Professional Documents
Culture Documents
Alfabetul
Alfabetul limbii spaniole este compus din 27 de caractere. A a : a [a] B b : be [be] C c : ce [e] ([k] nainte de -a, -o, -u ) Ch ch: che [te] D d : de [e] E e : e [e] F f : efe ['efe] G g : ge [xe] H h : hache ['ate] I i : i [i] J j : jota ['xota] K k : ca [ka] L l : ele ['ele] M m : eme ['eme] N n : ene ['ene] : ee ['ee] ( "n tild" se pronun gn) O o : o [o] P p : pe [pe] Q q : cu [ku] R r : erre S s : ese [ese] T t : te [te] U u : u [u] V v : uve [ue] X x : equis ['ekis] Y y : ye [je] Z z : zeta sau zeda [zeta] [zea] W w : exist doar n cteva cuvinte mprumutate din limbile germanice
Numerale
Numere cardinale 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 cero uno/a dos tres cuatro cinco seis siete ocho nueve diez once doce trece catorce quince diecisis diecisiete dieciocho diecinueve primero (apocopado primer), fem. primera segundo/a tercero (tercer), fem. tercera cuarto/a quinto/a sexto,-a sptimo/a (rar, stimo/a) octavo/a noveno/a, nono/a (rar) dcimo/a undcimo/a; tb. mod. dcimo primero, fem. dcima primera, o decimoprimero/a; onceno/a (arc.) duodcimo/a; tb. mod. dcimo segundo, fem. dcima segunda, o decimosegundo/a decimotercero/a; tb. mod. dcimo tercero, fem. dcima tercera; decimotercio/a (arc.) decimocuarto/a; tb. mod. dcimo cuarto, fem. dcima cuarta decimoquinto/a; tb. mod. dcimo quinto, fem. dcima quinta decimosexto/a; tb. mod. dcimo sexto, fem. dcima sexta decimosptimo/a; tb. mod. dcimo sptimo, fem. dcima sptima decimooctavo/a; tb. mod. dcimo octavo, fem. dcima octava decimonoveno/a o decimonono/a; tb. mod. dcimo noveno o dcimo nono, fem. dcima novena o dcima nona vigsimo/a vigesimoprimer(o/a); tb. vigsimo primero, fem. vigsima primera vigesimosegundo/a; tb. vigsimo segundo, fem. vigsima segunda vigesimotercer(o/a); tb. vigsimo tercer(o); fem. vigsima tercera vigesimocuarto/a; tb. vigsimo cuarto, fem. vigsima cuarta vigesimoquinto/a; tb. vigsimo quinto, fem. vigsima quinta vigesimosexto/a; tb. vigsimo sexto, fem. vigsima sexta vigesimosptimo/a; tb. vigsimo sptimo, fem. vigsima sptima vigesimoctavo/a; tb. vigsimo octavo, fem. vigsima octava vigesimonoveno/a o vigesimonono/a; tb. vigsimo noveno o vigsimo nono, fem. vigsima novena o vigsima nona. trigsimo/a trigsimo/a primer(o/a) trigsimo/a segundo/a trigsimo/a tercer(o/a) trigsimo/a cuarto/a Numere ordinale
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
veinte veintiuno veintids veintitrs veinticuatro veinticinco veintisis veintisiete veintiocho veintinueve
30 31 32 33 34
3
trigsimo/a quinto/a trigsimo/a sexto/a trigsimo/a sptimo/a trigsimo/a octavo/a trigsimo/a noveno/a cuadragsimo/a cuadragsimo/a primer(o/a) quincuagsimo/a quincuagsimo/a primer(o/a) sexagsimo/a septuagsimo/a octogsimo/a nonagsimo/a centsimo/a ducentsimo/a tricentsimo/a cuadringentsimo/a quingentsimo/a sexcentsimo/a septingentsimo/a octingentsimo/a noningentsimo/a milsimo/a dosmilsimo/a tresmilsimo/a diezmilsimo/a cienmilsimo/a millonsimo/a milmillonsimo/a o millardsimo/a
35 36 37 38 39 40 41 50 51 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 2000 3000 10000 100000 1000000 1000000000
treinta y cinco treinta y seis treinta y siete treinta y ocho treinta y nueve cuarenta cuarenta y uno cincuenta cincuenta y uno sesenta setenta ochenta noventa cien o ciento doscientos/as trescientos/as cuatrocientos/as quinientos/as seiscientos/as setecientos/as ochocientos/as novecientos/as mil o millar dos mil tres mil diez mil cien mil un milln mil millones o millardo
Gramatica limbii spaniole Persoana a II-a tu Persoana a III-a su Mai multe obiecte posedate mis tus sus Pentru mai muli posesori Un singur obiect posedat sau mai multe obiecte posedate Persoana I nuestro, nuestra nuestros, nuestras Persoana a II-a vuestro, vuestra vuestros, vuestras Persoana a III-a su, sus 3. Formele su, suyo sunt echivalente cu de l, de ella, de ellos, de ellas, de usted, de ustedes. Pentru evitarea ambiguitii, de la caz la caz, se folosesc formule prepozionale: Su casa - La casa de l - La casa de Ud. (sau: Su casa de Ud.) La casa de ellos etc
Gramatica limbii spaniole 5. Construcii n care apar demonstrativele neutre: esto, eso, aquello: esto es - adic, va s zic; en esto - n vremea asta, ntre timp; con esto - cu asta, cu toate acestea; a eso de - cam, n jur de (n construcii ca: a eso de las ocho - n jur de ora opt); eso s que no - asta nu, asta nu se poate; y eso que - deosebit de faptul c, unde mai pui c; por eso de aceea; en eso de - ct despre, n ce privete; eso es - asta este, exact.
