You are on page 1of 39

ELECTR< PERSONAJES

LABRADOR de Micenas. ELEcTRA. ORESTES. PLADES. VIEJO ESCLAVO. SIERVO de Orestes. CLITEMNESTRA. Dosc Ros. CoRo de ! "eres de Micenas. Escena# J nto a $a %rontera de Ar&os' ante $a casa n $a(rador. LABRADOR. ) O* anti& a $$an ra+ de !i tierra , corriente de$ Inaco' de donde n da e$ so(erano A&a!en.n na/e&. *acia Tro,a con !i$ na/es 0ara $e/antar & erra. Mat. a Pra!o' so(erano de I$i.n' destr ,. 1 $a i$ stre ci dad de D2rdano' re&res. a Ar&os , eri&i. en $os e$e/ados te!0$os n !erosos des0o"os de & erreros (2r(aros. A$$ % e a%ort nado' en ca!(io en casa ! ri. a traici.n a !anos de s es0osa C$ite!nestra , de E&is- $o $o' e$ *i"o de Tiestes 3 Con4 e a$ !orir de". e$ anti& o cetro de T2nta$o , E&isto se con/irti. en re, de$ 0as 4 ed2ndose con $a es0osa de a4 5$' con $a *i"a de Tind2reo. A $os *i"os 4 e de". en casa c ando 0arti. na/e&ando *acia Tro,a... ) n /ar.n' Orestes' , na *e!(ra' is E$ecra) a Orestes $o arre(at. a oc $tas e$ /ie"o a,o de s !adre c ando i(a a !orir a !anos de E&isto , se $o entre&. a Estro%io6 0ara 4 e $o criara en e$ 0as de 7r. 2r&os. Otros editores $o escri(en con !a,8sc $a' a n4 e *acen $a sa$/edad de 4 e no se re%iere a $a ci dad' sino a $a re&i.n. C%. SC9IASSI' E ri0ide' E$ettra' Bo$onia' :;<=' 02&. >=. 3 A4 se re0arte $a res0onsa(i$idad de$ cri!en entre C$ite!nestra , E&isto' a n4 e !2s ade$ante ?,. :@6<A se considera C$ite!nestra a s !is!a $a 0rinci0a$ c $0a($e ?co!o s cede en Eso n'B. En 9OMERO a /eces ?Odisea III :;>A es E&isto e$ asesino eCc$ si/a!ente. 9i"o de De s , 0adre de P5$o0e. La estir0e de 5stos reci(en e$ no!(re de Tant2$idas , de Pe$.0idas. Padre de P$ades' casado con na *er!ana de A&a!en.n' 4 5 aco&i. a$ 0e4 eEo Orestes c ando t /o 4 e * ir.

336 TRA7EDIAS de Focea. E$ectra 0er!aneci. en casa de s 0adre 3@ , c ando $e $$e&. $a edad %$oreciente de $a " /ent d' $a 0retendieron $os !2s no($es de $a 95$ade. Pero E&isto' te!iendo no % era a tener con no de $os no(ies n *i"o 4 e /en&ara a A&a!en.n' $a ret /o en casa , no $a entre&. a no/io a$& no. 31 Pero co!o toda/a era !oti/o de !iedo e$ 4 e % era a en&endrar n *i"o oc $ta!ente con a$&8n no($e' decidi. !atar$a' si (ien s !adre' con ser cr e$' $a sa$/. de !anos de E&isto. G es 4 e eCc sas s tena 0ara $a ! erte de s >@ !arido' 0ero te!a inc rrir en odio si !ata(a a s s *i"os. Con estas 0re!isas E&isto ide. $o si& iente# 0ro. !eti. oro a 4 ien !atara a$ *i"o de A&a!en.n' 4 e *a(a sa$ido % &iti/o de$ 0as' , a ! !e entre&. E$ec>1 tra co!o es0osa ?,o so, descendiente de ante0asados de Micenas , en esto' desde $ e&o' no o%reHco !oti/o de re0roc*eI 5ra!os (ri$$antes 0or c na' 0ero 0o(res de dinero , as se 0erdi. n estra no($eHaA con $a idea de 4 e entre&2ndo$a a a$& ien insi&ni%icante !enor 6@ sera s !iedo. En e%ecto' si $a * (iera 0osedo n *o!(re de cate&ora *a(ra des0ertado $a san&re de A&a!en.n' 4 e a*ora d*er!e' , a$&8n da $e *a(ra $$e&ado e$ casti&o a E&isto. Este *o!(re 4 e /eis a4 n nca *a !anci$$ado s $ec*o )Ci0ris es testi&o). Toda/a 0er!anece 61 /ir&en' 0 es !e da /er& enHa des*onrar a $a *i"a de *o!(res no($es ,o 4 e so, indi&no. Por otra 0arte' s %ro 0or e$ desdic*ado Orestes )0ariente !o de 0a$a(ra) si a$&8n da / e$/e a Ar&oS , conte!0$a e$ des&raciado !atri!onio de s *er!ana.

1 So(reno!(re de A%rodita' $a diosa de C*i0re. A /eces e1 si!0$e !etoni!ia 0or Ja!orK. ELECTRA 331 E$ 4 e nrea 4 e so, (o(o< si teniendo a na "o/en so /ir&en en !i casa no $a toco' se0a 4 e $o es 5$ 0or !edir $a !oderaci.n con $a /ara de s !ente 0er/ersa. ?Sa$e E$ectra con n c2ntaro en $a ca(eHa.A ELECTRA. ) O* ne&ra noc*e' nodriHa de $os astros de oro' en 4 e !e diri"o a$ ro' en ( sca de a& a' $e- ss /ando este c2ntaro a0o,ado so(re !i ca(eHa ?no 0or4 e *a,a $$e&ado a ta$ 0 nto de indi&encia' sino 0ara !ostrar a $os dioses $os $tra"es de E&istoAI , s e$to a$ &ran 5ter $a!entos 0or !i 0adre. La in%a!e *i"a de <@ Tind2reo' !i !adre' !e *a arro"ado de casa 0or con&raciarse con s es0oso. A*ora 4 e *a 0arido otros *i"os con E&isto' nos tiene a Orestes , a ! !ar&ina-

dos de s casa. LABRADOR. ) LPor 4 5' desdic*ada' tra"inas 0ara ! , rea$iHas esas tareas )t8 4 e te criaste en e$ $ "o- <1 , no $as de"as c ando te $o di&oM ELECTRA. ) Te ten&o 0or a!i&o se!e"ante a $os dioses' 0 es no te !e *as inso$entado en !i des&racia. 7ran s erte es 0ara e$ *o!(re encontrar en $a desdic*a n a$i/io co!o ,o ten&o en ti. Pero 0recisa!ente =@ de(o co!0artir conti&o /o$ ntaria!ente $as tareas' a$i&erando t tra(a"o en $a !edida de !is % erHas 0ara 4 e $o so0ortes !e"or. Ga tienes (astante con t s $a(ores de$ ca!0oI e$ de $a casa de(o dis0oner- =1 $o ,o. A n tra(a"ador 4 e / e$/e de$ ca!0o $e res $ta a&rada($e encontrar dentro todo (ien dis0 esto. LABRADOR. ) Si as te $o 0arece' !arc*a. En rea$idad $a % ente no est2 $e"os de esta casa. Go a$ a!anecer $$e/ar5 $os ( e,es a$ ca!0o 0ara se!(rar $os s rcos. N e nin&8n &and $' 0or !2s 4 e ten&a sie!0re a $os O@ < Frase s<$o inte$i&i($e si se tiene en c enta 4 e !oros si&ni%ica J(o(a$ic.nB' 0ero ta!(i5n J$asci/oB' etc. ?en o0osici.n a s<0*r>nA.

33< TRA7EDIAS dioses en s (oca' 0odr2 re nir e$ s stento sin es% erHo. ?Sa$en a!(os 0or $a derec*a. Entran P$ades , Orestes 0or $a iH4 ierda.A ORESTES. ) Pi$ades' sa(es 4 e te considero' 0or enci!a de $os de!2s *o!(res' !i a!i&o , * 5s0ed !2s %ie$. S.$o t8 *onra(as a este Orestes entre t s O1 a!i&os' in%ort nado co!o so, 0or e$ terri($e trato 4 e *e reci(ido de E&isto. P$ % e 4 ien !at. a !i 0adre.. 5$ , !i % nesta !adre 0or !andato de$ or2c $o de n dios. Aca(o de $$e&ar' sin 4 e nadie $o se0a' a$ !(ra$ de Ar&os 0ara co(rar s cri!en a $os asesinos de !i 0adre. ;@ La 0asada noc*e !e acer4 5 a $a t !(a de !i 0adre' o%rec !is $2&ri!as , 0arte de !i 0e$o e in!o$5 so(re e$ a$tar $a san&re de na o/e"a' 0asando inad/ertido a $os tiranos 4 e do!inan esta tierra. No /o, a 0oner !i 0ie dentro de $os ! ros Q' !e ;1 *e detenido en $a %rontera de$ 0as " ntando dos deseos# 0oder diri&ir !is 0asos a otra tierra si !e reconoce a$& no de $os /i&i$antes' , ( scar a !i *er!ana ?dicen

tao 4 e /i/e casada , 4 e ,a no 0er!anece /ir&enA. Mi intenci.n es re nir!e con e$$a , *acer$a c.!0$ice de !i cri!en 0ara enterar!e' a$ !enos' de $o 4 e s cede dentro de $os ! ros. A*ora 0 es' ,a 4 e $a a rora $e/anta s ($anco rostro' 0ondre!os n estra * e$$a % era de este sendero. A0arecer2 a n estra /ista n $a(rador o na os esc$a/a a $a 4 e 0odre!os 0re& ntar si !i *er!ana /i/e 0or estos contornos. ?V e$/e a entrar E$ectra 0or $a derec*a.A Bien' P$ades' a* /eo a na sier/a 4 e $$e/a en sR ca(eHa ra0ada e$ 0eso de n c2ntaro. Sent5!onos' Q Tanto a4 co!o en $a ana&n.risis ?c%. //. 13@ , si&s.B. E r0ides 0arece recti%icar e inc$ so criticar a s s 0redecesores ( scando n !a,or rea$is!o , /erosi!i$it d. En Es4 i$o G S.%oc$es $a acci.n se desarro$$a en 0$eno coraH.n dQ Ar&os. ELECTRA 33= 0re& nte!os a esa ! "er 0or si nos o%rece a$& na eC- i io 0$icaci.n de $as cosas 0or $as 4 e *e!os /enido a esta tierra. Estro%a :.K ELECTRA. ) Ace$era )Ses *oraT) e$ rit!o de t 0ie' So*T' ca!ina' ca!ina $$orando. SA, de !' a, de !T 9i"a so, de A&a!en.n , !e 0ari. C$ite!nestra' $a tis odiosa *i"a de Tnd2reo' , !e $$a!an Jdesdic*ada E$ectraK $os ci dadanos. SA*' 4 5 *orri($es tra(a"os' :3@ 4 5 /ida tan odiosaT Padre' t8 ,aces en e$ 9ades in!o$ado 0or t es0osa , 0or E&isto' o* A&a!en.n. Mesoda astr.%ica. Va!os' $e/anta e$ !is!o $a!ento de sie!0re' s s- :31 cita e$ 0$acer de$ a( ndante $$anto. Antistro%a :.a Ace$era )Ses *oraT) e$ rit!o de t 0ie. SO*T' ca!ina' ca!ina $$orando. SA, de !i' a, de !T LPor 4 5 :>@ ci dad' 0or 4 5 !oradas' desdic*ado *er!ano' andas tra"inando , de"as en $a casa 0aterna a t 0o(re *er!ana entre $os !2s terri($es s %ri!ientosM Ven a :>1 $i(rar!e a !' $a desdic*ada' de estas %ati&as )So* De s' De sT) , a /en&ar $a san&re de t 0adre' $a !2s a(orreci($e. Estro%a 3.J To!aO este c2ntaro de !i ca(eHa' de0osta$o 0ara :6.@ 4 e a !i 0adre noct rnos &e!idos a$ a!anecer ,o &rite' n a$arido' n canto de 9ades' 0adre' de 9ades. Te dedico soterraEos $a!entos a $os 4 e sin cesar :61 de da !e entre&o cortando ! 4 erida 0ie$ con $as O Se&8n SC9ADEUALDT ?Mono$o& nd Se$(st&es0rac*' Ber$in' :;3<' 02&. 3:1A' este i!0erati/o se re%iere a na esc$a/a 4 e entra detr2sI $os de!2s se re%ieren a e$$a !is!a.

33O TRA7EDIAS Eas , 0oniendo )0or ca sa de t ! erte) $as !anos so(re !i ra0ada ca(eHa. Mesoda astr.%ica. :1@ SA,' a,' des &arra t rostroT Co!o e$ cisne 4 e " !(roso " nto a $a corriente de$ ro $$a!a a s 4 erido ss 0adre' 0erdido de ! erte entre $os traidores cercos de na red' as' 0adre' te $$oro a ti' a$ in%e$iH. Antistro%a 3.Q G 0or /eH 0ostrera a& a derra!o so(re t c er0o en e$ triste $ec*o de t ! erte. SA, de !' a, de !iT :<@ SN 5 a!ar&o' 0adre' e$ tra(a"o de$ *ac*a 4 e te se&.' 4 5 a!ar&a $a e!(oscada c ando /o$/as de Tro,aT No con diade!as te aco&i. t ! "er ni con coronas. :<1 Con $a es0ada de E&isto de do($e %i$o te asesto n triste &o$0e !orta$ , ca(r2 n es0oso a traici.n. ?Entra e$ Coro %or!ado 0or ! c*ac*as ar&i/as.A Estro%a >a CoRo. ) 9i"a de A&a!en.n' E$ectra' !e *e acer:=@ cado a t !orada de$ ca!0o. Vino n *o!(re de Micenas' /ino n !ontero (e(edor de $ec*e , !e an nci. 4 e $os ar&i/os *an 0roc$a!ado %iesta de tres das; , todas $as donce$$as se a0restan a /enir *asta e$ te!0$o de 9era. :=1 ELECTRA. ) Mi coraH.n no / e$a *acia $os adornos de %iesta' a!i&as' ni *acia co$$ares de oro )Sdesdic*a:O@ daT) ni /o, a %or!ar coro con $as !oHas ar&i/as ni a !arcar crc $os con &o$0es de !i 0ie. Entre $2&ri!as 0aso $a noc*e' , de $$orar !e oc 0o )Sdesdic*adaT) :O1 de da. Mira !i 0e$o s cio. G $os "irones 5stos de !i 0e0$o !ira si son di&nos de na 0rincesa' *i"a de ; Las 9ereas o 9ecato!(eas 4 e se ce$e(ra(an en e$ c5$e(re te!0$o de 9era en Ar&os ?c%. 9Ea.ooro' : >:A. ELEcTRA 33; A&ainen.n' , de $a Tro,a 4 e no o$/ida 4 e n da % e a(atida 0or !i 0adre. Antistro%a >a CORO. ) 7rande es $a diosa. Anda' /a!os' to!a de :;@

