You are on page 1of 36

TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

SISTEMAS DE ECUACIONES LINEALES


Antes de empezar... Un poco de hstora...
Los sstemas de ec!acones "nea"es #a $!eron res!e"tos
por "os %a%"onos& "os c!a"es ""ama%an a "as nc'(ntas con
pa"a%ras ta"es como "on(t!d& anch!ra& )o"!men o *rea& sn +!e
t!)era re"ac'n con pro%"emas de medda.
Un e,emp"o& tomado de !na ta%"""a %a%"'nca p"antea
"a reso"!c'n de !n sstema de ec!acones p"anteado en "os
s(!entes t-rmnos.
/
0
anch!ra 1 "on(t!d 2 3 manos
anch!ra 1 "on(t!d 2 /4 manos
En n!estra notac'n e" sstema es.
anch!ra. 5
"on(t!d. #
manos. t
5 1 0# 2 67t
5 1 # 2 /4
Restando "a prmera de "a se(!nda se o%tene. 8# 2 /7t
L!e(o. # 2 9t
5 2 0t.
Tam%-n reso")an sstemas de ec!acones& donde a"(!na de e""as era c!adr*tca.
Los (re(os tam%-n reso")an a"(!nos sstemas de ec!acones& pero !t"zando m-todos
(eom-trcos. Th#mardas :044 a. C; ha%<a encontrado !na $'rm!"a para reso")er determnado
sstema de n ec!acones con n nc'(ntas.
Dophante s'"o acepta%a "as so"!cones post)as& p!es "o +!e %!sca%a era reso")er
pro%"emas # no ec!acones. Una de "as d$c!"tades +!e encontramos en "a reso"!c'n de ec!acones
de Dophante es +!e carece de !n m-todo (enera" # !t"za en cada pro%"ema m-todos a )eces
e5ces)amente n(enosos.
Los sstemas de ec!acones& aparecen tam%-n en doc!mentos Indos. No o%stante no ""e(an
a o%tener m-todos de reso"!c'n (enera"es& sno +!e res!e")en tpos especa"es de ec!acones.
E" "%ro = E" Arte Matem*tco& de a!tor chno desconocdo :s("o III a.C.; contene a"(!nos
pro%"emas donde se res!e")en a"(!nas ec!acones. En e""os enconramos !n es%ozo de" m-todo de
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
"as matrces para reso")er sstemas de ec!acones "nea"es. Uno de dchos pro%"emas e+!)a"e a
reso")er !n sstemas de tres ec!acones "nea"es por dcho m-todo matrca".
En prncpo )amos a repasar "os sstemas de dos ec!acones con dos nc'(ntas& #a )stos #
s!s m-todos de reso"!c'n.
SISTEMAS DE ECUACIONES
Una ec!ac'n "nea" con dos nc'(ntas 5 e # es !na e5pres'n de "a $orma a5 1 %# 2 c &
donde a& %& c R # a # % son d$erentes de cero.
Toda ec!ac'n "nea" con dos nc'(ntas tene !n n>mero "mtado de so"!cones de "a $orma
:5& # ; # s! (r*$ca determna !na recta.
E,emp"os.
/; La ec!ac'n "nea" 6 5 1 0 # 2 64 tene entre s!s "mtadas so"!cones a "os )a"ores. :? 6& 9;
:4& @; & :7&/ ; # : /6& ? / ;

6; La ec!ac'n "nea" 8 5 ? # 2 ? /@ tene entre s!s "mtadas so"!cones a "os )a"ores. :
@& 4; & :? 6& A; & : /& /7 ; # :? 8& 9;
Un sstema de ec!acones es !n con,!nto de ec!acones +!e poseen nc'(ntas. Para ndcar
+!e )aras ec!acones $orman !n sstema& se a%arca e" con,!nto de todas e""as con !na ""a)e. Un
sstema de dos ec!acones "nea"es con nc'(ntas 5 e # & tam%-n ""amado ec!acones sm!"t*neas
de dos por dos es de "a $orma.
a
//
5 1 a
/6
# 2 %
/

a
6/
5 1 a
66
# 2 %
6

donde a
//
& a /6 & a
6/
& a
66
son coe$centes rea"es # %
/
& %
6
son t-rmnos ndependentes. En cada !na
de "as ec!acones& por "o menos !no de "os coe$centes de "as nc'(ntas es d$erente de cero.
Los sstemas de dos ec!acones "nea"es con dos nc'(ntas +!e s!r(en de" p"anteamento de
!n pro%"ema& (enera"mente no tenen "a $orma est*ndar& sn em%ar(o& de%e o%tenerse.
Reso")er !n sstema de este tpo es encontrar "os pares de n>meros 5 # # +!e sats$acen
am%as ec!acones& s e5sten. Br*$camente& !na so"!c'n de" sstema es !n p!nto com>n a am%as
rectas P :5 & # ; .
En !n sstema de dos ec!acones "nea"es.
S "as dos rectas +!e se cr!zan en !n p!nto& -ste representa "a so"!c'n de" sstema. En este
caso e" sstema es compat%"e determnado.
S "as dos rectas concden en todos s!s p!ntos& tene n$ntas so"!cones. En este caso e"
sstema es compat%"e ndetermnado.
S "as dos rectas son para"e"as& no tenen nn(>n p!nto com>n. En este caso e" sstema es
ncompat%"e # no tene so"!c'n.
MCTODOS DE SOLUCIDN DE SISTEMAS DE DOS ECUACIONES E DOS
INCDBNITAS
E5sten cnco m-todos para reso")er sstemas de ec!acones.
I(!a"ac'n
S!ma # resta :e"mnac'n;
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
S!stt!c'n
Determnantes
Br*$co
MCTODO DE IBUALACIDN
E" m-todo de (!a"ac'n consste en rea"zar "os s(!entes pasos.
/; Se despe,a "a msma nc'(nta en "as dos ec!acones.
6; Se (!a"an "as e5presones despe,adas # se o%tene !na ec!ac'n "nea" para "a otra nc'(nta.
8; Se res!e")e "a ec!ac'n "nea".
0; Se s!stt!#e este )a"or en c!a"+!era de "as dos e5presones despe,adas a $n de o%tener e"
)a"or de "a otra.
@; Se rea"za "a compro%ac'n.
Ap"cando e" m-todo de (!a"ac'n& reso")er "os s(!entes sstemas de ec!acones.
EFEMPLO A. 0 5 ? 6 # 2 /4
85 1 @ # 2 /0
So"!c'n.
De "a prmera ec!ac'n se despe,a 5 . x=
/4+6#
0
=
@
6
+
y
6
de "a se(!nda ec!ac'n tam%-n se despe,a 5 . x=
/0@#
8
=
/0
8

