You are on page 1of 10

CAPITAL INTELECTUAL Y GENERACIN DE VALOR

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. de qu se trata todo esto? resultados obtenidos estado de ego = cambios en la situacin financiera conclusiones: resumen: bibliograf a:

!"#$%&'((!)": Los cambios de paradigmas e !as sociedades "a i d#cido a !a #$i!i%aci& de #e'os co cep$os( $a! es e! caso de) C#adro de *a do( Tab!ero de Coma do o +a!a ced ,corecard( como origi a!me $e se !e co oce( de ig#a! -orma( e! Capi$a! I $e!ec$#a! es # a se.a! de ac$#aci& e combi aci& !&gica e i $#ici& ( !a c#a!( da$a desde !os $iempos de Cro/*ag o 0 Nea der$a!( sobre'i'ie do !a primera a! e $e der 0 ap!icar de # a -orma co"ere $e( racio a! e i $#i$i'a e! ca!e dario !# ar 0 !os "1bi$os migra$orios de !os a ima!es 2#e !es ser'3a de a!ime $o( abrigo 0 e !a -abricaci& de #$e si!ios b1sicos para !a s#bsis$e cia. La rei ge ier3a e !os procesos( e! be marc"i g( e! es$#dio de $iempos 0 mo'imie $os( e! 'a!or eco &mico agregado( !a i $e!ige cia emocio a!( e! dise.o de !a 'isi& ( misi& 0 'a!ores( e -i ( a cada mome $o 'i'imos 0 p!a $eamos si$#acio es 2#e se amo!da 0 adec#a a! mome $o prese $e. La sig#ie $e a-irmaci& de +i!! Ga$es e 1455 para # a e $re'is$a 2#e !e "iciera de !a Re'is$a Time( e -a$i%& !o sig#ie $e) 6Noso$ros ga amos por2#e co $ra$amos a !a ge $e m1s i $e!ige $e. *e7oramos !os prod#c$os a base de re$roi -ormaci& "as$a 2#e so !os me7ores. Todos !os a.os ce!ebramos re$iros para po er os a pe sar ad& de 'a e! m# do6 8De 2#9 se $ra$a es$e p!a $eamie $o de! ,e.or Ga$es: ,e ci!!ame $e de !a b;s2#eda de perso as( co deseos de $ri# -o 0 co 'isi& # poco m1s a!!1 de! res$o de !os mor$a!es( 2#e o se co -orma co !o aco $ece a s# a!rededor( si o 2#e proc#ra ir de!a $e de !o 2#e e! mercado pa#$a e # mome $o dado. De o$ra par$e( se $ra$a $ambi9 de ge erar 'a!or( armo i%a do e! 'a!or $o$a! de !a orga i%aci& e $9rmi os -i a cieros( crea$i'os( de mercado 0 "#ma os( e o$ras pa!abras e2#i!ibra do o ba!a cea do !o -i!os&-ico/po!3$ico co !o eco &mico/-i a ciero. ,i i $e $amos mode!ar es$a ac$i$#d( co 'ergemos "acia !o sig#ie $e) * = + ,r- d . = g , /( 0 ! 0 &. E! 'a!or $o$a! de !a empresa se res#me como) !a combi aci& de re $abi!idad 0 riesgo 0 as#mie do # a -# ci& arm& ica e $re e! ma e7o de !os rec#rsos -i a cieros 0 s# cos$o de capi$a!( !as decisio es de pro0ec$os de i 'ersi& 0( e! dise.o de # a &p$ima po!3$ica de di'ide dos 2#e sa$is-aga !as e<ige cias de !os accio is$as com# es 0 permi$a e! crecimie $o de !a orga i%aci& . &/ 1'2 3/ #$4#4 #%&% /3#%? Tradicio a!me $e !a co $abi!idad 0 s#s res#!$ados eco &micos -i a cieros( e<presados e dos es$ados co ocidos como) Ga a cias 0 P9rdidas 0 +a!a ce Ge era!( "o0 d3a o m#es$ra !a 'erdadera si$#aci& ( a2#e!!a 2#e re-ere ciamos como Capi$a! I $e!ec$#a! 0 Ge eraci& de Va!or. A a!icemos # poco e! as# $o) E! es$ado de Ga a cias 0 P9rdidas es # de$a!!e de I gresos( Cos$os( Gas$os( UTILIDAD( Imp#es$o 0 Apar$ado !ega!es. Los i gresos !o e<presamos como e! regis$ro de 'e $as pro'e ie $es de! ob7e$o pri cipa! de !a empresa. Los cos$os "ace re-ere cia a !a composici& de Compras 0 mo'imie $os de i 'e $arios i icia! 0 -i a!. Los Gas$os a !os desembo!sos # os e e-ec$i'o 0 o$ros como simp!es asie $os( caso de !as depreciacio es 0 amor$i%acio es( !as c#a!es o co s#me e-ec$i'o 0 a!g# os o$ros 2#e a! mome $o de! cierre o e<presa desembo!sos de di ero =caso de &mi a a mi$ad de sema a>( e$c. Imp#es$os( os re-erimos b1sicame $e a! Imp#es$o sobre !a Re $a( 0 apar$ados a !a reser'a !ega! 0 a!g# as es$a$#$arias 2#e e<is$e e de$ermi adas orga i%acio es(