Gramatica limbii spaniole todos estn aqu; conozco a bastantes del mismo gremio. Forma invariabil dems se folosete, de regul, precedat de un articol hotrt la plural: Algunos nios entraron en la sala: Los dems, en el comedor. Pronumele todo (toda, todos, todas) (are i o forma neutr: todo) are valoare substantival i adjectival: Todos entraron en el despacho del jefe. Todos los obreros llegaron a la fbrica. Gruparea todo + articol (sau alt determinant) + substantiv se folosete att la singular, ct i la plural: todo el jardn, todo este jardn, todos los jardines, todos estos jardines. Gruparea todo + substantiv se folosete aproape exclusiv la singular: todo hombre - orice om, toda escuela - orice coal ... Todo (-a) + uno (-a) + substantiv exprim ideea general de totalitate i are o valoare de superlativ: todo un ao - un an ntreg, toda una muchacha - o fat adevrat. 4. Pronumele nehotrte ms i menos sunt invariabile. Cnd funcioneaz ca adjective se grupeaz la singular, n special cu substantive nume de materie: agua - ap Quiero ms caf -Vreau mai mult() cafea leche - lapte azcar - zahr La plural, se combin cu substantive ce denumesc lucruri numrabile: libros cri Quiero menos cuadernos - Vreau mai puine caiete carteras - serviete lpices - creioane Multe din pronumele nehotrte sunt folosite i ca adjective nehotrte, iar unele numai ca adjective (ex.: cada).
Verbul
Modurile verbului (Los modos del verbo)
n gramatica spaniol actual figureaz trei moduri verbale: indicativul (indicativo), conjunctivul (subjuntivo) i imperativul (imperativo). Infinitivul, gerunziul i participiul sunt considerate forme nepersonale (formas no personales) ale verbului. Formele modale ale conjunctivului i ale indicativului exprim opoziia non realitate/realitate. Imperativul nu exprim nici realitate, nici irealitate, exprim un ordin, un ndemn, o rugminte.
iremos aramos eramos iramos iris irn arais aran erais eran irais iran
MOD SUBJONCTIV Prezent I. e es e emos is en II. a as a amos is an III. a as a I. ara aras ara Imperfect I II. iera ieras iera III. iera ieras iera I. ase ases ase Imperfect II II. iese ieses iese III. iese ieses iese I. are ares are Viitor simplu II. iere ieres iere III. iere ieres iere a
amos ramos iramos iramos semos isemos isemos remos iremos iremos is an arais aran ierais ieran ierais ieran aseis asen ieseis iesen ieseis iesen areis aren iereis ieren iereis ieren
FORME NEPERSONALE Infinitiv I. ar II. er III. ir I. ado/a (-ante) Participiu II. ido/a (-iente) III. ido/a (-iente) I. ando Gerunziu II. iendo III. iendo
10
(yo) hablo (t) hablas (vos) habls (usted) habla (l, ella) habla
(yo) como (t) comes (vos) coms (usted) come (l, ella) come
(yo) vivo (t) vives (vos) vivis (usted) vive (l, ella) vive
Perfectul compus (Pretrito perfecto compuesto) exprim o aciune trecut care pstreaz legtura cu prezentul. Legtura poate fi real sau numai gndit i perceput de ctre vorbitor. Imperfectul (Pretrito imperfecto) exprim o aciune din trecut n desfurare, sau repetat, care poate avea loc simultan cu aciunea unui alt verb la imperfect, la perfectul simplu sau cu un adverb de timp: Los hombres iban al trabajo.
Gramatica limbii spaniole Mai mult ca perfectul (Pretrito pluscuamperfecto) exprim o aciune terminat n trecut naintea altei aciuni de asemenea trecute (la perfectul simplu, la imperfect). Perfectul simplu (Pretrito perfecto simple sau Pretrito indefinido) exprim de regul o aciune realizat n trecut, ntr-o perioad de timp complet scurs: Jose Mart naci en Cuba. Anteayer escrib una carta. La semana pasada visit un museo. Este un timp folosit mult n vorbirea curent. Perfectul anterior (Pretrito anterior) exprim o aciune trecut, imediat anterioar fa de o alt aciune trecut ( redat prin perfectul simplu): Cuando los muchachos hubieron terminado el trabajo, volvieron a sus casas. n limba spaniol actual, acest timp este destul de puin folosit. Viitorul (Futuro) poate exprima, printre altele: a) o posibilitate, o ndoial, o aproximaie: Estar en la oficina a esta hora, Sern las dos de la tarde; b) un ordin, o interzicere: Luchars por el bien de tu pueblo. No desears mal a tus amigos. Viitorul anterior (Futuro perfecto) denot o aciune terminat naintea alteia care se va efectua tot n viitor: Cuando yo llegue, habrs resuelto ya el asunto. Condiionalul prezent (Condicional, optativo / potencial) exprim o aciune viitoare n raport cu o aciune realizat n trecut: Dijiste que Pedro regresara (ayer, hoy, maana). Han dicho que Pablo no regresara. Aciunea pe care o exprim este eventual, ipotetic. Condiionalul poate fi folosit i ca form de exprimare politicoas n cazul unei rugmini, a unei dorine, ntocmai ca formele indicativului imperfect: Querra pedirte un favor (A vrea s-i cer o favoare). Condiionalul perfect (Condicional optativo/ potencial perfecto) exprim un fapt deja terminat sau posibil nainte de a avea loc un alt fapt cu care este n relaie: Pensaba que habran cumplido lo prometido. Modul imperativ (Modo imperativo) n limba spaniol imperativul are numai dou forme proprii (persoana a II-a singular i plural): canta - cantad; come - comed; escribe - escribid. Pentru celelalte persoane se folosesc formele prezentului conjunctiv: Escrbame (usted) una carta. Trigame (usted) un libro. Que canten ellos! Cantemos nosotros. n spaniol exist opt verbe (plus compusele lor) care au neregulat persoana a II-a singular: hacer - haz; decir - di; poner - pon; ir - ve; salir - sal; venir - ven; ser s; tener - ten.
