Professional Documents
Culture Documents
1
TT Ch÷ c¸i Tªn gäi C¸ch ph¸t ©m VÝ dô
2. B bª b beta = c©y cñ c¶i
3. C* xª x, k citrus = c©y chanh
4. D ®ª ® decem = mêi
5. E ª ª bene = tèt
6. F Ðp – phê ph familia = hä
7. G ghª gh gutta = giät
8. H h¸t h Homo sapien = loµi ngêi
9. I i i impatiens = nãng nÈy
10. J i«ta i juvenis = thanh niªn
11. K ca k kola = c©y c« la
12. L e-lê l latex = nhùa mñ
13. M em m medicina = y häc
14. N en n niger, nigra = ®en
15. O « « orientalis = ë ph¬ng ®«ng
16. P pª p panis = b¸nh m×
17. Q cu q aqua = níc, quercus = c©y såi
18. R e- rê r rosa = hoa hång
19. S* Ðt – xê x, d species = loµi, dosis = liÒu
20. T* tª t, x natio = quèc gia, mixtio = ustio =
21. U u u urina = níc tiÓu
22. V vª v video = nh×n
23. X* Ých - xê cê – xê simplex = ®¬n gi¶n
24. Y ip-xi-lon uy, i lachryma = níc m¾t
25. Z dª-ta D zona = vïng (zone)
Ghi chó: C¸c ch÷ c¸i ®¸nh dÊu (*) cã c¸ch ®äc kh¸c tiÕng ViÖt.
2.2. Nguyªn ©m vµ phô ©m ®¬n
2.2.1. Nguyªn ©m ®¬n, Cã 6 nguyªn ©m lµ: a, o, u, e, i, y.
2.2.2 Phô ©m ®¬n: Bao gåm c¸c phô ©m cßn l¹i trong b¶ng ch÷ c¸i.
2.3. Nguyªn ©m kÐp vµ phô ©m kÐp
2.3.1. Nguyªn ©m kÐp: Cã 4 nguyªn ©m kÐp lµ ae, oe, au, eu
B¶ng 2: Bèn nguyªn ©m kÐp cña tiÕng Latin
TT Nguyªn ©m kÐp C¸ch ®äc VÝ dô NhËn xÐt
1 Ae e Caesalpinia (chi Vang)
2 Oe ¬ Foeniculum (chiTiÓu håi)
3 Au au Lauraceae (hä Long n·o) Gièng tiÕng ViÖt
4 Eu ªu Eucalyptus (chi B¹ch ®µn)
2.3.2. Phô ©m kÐp: Cã 4 phô ©m kÐp lµ: ch, rh, th, ph.
B¶ng 3: Bèn phô ©m kÐp cña tiÕng Latin
TT Phô ©m kÐp C¸ch ®äc VÝ dô NhËn xÐt
1 Ch kh Charta (than)
2 Rh r Rhizoma (th©n rÔ) Ch÷ h c©m
2
3 Th th Thea (chi ChÌ) Gièng tiÕng ViÖt
4 Ph ph Camphora (chi Long n·o) Gièng tiÕng ViÖt
Chó ý: TiÕng Latin kh«ng cã phô ©m kÐp ng. Do ®ã lingua cÇn ®äc lµ lin-gua mµ
kh«ng ®äc lµ li-ngua.
Bµi 2: danh tõ
Môc tiªu häc tËp:
1- Ph©n tÝch ®îc 5 ®Æc ®iÓm cña danh tõ trong tiÕng Latin.
2- BiÕt c¸ch tra cøu danh tõ trong tõ ®iÓn tiÕng Latin.
3- BiÕt c¸ch tra b¶ng vµ biÕn c¸ch danh tõ kiÓu biÕn c¸ch I, II, III, IV vµ V.