como so !a creaci& de cier$os -o dos para e'e $#a!idades 0?o crecimie $o. E! res#!$ado( !!amado UTILIDAD( o e<presa e! 'erdadero proceder de !a ge eraci& de e-ec$i'o( i !o 2#e imp!ica e! compor$amie $o i -!acio ario( e eco om3as co m1s de # d3gi$o d#ra $e e! per3odo de cierre o a.o eco &mico. De a2#3 2#e se impo e es$e cri$erio de a7#s$e para e'ide ciar e! 'a!or m1s cerca o a !os emba$es de es$e -e &me o. E! sig#ie $e es$ado -i a ciero( +a!a ce Ge era!( obedece a # cri$erio -orma! $a gib!e e s#s regis$ros( sa!'o a!g# as e<cepcio es( do de se co $abi!i%a !os I $a gib!es( ba7o cier$as de omi acio es $a!es como) Re ombre Comercia!( Pa$e $es de @1brica( I 'es$igaci& 0 Desarro!!o( e$c. Pero e $odo caso e! mode!o $radicio a! de) 4=56( ,e "a perpe$#ado e e! $iempo 0 a# 2#e reco o%camos 2#e s# desg!ose e c#e $as m1s precisas( p#diese co $e er par$e de! capi$a! i $e!ec$#a!( a; sig#e sie do i s#-icie $e s# i c!#si& 0 e co sec#e cia s# a$e ci& . Por e7emp!o( c#a do se $ra$a de! Capi$a! o Pa$rimo io de !os accio is$as 0 si "ab!amos de # a empresa e marc"a( podemos decir 2#e e $or o a! 'a!or de ese capi$a!( e<is$e !os sig#ie $es cri$erios) *alor "ominal) E<presado como a2#e! 2#e $ie e e! $3$#!o i ser$o e e! mome $o de s# e<pedici& 0( re-!e7a e! mo $o( e !a mo eda de #so de! pa3s( de! capi$a! co e! c#a! se i icia !a empresa. Va!or seg; !ibros. E<presa e! mo $o i icia!( m1s e! crecimie $o por e! desarro!!o de !as operacio es de !a empresa 0( #s#a!me $e !o !!amamos ,#per1'i$. La s#ma de ambos se de omi a Capi$a! Co $ab!e( e! c#a! di'idido e $re e! ;mero de accio es e circ#!aci& ( re-!e7a e! 'a!or 2#e cada accio is$a posee( respec$o a !a i 'ersi& 2#e i icia!me $e e-ec$#&. *alor de 7ercado. Re-!e7a e! 'a!or s#b7e$i'o 2#e !os i 'ersores $ie e respec$o a # a de$ermi ada acci& ( o-er$ada e e! *ercado de Capi$a!es. A!g# os a#$ores co sidera 2#e es$e Va!or de *ercado( res$ado de !os 'a!ores a $eriores( siempre 2#e sea ma0or( re-!e7a par$e de! Capi$a! I $e!ec$#a!. 1u es (a8ital !ntelectual? No e<is$e # cri$erio ; ico 2#e permi$a prese $ar!o de ma era # i'ersa!( si embargo( !os se.ores EdAi so 0 *a!o e e s# !ibro E! Capi$a! I $e!ec$#a!( !#ego de recorrer 'arios cri$erios( !!ega a !o sig#ie $e) 6Capi$a! I $e!ec$#a! es !a posesi& de co ocimie $os( e<perie cia ap!icada( $ec o!og3a orga i%acio a!( re!acio es co c!ie $es 0 des$re%as pro-esio a!es( 2#e da a # a empresa # a 'e $a7a compe$i$i'a e e! mercado6. E< pro-eso s#s$i$#imos 6,Ba dia6 por empresa( 0a 2#e !a re-ere cia de! co cep$o es$1 ap!icado a esa empresa e par$ic#!ar. Le da # $ra$amie $o par$ic#!ar desde e! p# $o de 'is$a co $ab!e( a! i c!#ir e! capi$a! i $e!ec$#a!( como # pasi'o de !a empresa( dado 2#e( 2#ie es !o posee so !os emp!eados( 2#ie es e de-i i$i'a so s#s d#e.os 0 # a 'e% de7ado e! cargo se !o !!e'a . No obs$a $e( e !o perso a!( si !os emp!eados so -ormados por !a orga i%aci& para !a 2#e !abora ( par$e de es$a -ormaci& ( debe i $egrase a !a ge eraci& de 'a!or de !a empresaC 0a 2#e de a!g# a ma era( se $rad#ce es$a capacidad e i o'aci& e me7ores res#!$ados( $a $o opera$i'os como -i a cieros. Los a#$ores ci$ados( prese $a e! sig#ie $e es2#ema)