! 0restada na t8nica $$ena de (roc*es , adornos de oro 0ara a$e&rar $a %iesta. LCrees 4 e con $2&ri!as' sin *onrar a $os dioses' 0odr2s /encer a t s ene!i&osM No :;1 es con $a!entos' sino con s80$icas /enerando a $os dioses co!o tendr2s sosie&o' *i"a. ELEcTRA. ) Nin& no de $os dioses se oc 0a de $a /oH de esta !a$*adada ni de $a ,a /ie"a ! erte de !i 3@@ 0adre. SA, de !i ! ertoT SA, de !i /i/o errante' 4 e *a(ita en c a$4 ier tierra' n 0o(re desterrado en e$ 3@1 *o&ar de n tete I%$' 5$' 4 e naci. de i$ stre 0adreT Go !is!a *a(ito en casa de n (racero con coraH.n a"ado eC0 $sada de $a casa !aterna en $as c2rca/as de$ 3:@ !onte. G !i !adre /i/e con otro a!ance(ada en $ec*o de san&re. CORIFEO. ) De $os ! c*os !a$es de 7recia , de t casa es c $0a($e 9e$ena' $a *er!ana de t !adre. <E$ectra desc (re a P$ades , Orestes.A ELEcTRA. ) A, de !' ! "eres' a(andono !i canto 3:1 %8ne(re. 9an de"ado s escondri"o nos *o!(res eCtraEos 4 e se a0osta(an " nto a $a casa. 9 ,e t8 0or e$ ca!ino' 4 e ,o tratar5 de re% &iar!e en casa $i(r2ndo!e de esos !a$*ec*ores. ?Orestes se inter0one , trata de asir$a de $a !ano.A ORESTES. ) Es0era' a!i&a. No te!as !i !ano. 33@ ELECTRA. ) O* Fe(o A0o$o' 0ostrada te s 0$ico 4 e no !e de"es !orir. ORESTES. ) Antes 4 e a ti !atara a otros 4 e !e son !2s odiosos. :@ O(rero a s e$do' a n4 e $i(re. For!a e$ 8$ti!o estrato in!ediata!ente antes de$ esc$a/o' en $a esca$a socia$ *o!5rica.

3>@

TRA7EDIAS

ELECTRA. ) M2rc*ate' no to4 es $o 4 e no te es $cito tocar. ORESTES. ) Nadie *a, a 4 ien 0odra tocar con !2s raH.n. 331 ELECTRA. ) LEntonces 0or 4 5 te oc $tas " nto a !i casa ar!ado de es0adaM ORESTES. ) Detente' esc8c*a!e , de"ar2s 0ronto de *a($ar en /ano. ELECTRA. ) Me deten&o' so, toda t ,a' 0 es eres !2s % erte. ORESTES. ) 9e /enido a traerte n !ensa"e de t *er!ano.

ELECTRA. ) SO* !i !2s caro a!i&oT LVi/e 5$ o est2 ! ertoM 3>@ ORESTES. ) Vi/e )4 iero co! nicarte 0ri!ero $as ( enas noticias). ELECTRA. ) S N e seas %e$iH en 0re!io a t s a&rada($es 0a$a(rasT ORESTES. ) Este t deseo $o 0on&o en co!8n 0ara a!(os. ELECTRA. ) L En 4 5 0arte de $a tierra tiene 0aciente eCi$io e$ desdic*adoM ORESTES. ) Se con%or!a acatando $as $e,es de ! c*os 0aises. 3>1 ELECTRA. ) LNo anda %a$to de$ s stento diarioM ORESTES. ) Lo tiene' 0ero S4 5 d5(i$ /i/e n *o!(re 4 e anda * ,endoT ELECTRA. ) LN 5 0a$a(ras !e traes de 0arte s ,aM ORESTES. ) N iere sa(er si /i/es' d.nde /i/es , en 4 5 condiciones ELEIDTRA. ) Ga /es' 0ara e!0eHar' 4 e !i c er0o est2 a"ado.. Q-Qo ORESTES. ) S' cons !ido 0or $a 0ena *asta *acer!e $$orar. ELECTRA 3>: ELECTRA. ) .. , 4 e !i ca(eHa , 0e$o est2n ra0ados a $a !anera escita V. ORESTES. ) SSe& ro 4 e te d e$en t *er!ano , e$ 0adre 4 e 0erdisteT ELECTRA. ) SA, de !T LN 5 0 ede ser!e !2s 4 erido 4 e e$$osM ORESTES. ) SA,' a,T LG 4 5 crees 4 e eres t8 0ara t *er!anoM ELECTRA. ) A!i&o a sente' no 0resente' es 5$ 0ara 361 !. ORESTES. ) LPor 4 5 /i/es a4 ' $e"os de $a ci dadM ELECTRA. ) 9e sido entre&ada' %orastero' en !orta$ :3 !atri!onio. ORESTES. ) ?LanHa n &e!ido.A 7i!o 0or t *er!ano. - - LA 4 i5n de $os !iceneosM ELECTRA. ) No a 4 ien !i 0adre es0era(a n da entre&ar!e. ORESTES. ) Di!e$o' 0ara 4 e !e entere , se $o co- 31@ ! ni4 e a t *er!ano. ELECTRA. ) Vi/o a0artada en esta s casa. ORESTES. ) Rn ca/ador o n /a4 ero sera di&no *a(itante de esta casa. ELECTRA. ) Es *o!(re 0o(re' 0ero no($e , res0et oso con!i&o. ORESTES. ) LN 5 c$ase de res0eto te tiene t es0osoM ELECTRA. ) N nca se *a atre/ido a tocar !i ca!a. 311 ORESTES. ) L Tiene a$&8n escr80 $o WQ 0or $os dioses' o es 4 e te des0reciaM II EsX,t*s!Qno%$' /er(o %or!ado en (ase a $a cost !(re escita de ra0ar $a ca(eHa a$ ene!i&o ca0t rado ?c%. 9ERdoOTO' I/ <6A.

:3 E$ !atri!onio con n o(rero $a *ace sentirse desc$asada ,' 0or tanto' ! erta. Esta !is!a idea $a re0ite en e$ a&.n con C$ite!nestra ?c%. V/. :@;3 , si&s.A. :> 7r. *2&ne !a. Podra 4 iH2 trad cirse 0or <senti!iento de castidad+' n nca </oto de castidadK' co!o *ace Sc9IAs1I' 02&ina =<.

3>3

TRA7EDIAS

ELECTRA. ) No 4 era $tra"ar a !is 0adres. ORESTES. ) LC.!o es 4 e no se a0ro/ec*. de ta" !atri!onio teni5ndo$o en s s !anosM ELECTRA. ) No tiene 0or seEor a 4 ien !e entre&.' %orastero. 3<@ ORESTES. ) Co!0rendo. Te!e rendir c entas n ci"a a Orestes. ELECTRA. ) Por te!or a esto , 0or4 e ade!2s es *o!(re c erdo de si. ORESTES. ) SA*' no($e es e$ *o!(re de 4 e *a($as , *a, 4 e reco!0ensar$eT ELEcTRA. ) Desde $ e&o' si es 4 e e$ 4 e a*ora est2 a sente re&resa a$&8n da a casa. ORESTES. ) L G $a !adre 4 e te 0ari. *a so0ortado este t !atri!onioM 3<1 ELECTRA. ) Forastero' $as ! "eres a!an a s s *o!(res' no a s s *i"os. ORESTES. ) L Por 4 5 raH.n te *a in%erido E&isto este $tra"eM ELECTRA. ) Me entre&. a n *o!(re d5(i$' 0 es 4 era 4 e !is *i"os no t /ieran % erHa. ORESTES. ) LSin d da 0ara 4 e no 0arieras *i"os 4 e se /en&aranM ELECTRA. ) Eso desea(a. SRn da $e a" star5 ,o c entas 0or e$$oT 3=@ ORESTES. ) L Sa(e e$ !arido de t !adre 4 e 0er!aneces /ir&enM ELECTRA. ) No $o sa(e. N estro si$encio $e 0ri/a de e$$o. ORESTES. ) Bien. LSon 5stas a!i&as 0ara 4 e esc c*en n estras 0a$a(rasM ELECTRA. ) S' , 0ara oc $tar (ien t s 0a$a(ras , $as !as. ORESTES. ) En /ista de esto' L4 5 0 ede *acer Orestes si / e$/e a Ar&osM ELECTRA 3>> ELECTRA. ) LG t8 !e $o 0re& ntasM SN 5 ,er& en- 3=1

HaT LNo es ,a !o!ento de act arM ORESTES. ) S 0oniendo 4 e / e$/a' Lc.!o 0odra !atar a $os asesinos de s 0adreM ELECTRA. ) Con arrestos' co!o $os 4 e s s ene!i&os t /ieron con s 0adre. ORESTES. ) G t8' Lte atre/eras a !atar a t !adre con 5$M ELECTRA. ) S' con $a !is!a se& r con 4 e !i 0adre ! ri.. ORESTES. ) LLe di&o esto , 4 e es %ir!e 0or t 3O@ 0arteM ELECTRA. ) SO"a$2 0 diera ,o !orir $ e&o de derra!ar $a san&re de !i !adreT ORESTES. ) SO*' o"a$2 est /iera Orestes a4 cerca 0ara or$oT Q ELECTRA. ) Pero' %orastero' si $e /iera no $o reconoceda. - OREsTES. ) No es de eCtraEar' si os se0arasteis c ando $os dos erais niEos. ELECTRA. ) S.$o no de $os 4 e !e son %ie$es $o 3O1 reconocer$a. ORESTES. ) LN iH2 e$ *o!(re 4 e' dicen' $o sa$/. de $a ! erteM ELECTRA. ) S' n anciano 4 e ed c. anti& a!ente a !i 0adre. ORESTES. ) LT di% nto 0adre *a reci(ido se0 $t raM ELECTRA. ) La reci(i. co!o $a reci(i.' arro"ado % era de$ 0a$acio. ORESTES. ) SA, de !T LN 5 dicesM. - - E$ reci(ir noticias de !a$es' inc$ so a"enos' 0rod ce do$or a $os 3;@ !orta$es. 9a($a 0ara 4 e trans!ita con conoci!iento :6 Irona tr2&ica. Los es0ectadores est2n /iendo a Orestes en 0ersona.

3>6 TRA7EDIAS a t *er!ano esas 0a$a(ras tristes' 0ero 4 e necesita or. De nin& na !anera se asienta $a 0iedad en e$ 3;1 i&norante' sino en e$ *o!(re 4 e conoce' a n4 e ta!0oco $a sa(id ra eCcesi/a de $os sa(ios s e$e 4 edar sin casti&o. CoRIFEO. ) Ta!(i5n ,o ten&o en !i coraH.n n deseo se!e"ante a$ s ,o. Co!o /i/o $e"os de $a ci dad' no conoHco $os *orrores 4 e s ceden dentro , a*ora *e dado ta!(i5n ,o en 4 erer conocer$os.

>@@ ELEcTRA. ) 9a($ar5 si es 0reciso ), *e de *acer$o ante n a!i&o- de$ 0esado destino !o , de !i 0adre. P es !e *as !o/ido a *a($ar' %orastero' te r e&o trans!itas a Orestes !i des&racia , $a de a4 5$# 0ri>@1 !ero en 4 5 ro0a ando 0or e$ ca!0o' 4 5 car&a ten&o de s ciedad , en 4 5 casa /i/o ),o 4 e 0rocedo de n 0a$acio rea$)I 4 e con !i 0ro0io es% erHo %a(rico !is /estidos en e$ te$ar' si no 4 iero $$e/ar desn do e$ c er0o , 0ri/ado de ro0aI 4 e /o, 0or a& a a$ ro >:@ , 4 e no 0artici0o en %iestas' sacri%icios ni coros. Re* ,o 0or /er& enHa a $as ! "eres' 0 es so, /ir&en' , *e ren nciando a C2stor' a 4 ien 0or ser 0ariente !e 0ro!etieron antes de 4 e 5$ ascendiera " nto a $os dioses :1 >:1 En ca!(io !i !adre se sienta en e$ trono entre des0o"os %ri&ios , a s /era se a0ostan $as esc$a/as asi2ticas 4 e con4 ist. !i 0adre' !ientras entrete"en !antos de$ Ida con $anHaderas de oro. Entre tanto' $a san&re de !i 0adre )Stoda/aT) se corro!0e , enne&rece' !ientras e$ 4 e $o !at. anda >3@ 0ase2ndose s (ido a$ !is!o carro de !i 0adre , se 0a/onea $$e/ando entre s s !anos cri!ina$es e$ cetro con 4 e a4 5$ cond ca a $os &rie&os. :1 9ec*o desconocido % era de este 0asa"e. C2stor era to de E$ectra. ELECTRA 3>1 La t !(a de A&a!en.n a8n no *a reci(ido' 0ara s des*onra' $i(aciones ni ra!os de arra,2n , s a$tar >31 est2 /acio de orna!entos. E!0a0ado en /ino' e$ es0oso de !i !adre' Je$ i$ stre+ co!o a*ora $o $$a!an' 0isotea $a t !(a , a0edrea e$ !on !ento ro4 eEo de !i 0adre. G toda/a se atre/e a 0ro%erir este ins $to contra nosotros# JLD.nde est2 t *i"o OrestesM LNo >>@ est2 a4 0resente 0ara 0rote&er de(ida!ente t se0 $t raM+ Estos $tra"es reci(e Orestes 0or estar a sente. Con4 e' %orastero' te r e&o co! ni4 es estas 0a$a(ras# J! c*os desean s / e$ta , ,o so, s int5r0rete ),o , !is !anos' $en& a , s %rido coraH.n' !i ca(eHa ra0ada)' , e$ 0adre 4 e en&endr. a$ a - >>1 senteK :< Es n (a$d.n 4 e s 0adre *a,a destr ido a $os Fri&ios , 4 e 5$ no sea ca0aH de !atar a n so$o *o!(re' "o/en co!o es , nacido de !e"or 0adre. ?Entra e$ $a(rador.A CORIFEO. ) Bien' esto, /iendo a 5ste )a t es0oso di&o) 4 e se diri&e a casa ter!inado s tra(a"o. >6@ LABRADOR. ) ?Se diri&e a E$ectra.A SVa,a+ LN 5 %orasteros son 5stos 4 e /eo a !i 0 ertaM LPor 4 5 raH.n *an /enido a !i casa de$ ca!0oM LMe necesitan a !M En c a$4 ier caso' es %eo 0ara na ! "er casada estar en co!0aEa de *o!(res !oHos. ELECTRA. ) N erido' no !e /en&as con s s0icaciasI >61 /as a conocer $a /erdad. Estos %orasteros *an /enido a

co! nicar!e n !ensa"e de Orestes. Va!os' %orasteros' 0erdonad$e s s 0a$a(ras. LABRADOR. ) LN 5 dicenM LEs ,a n *o!(re , /i/eM ELECTRA. ) Vi/e' se&8n c entan' , $o 4 e dicen es aso de con%ianHa 0ara !i. :< C%. nota :6.