11
Gramatica limbii spaniole La plural persoana a II-a este regulat la toate verbele. Atunci ns cnd aceast form este aglutinat cu pronumele personal os, d final din desinen se pierde: levantaos ( = levantad + os), lavaos (= lavad + os); (excepie: id + os idos). n propoziiile negative toate persoanele sunt nlocuite cu formele respective ale conjunctivului prezent (precedate de no): No vengas aqu. No comis tanto. No me digas mentiras. Atunci cnd verbul la imperativ este nsoit de un pronume personal neaccentuat, acesta are poziie enclitic: Dime la verdad. n propoziii negative pronumele personal neaccentuat este proclitic: No me lo digas.
12
Gramatica limbii spaniole O aciune viitoare (mai rar o aciune trecut) dependent de un verb care exprim teama poate fi redat i cu modul indicativ: Temo que llgar tarde. n acest caz verbul temer are accepia de a bnui, a crede. Cnd se exprim o stare afectiv fa de un fapt real sau care se enun ca efectiv, folosirea conjunctivului este necesar: Me alegro de que hayas venido. Siento que no hayas escrito la carta. Expresiile i verbele care arat o posibilitate, o probabilitate cer totdeauna conjunctivul: Es posible que venga maana. Es probable que llueva. Expresiile i verbele care indic aciuni considerate ca necesare (ordin, permisiune, rugminte, sfat, dorin etc.) cer, de obicei, un verb subordonat la modul conjunctiv: Quiero que vuelvas 1o ms pronto posible. Deseo que te vayas. Es necesario que estudies. Unele expresii i verbe impersonale (ser til, ser bueno, ser malo, estar bien, estar mal, convenir, importar, etc. impun i ele folosirea modului conjunctiv n subordonat: Me conviene que no escribas tal carta. Me importa que hables t que no l. Est bien que hayas acabado el trabajo.
13
Gramatica limbii spaniole No sospechaba ayer que hubieses ya estudiado el proyecto. n propoziia introdus prin si ntr-o fraza condiional, mai mult ca perfectul conjunctivului arat c ntr-un moment din trecut un fapt a fost considerat unul eventual, improbabil: Si te hubiese (hubiera) visto, te habra (hubiera) saludado. Viitorul perfect al conjunctivului (Futuro perfecto de subjuntivo). Indic o aciune eventual terminat naintea alteia din prezent sau viitor: ::Si para entonces (maana por la tarde) no hubiere llegado, volveremos a casa.
14
Gramatica limbii spaniole 4. Infinitivele precedate de unele prepoziii pot forma sintagme fixe care sunt echivalente cu o subordonat circumstanial. Cteva construcii frecvente n limba actual: Al + infinitivo este echivalent cu o propoziie temporal: Al salir de la oficina encontr a tu hermano. Despus de + infinitivo este echivalent cu o propoziie temporal. Despus de lavarnos, tomaremos el desayuno. Antes de + infinitivo este echivalent cu o propoziie temporal. Antes de visitar esta empresa, daremos un paseo por el pueblo. A (De) + infinitivo este echivalent cu o propoziie condiional: A ser ms laborioso, podras terminar a tiempo el trabajo (Dac ai fi mai harnic, ai termina la timp lucrul). Con + infinitivo este echivalent cu o propoziie concesiv: uneori poate avea sens condiional: Con estar tan cansado, quiere salir de casa (Dei este att de obosit, vrea s plece de acas). Construcia por + infinitivo, n unele contexte, este echivalent cu o propoziie cauzal: Por leer tanto, Mara lo sabe todo. (Pentru c citete att de mult, Maria tie de toate). Gerunziul ( El gerundio) 1. Gerunziul spaniol are: o form simpl (gerundio simple) i una compus (gerundio compuesto). Forma simpl se termin n -ando (verbele de conjugarea I) i n -iendo (verbele de conjugarea a II-a i a III-a): cantar - cantando, trabajar - trabajando; comer - comiendo, beber - bebiendo; partir - partiendo, salir - saliendo. Unele verbe au gerunziul neregulat, i anume: verbele de conjugarea a III-a terminate n -ebir, -edir, -egir, -eguir, -emir, -enchir, -endir, -eir, -estir, etir, -ervir (concebir - concibiendo, pedir - pidiendo, corregir - corrigiendo, seguir -siguiendo, gemir - gimiendo, henchir hinchiendo, rendir - rindiendo, reir -riendo, vestir - vistiendo, competir - compitiendo, servir - sirviendo), toate verbele terminate n -er (rer riendo, sonrer - sonriendo), verbele decir -diciendo, erguir - irguiendo, venir - viniendo, poder pudiendo, verbele de conjugarea a III-a terminate n -entir, -erir, -ertir (sentir sintiendo, sugerir -sugiriendo, convertir - convirtiendo), ct i verbele terminate n -orir i -ormir (morir - muriendo, dormir - durmiendo). Forma compus a gerunziului se formeaz cu gerunziu1 verbului haber i participiul verbului de conjugat: habiendo cantado, habiendo comido, habiendo salido. 2. Forma simpl a gerunziului este folosit pentru exprimarea unui proces n desfurare simultan cu aciunea verbului principal: Escribiendo la carta, cantaba (n timp ce seria scrisoarea, cnta). 3. Forma compus a gerunziului exprim o aciune realizat anterior fa de cea a verbului principal, indiferent de intervalul de timp care desparte cele dou aciuni: Habiendo aprobado los exmenes, puedo ir de vacaciones. Pentru exprimarea unei anterioriti imediate se poate folosi forma gerunziului precedat de prepoziia en:
15
Gramatica limbii spaniole En terminando el desayuno, iremos a la oficina. 4. Gerunziul se poate construi cu pronumele personale neaccentuate n poziie enclitic: lavndome, habindome lavado... 5. Gerunziul este folosit ca element formativ al unor perifraze verbale. 6. Gerunziul are totdeauna un subiect (care poate fi exprimat sau neexprimat). Acest subiect poate fi: acelai cu subiectul verbului principal, identic cu complementul direct al verbului principal sau gerunziul poate avea un subiect propriu: Paseando, me encontr con Juan. Vi a Mara desayunando. Estando t aqu, no temo (Dac eti tu aici, nu m tem).