(45!#49 !"#/9/(#'49
ACTIVOS Goodwill Tecnologa Competencia PASIVOS Capital Intelectual

De ig#a! -orma( !os a#$ores descompo e e! Capi$a! I $e!ec$#a! e ) (a8ital /structural : (a8ital ;umano. E! primero se podr3a describir como !a i -raes$r#c$#ra 2#e i corpora( capaci$a 0 sos$ie e a! capi$a! "#ma o. ,e i c!#0e e es$a apreciaci& ( !a capacidad orga i%acio a! 2#e se $ie e co re!aci& a !os aspec$os -3sicos( #sados para $ra smi$ir 0 a!mace ar e! ma$eria! i $e!ec$#a!. Por !o ge era! $ie e 2#e 'er co !a adec#aci& de !os sis$emas i -orm1$icos( apreciaci& de !a compa.3a e<$er ame $e( propiedad( p!a $a 0 e2#ipo 0 $odo a2#e!!o 2#e co $rib#0e a 2#e e! capi$a! "#ma o se sie $a mo$i'ado 0 e co s$a $e crea$i'idad 0 apor$e. Por s# par$e( e! seg# do =capi$a! "#ma o> i c!#0e $odas !as capacidades i di'id#a!es( co ocimie $os( des$re%as( e<perie cia( capaci$aci& ( i corporaci& de #e'as $ec o!og3as 0 s# apor$e a !a empresa. E ge era!( $odo a2#e!!o 2#e e! $raba7ador desarro!!e 0 apor$e e -# ci& de crecimie $o de !a orga i%aci& ( de -orma arm& ica 0 co"ere $e. $/3'9#4&%3 %<#/"!&%3 Ta $o e e! sec$or pri'ado como e e! p;b!ico !a idea de # mode!o como e! p!a $eado por LeiEd'i sso 0 *ic"ae! *a!o e "a $e ido 9<i$o( pero a mi 7#icio es parcia!( por2#e o o!'idemos 2#e e! primer es!ab& de es$a cade a de paradigmas reside e !a p!a i-icaci& es$ra$9gica( !a c#a! compre de # e $re$e7ido de creaci& 0 e7ec#ci& ( 2#e compor$a 7#icios de 'a!or( accio es precede $e 0 a pos$eriori( dise.o de 'isi& ( misi& ( 'a!ores( ob7e$i'os( me$as( res#!$ados( esce arios( e$c. Es # discer ir co s$a $e sobre # a me$odo!og3a como !a p!a $eada por e! Pro-. V3c$or De%erega 0 !a c#a! compre de 1D pasos per-ec$ame $e re!acio ados 0 arm& icame $e co"ere $es. Es$a i $eracci& de !a P!a i-icaci& Es$ra$9gica se ma i-ies$a co !a Gere cia Es$ra$9gica como !a acci& o e7ec#ci& de !a creaci& ( !a c#a! reside e e! dise.o de! +a!a ced ,corecard( Capi$a! I $e!ec$#a! 0 cierra co # a #e'a acci& ( 2#e mide e! desempe.o a $ra'9s de i dicadores( "o0 de omi ados Va!or Eco &mico Agregado o EVAE como origi a!me $e !o p!a $earo s# a#$or G. +e e$$ ,$eAar$( III( e<presado como Eco omic Va!#e Added. Es decir( o podemos desco ocer !as re!acio es es$rec"as de es$os mode!os co cep$#a!es/ -i!os&-icos/-i a cieros( !os c#a!es !!e'a a repe sar !os res#!$ados p!asmados e es$ados -i a cieros( de c#a!2#ier orga i%aci& . Es$a ;!$ima medici& permi$e ca!c#!ar 0 e'a!#ar !a ri2#e%a ge erada por !a empresa( $omado e co sideraci& e! i'e! de riesgo do de opera. E cambio( e! +a!a ced ,core card( compre de !a -i!oso-3a 2#e se imp!a $e es$ra$9gicame $e basado e c#a$ro o m1s perspec$i'as( pero 2#e e $odo caso se re!acio a co ) C!ie $es( Accio is$as( Traba7adores( Procesos 0 aspec$os orga i%acio a!es( Pro'eedores( e i c!#so !a Com# idad( do de radica !a orga i%aci& .

