You are on page 1of 12

Rio de janeiro, 15 de junho de 2011.

Universidade do estado do Rio de janeiro Faculdade de Cincias Mdicas Departa ento de Medicina !nterna Disciplina de Cl"nica Mdica e #ropedutica !!!

Relatrio de Habilidades Clnicas

$luna% &ain' Ferreira de (i a )rientadora% $na &eresa #u*as Carvalho +,astroenterolo*ia-

$na nese reali.ada dia 1/00502011, no a 1ulat2rio ,astroenterolo*ia, sala 2, do 3ospital Universit'rio #edro 4rnesto. Re*istro do paciente% 1567810

de

Anamnese
!d% 9ean Felipe :eves Dantas, 15 anos +data de nasci ento% 1000/01665-, asculino, pardo, solteiro, estudante, natural do Rio de 9aneiro, reside e &a;uara. <#% =$co panha ento da Doen>a de Crohn? 3D$% #aciente relatou ;ue, e junho de 2005, desenvolveu ;uadro de dor a1do inal intensa, tipo c2lica, trs ve.es ao dia, ap2s re@ei>Aes e se @ator de al"vio, diarria, co 10 evacua>Aes di'rias, he ato;ue.ia e presen>a de uco nas @e.es. 4 associa>Bo, perda ponderal si*ni@icativa, de 10 C* e trs eses, @e1re de /8DC, ;ue persistiu por u s, astenia, anoreEia, n'usea e vF ito, co presen>a de restos ali entares. :e*ou he at ese e dis@a*ia. 4 22 de nove 1ro de 2005, no 3ospital (ouren>o 9or*e, @oi su1 etido a u a colonoscopia, e ;ue @oi dia*nosticada Doen>a de Crohn, de eEtensBo colFnica. Fa. trata ento desde entBo para a doen>a. :o o ento, re@ere trs evacua>Aes pastosas ao dia, se presen>a de uco e c2lica a1do inal 1randa, pouco @re;Gente e ;ue elhora co evacua>Bo. :e*ou he ato;ue.ia, @e1re, anoreEia, astenia, perda ponderal, n'usea e vF ito. 3##% Haricela aos ;uatro anos. $ne ia crFnica h' cinco anos, e trata ento co :oripuru I endovenoso, de 15015 dias. 3e otrans@usBo h' cinco anos, devido a ane ia. ! uni.a>Bo inco pleta. Relatou aler*ia a picada de os;uito. :e*ou 3$J, DM, tu1erculose, cardiopatia, ne@ropatia, cirur*ia e trau atis o. Fa. uso de a.atioprina 100 *0dia, esala.ina K*0dia e in@liEi a1e 100 * +/ a polas0in@usBo% dose de indu>Bo L se ana 0,2 e 5 L e posterior ente dose de anuten>Bo a cada 8 se anas-.

3. Fa % #ai @alecido, aos 5/ anos, de cMncer de esF@a*o. MBe, 50 anos, h"*ida. $vF paterno @alecido de cMncer de intestino. 3. Fis% :ascido de parto va*inal, a ter o, e a 1iente hospitalar. Desenvolvi ento psico otor nor al. :e*ou atividade seEual. #u1arca% 10 anos Je enarca% 11 anos. 3. Jocial% Reside e casa de alvenaria, co sanea ento 1'sico, de trs cF odos, co ais duas pessoas. $li enta>Bo hipolip"dica. :e*ou ta1a*is o, etilis o, atividade @"sica, ani ais de esti a>Bo, via*e recente e contato co vetores de doen>as. R$J% :D: ! pressBo dia*n2stica% #aciente de 15 anos, co dia*n2stico de Doen>a de Crohn h' cinco anos de @en2tipo in@la at2rio, corticodependente e por isso necessitou iniciar terapia 1iol2*ica. $p2s este trata ento, o paciente apresenta re issBo cl"nica da doen>a.