16
Gramatica limbii spaniole La patria fue salvada por nuestros hroes. El nio fue atacado por la viruela (Copilul s-a mbolnvit de vrsat). Participiul se acord n gen i numr cu subiectul gramatical (pacient). n cazul a dou forme pasive n relaie de coordonare, auxiliarul, de obicei, este suprimat naintea celui de-al doilea participiu: Esta noticia es conocida y comentada por todos los especialistas. n schimb estar + participiul se folosete n cazul verbelor momentane, la timpurile imperfecte (El proyecto est, estaba resuelto - Proiectul este, era rezolvat i a multor verbe reflexive sau folosite ca atare, cu sens incoativ: Juana est (estaba) sentada (dormida, arrepentida, enfadada, entristecida), etc. O construcie pasiv cu ser sau estar nu difer de o construcie de tip nominal care cuprinde n structura predicatului ei nominal o copul (ser, estar) i un nume predicativ exprimat printr-un participiu cu valoare adjectival. 2. Construcia pasiv cu se este mai frecvent dect cele mai nainte menionate. Astfel, n locul unei propoziii ca aceasta: Las ventanas son abiertas a las diez se prefer Las ventanas se abren a las diez. Construciile pasive cu se pot avea un complement de agent sau se pot lipsi de acesta: Se venden mercancas por los vendedores. Se venden mercancas.
17
Gramatica limbii spaniole sido, habras sido, habra sido, habramos sido, habrais sido, habran sido Modo subjuntivo Presente: sea, seas, sea, seamos, seis, sean Pretrito perfecto: haya sido, hayas sido, haya sido, hayamos sido, hayis sido, hayan sido Pretrito imperfecto: fuera o fuese, fueras o fueses, fuera o fuese, furamos o fusemos, fuerais o fueseis, fueran o fuesen, Pretrito pluscuamperfecto: hubiera o hubiese sido, hubieras o hubieses sido, hubiera o hubiese sido, hubiramos o hubisemos sido, hubierais o hubieseis sido, hubieran o hubiesen sido Futuro: fuere, fueres, fuere, furemos, fuereis, fueren Futuro perfecto: hubiere sido, hubieres sido, hubiere sido, hubiremos sido, hubiereis sido, hubieren sido Modo imperativo (afirmativo) S (t); Sea (l); Seamos (nosotros); Sed (vosotros); Sean (ellos)
18
19
Modo indicativo
Presente: como, comes, come, comemos, comis, comen Pretrito perfecto compuesto: he comido, has comido, ha comido, hemos comido, habis comido, han comido Pretrito imperfecto: coma, comas, coma, comamos, comais, coman Pretrito pluscuamperfecto: haba comido, habas comido, haba comido, habamos comido, habais comido, haban comido Pretrito perfecto simple: com, comiste, comi, comimos, comisteis, comieron, Pretrito anterior: hube comido, hubiste comido, hubo comido, hubimos comido, hubisteis comido, hubieron comido Futuro: comer, comers, comer, comeremos, comeris, comern Futuro perfecto: habr comido, habrs comido, habr comido, habremos comido, habrn comido, Condicional: comera, comeras, comera, comeramos, comerais, comeran Condicional perfecto: habra comido, habras comido, habra comido, habramos comido, habrais comido, habran comido
Modo subjuntivo
Presente: coma, comas, coma, comamos, comis, coman Preterito perfecto: haya comido, hayas comido, haya comido, hayamos comido, hayis comido, hayan comido Pretrito imperfecto: comiera o comiese, comieras o comieses, comiera o comiese, comiramos o comisemos, comierais o comieseis, comieran o comiesen Pretrito pluscuamperfecto: hubiera o hubiese comido, hubieras o hubieses comido, hubiera o hubiese comido, hubiramos o hubisemos comido, hubierais o hubieseis comido, hubieran o hubiesen comido Futuro: comiere, comieres, comiere, comiremos, comiereis, comieren Futuro perfecto: hubiere comido, hubieres comido, hubiere comido, hubiremos comido, hubiereis comido, hubieren comido
Gramatica limbii spaniole Condicional: partira, partiras, partira, partiramos, partirais, partiran Condicional perfecto:habra partido, habras partido, habra partido, habramos partido, habrais partido, habran partido
20
Formas simples
Infinitivo: ser invitado Gerundio: siendo invitado
Formas compuestas
Infinitivo: haber sido invitado Gerundio: habiendo sido invitado
Modo indicativo
Presente: Soy invitado, Eres invitado, Es invitado, Somos invitados, Sois invitados, Son invitados Pretrito perfecto compuesto:He sido invitado, Has sido invitado, Ha sido invitado, Hemos sido invitados, Habis sido invitados, Han sido invitados Pretrito imperfecto: Era invitado, Eras invitado, Era invitado, ramos invitados, Erais invitados, Eran invitados Pretrito perfecto compuesto: Haba sido invitado, Habas sido invitado, Haba sido invitado, Habamos sido invitados, Habais sido invitados, Haban sido invitados Pretrito perfecto simple: Fui invitado, Fuiste invitado, Fue invitado, Fuimos invitados, Fuisteis invitados, Fueron invitados Pretrito anterior Hube sido invitado, Hubiste sido invitado, Hubo sido invitad, Hubimos sido invitados, Hubisteis sido invitados, Hubieron sido invitados Futuro: Ser invitado, Sers invitado, Ser invitado, Seremos invitados, Seris invitados, Sern invitados Futuro perfecto Habr sido invitado, Habrs sido invitado, Habr sido invitado, Habremos sido invitados, Habris sido invitados, Habrn sido invitados Condicional: Sera invitado, Seras invitado, Sera invitado, Seramos invitados, Serais invitados, Seran invitados Condicional perfecto:Habra sido invitado Habras sido invitado, Habra sido invitado, Habramos sido invitados, Habrais sido invitados, Habran sido invitados