U a demos$raci& de es$a i $eracci& es e! gr1-ico sig#ie $e( e! c#a! -#e desarro!!ado por De%erega 0 Asociados 0 modi-icado e a!g# os aspec$os por e! a#$or.

PEN F P!a i-icaci& Es$ra$9gica de Negocios. pe F P!a $eamie $o es$ra$9gico de egocios AE F A7#s$e es$ra$9gico. ('4&$% &/ <3( #4<'94$: A F Accio is$as Ob7 F Ob7e$i'os C F C!ie $es I d F I dicadores CF Com# idad *?R F *e$as res#!$ados P F Pro'eedores Esc F Esce arios P F Procesos I $er os de! Negocio Es$ F Es$ra$egias T F Traba7adores A, F A 1!isis de !a ,i$#aci& AE F A7#s$e es$ra$9gico =3ituacin actual. 8E 2#9 egocio es$amos: 8C#1!es so !os gr#pos de c!ie $es 2#e 2#eremos a$e der: 8C#1!es so s#s ecesidades: 8Co 2#9 prod#c$os( procesos( e$c.( !os 2#eremos sa$is-acer:

2 3ituacin deseada Visi& ( *isi& ( Va!ores( Ob7e$i'os( *e$as. 8G#9 2#iero !ograr: ,er compe$i$i'o( prod#c$i'o( $e er de#da( !i2#ide%( e$c. =Las 5 'ariab!es de! 9<i$o> 3 !ndagacin e>terna =Pasado( prese $e 0 -#$#ro> C!ie $es( Pro'eedores( Com# idad( Gobier o( e$c. 4 !ndagacin !nterna 8C&mo es$amos: @ODA 5 ?erencia /stratgica. PODER. P!a i-ica do es$ra$9gicame $e( Orga i%a do eco!&gicame $e( Di ami%a do( !3der i%a do( E'a!#a do( diag os$ica do( Rea7#s$a do. 6- 7 : @ 5rogramas generales estratgicos. P!a es ge era!es es$ra$9gicos 0 *acro pres#p#es$os es$ra$9gicos. 4((!)". ,i acci& o "a0 res#!$ados. Las H C 0 !as I A

Com# icar( co 'er$ir( compar$ir( compre der( comprome$er. A-#era Ade $ro( A$r1s( A"ora( Ade!a $e A 48reciacin situacional. Obser'ar !os res#!$ados de !a acci& ( 0 corregir !as des'iacio es. =B 4Custe estratgico : tDctico. A7#s$ar !a marc"a. Tiempo( cos$o e impac$o. P P!a

