Professional Documents
Culture Documents
of Questions : 5]
P114
[3901]-102
F.Y. B.A.
W_ df H$bm (_amR>r)
doi3 Vmg]
[EHy$UJwU80
nmR>nwVHo$ - i)
b{bVaJ
ii) H$m`H$Vwar
iii) `mdhm[aH$ _amR>r
gyMZm - i) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
ii) COdrH$S>rb AH$ ZmMo nyU JwU Xe{dVmV.
2)
3)
4)
2)
3)
4)
2)
3)
4)
[10]
[10]
[10]
P.T.O.
1
[5]
1)
{d. X. KmQo `mMm> "AmD$' hm b{bV boI H$moU`m `{${MU gJh mVyZ KoVbm Amho ?
2)
3)
4)
5)
6)
7)
2)
3)
B{OV ^mboamd `m`m "H$m` H$Vwar' _Yrb XmoZ H${dVmMr Zmdo {bhm.
4)
5)
6)
7)
[5]
[5]
1)
2)
2)
[3901]-102(New)
[5]
-22
Z 4. ImbrbnH$s "A' Am{U "~' JQ>mVrb `oH$s EH$m ZmMo Cma 150 eXmV {bhm. [15]
A) 1)
2)
~) 1)
2)
Z 5. ImbrbnH$s "A' Am{U "~' JQ>mVrb `oH$s EH$m ZmMo Cma 150 eXmV {bhm. [15]
A) 1)
2)
~) 1)
2)
[3901]-102(New)
-3-
P.T.O.
3
P114
[3901]-102
F.Y. B.A.
W_ df H$bm (_amR>r)
G-1 gm_m`Va Zn{H$m H$.1
`mdhm[aH$ d Cn`mo{OV _amR>r
(n`m`r A`mgH$_)
doi3 Vmg]
[EHy$UJwU80
2)
3)
4)
5)
6)
7)
ii)
iii)
iv)
[20]
8)
9)
nwaUnmoir
ii)
^mOrnmbm
ii)
gyV OwiUo
Accountant
ii)
Audit
iii)
Hard-Cash
iv)
Tax free
{bhm.
`gZ_w$s
ii)
_VXma OmJVr
[3901]-102
1)
2)
[5]
P.T.O.
5
[5]
~`mM bmoH$mMm Agm g_O Amho H$s AmO`m H$mimVrb JwVmJwVrMm `dhma
nma nmS>`mgmR>r Amn`m ^mfm g_W ZmhrV. {dZmo~m hUVmV H$s, hm EH$ ^_ Amho
Am{U Vmo AmnU _ZmVyZ H$mTy>Z Q>mH$bm nm[hOo. Amn`mH$S>o eoH$S>mo dfmnmgyZ {d{dY
H$maMo gm_m{OH$ kmZ {dH${gV hmoV Ambo Amho. Am{U `m_wio {d{dY H$maMo,
{d{dY AWmMo eX d gkm M{bV AmhoV. `mMm dmna AmnU `dhmamV H$am`bm
nm{hOo. {edm` BVa ^mfmVyZ eX drH$m$Z Amn`m ^mfm _O~yV Ho$`m nm{hOoV.
`mgmR>r ^m[fH$ nw$fmW hdm. Am_`m ^mfoZo H$m` hmoUma hUyZ aS>V ~g`mEodOr
_ohZV KoD$Z, A`mg H$$Z, Bf}Zo Amn`m ^mfm gn ~Zdm`bm h`mV. {deof
hUOo, ^maVr` ^mfm_`o g~Y dmT>dm`bm hdm; hUOo {d{dYVoV EH$Vm ho Oo ^maVr`
OrdZmMo C{Q> Amho Vo gm` hmoBb.
Z 3. A) ImbrbnH$s H$moU`mhr EH$m {df`mda gw_mao 150 eXmn`V gdmXboIZ H$am. [10]
1)
2)
[10]
Mahatmaji was a real leader of men and he led the people. He never
played to the gallery or carded to secure cheers from the crowd.
Indeed more than at any time, today, there is an urgent need to
understand the message of Bapu. He believed in Work and according
to him, life should be one, of ceaseless activity. He never believed in
the maxim that ends justify the means. If only he lived for another
quarter of a century he would have established international peace
based upon his philosophy of life. Because once he said, "no nation
belongs to itself, every nation belongs to the world. I want my country
to be free so that it might die to serve the cause of humanity".
[3901]-102
-36
JW hoM Jw$
2)
3)
eoVH$`m`m Am_h`m
2)
dmT>Vm ^Q>mMma
3)
g`mMo C{ejU
[15]
[15]
nnn
[3901]-102
-47
[3901] - 111
P256
qhXr gm_m`-1
(2008 Pattern)
g_`:3 KQ>o]
[>nyUmH$$:80
nmR>nwVH|$ : i) JXYmam
Z 1) H$) {ZZ{c{IV nm[a^m{fH$ eXm| _| go {H$ht Mma Ho$ qhXr n`m` {c{IE
1)
Applicable
2)
Correspondence
3)
Duplicate
4)
Employment
5)
Freight
6)
Proposal
[4]
I) {ZZ{c{IV _| go {H$ht Xmo eX`w_m| H$m AW ~VmH$a CZH$m dm` _| `moJ H$s{OE& [4]
1)
A^` - C^`
2)
Jh - Jh
3)
Mma - Mm$
4)
H$Jmb - H$H$mb
P.T.O.
1
J) {ZZ{c{IV _| go {H$ht Mma J{UVr` AmH$S>m| H$mo _mZH$ dVZr Ho$ AZwgma XodZmJar
{b{n _| {c{IE
[4]
1)
39
4)
10 5 = 02
2)
60 %
5)
28
3)
25 + 40 = 65
6)
17.03
[4]
1)
2)
gwlr aOZr nmQ>rb> {ddmh-{dkmnZ Ho$ AmbmoH$ _| ddm V`ma H$aVr h&
M) {ZZ{b{IV _| go {H$gr EH$ nMu H$mo `j ^aH$a CgH$m Z_yZm V`ma H$s{OE [4]
1)
^maVr` Q>Q> ~H$ H$s {ZH$mgr (ngo {ZH$mbZm) nMu H$mo `j ^aH$a CgH$m
Z_yZm V`ma H$s{OE&
2)
^maVr` aob {d^mJ H$s _m[gH$ nmg nMu H$mo `j ^aH$a CgH$m Z_yZm V`ma
H$s{OE&
[5]
1)
""Z`m gmb dh \$s{Zg njr h, Omo ha gmb nwamZo H$s ImH$ na Z`m O_ boVm
h, CgHo$ _m-~mn H$s \${_br bqZJ BVZr n$s h, {H$ h_oem EH$ Img {XZ
Ama Img KS>r _| CZH$m O_ hmoVm h&''
2)
""na Jw$ gmh~ H$mo {MVm H$aZo H$r Amd`H$Vm Zht `m|{H$ J_u _| dh Hw$aVm
nhZVm hr Zht Ama OmZo-AmZo Ho$ {bE nwamZm R>rH$ ahoJm &''
[5]
[3901]-111
-22
2)
Z 3) H$) {ZZ{c{IV _| go {H$gr EH$ n[aN>oX H$m EH$ {VhmB _| gmaboIZ H$s{OE
1)
[5]