21
Modo subjuntivo
Presente: Sea invitado, Seas invitado, Sea invitado, Seamos invitados, Seis invitados, Sean invitados Pretrito perfecto: Haya sido invitado, Hayas sido invitado, Haya sido invitado, Hayamos sido invitados, Hayis sido invitados, Hayan sido invitados Pretrito imperfecto: Fuera o fuese invitado, Fueras o fueses invitado, Fuera o fuese invitado, Furemos o fusemos invitados, Fuerais o fueseis invitados, Fueran o fuesen invitados Pretrito pluscuamperfecto: Hubiera o hubiese sido invitado, Hubieras o hubieses sido invitado, Hubiera o hubiese sido invitado, Hubiramos o hubisemos sido invitados, Hubierais o hubieseis sido invitados, Hubieran o hubiesen sido invitados Futuro: Fuere invitado, Fueres invitado, Fuere invitado, Furemos invitados, Fuereis invitados, Fueren invitados Futuro perfecto: Hubiere sido invitado, Hubieres sido invitado, Hubiere sido invitado, Hubiremos sido invitados, Hubiereis sido invitados, Hubieren sido invitados
Modo imperativo
S t invitado; Sea l invitado; Seamos nosotros invitados; Sed vosotros invitados; Sean ellos invitados Conjugarea verbelor neregulate (Conjugacin de los verbos irregulares) Un verb se consider neregulat atunci cnd se produce o schimbare de sunete n tem , n terminaie sau n ambele: encontrar-encuentro, pedir-pido; estarestoy, decir-dije. Modificrile de ordin ortografic i nu fonetic nu se consider neregulariti propriuzise. Astfel de modificri ortografice, la verbele regulate, le ntlnim, mai ales, la cele terminate n -car, -gar, -zar, -cer, -cir, -ger, -gir, -eer, -oer, -guir, etc.: tocar toqu, cargar cargu, vencer - venzo, creer - crey, comenzar comenc. Un verb neregulat la prezentul indicativ, persoanele de la singular i a III-a plural va avea aceeai neregularitate la prezentul conjunctiv (n general, la aceleai persoane (unele excepii: pedir, seguir care au neregulariti i la celelalte persoane: pida; pidamos, pidis; siga; sigamos, sigis; la imperativ (pers. a II-a sing. i formele mprumutate de la conjunctiv): pensar - pienso piense- piensen, etc. Cnd un verb este neregulat numai la persoana I a prezentului indicativ va fi neregulat la toate persoanele prezentului conjunctiv i la imperativ (la formele mprumutate de la conjunctiv): conocer - conozco conozca, conozcas, etc. Verbele compuse primesc. de regul, neregularitile formelor simple de la care deriv: tener - tengo, mantener - mantengo. Un verb neregulat la perfectul simplu este neregulat att la la conjunctivul imperfect , la conjunctivul viitor: decir - dije dijera dijere, ct i la persoanele I i a II-a plural ale prezentului conjunctivului, la participiul prezent (dac verbul are un participiu prezent, care, de cele mai multe ori are valoare de adjectiv sau de substantiv: servir sirviente) i la gerunziu: dormir - durmi, durmieron/ durmiera, durmiese/ durmiere/ durmamos, durmis/durmiente/durmiendo. Un verb neregulat la viitorul indicativ este neregulat i la prezentul condiional: salir - saldr saldra. n limba spaniol, exist numai trei verbe neregulate la imperfectul indicativului (ser - era ver - vea, ir - iba). Prezena accentului este considerat neregularitate: ests, est, est, ests, etc. Verbe neregulate la prezent, perfectul simplu i la viitor (Verbos irregulares en presente, pretrito perfecto simple y futuro) Dar Presente de indicativo: Doy, das, da, damos, dais, dan Pretrito perfecto simple: Di, diste, dio, dimos, disteis, dieron Pretrito imperfecto de subjuntivo: Diera sau diese, dieras sau dieses, diera sau diese, diramos sau disemos, dierais sau dieseis, dieran sau diesen Futuro de subjuntivo: Diere, dieres, diere, diremos, diereis, dieren Decir Gerundio: Diciendo Participio: Dicho Presente de indicativo: Digo, dices, dice, decimos, decs, dicen Pretrito perfecto simple: Dije, dijiste, dijo, dijimos, dijisteis, dijeron Pretrito perfecto compuesto: He dicho, has dicho,. Futuro de indicativo: Dir, dirs, dir, diremos, diris, dirn Condicional: Dira, diras, dira, diramos, dirais, diran Presente de subjuntivo: Diga, digas, diga, digamos, digis, digan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Dijera sau dijese, dijeras sau dijeses, dijera sau dijese, dijramos sau dijsemos, dijerais sau dijeseis, dijeran sau dijesen Futuro de subjuntivo: Dijere, dijeres, dijere, dijremos, dijereis, dijeren Imperativo: Di, diga, digamos, digan Estar Presente de indicativo: Estoy, ests, est, estn Pretrito perfecto simple: E stuve, estuviste, estuvo, estuvimos, estuvisteis, estuvieron Presente de subjuntivo: Est, ests, est, estn Pretrito impertecto de subjuntivo: Estuviera sau estuviese, estuvieras sau estuvieses, estuviera sau estuviese, estuviramos sau estuvisemos, estuvierais sau estuvieseis, estuvieran sau estuviesen Futuro de subjuntivo: Estuviere, estuvieres, estuviere, estuviremos, estuviereis, estuvieren Imperativo: est, est, estn