Des'iaci& Para 'er e! gra-ico se!eccio e !a opci& 6Descargar6 de! me ; s#perior

Res#!$ado $ ,i$#aci& Deseada( !a co ec$amos co +,C 0 e! $ab!ero de p# $a7e ba!a ceado. &ebemos seguir usando o no las Eerramientas tradicionales? La co $abi!idad "is$&rica 0 e! co sec#e $e a7#s$e por i -!aci& ( co -orma e! i icio de !as $ra saccio es 2#e # a empresa ecesi$a !!e'ar a cabo para deri'ar e # res#!$ado como e! e<presado( e! de omi ado Ga a cias 0 P9rdidas 0 +a!a ce Ge era!C pero es$as e<presio es debe re-!e7ar a $odas !#ces !a ge eraci& de 'a!or 0 co sec#e $eme $e !a i c!#si& de! capi$a! i $e!ec$#a!. Para e!!o s#gerimos !a creaci& de i dicadores( !os c#a!es so e! prod#c$o e primer !#gar de obser'ar !a -i!oso-3a de! +a!a ced ,core Card( e c#a $o a !a i $eracci& de !as perspec$i'as me cio adas) C!ie $es( accio is$as( $raba7adores( procesos i $er os( pro'eedores 0 com# idad. Pos$eriorme $e( a! i c!#ir e! Capi$a! I $e!ec$#a!( e! c#a! p#ede adop$ar e! cri$erio de! 6Na'egador ,Ba dia6 e! c#a! # a 'e% m1s opera ba7o !a &p$ica -i a ciera( c!ie $es( procesos 0 re o'aci& 0 desarro!!o( es decir( #sa compo e $es 0 $ermi o!og3a de! +a!a ced ,core card( !a di-ere cia( es 2#e #$i!i%a !os co cep$os de $iempo pasado( prese $e 0 -#$#ro e s# apreciaci& i $egra!. Adicio a!me $e( dise.amos o #$i!i%amos e! VEA( como !a medida de 'a!or i $egra! para !a empresaC es$e mode!o p#ede ce.irse a !as sig#ie $es 'ariab!es)

VALOR ECON*ICO AGREGADO =EVAE > UONDI EVA F =//////////// / R> < AONE Posi$i'o AONE Gra de Lo idea! cocar Crecie $e $mar JJJ UONDI F U$i!idad opera$i'a e$a desp#9s de imp#es$o AONE F Ac$i'os opera$i'os e$os emp!eados UONDI?AOENE F ROCE O RECE =Re$or o de! capi$a! emp!eado> R F Re dimie $o corpora$i'o F Depe de de! riesgo JJJ Cos$o de opor$# idad de! capi$a! a7#s$ado por riesgoC o $asa m3 ima a$rac$i'a para # accio is$a racio a!. Es$e mode!o debe i c!#ir a s# 'e%( e! c1!c#!o de! @!#7o de Ca7a Libre( para de$ermi ar !a ge eraci& de 'a!or 2#e sa$is-aga !a re $abi!idad de !os accio is$as 0 compe se a !os $raba7adores por s# Capacidad I $e!ec$#a!. E! A#$or( i c!#0e e s# $e<$o 6Admi is$raci& @i a ciera6 e! desarro!!o de! mismo( ig#a!me $e( e e! programa -i a ciero para e! c1!c#!o de di'ersos aspec$os i "ere $es( se i c!#0e a 9! mismo( como # apor$e a !a academia e i 'es$igaci& . *e permi$o i c!#ir s# res#me ) /3#4&% &/ /?% = (47<!%3 /" 94 3!#'4(!)" F!"4"(!/$4 UO U$i!idad opera$i'a KDep. Depreciaci& @GO @!#7o de -o dos pro'e ie $e de !as operacio es /C<C *e os) A#me $o de !as C#e $as por Cobrar / I ' *e os) A#me $o de !os I 'e $arios KC<P *1s) A#me $o de !as C#e $as por Pagar EGO E-ec$i'o ge erado por !as operacio es / ,D =,er'icio de !a de#da. Amor$i%aci& de Capi$a! KI $ereses> / I,LR Imp#es$o sobre !a re $a / ANI =Amor$i%aci& de #e'as I 'ersio es. ,a$is-acci& de !a Gere cia> EPA E-ec$i'o para accio is$as EPE E-ec$i'o para emp!eados =Compe saci& Variab!e> END E-ec$i'o e$o dispo ib!e

