België - Belgique

P.B. - B.P.
8500 Kortrijk 1
2° afd.
4/1138

MAGAZINE VOOR MANAGEMENT VAN KWALITEIT, VEILIGHEID, MILIEU EN HR

MAGAZINE
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
AFZENDADRES: DOORNIKSESTEENWEG 224, B-8500 KORTRIJK
Tel. +32 (0) 56 20 36 23, Fax +32 (0) 56 25 96 84, E-MAIL: info@amelior.be, WWW.AMELIOR.BE september-oktober-november 2004
ERKENNINGSNUMMER: P3A9056

EDITO
KWALITEIT KUN JE EXPORTEREN IN DIT NUMMER
Delokalisatie. Wat een prachtig woord om te zeggen dat men de productie verplaatst naar FOCUS 2
lageloonlanden. Maar wat gebeurt er dan met de ‘kwaliteitszorg’? Kan men die mee delokaliseren? Of ISO 22000: nieuwe norm voor voedselveiligheid
zou ons kwaliteitsniveau het banenverlies hier kunnen afremmen? Zou de kost van niet-kwaliteit de De ISO 22000 voor voedselveiligheid bevindt zich in de
DIS-fase. Deze nieuwe norm wil de ISO 9001-principes
hogere loonkost niet kunnen compenseren?
toepassen op HACCP.
Jammer genoeg lijkt dat op het eerste gezicht niet het geval. In elk geval zie je bedrijven in de LEREN IS WETEN 3
Langlopende en kortlopende opleidingen
nieuwe EU-lidstaten, in Turkije, in Singapore of waar ook ter wereld vlotjes een ISO 9001-certificaat
Een overzicht van de opleidingen die doorgaan of star-
binnenrijven of een hoge score halen bij een neutraal EFQM-assessment. ten in oktober, november en december 2004.
Meestal gaat het daarbij wel om vestigingen van multinationale ondernemingen. In hun ‘thuisbasis’
heerst een sterke kwaliteitscultuur, die beetje bij beetje wordt geëxporteerd. Want de gedurende
pakweg twintig tot vijfentwintig jaar opgebouwde expertise en kwaliteitsmaturiteit kun je niet
zomaar verpakken en opsturen.

Zo zijn er opleidingen en trainingen nodig in kwaliteitstechnieken en moet deskundig gecommuniceerd

worden rond het bewezen nut van TQM om kwaliteitsbewustzijn te genereren. Maar indien dit goed
wordt voorbereid stelt het niet veel problemen. Want neem nu bijvoorbeeld de voormalige
Oostbloklanden. Zoals bekend zijn de mensen er goed tot zeer goed opgeleid. En ze zijn leergierig.
Want ze willen net zoals die rijke westerlingen ook wel met een Rolex rond de pols in een BMW MANAGEMENT 5
Kwaliteit van de ISO 9001-documentatie kan beter
rondtoeren.
Het management baseert zich voor het nemen van
Bovendien hebben ze er geen moeite mee om bevelen en richtlijnen van het management uit te beslissingen zelden of nooit op de ISO-documentatie.
voeren. Het aanvaarden van autoriteit is hen generaties lang ingelepeld. Dat is hier wel even anders. Die voldoet immers niet aan de vereisten. Dat is wel
Die slaafse onderdanigheid kan natuurlijk ook een nadeel zijn als men het kennispotentieel van de het geval voor informatie en documentatie die gegene-
reerd wordt door BPM-modelleringstools.
medewerkers wil aanboren, zoals het geval is in verbeteringsteams.
IN THE FIELD 8
Maar ook dat nadeel kan men na verloop van tijd ondervangen. Eerst en vooral door het gedrag van
Het geloof in Six Sigma
het management, en zeker de topmanager. Men kijkt zo op naar die figuur dat als hij door zijn eigen
Verantwoordelijke uitgever: F. Strobbe, Nachtegaalstraat 3, 8800 Roeselare - Afgiftekantoor: Kortrijk 1

Bij Amcor Flexibles uit Gent heerst blijkbaar een rots-

gedrag empowerment propageert, ze zich net als dat rolmodel zullen gedragen. En het belonen van vast geloof in Six Sigma. Hoewel het project nog niet
de aanbreng van goede ideeën kan natuurlijk ook helpen. helemaal voltooid is, werden de besparingen al ingecal-
culeerd in de budgetten van volgend jaar.
De graad van kwaliteitsmaturiteit van een organisatie kan men best aflezen aan de mate waarin de Praktijkgerichte training klantgerichtheid
De doorgedreven praktijkgerichtheid van de opleidin-
processen continu worden beheerst, gemeten en verbeterd. Want er is nog een hemelsbreed verschil
gen en trainingen van Amelior boekt zelfs in het bui-
tussen het beschikken over een kwaliteitshandboek en het vlot omspringen met KPI’s en scorecards. tenland succes. Met name de Nederlandse Spoorwegen
In de nieuwe buitenlandse vestigingen begint men dan ook meestal met het opzetten van een weten onze aanpak te appreciëren.
kwaliteitssysteem, conform ISO 9001. Door het vertrouwd geraken met procedures groeit geleidelijk KORT GENOTEERD 10
het inzicht in het belang van processen en kan het procesgericht denken en werken beginnen. Nieuws van Amelior, nieuws uit de wereld van
kwaliteit, milieu, veiligheid en human resources.
Die cyclus kan natuurlijk wel enkele jaren duren. En de multinationals hebben ook wel werk met het OPSTEKERS 11
opvoeden in kwaliteit van hun leveranciers. Maar dat ze ter plaatse toch leveranciers vinden die over Nieuw in de bib
Nieuwe werken die u bij Amelior kunt ontlenen of
een ISO 9001-certificaat beschikken, zegt toch al een en ander over het
ter plaatse raadplegen.
kwaliteitsniveau. Uitgelezen
Recensies van nieuwe werken.
Conclusie: we moeten niet te hoog van de toren blazen. We hebben onmiskenbaar Cartoons
nog een kwaliteitsvoordeel, maar we zullen alle zeilen moeten bijzetten om die Een staaltje van het maatwerk van Amelior.
te behouden. En wie beter dan Amelior kan u daarbij helpen?
Amelior magazine is een uitgave van Amelior vzw
Doorniksesteenweg 224 • 8500 Kortrijk
ir. F. Strobbe tel. 056 20 36 23 • fax 056 25 96 84
Afgevaardigd bestuurder e-mail info@amelior.be • website www.amelior.be