1. ChÝn lo¹i tõ trong tiÕng Latin
1.1. Danh tõ: Dïng chØ ngêi, sù vËt, vv. VD: rosa = hoa hång.
1.2. TÝnh tõ: ChØ ®Æc ®iÓm cña sù vËt. VD: albus = tr¾ng (hoa hång tr¾ng).
1.3. §éng tõ: ChØ hµnh ®éng. VD: filtrare = läc.
1.4. §¹i tõ: Dïng thay cho danh tõ. VD: nos = chóng t«i (chóng t«i ®ang ¨n c¬m).
1.5. Sè tõ: ChØ sè lîng. VD: duo = hai (s¸ng nay t«i ¨n 2 c¸i b¸nh r¸n).
1.6. Phã tõ: Lµm râ nghÜa cho ®éng tõ. VD: statim = ngay tøc kh¾c (Nam ¨n c¬m ngay tøc
kh¾c).
1.7. Liªn tõ: Nèi 2 tõ hay mÖnh ®Ò. VD: et = vµ (s¸ch vµ b¸nh m×).
1.8. Giíi tõ: ChØ quan hÖ gi÷a danh tõ vµ ®éng tõ. VD: cum = víi (h·y ®i víi Nam).
1.9. Th¸n tõ: BiÓu thÞ sù ®au ®ín, vui mõng, vv. . VD: o!, a!
Trong 9 lo¹i tõ trªn:
- Th¸n tõ chØ dïng trong v¨n häc, nghÖ thuËt, héi tho¹i.
- 5 lo¹i tõ ®Çu tiªn (danh tõ, tÝnh tõ, ®éng tõ, ®¹i tõ, sè tõ) lµ thay ®æi tuú thuéc vµo c©u.
- 4 lo¹i tõ sau (phã tõ, liªn tõ, giíi tõ, th¸n tõ) lµ kh«ng thay ®æi.
2. danh tõ (Nomen substantivum = n)
2.1. §Þnh nghÜa (xem phÇn trªn)
2.2. §Æc ®iÓm cña danh tõ
2.2.1. Mét danh tõ gåm 2 phÇn:
+ PhÇn kh«ng thay ®æi , gäi lµ th©n tõ;
+ PhÇn thay ®æi, gäi lµ ®u«i tõ.
§u«i tõ phô thuéc vµo: gièng, sè, vai trß cña danh tõ trong c©u. Sù thay nµy
®ã cña danh tõ ®îc gäi lµ sù biÕn c¸ch.
VÝ dô: tõ ROSA (=hoa hång), cã 2 phÇn:
Th©n tõ: ROS- : kh«ng thay ®æi.
§u«i tõ: -A (rosa), -AE (rosae), -ARUM (rosarum), -AM (rosam), -AS (rosas),
vv.: thay ®æi.
2.2.2. Gièng cña danh tõ: Mçi danh tõ cã thÓ thuéc mét trong 3 gièng sau:
- Gièng ®ùc (Masculinum), viÕt t¾t lµ m;
- Gièng c¸i (Femininum), viÕt t¾t lµ f;
- Gièng trung (Neutrum), viÕt t¾t lµ n.
C¸ch x¸c ®Þnh gièng cña danh tõ khi tra tõ ®iÓn tiÕng Latin:
(1)- X¸c ®Þnh cã ph¶i danh tõ kh«ng: cã ch÷ in hoa N sau tõ ®ã. 3
(2)- NÕu lµ danh tõ (N), xem tiÕp ch÷ c¸i thø 2 (viÕt thêng): m, f, n
VÝ dô: Hoa hång = ROSA, AE (N, f, I): lµ danh tõ, gièng c¸i.
2.2.3. Sè cña danh tõ: Danh tõ cã thÓ ë 2 sè: Sè Ýt (Singularis, viÕt t¾t lµ Sing.) hay sè nhiÒu
(Pluraris, viÕt t¾t lµ Plur.).