3>< TRA7EDIAS LABRADOR. ) LTa!(i5n 0iensa en $a des&racia de t 0adre , t ,aM ELEcTRA. ) Eso es0ero' !as n *o!(re 4 e * ,e es d5(i$. LABRADOR. ) LN 5 !ensa"e /ienen a co! nicarte de OrestesM ELECTRA. ) Los *a en/iado 0ara 4 e o(ser/en !is !a$es. >11 LABRADOR. ) Entonces nos ,a $os /en , $os otros se& ro 4 e se $os *as contado t8. ELECTRA. ) No $es %a$ta 0or conocer nin& no de e$$os. LABRADOR. ) LNo de(era!os' entonces' *a(er a(ierto *ace tie!0o n estra 0 erta 0ara e$$osM Entrad en casa' a ca!(io de / estras ( enas noticias reci(ir5is $os dones de *os0ita$idad 4 e !i *o&ar 0 eda tener dentro. ><@ Sier/os' $$e/ad adentro s e4 i0a"e. G /osotros' 4 e sois a!i&os , /ens de 0arte de n a!i&o' nada re0$i4 5isI 4 e si so, 0o(re de naci!iento' os /o, a de!ostrar 4 e !i nat ra$' a$ !enos' no carece de no($eHa. ORESTES. ) SPor $os diosesT LEs 5ste e$ *o!(re 4 e ><1 coo0era 0ara oc $tar t !atri!onio 0or no a%rentar a OrestesM ELECTRA. ) P$ es 4 ien tiene e$ no!(re de es0oso de $a 0o(re E$ectra. ORESTES. ) SA*T En $o tocante a no($eHa nin& na seEa$ es ine4 /oca. G es 4 e $a nat ra$eHa * !ana est2 en con% si.n. >=@ 9e /isto a *i"os de 0adre no($e 4 e nada son , a *i"os de /i$$a!%s 4 e son *o!(res eCce$entesI *e /isto $a !iseria en e$ coraH.n de n rico , n a$!a &rande en e$ c er0o de n 0o(re. LC.!o' entonces' se 0 ede " H&ar distin& iendo recta!ente entre na , otra cosaM LAcaso 0or $a ri4 eHaM Ma$ " eH 0ara ser/irse de 5$.

ELECTRA 3>= LEntonces 0or $a 0o(reHaM Pero es 4 e $a 0o(reHa co!- >=1 0orta na tara , enseEa a n *o!(re a ser !a$o 0or c $0a de $a necesidad. LTo!ar5 en consideraci.n acaso $as ar!asM Nadie 0 ede testi%icar 4 i5n es /a$iente si est2 concentrado en $a $ c*a := Lo !e"or es de"ar estas cosas a(andonadas a$ aHar. 9e a4 n *o!(re 4 e se *a re/e$ado eCce$ente sin >O@ ser &rande en Ar&os ni or& $$oso de $a re0 taci.n de s %a!i$ia. Rn *o!(re 4 e 0ertenece a $a !a,ora. LNo /ais a entrar en raH.n $os 4 e and2is 0or a* $$enos de 0re" icios * erosM LNo /ais a " H&ar a n *o!- >O1 (re no($e 0or e$ trato , 0or s %or!a de serM 9o!(res co!o 5ste &o(iernan (ien $os Estados , s s casasI en ca!(io esos c er0os /acos de " icio son adornos de$ 2&ora. Ta!0oco es cierto 4 e n (raHo % erte a& ante $a $anHa !e"or 4 e no d5(i$. La entereHa reside en $a >;@ nat ra$eHa , en e$ /a$or WQ. Pero ace0te!os a$o"arnos en s casa' 4 e $o !erece e$ a4 0resente , e$ *i"o de A&a!en.n a sente 0or c ,a ca sa *e!os /enido. Esc$a/os' *e!os de diri&irnos a$ interior de $a casa' 4 e 0ara ! ten&o 4 e n 0o(re est2 !2s dis0 esto a *os0edar 4 e n >;1 rico. Ace0to' 0 es' e$ a$o"a!iento en casa de este *o!(re' si (ien 0re%erira 4 e t *er!ano !e cond "era a s 0r.s0era !orada co!o *o!(re a%ort nado. Pero 0 ede 4 e re&rese' 0 es $os or2c $os de LoCias son 6@@ %ir!esI en ca!(io $a adi/inaci.n de $os *o!(res.. S4 e se /a,a a$ c ernoT ?Entran Orestes , P$ades en $a casa.A

:= Esta !is!a idea en S 0:icantesQ VV. O6; , si&s. :O UILAMOUITH considera sos0ec*osos $os V/. >=>->=; , >O<>;@I 0iensa 4 e 0ertenecen a otra o(ra , *an sido incor0orados a4 sec ndaria!ente. Sin e!(ar&o' este ti0o de &enera$iHaciones son $o s %iciente %a!i$iares co!o 0ara no eCtraEar.

3>O TRA7EDIAS CORIFEO. ) A*ora !2s 4 e antes' E$ectra' tene!os e$ coraH.n ca$deado 0or $a a$e&ra. N iH2 $a s erte se 4 ede 0ara (ien' a n4 e a/ance con di%ic $tad. 6@1 ELEcTRA. ) SPo(re *o!(reT LPor 4 5 *as reci(ido

a estos %orasteros' s 0eriores a ti' conociendo $a 0o(reHa de t casaM LABRADOR. ) LPor 4 5 noM Si son no($es' co!o $o 0arecen' Lno se contentar2n $o !is!o con $a escaseH 4 e con $a a( ndanciaM ELECTRA. ) A*ora 4 e *as co!etido n tro0ieHo estando' co!o est2s' en $a escaseH' !arc*a " nto a$ /ie"o , 4 erido a,o de !i 0adre 4 e' eC0 $sado de $a ci ) dad' anda 0astoreando e$ &anado cerca de$ ro T2nao 6:@ 4 e traHa $a %rontera entre Ar&os , $a tierra es0artana. Ord5na$e 4 e /en&a , 0re0are a$&o 0ara a&asa"ar 6:1 a estos %orasteros 4 e aca(an de $$e&ar!e. SC.!o /a a a$e&rarse , a dar &racias a $os dioses c ando oi&a 4 e /i/e e$ niEo a 4 ien 5$ sa$/. n daT De $o 4 e 0ertenece a $a casa de !i 0adre nada to!ar5 de !anos de !i !adre. SA!ar&o nos res $tara e$ an ncio si $a desdic*ada se entera ,a de 4 e Orestes /i/eT 63@ LABRADOR. ) Bien' si te 0arece' $$e/ar5 estas t s 0a$a(ras a$ anciano. Entra en casa en se& ida , dis0.n todo dentroI 4 e na ! "er' si 4 iere' 0 ede encontrar cosas 4 e aEadir a n (an4 ete. Toda/a 4 edan 631 en casa a$i!entos co!o 0ara saciar a 5stos de co!ida d rante todo n da. ?Entra E$ectra en casa.A C ando en ocasiones co!o 5sta %racaso en !is intenciones Q' o(ser/o 4 e $a ri4 eHa tiene &ran i!0ortanciaI 0 ede o(se4 iar a $os * 5s0edes , sa$/ar con rec rsos n c er0o 4 e *a cado en%er!o. En ca!(io' 6>@ en $o tocante a$ a$i!ento diario' de 0oco /a$e# todo :; E$ ,. 63< es 0ro(a($e!ente corr 0to' a n4 e !antene!os e$ teCto 4 e ,a $e,. as ESTOBEO ?c%. ;:-YA. Otros ?c%. Sc9IASSS' 02&. :@@A trad cen Jcontra !i /o$ ntadJ. ELECTRA 3>; *o!(re 4 e se sacia )sea rico o 0o(re) se $$e/a $o !is!o. ?Sa$e 0or $a derec*a.A CoRo. Estro%a :.a Na/es i$ stres 4 e n da arri(asteis a Tro,Q con inconta($es re!os esco$tando $a danHa de $as Neretdas c ando sa$ta(a e$ de$%n a!ante de $a %$a ta ante Was 61 0roas de osc ros es0o$ones retorci5ndose' aco!0aEando a$ *i"o de Tetis' $i&ero en e$ sa$to de s s 0Ms' a A4 i$es' " nto con A&a!en.n *asta $as ri(eras de$ 66@ Si!oeis en Tro,a. Antistro%a LJ Las Nereidas de"aron $as a$t ras de E (ea , $$e/aron e$ esc do' ar!ad ra de oro' tra(a"o de $os , n4 es de 9e%esto Q , 0or e$ Pe$i.n , 0or $os *ondos /a$$es de 661 $a Sa&rada Osa' ataia,a de $as Nin%as' ( sca(an a$ ! c*ac*o donde n "inete3+ $o cri. co!o 0adre 0ara $ H de $a 7recia' e$ *i"o de $a !arina Tetis' 0ie /e$oH 61@ 0ara (ien de $os Atridas.

Estro%a 3.a A a$& ien 4 e de I$i.n /ena' en e$ 0 erto de NaHi0$io oi decir' So* *i"o de TetisT' 4 e en e$ or(e de t 611 i$ stre esc do *a, estas %i& ras' terror 0ara $os %ri&ios# 4 e en $a (ase de$ esc do' en s (orde' Perseo' Litera$!ente J$$e/aron de $os , n4 es de 9e%esto $as %ati&as de$ esc do ?consistentes enA' na ar!ad ra de oroZ. Se&8n $a /ersi.n *o!5rica' A4 i$es *ered5 s s c5$e(res ar!as de Pe$eo' a 4 ien se $as dieron $os dioses co!o re&a$o de (oda. A4 son $as Nereidas 4 ienes $e $$e/an este re&a$o 4 e Tetis o(tiene de 9e%esto. 3: Pro(a($e!ente re%erido a N ir.n' 0rece0tor de A4 i$es' co!o 0iensa DENNISTON' E r0ides# E$ectra' OC%ord' :;>O ?en c ,o caso *a, 4 e entender 0atLr co!o 0redicati/oA. Sc*iassi cree 4 e 0ater *i00.as ?Js 0adre e$ "ineteKA se re%iere a Pe$eo' ad ciendo e$ ad"eti/o *i00i$5ta 4 e $e a0$ica 9OMERO.

36@ TRA7EDIAS e$ se&ador de c e$$os' sostiene $a ca(eHa de 7or&ona 6<@ con sanda$ias a$adas Q so(re e$ !ar , con 5$ est2 9er!es' 0re&onero de De s' e$ *i"o !ontaraH de Ma,a. Antistro%a 3.Q 6<1 , en !edio de$ esc do (ri$$a(a radiante e$ carro redondo de$ so$ con ,e& as a$adas , $os coros ce$estes de astros' $as P$5,ades' $as 9ades 4 e ante $os o"os 6=@ de 95ctor rota(an. So(re e$ casco de oro tra(a"ado $a Es%in&e $$e/ando entre s s Eas n tro%eo &anado 0or s s cantos. En $a coraHa 4 e rodea s s %$ancos na $eona 4 e res0ira % e&o a0res ra $a !arc*a con s s 6=1 Har0as c ando /e a$ 0otro de Pirene Q. E0odo. En $a *o!icida $anHa sa$tan c atro ca(a$$os , e$ 0o$/o / e$a 0or s s $o!os. S9i"a de Tind2reo 36' de !a$os 6O@ 0ensa!ientos' t s a!ores !ataron a$ re, de & erreros tan es%orHados en $a $ c*aT Por tanto' a$&8n da $os *i"os de Rrano te dar2n $a ! erte. S' toda/a *e de 6O1 /er' toda/a' $a san&re correr 0or e$ *ierro de t &ar&anta enro"ecida. ?Entra 0or $a derec*a e$ /ie"o esc$a/o.A ANCIANO. ) LD.nde' d.nde est2 !i "o/en seEora , d eEa' $a *i"a de A&a!en.n a 4 ien n da ,o cri5M 6;@ Bien e!0inada tiene $a s (ida a $a casa 0ara 4 e n /ie"o arr &ado co!o ,o ascienda a 0ie. Con todo' tra-

t2ndose de a!i&os *e de arrastrar !i es0a$da do($ada , torcida rodi$$a. ?Sa$e E$ectra de $a casa.A 9i"a )a*ora te /eo ,a ante $a casa)' te trai&o de 6;1 !is &anados este recenta$ 4 e aca(o de sacar de de33 Son $as sanda$ias a$adas' atri( to de 9er!es co!o !ensa"ero di/ino 4 e este dios 0rest. a Perseo 0ara esta *aHaEa. 3> Es $a 4 i!era 4 e * ,e de Pe&aso' !ontado 0or Be$ero%onte de Corinto ?donde est2 $a % ente , e$ ro PireneA. 36 ?I!0recaci.n ines0erada aA C$ite!nestra. ELECTRA 36: (a"o de na o/e"a' , coronas , 4 esos reci5n sa$idos de$ !o$de' , este /ie"o tesoro de Dioniso (ien 0ro/isto de o$or' 0e4 eEo' 0ero 0ara ec*ar$o en (e(ida !2s %$o"a 4 e 5$. Va!os' 4 e a$& ien $o $$e/e dentro de $a 1@@ casa 0ara $os %orasteros' 4 e ,o *e re&ado !is o"os de $2&ri!as , 4 iero antes secar$as con estos *ara0os 4 e ten&o 0or !anto. ELECTRA. ) Anciano' L0or 4 5 tienes e$ rostro e!0a0adoM LEs 4 e des0 5s de tanto tie!0o !is !a$es *an a/i/ado t s rec erdosM LO acaso $$oras e$ triste eCi$io 1@1 de Orestes , a !i 0adre' a 4 ien criaste entre t s (raHos sin 4 e 0 diera ser/irte de 0ro/ec*o ni a ti ni a t s a!i&osM ANCIANO. ) Sin 0ro/ec*o' 0ero con todo no es esto $o 4 e no *e 0odido a& antar. Es 4 e !e *e acercado a s t !(a des/i2ndo!e de$ ca!ino. Me 0ostr5 $o- sio rando' ,a 4 e esta(a so$o' , desatando e$ *ato 4 e trai&o 0ara $os %orasteros' derra!5 na $i(aci.n , 0 se so(re $a t !(a ra!as de arra,2n. Pero so(re e$ !is!o a$tar /i sacri%icada na o/e"a de ne&ro /e$$.n' san&re reci5n derra!ada , n !ec*.n cortado de 0e$o r (io. sis Con4 e !e aso!(r.' *i"a !a' 4 5 *o!(re *a(a osado acercarse a $a t !(a. Desde $ e&o no es nin&8n ar&i/o' a*ora 4 e 4 iH2 *a /enido t *er!ano oc $ta!ente , *a *onrado' en s retorno' $a triste t !(a de t 0adre. Acerca este !ec*.n a t s ca(e$$os , o(ser/a si son 13@ de$ !is!o co$or 4 e este 0e$o cortado. A 4 ienes tienen $a !is!a san&re 0aterna s e$en nacer$es i& a$es ! c*as 0artes de$ c er0o. ELECTRA. ) Anciano' no *a($as co!o corres0onde a n *o!(re sensato' si 0iensas 4 e !i /a$eroso *er!a- 131 no *a /enido % rti/a!ente a esta tierra 0or !iedo a E&isto. En se& ndo $ &ar' Lc.!o 0 eden corres0onder e$ 0e$o de n *o!(re no($e' c idado 0ara $as 0a$estras' , e$ de na ! "er' acost !(rado a $os 0einesM Es i!0osi($e. Ade!2s encontrar2s 4 e ! c*os tienen se- 1>@