EEN UITGAVE VAN AMELIOR VZW 11

 FOCUS
ISO 22000: NIEUWE NORM
De ISO 22000 voor voedselveiligheid bevindt zich in de DIS-fase. Deze
nieuwe norm wil de ISO 9001-principes toepassen op HACCP.
Veel bedrijven uit de voedings-
sector worden door hun klanten
belaagd met eisen in verband met
ISO 9001, dan weer HACCP, BRC,
IFS, EFSIS, GMP, …. Het is zelfs zo
dat de ene klant zus vraagt en de
andere zo. Hoe daar wijs uit gera-
ken? Welke norm volgen? Wat geeft
de toekomst?
Voedselveiligheid en
productaansprakelijkheid
In de Europese Unie is elk bedrijf
dat levensmiddelen vervaardigt,
wettelijk verplicht een HACCP-plan
op te stellen en te implementeren.
Daarnaast is in 1990 in verschil-
lende landen de wet over product-
aansprakelijkheid gepubliceerd, die
bij een opgelopen schade of ver-
wonding te wijten aan een product,
de bewijslast van onschuld bij de
producent legt. Hoewel deze wet-
geving verder gaat dan alleen maar
voedingsproducten, heeft ze toch
een grote invloed uitgeoefend op
de manier waarop de grootdistri-
butie haar beleid inzake voedsel-
veiligheid uitstippelt.
Als gevolg van deze reglementerin-
gen zijn initiatieven genomen om
algemene regels vast te stellen voor
een HACCP-plan. Zowel de Food and
Agriculture Organisation (Codex
Alimentarius) als sommige grote
Engelse supermarkten hadden reeds
vóór 1993 richtlijnen voor het op-
3URGXFHQWHQYDQYRHGHUV
:H 3ODQWDDUGLJHSURGXFWLH
WH 'LHUOLMNHSURGXFWLH
QU
HJ 9RHGVHOYHUZHUNLQJ
HOJ
6HFXQGDLUHYRHGVHO
HY YHUZHUNLQJ
LQJ 'LVWULEXWLHEHGULMYHQ
*URRW HQNOHLQGLVWULEXWLH
&RQVXPHQW
ISO 22000 (Food Safety Management Systems – Requirements for organizations throughout the
food chain) wil de algemene norm voor de voedingsketen zijn, zoals blijkt uit deze figuur.
2 AMELIOR MAGAZINE
VOOR VOEDSELVEILIGHEID
stellen van een HACCP-plan.
Onder impuls van de grootdistri-
butie zijn de tegenwoordig meest
toegepaste voedingsnormen ont-
staan zoals BRC (British Retail Con-
sortium – Global Food Standard),
IFS (International Food Standard),
GFSI (Global Food Safety Initiative).
Op die manier gaan de eisen van
de grootste klanten nu heel wat
verder dan wat de wetgeving eist.
ISO 22000
In dit verhaal heeft ISO (Interna-
tional Standards Organization) tot
nu toe geen grote rol gespeeld,
behalve de (niet-verplichtende)
richtlijn ISO 15161 die het gebruik
van ISO 9001 voor voedings-
bedrijven verklaart. Nu echter is er
een ISO-norm voor voedselveilig-
heid in de maak, die de principes
van ISO 9001 op HACCP toepast.
Verwacht wordt dat de nieuwe ISO
22000 een belangrijke plaats zal
innemen in het landschap van nor-
men over voedselveiligheid.
ISO 22000 bevindt zich nu in het
DIS-stadium (Draft International
Standard) en is nu voorgelegd aan
de leden van ISO ter beoordeling.
Verwacht wordt dat deze norm
begin 2005 als definitief wordt
gepubliceerd.
Inhoudelijk is ISO 22000 een com-
binatie geworden van 3 onderdelen:
• managementsysteemeisen
3URGXFHQWHQYDQSHVWLFLGHQPHVW
VWRIIHQHQGLHUOLMNHJHQHHVPLGGHOHQ
3URGXFHQWHQYDQLQJUHGLHQWHQ
HQDGGLWLHYHQ
7UDQVSRUWHQRSVODJ
3URGXFHQWHQYDQXLWUXVWLQJ
3URGXFHQWHQUHLQLJLQJVSURGXFWHQ
3URGXFHQWHQYHUSDNNLQJHQ
'LHQVWYHUOHQHUV
$QGHUH
• HACCP
• algemene hygiëne-eisen of
Prerequisite Programs.
Qua structuur tracht de norm de
hoofdstukken van ISO 9001:2000
te volgen, wat soms artificieel lijkt.
Die structuur maakt het echter wel
gemakkelijker voor organisaties
die reeds in het bezit zijn van een
ISO 9001-certificaat om deze norm
in het eigen kwaliteitssysteem te
kaderen.
Het nieuwe in deze norm is de
verwijzing naar de Prerequisite
Programs of PRP’s. Deze worden in-
gedeeld in:
• PRP’s in verband met infrastruc-
tuur en onderhoud
• Operationele PRP’s (persoonlijke
hygiëne, ongediertebestrijding,
maatregelen om kruiscontami-
natie te voorkomen….)
Tegenwind
De retailers (gehecht aan BRC en
IFS) vinden de norm niet streng
genoeg en een onvoldoende
borging voor productaansprake-
lijkheid. Anderzijds vindt de
landbouwsector de norm onwerk-
baar in de primaire sector.
ISO 22000 heeft dan wel de ambi-
tie om een volwaardig alternatief
te vormen voor alle normen in de
voedselketen. Helaas is er, zeker in
de beginfase, weinig kans dat de
andere normerende instanties zich
zonder slag of stoot bij dit kamp
zullen aansluiten. Dus is er voor de
voedingssector weeral een norm
aan de reeds lange lijst toegevoegd.
Alles is echter niet verloren: mijn
glazen bol vertelt mij dat ISO 22000
geleidelijk de meeste bestaande
systemen zal vervangen, na nog
enkele achterhoedegevechten en
aanpassingen van de norm. Intus-
sen blijft het nog een vijftal jaren
afzien met de overvloed aan nor-
men in de voedingssector.
Paul Devos
De auteur is
senior consultant
kwaliteit bij Amelior
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
SAMENWERKING
AMELIOR/IQUENTIS
Om de leveranciers in de «Auto-
motive Supply Chain» nog beter van
dienst te kunnen zijn, sloot Amelior
een overeenkomst af met Iquentis,
een onafhankelijke trainings-
organisatie, gegroeid uit de Ford
Trainingsorganisatie. Iquentis ver-
zorgt in Europa alle trainingen van
Ford-leveranciers over uiteenlopende
onderwerpen. Om te voldoen aan alle
vragen en verwachtingen, zoals taal
en gewoontes, heeft Iquentis in een
aantal landen partnerships met lo-
kale organisaties. Vanaf het najaar
2004 is Amelior dé organisatie voor
trainingen met Ford-certificaat in
België. Hiervoor doorlopen een aan-
tal consultants van Amelior een pro-
ces waarbij zij door Iquentis en Ford
worden geaccrediteerd voor het ge-
ven van de specifieke trainingen.
Een voorbeeld van een aantal trai-
ningen die Amelior binnenkort voor
Iquentis in België zal verzorgen:
• Global 8D, een workshop van 3
dagen, met links naar structurele
probleemaanpak en preventie;
• FMEA, een workshop van 3 da-
gen, met gerelateerde technie-
ken, voorbeelden en oefeningen;
• Project Management, een drie-
daagse workshop, met de funda-
mentele elementen van project-
management, oefeningen en
ervaringsuitwisseling;
• Process Control Methods, een
driedaagse samenvatting van
methodes van procesbeheersing,
zoals procesmanagement en SPC;
• Change Management, een drie-
daagse workshop met een reëel
project;
• Teambuilding, in verschillende
vormen en samenstellingen;
• verschillende tools voor ontwer-
pers.
Deze en meer trainingen worden
door Amelior in het najaar geor-
ganiseerd, zowel in open vorm als
bedrijfsintern, en passen volledig
in het aanbod van kwaliteitsvolle
trainingen die nu reeds door
Amelior worden aangeboden. Voor
meer info kan u steeds terecht op
www.amelior.be.
 LEREN IS WETEN
Een overzicht van de opleidingen die doorgaan of starten in oktober,
november en december 2004
MEER INFO
In deze rubriek krijgt u slechts een in de tijd en ruimte beperkt over-
zicht van de door Amelior georganiseerde opleidingen. Volledige in-
formatie vindt u snel op de website www.amelior.be. U kunt er
bijvoorbeeld via het invullen van een trefwoord zoeken naar de oplei-
ding die uw interesse wegdraagt.
KWALITEIT
Meetsysteemanalyse (MSA),
workshop op 5 oktober 2004
Personeelstevredenheid meten,
workshop op 8 oktober 2004; of
19 oktober 2004
Quality Engineer, langlopende
opleiding (twee jaar), vanaf 11
oktober 2004 telkens op maandag-
avond
Quality Expert, langlopende op-
leiding (twee jaar), vanaf 11 ok-
tober 2004 telkens op maandag-
en donderdagavond
Quality Systems Manager, lang-
lopende opleiding (twee jaar),
vanaf 11 oktober 2004 telkens op
donderdagavond
Productiviteitsverbetering: toolkit,
workshop op 12 en 19 oktober
2004; of 14 en 21 oktober 2004
TS 16949:2002 voor de automo-
bielsector, workshop op 12 en 13
oktober 2004
Process Modelling, studiedag op
12 oktober 2004
ISO 17025 voor het (bedrijfs-
interne) labo, basisopleiding op
14 oktober 2004
ISO 17025 voor het labo – in-
terne auditor, workshop op 14 en
21 oktober 2004
Flowcharting, basistraining op 19
oktober 2004
Intern logistiek auditor, turbo-
training op 19 en 26 oktober, 16
november 2004 (dagformule)
Business Process Management,
workshop op 19 oktober 2004
SPC, workshop op 19 en 20 okto-
ber 2004
Auditor volgens ISO 9001:2000,
workshop op 20, 21 en 22 oktober
2004; of 17, 18 en 19 november
2004; of 13, 14 en 15 december
2004
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
Kosten van niet-kwaliteit, work-
shop op 26 oktober 2004
Certified Auditor ISO/TS
16949:2002, seminarie van 16
t.e.m. 19 november 2004
EFQM en Balanced Scorecard,
workshop op 16 november 2004
Geregistreerd lead auditor ISO
9001, seminarie van 22 t.e.m. 29
november 2004
Six sigma green belt, opleiding
van 22 tot en met 26 november
2004
Leveranciersrelaties optimalise-
ren, workshop op 23 november en
7 december 2004; een tweede maal
op 1 en 15 december 2004
Werkinstructies schrijven, work-
shop op 24 november 2004; een
tweede maal op 1 december 2004
Klantentevredeneid meten, work-
shop op 26 november 2004; een
tweede maal op 30 november 2004
6-Sigma, workshop op 30 novem-
ber 2004
ISO 9001:2000, opzet van een
kwaliteitssysteem, workshop op 2,
9 en 16 december 2004
ISO 19011 voor geïntegreerde
systeemaudits, workshop op 9 de-
cember 2004
Kaizen facilitator training, work-
shop op 10 december 2004, 7 en 21
januari, 4 en 18 februari 2005
5S-methodologie in de productie,
workshop op 10 december 2004
HUMAN
RESOURCES
Transferoptimalisatie in oplei-
dingen, workshop op 8 oktober
2004
HRM voor HR-professionals,
turbotraining op 19 en 26 okto-
ber, 16, 23 en 30 november, 7 de-
cember 2004; of op 21 en 28
oktober, 18 en 25 november, 2 en
9 december 2004
Absenteïsme en ziekteverzuim
meten en reduceren, workshop op