VD: 1 b«ng hoa hång: una rosa
2 b«ng hoa hång: duae rosae
2.2.4. C¸ch cña danh tõ: Mét danh tõ, tuú thuéc vµo vai trß cña nã trong c©u, cã thÓ thuéc
mét trong 6 c¸ch sau:
(1) C¸ch 1 (Nominative=chñ c¸ch): Khi danh tõ lµm chñ ng÷ trong c©u.
VD: Planta est alta = c©y th× cao (c©y ë c¸ch 1).
(2) C¸ch 2 (Genitive = sinh c¸ch): 2 danh tõ ®i víi nhau = “cña”.
VD: Bóp chÌ = Bóp cña c©y chÌ (c©y chÌ ë c¸ch 2).
(3) C¸ch 3 (Dative=d÷ c¸ch): Khi danh tõ lµ bæ ng÷ gi¸n tiÕp.
VD: T«i viÕt th cho «ng ta («ng ta ë c¸ch 3).
(4) C¸ch 4 (Accsative= ®èi c¸ch): Khi danh tõ lµ bæ ng÷ trùc tiÕp.
VD: T«i viÕt th (th ë c¸ch 4).
(5) C¸ch 5 (Ablative = t¹o c¸ch) = Bëi.
VD: §¬n thuèc ®îc viÕt bëi thÇy thuèc (thÇy thuèc ë c¸ch 5).
(6) C¸ch 6 (Vocative = Xøng c¸ch): Dïng ®Ó gäi.
VD: Nam ¬i, ®i bê hå ®i!
VÝ dô: Hoa hång = rosa
+ “T«i h¸i hoa hång”: Hoa hång ë C4, bæ ng÷ trôc tiÕp (h¸i c¸i g×): NÕu chØ h¸i mét
b«ng: ROSA → ROS-AM; nÕu h¸i nhiÒu b«ng: ROSA → ROS-AS.
+ “Mïi th¬m cña hoa hång”: Hoa hång ë C2, (mïi th¬m cña c¸i g×): Lµ cña mét b«ng:
ROSA → ROS-AE; lµ nhiÒu b«ng (mét bã): ROSA → ROS-ARUM.
NhËn xÐt quan träng: Vai trß cña danh tõ trong c©u ®îc x¸c ®Þnh bëi ®u«i tõ, nh
vËy vÞ trÝ cña danh tõ trong c©u kh«ng quan träng l¾m.
2.2.5. KiÓu biÕn c¸ch cña danh tõ
Mçi danh tõ chØ thuéc mét trong 5 kiÓu biÕn c¸ch. §Ó x¸c ®Þnh danh tõ ®ã thuéc kiÓu
biÕn c¸ch nµo, ta dùa vµo ®u«i cña danh tõ ë c¸ch 2, sè Ýt (®îc ghi s½n trong tõ ®iÓn). Vµ x¸c
®Þnh kiÓu biÕn c¸ch dùa vµo b¶ng sau:
B¶ng 4: B¶ng tra kiÓu biÕn c¸ch cña danh tõ
KiÓu biÕn c¸ch I II III IV V
§u«i tõ C2, S.i lµ: AE I IS US EI
Qui íc trong tõ ®iÓn: DT C1 Si, ®u«i tõ C2 Si, (..., KiÓu biÕn c¸ch)
VD: Hoa hång = ROSA, AE (N, f, I)
C1, Si C2, Si KiÓu biÕn c¸ch 1
4
Chó ý:
(1) CÇn ph©n biÖt c¸ch vµ kiÓu biÕn c¸ch cña DT:
- C¸ch: Cã thÓ thay ®æi (tuú thuéc vai trß cña danh tõ ®ã trong c©u);
- KiÓu biÕn c¸ch kh«ng thay ®æi (lµ b¶n chÊt cña danh tõ ®ã).
(2) §Ó tr¸nh nhÇm lÉn, ngêi ta biÓu diÔn:
- C¸ch cña DT b»ng con sè A rËp (1, 2, 3, 4, 5, 6);
- KiÓu BC cña DT b»ng ch÷ sè La m· (I, II, III, IV, V).