Gramatica limbii spaniole Hacer Participio: Hecho Presente de indicativo: Hago (haces, hace, hacemos, hacis, hacen) Pretrito perfecto simple: Hice, hiciste, hizo, hicimos, hicisteis, hicieron Pretrito perfecto compuesto: He hecho, has hecho, Futuro de indicativo:Har, hars, har, haremos, haris, harn Condicional: Hara, haras, hara, haramos, harais, haran Presente de subjuntivo: Haga, hagas, haga, hagamos, hagis, hagan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Hiciera sau hiciese, hicieras sau hicieses, hiciera sau hiciese, hiciramos sau hicisemos, hicierais sau hicieseis, hicieran sau hiciesen Futuro de subjuntivo: Hiciere, hicieres, hiciere, hiciremos, hiciereis, hicieren Imperativo: Haz, haga, hagamos, hagan Ir Gerundio: Yendo Participio: Ido Presente de indicativo: Voy, vas, va, vamos, vais, van Pretrito imperfecto de indicativo: Iba, ibas, iba, bamos, ibais, iban Pretrito perfecto simple: Fui, fuiste, fue, fuimos, fuisteis, fueron Pretrito perfecto compuesto:He ido, has ido,.. Presente de subjuntivo:Vaya, vayas, vava, vayamos, vayis, vayan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Fuera sau fuese, fueras sau fueses, fuera sau fuese, furamos sau fusemos, fuerais sau fueseis, fueran sau fuesen Futuro de subjuntivo: Fuere, fueres, fuere, furemos, fuereis, fueren Imperativo: Ve, vaya, vayamos, id, vayan Poder Gerundio: Pudiendo Presente de indicativo: Puedo, puedes, puede, pueden Pretrito perfecto simple :Pude, pudiste, pudo, pudimos, pudisteis, pudieron Futuro de indicativo: Podr, podrs, podr, podremos, podris, podrn Condicional: Podra, podras, podra, podramos, podrais, podran Presente de subjuntivo: Pueda, puedas, pueda, puedan Pretrito impefecto de subjuntivo: Pudiera sau pudiese, pudieras sau pudieses, pudiera sau pudiese, pudiramos sau pudisemos, pudierais sau pudieseis, pudieran sau pudiesen Futuro de subjuntivo: Pudiere, pudieres, pudiere, pudiremos, pudiereis, pudieren Imperativo: Puede, pueda, puedan Poner Participio: Puesto Presente de indicativo: Pongo (pones, pone, ponemos, ponis, ponen) Pretrito perfecto simple: Puse, pusiste, puso, pusimos, pusisteis, pusieron Pretrito perfecto compuesto: He puesto, has puesto Futuro de indicativo: Pondr, pondrs, pondr, pondremos, pondris, pondrn Condicional: Pondra, pondras, pondra, pondramos, pondrais, pondran Presente de subjuntivo: Ponga, pongas, ponga, pongamos, pongis, pongan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Pusiera sau pusiese, pusieras sau pusieses, pusiera sau pusiese, pusiramos sau pusisemos, pusierais sau pusieseis, pusieran sau pusiesen Futuro de subjuntivo: Pusiere, pusieres, pusiere, pusiremos, pusiereis, pusieren Imperativo: Pon, ponga, pongamos, poned, pongan Querer Presente de indicativo: Quiero, quieres, quiere, quieren Pretrito perfecto simple: Quise, quisiste, quiso, quisimos, quisisteis, quisieron Futuro de indicativo: Querr, querrs, querr, querremos, querris, querrn Condicional: Querra, querras, querra, querramos, querrais,querran Presente de subjuntivo: Quiera, quieras, quiera, quieran Pretrito imperfecto de subjuntivo: Quisiera sau quisiese, quisieras sau quisieses, quisiera sau quisiese, quisiramos sau quisisemos, quisierais sau quisieseis, quisieran sau quisiesen Futuro de subjuntivo: Quisiere, quisieres, quisiere, quisiremos, quisiereis, quisieren Imperativo: quiera, quieran Saber Presente de indicativo: S (sabes, sabe, sabemos, sabis, saben) Pretrito perfecto simple: Supe, supiste, supo, supimos, supisteis, supieron Futuro de indicativo: Sabr, sabrs, sabr, sabremos, sabris, sabrn Condicional: Sabra, sabras, sabra, sabramos, sabrais, sabran Presente de subjuntivo: Sepa, sepas, sepa, sepamos, sepis, sepan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Supiera sau supiese, supieras sau supieses, supiera sau supiese, supiramos sau supisemos, supierais sau supieseis, supieran sau supiesen Futuro de subjuntivo: Supiere, supieres, supiere, supiremos, supiereis, supieren Imperativo: Sepa, sepamos, sabed, sepan Tener Presente de indicativo: Tengo, tienes, tiene, tienen Pretrito perfecto simple: Tuve, tuviste, tuvo, tuvimos, tuvisteis, tuvieron Futuro de indicativo: Tendr, tendrs, tendr, tendremos, tendris, tendrn Condicional: Tendra, tendras, tendra, tendramos, tendrais,tendran Presente de subjuntivo: tenga, tengas, tenga, tengamos, tengis, tengan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Tuviera sau tuviese, tuvieras sau tuvieses, tuviera sau tuviese, tuviramos sau tuvisemos, tuvierais sau tuvieseis, tuvieran sau tuviesen Futuro de subjuntivo: Tuviere, tuvieres, tuviere, tuviremos, tuviereis, tuvieren Imperativo: Ten, tenga, tengamos, tened, tengan Venir Gerundio: Viniendo Presente de indicativo: Vengo, vienes, viene, vienen Pretrito perfecto simple: Vine, viniste, vino, vinimos, vinisteis, vinieron Futuro de indicativo: Vendr, vendrs, vendr, vendremos, vendris, vendrn Condicoinal: Vendra, vendras, vendra, vendramos, vendrais,vendran Presente de subjuntivo: Venga, vengas, venga, vengamos, vengis, vengan Pretrito imperfecto de subjuntivo: Viniera sau viniese, vinieras sau vinieses, viniera sau viniese, viniramos sau vinisemos, vinierais sau vinieseis, vinieran sau viniesen Futuro de subjuntivo: Viniere, vinieres, viniere, viniremos, viniereis, vinieren Imperativo: Ven, venga, vengamos, venid, vengan
