Professional Documents
Culture Documents
W roku 2000 Clay Mathematics Institute w USA ogosi 7 problemw, za ktrych rozwizanie przysuguje nagroda w wysokoci miliona dolarw kady. 1. Hipoteza Bircha i Swinnertona-Dyera. 2. Hipoteza Hodge'a. 3. Rwnania Naviera-Stokesa. 4. Czy P rwne/rne od NP? 5. Hipoteza Poincarego. 6. Hipoteza Riemanna. 7. Teoria Yanga-Millsa.
Hipoteza Hodge'a
Badajc ksztaty rnych obiektw (jak powierzchnia piki, czy dtka), matematyka rozwina zaawansowane techniki usiujce stwierdzi, czy ksztat obiektw wielowymiarowych mona przyblia konstrukcjami z prostych obiektw o niszej liczbie wymiarw. Uoglnienia tego typu poszy jeszcze dalej, zatracajc niemal cakowicie pocztkowy zwizek z geometri i obiektami geometrycznymi. Hipoteza Hodge'a sugeruje, i dla niektrych specjalnych obiektw pewne konstrukcje algebraiczne s cile zwizane z okrelonymi tworami geometrycznymi.
Rwnania Naviera-Stokesa
Spokojny i gwatowny przepyw wody, wiry w wodzie, turbulencje, wiatr i tornada - wydaje si, e wszystkie te efekty s opisywane przez rwnania Naviera-Stokesa. Cho zapisano je ju w XIX wieku do dzi mao o nich wiadomo. Problem sformuowany na XXI wiek dotyczy rozwiza tych rwna - rozstrzygnicia ich istnienia bd znalezienia kontrprzykadu dla dowolnego czasu.
P czy NP?
Niektre problemy matematyczne i logiczne da si szybko rozwiza przy uyciu komputerw i stanowi one klas problemw, z ktr idealny komputer daje sobie rad w czasie bdcym wielomianow funkcj zadanych mu parametrw. Istniej jednak zagadnienia, ktrych rozwizania znamy, ale nie s to rozwizania rwnie szybkie", jak w wypadku poprzednim. Czy da si wszystkie podobne problemy (zgrupowane w pewnej klasie, oznaczonej jako NP) rozwiza szybciej?? Czy te istniej takie, ktrych analizy nie da si ju przyspieszy w aden sposb?? Pytanie ciekawe i szalenie istotne z praktycznego punktu widzenia, bowiem problemy te zwizane s z kryptografi, kolorowaniem map czy ukadaniem harmonogramw.
Hipoteza Poincarego
Jeli na powierzchni piki umiecimy elastyczn, zamknit ptl, to bez wikszego trudu potrafimy j cieni do punktu, nie rozrywajc jej ani nie opuszczajc powierzchni kuli. Co takiego nie jest moliwe, gdy zamiast powierzchni piki wemiemy dtk w tym wypadku zawijajc odpowiednio nasz ptl, ju nie moemy jej cieni do punktu. Okazuje si, e taka wasno cieniania" ptli wystarczajco charakteryzuje powierzchni piki; innymi sowy, jeli kad ptl na dwuwymiarowej powierzchni potrafimy cign do punktu - powierzchnia ta musi by sfer! Hipoteza Poincarego orzeka to samo - ale dla sfery trjwymiarowej: zdaniem genialnego matematyka francuskiego, analogiczna wasno charakteryzuje j tak samo, jak w wypadku dwuwymiarowym.
Zagadka, nad ktr matematycy gowili si od 100 lat, zostaa rozwizana. Przebojem zdobya najwysz lokat w rankingu kluczowych wydarze naukowych 2006 roku magazynu Science. Dowd hipotezy Poincargo pozwala w nowy sposb spojrze na ksztat wszechwiata. Moliwe, e zamieszkujemy na trjwymiarowej powierzchni w czterowymiarowym wiecie, tylko nie jestemy w stanie tego dostrzec.
Jednospjno - wasno cieniania ptli wystarczajco charakteryzuje zarwno sfer dwu- jak i trjwymiarow.
Hipoteza Riemanna
Liczb pierwszych jest nieskoczenie wiele, co wiemy zapewne jeszcze ze szkoy. Czy istniej jednak jakie regularnoci w ich rozoeniu? Okazuje si, e tak. Z czstoci wystpowania liczb pierwszych cile zwizana jest pewna funkcja (z) postaci:
1 1 1 ( z ) = 1 + Z + Z + Z + ... 2 3 4
zwana funkcj Zeta Riemanna od nazwiska matematyka, ktry j wprowadzi. Ot hipoteza mwi, e wszystkie interesujce zera tej funkcji le na pewnej prostej. Sprawdzono ju numerycznie ponad 1500000000 takich miejsc - wszystkie maj t waciwo. Dowodu nadal jednak nie ma...
Teoria Yanga-Millsa
Teorie Yanga-Millsa, opisujce model matematyczny czstek elementarnych i ich oddziaywa, s doskonale przetestowane i stanowi podstaw wspczesnej teorii pola. Nie wszystkie jednak problemy z tej dziedziny udaje si opisa rwnie konsekwentnie jak choby fenomen uwizienia" kwarkw. Postawiony problem dotyczy znalezienia w kwantowej teorii oddziaywa YangaMillsa, satysfakcjonujcych z matematycznego punktu widzenia rozwiza wyjaniajcych ten fenomen.
Troch historii
1. 2002. Grigorij Perelman udowadnia hipotez Thurstona, bdc rozszerzeniem hipotezy Poincarego. Korzysta z idei Hamiltona, bazujcej na przepywach Ricciego. 2. Kwiecie, 2003. Perelman wygasza cykl odczytw w Stanach. 3. Maj, 2006. Bruce Kleiner i John Lott publikuj uzupeniony dowd Perelmana. 4. Kwiecie, 2006. Xi-Ping Zhu i Huai-Dong Cao publikuj na konferencji w Azji dowd hipotezy Poincarego. 5. Kwiecie, 2006. Perelman jest oficjalnie zgoszony do medalu Fieldsa. Odmawia przyjcia. 6. Kto dostanie milion dolarw?
KONIEC