4.2. B¶ng biÕn c¸ch cña danh tõ thuéc kiÓu biÕn c¸ch II
4.2.1. B¶ng biÕn c¸ch c¬ b¶n
B¶ng 6: §u«i cña danh tõ thuéc kiÓu biÕn c¸ch II
C¸ch Sè Ýt Sè nhiÒu
M (gièng ®ùc) N (gièng trung) M (gièng ®ùc) N (gièng trung)
1 -us, -er -um -i -a
2 -i -i -orum -orum
3 -o -o -is -is
4 -um -um -os -a
5 -o -o -is -is
C¸ch Sè Ýt Sè nhiÒu
1 Ros –a Ros -ae
2 Ros –ae Ros -arum
3 Ros –ae Ros -is
4 Ros -am Ros -as
5 Ros -a Ros -is
Riªng danh tõ thuéc kiÓu biÕn c¸ch III: CÇn thªm 2 bíc:
(1) Tra tõ ®iÓn ViÖt - Latin
(2) X¸c ®Þnh kiÓu biÕn c¸ch: thuéc KBC III cã ®u«i tõ c¸ch 2, sè Ýt lµ IS.
NÕu danh tõ ®ã thuéc kiÓu biÕn c¸ch III, thªm 2 bíc sau:
(3). §Õm sè ©m tiÕt: nÕu sè ©m tiÕt ë c¸ch 1 sè Ýt vµ c¸ch 2 sè Ýt kh«ng b»ng
nhau: X¸c ®Þnh th©n tõ ë c¸ch 2, sè Ýt.
(4). X¸c ®Þnh gièng cña DT ®ã (v× m,n riªng vµ f riªng) (gièng KBC II);
m, f: cét 1
n : cét 2
(5) X¸c ®Þnh th©n tõ.
(6) LËp b¶ng theo b¶ng biÕn c¸ch mÉu (b¶ng 6).
(7) ViÕt s½n th©n tõ vµo b¶ng ®ã.
(8) §iÒn ®u«i tõ theo b¶ng trªn vµo th©n tõ.
7
9.2. C¸c vÝ dô biÕn c¸ch danh tõ
9.2.1. BiÕn c¸ch danh tõ: Medicus, i, m (thÇy thuèc).
- KiÓu biÕn c¸ch: ®u«i tõ C2, Si =i → KBC II (b¶ng 6).
- Th©n tõ: MEDIC-
C¸ch Sè Ýt Sè nhiÒu
1 MEDIC- us MEDIC- i
2 MEDIC- i MEDIC- orum
3 MEDIC- o MEDIC- is
4 MEDIC- um MEDIC- os
5 MEDIC- o MEDIC- is
C¸ch Sè Ýt Sè nhiÒu
1 PUER PUER-i
2 PUER-i PUER-orum
3 PUER-o PUER-is
4 PUER-um PUER-os
5 PUER-o PUER-is
9.2.3. BiÕn c¸ch danh tõ Aurantium, i, n (qña cam)
- KiÓu biÕn c¸ch: ®u«i tõ C2, Si =i → KBC II (b¶ng 6).
- Th©n tõ: Lo¹i DT cã ®u«i UM →x¸c ®Þnh ë C1, Si: AURANTI-
C¸ch Sè Ýt Sè nhiÒu
1 AURANTI-um AURANTI-a
2 AURANTI-i AURANTI-orum
3 AURANTI-o AURANTI-is
4 AURANTI-um AURANTI-a
5 AURANTI-o AURANTI-is
8
4 Milligramma milligrammat -ia
5 milligrammat -i milligrammat –ibus
9.2.5. BiÕn c¸ch danh tõ Digitaris, is (N, f, III) (c©y D¬ng ®Þa hoµng)
Gîi ý: Thuéc kiÓu biÕn c¸ch III (b¶ng 7), gièng c¸i, sè ©m tiÕt ë c¸ch 1 vµ c¸ch 2 sè Ýt
b»ng nhau. Th©n tõ lµ digitar-
9
bµi 3: tÝnh tõ vµ KiÓu biÕn c¸ch cña tÝnh tõ
giíi thiÖu vÒ ®éng tõ
Môc tiªu häc tËp:
• Ph©n biÖt sù phô thuéc cña tÝnh tõ vµo danh tõ.