22
Gramatica limbii spaniole ntrebuinri ale verbului ser (Algunos usos del verbo ser) 1. Funcia sintactic principal a verbului ser este aceea de copul. Leag numele predicativ de subiect. Numele predicativ poate fi exprimat printr-un substantiv, adjectiv, pronume, numeral, infinitiv, adverb, o propoziie etc.: Mi to es profesor. Soy de Bucarest. Pedro es alto. Mara es joven. Este libro es mo. Somos tres. Soy el primero de la clase. Querer es poder. Tu amigo es as. l es quien grita. Lo que te ruego es que no salgas tan pronto. Adjectivele construite cu ser exprim caliti eseniale, primordia1e uneori indiferent de durata lor (adjective care denot materia, profesiunea, culoarea, dimensiunea, forma etc.): Eres/ moreno/ alto/ generoso/obrero Adjectivele urmtoare admit, de obicei, construcia cu ser: feliz - infeliz; dichoso - desdichado; venturoso - desventurado; desgraciado, cierto, indudable, notorio, evidente, posible - imposible; probable - improbable; preciso, necesario: Somos felices, dichosos infelice desdichados, cierto, posible Es probable, necesario 2. Verbul ser mpreun cu participiul altui verb formeaz diateza pasiv: Mi padre fue festejado por sus amigos. 3. n unele contexte, verbul ser i pierde valoarea de copulativ. Devine verb intranzitiv cu sensul de a exista, a se ntmpla, a servi, a avea loc, a conveni: La semana prxima ser la fiesta. l no es para esto (...no sirve para...). Este cuadro no es para l (no conviene para l). La funcin fue en una sala (tuvo lugar...). 4. Cu verbul ser se formeaz unele locuiuni idiomatice; es verdad - este adevrat; es lstima - este pcat; es lo mismo - este acelai lucru; es decir (esto es)- adic; sea o no sea - n orice caz; sea que sea (fuere) - orice s-ar ntmpla etc. 5. Construciile ser de + infinitivo, ser menos au corespondent n limba romn formulele a merita osteneala, a trebui i a nu fi mai prejos: En l es de admirar lo jefe (La el merit osteneala s fie admirate calitile sale de ef). T me has ayudado mucho, y por eso no quiero ser menos (Tu m-ai ajutat mult i de aceea nu vreau s fiu mai prejos). ntrebuinri ale verbului estar (Algunos usos del verbo estar) 1. Estar, la fel cu ser, ndeplinete n majoritatea cazurilor funcia de verb copulativ: La leche est fra. El caf est dulce. El vaso est lleno de agua. La manzana est madura. Adjectivele calificative (sau participiale) atunci cnd se construiesc cu verbu1 estar atribuie subiectului o calitate sau o stare valabil pentru momentul indicat de acest verb. Starea sau calitatea respectiv sunt gndite de vorbitor ca rezultatul unei schimbri, unei transformri sau al unui proces i nu ca inerente sau caracteristice obiectului respectiv. A se compara: El caf es amargo (Cafeaua este amar - calitate inerent). El caf est dulce (Aceast cafea este dulce - calitate dobndit). Alte exemple: La sopa es buena - La sopa est buena. Soy joven Estoy joven (para mi edad). Acelai adjectiv poate exprima o calitate esenial sau o stare, un aspect, dup cum este construit cu ser sau cu estar: Esta hoja es verde (Aceast frunz este verde) - Esta manzana est verde (Acest mr este verde, adic nu este copt). - Este hombre est loco (Acest om i-a pierdut cumptul sau o face pe nebunul). Este hombre es sordo (acest om este surd) - Este hombre est sordo (Acest om a asurzit sau o face pe surdul). Este hombre es nervioso (Acest om este nervos) - Este hombre est nervioso (Acest om este enervat). Unele adjective i schimb sensul dup cum sunt construite cu ser sau cu estar: estar bueno a fi sntos ser bueno - a fi bun (la caracter) estar malo - a se simi ru, a fi bolnav ser malo - a fi ru (la caracter) estar grave - a fi grav bolnav ser grave - a fi grav,auster,serios estar vivo - a tri, a fi n via ser vivo - a fi iute la minte, inteligent estar listo - a fi pregtit, a fi gata ser listo - a fi inteligent, a fi ascuit la minte estar fresco (n sens ironic) -a fi ntr-o ser fresco (n sens figurat) - a fi cinic situaie grea, a fi la strmtoare Cteva adjective care se construiesc de regul, cu verbul estar i nu cu ser contento - descontento; satisfecho - insatisfecho; vaco, lleno, maduro, intacto, roto. n unele secvene, verbul estar este urmat de anumite prepoziii ca: a, de, para, por, etc.:. (Aceast carte cost o sut de pesete). Estoy de viaje (Sunt n voiaj). Estoy para salir (Sunt gata de plecare) deci: estar para + infinitivo) Estoy por mandarte a casa de tu abuelo (Sunt nclinat (dispus) s te trimit la bunicul tu). Este hombre est por ti (Acest om te prefer pe tine). Estoy por tomar caf con leche (Prefer cafea cu lapte). No estoy para bromas (Nu-mi arde de glum). El cuarto est por barrer (Camera este nemturat, urmeaz s fie mturat). 