AmO {dd _| AZoH$ Y_, AZoH$ nW M{bV h& `oH$ Y_ Ho$ CnXoem|
VWm {ejm g~Yr ~hV gm gm{h` h& `{$ AnZo-AnZo Y_m} Ho$ dVH$m|
VWm _m` nw$fm| Ho$ dm`m| H$s Vah-Vah go `m`mE Ama Q>rH$mE {d{dY ^mfmAm|
_| H$aVo h VWm Y_ {deof H$m Mma H$aVo h& Bg H$ma Ym{_H$ Co` Ama
{ejmAm| H$m H$moB AV Zht& g_PXma d ~wpX_mZ `{$ H$mo Y_ H$s ~mar{H$`mo
Ama CbPZm| _o nS>Zo H$s Amd`H$Vm Zht& Cgo Vmo _w` Vd H$s ~mV OmZ boZr
Mm{hE&
dmV{dH$ Y_ _mZZo dmbo Ho$ {bE `h gmam OJV Bda_` h, Ogm {H$ doXmV
dm` h-""gd_ IpdX_ ~h:''& `h g_V OJV ~h hr h& {OgZo `h Vd
H$s ~mV OmZ br, dh g~ m{U`m| go o_ H$aoJm, CgHo$ o_ H$m jo CgHo$ n[adma
`m [aVoXmam| VH$ hr [g{_V Zht hmoVm, dh g~ _| Bda H$m $n XoIVm h& CgHo$
{bE Vmo "dgwYd Hw$Qw>~H$_' AWmV gmar YaVr hr n[adma Ho$ g_mZ hmoVr h&
CgHo$ {bE Nw>AmNy>V H$m Z hr Zht CR>Vm& dh g~ H$mo g_^md go XoIVm h&
D$M-ZrM H$s ImoIbr H$nZm H$mo _Z _| WmZ Zht XoVm&
2)
Xoe Ama Om{V Ho$ CWmZ Ho$ {bE {ejm nhbm gmonmZ h& {~Zm {ejm Ho$
Xoe Z Vmo H${f g~Yr C{V H$a gH$Vm h Ama Z Ammo{JH$& dkm{ZH$ {ejm
H$m A^md h_mao Ammo{JH$ {nN>S>onZ H$m _yb H$maU h& h_mao _OXyam| H$mo
gXYm{VH$ kmZ H$m A^md ahVm h, Bg{bE do ZE A{dH$ma H$aZo _| Ag_W h&
{ejm Ho$ {~Zm _Zw` AnZo ma{^H$ A{dH$mam| H$s ^r _mJ Zht H$a gH$Vm h
Ama Z AnZo dm{^_mZ H$mo gwa{jV aI gH$Vm h& {ejm Ho$ {~Zm ahZ-ghZ H$m
Va ^r D$Mm Zht CR> gH$Vm& ~hV go gn bmoJ ^r {ejm Ho$ A^md Ho$ H$maU
YZ gXwn`moJ Zht H$a gH$Vo&
-3-
[5]
P.T.O.
3
4)
5)
6)
7)
[15]
1)
"Xmo H$bmH$ma' H$hmZr _| {M{V A$Um Ho$ gm_m{OH$ H$m`m] na H$me S>m{bE&
2)
3)
4)
5)
[15]
1)
`emoYam Ho$ _Z _| {H$g ~mV H$m Xw:I h ? H${dVm mam AH$Z H$s{OE&
2)
"~rVo {XZ H$~ AmZodmbo' H${dVm mam H${d H$m Xw:I {H$g Vah `$ hAm h ?
3)
"gwhm{JZ H$m JrV' H$s Zm{`H$m H$mZ-H$mZgo ~hmZo ~ZmH$a AnZo n{V H$mo naXog
OmZo go amoH$Zm MmhVr h ?
4)
"OZ-OZ H$m Moham EH$' H${dVm _| H${dZo {d{dYVm _| EH$Vm H$m {MU H$go
{H$`m h ?
5)
2)
^maVr` H$fH$&
3)
[10]
nnn
[3901]-111
-44
[3901] - 111
P256
`moOZ_ybH$ qhXr
(Functional Hindi)
[>nyUmH$$: 80
gyMZmE :- i) g^r Z A{Zdm` h&
ii) Z Ho$ XmB Amoa {bIo AH$ Z Ho$ nyUmH$ h&
Z 1) A) {ZZ{c{IV AJoOr nm[a^m{fH$ eXm| _| go {H$ht AmR> eXm| Ho$ qhXr n`m`
{b{IE
[8]
1)
Acceptance
6)
Draft
2)
Affidavit
7)
Face Value
3)
Cheque
8)
Identity
4)
Concession
9)
Junior
5)
Deputation
10) Minutes
Am) {ZZ{c{IV dm`m| _| go {H$ht N> dm`m| H$mo _mZH$ dVZr Ho$ AmYma na ewXY H$aHo$
{\$a go {c{IE&
[6]
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
P.T.O.
5
B) {ZZ{c{IV _| go {H$ht N> J{UVr` AmH$S>m| VWm {MhZm| H$mo _mZH$ qhXr dVZr Ho$
AZwgma eXm| _| {c{IE
[6]
1)
74
5)
99 46 = 53
2)
7 5 = 35
6)
6 84
3)
9.8
7)
49 + 23 = 72
4)
83 %
8)
5 25 = 5
[10]
1)
2)
gwZrb/gwZrVm dmOno`r, gwXaZJa, nZdob go AnZo {_ dXZ Cnm`m` H$mo ZoQ> narjm
CmrU hmoZo na A{^ZXZ -n ^oOVm/^oOVr h&
3)
4)
H${dVm damSo, gwXa ~Jbm, _oZamoS>, H$`mU, g\$mB A{YH$mar, ZJa-{ZJ_, H$`mU
H$mo AnZo BbmHo$ H$s JXJr g~Yr {eH$m`Vr-n {bIVr h&
Z 3) A) {ZZ{c{IV n[aN>oX H$m EH$-{VhmB eXm| _| gma-boIZ (gjonU) H$a Cgo C{MV
erfH$ Xr{OE
[6]
F$VwamO dgV Ho$ gwemgZ Ama `dWm H$s N>Q>m ha Amoa {XImB nS>Vr h&
H$[b`m| Ho$ `mdZ H$s AJS>mB ^_am| H$mo Am_U Xo ahr h& AemoH$ Ho$ A{dU, H$mo_b
Ed ZdrZ nmo dm`w Ho$ ne go Va{JV hmo aho h& erVH$mb Ho$ {R>Rw>ao AJ _| ZB \y${V C_S>
ahr h& dgV Ho$ AmJ_Z Ho$ gmW hr Ogo OrUVm Ama nwamVZ H$m ^md {Vamo{hV hmo J`m
h& H${V Ho$ H$U-H$U _| ZE OrdZ H$m gMma hmo J`m h& Am_ _O[a`m| H$s ^rZr, JY
Ama H$mo`b H$m nM_ Ambmn, ^_am| H$m JwOZ Ama H${b`m| H$s MQ>H$, dZm| Ama CmZmo
Ho$ AJmo _| emo^m H$m gMma-g~ Eogm bJVm h, Ogo OrdZ _| gwI hr g` h, AmZX Ho$
EH$ jU H$m _y` nyao OrdZ H$mo A{nV H$aHo$ ^r Zht MwH$m`m Om gH$Vm&
[3901]-111
-26
Am) {ZZ{b{IV {df`m| _| go {H$gr EH$ {df` H$mo boH$a H$nZm-{dVma H$s{OE [6]
1)
2)
Z`m eny,
2)
3)
4)
dmqeJ _erZ&
Am) {ZZ{b{IV AJoOr AWdm _amR>r n[aN>oX H$m qhXr _| AZwdmX H$s{OE&
[6]
[6]
AWdm
~Jbm, H$ma, ~Ho$V JS>JO gnmr AgUm`m `{$Mr H$Vr ~ar Zg`mg Vmo gwIr
amhy eH$V Zmhr. OrdZmMm AmZX bwQ>`mgmR>r emar[aH$ Q>r d _ZmZo YS>YmH$Q> amhm`bm
hdo. EdT>oM Zho, N>moQ>r-gr S>moHo$XwIr XoIrb _mUgmbm {Xdg^a mgXm`H$ R>aVo.