Resumo de evoluo e tratamento


4 22 de nove 1ro de 2005, paciente rece1eu dia*n2stico de Doen>a de Crohn no 3ospital (ouren>o 9or*e. !niciou trata ento, no 3ospital Universit'rio da UFR9, co a.atioprina 75 *0dia, sul@assala.ina 2,5*0dia, prednisona +dosa*e desconhecida- e 'cido @2lico. Devido a ane ia, constatada na poca, @e. uso de sul@ato @erroso. 4 eado de 2006, interro peu trata ento por conta pr2pria. #er aneceu seis eses se trata ento, cul inando na recidiva dos sinto as% diarria, c2lica a1do inal, n'usea, vF ito, anoreEia e astenia. 4 0500102010, @oi trans@erido para o 3U#4 para interna>Bo no :4J$. Reiniciou trata ento co prednisona K0 *0dia, sul@assala.ina 1*0dia, a.atioprina 50 *0dia e 'cido @2lico 5 *0dia, apresentando elhora dos sinto as. 4 1/00102010, rece1eu alta da interna>Bo e passou a @a.er aco panha ento da doen>a no servi>o de ,astroenterolo*ia do 3U#4.

4 1800/02010, iniciou uso de sul@ato @erroso 2 c'psulas0dia, devido a ane ia crFnica, e au entou dose de a.atioprina 100 *0dia e sul@assala.ina K*0dia +3e o*ra a N 3tO/5,1P 31O10,5P pla;uetasO 516 ilP leuc2citosO 5.K80P HCMO7/,1P 3CMO21,6 Qio;u" ica N H3JOK5-. 4 0600K02010, iniciou =des a e? da prednisona, tendo encerrado o uso e 2800502010. 4 1/00802010, co e>ou a @a.er uso de :oripuru I endovenoso, su1stituindo o sul@ato @erroso. ) in@liEi a1e @oi solicitado na Jecretaria de JaRde.+3e o*ra a N 3tO 26,6P 31O8,6P pla;uetasO /6K ilP leuc2citosO 5.0/0, HCMO 70P 3CMO 20,8 Qio;u" ica N H3JO/7P FerroO17P &rans@errinaO 125,/-. 4 2201002010, paciente o1teve elhora i portante do ;uadro diarrico ap2s pri eira dose de in@liEi a1e /00 *. :o o ento, apresentaLse pouco sinto 'tico, relatando c2lica a1do inal de leve intensidade. Fa. trata ento co a.atioprina 100 *0dia, esala.ina K*0dia, in@liEi a1e 100 * +/ a polas- e :oripuru I endovenoso.

Exame fsico
#aciente e 1o estado *eral, vi*il e orientado auto e alopsi;uica ente, co @'cies e atitude at"picas, eupneico, hidratado, hipocorado S20SK, anictrico e acian2tico. :or ol"neo. Qoa per@usBo capilar. FMneros se altera>Bo. (esAes papulosas e MMJJ e MM!!, pruri*inosas, de aproEi ada ente u cent" etro. $usncia de ede a e MM!!. Jinais Hitais% #$O 110E70 3* FCO 55 1p & aEO /5,1DC FRO18 irp Cabea e pescoo% Mucosa oral e nasal preservadas. &ire2ide t2pica, de consistncia nor al, se n2dulos e 2vel T de*luti>Bo. (in@onodos nBoLpalp'veis. #ulso carot"deo nor al. $usncia de tur*ncia ju*ular patol2*ica.

ACV% !ctus palp'vel no 5D espa>o intercostal, na linha he iclavicular es;uerda. Rit o card"aco re*ular. $usncia de sopros e 1ulhas acess2rias. Qulhas hiper@onticas. $2U#2. AR% $usncia de lesAes, retra>Bo e a1aula ento no t2raE. 4Epansi1ilidade nor al. Fr ito t2racoLvocal palp'vel e todo o t2raE. Jo claro ati pMnico T percussBo. Mur Rrio vesicular universal ente aud"vel. $usncia de ru"dos advent"ceos. Abdome% Fl'cido, ti pMnico, indolor T palpa>Bo. $usncia de assas ou viscero e*alias. F"*ado i palp'vel. Neurolgico% Marcha, coordena>Bo e sensi1ilidade se altera>Aes. For>a *rau 5 e e 1ros. Re@leEos pro@undos antidos.