21 en 28 oktober 2004
Onthaal van nieuwe medewer-
kers, workshop op 22 oktober 2004;
een tweede maal op 26 oktober
2004
Loonbeleid en loonschalen, work-
shop op 7 december 2004
Competentiemanagement, work-
shop op 13 en 14 december 2004
Myers-Briggs Type Indicator
(MBTI), workshop op 14 december
2004
Personeelsevaluatiesystemen
opzetten, workshop op 17 decem-
ber 2004
MANAGEMENT
Financieel management voor de
niet-financiële manager, work-
shop op 30 september en 1 okto-
ber 2004
Kennismanagement, basis-
training op 5 en 12 oktober 2004
Risk management, turbocursus
op 22 en 29 oktober 2004
Trends in Business Process Ma-
nagement, conferentie op 29 ok-
tober 2004
Integraal logistiek management,
basisopleiding op 16 november
2004
Integratie van zorgsystemen,
workshop op 25 november 2004
Marketing management, work-
shop op 7, 14 en 21 december 2004
MILIEU
Omgaan met ISO 14001 en EMAS,
avondcursus op 4, 11, 18 en 27
oktober 2004
VEILIGHEID
Veiligheid niveau I, cursus elke
dinsdag van 12 oktober 2004 tot
juni 2006
VAARDIGHEDEN
Onderhandelen voor inkopers,
workshop op 28 september 2004
Onderhandelen voor executive
managers, workshop op 4, 5 en 6
oktober, 9 en 10 november 2004
Communicatievaardigheden
voor auditors, workshop op 5 ok-
tober 2005
Klachten behandelen aan de te-
lefoon, workshop op 6 oktober
2004
Time management en zelf-
management, workshop op 7 en
14 oktober 2004; of 9 en 16 no-
vember 2004
Basisvaardigheden voor de ma-
nager, cursus op 8, 15, 22 en 29
oktober 2004; of 19 en 24 novem-
ber, 3 en 10 december 2004
Presentatietechnieken, work-
shop op 14 oktober 2004
Communicatietechnieken,
basistraining op 15 oktober; een
tweede maal op 26 oktober 2004
Assertief denken en handelen,
workshop op 25 en 26 oktober
2004; een tweede maal op 18 en
19 november 2004
Vergadertechnieken, workshop
op 27 oktober 2004
Emotionele intelligentie, work-
shop op 22 en 29 november 2004
Notuleertechnieken, workshop
op 25 november 2004; een tweede
maal op 2 december 2004
Mindmapping & Radiant
thinking, workshop op 26 novem-
ber en 17 december 2004
Efficiënt en effectief e-mail-
gebruik, workshop op 30 novem-
ber 2004
Onderhandelen, basistraining op
1 en 2 december 2004
Commercieel telefoneren voor
binnendienstmedewerkers,
workshop op 3 december 2004;
een tweede maal op 10 december
2004
Snellezen, workshop op 3 decem-
ber 2004
Breinvriendelijker en sneller
leren, workshop op 9 december
2004
Sociale vaardigheden op de
werkvloer, avondcursus op 15 de-
cember 2004, 12, 19 en 26 januari,
2 en 16 februari 2005
Train the trainer, workshop op
21 december 2004
AMELIOR MAGAZINE 3
 LEREN IS WETEN
QUALITY ENGINEER
Het ontplooien van kwaliteitszorg
in een productieomgeving is geen
sinecure. De medewerkers die hier-
voor instaan, moeten technische
feeling en gedreven zin voor kwa-
liteit combineren. Zij staan borg
voor een productieafdeling die
kostenbewust en klantgericht te
werk gaat. De opleiding tot ‘Quality
engineer’ maakt deel uit van de
meest prestigieuze opleiding die
door Amelior in samenwerking met
het Postacademisch Centrum
KULAK (P.U.C.) wordt ingericht:
‘Quality Expert’. Als de quality
engineer op een dag beslist om als
stafmedewerker mede het kwali-
teitsbeleid te helpen bepalen, actief
wil meewerken aan het opzetten
van een kwaliteitssysteem en de
drijvende kracht wil worden achter
een doorgedreven TQM-aanpak, kan
hij zijn opleiding steeds aanvullen.
Gezien de naadloze integratie met
de opleiding ‘Quality Expert’, haalt
hij maximaal voordeel uit een mini-
male extra inspanning.
Data: langlopende opleiding (twee
jaar), vanaf 11 oktober 2004 tel-
kens op maandagavond.
QUALITY EXPERT
De postacademische opleiding tot
Quality Expert is het meest
prestigieuze diploma dat door
Amelior, in samenwerking met het
Postacademisch Centrum KULAK
(P.U.C.), wordt uitgereikt. De
Quality Expert is als manager en
stafmedewerker verantwoordelijk
voor de implementatie van IKZ
doorheen de ganse organisatie. De
Quality Expert is een echte kwali-
teitsduizendpoot: als manager en
stafmedewerker staat hij de direc-
tie met raad en daad bij, maar als
expert leeft hij ook héél dicht bij
de productie.
Dit betekent dat hij tegelijk het
kwaliteitsbeleid voorbereidt, uit-
werkt en rapporteert aan de direc-
tie. Als kwaliteitsspecialist bij
uitstek helpt hij ook bij de techni-
sche realisatie en uitbouw van
kwaliteitszorg in elk mogelijk seg-
ment van de organisatie.
4 AMELIOR MAGAZINE
De opleiding tot Quality Expert be-
rust op een combinatie van de Eu-
ropese opleidingen Quality Systems
Manager (die u voorbereidt op een
theoretische managementfunctie)
en Quality Engineer/Quality Profes-
sional (die u meer voorbereidt op
een technische implementatie-
functie), beide opgesteld door de
EOQ (European Organisation for
Quality). Ze bestaat uit kapitali-
seerbare eenheden (modules) die
elk apart gevolgd kunnen worden.
Dit betekent dat men het eigen pro-
gramma op het eigen tempo kan
volgen en toch elke module met een
examen en/of opdrachten kan af-
sluiten. Men krijgt een certificaat
als men voldoende haalt voor alle
examens en voor een IKZ-project.
Data: de twee jaar durende oplei-
ding start op 11 oktober 2004 en
gaat door op elke maandag- en
donderdagavond
QUALITY SYSTEMS MANAGER
Een quality systems manager is de
rechterhand van de directeur: hij
bereidt het kwaliteitsbeleid voor,
ontwerpt en implementeert een
kwaliteitssysteem, rapporteert
over de kritische kwaliteitspara-
meters, sensibiliseert en motiveert
elke medewerker voor dat ene
doel: het bedrijfsresultaat. De op-
leiding maakt deel uit van de
meest prestigieuze opleiding die
door Amelior in samenwerking met
het Postuniversitair Centrum
KULAK (P.U.C.) wordt ingericht: de
opleiding ‘Quality Expert’. Als de
quality systems manager in zijn
kwaliteitsactie botst op technische,
statistische vraagstukken, dan zal
hij deze ongetwijfeld niet uit de
weg gaan. Mits een kleine bijscho-
ling zal hij zich vervolmaken tot
een kwaliteitsdeskundige die van
alle markten thuis is. Gezien de
naadloze integratie met de oplei-
ding tot Quality Expert haalt hij
met een minimale inspanning het
laatste stuk ontbrekende kennis
binnen.
Data: langlopende opleiding (twee
jaar), vanaf 11 oktober 2004 tel-
kens op donderdagavond.
CERTIFIED AUDITOR
ISO/TS 16949:2002
In dit seminarie krijgt u een gede-
tailleerd overzicht van de eisen van
de nieuwe ISO/TS16949:2002. Ook
de belangrijkste verschillen met
andere standaarden van de auto-
mobielsector worden belicht.
(QS-9000, VDA6.1, EAQF). De deel-
nemers zullen vertrouwd worden
gemaakt met het plannen, uitvoe-
ren en rapporteren van de bevin-
dingen van interne en tweede
partij-audits op basis van de eisen
van ISO/TS16949:2002. Op het pro-
gramma staan ook sleutel-
technieken als APQP, FMEA, MSA,
SPC en Production Part Approval.
De opleiding is bestemd voor deel-
nemers die al op de hoogte zijn van
kwaliteitssystemen in de sector en
vertrouwd zijn met bijvoorbeeld
technieken die in QS 9000 worden
gebruikt. Ook enige ervaring met
auditing is een pluspunt. Het semi-
narie gaat door in het Engels. Deel-
nemers die slagen, ontvangen een
certificaat van SMMT, een door de
IATF erkend controle-orgaan.
Data: seminarie van 16 t.e.m. 19
november 2004.
AUDITOR - GEREGISTREERD
LEAD ASSESSOR VOLGENS
ISO 9001:2000
Deze training is bedoeld voor de
echte auditprofessional die op re-
gelmatige basis zowel interne als
externe kwaliteitsaudits dient uit
te voeren en te rapporteren. Vol-
gende onderwerpen worden tijdens
dit seminarie uitgebreid behandeld:
opzetten van interne en externe
kwaliteitsaudits volgens ISO 9001
(versie 2000), uitvoeren van een
audit, efficiënt leiden van een
auditteam, professioneel rapporte-
ren, live-audit. Het opgenoemde
programma wordt afgesloten met
een dubbel hoogtepunt: enerzijds
is er de live-audit door de deelne-
mers uit te voeren, anderzijds is er
de mogelijkheid om deel te nemen
aan het examen, een voorwaarde
voor internationale erkenning.
Data: seminarie van 22 tot en met
26 november 2004.
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
KAIZEN FACILITATOR
De Japanse managementfilosofie
Kaizen betekent: stap voor stap en
zonder ophouden verbeteren. Het is
gebaseerd op de overtuiging dat het
succes van een onderneming af-
hangt van een voortdurende verbe-
tering van kwaliteit en productie in
de meest uitgebreide zin. Daarbij zijn
de eerste resultaten al op korte ter-
mijn tastbaar. En het resultaat wordt
substantieel door de cumulatie van
verbeteringen op langere termijn.
Een Kaizen Facilitator is iemand die
een verbeterteam helpt en stimu-
leert. Een Kaizen Facilitator hoeft
niet alles van tevoren te weten, maar
moet wel de durf en de bezieling
hebben om de strijd aan te gaan.
Data: workshop op 10 december
2004, 7 en 21 januari, 4 en 18 fe-
bruari 2005.
SIX SIGMA GREEN BELT
Zoals bekend is Six Sigma een
verbeterstrategie om kosten te redu-
ceren en proces- en productkwa-
liteit te verhogen. Naast de project-
leider (Black Belt) zijn er voor een
succesvolle uitvoering ook Green Belts
nodig. Voor beide voorziet Amelior een
opleiding. De Green Belts leren de Six
Sigma methodologie en krijgen te-
vens training in de meest gebruikte
technieken en statistische tools bin-
nen de DMAIC methodiek. Het oplei-
den van Green Belts draagt er toe bij
dat de Six Sigma methoden en tech-
nieken structureel op alle niveaus in
uw organisatie worden ingevoerd.
Volgende onderwerpen komen tij-
dens deze opleiding aan de orde:
• Wat is Six Sigma?
• De Six Sigma organisatie; wat
zijn Champions, Black Belts,