_mZgrH$ VmU-VUmdhr `{$bm emVnUo Pmony XoV ZmhrV. JmoOZ o hQ>bo Amho, "Amamo`nyU
_Z Amamo`nyU earamVM {Zdmg H$aVo. ${MV AmOmar nS>Um`m `{$Mo _Z d H$Vr
XoIrb Cm_ AgVo.
[3901]-111
-3-
P.T.O.
7
2)
3)
4)
2)
{dkmnZ CmoJ,
3)
4)
5)
6)
OZgMma _m`_&
[10]
[16]
nnn
[3901]-111
-48
P122
[3901]-113
F.Y. B.A.
gH$V (SANSKRIT)
gwa^maVr (Surabharati) G - I
(2008 Pattern)
doi : 3 Vmg ]
[EHy$U JwU : 60
Time : 3 Hours
gyMZm:- i)
ii)
gd Z A{Zdm` .
[Max. Marks : 60
Z 1) "A'Am{U "~' {d^mJmVrb `oH$r H$moU`mhr Xmohm|Mo BJOr AWdm _amR>rV AZwdmX {bhm. [20]
From A and B sections translate each two into English or Marathi.
{d^mJ - A / Section - A
i)
{d^mJ - ~ / Section - B
i)
[10]
Explain with reference to context any one from each section A and B.
{d^mJ -A / Section - A
i) AnH$moemo {h amOm nmaOmZnXmZod JgVo&
ii) Zdh_od ~mU` Or{dVge`{Z{_m OmVm&
{d^mJ - ~ / Section - B
i) na~{b ^Oo nmSw>a_&
ii) V kmZn` d{UO dXpV&
Z 3)"A'Am{U "~' {d^mJmVrb `oH$r H$moU`mhr EH$mMo g{dVa Cma {bhm.
Write an essay type answer to any one from each section A and B.
[20]
{d^mJ -A / Section - A
i)
{d^mJ - ~ / Section - B
i)
[10]
gH$V Zm_ OJV: mMrZV_mgw ^mfmgw A`V_m ^mfm ApV& A`m ^mfm`m_od
^maV` mMrZ doXdm` epXV_ ApV& VdkmZ` AmgmoVm{g Cn{ZfX: gH$Vmon~m:
gpV& `mH$aU-_r_mgm-`m`mXr{Z emm{U A{n A`m_od ^mfm`m {b{IVm{Z& dm_r{H$Zm
a{MV am_m`U, `mgoZ J{WVm{Z _hm^maVnwamUm{Z, H$m{bXmgm{X{^: a{MVm{Z aKwdemXr{Z
H$m`m{Z, emHw$VbmXr{Z ZmQ>H$m{Z M gH$V^mfm`m: {d^yfUm{Z Ibw gpV& ""{H$_ Efm
^mfm Am{n Ord{V ?'' B{V Z: nwZ: nwZ: OZofw MMm`m dVVo& na {Z`oZ Efm ^mfm
Ord{V B{V dw$ m`Vo& `V: OJV: ZHo$fw H$moUofw ~hd: OZm: Am{n gH$V^mfm_
AdJN> p V H$p_ { X J m _o AZ`m ^mf`m OZm: `dhma_{n Hw $ d p V& d mnm{U,
_m{gH$n{H$m:, Z^modmUrdmmm: A{n gH$V^mfm`m H$m`Vo& AV: Zfm ^mfm _Vm, Efm
gOrd{V Ed&
[3901]-113
-3-
[3901] - 114
P257
F.Y. B.A.
Prakrit (ARDHAMAGADHI) (2008 - Pattern)
Paper - G -1 : mH$V J n doMo H$. 5
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 60
Section - A
J {d^mJ
Q1) Translate into English or Marathi any two.
[10]
ii)
iii)
VAmo Jmogo A{h{gmmB VmB nM {XdmB nwa_Po ^{_S>-~mqh J`mB& J`U-_P-JE {Xdm`ao,
{dS>Xmo{h`mqh Jmdrgw XwP_mUmgw, {dpWU- dS>-{dUmo N>m`mE ngwmmo Jmodmbmo Voqh
nM{Xdoqh n{S>dUmo & bmoE{h O`gmo {d{hAmo& {d^y{gD$U dWm^aUoqh Egmo Jmodmbmo
Z`ao ndo{gAmo& amo A{hqg{MD$U gmo aUm Yy` n[aUm{dAmo&
[5]
ii)
[10]
[5]
A^`XmZ
ii)
gm~ s wisdom.
gm~mMr hmmar.
Section - B
n {d^mJ
Q5) Translate any two into English or Marathi.
[10]
ii)
iii)
[3901]-114
-22
[5]
ii)
Q7) How Khandapana became the chief of the thieves? Explain with the help of YwmmUA^w`-H$hmU`mB.
[10]
[5]
MS>m's wisdom.
MS>mMo MmVw`.
ii)
[3901]-114
-33
P123
[3901]-115
F.Y. B.A.
Time : 3 Hours ]
[Max. Marks : 60
[10]
i)
ii)
P.T.O.
iii)
b)
[10]
-2-
[10]
Q3) a)
[10]
[10]
qH$dm / OR
Write an essay on the subjectmatter of ZmiH$gwm.
[10]
[3901]-115
-3-
P125
[3901]-117
F.Y. B.A.
ECONOMICS
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
Population policy-2000.
iv)
Industrial Disputes.
v)
Economic planning.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 200 - 250 words each (any three) : [30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
Q4) Answer the following questions in 500 words each (any one) :
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-117
-22
P125
[3901]-117
F.Y. B.A.
AWem
(1154) G - I : ^maVr` AW`dWm
(2008 nQ>Z) (gwYmarV A`mgH$_)
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
Ammo{JH$ H$bh
v)
Am{WH$ {Z`moOZ
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
Imbrb ZmMr `oH$s 200 Vo 250 eXmV Cmao {bhm (H$moUVohr VrZ) :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
eoV_mb {dH$s `dWoVrb Xmof Am{U Vo Xmof Xya H$a`mgmR>r `moObo`m Cnm``moOZm
gmJm.
ii)
[3901]-117
-24
P125
[3901]-117
F.Y. B.A.
ECONOMICS
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
ii)
Dairy farming.
iii)
Bio Technology.
iv)
Rayat Bazaar.
v)
Drips Irrigation.
vi)
Agricultural Subsides.
[10]
[20]
P.T.O.
5
Q3) Answer the following questions in 200 to 250 words each (any three) : [30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
Q4) Answer the following questions in 500 words each (any one) :
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-117
-26
P125
[3901]-117
F.Y. B.A.
AWem
(1154) G - I : H$fr AWem
(2008 nQ>Z) (gwYmarV A`mgH$_)
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
gyMZm : 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
h[aV Jh V.
ii)
iii)
Od-VkmZ.
iv)
a`V ~mOma.
v)
qR>~H$ qgMZ.
vi)
H$fr AZwXmZo.
[EHy$U JwU : 80
[10]
[20]
P.T.O.
7
Z 3)
Z 4)
Imbrb ZmMr `oH$s 200 - 250 eXmV Cmao {bhm (H$moUVohr VrZ) :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
^maVr` amoOJma h_r `moOZoMo d$n, `mr Am{U C{Q>`o {deX H$am.
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-117
-28
P126
[3901]-118
F.Y. B.A.
POLITICS (Political Science)
Government & Politics of Maharashtra
(2008 Pattern) (General Paper - I)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
Ideology of B.J.P.
iv)
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
1
[30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-118
-22
P126
[3901]-118
F.Y. B.A.
am`mm
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
_hmamQ>-H$ZmQ>H$ gr_mdmX
iii)
iv)
ii)
iii)
^m.O.n.Mr {dMmaYmam
iv)
amQ>dmXr H$mJog nj
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-118
-24
P126
[3901]-118
F.Y. B.A.