• Ph©n biÖt 3 kiÓu biÕn c¸ch cña tÝnh tõ.
• BiÕt c¸ch tra b¶ng vµ biÕn c¸ch tÝnh tõ thuéc kiÓu biÕn c¸ch I vµ II.
• Ph©n biÖt 3 cÊp so s¸nh cña tÝnh tõ.
• BiÕt c¸ch thµnh lËp lèi mÖnh lÖnh cña ®éng tõ.
1 TÝnh tõ
1.1. Kh¸i niÖm t×nh tõ
• Tõ chØ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña danh tõ (sù vËt)
1.2. §Æc ®iÓm cña tÝnh tõ
1.2.1. TÝnh tõ lu«n ®i theo danh tõ (kh«ng bao giê ®øng mét m×nh).
1.2.2. TT ph¶i phï hîp víi DT vÒ: Gièng, Sè, C¸ch. Cã nghÜa lµ danh tõ ®ang ë gièng, sè,
c¸ch nµo th× tÝnh tõ ph¶i ë gièng, sè vµ c¸ch ®ã.
- C¸ch viÕt tÝnh tõ trong tõ ®iÓn: ChØ cho c¸ch 1 (kh¸c danh tõ), bao gåm: tõ ®Çy ®ñ
gièng ®ùc, ®u«i gièng c¸i vµ gièng trung.
VD: Tr¾ng = Albus, a, um
1.2.3 TÝnh tõ chØ cã 3 kiÓu biÕn c¸ch
B¶ng 9: Ba kiÓu biÕn c¸ch cña tÝnh tõ
KiÓu biÕn c¸ch I, II III
§u«i tõ US (ER), A, UM Cßn l¹i
Gièng Theo Danh tõ Theo Danh tõ
Sè Theo Danh tõ Theo Danh tõ
C¸ch Theo Danh tõ Theo Danh tõ
(C¸ch 4)
Gµ trèng = gallus, i, m;
Tr¾ng = albus, a, um; biÕn theo gièng ®ùc (gµ trèng)
→ dÞch lµ: gallum album
VD 3: T«i chÆt ®u«i con gµ trèng tr¾ng
(C4) (C¸ch 2) (=®u«i cña con gµ trèng tr¾ng)
→ dÞch lµ: galli albi
1.4. Ba cÊp so s¸nh cña tÝnh tõ
B¶ng 11: §u«i cña tÝnh tõ ë 3 cÊp so s¸nh
BËc §u«i tõ
1 BËc nguyªn (Nguyªn)
2 BËc h¬n -ior (m,f), -ius (n)
3 BËc nhÊt -issimus (m), -issima (f), -issimum (n)
VÝ dô:
- Tr¾ng: Albus tr¾ng h¬n: Albior (m, f); Albius (n)
- Cao: Altus cao nhÊt: Altissimus (m), Altissima (f), Altissimum (n)
2. §éng tõ
2.1. Kh¸i niÖm ®éng tõ
Lµ tõ chØ hµnh ®éng vµ tr¹ng th¸i cña sù vËt
2.2. §Æc ®iÓm cña ®éng tõ trong tiÕng Latin
Chia ®éng tõ trong tiÕng Latin rÊt phøc t¹p v× c¸c ®éng tõ trong tiÕng Latin cã c¸c ®Æc
®iÓm sau:
(1) ThÓ cña ®éng tõ: Cã 2 thÓ: bÞ ®éng vµ chñ ®éng.