Green Belts, en Yellow Belts?
• Projectselectie, definitie en
terugverdientijden berekenen,
kosten van niet-kwaliteit;
• De DMAIC-methodiek: Define, Mea-
sure, Analyse, Improve en Control;
• Verschillende statistische en gra-
fische technieken.
Data: de opleiding gaat door van
maandag 23 tot en met vrijdag 28
augustus 2004, telkens van 09u00
tot 17u00.
 MANAGEMENT
KWALITEIT VAN DE ISO 9001-DOCUMENTATIE KAN BETER
Het management baseert zich voor het nemen van beslissingen zel-
den of nooit op de ISO-documentatie. Die voldoet immers niet aan de
vereisten. Dat is wel het geval voor informatie en documentatie die
gegenereerd wordt door BPM-modelleringstools.
De veranderingen in de nieuwe ISO 9001:2000 zijn ingrijpender dan aan-
vankelijk ingeschat. Het belang van de directie is veel verduidelijkt. Bo-
vendien moet de werking niet alleen geborgd zijn, er moeten ook
verbeteringen gepland en uitgevoerd worden. Tot slot introduceerde ISO
9001:2000 de procesbenadering die toch wel een grote verandering in-
houdt ten opzichte van de 1994 versie.
Dat de term ‘kwaliteitssysteem’ vervangen is door ‘kwaliteitsmanagement-
systeem’, is dan ook geen toeval. Men kan zich de vraag stellen of het
woord ‘management’ wel ten volle de lading dekt bij de ISO-documentatie
van gecertificeerde bedrijven en of deze documentatie wel degelijk een
instrument is voor het management bij het nemen van beleidsbeslissingen.
Een paar voorbeelden die dit illustreren :
• is het kwaliteitsbeleid zoals beschreven in de ISO 9001-documentatie
gekoppeld aan het algemene beleid zoals door de directie is vastge-
legd?
• wordt de ISO 9001-documentatie als basis gebruikt bij een geplande
reorganisatie?
• wordt de ISO 9001-documentatie als basis gebruikt om de processen en
de organisatie te hertekenen?
• vormt de ISO 9001-documentatie de basis bij het toevoegen of afstoten
van een afdeling?
• wordt de ISO 9001-documentatie gebruikt bij initiatieven rond deugde-
lijk bestuur (verminderen van kans op fraude, operationele audits, fi-
nanciële audits, …)?
• is er een afstemming tussen het ABC-kostprijssysteem en de ISO 9001
documentatie?
De antwoorden op deze vragen zijn vaak ontgoochelend. De ISO 9001-
documentatie lijkt soms wel een eigen leven te leiden en wordt slechts
geraadpleegd naar aanleiding van de interne en externe audits. Nochtans
is de tijd die initieel gespendeerd werd bij de ontwikkeling van de docu-
mentatie niet gering geweest.
Wat is er mis met ISO 9001 documentatie?
Waarom wordt de ISO 9001 documentatie door de leiding zo weinig ge-
bruikt?
Het ligt niet aan de eisen van de ISO 9001-norm zelf. Deze zijn evenwich-
tig geformuleerd, zeker in de nieuwe ISO 9001:2000-norm die gebaseerd
is op enkele fundamentele pijlers.
Waar hapert het dan wel?
Men zou kunnen argumenteren dat de leiding zich misschien onvoldoende
bewust is van de mogelijkheden van een gedocumenteerd kwaliteits-
managementsysteem. Anderzijds is het doorgaans wel de leiding die de
documenten goedkeurt. Er moeten dus andere oorzaken zijn.
Laten we daarom eens vertrekken van het nut of de toegevoegde waarde
van een documentatiesysteem. Waartoe dient een gedocumenteerd
kwaliteitssysteem eigenlijk?
Eerst en vooral is het een eis van ISO 9001:2000. Maar er is natuurlijk
meer : het documenteren van de werking zorgt voor duidelijke afspraken
tussen de betrokkenen en een beschrijving is de inspiratie voor verbete-
ringen. De documentatie is ook de basis voor het opleiden van nieuwe
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
medewerkers.
Maar, een goed uitgebouwd documentatiesysteem moet nog aan andere
kenmerken voldoen. Organisaties veranderen voortdurend. Denken we
maar aan de oprichting van een nieuwe afdeling, een fusie tussen 2 orga-
nisaties, het samenvoegen van 2 diensten, het wijzigen van het aantal
niveaus in het organigram, het openen van een nieuw filiaal, het afsto-
ten van bepaalde productlijnen of regio’s, … Dergelijke ingrijpende ver-
anderingen dienen planmatig aangepakt te worden en hiervoor zijn
ondersteunende instrumenten nodig.
Ter vergelijking: wanneer verbouwingen aan een huis moeten gebeuren,
zoals een muur verzetten of een gedeelte bijbouwen of afbreken, dan
dient dit ook planmatig te gebeuren.
Een architect stelt een model op, tekent plannen voor zowel de bouw-
heer als de aannemers, houdt rekening met de voorschriften en voert een
stabiliteits- en sterkteberekening uit.
Hetzelfde dient te gebeuren bij veranderingen in een organisatie. Maar,
waar zijn de plannen en tekeningen van de organisatie? Juist, ze zijn
opgenomen in de ISO 9001 documentatie.
Een goed opgebouwd kwaliteitsmanagementsysteem biedt de mogelijk-
heid om de gevolgen te tonen van wijzigingen en dit op de verschillende
niveaus: personeel, overleg, interne communicatie, gebruik van midde-
len (zoals IT applicaties, …).
Kenmerken van een documentatiesysteem
Dit impliceert wel dat de documentatie van de interne werking moet
voldoen aan een aantal kenmerken. We identificeren er 5:
1. De documentatie moet uniek zijn
Waar vindt men informatie over de werking van onze organisatie? Het
antwoord zou moeten zijn: in het kwaliteitsmanagementsysteem. Maar
vaak vindt men naast de functiebeschrijvingen in het ISO-systeem ook
nog functiebeschrijvingen (inclusief competenties) die bijgehouden wor-
den in de HRM-afdeling. Ook kan men procedures of stroomschema’s
vinden van bijvoorbeeld logistieke processen die geïnformatiseerd wer-
den. Ook bij accounting bestaan er misschien overzichten van proces-
sen of activiteiten in het kader van het ABC kostprijssysteem.
Naast de kwaliteitsdoelstellingen beschreven in ISO 9001, beschikt de
directie dan weer over een set van succesfactoren en indicatoren in het
kader van haar Balanced Scorecard.
Kortom, de beschrijving van de werking komt op meerdere plaatsen
voor. Ze is niet uniek. Dit betekent dat als er een verandering gebeurt
aan een gedeelte van de documentatie (een nieuw organigram bijvoor-
beeld), de kans groot is dat een aantal andere documenten (functie-
beschrijvingen of procedures bijvoorbeeld), niet of onvoldoende
aangepast worden.
2. De documentatie moet consistent zijn
Dit kenmerk kan verduidelijkt worden aan de hand van een aantal vragen.
Is elke processtap gekoppeld aan ten minste 1 uitvoerder? Heeft elke
functie een eenduidige naam? Komt de naam van de functie zoals vastge-
legd in het proces overeen met de naam van de functie op het organigram?
Hoe zit het met de volgorde en interacties van de processen?
Het lijken eenvoudige vragen, maar de antwoorden hierop zijn niet
altijd bevredigend.
3. De documentatie moet coherent of samenhangend zijn
Een coherente of samenhangende documentatie betekent dat er niet
alleen processtappen getekend worden, maar dat ook een relatie ge-
legd wordt met bijvoorbeeld afdelingen, producten, IT-tools, personen,
plaats, kennis, doelstellingen, risico’s.
AMELIOR MAGAZINE 5
 MANAGEMENT
Immers, een processtap (de HOE) :
• wordt uitgevoerd door rollen of posities binnen een organisatie-
eenheid (WIE);
• maakt gebruik van middelen (IT systemen, machines, …) en gene-
reert een product (WAT);
• draagt bij tot het realiseren van een doelstelling of genereert een
risico dat bewaakt moet worden (WAAROM);
• wordt uitgevoerd in een tijdskader via bijvoorbeeld een ‘trigger’(trekker
of voorval) (WANNEER);
• wordt uitgevoerd op een zekere locatie (WAAR).
Meteen zien we een koppeling tussen de 5W en de 1H vraag.
Onderstaande figuur illustreert deze relaties.
De documentatie moet
duidelijk maken wat de
gevolgen zijn van het wij-
zigen van een van deze
‘bouwstenen’ ten aanzien
van de andere ‘bouwste-
nen’.
4. De documentatie moet analyses toelaten vanuit diverse kijkvensters
Aansluitend op de vorige eis inzake coherentie, ligt het voor de hand
dat de documentatie moet toelaten om analyses te kunnen uitvoeren
vanuit diverse kijkvensters. Een aantal voorbeelden die dit illustreren :
• bij welke processtappen worden er data gegenereerd?
• bij welke processen is een bepaalde rol/functie betrokken?
• welke IT-tools zijn gekoppeld met welke processen?
• hoeveel rollen/functies zijn betrokken bij een proces?
• wat zijn de gevolgen van het toevoegen of schrappen van een rol/
functie?
• wat zijn de gevolgen van het toevoegen of schrappen van een afdeling?
• wat zijn de gevolgen van het toevoegen of schrappen van een IT-tool?
• bij welke processtappen zijn er knelpunten?
5. De documentatie moet de basis zijn bij automatiseringsprojecten
Niet alle processen moeten geautomatiseerd worden. Maar stel dat dit
de bedoeling zou zijn, dan moet het proces wel vooraf geanalyseerd en
desgevallend verbeterd worden, vooraleer met automatisering te star-
ten. Bovendien moet duidelijk zijn bij welke stappen er data gegene-
reerd of opgevraagd worden.
Voldoen de klassieke pakketten?
De meeste documentatiesystemen zijn opgebouwd in Word, zonodig aan-
gevuld met Excel en voor het tekenen van processchema’s gebruikt men
pakketten zoals bijvoorbeeld Visio.
Hoewel deze pakketten krachtig zijn, voldoen ze toch niet of enkel par-
tieel aan de bovenstaande 5 eisen. Een procedure beschreven in Word, is
de enig mogelijke presentatievorm (‘view’). Het is een statische weergave
van een proces. Wanneer men bijvoorbeeld een tabel wil genereren met
in de diverse kolommen de stappen, de uitvoerders en de middelen, dan
is dit onmogelijk op basis van een literair opgestelde procedure. Wat
ingebracht wordt (input), verschijnt ook bij een afdruk (output).
Met de procedures opgesteld in Word is het bijvoorbeeld ook knap lastig