Exames complementares
3e o*ra a e 1io;u" ica reali.ados dia 1200K02011. Hemograma 3e 'cias% /,7/ ilhAes0 3e at2crito% /K,KW 3e o*lo1ina% 10,6 *0d( (euc2citos% 5.K700 V #la;uetas% K88.0000 V HCM% 62,2 @( 3CM% 26,2 p* RDX% 20,1W

io!umica H3J% 105 0h #rote"na C Reativa +#CR-% 1,2 Uria% 15 *0d( Creatinina% 0,72 *0d( &,)% 52 U0(

*W

&,#% 1/ U0( Fos@atase $lcalina% /21 U0( ,a aL,luta il &rans@erase +,,&-% 86 U0( $ ilase% 75 U0( (ipase% 21 U0( Colonoscopia +reali.ada dia 1200502001=)1servaLse c2lon encurtado, de aspecto tu1ular, co Rltiplas Rlceras serpen*inosas, pro@undas, co @undo @i1rinoso, @ri'veis, co halo de ede a e enante a, entre eadas por 'reas de ucosa intensa ente enante atosa, distri1u"das di@usa ente, situadas junto T ar*e anal a partir dos 25 cent" etros, poupando apenas parte do reto proEi al e si* 2ide distal. 4Ea e reali.ado at cerca de 80 cent" etros da ar*e anal, tendo sido interro pido pela presen>a de colite ulcerada?. ConclusBo% #ancolite ulcerada, co atividade in@la at2ria acentuada N Co pat"vel co Doen>a de Crohn.

Conduta clnica
#elo he o*ra a e eEa e @"sico +hipocorado-, constataLse ;ue o paciente est' an ico, co anisocitose oderada . 9' trata a ane ia crFnica co :oripuru I endovenoso de 15015 dias. ) trata ento ser' intensi@icado, portanto, au entando a dose de :oripuru I para 2 a polas por se ana. #elo H3J alto, #CR alto e colonoscopia, ;ue evidenciou colite ulcerada *rave se* entar, constataLse ;ue o paciente est' e atividade da doen>a. $ dose de in@liEi a1e ser' au entada para 10 *0C* dose visando a cicatri.a>Bo da ucosa nBo alcan>ada co a dose enor. Mesala.ina K*0dia e a.atioprina 100 *0dia @ora antidas. $ @os@atase alcalina e ,,& estBo aci a da re@erncia de nor alidade, indicando aco eti ento das vias 1iliares. $ Colan*ite 4sclerosante #ri 'ria u a das ani@esta>Aes eEtraLintestinais da Doen>a de Crohn. #ara investi*a>Bo e dia*n2stico, a

colan*ioressonMncia @oi solicitada e ser' apresentada apenas na consulta de julho.

"rognstico
) paciente apresentaLse pouco sinto 'tico, j' ;ue re@ere c2lica a1do inal de leve intensidade. Mas pelos eEa es la1oratoriais e de i a*e , constataLse ;ue a Doen>a de Crohn est' e atividade. $ dose de in@liEi a1e @oi au entada co o intuito de elhorar a in@la a>Bo. ) paciente apresenta ane ia crFnica, ;ue co u e doen>as in@la at2rias crFnicas. $ dose de :oripuru I endovenoso @oi au entada visando elhora dos "ndices la1oratoriais. $p2s in@usBo de in@liEi a1e e :oripuru I reali.adas e 2K e /1 de aio, respectiva ente, no 3U#4, paciente relatou elhora da c2lica a1do inal e ais disposi>Bo. ) paciente est' e investi*a>Bo para Colan*ite 4sclerosante #ri 'ria +C4#-. 4ntre 5W e 25W dos pacientes co Doen>a de Crohn te ani@esta>Aes eEtraLintestinais. $ Colan*ite 4sclerosante #ri 'ria ais @re;uente ente associada T Colite Ulcerativa, as ocorre e KW dos pacientes co Doen>a de Crohn, *eral ente a;ueles co envolvi ento do c2lon. Caso a hip2tese de Colan*ite 4sclerosante pri 'ria seja a@astada pela colan*ioressonMncia, u a investi*a>Bo de hepatite autoLi une prosse*uir'. :a popula>Bo pedi'trica, a C4# *eral ente se ani@esta co caracter"sticas da hepatite autoLi une, por isso a colan*ioressonMncia, necess'ria para distin*uir as duas doen>as.