363 TRA7EDIAS !e"ante e$ 0e$o , sin e!(ar&o no *an nacido de $a !is!a san&re. ANCIANO. ) Entonces /e a 0onerte en s s * e$$as' *i"a' , !ira si $a 0isada de s (ota se corres0onde con t 0ie. sas ELECTRA. ) LC.!o 0 ede 4 edar en s e$o d ro $a i!0ronta de $os 0iesM Pero a8n si esto % era 0osi($e' no 0odra ser i& a$ e$ 0ie de dos *er!anos' /ar.n , ! "er. E$ /ar.n es !2s ro( sto. ANCIANO. ) LNo eCiste n /estido te"ido 0or t $anHadera 0or e$ 4 e reconocieras a t *er!ano si re&resa 16@ a esta tierra' a4 e$ en e$ 4 e esta(a en/ e$to c ando ,o $o s stra"e a $a ! erteM ELECTRA. ) LNo sa(es 4 e c ando Orestes se eCi$i. de$ 0as ,o era toda/a niEaM G a8n si ,o te"iera !antos' Lc.!o i(a a $$e/ar a*ora $a !is!a ro0a 4 e entonces' c ando era niEo' a !enos 4 e $a ro0a creHca " nto con e$ c er0oM 161 Con4 e o (ien se co!0adeci. de s t !(a n %orastero , cort. s 0e$o' o no de a4 ( r$ando a $os /i&i$antes. ANCIANO. ) LD.nde est2n $os %orasterosM N iero /er$os 0ara 0re& ntar$es 0or t *er!ano. ?Sa$en Orestes , P$ades.A ELECTRA. ) 9e$os a4 4 e sa$en de $a casa con r20ido 0ie. 11@ ANCIANO. ) P es no($es s son' a n4 e $a a0ariencia no es 0r e(a de ( ena $e,' 4 e ! c*os de no($e c na son /i$$anos. Sin e!(ar&o...' do, $a /enia a $os %orasteros# SSa$ dT ORESTES. ) Sa$ d anciano.. - E$ectra' La 4 i5n de t s a!i&os 0ertenece esta /ie"a re$i4 ia de *o!(reM sss ELECTRA. ) P$ % e 4 ien cri. a !i 0adre' %orastero. ORESTES. ) LN 5 dicesM LEs 5ste 4 ien oc $t. a t *er!anoM ELECTRA 36> ELECTRA. ) P$ % e 4 ien $o sa$/.' si es 4 e toda/a /i/e. ORESTES. ) SE*T LPor 4 5 !e !ira intensa!ente co!o si eCa!inara $a (ri$$ante i!0ronta de na 0ieHa de 0$ataM LEs 4 e !e co!0ara con a$& ienM ELECTRA. ) N iH2 $e c !0$e !irarte' ,a 4 e eres 1<@ de $a edad de Orestes. ORESTES. ) S' de n a!i&o. Mas' L0or 4 5 da / e$ta a s 0ieM ELECTRA. ) Ta!(i5n ,o' %orastero' !e ad!iro a$ /er$o. ANCIANO. ) SeEora' *i"a !a E$ectra' da &racias a $os dioses. ELECTRA. ) LPor 4 5M LPor a$&o a sente o 0or a$&o 0resenteM

ANCIANO. ) Por reci(ir n 4 erido tesoro 4 e dios 1<1 0one ante t s o"os. ELECTRA. ) SSeaT' in/oco a $os dioses. LN 5 4 ieres decir!e a*ora' ancianoM ANCIANO. ) 9i"a' conte!0$a a 5ste' a 4 ien t8 !2s a!as. ELECTRA. ) 9ace tie!0o 4 e no est2s ,a en t s ca(a$es. ANCIANO. ) LN e no esto, en !is ca(a$es 0or conte!0$ar a t *er!anoM ELECTRA. ) SAncianoT' L4 5 0a$a(ras ines0eradas 1=@ *as 0ron nciadoM ANCIANO. ) N e est2s /iendo a4 a Orestes' e$ *i"o de A&a!en.n. ELECTRA. ) LN 5 !arca !iro en $a 4 e 0 eda con%iarM ANCIANO. ) Rna cicatriH " nto a $a ce"a' $a 4 e se 0rod "o n da a$ caerse c ando 0erse& a conti&o a na cer/ati$$a en e$ 0a$acio de t 0adre. ELECTRA. ) LN 5 dicesM... Si' /eo $a 0r e(a de s 1=1 ca$da.

366 TRA7EDIAS ANCIANO. ) LG des0 5s de esto tardas en 0ostrarte ante t ser !2s 4 eridoM ELEcTRA. ) Ga no' anciano' !i coraH.n est2 con/encido con t s seEa$es. SO*' 0or %in *as a0arecido , te ten&o ines0erada!ente. - ORESTES. ) Ta!(i5n ,o te ten&o 0or %in. 1O@ ELECTRA. ) ... c ando "a!2s 0ensa(aT ORESTES. ) Ta!0oco ,o $o es0era(a. ELECTRA. ) LEres t8 a4 5$M ORESTES. ) S' t 8nico a$iado. Si consi&o tirar de $a red tras $a 4 e /en&o.. - G esto, con/encido de e$$o o' de $o contrario' *a(r2 4 e 0ensar 4 e ,a no *a, dioses si $a in" sticia /a a s 0erar a $a " sticia. 1O1 CoRo. ) O* da !oroso' *as $$e&ado 0or %in' *as $e &ado' *as (ri$$ado' *as !ostrado a $as c$aras na antorc*a 0ara $a ci dad' n *o!(re 4 e en % &a ,a $e"ana sa$i. 0aciente /a&a( ndo de $a casa 0aterna. 1;@ Rn dios' de n e/o n dios arrastra n estra /ictoria' a!i&a. Le/anta t s !anos' $e/anta t /oH' $anHa t s s80$icas a $os dioses' 4 e con s erte' con s erte 0ara sQs ti 0on&a t *er!ano s 0ie en $a ci dad. ORESTES. ) Bien' & ardo en !i coraH.n e$ 0$acer

de / estro a!a($e sa$ do , a s de(ido tie!0o os $o de/o$/er5 a !i /eH. G a*ora anciano ?0 es *as $$e&ado o0ort na!enteA' di!e 4 5 0odra *acer 0ara casti&ar a$ asesino de !i <@@ 0adre , a !i !adre' co0artci0e de n !atri!onio i!0o Q. LTen&o en Ar&os a$&8n a!i&o %ie$ o todo se *a des(aratado co!o !i s erteM LCon 4 i5n re$acionar!eM LDe noc*e o de daM LN 5 ca!ino 0ode!os e!0render contra !is ene!i&osM <@1 ANCIANO. ) 9i"o !o' no te 4 eda nin&8n a!i&o a*ora 4 e eres in%ort nado. SN 5 s erte si&ni%ica e$ 31 MRRRAG' si& iendo a UILAMOUITD' s 0ri!e co!o inter0o$ado e$ ,. <@@' 0ero no *a, raH.n de s %iciente 0eso 0ara d dar de $a a tenticidad de$ !is!o. S ELECTRA 361 0artici0ar $o !is!o en $o ( eno 4 e en $o !a$oT Pero t8 )0 es 0ara t s a!i&os esta(as co!0$eta!ente destr ido , nin& na es0eranHa $es de"aste) *as de sa(er' tras esc c*ar!e' 4 e tienes todo en t s !anos , en $as 2io de $a s erte. P edes a0oderarte de t casa 0aterna , de t ci dad. ORESTES. ) Entonces' L4 5 0odra *acer 0ara a$canHar$oM ANCIANO. ) Matar a$ *i"o de Tiestes , a t 0ro0ia !adre. ORESTES. ) Psta es $a corona en 0os de $a c a$ /en&o. Mas Lc.!o !e a0odero de e$$aM ANCIANO. ) Entrando en $os ! ros no' ni a n4 e <:1 4 isieras. ORESTES. ) LEst2n 0ro/istos de centine$as , de $ancerosM ANCIANO. ) Bien te *as 0ercatado. E&isto tiene !iedo , no d er!e (ien. ORESTES. ) BienI acons5"a!e t a*ora' anciano' e$ 0aso si& iente. ANCIANO. ) Esc8c*a!e atenta!ente' aca(a de oc rrirse!e a$&o. ORESTES. ) SAs !e !ani%estaras a$&o ( eno , ,o <3@ $o ca0taraT ANCIANO. ) 9e /isto a E&isto c ando !e diri&a *acia ac2. ORESTES. ) Entiendo $o 4 e dices. LEn 4 5 $ &aresM ANCIANO. ) En e$ ca!0o' cerca de $os 0astiHa$es de $as ca(a$$adas. ORESTES. ) LN 5 *acaM En !i i!0otencia /is$ !(ro na es0eranHa. ANCIANO. ) Pre0ara(a n sacri%icio a $as Nin%as' <31 se&8n !e 0areci.. ORESTES. ) LPor $a crianHa de s s *i"os o 0or n % t ro 0artoM

36< TRA7EDIAS ANCIANO. ) S.$o s5 na cosa# 0re0ara(a n sacri%icio de toros. ORESTES. ) LCon c 2ntos *o!(resM LO esta(a s.$o con esc$a/osM ANCIANO. ) No *a(a nin&8n ar&i/o' s.$o n &r 0o de sir/ientes. <>@ ORESTES. ) LNo *a(r2 a$& no 4 e !e conoHca' ancianoM ANCIANO. ) No' son esc$a/os 4 e n nca te *an /isto. ORESTES. ) LEstaran de n estro $ado si /ence!osM ANCIANO. ) S' esto es 0ro0io de esc$a/os , en inter5s t ,o. ORESTES. ) Entonces' Lc.!o 0odra acercar!e n !o!ento a 5$M <>1 ANCIANO. ) Poni5ndote donde 0 eda /erte a$ rea$iHar e$ sacri%icio. ORESTES. ) Tendr2 e$ ca!0o' co!o es $.&ico' " nto a$ ca!ino !is!o. ANCIANO. ) S' donde te /er2 , te in/itar2 a 4 e 0artici0es de$ (an4 ete. ORESTES. ) A!ar&o co!0aEero de %estn tendr2 si dios $o 4 iere. ANCIANO. ) Lo de!2s disc8rre$o t8 !is!o so(re $a !arc*a. <6@ ORESTES. ) 9as *a($ado (ien. LG !i !adre' d.nde est2M ANCIANO. ) En Ar&os' 0ero estar2 " nto a s es0oso 0ara $a co!ida. ORESTES. ) LPor 4 5 no *a *ec*o e$ /ia"e !i !adre con s es0osoM ANCIANO. ) Viene detr2s' 0or te!or a $as *a($ad ras de $os ci dadanos. ORESTES. ) Co!0rendo' sa(e 4 e $a ci dad $a odia. <61 ANCIANO. ) As es. Rna ! "er i!0 ra 0rod ce re0 &nancia. ELECTRA 36= ORESTES. ) G Lc.!o !atar5 a a4 5$$a , a 5ste en e$ !is!o sitioM ELECTRA. ) Go te 0re0arar5 e$ asesinato de $a !adre. ORESTES. ) S' 4 e e$ de a4 5$ se& ro 4 e $o dis0ondr2 (ien $a s erte. ELECTRA. ) N e $a s erte' 4 e es na' nos *a&a a nosotros dos este ser/icio 3< ANCIANO. ) As ser2. LN 5 c$ase de ! erte andas <1@

( scando 0ara t !adreM ELECTRA. ) Anciano' /e , di a C$ite!nestra estoI an8ncia$e 4 e so, 0 5r0era 0or e$ 0arto de n niEo. ANCIANO. ) LDir5 4 e *as 0arido *ace tie!0o o reciente!enteM ELECTRA. ) 9ace dieH das' tie!0o en 4 e se 0 ri%ica na 0art rienta. ANCIANO. ) Si' 0ero Lc.!o 0 ede esto $$e/ar $a <11 ! erte a t !adreM ELECTRA. ) Vendr2 0ara esc c*ar !is do$ores de 0arto. ANCIANO. ) LC.!oM LCrees' *i"a !a' 4 e $e i!0ortas t8 a$&oM ELECTRA. ) S. G se& ro 4 e $$orar2 $a 0osici.n * !i$de de !i *i"o. ANCIANO. ) O iH2I 0ero' /a!os' $$e/a t s 0a$a(ras a s !eta. ELECTRA. ) Bien' si /iene es e/idente 4 e est2 0er- <<@ dida. ANCIANO. ) Si' 0or4 e se acercar2 *asta $as !is!as 0 ertas de t casa. 3< Verso 0ro(a($e!ente corr 0to. Se& i!os a DENNISTON' c ,o !ni!o reto4 e ?!a 0or !5nA o%rece n sentido $.&ico , ace0ta($e. MRRRAG ace0ta e$ ca!(io t.de en *.de de TGRU9rrT' con $o 4 e e$ s "eto sera e$ /ie"o ?QQ4 e 5ste nos sir/a a nosotros dosZA X

36O TRA7EDIAS ELEcTRA. ) LG no es eso adentrarse n 0oco 0or $a senda de 9adesM ANCIANO. ) SAs ! riera ,o na /eH 4 e $o *a,a /istoT ELEcTRA. ) S' 0ero 0ri!ero' anciano' seEa$a e$ ca!ino a Orestes... <<1 ANCIANO. ) LA donde se enc entra a*ora E&isto sacri%icando a $os diosesM ELEcTRA. ) . -. , $ e&o $$5&ate a !i !adre , co! nica$e !is 0a$a(ras. ANCIANO. ) Lo *ar5 de %or!a 4 e crea 4 e est2n sa$iendo de t 0ro0ia (oca. ELECTRA. ) ?A Orestes.A Es *ora de 4 e act8es. Te