POLITICS (Political Science)
Social and Political Movements in Modern Maharashtra
(New Course ) (Optional)
(2008 Pattern) (General Paper - I)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
Devdasi Movement.
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
5
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-118 (Opt.)
-26
P126
[3901]-118
F.Y. B.A.
am`mm
AmYy{ZH$ _hmamQ>mVrb gm_m{OH$ d amOH$s` Midir
(Z{dZ A`mgH$_)(Optional)
(2008 nQ>Z) (OZab nona -1)
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
~mUoma Midi
ii)
XodXmgr Midi
iii)
Xm$~Xr Midi
iv)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
7
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-118 (Opt.)
-28
P127
[3901]-119
F.Y. B.A.
HISTORY
WORLD AFTER WORLD WAR - I (1918 - 1992)
[Max. Marks : 80
2)
[10]
i)
State the names and differences between the Allied and Axis powers.
ii)
iii)
iv)
What is Globalization?
ii)
Policy of appeasement.
iii)
Objectives of Pan-Africanism.
iv)
v)
vi)
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 250 words each (any three):
i)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-119
-22
P127
[3901]-119
F.Y. B.A.
HISTORY
WORLD AFTER WORLD WAR - I (1918 - 1992)
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg ]
gyMZm : 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
AZwZ`mMo YmoaU.
iii)
iv)
v)
vi)
[EHy$U JwU : 80
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
ii)
rdmXmMr VmpdH$ ~R>H$ H$m` Amho Vo gmJyZ ^maVr` rdmXmMo d$n {deX H$am.
nnn
[3901]-119
-24
P128
[3901]-120
F.Y. B.A.
ANTHROPOLOGY
G - I : Introduction to Social and Cultural Anthropology
(New Syllabus) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
Q2) Write short notes on any four of the following in 100 words each.
i)
Uses of Anthropology.
ii)
Head man.
iii)
Shifting Cultivation.
iv)
Material culture.
v)
Bhagat.
vi)
Black Magic.
[10]
[20]
P.T.O.
1
[30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[20]
nnn
[3901]-120
-22
P128
[3901]-120
F.Y. B.A.
ANTHROPOLOGY
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
_mZdemmMo Cn`moJ
ii)
Jm__wI
iii)
WbmVarV eoVr
iv)
^m{VH$ gH$Vr
v)
^JV
vi)
H$mir OmXy.
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-120
-24
P129
[3901]-121
F.Y. B.A.
GEOGRAPHY (G - I)
Gg -110 : Physical Geography
(2008 - Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
3)
4)
What is Longitude?
ii)
iii)
iv)
What is rock?
v)
What is Weathering?
vi)
[20]
x)
xi)
ii)
iii)
Heat Budget.
iv)
Ocean Salinity.
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
[10]
[20]
[30]
nnn
[3901]-121
-22
P129
[3901]-121
F.Y. B.A.
^yJmob (G - I)
Gg -110 - mH${VH$
^yJmob
(2008 - nQ>Z)
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
[20]
x)
xi)
Z 2)
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
Vmn_mZmMm Vmio~X.
iv)
gmJaOb jmaVm.
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
[10]
[20]
[30]
nnn
[3901]-121
-24
P258
[3901]-122
doi1 Vmg]
[EHy$UJwU20
gyMZm 1) `m gMmVrb amJgJrV Jm`Z, gVma qH$dm V~bm `mnH$s H$moUVrhr EH$ Zn{H$m
gmoS>dm.
2) n{hbm Z A{Zdm` Amho.
3) A{Zdm` Z EH$ A{YH$ Cd[aV ZmnH$s H$moUVohr VrZ Ago EHy$U Mma Z
gmoS>dm.
[5]
Z 2. ^ad qH$dm Xoe (Xog) `m nH$s H$moU`mhr EH$m amJmMr gnyU emr` _m{hVr Amamoh Adamoh
nH S> `mgh {bhm.
[5]
Z 3. VrZVmb qH$dm PnVmb `m nH$s H$moU`mhr EH$m VmbmMo Q>mir H$mb nVrZo boIZ H$am.[5]
Z 4. Imbrb nH$s H$moU`mhr nmM `m`m {bhm.
1)
4)
7)
AmYma da
AmdVZ
g_
2)
5)
8)
[5]
IS
d` da
dmXr da
3)
6)
_tS
H$mb
amJ OmVr
JmZg_`
2)
5)
[5]
Amamoh Adamoh
Vmb
3)
AMb da
VmZgoZ
A_ra Iwmo
2)
3)
2)
nnn
1
[5]
da boIZnVr
[5]
[3901]-122
P258
[EHy$UJwU20
Z 1. XmXam qH$dm Ho$adm `mnH$s H$moU`mhr EH$m VmbmMr gnyU emr` _m{hVr {bhZ Q>mir-H$mb
nVrZo Vmb boIZ H$am.
[5]
[5]
1)
gJrV
2)
{d^mJ (IS>)
3)
da
4)
AmdVZ
5)
{H$_
6)
H$mb
7)
g_
8)
_mm
H$m`Xm
2)
{VhmB
3)
_wIS>m
4)
nbQ>m
V~`mVrb KamUr
2)
Z 5. D$. A_ra hgoZ Im qH$dm D$. Ah_XOmZ {WaH$dm `mMo OrdZ M[a {bhm.
nnn
[5]
[5]
[5]
[3901]-122
P258
gVma
(2008 Pattern)
doi1 Vmg]
gyMZm 1)
2)
[EHy$UJwU20
[5]
Z 2. ^ad qH$dm ^ynmbr (^yn) `m nH$s H$moU`mhr EH$m amJmMr gnyU emr` _m{hVr AmamohAdamoh-nH$S> `mgh {bhm.
[5]
Z 3. VrZVmb qH$dm nH$ `m nH$s H$moU`mhr EH$m VmbmMo Q>mir-H$mb nVrZo boIZ H$am.[5]
Z 4. Imbrb nH$s H$moU`mhr nmM `m`m {bhm.
1)
KgrQ>
2)
IS>
3)
_tS>
4)
AmdVZ
5)
AZwdmXr da
6)
VmoS>o
7)
g_
8)
gdmXr da
amJ OmVr
AMb da
Vmb
2)
4)
1)
2)
dmmMo dJuH$aU
n. a{deH$a
3)
D$. {dbm`V Im
[5]
Amamoh-Adamoh
JmZg_`
nnn
3
[5]
[5]
P130
[3901]-123
F.Y. B.A.
PUBLIC ADMINISTRATION
Indian Administration
(G -1) (New Course)
(2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 250 words each: (Any Three)
[30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[20]
nnn
[3901]-123
-22
P130
[3901]-123
F.Y. B.A.
bmoH$emgZ
G -1 : ^maVr` emgZ
(Zdm A`mgH$_) (2008 nQ>Z)
doi : 3 Vmg]
_amR>r $nmVa
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
{dm_mb`mMr H$m`}.
iii)
iv)
v)
{Ohm{YH$m`mMo A{YH$ma.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-123
-24
P131
[3901]-124
F.Y. B.A.
PSYCHOLOGY
G-1 : General Psychology
(2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
3)
ii)
[10]
ii)
[20]
Q3) Answer any three of the following questions in 200-250 words each.
i)
ii)
[30]
[20]
i)
ii)
qqq
[3901]-124
-22
P131
[3901]-124
F.Y. B.A.
PSYCHOLOGY
G-1 : General Psychology
(2008 nQ>Z)
_amR>r $nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
ii)
[10]
Z 2)
_mZgemmMr C{>o/`o`o.
ii)
[20]
Z 3)
ii)
[30]
Z 4)
[20]
i)
ii)
[3901]-124
-24
P132
[3901]-125
F.Y. B.A.
GANDHIAN THOUGHT
Introduction to Gandhian Thought
(General Paper - I) (2008 - Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
Q2) Write short notes on any four of the following in 100 words each :
i)
Anasaktiyoga
ii)
Dandi Satyagraha
iii)
iv)
v)
Doctrine of Survodaya
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer any three of the following in 200 - 250 words each :
[30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-125
-22
P132
[3901]-125
F.Y. B.A.