om uit te vissen in welke procedure een bepaalde functie voorkomt. Simu-
6 AMELIOR MAGAZINE
laties of ‘wat als’ analyses zijn al helemaal moeilijk. Ook het koppelen van
doorlooptijden en kostprijzen aan processtappen is niet evident. Tekstver-
werkers zijn ook niet ontworpen om dergelijke analyses te kunnen doen.
Bestaan er Business Process Management (BPM) pakketten
die wel voldoen?
De laatste jaren is er een spectaculaire stijging van het aanbod aan pak-
ketten die tot doel hebben om processen te beschrijven (modelleren) in
functie van analyse en/of automatisering.
Dergelijke tools hebben hun oorsprong in de IT-omgeving.
Studies van gezaghebbende organisaties, zoals Gartner (zie
www.gartner.com), tonen aan dat de volgende internationale grote spe-
lers actief zijn in dit domein : IDS Scheer (met de tool ARIS), IBM, Micro-
soft, Filenet, Popkin, MEGA, Proforma, Casewise, …
Ook andere pakketten zoals PROTOS en MAVIM zijn goede modellerings-
tools.
Op internet vindt men trouwens tientallen BPM pakketten, de een al
krachtiger dan de andere.
Deze BPM-tools, die allen op een PC draaien, worden steeds performanter
en ook gebruiksvriendelijker. De demoversies (downloadbaar van inter-
net of op vraag te bekomen) tonen spectaculaire resultaten.
Kenmerkend voor deze pakketten is dat ze gebruik maken van de diverse
bouwstenen van een organisatie (processen, mensen, data, plaats, tijd,
doelstellingen, …) en dat de opgeslagen informatie (de bouwstenen dus)
op diverse manieren voorgesteld kan worden, al naar gelang van de ana-
lyse die men wenst te doen of de boodschap die men wil brengen. De
enige beschikbare voorstellingsvorm (zoals in Word) van een proces wordt
vervangen door een veelheid van voorstellingswijzen. Een proces kan
dus, of voorgesteld worden in combinatie met de data die een proces
genereert, of in combinatie met de rollen/posities, of nog in functie van
de doorlooptijd, of gecombineerd. Ook kunnen kruistabellen automa-
tisch gegenereerd worden tussen bijvoorbeeld processen en doelstellin-
gen, of tussen processen en plaats of een andere combinatie. Sommige
BPM-pakketten voeren controles uit op de consistentie.
Van procesbeschrijving naar procesmodellering
Men spreekt trouwens niet meer van beschrijven of documenteren van
processen, maar van modelleren ervan. Procesmodellering betekent het
ontwerpen van de structuur, het documenteren en het analyseren van
bedrijfsprocessen met inbegrip van de doelstellingen van het proces, de
middelen, de beperkingen en de relatie met andere processen. Het is dus
letterlijk ‘in een vorm gieten’ van een proces (de HOE) gekoppeld met de
andere W’s. Omdat er meer dan alleen processtappen gemodelleerd worden,
spreekt men meer en meer van bedrijfsmodellering (entreprise modelling).
Welke modelleringstool kiezen?
Alle hierboven beschreven BPM modelleringstools voldoen aan de eerder
aangegeven eisen inzake de documentatie. Maar er ontstaan andere vra-
gen zoals: welke tool is de beste, welke is meest aangepast aan onze
organisatie, aan onze noden?, …
In feite zou de vraag moeten zijn: welke tool is de beste in functie van de
organisatie die moet gemodelleerd worden en in functie van de te berei-
ken doelstellingen.
Hierbij enkele criteria om u verder te helpen bij de keuze van een BPM-
modelleringstool:
• analyse-, simulatie-, rapporterings- en publicatiemogelijkheden;
• gebruiksvriendelijkheid bij alle fasen (modelleren, analyseren, rapporteren);
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
 MANAGEMENT
• openheid van de tool : import- en exportmogelijkheden met andere tools;
• ondersteuning van internationale standaarden bij modellering; LASSOO
• ondersteuning door softwareleverancier; Amelior werd erkend als de organisator van het peterschapsproject
• licentie- en onderhoudskosten; Lassoo. Het project moet Vlaamse bedrijven in staat stellen ook
• controlemogelijkheden naar consistentie van de ontwikkelde modellen; in economisch moeilijke tijden verder te blijven evolueren, dank-
• mogelijkheden voor documentbeheer (versie, goedkeuring, distributie, …); zij een duidelijke en geïmplementeerde strategie.
• mogelijkheden voor gebruik van meerdere talen (Nederlands, Frans,
Engels, …).
Lassoo staat voor ‘Leidinggevenden Aandacht vragen voor Slagkracht
door StrategieOntwikkeling en -Ontplooiing’. Het peterschapsproject
Voordelen en valkuilen van modelleringstools
wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en wil Vlaamse on-
De mogelijkheden voor analyse, simulatie, rapportering en publicatie zijn
dernemingen helpen die nood voelen aan een richtinggevende stra-
quasi onuitputtelijk. Samenvattend kan men stellen dat de grote voorde-
tegie voor de toekomst.
len van dergelijke modelleringstools de volgende zijn :
Lassoo wil onze ondernemingen bewust maken van het belang van
• aantonen van conformiteit met de wet- en regelgeving (ISO 9001, risico-
een doordachte en uitgewerkte strategie en hen begeleiden bij het
beheer, wettelijke normen, …);
ontwikkelen en implementeren van deze strategie.
• kostenallocatie en bewaking;
In een peterschapsproject als Lassoo leren bedrijven van elkaar door
• verbeteren en optimaliseren (in functie van de klant);
ervaringsuitwisseling, onder begeleiding van een ervaren ‘peter’ uit
• basis voor automatiseren;
het bedrijfsleven. Het project omvat de volgende onderdelen:
of om het met de Engelse 4 C’s te verwoorden: Conformity, Cost allocation
• 10 groepssessies waarvan het thema reeds is bepaald. Tijdens deze
and monitoring, Customer and Construction. In het Nederlands gebruikt
sessies wisselen de deelnemers onder de begeleiding van twee
men wel eens het vierletterwoord BAVO, wat staat voor: borgen - automa-
ervaren peters uit het bedrijfsleven en een inhoudelijk expert
tiseren - verbeteren - opvolgen.
van Amelior hun ervaringen uit. In deze tien sessies zit het pro-
Organisaties met veel ‘bouwstenen’ en veel interacties er tussen zijn dui-
ces van strategieontwikkeling en -ontplooiing vervat;
delijk gebaat met een modelleringstool, zeker in het kader van geplande
• 5 groepssessies waarvan het thema door de deelnemers zelf be-
organisatorische wijzigingen.
paald kan worden, in functie van de noden en de interesses;
Toch mag men niet vergeten dat men de nodige inspanningen moet doen.
• 2 bedrijfsbezoeken;
Vooreerst moet een degelijke structuur of architectuur opgezet worden
• 2 avondseminaries met gerenommeerde sprekers over strategie.
om dan vervolgens de tool te voeden met de noodzakelijke bouwstenen
Naast deze ontmoetingsmomenten is er ook een virtueel forum en
(rollen, processen, IT-systemen, …). Bovendien moeten de ontwikkelde
een e-newsletter voorzien.
modellen op peil gehouden worden.
Deelnemers kunnen bovendien bij de peters en de inhoudelijke ex-
De kunst bestaat er in om een evenwicht te vinden tussen de kost van
perts terecht voor individuele coaching. Bij de opstart, halverwege
het modelleren en de baten (in termen van de 4C’s) die modelleren met
en op het einde wordt er door de deelnemers een self-assessment
zich meebrengt.
uitgevoerd. Het project loopt vanaf december 2004 tot en met juni
2006. De deelname kost e 2 520 (excl. BTW). Het project kan be-
Relatie tussen BMP-pakketten en ISO 9001
taald worden met opleidingscheques, zodat de kost zakt tot e 1 260.
Er dient opgemerkt dat de hierboven beschreven BPM-pakketten aanvan-
De sessies zullen doorgaan in Gent en Antwerpen, de groepssessies
kelijk niet ontwikkeld werden met het oog op ISO 9001-documentatie en
zijn telkens gepland in de vooravond, tussen 16u30 en 20u30. Voor
-certificatie. Ze kunnen wel zonder meer gebruikt worden om procedures
meer info kunnen geïnteresseerden contact opnemen met Pascal
en kwaliteitshandboeken te genereren en te publiceren die voldoen aan de
Anckaert van Amelior via 056 23 20 73 of via pa@amelior.be.
eisen van de ISO 9001-norm en dit voor zowel de inhoud als de vormelijke
aspecten (versie, beoordeling, goedkeuring, verdeling van documenten).
Lassoo-peters
Voor formulieren, werkinstructies, lijsten of modellen is het aangewezen
Het hogervermelde project staat of valt uiteraard met de betrok-
om de huidige vorm (Word, Excel, …) te behouden en een link te leggen
kenheid van ervaren bedrijfsmensen die als peter wensen op te
met bijvoorbeeld een processtap in het BPM-pakket.
treden. Amelior is nog op zoek naar een aantal van deze mensen.
Anderzijds zijn de mogelijkheden van de BPM-pakketten veel ruimer dan
Peters zijn mensen met ervaring die bereid zijn om:
wat ISO 9001 vraagt. Denken we maar aan analyses van kostprijzen of de
• vooraf één dag opleiding te volgen rond coaching;
voorbereiding tot informatisering.
• de groepssessies bij te wonen en beperkt voor te bereiden samen
Toch is de rol van een ISO 9001-systeem, met de komst van de BPM
met onze inhoudelijke expert;
modelleringstools, niet uitgespeeld. De extra troeven die een ISO 9001 -
• de groepsdiscussie te leiden;
systeem heeft (bovenop het beheersen en verbeteren van processen en de
• hun ruime kennis open met de deelnemers te delen;
andere eisen van de norm) zijn met name de interne en externe audits, de
• ervaringen te delen met de andere peters in het project (een tiental
managementbeoordeling en documentbeheersing. De documentatie opge-
in totaal).
bouwd in een BPM-modelleringstool wordt dan pas ten volle een management-
Ook de kandidaat-peters kunnen contact opnemen met Pascal
systeem, ten dienste van en in functie van de hierboven vermelde 4 C’s.
Anckaert van Amelior via 056 23 20 73 of via pa@amelior.be.