*a tocado $a 0ri!era san&re. ORESTES. ) Con & sto !arc*o' si a$& ien & a !is 0asos. <=@ ANCIANO. ) Ta!(i5n ,o te esco$tar5 con a&rado. ORESTES. ) SO* De s %a!i$iarT' 0on en % &a a !is ene!i&os. ELEcTRA. ) A0i2date de nosotros' 4 e *e!os s %rido $a!enta($e!ente. ANCIANO. ) A0i2date' 0or %a/or' de t s 0ro0ios descendientes. ELEcTRA. ) G t8' 9era' 4 e 0resides $os a$tares de Micenas... <=1 ORESTES. ) ... conc5denos /ictoria si 0edi!os " sticia. ANCIANO. ) S' , a 5stos conc5de$es casti&o 4 e /en& e a s 0adre. ORESTES. ) G t8' 0adre' 4 e *a(itas (a"o tierra contra toda re$i&i.n... ELECTRA. ) ... G t8' so(erana Tierra a 4 ien diri"o !is !anos.. ANcIANo. ) .. de%iende' de%iende a estos t s a!ados *i"os. - ELECTRA 36; ORESTES. ) - . - /en a*ora to!ando 0or a$iados a <O@ todos $os ! ertos - . ELECTRA. ) - - - a$ !enos c antos conti&o destr ,eron a $os %ri&ios en co!(ate. -. ANCIANO. ) - - - , c antos sienten re0 &nancia 0or 4 ienes se !anc*an de san&re i!0a!ente. ELECTRA. ) L9as odo' o* t8' 4 e tan terri($e ! erte s %riste a !anos de !i !adreM ANCIANO. ) S5 4 e t 0adre est2 o,endo todo esto. Ga es *ora de !arc*ar. ELECTRA. ) Antes 4 e nada te 0ido' ade!2s de esto' <O1 4 e ! era E&istoI 4 e si s c !(es en $a $ c*a con ca$da !orta$' ta!(i5n ,o so, ! erta. No !e consideres /i/a' 0 es atra/esar5 !i /ientre con es0ada de do($e %i$o. Vo, a entrar en casa , dis0ondr5 todo. Si !c <;@ /ienen n e/as %e$ices de ti' toda $a casa resonar2 0or $os &ritosI 0ero si ! eres' ser2 a$ contrario. Esto es $o 4 e te di&o. ORESTES. ) Ga conoHco todo. ELECTRA. ) Para esta acci.n *as de ser n *o!(re. En c anto a /osotras' ! "eres' $e/antad (ien a$to' co!o antorc*a' e$ &rito de este co!(ate 3=I 4 e ,o <;1 !ontar5 & ardia sosteniendo en !is 0ro0ias !anos $a $anHa. Si !e /encen' "a!2s rendir5 c entas a !is ene!i&os 0ara 4 e $tra"en !i c er0o. ?Sa$en todos.A CoRo. Estro%a :.a Est2 en /enera($e $e,enda Q $a *istoria de 4 e da Pan' des0ensero de $os ca!0os' to!. a n cordero 3= Frase ! , co!0endiada. S

n =@@

sentido es# Q$e/antad (ien.

co!o na antorc*a ?seEa$A' n &rito 4 e an ncie e$ res $tado de este co!(ate.. 3O La *istoria de$ cordero de oro es $a si& iente# $os dioses dan a Atreo n cordero de oro' c ,a 0osesi.n ase& ra s rea-

31@ TRA7EDIAS =@1 de $os !ontes ar&i/os' de *er!oso , dorado /e$$.n' de de(a"o de s tierna !adre , $o cond ca so0$ando d $ce !8sica con e$ (ien tra(ado cara!i$$o' G n *era$do a0ost.se en n 0o,o de 0iedra , &rit.# JA$ 2&ora' =:@ a$ 2&ora' Miceneos' d a /er $a /isi.n de nos re,es %e$ices.K G $os coros ce$e(ra(an $a casa de $os Atrdas Q. Antistro%a La =:1 Se eC0 sieron incensarios de oroI (ri$$a(a so(re $os a$tares e$ % e&o en $a ci dad de Ar&os. La %$a ta' ser/idora de $as M sas' canta(a *er!ossi!os sonesI se des(orda(an a!a($es cantos 0or e$ cordero de oro. =3@ G $ e&o.. - $a tra!0a de TiestesI en oc $to $ec*o 0ers adi. a $a es0osa 4 erida de Atreo , $$e/. a s casa a4 e$ 0ortento. Vo$/iendo a $a 0$aHa 0roc$a!a 4 e tiene =31 en s casa $a o/e "a dotada de c ernos , de /e$$.n de oro. Estro%a 3.a Entonces % e' entonces % e c ando De s ca!(i. e$ =>@ c rso (ri$$ante de $os astros , $a $ H de$ so$ , e$ ($anco rostro de $a a rora. E$ so$ ca(a$&. *acia 0oniente con $a $$a!a ardiente de s % e&o di/ino , $as n (es' *enc*idas de a& a' *acia $a Osa. =>1 E$ asiento de A!.n Q se a&ost. sin 0ro(ar e$ roco' sin reci(ir $a *er!ossi!a $$ /ia de De s. $eHa. Tiestes' s *er!ano' sed ce a s es0osa , ro(a e$ cordero 0roc$a!2ndose re,. De s' irritado' da $a / e$ta a$ c rso de$ ni/erso. 3; Verso corr 0to. Dei!ata' 4 e es e/ide!ennte na &$osa de 0*ds!ata' *a des0$aHado na 0a$a(ra 4 e se *a 0erdido. E$ anacronis!o Atreiddn o% Xo no es s %iciente 0ara considerar corr 0to ta!(i5n e$ /erso si& iente. Q E&i0to , Li(ia eran $os do!inios de A!.n' dios e4 i/a$ente a De s. ELEcTRA

31: Antistro%a 3.a Se dice )!as 0oco cr5dito do,>:) 4 e e$ so$ de as0ecto dorado se to!. ca!(iando de 0osici.n 0ara =6@ !a$ de $os *o!(res' 0or casti&ar a $os !orta$es. Los !itos 4 e as stan a $os *o!(res son con/enientes 0ara e$ c $to de $os dioses. Te o$/idaste de e$$os , =61 !ataste a t es0oso' o* *er!ana de &$oriosos *er!anos Q ?Se o,en &ritos $e"anos.A CORIFEO. ) SE*' e*' a!i&asT L9a(5is odo n &rito' co!o n tr eno s (terr2neo de De sM LO !e *a so(re/enido na i!0resi.n %a$saM Mira' a4 se e$e/a n sonido (ien c$aro. E$ectra' =1@ !i seEora' tras0.n e$ !(ra$ de esta t casa. ?Sa$e E$ectra con na es0ada.A ELECTRA. ) A!i&as' L4 5 s cedeM LEn 4 5 0 nto esta!os de$ co!(ateM CORIFEO. ) S.$o s5 na cosa# esto, o,endo n $a!ento de ! erte. ELEcTRA. ) Ta!(i5n ,o aca(o de or$o' en $a $e"ana desde $ e&o' 0ero con todo.. CORIFEO. ) De $e"os /iene e$ sonido' 0ero es c$aro en /erdad. ELEcTRA. ) Es e$ &e!ido de n ar&i/o. LSer2 de =11 !is a!i&osM CORIFEO. ) No s5' 0 es $os ti!(res de /oH se con% nden 0or co!0$eto. ELECTRA. ) Esta seEa$ 4 e !e das es de de& e$$o. LA 4 5 a& arda!osM >: E r0ides' e$ raciona$ista' critica a(ierta!ente esta *istoria , $a considera si!0$e!ente n !ito 4 e Jas sta a $os *o!(resB' a n4 e ace0ta s con/eniencia 0ara e$ c $to di/ino. Con e$$o nie&a $a !a$dici.n *ereditaria de $a casa de Atreo , des(arata de n &o$0e $a (ase teo$.&ica de $a conce0ci.n tr2&ica de Es4 i$o. >3 C$ite!nestra era *er!ana de C2stor , Po$ide ces ?c%. /erso :3>;A.

313 TRA7EDIAS CORIFEO. ) Es0era a enterarte con certeHa so(re t destino. ELEcTRA. ) No 0 edo' esta!os /encidos' 0 es.. Ld.nde est2n $os !ensa"erosM =<@ CoRIFEo. ) Ga /endr2n. No es nada %2ci$ !atar a n re,. ?Entra n ser/idor de Orestes.A MENSAJERO. ) Victoriosas !oHas de Micenas' an n-

cio a todos !is a!i&os 4 e Orestes *a /encido , 4 e E&isto' asesino de A&a!en.n' ,ace 0ostrado en tierra. Con4 e es % erHa orar a $os dioses. =<1 ELECTRA. ) LN i5n eres t8M LC.!o 0 edo creer $o 4 e !e co! nicasM MENSAJERO. ) LNo !e conoces de ,er!e co!o aco!0aEante de t *er!anoM ELEcTRA. ) A!i&o !o' *e tenido di%ic $tad de reconocer t rostro 0or c $0a de$ !iedo' 0ero a*ora ,a te conoHco. L N 5 dicesM L 9a ! erto e$ re0 &nante asesino de !i 0adreM ==@ MENSAJERO. ) 9a ! erto. Por se& nda /eH te di&o $o !is!o' ,a 4 e te a&rada. ELEcTRA. ) O* dioses ), t8' J sticia 4 e todo $o /es' 0or %in *as $$e&ado-. LDe 4 5 %or!a' con 4 5 c$ase de ! erte *a aca(ado con e$ *i"o de TiestesM N iero sa(er$o. ==1 MENSAJERO. ) C ando sa$i!os de esta casa' to!a!os $a carretera de do($e ca$Hada en direcci.n a$ $ &ar donde se encontra(a e$ i$ stre re, de Micenas. Res $ta 4 e 5ste 0asea(a 0or n * erto (ien re&ado cortando 0ara s ca(eHa ra!os de tierno !irto. A$ /ernos =O@ &rit.# J9o$a' %orasteros' L4 i5nes sois' de d.nde /ens , de 4 5 tierra 0roced5isMK JTesa$ios )contest. Orestes)' , nos diri&i!os a$ A$%eo 0ara *acer n sacri%icio a De s O$!0ico.B A$ or esto di"o E&isto# <Pero a*ora =O1 de(5is 4 edaros con nosotros 0ara aco!0aEar!e en n (an4 ete. Me enc entro a 0 nto de o%recer n sacri%icio a $as Nin%as. Si os $e/ant2is a $a a rora' os L ELECTRA 31> res $tar2 $o !is!o. Con4 e /a,a!os a casa ?, a$ tie!0o 4 e esto deca nos to!. de $as !anos , nos cond caAI no *a(5is de ne&aros.K C ando est /i!os =;@ en s casa di"o Q JN e a$& ien 0re0are en se& ida n (aEo 0ara $os %orasteros' a %in de 4 e 0 edan acercarse a$ a& a $ stra$ , a$ a$tar.K Pero Orestes di"o# JAca(a!os de 0 ri%icarnos con n (aEo en $as $i!0ias corrientes de$ ro. Mas si es =;1 % erHa 4 e nos %orasteros 0artici0en de$ sacri%icio con $os ci dadanos' entonces' re, E&isto' esta!os dis0 estos' no nos ne&a!os.K As 4 e 5sta % e $a con/ersaci.n 4 e sost /ieron entre s. Los esc$a/os de0ositaron $as $anHas )0rotecci.n de s seEor) en e$ s e$o , 0 sieron todos !anos a $a o(ra# nos $$e/a(an $as /icti!as' otros 0orta(an soo canastas' otros encendan % e&o , 0onan ca$deros " nto a$ *o&ar. En %in' toda $a casa re( $$a. E$ a!ante de t !adre to!.. &ranos de ce(ada , $os arro". a$ a$tar diciendo estas 0a$a(ras# JNin%as de O@1 $as rocas' 4 e 0oda!os sacri%icar ! c*as /eces ,o , !i es0osa' $a *i"a de Tind2reo 4 e est2 en $a casa' con ( ena s erte co!o a*ora' , n estros ene!i&os con !a$a ?re%iri5ndose a Orestes , a tiA. Pero !i seEor' sin 0ro%erir en /oH a$ta s s 0a$a(ras' 0eda $o contrario' reco(rar $a casa 0aterna. O:@

To!. E&isto de $a canasta n c c*i$$o a%i$ado' cort. n !ec*.n a$ ternero , $o 0 so con s diestra so(re e$ % e&o sa&rado. Fina$!ente descar&. e$ c c*i$$o so(re $a 0a$eti$$a de$ ternero !ientras $o s "eta(an $os esc$a/os en s s (raHos' , di"o a t Q*er!ano estas 0a$a(ras# JEntre $as O:1 ( enas cosas de 4 e se "actan $os tesa$ios est2 e$ 4 e des0ieHan (ien n toro , s "etan a $os ca(a$$os. To!a e$ *ierro' %orastero' , de! estra 4 e $a %a!a de $os >> Un.A'aSo[$TH considera inter0o$ado e$ ,. =;@.