JmYrdmXr {dMma
JmYr {dMmamMr AmoiI
(OZab nona - I) (2008 - Pattern)
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
AZmg{$`moJ
ii)
XmS>r g`mJh
iii)
iv)
v)
gdm}X`mMm {gmV
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ImbrbnH$s H$moU`mhr VrZ ZmMr `oH$s 200 - 250 eXmV Cmao {bhm.
i)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-125
-24
P133
[3901]-126
F.Y. B.A.
YOGVIDYA
(G -1) (2008 Pattern)
Time : 2 Hours]
[Max. Marks : 40
2)
[5]
Karmayog.
Types of Klesha.
Bhujangasana
ii)
Banda
iii)
Yogmudra
iv)
Kumbhak
[10]
Q3) Answer any two questions from the following in 200 to 250 words :
i)
ii)
iii)
ii)
nnn
[15]
[10]
P133
[3901]-126
F.Y. B.A.
(G-1)(2008nQ>Z)
doi : 2 Vmg]
`moJ{dm
_amR>r $nmVa `moJ{dm
[EHy$U JwU : 40
Z 1)
Z 2)
[10]
Z 3)
[15]
Z 4)
[10]
nnn
[5]
P134
[3901]-127
F.Y. B.A.
HISTORY OF CIVILIZATION
[Max. Marks : 80
2)
Concept of culture.
ii)
iii)
Ajanta painting.
iv)
Types of Culture.
ii)
Saint literature.
iii)
iv)
Music.
v)
vi)
Mahanubhav Cult.
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 200 - 250 words each (any three) : [30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[20]
nnn
[3901]-127
-22
P134
[3901]-127
F.Y. B.A.
HISTORY OF CIVILIZATION
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
gyMZm : 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
Z 1)
Z 2)
gH$Vr hr gH$nZm.
ii)
iii)
iv)
gH$VrMo H$ma.
ii)
gV gm{h`.
iii)
_hmamQ>mVrb rOrdZ.
iv)
gJrV.
v)
_hmamQ>mVrb bmoH$H$bm.
vi)
_hmZw^d gXm`.
[EHy$U JwU : 80
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
Imbrb ZmMr `oH$s 200 - 250 eXmV Cmao {bhm. (H$moUVohr VrZ)
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-127
-24
P135
[3901]-128
F.Y. B.A.
HOME ECONOMICS
[Max. Marks : 80
2)
3)
Family budget.
ii)
Consumer's movement.
iii)
House planning.
iv)
Elasticity of demand.
ii)
iii)
iv)
v)
Determinants of supply.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 200 words each (any three) :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
Q4) Answer the following questions in 500 words each (any one) :
i)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-128
-22
P135
[3901]-128
F.Y. B.A.
HOME ECONOMICS
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
H$mQw>{~H$ AXmOnH$.
ii)
JmhH$ Midi.
iii)
Jh {Z`moOZ.
iv)
_mJUrMr bd{MH$Vm.
ii)
iii)
Jh `dWmnZmVrb _`mXm.
iv)
v)
nwadR>mMo {ZYmaH$.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
_mZdr _w` Am{U C{Q>o `mMr _mZdr OrdZmVrb ^y{_H$m nQ> H$am.
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-128
-24
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
DEFENCE AND STRATEGIC STUDIES
D. S. - G - I : (A) War and Warfare
(2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
Instructions to the candidates :
1)
2)
ii)
iii)
iv)
Functions of War.
ii)
iii)
Total War.
iv)
Che - Guevara.
v)
vi)
[Max. Marks : 80
[10]
[20]
P.T.O.
1
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G - I : A)
-22
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
doi : 3 Vmg]
gajU d gm_[aH$ em
D. S. - G - I : (A) `w Am{U `wnVr
_amR>r $nmVa
(2008 nQ>Z)
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
`wXmMr H$m`}.
ii)
iii)
gdH$f `w.
iv)
Mo Joham.
v)
{V {dbdmMo KQ>H$.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
Imbrb ZmMr `oH$s 200 Vo 250 eXmV Cmao {bhm (H$moUVohr VrZ) :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G - I : A)
-24
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
DEFENCE AND STRATEGIC STUDIES
D. S. - G - I : (B) Defence Organisation of India
(2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
Limitations of Infantry.
ii)
Characteristics of Signals.
iii)
Role of Engineers.
iv)
AOC.
v)
vi)
Characteristics of Air-Force.
[10]
[20]
P.T.O.
5
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G - I : B)
-26
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
gajU d gm_[aH$ em
D. S. - G - I : (B) ^maVmMr gajU gKQ>Zm
_amR>r $nmVa
(2008 nQ>Z)
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
nm`Xim`m _`mXm.
ii)
iii)
B{O{Z`gMr H$m_o.
iv)
E.Amo.gr.
v)
goZm`j g{_Vr.
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
7
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G - I :B)
-28
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
DEFENCE AND STRATEGIC STUDIES
[Max. Marks : 80
2)
[10]
i)
ii)
iii)
iv)
ii)
Rajput's cavalry.
iii)
Kautilya.
iv)
Maratha cavalry.
v)
Anglo-Sikh war - I.
vi)
[20]
P.T.O.
9
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G - I :C)
-210
P136
[3901]-129
F.Y. B.A.
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
amOnyVmMo KmoS>Xi.
iii)
H$m{Q>`.
iv)
_amR>m KmoS>Xi.
v)
vi)
[10]
[20]
P.T.O.
11
Z 3)
Z 4)
Imbrb ZmMr Cmao `oH$s 200 Vo 250 eXmV {bhm (H$moUVohr VrZ) :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-129 (G -I : C)
-212
P414
[3901]-130
F.Y. B.A.
[Max. Marks : 80
Instructions :
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
ii)
[10]
ii)
[20]
[30]
i)
ii)
[20]
i)
ii)
rrr
[3901]-130(New)
-2-
P414
[3901]-130
F.Y. B.A.
SOCIAL WORK (General)
gyMZm - 1)
2)
3)
[>EHy$U JwU 80
ii)
[10]
ii)
[20]
Z 3) ImbrbnH$s H$moU`mhr VrZ ZmMr `oH$s 200 Vo 250 eXmn`V Cmao {bhm.
i)
ii)
[30]
iii) am>r>` nyZaMZogmR>r S>m. ~m~mgmho~ Am~oS>H$a `mZr Ho$bobo H$m` {deX H$am.
iv) mWZm g_mO `mda {Q>nUr {bhm.
v)
ii)
[20]
rrr
[3901]-130(New)
-2-
P259
[3901]-134
F.Y. B.A.
COMMERCE
G-1 : Organisation of Commerce
(New 2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
Instructions :
1)
2)
What is Assembling?
ii)
What is Market?
[10]
ii)
[20]
ii)
[30]
ii)
[20]
rrr
[3901]-134
-22
P259
[3901]-134
F.Y. B.A.
G-1 : dm{U`
gKQ>Z
(_amR>r $nmVa)
doi 3 Vmg]
Z 1)
ii)
[EHy$U JwU 80
[10]
Z 2)
ii)
[20]
Z 3)
ii)
[30]
Z 4)
ii)
[20]
rrr
[3901]-134
-24
P415
[3901]-135
F.Y. B.A.
G-1 : EDUCATION
(New Course) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
Instructions :
1)
2)
ii)
[10]
ii)
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 200 - 250 words each. (Any three) [30]
i)
ii)
What are the Mass Media? Explain its functions and role in Education.
[20]
i)
ii)
rrr
[3901]-135
-22
P415
[3901] - 135
F.Y. B.A.