Geert Brandt
Senior consultant kwaliteit en algemeen management bij Amelior.

Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks AMELIOR MAGAZINE 7

 IN THE FIELD
HET GELOOF IN SIX SIGMA
Bij Amcor Flexibles uit Gent heerst blijkbaar een rotsvast geloof in de
Six Sigma benadering. Hoewel het project nog niet helemaal voltooid
is, werden de kostenbesparingen in de budgetten van volgend jaar reeds
ingecalculeerd.
Meer en meer bedrijven gebruiken
de spijkerharde Six Sigma metho-
diek, waarin statistiek een hoofd-
rol speelt, om drastische verbe-
teringen en doorbraken te realise-
ren en zo jaarlijks weerkerende be-
langrijke besparingen te realiseren.
Six Sigma is van Amerikaanse ori-
gine. Het is dan ook niet verwon-
derlijk dat Six Sigma in onze
contreien eerst door bedrijven met
een Amerikaanse eigenaar werd
doorgevoerd. We zien nu echter dat
meer en meer ondernemingen ook
zonder druk van het moederhuis
dergelijke projecten aanvatten.
Partnership met de klant
Amcor Flexibles uit Gent is zo’n
onderneming. Er werken een 410
mensen. Het behoort tot de
Australische groep Amcor, een
multinationale producent van di-
verse soorten verpakkingsmate-
rialen, waaronder de flexibele
verpakkingsmaterialen.
In het domein gezondheidszorg
heeft Amcor met Ethicon (behorend
tot de groep Johnson & Johnson)
een zeer belangrijke klant. Het ge-
leverde materiaal wordt gebruikt
om operatienaalden te verpakken
die een steriliteit gedurende vijf
jaar moeten garanderen.
Amcor Gent is niet gespecialiseerd
in commodities, maar gaat veeleer
voor het moeilijker werk, met ont-
werpen die beantwoorden aan spe-
cifieke klanteneisen. Innovatie en
R&D zijn er dan ook zeer belang-
rijk. Het bedrijf heeft zowel een ISO
9001 als een ISO 14001-certificaat
en beantwoordt aan de normen van
de BRC-IOP (Europese voedsel-
veiligheidsstandaard) als de AIB-
standaard (meer GMP gerelateerde
voedselveiligheidsnorm).
Lieven Degrieck, TQM-manager:
“Dat wij naast alle lopende
verbeteringsprojecten ook gestart
8 AMELIOR MAGAZINE
zijn met Six Sigma ligt ondermeer
aan het feit dat wij de taal van de
klant willen spreken. En we heb-
ben gemerkt dat de methodiek in
de industriële wereld heel sterk
begint te leven. Dat spreken van
dezelfde taal is voor onze grote
klanten heel belangrijk. Zij gaan
meer en meer voor partnership,
voor langdurige contracten van
drie tot vijf jaar. Waarbij zij hun
kennis op het vlak van process
excellence ten dienste stellen van
hun strategische leveranciers. Zo
ontstaat een win-win situatie die
resulteert in een meer efficiënte
productie en een hoger en con-
stanter kwaliteitsniveau.”
Baas in eigen huis
Gezien de inzet van mensen en
middelen die Six Sigma vergt, is
er wel lang en diep nagedacht
vooraleer de stap te zetten. Er werd
ook niet gekozen voor de klassieke
aanpak, met meteen massale trai-
ningen van black belts en green
belts, die dan via hun projecten een
ware cultuurschok teweegbrengen.
Lieven Degrieck: “We hadden in-
derdaad kunnen vragen aan onze
klant om hier al die opleidingen
te komen geven en geselecteerde
projecten te begeleiden. Maar dan
zouden we van ons bedrijf in feite
een open boek maken. We wilden
echter de controle over de orga-
nisatie en de implementatie van
het Six Sigma gebeuren wel in
eigen handen houden.”
Lieven Degrieck volgde daarom zelf
eerst de Black Belt opleiding van
Amelior. Binnen het management-
team werden de verschillende
implementatiemogelijkheden geë-
valueerd Een informatiesessie werd
georganiseerd voor management
en kaders. Pas nadien werd defini-
tief beslist om het in te voeren. Er
werd gekozen om van start te gaan
met twee pilootprojecten. Daartoe
werden twee mensen, die voordien
zorgvuldig op het beschikken over
de nodige competenties werden
gescreend, binnen de organisatie
vrijgemaakt. Deze mensen werden
dan ingeschreven voor de Black
Belt opleiding, die door Amelior
werd georganiseerd.
Afvalreductie
Een van de vereisten van de
Amelior-opleiding is het beschik-
ken over een project. Op basis van
een COF (cost of failure)-oefening
werden de twee projecten geselec-
teerd. Voor beide projecten werd
binnen het Management Team een
sponsor (Champion) aangeduid.
Lieven Degrieck nam zelf deze rol
waar voor het ene project, voor het
andere was dat de Operation
Manager van Amcor Gent.
Aanvankelijk dacht men dat de
twee Black Belts (de ene is project
engineer, de andere Quality Engi-
neer process excellence) aan halve
dagen voldoende zouden hebben
om hun projecten af te werken. Er
werd overigens bewust geopteerd
voor twee sleutelfiguren die al een
hele tijd in het bedrijf werkten en
het productieproces goed kenden.
Maar na informatie door onder-
meer prof. Does, de hoofddocent
van de opleiding, werd beslist om
de mensen zo goed als volledig vrij
te stellen en hun takenpakket over
andere medewerkers te verspreiden.
Achteraf bleek dat ook de enige
juiste keuze. Lieven Degrieck:
“Alleen al in het trainen van mede-
werkers op het vlak van metingen
of visuele inspecties is heel wat tijd
gekropen.”
In januari werd dan gestart met
de projecten. Uit de COF-oefening
bleek , zoals bij vele bedrijven, er
heel wat besparingspotentieel te
zitten in de reductie van het afval-
cijfer.
In de andere kostenposten zitten
overigens ook nog opportuniteiten
voor latere Six Sigma-projecten.
Er werd gekozen voor twee projec-
ten rond afvalreductie in de
productie van een materialenstruc-
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
Lieven Degrieck: “De structurele en
formele aanpak, de verankering, het
engagement van het management en de
statistische analyse bij Six Sigma laten
toe problemen aan te pakken waar je echt
geen oplossing voor ziet.”
tuur die men als strategic supplier
aan de groep Ethicon levert.
Het eindproduct (men vertrekt van
basisfilm die men inkoopt of zelf
coëxtrudeert) wordt geleverd op
rol. Rond de kern kan men nog heel
wat plooien aantreffen. Bij het
versnijden van de master reels
(grote rollen) in klantenrollen
dient dat materiaal met plooien
worden weggesneden en verwij-
derd. De doelstelling van dit pro-
ject is een afvalreductie, te wijten
aan dit fenomeen, met 50 %.
“We hebben nu de design of
experiments achter de rug, en daar-
uit blijkt dat we dat percentage
ruimschoots zullen halen,” aldus
Lieven Degrieck.
Het tweede project gaat over de
plooien die zich vormen in het
materiaal te wijten bijvoorbeeld
aan spanningsverschillen bij het
lamineren. Wat dus om het even
waar op de rol kan voorvallen. Tij-
dens het versnijden van de master
reels dient ook dat gebrek verwij-
derd te worden. Als dat gebeurt
moet de snijmachine telkenmale
stilgelegd worden en het stuk met
plooien eruit gehaald worden.
De doorgevoerde verbeteringen
hebben betrekking op het anders
en beter afstellen van de machi-
nes.
 IN THE FIELD
Six Sigma wordt verder liseren,” stelt Lieven Degrieck. Wat betekent 6F?
uitgerold “Overigens waren de productie- Het symbool F (sigma) is een maat voor de spreiding ten opzichte van
Beide projecten naderen nu de mensen al van bij de start enthou- het gemiddelde . Als men het niveau 6F bereikt, maakt men hoogstens
Control fase (borging) (zie kader siast over het feit dat er zich ein- 3,4 fouten op een miljoen mogelijkheden. “Wie op dat niveau stofzuigt
DMAIC) en zullen elk meer dan de delijk eens twee mensen over hun mist ten hoogste 1cm² op 30 m²,” stelt Six Sigma-goeroe Ronald Does.
bij Six Sigma klassiek vooropge- problemen zouden buigen en ze “De meeste bedrijven acteren op een niveau tussen 3F (66 807 fout-
stelde besparing van 50 000 euro oplossen. Door de medewerking kansen op een miljoen) en 4F (6 210 per miljoen). Six sigma is dan ook
overschrijden. Voor elk project zit van iedereen aan het project, tot geen realiteit, maar een symbool van het streven naar doorbraken. En
men zelfs boven een jaarlijks weer- de arbeiders toe, zijn tijdens het doorbraken van 80 % verbetering per project zijn wèl een realiteit.”
kerende besparing van 75 000 euro, project heel wat problemen aan het .
en dit op een bedrijfsomzet van 92 licht gekomen waarvan we het be- PRAKTIJKGERICHTE TRAINING KLANTGERICHTHEID
miljoen euro. Lieven Degrieck: “En staan niet eens vermoedden.”
bovendien kunnen we onze bevin- Gezien het succes van de 2 piloot- De doorgedreven praktijkgerichtheid van de opleidingen en trainingen
dingen ook toepassen op andere ma- projecten wordt nu een nieuwe van Amelior boekt zelfs in het buitenland succes. Met name de Neder-
chines en andere productielijnen. De stap voorbereid met het trainen landse Spoorwegen weten onze aanpak te appreciëren.
aanvankelijke investering in Six van alle operationele leidinggeven-
Sigma, die toch niet gering is, ver- den tot Green Belt. Deze beslissing Mensen trainen in klantgericht- Daarbij worden scenes gebruikt uit
dienen we dus ruimschoots terug.” resulteert in nieuwe verbeterings- heid is vandaag zeer actueel. Ze- het theaterstuk ‘Klanten klagen
Regelmatig wordt over de projec- projecten. De twee Black Belts zul- ker in de dienstverlening treedt dit nooit, zij zappen...’, die live ge-
ten gecommuniceerd met de ka- len nieuwe projecten aanvatten. aspect meer en meer op de voor- speeld worden tijdens de training.
derleden. “Zo willen we ook de niet grond. Bovendien leggen organi- De trainer vraagt na elke scene
rechtstreeks betrokkenen sensibi- Frank Edelynck saties niet alleen het accent op de feedback aan het publiek en laat
meer evidente externe klant- rond bepaalde situaties de deelne-
DMAIC gerichtheid, maar schatten ze ook mers in kleinere groepen opdrach-
Een Six Sigma project verloopt volgens de DMAIC-cyclus: D van Define, M het belang van de interne klant ten uitwerken, die ze dan aan de
van Measure, A van Analyse, I van Improve en C van Control. steeds hoger in. Een betere interne groep kunnen voorstellen. De ac-
1. Define (Definiëren) klantgerichtheid zorgt immers niet teurs worden op deze manier on-
Een project wordt geselecteerd, alsmede het bijhorend proces en een alleen voor minder fouten, min- derdeel van het leereffect.
projectleider der wachttijden of minder verlie- Deze formule kan volledig op maat
2. Measure (Meten)
zen, maar ook voor een betere gesneden worden, het aantal deel-
Het project wordt operationeel gemaakt door een meetbare karakte-
werksfeer en motivatie. nemers kan variëren van 20 tot 100.
ristiek (CTQ – Critical To Quality) te selecteren, de eisen aan deze
Amelior beschikt vandaag over een Hierbij enkele beelden van een
kwaliteitskarakteristiek te specificeren en de betrouwbaarheid van de
formule die uw mensen in staat dergelijke training, die Amelior ge-
meetmethode te verifiëren.
stelt om klantgerichtheid zeer organiseerd heeft voor de Neder-
3. Analyse (Analyseren)
praktijkgericht aan te leren en om landse Spoorwegen.
Het huidige gedrag van de CTQ wordt gemeten. Aan de hand hiervan
meteen ook de vertaalslag te ma-
kan een doelstelling geformuleerd worden voor het project. Daarnaast
ken naar de eigen werkomgeving. Johan Batsleer
wordt het gedrag van de CTQ geanalyseerd om aanwijzingen te vinden
Senior consultant/manager kwaliteit
voor invloedsfactoren.
4. Improve (Verbeteren)
De belangrijkste invloedsfactoren worden onderzocht en hun effecten
op de CTQ gemodelleerd.
5. Control (Borgen)
Het kwaliteitsbeheersingssysteem wordt aangepast aan de nieuwe in-
zichten. De fasen van DMAIC kunnen onderverdeeld worden in 12 stap-
pen, die de mijlpalen vormen van een verbeterproject.
Define/Measure 1. Selecteer de interne CTQ
2. Operationaliseer de CTQ
3. Valideer de meetprocedure
Analyse 4. Bepaal de procesprestatie
5. Bepaal de doelstelling van het project
6. Identificeer potentiële invloedsfactoren
Improve 7. Selecteer de belangrijkste invloedsfactoren
8. Stel de relatie vast tussen CTQ en invloedsfactoren
9. Ontwerp verbeteracties
Control 10. Pas het kwaliteitsbeheersingssysteem aan
11. Bepaal de nieuwe procesprestatie
12. Sluit het project af

Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks AMELIOR MAGAZINE 9

 KORT GENOTEERD
• Quality 2005 - Op 5 en 6 okto-
ber 2005 gaat in Kortrijk Xpo
(hal 6) de vakbeurs Quality door
(zie ook www.quality-expo.be).
Deze voor de Benelux unieke
beurs is een co-organisatie van
Amelior en Fairtec, een profes-
sionele vakbeursorganisatie. De
Quality-beurs werd voor de eer-
ste keer georganiseerd in 1992
door Amelior, dat toen nog CKZ
West-Vlaanderen heette. In
2001 ging de beurs door onder
de naam QSE, omdat men inspe-
lend op de vraag naar integra-
tie van zorgsystemen ook de
domeinen milieu, veiligheid en
gezondheid wilde meenemen.
Zowel de ca. tweeduizend
bezoekers als de exposanten
– er bestaan al sterke vak-
beurzen voor milieu en veilig-
heid – bleken echter de
voorkeur te geven aan een sterk
gefocuste vakbeurs.
Quality 2005 zal met zowel het
beurs- als seminariegedeelte
uiteraard inspelen op de nieuw-
ste tendenzen in de kwali-
teitswereld:
• toenemende aandacht voor
managementtools die presta-
ties van ondernemingen en
processen meten;
• meer procesgericht denken,
met nieuwe noden voor het
analyseren, optimaliseren en
documenteren van processen
tot gevolg;
• het harder worden van kwali-
teit, wat leidde tot de op-
komst van methodieken als
Six Sigma;
• het besef dat kwaliteit een at-
titude is, waardoor een be-
hoefte ontstaat aan tools voor
sensibilisatie en cultuurver-
andering;
• het toenemend belang van
softwareondersteuning.
Nu al legt Amelior de eerste
contacten om rond de hoger-
vermelde thema’s een semi-
narieprogramma van het hoog-
ste niveau uit te werken. De uit-
daging: nóg beter doen dan bij
vorige edities… Kandidaat-
exposanten kunnen contact op-
nemen met:
Fairtec, Steven Duytschaever,
tel.: 03 354 08 80; e-mail:
info@quality-expo.be
• Nieuwe HRM-consultant -
Amelior blijft groeien. Recent
werd als consultant HRM-mana-
gement Dirk Dubois aangewor-
ven. Hij is 53 jaar en heeft als zowel zelfstandig als bij bureaus
belangrijkste diploma’s deze van als CMG, Fiers & De Mey, ... Ver-
architect, licentie management der vervulde hij diverse
en speciale licentie marketing, managementfuncties, zowel op
beide behaald aan de Vlerick het vlak van algemeen beleid als
Leuven Gent Management van HRM, bij ondermeer
School. Dirk kan daarnaast een SkillTeam, Super Channel en
postgraduaat HRM voorleggen, FilmNet. Hij is een welkome
behaald aan het IPO Antwerpen. versterking voor het team van
Tijdens zijn carrière was hij een HR-consultants van Amelior,
13-tal jaren actief als dat door de groeiende markt-
consultant of interim manager, vraag aan uitbreiding toe was.

Rockwell Automation (NYSE: ROK) is a world-leading provider of industrial automation power, control and
information solutions that help customers meet their manufacturing productivity objectives. The
company brings together leading brands in industrial automation for Complete Automation
solutions, including Allen-Bradley controls and engineered services and Rockwell Software
factory management software, Dodge mechanical power transmission products, and
Reliance Electric motors and drives. The company also is a leading provider of contact
management technologies and applications that help companies more efficiently
manage interaction with their own customers. Headquartered in Milwaukee, Wis., USA,
the company employs about 22,000 people serving customers in more than 80 countries

For their Business Excellence Department in the European Headquarters in Brussels,

Rockwell Automation is looking for a Manager Process Improvement,
for the European Middle East and African region.