316 TRA7EDIAS tesa$ios es $e&ti!a.K Entonces Orestes asi. con s s O3@ !anos na dorisTM (ien %or"ada ,' de"ando caer de s s *o!(ros e$ !a&n%ico !anto' a0art. a $os esc$a/os , to!. a P$ades 0or a, dante en $a tarea# asi. a$ ternero 0or $a 0ata , con e$ (raHo eCtendido de". desn da s ($anca 0ie$. As 4 e deso$$. e$ c ero con !2s ra0ideH 4 e n O31 corredor co!0$eta a ca(a$$o $a do($e carrera , cort. $os $o!os. E&isto eCa!in. en s s !anos $a /cti!a# $as entraEas carecan de $.( $o , $as %is ras , rece0t2c $os de$ *&ado an ncia(an $a $$e&ada cercana de a$&8n !a$ O>@ a 4 ien $as o(ser/a(a. Enso!(reciose E&isto , $e 0re& nt. !i seEor# JLPor 4 5 esa con&o"aMK JForastero' te!o e$ en&aEo de n *o!(re a sente. En /erdad' es e$ *i"o de A&a!en.n e$ 4 e !2s !e odia de $os *o!(res , e$ !a,or ene!i&o de !i casa.K G 5ste contest.# O>1 JLG te!es e$ en&aEo de n eCi$iado t8 4 e &o(iernas esta ci dadM LNo !e traer2 a$& ien n ta"o de Pta en /eH de $a doris 0ara 0artir $as costi$$as , 4 e nos (an4 etee!os con $as carnesMK G to!2ndo$a' $as troce.. E&isto entonces to!. $as entraEas , $as o(serO6@ ,a(a di/idi5ndo$as. G !ientras se a&ac*a(a' t *er!ano se 0 so de 0 nti$$as' $e * ndi. e$ c c*i$$o *asta $as /5rte(ras , $e des&arr. $os !8sc $os de $a es0a$da. Todo e$ c er0o se con/ $sion. de arri(a a(a"o , da(a a$aridos !ientras !ora de !a$a ! erte. Los esc$a/os 4 e $o /ieron sa$taron 0restos a$ O61 co!(ate. Eran ! c*os 0ara $ c*ar contra dos' 0ero P$ades , Orestes se !ant /ieron 0or *o!(ra a&itando en%rente s s /ena($os. G 5ste di"o# JNo *e /enido O1@ co!o ene!i&o de $a ci dad ni de !is ser/idores. So, >6 C c*i$$o es0ecia$ 0ara des0e$$e"ar n ani!a$I to!a s

no!(re de$ $ &ar donde se *acan ?c%. na JTo$edoB' re%. a $as es0adasA. SC9IAssI ?02&. :1:A 0iensa 4 e 0 do ori&inaria!ente ser doris ?c%. dLrc1 Jdes0e$$e"arBA. :

L ELECTRA 311 e$ des/ent rado Orestes , aca(o de to!ar!e /en&anHa de$ asesinato de !i 0adre. Con4 e no !e !at5is' anti& os esc$a/os de !i 0adre.K G 5stos' $ e&o 4 e o,eron s s 0a$a(ras' cont /ieron $as 0icas )0 es $o reconoci. n /ie"o de$ 0a$acio-' , a$ 0ronto coronaron $a ca(eHa de t *er!ano 0ro%iriendo &ritos de a$e&ra. O11 Est2 en ca!ino 0ara !ostrarte $a ca(eHa no de $a 7or&ona' sino de E&isto' a 4 ien t8 odias. San&re 0or san&re *a /enido' 0r5sta!o a!ar&o 0ara 4 ien aca(a de !orir Q ?Sa$e.A CoRo. Estro%a. A!i&a' 0on t * e$$a en e$ coro' $e/antando radiante O<@ co!o n cer/ati$$o t sa$to *asta e$ cie$o. 9a &anado na corona de /ictoria t *er!anoI no $a de " nto a $as a& as de A$teo Q. SEaT Canta n *i!no de /ictoria 0ara aco!0aEar !i danHa. O<1 ELEcTRA. ) SO* $ H' o* (ri$$o de $a c adri&a de 9e$ios' o* tierra , osc ridad noct rna 4 e antes ,o /eaT Las /entanas de !is o"os son $i(res a*ora 4 e *a cado E&isto' !atador de !i 0adre. Va!os' a!i&as' /o, a traer c antas "o,as ten&o O=@ , !e & arda $a casa 0ara adornar !i 0e$o. G /o, a coronar $a ca(eHa de !i *er!ano /ictorioso. CORO. Antistro%a. S' t8 $e/anta $a ca(eHa adornada' 4 e nosotras dan- O=1 Hare!os na danHa 4 erida de $as M sas. Ga /an a &oQ La idea 4 e s (,ace a esta %rase' $a /erdadera idea !otriH de toda $a tra&edia &rie&a' es 4 e n cri!en &enera otro cri!en. E&isto *a(a to!ado 0restada $a san&re de A&a!en.n# 0r5sta!o 4 e 5$ ree!(o$sa con s 0ro0ia san&re. >< :. e. !2s i!0ortante. En na &$osa as de(i. s r&ir $a corr 0ci.n de$ ,. O<>' co!o a& da!ente o(ser/. MRRRAG. E$ A$%eo es e$ rio de O$i!0ia.

31< TRA7EDIAS (ernar e$ 0as n estros a!ados re,es de otro tie!0o a*ora 4 e *an !atado con " sticia a $os in" stos. SEai Va,an n estros &ritos a$ nsono con $a a$e&ra. ?Entran P$ades , ser/idores con e$ cad2/er de E&isto" OO@ ELEcTRA. ) SOrestes /ictorioso' nacido de n 0adre /encedor de $a & erra de I$i.nT Ace0ta esta (anda 0ara $os ( c$es de t 0e$o. 9as $$e&ado a casa no des0 5s de recorrer na 0r e(a in8ti$ de seis 0$etros' sino de OO1 !atar a$ ene!i&o E&isto' e$ 4 e !at. a t 0adre , !o. G t8' P$ades' esc dero' disc0 $o de$ *o!(re !2s 0iadoso QW' ace0ta esta corona de !is !anosI 0 es en esta $ c*a t8 $$e/as na 0arte i& a$ a $a de 5ste. N e sie!0re os /ea %e$ices. O;@ ORESTES. ) E$ectra' considera 0ri!ero a $os dioses a tores de esta s erte , $ e&o e$.&ia!e co!o a ser/idor de $os dioses , de Fort na. A4 esto, a*ora 4 e *e !atado a E&isto de o(ra' no de 0a$a(ra. G 0ara O;1 contri( ir a$ conoci!iento c$aro de$ *ec*o' a4 te trai&o e$ cad2/er !is!o a %in de 4 e' si 4 ieres' $o eC0on&as 0ara carnaHa de $as %ieras o $o e!0a$es , c$a/es co!o 0resa de $as a/es' *i"as de$ 5ter. A*ora es t esc$a/o 4 ien antes reci(a e$ no!(re de seEor Q. ;@@ ELEcTRA. ) Siento /er&8enHa' 0ero con todo deseo decir... OREsTEs. ) LN 5 cosaM 9a($a' 0 es a*ora s est2s $i(re de te!ores. ELECTRA. ) ... de $tra"ar a $os ! ertos' no /a,a a ser 4 e inc rra en odio. ORESTES. ) No eCiste 4 ien 0 eda re0roc*arte nada. ELEcTRA. ) La ci dad es i!0$aca($e con nosotros , & sta de ! r! rar. ;@1 ORESTES. ) 9er!ana' *a($a si a$&o 4 ieres decir' 0 es con 5ste *e!os enta($ado na $ c*a sin tre& a. >Q S 0adre Estro%io. >O Conser/a!os co!o &en ino e$ ,. O;;' co!o casi todos $os editores. ELECTRA 31= ELEcTRA. ) Bien. ?Diri&i5ndose a$ cad2/er.A LN 5 co!ienHo dar5 a !is 0a$a(ras' 0ara !a$decirte' o 4 5 %ina$M LN 5 0a$a(ras 0ondr5 en e$ !edioM :G eso 4 e ;:@ n nca de"a(a de re0etir cada !aEana $o 4 e 4 ena decirte a $a cara' si de /erdad conse& a ,er!e $i(re de !is !iedos de antesT

P es (ien' ,a $o esto, , 4 iero dedicarte todos $os ins $tos 4 e desea(a decirte c ando /i/as. Me arr inaste *aci5ndo!e * 5r%ana de !i 4 erido 0adre' co!o a 5ste Q sin reci(ir t8 daEo a$& noI des- ;:1 0osaste /er&onHosa!ente a !i !adre , !ataste a n *o!(re 4 e cond "o e$ e"5rcito &rie&o' t8 4 e no !arc*aste contra $os %ri&ios. L$e&aste *asta ta$ 0 nto de tor0eHa 4 e 0ensa(as ;3@ 4 e des0osando a !i !adre no i(a a ser !a$a conti&oG !anci$$a(as e$ $ec*o de !i 0adre. Ent5rate (ien' c ando no corro!0e a $a ! "er de otro , se /e %orHado a to!ar$a en ca!a % rti/a es n 0o(re *o!(re si cree 4 e $a 4 e no 0 do ser continente con a4 5$ 0 ede ser$o con 5$. Vi/as entre $os !a,ores tor!en- ;31 tos' a n4 e no 0arecas /i/ir !a$' 0 es sa(as' si' sa(as 4 e e$ t ,o era n !atri!onio i$e&a$ , !i !adre 4 e *a(a to!ado 0or es0oso a n i!0o. A!(os erais !a$/ados , os *a(5is 0ri/ado ! t a!ente e$$a a ti de t 0ros0eridad' t8 a e$$a de s *onor Q. Ga oas $o 4 e se deca entre $os ar&i/os# JE$ !arido ;>@ de s es0osa...K' no J$a ! "er de s !aridoK. G en /erdad es %eo 4 e sea $a ! "er' , no e$ *o!(re' 4 ien !anda en na casa. A(orreHco a $os *i"os 4 e en na ;>1 ci dad no reci(en e$ no!(re de s 0adre' sino e$ de $a !adre. C ando n *o!(re casa con ! "er nota($e >; :. e. Orestes. 6@ Frase inter0retada de ! , /arias !aneras c ando no considerada ininte$i&i($e. N estra trad cci.n si& e $a inter0retaci.n de \IRc9 9 @FF. :.

31O TRA7EDIAS , s 0erior a 5$ no se *a($a de$ *o!(re' sino de $a ! "er. Te creas a$& ien 0or a0o,ar t % erHa en $a ri4 eHa' , eso % e $o 4 e !2s te en&aE. a ti' 4 e desconocas ! c*as otras cosas. La ri4 eHa no /a$e nada si no es ;6@ 0or e$ (re/e tie!0o 4 e se est2 con e$$a. Lo %ir!e es $a nat ra$eHa' no $a ri4 eHa. La 0ri!era sie!0re 0er!anece , aca(a con $a des&racia' en ca!(io $a ri4 eHa 4 e' aco!0aEa a$ in" sto , a$ tor0e aca(a /o$ando de s casa tras %$orecer 0or (re/e tie!0o. ;61 En $o 4 e res0ecta a $as ! "eres' ca$$ar5 )0 es

no est2 (ien a na /ir&en *a($ar)' 0ero $o !ani%estar5 /e$ada!ente de %or!a 4 e se entienda. Eras a$tanero' Sco!o 4 e 0oseias na !ansi.n rea$ , esta(as dotado de (e$$eHaT Pero ten&a ,o n es0oso no con as0ecto ;1@ a%e!inado' sino a$ esti$o /aroni$. Los *i"os de 5stos 8$ti!os son a%ectos a Ares' en ca!(io $os & a0os son n !ero adorno de $os coros. A$ in%ierno' t8 4 e *as 0a&ado t 0ena sin conocer nada de $o 4 e' 0or %in' se te enc entra c $0a($e. ;11 De $a !is!a %or!a' 4 e nadie crea 4 e *a /encido a J sticia' 0or *a(er corrido (ien e$ 0ri!er tra!o' antes de 4 e se acer4 e a $a $nea , do($e $a !eta de $a /ida. CORIFEO. ) Terri($es % eron s s actos , terri($e $a co!0ensaci.n 4 e os *a 0a&ado a ti , a 5ste. En /erdad' &rande es e$ 0oder de J sticia. ELEcTRA. ) Bien. Esc$a/os' *a, 4 e introd cir s ;<@ cad2/er , oc $tar$o 0ara 4 e' c ando /en&a !i !adre' no /ea e$ cad2/er antes de s 0ro0ia ! erte. ORESTES. ) Es0era' 0ase!os a considerar otra cosa. ELEcTRA. ) LN 5M LNo esto, /iendo tro0as 4 e /ienen desde MicenasM ORESTES. ) No' s.$o $a !adre 4 e !e a$ !(r.. ;<1 ELEcTRA. ) SN 5 (ien ca!ina *acia e$ centro de $a redT... , re$ !(ra' eso s' con s carro , s s arreos. L ELECTRA 31; ORESTES. ) Entonces' L4 5 *ace!os con n estra !adreM LLa !atare!osM ELEcTRA. ) LAcaso te *a entrado co!0asi.n a*ora 4 e *as /isto s %i& raM ORESTES. ) SA,T LC.!o /o, a !atar a $a 4 e !e cri.' a $a 4 e !e 0ari.M ELECTRA. ) I& a$ 4 e e$$a !at. a t 0adre , a$ !o. ;=@ ORESTES. ) SO* Fe(o' &rande es $a insensateH 4 e *as 0ron nciado en t or2c $oT ELECTRA. )P es si A0o$o es tor0e' L4 i5nes son $os sa(iosM ORESTES. ) ... t8 4 e !e *as ordenado !atar a ! !adre' a 4 ien no de(a. ELECTRA. ) LN 5 daEo 0 edes reci(ir 0or /en&ar a t 0ro0io 0adreM ORESTES. ) Tendr5 4 e desterrar!e co!o !atricida' ;=1 ,o 4 e antes era 0 ro. ELECTRA. ) No ser2s i!0o 0or de%ender a t 0adre. ORESTES. ) Pero de !i !adre... La 4 i5n rendir5 c entas..0or s ! erteM ELECTRA. ) LG a 4 i5n rendir2s c entas si a(andonas $a /en&anHa de t 0adreM ORESTES. ) LNo !e *a(r2 aconse"ado esto n a$2stor6+ to!ando $a %i& ra de$ diosM ELECTRA. ) LSentado so(re e$ sa&rado tr0odeM No ;O@ $o creo. ORESTES. ) P es ta!0oco 0odra ,o tener 0or ( eno este or2c $o. ELECTRA. ) SNo /a,as a aco(ardarte , caer en %$a-

4 eHaT ORESTES. ) LEntonces $e 0re0aro a e$$a e$ !is!o en&aEoM 6: 7enio /en&ador ?eti!o$.&ica!ente Je$ 4 e no o$/ida o 0erdonaZ' <]a.$at*.. Otros $o re$acionan con a$a.s <Qcie&oZ o Jin/isi($eKA.