G-1 : {ejUem
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
ii)
[10]
Z 2)
ii)
[20]
Z 3)
[30]
i)
m`mo{JH$ nVr hUOo H$m` ? {VMo dn, \$m`Xo, _`mXm n> H$am.
ii)
g_yhgnH$ gmYZo hUOo H$m` ? `mMr {ejU{df`H$ ^y{_H$m d H$m` {deX H$am.
iii) H$_dra ^mD$amd nmQ>rb `mMo ej{UH$ VdkmZ d H$m` g{dVa {bhm.
iv) nyd-mW{_H$ {ejU hUOo H$m` ? nyd-mW{_H$ {ejUmMo _hd {deX H$am.
v)
Z 4)
[20]
i)
ii)
AmnMm[aH$ d AZmnMm[aH$ {ejU hUOo H$m` ? `mVrb \$aH$ g{dVa n> H$am.
rrr
[3901]-135
-24
P260
[3901] - 137
F.Y. B.A.
PHYSICAL EDUCATION
(Theory) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
Instructions :
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
3) Draw neat diagrams wherever necessary.
[Max. Marks : 80
ii)
[10]
[20]
i)
ii)
ii)
[30]
iii) Explain short distance, middle distance and long distance events in
Athletics.
iv) Draw a diagram of Handball ground and explain.
P.T.O.
1
[20]
i)
ii)
Draw a diagram of Kabaddi ground and explain the rules and skills.
rrr
[3901]-137
-22
P260
[3901] - 137
F.Y. B.A.
emar[aH$ {ejU
(gwYmarV A`mgH$_ 2008 nQ>Z)
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
gyMZm : 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) Amd`H$ VoWo AmH$Vr H$mT>m.
4) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
[10]
[20]
Z 3. Imbrb nZmMr `oH$s 200 Vo 250 eXmV Cmao {bhm. (H$moUVohr VrZ)
i)
[30]
{bhm.
[20]
ii) H$~>r Ioim`m _XmZmMr AmH$Vr H$mTy>Z {Z`_ H$me`o n> H$am.
rrr
[3901]-137
-24
P140
[3901]-140
F.Y. B.A.
LOGIC AND PRINCIPLES OF REASONING
[Max. Marks : 80
2)
Subject-matter of Logic.
ii)
iii)
iv)
ii)
Fallacy of Division.
iii)
iv)
Decision Procedure.
v)
vi)
Distribution of Terms.
[10]
[20]
P.T.O.
1
[30]
b)
c)
d)
No thing is eternal.
e)
ii)
iii)
A BC ~C
b)
(O P ) (~ P ~ O )
(A A) (A A)
(p q ) (q p )
c)
d)
e)
iv)
~~ C ~C
i)
~ B ~ A
c)
ii) B D
iii) ~ D / ~ A
b)
v)
i) ~ ~ L ~ (J K )
ii) L / ~ J
d)
i)
~ (D ~ E ) F
ii)
~ E ~ F / ~ D
i)
ii)
iii)
(D I ) (R A)
RP
~ P / ~ D
d)
If the argument is invalid then the premisses are true and the
conclusion is false. (A, P, C)
If you practise writing regularly then and then only your thoughts
will become clear. (W, T)
e)
[3901]-140
-22
[20]
OR
Explain fully the modern classification of propositions.
b)
i)
~ (B C ) ~ A
~ C (D E )
iv)
~R
P
~D
A E
ii)
~Q ~ P
~Q~ R
v)
~ E~ F
A (B C )
B (C A)
C (A B )
~ (G H ) (E F )
H G
~ ~ G
~A
BC
iii) ~ (~ M N ) ~ (M N )
vi)
~N M
PO
M ~ N
(~ M ~ N ) (O P )
M N
nnn
[3901]-140
-33
P140
[3901]-140
F.Y. B.A.
LOGIC AND PRINCIPLES OF REASONING
_amR>r ^mfmVa
doi : 3 Vmg]
gyMZm : 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ Amho.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
Z 1)
Z 2)
VH$emmMm A`mg-{df`.
ii)
iii)
iv)
ii)
{d^mOZ VH$Xmof
iii)
dm` d {dYmZ
iv)
{ZU` nVr.
v)
vi)
nX`mr
[EHy$U JwU : 80
[10]
[20]
P.T.O.
4
Z 3)
i)
ii)
iii)
g`Vm H$moQ>H$ {ZU` nVr`m AmYmao Imbrb {dYmZ~Y gdV: g`, gdV: Ag`
qH$dm Z{_{mH$V`m g`mg` AmhoV Vo R>adm. (H$moUVohr Mma)
a)
b)
c)
d)
e)
iv)
A BC ~C
(O P ) (~ P ~ O )
(A A) (A A)
(p q ) (q p )
~~ C ~C
b)
v)
[30]
i)
ii)
iii)
~ B ~ A
i)
ii)
~ ~ L ~ (J K )
c)
B D
i)
ii)
~ (D ~ E ) F
~ E ~ F / ~ D
~ D / ~ A
d)
L / ~ J
i)
ii)
iii)
(D I ) (R A)
RP
~ P / ~ D
b)
c)
d)
e)
Oa Vwhr {Z`{_V {b{h`mMm gamd Ho$bmV Va d VaM Vw_Mo {dMma nQ> hmoVrb. (W, T)
[3901]-140
-25
Z 4)
a)
[20]
b)
q{H
~ (B C ) ~ A
~ C (D E )
iv)
~R
P
~D
A E
ii)
~Q ~ P
~Q~ R
v)
~ E~ F
A (B C )
B (C A)
C (A B )
~ (G H ) (E F )
H G
~ ~ G
~A
BC
iii) ~ (~ M N ) ~ (M N )
vi)
PO
M ~ N
(~ M ~ N ) (O P )
~N M
M N
nnn
[3901]-140
-36
P141
[3901]-141
F.Y. B.A.
SOCIOLOGY
G -1: Introduction to Sociology
(2008 - 2009 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
Q1) Explain any two of the following concepts in maximum 50 words each :[10]
i)
Public Sociology.
ii)
iii)
iv)
Gender.
Q2) Write short notes on any four of the following in maximum 100 words each : [20]
i)
Importance of Sociology.
ii)
iii)
Modernization.
iv)
Types of culture.
v)
vi)
Meaning of ethnicity.
P.T.O.
1
Q3) Answer any three of the following in maximum 250 words each :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-141
-22
P141
[3901]-141
F.Y. B.A.
SOCIOLOGY
G -1: Introduction to Sociology
(2008 - 2009nQ>Z)
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
bmoH$mMo g_mOem
ii)
iii)
iv)
qbJ^md
g_mOemmMo _hd
ii)
iii)
AmYw{ZH$sH$aU
iv)
gH$VrMo H$ma
v)
vi)
dm{eH$VoMm AW
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-141
-24
P142
[3901]-142
F.Y. B.A.
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
Megalithic Burials.
iv)
v)
Invasion of Alexander.
vi)
Achievements of Samudragupta.
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer the following questions in 250 words each (any three) :
[30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
Q4) Answer the following question in 500 words each (any one) :
[20]
i)
ii)
nnn
[3901]-142
-22
P142
[3901]-142
F.Y. B.A.
_amR>r$nmVa
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
_hmnmfmmr` X\$Zo.
iv)
v)
AboPmS>aMr dmar.
vi)
g_wJwmMr H$m_{Jar.
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
[30]
[20]
i)
ii)
[3901]-142
-24
P144
[3901]-146
F.Y. B.A.
PHILOSOPHY
Introduction to Philosophy
(General Paper - I) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
[Max. Marks : 80
2)
ii)
iii)
iv)
Q2) Write short notes on any four of the following in 100 words each :
i)
ii)
iii)
iv)
v)
Method of Vada.
vi)
Concept of Runa.
[10]
[20]
P.T.O.
1
Q3) Answer any three of the following questions in 200 - 250 words each : [30]
i)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[20]
nnn
[3901]-146
-22
P144
[3901]-146
F.Y. B.A.