èÿFUNCTION DESCRIPTION
As a member of the European Business Excellence team, this position will implement, co-ordinate and manage various initiatives in Europe.
Principle responsibilities include:
• Managing the co-ordination of multiple LEAN activities across business and functional entities
in order to achieve long-term competitiveness and growth
• Providing LEAN enterprise training to employees throughout the European region
• Ensuring effectiveness of training and communication of Lean, Six Sigma and Rockwell Automation Quality principles,
tools and techniques throughout the European organisation
èÿTHE I D E A L C A N D I D AT E W I L L H AV E T H E F O L L O W I N G P R O F I L E
• Batchelor’s or Master’s degree in Engineering , Quality or Business Administration,
• Experience in business processes, preferably in a multinational organisation
• In-depth knowledge of project management, change management and train-the- trainer
• Experience in delivering Six Sigma and Quality related training
• Six Sigma black belt or green belt is an advantage
• Ability to communicate effectively and influence at all levels in the company
• Fluent English
èÿOFFER
• A challenging position in an international environment
• A competitive Compensation and Benefits Package
• An opportunity to develop a career within a leading industrial automation company

Interested? Please send your curriculum vitae and motivation letter in English to: Mary Byrne, Compensation & Benefits Manager, Rockwell Automation,
Vorstlaan/Boulevard du Souverain 36, 1170 Brussels. Or via e-mail mbyrne@ra.rockwell.com

10 AMELIOR MAGAZINE Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks

 OPSTEKERS
NIEUW IN DE BIB
De volgende nieuwe werken kunt
u bij Amelior ontlenen of ter
plaatse raadplegen.
ADR-certificaat voor de beroeps-
chauffeur, door A. Oosten
Uitgeverij: GDS Europe
Auditing, door Rudi Dries
Uitgeverij: Intersentia
• Amelior bouwt - Begin mei wer- zal de bijkomende ruimte een Audiovisuele bedrijfspresen-
den de werken gestart voor het ware verademing zijn. Op de foto taties, door J.M. Vijlbrief
nieuwe gebouw van Amelior. ziet u de huidige stand van za- Uitgeverij: Pearson Education
Onze nieuwe kantoren zullen ken. Het gebouw moet af zijn Benelux
bijna vier keer meer ruimte bie- tegen Kerstmis 2004, zodat we
den dan onze huidige infrastruc- u vanaf 1 januari 2005 vanuit Development Centres, door Mar-
tuur. Na jaren van krappe onze nieuwe kantoren van griet Guiver-Freeman
behuizing door onze sterke groei dienst kunnen zijn. Uitgeverij: Academic Service
Het leren organiseren, door Luk
Dewulf
Uitgeverij: Kluwer
Het persoonlijk efficiency pro-
gramma, door Kerry Gleeson
Uitgeverij: Het Spectrum
Marketing van overheidsbeleid,
door H. Buurma
Een Uitgeverij: Lemma Utrecht
Persoonlijk meesterschap in
luisterend management, door Robert Quinn
Uitgeverij: Academic Service
oor sinds Politie in de steigers, door
1937. Natasha Vandevoorde
Uitgeverij: Politeia
Professioneel werken met POP,
door Martien Habraken
Uitgeverij: Academic Service
Brokerage en Risk Management is een kwestie van
begrijpen. Begrijpen hoe uw business in elkaar zit,
Rendement met kwaliteit, door
wat uw specifieke noden zijn en natuurlijk ook diverse auteurs
begrijpen hoe de internationale verzekeringsmarkt
evolueert. Alleen door zorgvuldig naar u te luisteren, Uitgeverij: Weka
kunnen we u de best mogelijke polissen aanbieden.
Dus, welke vraag u ook hebt, u kunt ons altijd bellen.
Of e-mailen, dat spreekt. Tante Mariette en haar fiets,
door Eric Goubin
Uitgeverij: Vanden Broele
Plantin en Moretuslei 297 - 2140 Antwerpen - België
Tel. + 32 3 217 56 01 Zorg voor de medewerkers, door
www.vanbreda-riskandbenefits.be
diverse auteurs
Uitgeverij: Lannoo/Capus
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks
UITGELEZEN
Recensies van nieuwe werken die
u in de Amelior-bibliotheek kunt
raadplegen of ontlenen. Werken
waarvan het expliciet staat ver-
meld of werken die worden uitge-
geven door Kluwer/CED Samsom
kunt u bij Amelior ook aankopen.
ADR-CERTIFICAAT VOOR
DE BEROEPSCHAUFFEUR
Dit cursusboek behandelt zowel
de ADR-basis, de specialisatie tank,
de specialisatie ontplofbare stof-
fen als de specialisatie radioactieve
stoffen. De auteur beschrijft zo
eenvoudig mogelijk wat de chauf-
feur moet weten om het ADR-
certificaat te halen. Het is dan ook
de ideale examenvoorbereiding,
mede door de multiple choice oe-
fening op het einde. Daarnaast kan
het ook dienen als naslagwerk in
de cabine van de chauffeur, want
het bevat ook de tabellen die in
het ADR staan afgedrukt.
ADR-certificaat voor de beroeps-
chauffeur, door A. Oosten, 152
blz. Uitgeverij: GDS
AUDIOVISUELE
BEDRIJFSPRESENTATIES
In dit werk worden werkelijk alle
mogelijke elementen besproken
die bij het maken van een audio-
visuele bedrijfspresentatie komen
kijken. Van de vraag zelf doen of
uitbesteden over de keuze van de
presentatiemedia en de produc-
tiestadia tot zelfs de waarschuwing
om de brandveiligheid te checken
van de zaal waar de presentatie zal
gegeven worden. Het boek is zeer
praktijkgericht. Zo wordt bijvoor-
beeld de hele samenstelling van
een Powerpoint-presentatie uit de
AMELIOR MAGAZINE 11
 OPSTEKERS
doeken gedaan. Met antwoord op
vragen als hoe je een Flashmovie
in een Powerpoint-presentatie
moet plaatsen.
Audiovisuele bedrijfspresenta-
ties, door John. M. Vijlbrief, 262
blz. Uitgeverij: Pearson Education
Benelux
DE KUNST VAN HET
OORLOGSVOEREN
VOOR MANAGERS
Succes in zaken is, net als in oor-
log, gebaseerd op leiderschap. De
effectiviteit van andere onmisbare
factoren (informatie, voorberei-
ding, organisatie, communicatie,
motivatie en uitvoering) wordt vol-
ledig bepaald door de kwaliteit van
het leiderschap. De wijsheden van
de oude Chinese filosoof Sun Tzu
kunnen moderne managers helpen
bij strategische kwesties. De au-
teur biedt een makkelijk leesbare
vertaling van de oude teksten en
verwerkt daarin de ideeën van
managementdenkers als Peters,
Drucker en Bennis.
De kunst van het oorlogsvoeren
voor managers, door Donald G.
Krause, 127 blz. Uitgeverij:
Academic Service
MOBBING OP HET WERK
Geweld, pesterijen en ongewenst
seksueel gedrag op het werk…de
kans is groot dat ook uw bedrijf
12 AMELIOR MAGAZINE
erdoor geplaagd wordt. Als lijn- CARTOONS
verantwoordelijke moet u alle sig-
nalen als eerste opmerken en Amelior beschikt over een uitgebreid gamma cartoons waarmee medewer-
ingrijpen. De auteurs geven aan kers kunnen worden gemotiveerd voor acties op diverse vlakken. Ook maat-
welke directe en indirecte signa- werk is mogelijk.
len u kan waarnemen, waar de
valkuilen liggen en hoe u kan rea- De 5S-methodologie stelt dat er sionele organisatie.
geren. Ook verduidelijken ze welke slechts 5 eenvoudige stappen no- Opdat mensen zouden begrijpen
wettelijke verplichtingen er zijn en dig zijn om uw bureau te organi- waarom orde en netheid belang-
hoe u ze kan vervullen. seren en georganiseerd te houden. rijk zijn, moet u ze er constant
voor motiveren.
• Seiri Selecteren Visualisatie verhoogt die motivatie
• Seiton Structureren en de betrokkenheid van de mede-
• Seiso Schoonmaken werkers van bij het begin en houdt
• Seitketsu Standaardiseren de 5S-filosofie in stand. Daarom
• Shitsuke Stand houden. heeft Amelior een aantal cartoons
ontwikkeld die uw 5S-project in de
5S steunt op orde en netheid. Je administratie blijvend ondersteu-
kan in de Amelior-workshop leren nen. Want het gebeurt helaas maar
hoe een opgeruimde werkomgeving al te vaak dat Shitsuke, de laatste
Als plagen een pest wordt … en een gestructureerd klassement stap, blijft steken in de eerste vier
mobbing op het werk, door de basis vormen voor een profes- letters …
Johan Machielsen en Inger Ver-
helst, 102 blz. Uitgeverij: CED/
Samsom
HOEVEEL KREDIET KRIJGT
HET TIJDSKREDIET?
Het tijdskrediet, dat sinds januari
2002 het systeem van de loopbaan-
onderbreking vervangt, laat de
werknemer toe zijn loopbaan ge-
durende enkele jaren flexibel te
organiseren. De auteurs geven een
overzicht van de nieuwe
reglementering. Daarnaast tonen
ze aan hoe men als werkgever met
dit recht kan omgaan en hoe men
een evenwicht kan bereiken tus-
sen de belangen van het bedrijf en
die van de medewerker.
Hoeveel krediet krijgt het tijds-
krediet, door Luc Derijcke en
Annemie Godefroy, 105 blz. Uit-
geverij: CED/Samsom
Nummer 1 • jaargang 23 • verschijnt driemaandelijks