(2) Lèi (hay thøc) cña ®éng tõ: Cã 4 lèi: tù thuËt, gi¶ ®Þnh, mÖnh lÖnh vµ v« ®Þnh.
(3) Th× cña ®éng tõ: Cã 6 th×: hiÖn t¹i, 3 th× qu¸ khø, 2 th× t¬ng lai.
• Sè cña ®éng tõ: Cã 2 sè: sè Ýt vµ sè nhiÒu.
• Ng«i cña ®éng tõ: Cã 3 ng«i: thø nhÊt, thø hai vµ thø ba.
11
• KiÓu chia: Cã 4 kiÓu chia.
B¶ng 12: Bèn kiÓu chia cña ®éng tõ
KiÓu chia §u«i tõ VÝ dô
Ng«i thø nhÊt, th× hiÖn t¹i Lèi v« ®Þnh
1 -o -are Filtro, filtrare (= läc)
2 -eo -ere Misceo, miscere (= trén)
3 -o -ere Coquo, coquere (= nÊu chÝn)
4 -io -ire Bullio, bullire (= ®un s«i)
12
Bµi 4:¸p dông tiÕng latin trong ngµnh dîc
Môc tiªu häc tËp:
• ViÕt vµ dÞch ®îc c¸c nh·n thuèc ®¬n gi¶n b»ng tiÕng Latin, bao gåm (i) nh·n
d¹ng bµo chÕ, (ii) nh·n ho¸ chÊt vµ (iii) nh·n dîc liÖu.
• Gi¶i thÝch ®îc ®¬n thuèc ®¬n gi¶n b»ng tiÕng Latin.
• ViÕt vµ ®äc ®óng tªn c©y thuèc.
• DÞch nghÜa mét sè tõ, tõ viÕt t¾t, tiÒn tè thêng dïng trong ngµnh dîc cã gèc
tiÕng Latin.
I. ViÕt vµ dÞch nh n thuèc
1.1. Nh·n d¹ng bµo chÕ
• VÝ dô vÒ nh·n d¹ng bµo chÕ: “Cån thuèc cµ ®éc dîc”, “Cao ®Æc Ých mÉu”, “Viªn trßn
mãc phin”, vv.
CÊu t¹o cña nh·n thuèc: Gåm 2 phÇn
B¶ng 13: CÊu t¹o cña mét nh·n thuèc
Tªn d¹ng thuèc Tªn chÊt lµm thuèc, c©y CÇn hiÓu nghÜa lµ
(danh tõ 1) lµm thuèc (danh tõ 2)
Cån thuèc cµ ®éc dîc Cån thuèc (C1) cña cµ ®éc dîc (C2)
Viªn trßn mãc phin Viªn trßn (C1) cña mãc phin (C2)
vv. vv. vv.
1.3.2. C¸ch ghi nh·n dîc liÖu: §©y lµ 2 danh tõ ®i theo nhau, do ®ã:
Tªn bé phËn lµm thuèc + tªn c©y lµm thuèc
(C1) (C2)
- VÝ dô: L¸ c©y d¬ng ®Þa hoµng = l¸ (cña) c©y D¬ng ®Þa hoµng
(C1) (C2)
L¸= folium, i (N, n, II)
C©y D¬ng ®Þa hoµng: Digitaris, is (N, f, III)
- ViÕt b»ng tiÕng Latin:
Folium Digitalis = mét l¸ cña 1 c©y D§H.
Folia Digitalis = nhiÒu l¸ cña 1 c©y D§H.