VdkmZ
PHILOSOPHY
Introduction to Philosophy
(OZab nona
doi : 3 Vmg]
[EHy$U JwU : 80
Z 1)
Z 2)
ii)
iii)
iv)
ii)
iii)
iv)
v)
"dmX' nVr.
vi)
F$U gH$nZm.
[10]
[20]
P.T.O.
3
Z 3)
Z 4)
ii)
iii)
iv)
v)
ii)
[30]
[20]
nnn
[3901]-146
-24
P262
[3901]-148
F.Y. B.A.
FOUNDATION COURSE
[Max. Marks : 80
Instructions:
1)
2)
Culture.
b)
Unemployment.
c)
Democracy.
d)
Q2) Write the following short notes in 100 words each (any four):
a)
b)
Science.
c)
Government.
d)
Reservation.
e)
Fraternity.
f)
Globalization.
[10]
[20]
Q3) Write the answers of the following questions in 200 to 250 words each
(any three):
[30]
a)
b)
c)
d)
e)
Q4) Write the answer any one of the following question in 500 words.
[20]
a)
b)
What is pollution and explain the causes and effects of pollution in India.
rrr
[3901]-148
-22
P262
[3901]-148
[EHy$U JwU 80
gH$Vr
~oH$mar
bmoH$emhr
{deof Am{WH$ jo
[20]
[10]
[30]
[20]
[3901]-148
-24
P263
[3901]-149
F.Y. B.A.
NATIONAL SERVICE SCHEME (N.S.S.)
[Max. Marks : 80
Instructions:
1)
2)
ii)
[10]
Social work.
ii)
N.S.S. volunteer.
[20]
Design of survey.
ii)
Q4) Answer the following questions in 500 words each. (any one)
i)
ii)
[20]
rrr
[3901]-149
-22
P263
[3901]-149
F.Y. B.A.
doi 3 Vmg ]
gyMZm - 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
[ EHy$U JwU 80
ii)
[10]
gm_m{OH$ H$m`.
ii)
[20]
gd}jU AmamIS>m.
Z 3) Imbrb ZmMr `oH$s 200 - 250 eXmV Cmao {bhm. (H$moUVohr VrZ)
i)
ii)
[30]
ii)
[20]
rrr
[3901]-149
-24
P419
[3901]-152
F.Y. B.A. (Vocational Course)
SOIL CONSERVATION - I
[Max. Marks : 60
Instructions :
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
3) Draw neat diagrams wherever necessary.
b)
c)
d)
e)
f)
What is humus?
g)
Q2) a)
b)
Q3) a)
b)
Q4) a)
b)
[5]
[5]
[8]
[8]
[10]
[14]
P419
[3901]-152
_XgYmaU - I
(Paper - I) (Theory) (2008 nQ>Z)
(_amR>r $nmVa)
doi 2 Vmg ]
gyMZm - 1) gd Z gmoS>{dUo Amd`H$ AmhoV.
2) COdrH$S>rb AH$ nyU JwU Xe{dVmV.
3) Amd`H$ VoWo gw~H$ AmH$`m H$mT>m.
4) gX^mgmR>r _yi BJOr Zn{H$m nhmdr.
[ EHy$U JwU 60
[14]
B)
[5]
[5]
{bhm.
[8]
[8]
[10]
P264
[3901]-153
W_ df gm{h` (F.Y. B.A.)
g_`3 KQ>o]
gyMZmE
[Hw$bAH$80
i)
{d^mJ"A'
.1. A) {ZZ{b{IV AJoOr eXm| _| go {H$ht nmM Ho$ {bE qhXr Ama _amR>r nm[a^m{fH$ eX
{b{IE -
[5]
1)
Internal
2)
Lumpsum
3)
Sorting
4)
During
5)
Concession
6)
Vigilance
7)
Correspondence
Am) {ZZ{b{IV qhXr eXm| _| go {H$ht nmM Ho$ {bE AJoOr Ama _amR>r nm[a^m{fH$ eX
{b{IE
[5]
1)
3)
5)
7)
Am{WH$
bm^
Xo`
g`w$
2)
4)
6)
YZdmngr
O_m
AZw_moXZ
P.T.O.
[10]
[12]
AWdm
qhXr {XZ H$m `m _hd h ?
{d^mJ"~'
.4. {ZZ{b{IV _| go {H$ht VrZ Ho$ Cma {b{IE -
[15]
[7]
nVYmZ amOrd JmYrZr hQ>bo, "" "Ar' Mo CS>S>mU hr EH$ _hdmMr H$m_{Jar
Amho. Xoem`m dmV`m`m gajUmgmR>r AmnU gVV Ho$bo`m l_mMo Vo \$i Amho.
dgm_`mda AmnU Oo gm` Ho$bo Amho. XommMo gajU H$a`mgmR>r A`mYw{ZH$ VkmZ
XoemVJV {dH${gV H$a`mgmR>r Amhr dMZ~X>Y hmoVmo. ho dMZ AmO "Ar' `m AdVaUmZo
nyU Ho$bo Amho.'' Xoembm Vw_Mm A{^_mZ dmQ>Vmo. Ago `mZr _bm gm{JVbo. amQ>m`j
lr. d|H$Q>a_U `mZm Amnbo dZ nyU Pm`mgmaIo dmQ>Vo. {g_`mhZ `mZr Vma
nmR>{dbr,""Vw_`m n[al_mZm, g_{nV ^mdZmZm Am{U H$me`mbm hr _mZdXZm Amho.''
W) ewH$ (\$sg) _| [a`m`V Ho$ {bE AmdoXZ n {b{IE&
[3901]-153
-2-
[8]
.6. {ZZ{b{IV _| go {H$ht VrZ na {Q>n{U`m {b{IE (X) AmdoXZn H$m AYmo^mJ,
(Y) ZmH$ar Ho$ AmdoXZ n _| ddm,
(Z) qhXr _| ZwVm| H$m `moJ,
(`) qhXr Ho$ g`wV dU Ho$ g~Y _| {Z`_,
(a) H$`yQ>a H$s {deofVmE &
nnn
[3901]-153
-3-
[18]
P420
[3901]-156
F.Y. B.A. (Vocational Course)
WATER MANAGEMENT
(Paper-II) (Theory) (2008 Pattern)
Time : 2 Hours]
[Max. Marks : 60
Instructions :
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
3) Draw neat diagram wherever necessary.
What is runoff?
b)
c)
What is hydrograph?
d)
What is evaporation?
e)
f)
g)
Q2) a)
b)
Q3) a)
[14]
[5]
[5]
[8]
OR
Describe the major sources of water to crop plants.
b)
Q4) a)
b)
[10]
[8]
P420
[3901]-156
F.Y. B.A. (Vocational Course)
nmUr `dWmnZ
nQ>Z)
doi 2 Vmg]
[EHy$U JwU 60
[14]
B)
[5]
qH$dm
nm`mMo emr` `dWmnZ hUOo H$m` ?
~)
[5]
[8]
qH$dm
dZnVrZm bmJUm`m nm`m`m _w` moVmMr _m{hVr {bhm.
~)
[8]
[10]
[10]
P416
[3901] - 136
F.Y. B.A.
MATHEMATICS
FMG - 1 : Industrial Mathematics
(New Course) (Paper - I) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
Instructions to the candidates:
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
3) Use of calculator is allowed.
[Max. Marks : 80
[16]
a)
b)
1
years, at 7% p.a.
2
compounded quarterly.
c)
d)
Find the present value at 6% p.a. simple interest of Rs. 1500 due in 9 months.
e)
f)
x 2 2 x 24
.
