksa mutlaka zinciri uzun atn. Eer gece rzgr bekleniyorsa ve yandaki tekne sizden uzunsa, bir koltuk halat almay rica edin. Bounu alrken zincirin tutmadn fark ederseniz bir daha kn ve daha

uzaktan, daha hzl demir atmaya aln. Bir daha tutmazsa belki de baka bir yer semelisiniz. yle bir alternatiniz yoksa btn zinciri dkmeye aln ve yan tekneden koltuk halat isteyin, teknenin kna bir-iki tane salam usturmaa balayn. Gece rzgr bekleniyorsa, pa iin vardiya planlayn. Belki sorarsnz; tonoz olan yere pa atlr m? Rzgr ok esiyorsa pa yanarken avantajl olur. Eer zinciri bol atmazsanz teknenin ban daha salam tutabilirsiniz ve yandan gelen rzgrdan daha az etkilenirsiniz. Hava iskeleye doru ya da yandan sert esiyorsa, zinciri bol brakmadan pa atarsanz teknenin ban daha salam tutabilir ve yanaacanz yere daha dik girebilirsiniz. Tonoz halatna gvenmiyorsanz hem pa atp hem de tonozu balarsnz. panz tonoz talarna veya tonoz zincirlerine kolay taklabilir. Gerekmiyorsa tonozlu yerlere pa atmayn (Ertesi gn urarsnz). paya tripline takarsanz, k iin faydal olabilir (Ayrntlarn aada anlatacaz). Dikkat! payla i yaparken mutlaka eldiven ve ayakkab giyin! Zincir ekerken elinizi sokmayn. Irgata yakn olursanz boyunuzda sallanan

malzeme olmasn (gzlk, bez, uzun sa)! payla bal olduunuz iskeleden ayrlma Rhtmdan ayrlrken grnrde bir problem yoksa motoru altrn, k halat yava brakn ve elektrikli rgatla zinciri ekmeye balayn. Irgatnz zayfsa rlantide ileri vites verin. En dorusu; zinciri gevekken ekin ve dmdz kn. Zincirin duruunu bastndeki kii daha kolay grr. Teknenin hz ve yn batan belirlensin. Zincirliine dklen zinciri takip etmeyi unutmayn. Zincir tepe oluturursa ve kendi dmezse zincir rgatn altnda skabilir. Baz teknelerde oluan tepe, rgattan gelen baklalar aadan itip rgattan atabilir. Zincir skyorsa zinciri biraz geri saln ve zincirlikteki tepeyi elle ya da bir kolla itin. Sonra ekmeye devam edin. Eer zincir vinten atlamsa ayakkabnz salamsa, hzl den zincirin stne ayanzla basn ve durdurun. Sonra baklalar tekrar elle rgata takn ve devam edin. Eer zincir ok hzl boalyorsa (pa yerden ayrlmsa ve su derin) zincirin dme hznn azalmasn bekleyin. pa yere dedikten sonra durdurabilirsiniz. Kendinize dikkat edin! Rhtmdan ayrlrken ok hzl gitmeyin.