2. viÕt vµ dÞch §¬n thuèc
2.1. CÊu t¹o cña mét ®¬n thuèc
Mét ®¬n thuèc ®Çy ®ñ gåm 8 phÇn sau:
(1) Tªn, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i, dÊu cña c¬ quan y tÕ hay c¬ së ®iÒu trÞ,
(2) Hä tªn, tuæi bÖnh nh©n,
(3) Ngµy th¸ng viÕt ®¬n,
(4) Hä tªn thÇy thuèc,
(5) QuyÕt ®Þnh (cña thÇy thuèc),
(6) ChØ ®Þnh c¸c chÊt (lµm) thuèc (tªn thuèc vµ sè lîng),
(7) C¸ch pha chÕ,
(8) Híng dÉn sö dông.
2.2. C¸ch viÕt ®¬n thuèc
2.1.1. Ph©n tÝch ngh÷ ph¸p mét ®¬n thuèc
14
Sau ®©y chØ xÐt 4 phÇn cuèi cña ®¬n thuèc (tõ 5 ®Õn 8):
VÞ thuèc 1 Sè lîng...
VÞ thuèc 2 Sè lîng...
................ ................
C2 (cña c¸i g×) C4 (bæ ng÷ trôc tiÕp - lÊy bao nhiªu)
C¸ch pha chÕ.
Híng dÉn sö dông.
Nh vËy: + §éng tõ recipere ®îc viÕt ë d¹ng mÖnh lÖnh thøc (=recipe).
+ Tªn vÞ thuèc: ë c¸ch 2
+ Sè lîng: ë c¸ch 4
2.1.2. VÝ dô mét ®¬n thuèc (phÇn 5 vµ 6)
- TiÕng ViÖt
H·y lÊy:
Níc............................... 2 ml
L¸ D¬ng ®Þa hoµng....... 5 gr
- TiÕng Latin:
Recipe:
Aquae .................. 2 millilitras
Folii digitalis ............5 grammata
3.2. Tªn c¸c bËc ph©n lo¹i trªn loµi cña thùc vËt bËc cao
15
Nguyªn t¾c: LÊy tõ tªn cña chi chÝnh, thªm ®u«i:
B¶ng 16: Tªn Latin cña c¸c bËc ph©n lo¹i trªn loµi cña thùc vËt bËc cao
TT BËc ph©n lo¹i chÝnh §u«i tõ VÝ dô
1 Ngµnh (Divisio) -phyta Magnoliophyta
2 Líp (Classis) -opsida Magnoliopsida
3 Bé (Ordo) -ales Magnoliales
4 Hä (Familia) -aceae Magnoliaceae
Chi (Genus) Magnolia
16
4. Mét sè tõ vµ ch÷ viÕt t¾t thêng ®îc dïng trong
ngµnh dîc
4.1 Mét sè tõ thêng ®îc dïng trong dîc liÖu vµ thùc vËt
TT TiÕng Latin TiÕng ViÖt
2. Radix RÔ c©y
3. Rhizoma (rhz.) Th©n rÔ
4. Folium (fol.) L¸ c©y
5. Flos/Floris (fl.) Hoa
6. Fructus (fr.) Qu¶
7. Semen (sem.) H¹t
8. Cortex (cort.) Vá c©y
9. Pericarpium Vá qu¶
10. Herba (herb.) Cá
11. Hortus (ho.) vên
12. Herbiarium (hb.) phßng tiªu b¶n
13. Varietas (var.) thø (bËc ph©n lo¹i)
14. Hortensis varietas thø t¹o ra trong vên
15. Culti. var. thø do trång trät mµ cã
16. Sensu strictu nghÜa hÑp
17. Sensu lato nghÜa réng
18
Tµi liÖu tham kh¶o
1. Vò V¨n Chuyªn (1987), Bµi gi¶ng La Tinh, NBX Y häc, Hµ Néi.
2. Ph¹m §øc An, §Æng Quang Minh, L¬ng Kim Thoa (2000), LÞch sö thÕ giíi cæ ®¹i, NXB
Gi¸o dôc, Hµ Néi.
3. William T. Stearn (1992), Botanical Latin, David & Charles.
19
20