#oena de Cro$n
$ doen>a in@la at2ria intestinal +D!!- u a in@la a>Bo intestinal idiop'tica crFnica. U dos tipos principais de D!! a doen>a de Crohn. $ doen>a de Crohn pode atin*ir todo o trato di*est2rio, da 1oca ao Mnus, as te propensBo aior para aco eter intestino del*ado distal e intestino *rosso proEi al. Fre;uente ente te apresenta>Bo descont"nua ao lon*o do eiEo lon*itudinal do intestino e pode aco eter todas as ca adas% da ucosa T serosa.

Epidemiologia Di@erentes tendncias *eo*r'@icas e te porais t sido o1servadas na doen>a de Crohn. :a $ rica do :orte e 4uropa, taEas aiores da doen>a @ora detectadas e latitudes ais setentrionais. :os pa"ses asi'ticos, $ rica do Jul e Y@rica, as taEas de incidncia sBo 1aiEas, co eEce>Bo da Y@rica do Jul, onde a esti ativa ais recente da taEa de incidncia para a popula>Bo 1ranca de 2,5 por 100.000, sendo ;ue na popula>Bo ne*ra da re*iBo essa taEa consideravel ente enor. 4studos ostra u risco aior de doen>a entre as ulheres adultas e rela>Bo aos ho ens +propor>Bo de 1,/ % 1-. 4ssa di@eren>a no risco pode ser eEplicada por @atores hor onais ou estilo de vida.:a popula>Bo in@antil, essa rela>Bo inversa, co os eninos tendo aior taEa. $ doen>a de Crohn dia*nosticada, ais @re;uente ente, entre indiv"duos de 15 a /0 anos de idade. U se*undo pico de incidncia encontrado por volta da sti a dcada de vida. Etiologia e "atogenia $ etiolo*ia e a pato*enia da doen>a de Crohn continua inde@inidos. U a hip2tese consensual su*ere ;ue, nos indiv"duos *enetica ente predispostos, @atores eE2*enos, co o a*entes in@ecciosos, e relacionados co o hospedeiro *ere u estado crFnico de dis@un>Bo i unol2*ica da ucosa, ;ue ta 1 odi@icado por @atores a 1ientais espec"@icos, co o o ta1a*is o. )s principais a*entes in@ecciosos ;ue su*ere rela>Bo co a doen>a sBo o Mycobacterium paratuberculosis, para iEov"rus e espcies de Helicobacter. )utro @ator eE2*eno ;ue parece estar @orte ente relacionado co a pato*enia a @lora icro1iana end2*ena presente no lR en intestinal, ;ue *eraria u a resposta i unol2*ica inapropriada. :os indiv"duos nor ais, o siste a i une das ucosas apresentaLse ini1ido devido a tolerMncia ao conteRdo presente no lR en do intestino.