3<@ TRA7EDIAS ELEcTRA. ) E$ !is!o con 4 e destr iste a s es0oso' !atando a E&isto. ;O1 ORESTES. ) Me 0ondr5 en ca!ino. Terri($e es $a tarea 4 e e!0rendo , terri($e $o 4 e /o, a *acer' 0ero si $os dioses $o *an decidido' sea. Este co!(ate !e ser2 a!ar&o , d $ce a $a /eH. ?Entran Orestes , P$ades. A0arece C$ite!nestra en n carro $ "oso.A CORO. ) O* reina de $a tierra ar&i/a' *i"a de Tin;;@ d2reo , *er!ana de $os no($es &e!e$os *i"os de De s 4 e *a(itan entre $os astros en e$ 5ter ardiente , tienen $a 0rerro&ati/a de sa$/ar a $os !orta$es entre $as o$as de$ !ar. SSa$ dT Go te /enero i& a$ 4 e a $as %e$ices ;;1 diosas 0or t ri4 eHa' 0or t &ran o0 $encia. Es !o!ento de rendir 0$eitesa a t s erte. Sa$ d' reina. CLITEMNESTRA. ) Tro,anas' descended de$ carro , to!ad !i !ano 0ara 4 e 0on&a !i 0ie % era de 5$. ooo N e $os te!0$os de $os dioses est2n adornados con $os des0o"os %ri&ios' 0ero ,o ten&o en !i 0a$acio a 5stas' $o !2s esco&ido de $a Tr.adeI 0e4 eEo re&a$o' 0ero *er!oso' a ca!(io de $a *i"a 4 e 0erd. ELECTRA. ) Madre' L to!ar5 t !ano a%ort nada ,o oos 4 e *e sido arro"ada de$ 0a$acio de !i 0adre , *a(ito na in%e$iH !oradaM CLITEMNESTRA. ) A4 est2n $as esc$a/as' no te !o$estes t8. ELEcTRA. ) LP es 4 5M Ta!(i5n a ! !e eC0 $saste de$ 0a$acio co!o a na 0risionera. Destr ido e$ 0a$acio' ioio destr idas % i!os )co!o 5stas)' 4 edando * 5r%anas de 0adre. CLITEMNESTRA. ) Con todo' 0are"a decisi.n to!. t 0adre contra 4 ienes entre $os s ,os en !odo a$& no de(a *a(er to!ado. 9a($ar5...' 4 e c ando $a !a$a %a!a se a0odera de na ! "er' en s $en& a se asienta na cierta a!ar& ra. ELECTRA 3<:

En $o 4 e a ! se re%iere' no est2 (ien. Atendiendo tois a $os *ec*os' si tienes raH.n en odiar!e' es " sto 4 e !e odies' 0ero si no' La 4 5 esa re0 &nancia 0or !M Tind2reo !e entre&. a t 0adre no 0ara 4 e ! riera ,o ni a4 5$$os a 4 ienes ,o en&endrara. Pero :@3@ a4 5$ con/enci. a !i *i"a con $a (oda de A4 i$es , se !arc*. $$e/2ndo$a a ^ $ide' de ( en anc$a"e 0ara $as na/es. A$$ $a eCtendi. so(re n a$tar , se&. e$ ($anco c e$$o de I%i&enia. Si * (iera in!o$ado a na en (ene%icio de ! c*os' 0ara &anarse $a to!a de Tro,a o 0or (ene%iciar a s :@31 casa , sa$/ar a s s otros *i"os' *a(ra sido 0erdona($e. A*ora (ien' destr ,. a !i *i"a 0or4 e 9e$ena era $asci/a , e$ 4 e $a to!. 0or es0osa no s 0o casti&ar a $a traidora. Con todo' ni 0or esto *a(ra co!etido :@>@ $a cr e$dad de !atar a !i es0oso' o%endida co!o *a(a sido. Pero /ino con na en$o4 ecida donce$$a 0oseda de dios , $a introd "o en !i ca!aI con4 e 5ra!os dos no/ias a$o"adas en $a !is!a casa. En e%ecto' cas4 i/ana es $a ! "er' no di&o 4 e noI :@>1 0ero c ando' sentado esto' e$ !arido co!ete e$ ,erro de rec*aHar $a ca!a 4 e tiene en casa' $a ! "er 4 iere i!itar a$ !arido , ( scarse n n e/o a!ante. G $ e&o $os re0roc*es res0$andecen en nosotras , en ca!(io $os *o!(res' $os c $0a($es' no $$e/an $a !a$a :@6@ %a!a. LEs 4 e si Mene$ao * (iera sido ra0tado a oc $tas de s 0a$acio' tena ,o 4 e !atar a Orestes 0ara sa$/ar a$ es0oso de !i *er!anaM Entonces' Lc.!o *a(ra $$e/ado esto t 0adreM L Es 4 e no tena 5$ 4 e !orir *a(iendo !atado a no de $os !os' , ,o *a(a de :@61 s %rir este trato 0or s 0arteM Lo !at5' !e diri& a s s ene!i&os 63 to!ando e$ ca!ino !2s %2ci$. P es 63 :. e. E&isto.

3<3 TRA7EDIAS L4 i5n de $os !os *a(ra sido !i c.!0$ice en $a ! erte de t 0adreM 9a($a' si a$&o 4 ieres decir' , re0$ca!e con $i(er:@1@ tad 4 e t 0adre no ! ri. con " sticia. CORIFEO. ) 9as *a($ado con raH.n' 0ero t " sticia est2 en/ e$ta en /er& enHa. Toda ! "er *a de ceder ante s es0oso' $a 4 e sea sensata. La 4 e o0ine de otra %or!a' no *a $$e&ado a$ sentido de !is 0a$a(ras W>. :@11 ELECTRA. ) Madre' rec erda $as 8$ti!as 0a$a(ras

4 e *as 0ron nciado concedi5ndo!e $i(ertad 0ara *a($ar. CLITEMNESTRA. ) Ta!(i5n a*ora $o a%ir!o , no !e nie&o' *i"a. ELEcTRA. ) LNo !e *ar2s daEo' !adre' des0 5s de or!eM CLITEMNESTRA. ) No 0 edo' a t o0ini.n o0ondr5 !i d $H ra. oQo ELEcTRA. ) 9a($ar5 , 5ste ser2 e$ co!ienHo de !i 0roe!io# So"a$2 * (ieras 0osedo' !adre' !e"or ca(eHaT J sto es 4 e atrai&an a$a(anHas $a (e$$eHa de 9e$ena , $a t ,aI a!(as sois *er!anas' cas4 i/anas $as :@<1 dos e indi&nas de C2stor. La na se 0erdi. 0or de"arse ra0tar de ( en &rado , t8 *as 0erdido a$ !e"or *o!(re de 7recia con $a eCc sa de 4 e !ata(as a t es0oso en co!0ensaci.n 0or na *i"a. Pero no te conocen (ien' co!o ,o. ST8' $a 4 e antes de 4 e se decidiera :@=@ $a in!o$aci.n de t *i"a ,' a0enas 0artido t es0oso de casa' c ida(as $os r (ios ( c$es de t 0e$o ante e$ es0e"oT M "er 4 e en a sencia de$ !arido se es% erHa en e!(e$$ecerse se tac*a a s !is!a de !a$a. A !enos :@=1 4 e ( s4 e a$&8n !a$' en nada $e con/iene !ostrar en $a ca$$e n rostro *er!oso. T8 eres $a 8nica de $as 6> MRRRAG condena $os //. :@;=-:@;;' si& iendo a 9ART*N7' 0or e$ *ec*o de 4 e ESTOBEO ?c%. =3.6A $os atri( ,e a Las CretensesI , e$ ::@@ , ::@: si& iendo a 9ARrRnO , NARC\' res0ecti/a!ente. ELECTRA 3<> &rie&as' 4 e ,o se0a' 4 e te a$e&ra(as si $os tro,anos tenan n 5CitoI , si %racasa(an' t s o"os se enso!(recan 0or4 e no desea(as 4 e A&a!en.n re&resara de Tro,a. SCon $os ( enos !oti/os 4 e tenias 0ara ser :@O@ recatadaTI tenias n !arido' en nada in%erior a E&isto' a 4 ien $a 7recia e$i&i. co!o s cond ctor' , na /eH 4 e t *er!ana 9e$ena *a(a rea$iHado ta!aEa acci.n' 0odas t8 *a(er co(rado na &ran &$oria. P es $os !a$os constit ,en n escar!iento en (ene%icio de $os :@O1 ( enos , atraen $a atenci.n. Si' co!o dices' !i 0adre !ato a s *i"a' Len 4 5 te %a$ta!os ,o , !i *er!anoM LPor 4 5 no estrec*aste n estros $aHos con $a casa 0aterna tras !atar a t es0oso' en /eH de a0ortar a t !atri!onio (ienes a"enos co!0rando s a!or con dineroM :@;@ T !arido no *a sido eCi$iado a ca!(io de$ eCi$io de t *i"o ni *a ! erto a ca!(io de !i ! erte' dos /eces !a,or 4 e $a de !i *er!ana' 0 es !e !at. en /ida. Si n cri!en se sienta co!o " eH 0ara eCi&ir otro cri!en a ca!(io' ,o te !atar5 )con t *i"o Orestes) :@;1 0or /en&ar a !i 0adre. N e si a4 e$$o % e " sto' ta!(i5n *a, " sticia en esto. N ien casa con ! "er !a$/ada 0or s ri4 eHa o no($e c na es necio. Casa!iento !odesto' 0ero 0r dente' es !e"or en na casa 4 e !atri!onio nota($e. CORIFEO. ) E$ aHar &o(ierna e$ !atri!onio de $as oo ! "eres. Veo 4 e de $os * !anos nas " &adas sa$en

(ien' !a$ otras. CLITEMNESTRA. ) 9i"a' t8 *as nacido 0ara a!ar a t 0adre 0or sie!0re. Ta!(i5n s cede 4 e nos est2n de 0arte de$ 0adre' !ientras 4 e otros a!an a s !adre !2s 4 e a$ 0adre. Te 0erdono' 0 es en /erdad tos no !e a$e&ro en eCceso de !is acciones. LAs de s cia , !a$ /estida *as sa$ido de t s $a(ores de 0artoM SA,' 0o(re de !' 0or !is decisiones' 0or *a(er e!0 "ado o a !i es0oso a $a ira !2s de $o de(idoT

3<6 TRA7EDIAS ELECTRA. ) Tarde te $a!entas c ando ,a no tienes c ra. Bien' !i 0adre *a ! erto. LPor 4 5' entonces' no *aces /enir de % era a t *i"o 4 e anda erranteM CLITEMNESTRA. ) Ten&o !iedo , !iro 0or !is inte:::1 reses' no 0or $os s ,os. Est2 enco$eriHado' se&8n dicen' 0or $a ! erte de s 0adre. ELEcTRA. ) L Por 4 5' entonces' tienes a t es0oso en% recido contra nosotrosM CLITEMNESTRA. ) Pse es s car2cter. Ta!(i5n t8 eres o(stinada 0or nat ra$eHa. ELEcTRA. ) Por4 e s %ro. Pronto de"ar5 de en% recer!e. CLITEMNESTRA. ) Entonces ta!0oco 5$ estar2 !2s tie!0o resentido contra ti. ::3@ ELECTRA. ) M c*os son s s * !os. A*ora $o co(i"a !i !orada... CLITEMNESTRA. ) LVesM Ga est2s atiHando n e/as dis0 tas. ELEcTRA. ) Ca$$ar5' 0 es $e te!o co!o $e te!o Q CLITEMNESTRA. ) Pon %in a esas 0a$a(ras. Bien. LPor 4 5 !e *as $$a!ado' *i"aM ::31 ELEcTRA. ) Creo 4 e *as odo so(re !i 0arto. O%rece en !i $ &ar )0 es ,o no s5) n sacri%icio en $a d5ci!a $ na de !i *i"o' co!o es cost !(re. N e ,o no esto, a/eHada 0or no *a(er 0arido en e$ 0asado. CLITEMNESTRA. ) Eso es tra(a"o de otra' de $a 4 e te a, d. en $as $a(ores de 0arto. ELECTRA. ) Go !is!a !e asist' ,o so$a 0an a !i *i"o. ::>@ CLITEMNESTRA. ) LTan ais$ada de /ecinos se enc entra esta casaM

V EC0resi.n e %e!stica t0ica de E r0ides ?c%. V/. O1'

3O;I Medea OO;' :@::I 95c (a :@@I Tro,anas <>@A' 4 e a4 encierra na &ran irona. ELECTRA 3<1 ELECTRA. ) Nadie 4 iere tener a $os 0o(res 0or a!i&os CLITEMNESTRA. ) Marc*ar5 entonces a o%recer a $os dioses n sacri%icio 0or t *i"o en e$ da 0rescrito' , c ando te *a,a *ec*o este %a/or ir5 a$ ca!0o donde !i es0oso sacri%ica a $as Nin%as. Va!os' esc$a/os' arri- ::>1 !ad este carro a $os 0ese(res , c ando cre2is 4 e *e ter!inado e$ sacri%icio a $os dioses' 0resentaos a4 I 4 e ta!(i5n *e de dar & sto a !i !arido. ?Sa$en $os esc$a/os con e$ carro.A ELECTRA. ) Entra en casa de n 0o(re. C idado no ::6@ /a,a a 4 e!ar t t8nica este tec*o a* !ado' 0 es /as a rea$iHar e$ sacri%icio 4 e $os dioses te eCi&en. ?Entra C$ite!nestra.A La cesta est2 0re0arada , a%i$ado e$ c c*i$$o 4 e !at. a$ toro Q cerca de$ c a$ /as t8 a caer *erida. Vas a des0osar' ta!(i5n en 9ades' a$ *o!(re con ::61 4 ien dor!as en /ida. Pste es e$ %a/or 4 e ,o /o, a *acerte' esta es $a satis%acci.n 4 e t8 /as a 0a&ar!e 0or !i 0adre. ?Entra E$ectra.A CoRo. Estro%a :.a Ma$ 0or !a$# $os /ientos de esta casa so0$an contrarios. A4 e$ da ca,. en e$ (aEo !i seEor' !i seEor' , reson. e$ tec*o , $as 05treas cornisas de $a casa so !ientras deca# JSDesdic*ada es0osa' L0or 4 5 !e !atas c ando / e$/o a !i 0atria des0 5s de dieH se!enterasMK Antistro%a :.K <E$ tie!0oB Q en s retorno se co(ra retri( ci.n ss 0or $a ni.n eCtra/iada de esta ! "er 4 e' sosteniendo Q1 :. e. E&isto' considerado co!o /cti!a de n sacri%icio.

6< Fa$tan dos /ersos c ,a res0onsi.n %or!an $os //. ::<3::<>. En e$$os 0ro(a($e!ente esta(a $a 0a$a(ra <tie!0oQ<' co!o seEa$a MRRRAG.