2. Estar poate avea, n unele contexte, valoare de verb predicativ i de verb auxiliar. Estar poate forma singur predicatul verbal atunci cnd are nelesul de a sta, a se afla, a se gsi, att sub aspect local, ct i sub aspect temporal: Pedro est en la oficina. El cuadro est en la pared. Estamos a veinte de octubre. Estamos en invierno. Ca auxiliar, estar cu participiul unui verb formeaz o construcie pasiv: El proyecto estar realizado a fin de este mes (Proiectul este realizat la sfritul acestei luni). La casa est construida (casa este deja construit). La ventana est abierta. La puerta est cerrada. Formula estar+participio ne arat c aciunea verbului la participiu este deja terminat n momentul indicat de timpul
23
Gramatica limbii spaniole la care se afl auxiliarul estar. Prin aceasta difer de construcia ser +participiu care ne semnaleaz c aciunea participiului are loc n momentul indicat de timpul la care se refer ser: La casa es construida (Casa este construit, adic se construiete nc). Deci unei secvene ca: La casa est construida i corespunde: La casa ha sido construida. La casa estaba construida - La casa haba sido construida.
24
Gramatica limbii spaniole tema pentru acas). Haber que + infinitivul este o perifraz obligativ impersonal: Hay que trabajar (Trebuie s lucrm... s se lucreze). Perifraza verbal deber de + infinitivo denot o presupunere, o bnuial n sens de presupunere: Jorge debi de asistir a aquella fiesta (Gheorghe trebuie s fi fost la serbarea aceea). Perifraze verbale formate cu Verbo auxiliar + gerundio Perifrazele formate cu gerunziul implic o aciune n desfurare, un proces de durat, de repetare. Estar + gerundio arat c aciunea este n curs de desurare n momentul indicat de timpul verbului auxiliar: Estaba leyendo en su cuarto. n cazul verbelor cu valoarea momentan (abrir, cerrar, saltar etc.) aceast perifraz exprim repetarea aciunii: el muchacho estaba saltando el arroyo (Biatul srea peste pru aciune repetat). n acelai enun, verbul estar poate fi subneles i deci nu e cazul s fie repetat, dac a fost exprimat mai nainte: Estaba el nio jugando en el patio y dando gritos (Copilul se juca n curte scond strigte). Ir + gerundio. Aceast perifraz o folosim pentru a sublinia caracterul progresiv al unei aciuni sau pentru a exprima succesiunea unor aciuni identice. Pentru redarea acestor nuane, limba romn poate folosi expresii ca: ncetul cu ncetul, n mod progresiv, unul dup altul etc.: Los rboles se van deshojando (Copacii se desfrunzesc - n mod progresiv). El obrero iba llenando los sacos (Muncitorul umplea sacii - unul dup altul). Andar + gerundio arat c cel ce execut aciunea se deplaseaz pentru a o realiza sau c o orienteaz spre obiecte diferite: Pedro andaba buscando sus libros (Petre i cuta crile - ici i colo, ntr-o parte i n alta). Pedro andaba contando que... (Petre povestea c - adic povestea la unul i la a1tul). Venir + gerundio arat c aciunea este progresiv. Spre deosebire de ir + gerundio, aciunea exprimat de perifraz venir + gerundio este orientat din trecut spre prezent, ne arat de cnd dureaz o aciune: Desde hace muchos aos Pedro vena acariciando vanas esperanzas (De muli ani Petre nutrea sperane zadarnice). Perifraze verbale formate cu Verbo auxiliar + participio Perifrazele verbale formate cu participiul au caracter perfectiv. Verbele care intr, ca auxiliare, n aceste perifraze sunt tener, estar, ser, llevar i uneori, dejar, quedar, traer. Una din caracteristicile acestor perifraze este c participiul se acord n gen i numr cu complementul sau cu subiectul la care se refer. Construcia tener + participio se poate folosi numai dac verbul la participiu este tranzitiv sau folosit cu aceast accepiune: Tengo ledas muchas novelas (Am citit multe romane). Tengo comidas dos manzanas (Am mncat dou mere). Dar n-ar fi corect un enun ca acesta: *Tengo comido con gusto. Dejar + participio implic faptul c agentul este absent: En su testamento dej mandado que ... (n testamentul su a dispus ca...) Dej arruinada a su familia (i-a lsat familia ruinat). Quedar + participio se substituie verbului estar + participio pentru a exprima sub form pasiv nuanele exprimate de tener + participio i dejar + participio. Queda arruinada su familia (Familia i rmne ruinat, familia lui este ruinat). Llevar + participio ne arat ceea ce s-a realizat dintr-o aciune nceput i neterminat: Llevo andados unos cinco kilmetros (Am parcurs deja cinci kilometri). Sursa: Elena Balan Osiac - prof. doctor universitar
25
26
Licen
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 //creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/