112 naviga

TAKTK
Zincir zerinde giderseniz hem teknenin gvdesine zarar verirseniz hem de pervanenizi zincire arpabilirsiniz. Bu ekilde pervanesini drenler bile oluyor, dikkat! Ayrlrken rzgr varsa ve yandan esiyorsa durum tabii ki biraz farkl. Rzgrst k halat kontroll brakp zinciri ekmeye balayn. Dngel halat bitince, bir kii iskeleden halat kontroll brakmaya devam etsin. yle biri yoksa ve rzgraltnda bir tekne varsa rzgrst k halat biter bitmez gaz vererek teknenizin k dier teknenin bandan ve zincirinden neta olana kadar yeterince hzl bir ekilde kn. Demirci bu srada ekmeye devam etsin. Unutmayn! K tarafn bir yere arpma tehlikesi varsa, dmeni o tarafa krarak kurtarabilirsiniz. pay ekerken yaanan problemler zellikle kalabalk yerlerde veya yandan estiinde pa teknenin tam karsnda atlamayabiliyor ve o yzden palar st ste geliyor. Yanatktan sonra mutlaka daln ve panzn durumunu ve etraf kontrol edin. Eer akam yapamadysanz, bu kontrol iskeleden ayrlmadan nce yapn. Eer zinciriniz baka bir zincirin stndeyse leri vitesli kn; zinciri gevek tutun ve tam baaltnda ekin. Eer gergin ekerseniz panz dier zinciri yakalar ve taklr. Eer dier tekne sizden nce karsa mutlaka teknede olun ve motoru altrn. kan tekne sizin zinciri kaldrnca, panz muhtemelen tutmayacak. Teknenin k iskeleye arpabilir. Kontrol etmek iin; dier teknenin zincirinden kurtardktan sonra zincirinizin bounu aln. pa tutmuyorsa kmak zorundasnz. Eer ayrlmak istemezseniz, pay yeniden salam atp tekrar yanan. Dier teknenin rgatnn gc sizin gergin olan zincir veya panz kaldrmaya yetmeyebilir. kan tekneye yardm etmek iin tam zorland anda siz zincirinizi birka metre indirin. Tabii ki dmende gerekirse tekneyi motorla iskeleden uzaklatracak biri olmal. Dier teknenin zinciri sizin stnzdeyse Siz daha erken kmak isterseniz muhtemelen uraacaksnz. Dier teknenin dmencisini uyarn. Zinciri boaltmaya hazr olsun ve iskeleye arpmasn diye teknesini kollasn. Rhtmdan ayrlnca zinciri ekmeye balayn. Taklan zinciri havaya kaldrn. Daha nce hazrladnz bir halat teknenin bir tarafndan ba koboynuzuna volta edin ve kakla dier zincirin altna geirin (Bunu yazmak kolay ama yapmak ok zor olabilir; zellikle rzgrl havada) ve teknenin br ba koboynuzuna balayn. imdi kendi zincirinizi biraz indirin. Geirdiiniz ve baladnz halat dier zinciri tutuyor. panzn dier zincirden ayrlmasn salayn. Baarl olursanz halat bir koboynuzundan zn . Bylece halat

Baka bir teknenin zinciri

ekil 7:

foto 3
114 naviga

TAKTK
Yanamadan nce panza bir tripline baladysanz, o halat bir ime botla doru yn vererek ekin ve tatan ayrln. Eer tripline yoksa ve demir inebileceiniz derinlikteyse (tpl ya da tpsz) daln ya da bir profesyonel tpl dalg bulun. Dalg aada urarken zincirinizi gevetmeniz lazm. Eer her ikisini de yapamadysanz, kk bir amandra ve derinlie kadar uzun bir halat zincirin uuna balann ve hepsi denize dkn. Umarz, gezinize devam etmek iin bir yedek panz vardr Daha sonra bir dalgla dnp panz kurtarabilirsiniz. Ancak unutmayn! Denizdeki malzeme, deniz hukukuna gre bulan kiiye aittir. Yani baka biri pa ve zincirinizi sizden nce ekerse yapabileceiniz bir ey yok! Quick Control Panel/Havuzluktan zincir atma kumandas Biz eitimci olarak, pa brakrken ve zellikle ekerken, tek banza denize kmamanz ve bir kiinin mutlaka bastnde olmasn istiyoruz. Ama tavsiyemize ramen tek banda kyorsanz, zincir atmay havuzluktan kumanda edebilmek iin bu yardmc aleti alabilirsiniz. En gzel taraf; dmendeyken ka metre zinciri atldn ya da ekildiini havuzluktan grebilmeniz.

ekil 8: Tonoz ya da ta

ekil 9:

bir tarafta alr ve dier zincir der. nallah bir daha panza gelmez... Sizin zinciriniz altta olursa ve dier tekne sizden nce ayrlrsa mutlaka teknenizde olun. Dier tekne ayrlrken zinciriniz titremeye balyorsa mutlaka motoru altrn ve dier teknenin hareketlerini gzleyin. Eer zincirinizi kaldryorsa, yukarda anlattmz gibi pann tutup tutmadn kontrol edin. pal yanamada baka bir problem panz bir kaya/ta ya da tonoz blounun altna girip taklabilir. Daha nce daldysanz pann en kolay nasl kacan grebilirsiniz. Genellikle pann gen taraf ta altna girer. Durum byleyse tekneyi yavaa pann stne getirin ve zinciri gerene kadar ekin. leri vitesle yavaa pann stne geip ne doru ekmeye aln. Bu esnada rgata ve onun altndaki
116 naviga

bere ok yk biner. Yava yapn. Bir ka kere deneyin; baaramazsanz baka bir yntem bulmanz gerekir.

foto 4