Evaluate lim
x6
x6
g)
Find the MR function for the total Revenue function TR = 75Q 4Q2.
h)
dy
.
dx
[16]
a)
In what time will Rs. 2000 amount to Rs. 2125 at 5% p.a. simple interest?
b)
Find the ordinary and exact simple interest on Rs. 1600 for 72 days at
4% p.a.
c)
d)
e)
f)
Find the nominal rate J compounded monthly will Rs. 2000 amount to
Rs. 2650 in 6 years.
[16]
a)
b)
c)
d)
5x
.
1 3x
lim
x3
x 3 27
, x 3.
x3
ii)
3x 2 5 x
.
x 4
x+6
lim
f(x) = x2 + 3x + 1, x R
x2 4x + 3
, for x 1.
f ( x) =
x2 1
=
, for x = 1.
b)
[16]
du
dv
u
dx
dx , provided v 0 .
2
v
ii)
[3901]-136
u
, then
v
c)
dy
.
dx
2
i)
x + y = 3xy
2
ii)
3x + 4
y=
.
2x + 5
d)
e)
f)
i)
[16]
Find the marginal cost function for the following average cost
function AC = 1.5Q + 4 +
ii)
46
.
Q
b)
Find marginal and average cost function for the following function and
evaluate it at Q = 2 and Q = 3.
c)
d)
Find the intervals in which the curve represented by y = 2x3 9x2 60x + 24
is concave down and concave up.
TTT
[3901]-136
[3901] - 138
F.Y. B.A.
P417
MATHEMATICS
MG - I : Algebra and Geometry
(Paper - I) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
Instructions to the candidates:
1) All questions are compulsory.
2) Figures to the right indicate full marks.
.
3 7 11
b)
c)
d)
[( 4, 9 ) + 1 ]1
[ 3 ( 6 + 7)]
z
z1
= 1 and arg
z2
z2
z
1 = arg z arg z , where z 0.
1
2
2
z2
e)
f)
c)
d)
[16]
If a and b are any two integers with b 0, then prove that there exist
unique integers q and r such that a = bq + r where 0 r < | b |.
i) If a b (mod n) and c d (mod n) then prove that ac bd (mod n).
where a, b, c, d Z and n N.
ii) Find the g.c.d. of the integers 2235 and 312 and express it in the
form 2235m + 312 n, where m, n Z.
Let be any real number and n be rational number. Show that
cos(n) + i sin(n) is one of the value of (cos + i sin )n
i) By using Fermats theorem find the remainder when 437 + 82 is
divided by 7.
ii)
[3901]-138
d)
e)
f)
x +1 y 2 z 2
touches the sphere x2
=
=
4
1
1
2
2
+ y + z = 9. Hence find the point of contact.
Find equation of tangent plane to the sphere x2 + y2 + z2 = a2 at the point
(x1, y1, z1).
Apply the Gauss elimination method to solve the following system of
equations,
2x y + 3z = 8
x + 2y + z = 4
3x 6y 4z = 0.
Prove that the straight line,
c)
d)
x x1 y y1 z z1
=
=
l
m
n
and the plane ax + by + cz + d = 0. where l, m, n are direction ratios of
line.
Also deduce the condition for the line to be
i) Perpendicular to the plane.
ii) Parallel to the plane.
i) Find the centre and radius of the circle x2 + y2 + z2 2y 4z = 11,
x + 2y + 2z = 15.
ii) Find equation of the plane to which the foot of perpendicular from
the origin is (1, 2, 3).
i) Solve the following system of equations, if consistent.
x + y + z = 3
3x + y 2z = 3
2x + 4y + 7z = 7.
ii) Find whether the following system of equations has only the trivial
solution.
xy+z=0
x + 2y z = 0
2x + y + 3z = 0.
TTT
[3901]-138
[3901] - 144
F.Y. B.A.
P418
MATHEMATICS
AMG - I : Calculus (New Course)
(Applied Mathematics) (General - I) (2008 Pattern)
Time : 3 Hours]
2)
[16]
S = 1 +
/ n N.
n
n 1
is divergent.
n+2
b)
Show that
c)
d)
e)
n =1
3x + | x |
.
x0 7x 5 | x |
If f (x)
x2 9
=
x 3
0 x 3
= 4x 6
3<x6
f)
Evaluate lim
g)
h)
x 0
P.T.O.
If < xn >, < yn > and < zn > are three sequences such that xn yn zn
n N and lim xn = lim zn = l then prove that lim yn = l .
n
c)
Show that the sequence < xn > of real numbers whose nth term is defined
1
1
1
1
+
+
+ ................ +
n N is M.I.,
1. 2
2.3
3.4
n(n + 1)
bounded and hence convergent.
by xn =
d)
Evaluate lim
x 0
1+ e
, if it exists.
3n
n=1
(n + 1) n
e)
f)
xc
i)
[16]
2 + xn
n N is convergent.
ii)
b)
i)
Solve
3 x
< 1 xR and x 2.
2+ x
c)
n2 + 1
is properly divergent.
n
1
is convergent if P > 1.
np
ii)
Prove that
i)
If x1 = 2 and xn+1 = 3 +
n =1
1
n 1 then show that < xn > is contractive
2 xn
sequence.
ii)
[3901]-144
x
1
= .
Using definition of limit prove that lim
x 1 1 + x
2
d)
i)
ii)
[16]
a)
b)
x2
a
f (x) =
a
c)
d)
if 0 < x < a.
= 0
if x = a.
a3
= a 2
x
if x > a
1
in [a, b], a > 0. Show that c is harmonic mean of a and b.
x
e)
f)
b)
1
and
x2
[16]
(1) n n ! a n
1
. Hence obtain nth
y=
then prove that yn =
n +1
(ax + b)
ax + b
derivative of y =
[3901]-144
x +1
.
x2 4
c)
d)
i)
x 2 + ab
.
Verify Rolles theorem for the function f ( x ) = log
(
)
a
+
b
x
on [a, b] , a > 0.
ii)
1
1
.
Evaluate; xlim
0
e x 1
x
i)
Prove that
ii)
x
< tan 1 x < x, x > 0 .
2
1+ x
TTT
[3901]-144
P261
[3901] - 143
F.Y. B.A.
STATISTICS
Descriptive Statistics
(2008 Pattern) (Old & New)
Time : 3 Hours]
Instructions to the candidates:
1)
All questions are compulsory.
2)
Figures to the right indicate full marks.
3)
Use of statistical tables and scientific calculator is allowed.
4)
Symbols have their usual meanings.
5)
Graph papers will be provided on request.
c)
d)
Oily utensils
12
23
25
Arrogant Crew
12
[4 5 = 20]
a)
b)
c)
For a certain data, the sum of the upper and the lower quartiles is 100
and their difference is 50. If median is 75, find the coefficient of
skewness and comment on the result obtained.
d)
X and Y
byx and bxy
III) Corr(X, Y)
e)
f)
b)
[3 10 = 30]
i)
ii)
i)
ii)
c)
i)
ii)
[3901]-143
d)
e)
Contestants
10
Ranks given
by judge I
10
Ranks given
by judge II
10 1
[1 20 = 20]
Q4) Attempt any one of the following :
a) i) Define raw and central moments for a frequency distribution and
obtain the expressions for the second and third central moments in
terms of raw moments.
[6]
ii) If x = y, show that
Corr (X, X + Y) = (1 + r) / 2 where r = Corr(X, Y)
[7]
iii) Check the consistency of the following data :
N = 100, (A) = 50, (B) = 75, (C) = 40, (AB) = 35 (AC) = 14,
(BC) = 22, (ABC) = 10.
[7]
b) i) Define : (I) Attribute
(II) Order of the class
(III) Fundamental set of frequencies
(IV) Independence of two attributes.
[8]
2
ii) Explain the procedure of fitting the curve Y = a + bX + cX by the
method of least squares.
[7]
iii) Represent the following data by Histogram.
Age (years)
0-5
5-20
20-30
30-40
40-60
Population
100
600
700
800
450
vvvv
[3901]-143
[5]