"atologia $ doen>a de Crohn pode a@etar ;ual;uer se* ento do trato *astrintestinal, da 1oca ao Mnus, as a locali.a>Bo ais co u do processo in@la at2rio o "leo ter inal. 4 o1serva>Bo acrosc2pica, constataLse ;ue a doen>a se* entar, co 'reas descont"nuas nor ais no eio do intestino aco etido. U ter>o dos pacientes apresenta @"stulas, @issuras e a1scessos perirretais. 4 o1serva>Bo icrosc2pica, as lesAes ais precoces da doen>a sBo Rlceras a@tosas e a1scessos das criptas, co in@iltrado de acr2@a*os. Do in@iltrado, @or a Lse *ranulo as nBoLcaseosos e todas as ca adas da parede intestinal, da ucosa T serosa. $ in@la a>Bo trans ural, co presen>a de @issuras na parede. Caractersticas clnicas $ apresenta>Bo ais co u da doen>a de Crohn a ileocolite, ;ue *era epis2dios repetidos de dor no ;uadrante in@erior direito e diarria. $ dor e c2lica, precede e aliviada pela de@eca>Bo. )s pacientes, *eral ente, te @e1re 1aiEa e perda ponderal devido T anoreEia. 4 al*uns casos, palpaLse u a assa no ;uadrante in@erior direito do a1do e, @or ada por intestino in@la ado, esentrio espessado aderido e lin@onodos a1do inais hipertr2@icos. :a jejunoile"te, a in@la a>Bo eEtensa est' associada a perda das super@"cies a1sortiva e di*estiva, *erando ' a1sor>Bo e esteatorria. $ ' a1sor>Bo pode causar hipoal1u ine ia, hipocalce ia, hipo a*nese ia, coa*ulopatia e hiperoEalRria co ne@rolit"ase, al de @raturas verte1rais, ane ia e*alo1l'stica + ' a1sor>Bo de vita ina Q12- e pela*ra +de@icincia de niacina-. :a colite, os pacientes apresenta @e1re 1aiEa, alLestar, diarria, dor a1do inal e c2lica e, Ts ve.es, he ato;ue.ia. $ doen>a perianal ocorre e u ter>o dos pacientes co colite e evidenciaLse por incontinncia, al>as he orroid'rias, @istulas e a1scessos perirretais. )s sinto as da in@la a>Bo do trato *astrointestinal superior sBo n'usea, vF ito e dor epi*'strica. Mani@esta>Aes eEtraLintestinais% der atol2*icas +erite a nodoso, pioder a *an*renoso e lesAes da ucosa oral-, reu atol2*icas +artrite

peri@rica, espondilite an;uilosante, osteoartropatia hipertr2@ica e policondrite recidivante-, oculares +conjuntivite, uve"te e episclerite-, hepato1iliares +esteatose hep'tica e colan*ite esclerosante pri 'ria- e urol2*icas +c'lculos, o1stru>Bo ureteral e @"stulas-. #iagnstico :enhu sinto a, sinal ou eEa e co ple entar isolados esta1elece o dia*n2stico de doen>a de Crohn. #elo contr'rio, o dia*n2stico esta1elecido atravs de u a avalia>Bo co pleta do ;uadro cl"nico, co evidncias con@ir at2rias radiol2*icas, endosc2picas e, na aioria dos casos, achados patol2*icos. $ avalia>Bo inicial inclui ana nese, @ocando na severidade e dura>Bo dos sinto as, eEa e @"sico e eEa es la1oratoriais si ples, co o he o*ra a. $p2s, a suspeita pode ser con@ir ada por eEa es co ple entares ais espec"@icos. )s achados endosc2picos da doen>a sBo preserva>Bo do reto, Rlceras a@tosas, @"stulas e lesAes descont"nuas. $ colonoscopia possi1ilita o eEa e e a 1i2psia do "leo ter inal, en;uanto a endoscopia alta @acilita o dia*n2stico do co pro eti ento *astroduodenal. $s pri eiras anor alidades radio*r'@icas detectadas no intestino del*ado sBo espessa ento das pre*as e Rlceras a@tosas. ) aspecto =e cal>a ento de pedras? devido Ts Rlceras lon*itudinais e transversais ocorre ais co u ente no intestino del*ado. ) =sinal do cordBo? radio*r'@ico devido Ts 'reas lon*itudinais de in@la a>Bo e @i1rose circun@erenciais. $ to o*ra@ia co putadori.ada pode ajudar a detectar a1scessos, @"stulas e trajetos sinusais. $ ressonMncia a*ntica pode ser ais esclarecedora na de onstra>Bo de lesAes plvicas, co o os a1scessos is;uiorretais. %ratamento &anto o trata ento dico, co o a cirur*ia, nBo o@erece a cura para a doen>a de Crohn. #or isso, os principais o1jetivos da terapia sBo indu.ir e anter a re issBo da doen>a.