Como obser'amos( es$e es$ado combi a e! desarro!!o de !as operacio es co !a e-icie cia o o e e! ma e7o -i a ciero( e<presado e r#bros de! Capi$a! de Traba7o( ma e7o de i 'ersio es e<is$e $es 0 programas( pago de imp#es$o 0 !a dispo ibi!idad de e-ec$i'o para e! repar$o de di'ide dos 0 compe saci& 'ariab!e para !os accio is$as( 2#e a !a pos$re so !os ar$3-ices de !a ge eraci& de 'a!or. (%"(9'3!%"/3: E! capi$a! i $e!ec$#a!( !a ge eraci& de 'a!or( !a i c!#si& de #e'os paradigmas e<$ra co $ab!es o #m9ricos( es # "ec"o( 2#e se es$1 co 'ir$ie do e # a rea!idad 2#e 'a!e !a pe a e<p!orar e i corporar e !a medida como desarro!!emos i dicadores de ges$i& C !os c#a!es debe i icia!me $e -ormar par$e de !a -i!oso-3a de !as orga i%acio es e !os sig#ie $es co cep$os) a. P!a i-icaci& Es$ra$9gica

b> Tab!ero de Coma do o +,C c> Ge eraci& de Va!or d> *edici& de! Capi$a! I $e!ec$#a! Es$a i $eracci& de -i!oso-3a 0 medidas ge era # es$ado de crea$i'idad( e do de se "ace ecesario por par$e de !a gere cia de a!$o i'e!( !os e7ec#$i'os de ma do medio 0 !a par$e opera$i'a de !a empresa( a# ar es-#er%os de -orma co s$a $e para 2#e e! mo$or de !a combi aci& perma e%ca e ce dido 0 de es$a -orma e! desp!a%amie $o de !a orga i%aci& sea co gr#e $e co e! mercado( !os $raba7adores( !os socios 0 e! desarro!!o 0 crecimie $o de !as orga i%acio es. E o$ro se $ido( se # e !os es-#er%os -3sicos 0 me $a!es e !a b;s2#eda de ma0or bie es$ar para $odos. $/3'7/": E! capi$a! i $e!ec$#a! es # 'a!or i $a gib!e 2#e debe i corporarse a !os es$ados -i a cieros( como par$e de !a ge eraci& de 'a!or de $odos !os $raba7adores de # a orga i%aci& . E<is$e a!g# os mode!os 2#e permi$e c#a $i-icar!o( a# 2#e es preciso reco ocer 2#e debemos a"o dar co m1s precisi& a ob7e$o de co $ar co # ma0or ;mero de adep$os a es$a impor$a $e re-ere cia. Los co cep$os +a!a ced ,corecard( Va!or Eco &mico Agregado( Coac"i g( P!a i-icaci& es$ra$9gica( rei ge ier3a( ca!idad $o$a!( be marc"i g( e$c. ,o "erramie $as impor$a $es 2#e coad0#'a a s# me7or compre si& 0 ap!icaci& . 3'774$G: T"e i $e!!ec$#a! capi$a! is a i $a gib!e 'a!#e $"a$ s"o#!d i corpora$e $o $"e -i a cia! s$a$es( !iBe par$ o- $"e ge era$io o- a!! $"e AorBersL o- a orga i%a$io 'a!#e. ,ome mode!s $"a$ a!!oA 2#a $i-0i g i$ e<is$ a!$"o#g" i$ is ecessar0 $o recog i%e $"a$ Ae s"o#!d deepe Ai$" more precisio $o ob7ec$ o- "a'i g a bigger #mber o- -o!!oAers $o $"is impor$a $ re-ere ce. T"e co cep$s +a!a ced ,corecard( Va!#e Eco omic A$$ac"9( Coac"i g( ,$ra$egic P!a i g( rei ge ier3a( $o$a! 2#a!i$0( be marc"i g( e$c. is impor$a $ $oo!s $"a$ coopera$e $o i$s bes$ # ders$a di g a d app!ica$io . <!<9!%?$4FH4:

Lei- EdAi so 0 *ic"ae! ,. *a!o e EL CAPITAL INTELECTUAL. Edi$oria! Norma. 1444 @ra c9s( A $o io E,TRATEGIA PARA LA E*PRE,A EN A*ERICA LATINA. Edicio es IE,A. Caracas DMM1. @er 1 de%( Pab!o VALORACION DE E*PRE,A,. Ges$i& DMMM. +arce!o a 1444 Rober$ ,. Nap!a 0 Da'id Nor$o CUADRO DE *ANDO INTEGRAL =T"e +a!a ced ,corecard>. Ges$i& DMMM. Espa.a 1444 G. +e e$$ ,$eAar$( III. EN +U,CA DEL VALOR. Ges$i& DMMM. Espa.a 1444

Ios ?ermDn 4ltuJe ?odo:

You might also like