3<< TRA7EDIAS

en s s !anos e$ ar!a a%i$ada' asiendo e$ *ac*a' !at5 a s !arido c ando a$ %in /o$/i. a casa , a $os ! ros ::<@ cic$.0eos 4 e $$e&an a$ cie$o. SDesdic*ado es0osoT LN 5 !a$ se a0oder. de $a des&raciadaM Co!o $eona !ontaraH' 4 e %rec enta $os 0astos de $os (os4 es' $$e/. *asta e$ %ina$ este cri!en. ::<1 CLITEMNESTRA. ) ?Desde dentro.A S9i"os' 0or $os dioses' no !at5is a / estra !adreT CoRo. ) LO,es $os &ritos (a"o e$ tec*oM CLITEMNESTRA. ) SA,' a, de !iT CoRo. ) Ta!(i5n ,o &i!o 0or $a 4 e *a ! erto a !anos de s s *i"os. En /erdad dios re0arte " sticia ::=@ c ando $$e&a e$ !o!ento. Cr e$dad *as s %rido' i!0a!ente o(raste )Sdesdic*adaT) contra t es0oso. ?Sa$en todos de $a casa. E$ eccc$e!a eC0one $os cad2/eres de C$ite!nestra , E&isto.A CORIFEO. ) Mas *e$os a4 4 e 0onen s 0ie % era de $a casa teEidos con $a .san&re reciente de s !adre' de!ostrando 4 e * ,en de s triste $$a!ada. ::=1 No eCiste ni *a nacido n nca otra casa !2s in%ort nada 4 e $a de $os Tant2$idas. Estro%a 3.O ORESTES. ) STierra , De s 4 e /es todo $o !orta$T Conte!0$ad esta acci.n de ! erte odiosa# dos c erso 0os en tierra 0ostrados' a &o$0es de !i !ano' en 0a&o de !is !ise ras Q. ELECTRA. ) 9er!ano' s' de0$ora($e en eCceso' 0ero ,o so, c $0a($e. SPo(re de !T Me cons ! en odio contra esta !i !adre 4 e !e 0ari. ! "er. 6= Se 0 ede 0ost $ar' !etri ca sa' 4 e %a$tan c atro s$a(as en e$ ,. ::O3 o n !etro ,2!(ico , todo e$ /erso 4 e $e se& a ?di!etro ,2!(icoA. ELEcTRA 3<= CoRo. ) SA*' 4 5 s erte' !adre' 4 5 s erte $a t ,a ::O1 4 e 0ariste /en&adores , s %riste desdic*as sin $!ites a !anos de t s *i"osT SCon " sticia *as 0a&ado $a ! erte de s 0adreT Antistro%a 3.O ORESTES. ) O* Fe(o' in/isi($e es $a " sticia 4 e can- ::;@ taste' 0ero (ien /isi($es $os do$ores 4 e *as co(rado# S!e *as dado n $ec*o de asesino $e"os de $a tierra &rie&aT LA 4 5 otro 0 e($o !arc*ar5M LN 5 * 5s0ed' V;1 4 i5n 4 e sea 0iadoso 0ondr2 s s o"os en !i rostro de !atricidaM ELEcTRA. ) SA,' a, de !T G ,o' Lad.ndeM' La 4 5 coro' a 4 5 (oda !arc*ar5M LN 5 es0oso !e ace0tar2 en s ca!a n 0cia$M :3@@ CoRo. ) Otra /eH' otra /eH t 0ensa!iento *a ca!(iado con e$ /iento. A*ora a$(er&as senti!ientos 0iadosos' antes no $os tenias e *iciste a$&o terri($e a t :3@1

*er!ano' a!i&a' 4 e no 4 era. Estro%a >a ORESTES. ) LViste c.!o $a desdic*ada saca(a de$ !anto , !ostra(a s 0ec*o en e$ !o!ento de !orir )Sa, de !iT)' 0oniendo en e$ s e$o $os !ie!(ros 4 e !e dieron /idaM Go 0or e$ 0e$o.. CoRo. ) Lo s5 (ien' e$ do$or te cons !i. c ando :3:@ oas e$ $a!ento de do$or de na !adre' $a 4 e te 0ari.. Antistro%a >a ORESTES. ) este % e e$ &rito 4 e $anHa(a 0oniendo :3:1 s s !anos en !i rostro# JS9i"o !o' 0iedadTK' , se co$&a(a de !i c e$$o *asta 4 e e$ ar!a ca,. de !is !anos. CoRo. ) SDes/ent radaT LC.!o s %riste /er con t s 0ro0ios o"os $a ! erte de t !adre eC0iranteM :33@

3<O TRA7EDIAS Estro%a 6a ORESTES. ) Go 0 se e$ !anto so(re !is o"os , di co!ienHo con $a es0ada a$ sacri%icio * ndi5ndo$a en e$ c e$$o de !i !adre. :331 ELEcTRA. ) G ,o te ani!a(a a$ tie!0o 4 e 0ona !ano a $a es0ada. CoRo. ) 9as co!etido e$ !2s terri($e cri!en. Antistro%a 6K ORESTES. ) Tonta' c (re $os !ie!(ros de ! !adre con e$ !anto , cierra s s *eridas. SEn /erdad a$ !(raste a t s 0ro0ios asesinosT :3>@ ELEcTRA. ) SVed c.!o 0one!os este !anto so(re 4 ien era a!i&a , a $a /eH no a!i&aT CoRo. ) Pste es e$ $!ite de $a des&racia 0ara $a casa. ?A0arecen $os Diosc ros so(re e$ 0a$acio.A CORIFEO. ) Mas *e a4 4 e so(re $o !2s a$to de$ 0a$acio *an a0arecido... LN i5nes ser2n' d5!ones Q :3>1 @ a$& no de $os dioses de$ cie$oM P es no es 5ste e$ ca!ino de $os *o!(res. LPor 4 5 se a0arecer2n a n estra /ista de !orta$esM CQ_STOR Q ) Esc c*a' *i"o de A&a!en.n. Te $$a!an :36@ $os Diosc ros' *er!anos &e!e$os de t !adre' C2stor , !i *er!ano Po$ide ces' a4 0resente. Aca(a!os de $$e&ar a Ar&os des0 5s de 0oner %in a $a &a$erna 4 e a!enaHa(a a na na/e Q' c ando /i!os $a ! erte de 6Q A4 Jdi/inidades de ran&o in%eriorK ?0or o0osici.n con-

teCt a$ a $os o$!0icosA. En &enera$ tiene n /a$or ne tro ?Q diosA %rente a $as di/inidades 0artic $ares c ando no interesa es0eci%icar de c 2$ se trata' o ana%.rico ?` e$ dios antes citadoA. 6; Los editores en &enera$ atri( ,en este 0ar$a!ento a a!(os Diosc ros' a n4 e $os Mss. no $o seEa$an. Con BOT9E cree!os 4 e de(e ser C2stor s.$o e$ 4 e *a($a' so(re todo 0or4 e en ,. :36@ 0resenta a s *er!ano ?J, 5ste 4 e a4 /eis es Po$ide cesKA. 1@ Ga UIL+QMo[rn seEa$. 4 e no se trata de na na/e c a$4 iera' sino de $a de Mene$ao , 9e$ena ?c%. 9e$ena ::<> , ELECTRA 3<; esta *er!ana n estra , !adre t ,a. E$$a *a reci(ido s !erecido' 0ero t8 no *as o(rado con " sticia. G :361 Fe(o... ?!as ca$$ar5' 0 es es !i so(eranoA con ser sa(io no te *a aconse"ado sa(ia!ente con s or2c $o. Mas es % erHa resi&narse , desde a*ora *as de c !0$ir $o 4 e Moira 1: , De s *an decretado so(re ti. Entre&a E$ectra a P$ades co!o es0osa , a(andona Ar&os. No :31@ te est2 0er!itido 0oner e$ 0ie en esta ci dad a*ora 4 e *as !atado a t !adre. Las terri($es \eres 13' $as diosas de cara 0err na' te *ar2n dar / e$tas en$o4 ecido co!o na r eda. Pero /e a Atenas , a(r2Hate a $a santa i!a&en de Pa$asI e$$a :311 $as as star2 e i!0edir2 4 e te to4 en con s s terri($es ser0ientes' tendiendo so(re t ca(eHa s esc do con $a 7or&ona. 9a, na co$ina de Ares donde $os dioses se sentaron 0or 0ri!era /eH a /otar en n cri!en de san&re' c ando e$ cr e$ Ares !at. a 9a$i- :3<@ rrocio' *i"o de$ re, de$ !ar' en% recido 0or $a i!0a ni.n con s *i"a. A$$ e$ /oto es sa&rado , %ir!e desde entonces a $os o"os de $os diosesI a$$ de(es ta!(i5n t8 ser " H&ado 0or e$ cri!en. Te sa$/ar2 de !orir a" s- :3<1 ticiado e$ 4 e e$ n8!ero de /otos de0ositados ser2 i& a$' 0 es LoCias car&ar2 con $a c $0a 0or e!0 "arte con s or2c $o a$ !atricidio. G 5sta ser2 $a $e/ /i&ente 0ara $os /enideros# 4 e &ane sie!0re e$ ac sado con i& a$dad de /otos. si& ientesA' a $os 4 e se a$ de n 0oco !2s ade$ante ?,. :3=; , si&s.A. 1: Personi%icaci.n de$ Destino ?eti!o$.&ica!ente V0arte' 0orci.nKA inde0endiente , s 0erior a $os dioses. A4 nida a De s en t5r!inos de i& a$dadI inc$ so' a /eces' se s (ordina a este , e4 i/a$e ?es0ecia$!ente en Eso SLo' S 0$icantes <=>A a $a $e, anti& a de De s. 13 En $a tra&edia 0$ ra$iHadas e identi%icadas con $as Erinis ?diosas /en&adoras de$ 0arricidaA. Ori&inaria!ente' sin e!(ar&o' \Qr es n d5!on destr ctor' *i"o de Noc*e , *er!ano de M erte.

3=@ TRA7EDIAS :3=@ As 4 e $as terri($es diosas' a(r !adas 0or e$ do$or' *ar2n 4 e se a(ra " nto a $a co$ina !is!a na si!a' or2c $o 0iadoso , /enerando 0ara $os !orta$es. Ta!(i5n *as de /i/ir " nto a $as ri(eras de$ A$%eo' :3=1 en na ci dad arcadia' ca(e e$ te!0$o de LiceoI , $a ci dad reci(ir2 t no!(re. Esto es $o 4 e a ti te di&o. En c anto a$ cad2/er de E&isto' $os ci dadanos de Ar&os $o oc $tar2n en na t !(a. A t !adre $a enterrar2n Mene$ao ?4 e se enc entra desde *ace 0oco en Na 0$ia' desde 4 e to!. :3O@ $a tierra tro,anaA , 9e$ena. Qsta *a $$e&ado de$ 0a$acio de Proteo en E&i0to , n nca % e a Tro,aI De s en/i. a I$i.n n si! $acro Q de 9e$ena 0ara enHarHar a $os * !anos en disensiones , ! ertes. :3O1 En %in' 4 e P$ades a(andone $a tierra a4 ea , re&rese a s *o&ar con na /ir&en , es0osa a $a /eHI 4 e $$e/e ta!(i5n a $a tierra %ocense a t c Eado de no!(re Q , $e car& e de ri4 eHas. En c anto a ti' en%i$a e$ c e$$o de$ Ist!o , dir&ete a 0ie *acia $a 0r.s0era :3;@ ri(era de Cecro0ia 11I 4 e c ando *a,as c !0$ido e$ destino 4 e te seEa$. co!o *o!icida' ser2s %e$iH $i(re de estos s %ri!ientos. CORIFEO. ) 9i"os de De s' Lse nos 0ernite acercarnos a / estra /oHM CQ1TOR. ) S' 0 es no est2is conta!inadas 0or este cri!en. :3;1 ELECTRA. ) LP edo *a($ar ,o' Tind2ridasM C^STOR. ) Ta!(i5n t8I atri( ir5 a Fe(o esta acci.n crint !a$. CORIFEO. ) LPor 4 5 siendo dioses $os dos , *er!a:>@@ nos de $a /cti!a no *a(5is a$e"ado a $as \eres de$ 0a$acioM 1> La *istoria de$ si! $acro de 9e$ena % e introd cida 0or Estescoro en s Pa$inodia. Q :. e. e$ ca!0esino. 11 Atenas. ELECTRA 3=: C^STOR. ) La % erHa de$ destino $as arrastr. 0or donde era !enester , $as tor0es .rdenes de $a $en& a de Fe(o. ELECTRA. ) LG 4 5 A0o$o' 4 5 or2c $os !e *icieron a ! !atricidaM C^STOR. ) Co!8n % e $a acci.n' co!8n / estro :>@1 destino' , na so$a !a$dici.n de / estros 0adres os 0erdi. a $os dos. ORESTES. ) 9er!ana !a' con /erte tarde' ,a !e /eo 0ri/ado de t s caricias , *e de a(andonarte 4 e- :>:@ dando ,o' a !i /eH' a(andonado. C^STOR. ) Psta tiene !arido , casa. No es e$$a

4 ien *a s %rido $a!enta($e!ente eCce0to en a(andonar $a tierra de Ar&os. ELECTRA. ) LG 4 5 otra cosa 0rod ce !a,ores $a!entos 4 e a(andonar $as %ronteras de $a 0atriaM :>:1 ORESTES. ) Pero ,o sa$dr5 de $a casa 0aterna , en " icio eCtran"ero 0 r&ar5 e$ !atricidio. C^STOR. ) Ten /a$or. L$e&ar2s a $a 0iadosa ci dad :>3@ de Pa$as. Con4 e so0.rta$o con entereHa. ELECTRA. ) J nta t 0ec*o con e$ !o' 4 eridsi!o *er!ano. Las san&rientas !a$diciones de !adre nos se0aran de$ 0a$acio 0aterno. ORESTES. ) Va!os' a(r2Ha!e. Vierte t s $a!entos :>31 so(re ! co!o so(re $a t !(a de n ! erto. C^STOR. ) SA,' a,T Terri($e es $o 4 e *as dic*o inc$ so 0ara 4 e $o oi&an $os dioses. Ta!(i5n ,o , $os dioses de$ cie$o $a!enta!os $os s %ri!ientos de $os :>>@ *o!(res. ORESTES. ) SGa no te /er5 !2sT ELECTRA. ) STa!0oco ,o !e acercar5 a t s OJOST ORESTES. ) Psta es !i 0ostrera des0edida. ELECTRA. ) SAdi.s' ci dadI adi.s /osotras' ci da- :>>1 danasT ORESTES. ) O* !i !2s %ie$ a!i&a' L,a te !arc*asM ELECTRA. ) Ga 0arto e!0a0ando !i tierna !e"i$$a.

3=3 TRA7EDIAS :>6@ ORESTES. ) P$ades' !arc*a en 0aH , des0osa a E$ectra. C^STOR. ) Pstos se oc 0ar2n de s (oda. Marc*a t8 a Atenas * ,endo de estas 0erras. Ga $anHan contra :>61 ti s terri($e rastro estas diosas ne&ras de 0ie$' con ser0ientes 0or (raHos' 4 e cosec*an n %r to de terri($e do$or. Nosotros !arc*a!os 0restos *acia e$ !ar sici$iano 0ara sa$/ar $as !arinas 0roas de $as na/es. Ca!ina!os :>1@ 0or $a $$an ra de$ 5ter , no a Ci$ia!os a $os *o!(res !anci$$ados' sino a 4 ienes en s /ida esti!an 0iedad , " sticia. A 5stos sa$/a!os de $as di%ic $tades , $i(ra!os de$ :>11 s %ri!iento. As 4 e nadie 0re%iera de$in4 ir ni ser co!0aEero de /ia"e de $os 0er" ros. Go' 4 e so, dios' as $o an ncio a $os !orta$es. CoRo. ) SAdi.sT N ien 0 ede estar contento , no $e do($e&a des&racia a$& na' *a conse& ido $a %e$icidad.

You might also like