$ inossalicilatos

$ sul@assala.ina @oi desenvolvida co o u a*ente ;ue li1era co postos anti1acteriano e antiin@la at2rio. Z e@ica. no trata ento de casos leves e oderados da ileocolite e colite de Crohn, as a incidncia elevada de e@eitos colaterais, co o ce@alia, anoreEia e vF ito, li ita o seu uso. $s prepara>Aes de a inossalicilatos ais odernas nBo conte sul@a e li1era ;uantidade aior do in*rediente @ar acolo*ica endte ativo da sul@assala.ina, co o a esala ina. $nti1i2ticos JBo utili.ados no trata ento de co plica>Aes 1acterianas da doen>a de Crohn. &a 1 te a>Bo na doen>a perianal e @istulosa ativa. )s dois anti1i2ticos ais utili.ados sBo o etronida.ol e o cipro@loEacino. ,licocortic2ides JBo e@ica.es no trata ento de doen>a de Crohn oderada a *rave e indu.e re issBo e 50L70W dos casos. :Bo sBo utili.ados co o trata ento de anuten>Bo e deve ser suspensos *radual ente de acordo co a atividade cl"nica da doen>a. $.atioprina e 5L ercaptopurina JBo an'lo*os pur"nicos utili.ados co u ente no trata ento da doen>a de Crohn dependente de *licocortic2ide. ) produto @inal ativo destes co postos u ini1idor da s"ntese dos ri1onucleot"deos pur"nicos e da proli@era>Bo celular. &a 1 a*e ini1indo a resposta i une. $l*uns e@eitos colaterais sBo n'usea, @e1re, eEante a e hepatite. MetotreEato Z e@ica. para indu.ir re issBo e di inuir a dose de *licocortic2ide. $ dose de 15 * por se ana e@ica. para anter a re issBo da doen>a ativa. ) etotreEato pode ser considerado u alternativa para os pacientes ;ue nBo tolera os an'lo*os pur"nicos. !ni1e a diidro@olatoL redutase, redu.indo a s"ntese de D:$. )s e@eitos adversos sBo leucopenia e @i1rose hep'tica. Ciclosporina $ltera a resposta i une atuando co o ini1idor potente das respostas ediadas pelos lin@2citos &. &e a>Bo na doen>a in@la at2ria e @istulosa. )s e@eitos colaterais ais co uns sBo hipertensBo, hiperplasia *en*ival, hipertricose, parestesias, tre ores, ce@alia e distRr1ios hidroeletrol"ticos.

$nticorpo antiL&:F ) &:F u a citocina in@la at2ria ;ue te eEpressBo eEacer1ada na doen>a in@la at2ria intestinal. ) in@liEi a1e u anticorpo antiL&:F eEtre a ente e@ica. na doen>a de Crohn. &e a>Bo na doen>a de Crohn e @"stulas perianais e enterocutMneas re@rat'rias. "rognstico ) curso da doen>a de Crohn uito vari'vel e di@"cil de prever para deter inado paciente. Co o tentativa, arcadores sorol2*icos sBo utili.ados para o @orneci ento de in@or a>Aes pro*n2sticas. #acientes pedi'tricos co doen>a de Crohn ;ue te aior resposta i une aos ant"*enos icro1ianos $JC$, antiLCQir e antiL) pC te aiores chances de co plica>Bo da doen>a. $l disso, a;ueles ;ue t a taEa ais alta de anticorpos apresenta ais r'pido a pro*ressBo da doen>a. Resultados si ilares sBo o1servados e adultos, as co outros arcadores sorol2*icos. $ esti ativa do risco de cMncer colorretal te variado a pla ente durante os anos, por isso o controle atravs de colonoscopia reco endado co o eio de detec>Bo precoce. $ associa>Bo entre lin@o a de 3od*Cin e nBoL3od*Cin e doen>a de Crohn ainda nBo est' claro, j' ;ue estudos reali.ados e centros de re@erncia ostrara u risco au entado de lin@o a, en;uanto os estudos de 1ase populacional nBo tivera o es o resultado.

ibliografia 1. Harrison& et al. &ratado de Medicina !nterna. 15D 4di>Bo, 4d Mc,ra[ 3illP 2. 'leisenger( )ordtran* Jleisen*er and Fordtrans\s ,astrointestinal and (iver Disease. 6] 4di>Bo, 4d Jaunders
4lsevier, 2010

You might also like