@#
8
se (!a"an estas dos >"tmas ec!acones.
(@+y)
6
=
(/0@#)
8
reso")endo para # . 8: @ 1 # ; 2 6: /0 ? @ # ;
/@ 1 8 # 2 67 ? /4 #
8 # 1 /4 # 2 67 ? /@
/8 # 2 /8 y=
/8
/8
# 2 /
s!stt!#endo en "a prmera ec!ac'n despe,ada& se o%tene e" )a"or de "a otra nc'(nta.
x=
(/4+6./)
0
=
(/4+6)
0
=
/6
0
=8
Por "o tanto. 5 2 8 e # 2 / .
Compro%ac'n.
0.8 G 6. / 2 /4 /6 G 6 2 /4 /4 2 /4
8.8 1 @./ 2 /0 A 1 @ 2 /0 /0 2 /0
EFEMPLO H.
A 5 ? 8# 2 /7
6 5 1 7 # 2 ?07
So"!c'n.
De "a prmera ec!ac'n se despe,a 5 . x=
(/7+8#)
A
de "a se(!nda ec!ac'n tam%-n se despe,a 5 . x=
(077#)
6
se (!a"an estas dos >"tmas ec!acones.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

(/7+8#)
A
=
(077#)
6
reso")endo para # .
6 :/7 1 8# ; 2 A: ? 07 ? 7 # ;
89 1 9 # 2 I 086 ? 36 #
9 # 1 36 # 2 I 086 G 89
37 # 2 I 097
# 2 I 9
s!stt!#endo en "a prmera ec!ac'n despe,ada& se o%tene e" )a"or de "a otra nc'(nta.
x=
(/7+8.(9))
A
=
(/7/7)
A
=4
Por "o tanto. 5 2 4 e # 2 ?9 .
Compro%ac'n. A. 4 ? 8. :I9; 2 /7 4 1 /7 2 /7 /7 2 /7
6. 4 1 7. :I9; 2 ?07 4 G 07 2 I07 I07 2 I07
MCTODO DE SUMA E RESTA :ELIMINACIDN;
E" m-todo de s!ma # resta& tam%-n ""amado de e"mnac'n consste en e$ect!ar e"
procedmento s(!ente.
/; Se m!"tp"ca cada ec!ac'n por constantes de modo +!e "os coe$centes de "a )ara%"e a
e"mnar res!"ten (!a"es en )a"or a%so"!to pero con s(nos op!estos.
6; Se s!man am%as ec!acones para o%tener !na n!e)a ec!ac'n en t-rmnos so"amente de "a
otra )ara%"e.
8; Se res!e")e "a ec!ac'n "nea".
0; Se despe,a "a otra )ara%"e de c!a"+!era de "as ec!acones de" sstema.
@; Se s!stt!#e e" )a"or o%tendo en "a e5pres'n despe,ada para o%tener e" )a"or de "a otra.
9; Se rea"za "a compro%ac'n.
Reso")er "os s(!entes sstemas de ec!acones por e" m-todo de e"mnac'n.
EFEMPLO A.
0 5 ? 6 # 2 6
? @5 1 0 # 2 ?/8
So"!c'n.
Se m!"tp"ca "a prmera ec!ac'n por 6 # se s!ma a "a se(!nda. 75 ? 0 # 2 0
? @ 5 1 0 # 2 ?/8
o%tenemos como res!"tado . 85 1 4# 2 IA 85 2 IA 52 I8
de "a prmera ec!ac'n se despe,a "a otra nc'(nta # se s!stt!#e e" )a"or o%tendo.
y=
(075)
0
y=/+65y=/+6.(8)y=3
Por "o tanto. 5 2 ?8 e # 2 ?3 .
Compro%ac'n.
7.:I8; G 0.:I3; 2 0 I60 1 67 2 0 0 2 0
I@.:I8; 1 0.:I3; 2 I/8 /@ G 67 2 I/8 I/8 2 I/8
EFEMPLO H. ? 7 5 1 /0 # 2 ? 64
? @5 1 3 # 2 ?/9
So"!c'n.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Se m!"tp"ca "a se(!nda ec!ac'n por ? 6 # se s!ma a "a prmera. ? 7 5 1 /0 # 2 ? 64
/45 G /0# 2 86
o%tenemos como res!"tado. 65 1 4# 2 /6 65 2 /6 52 9.
de "a prmera ec!ac'n se despe,a "a otra nc'(nta # se s!stt!#e e" )a"or o%tendo.
y=
(/9+@5)
3
y=
(/9+@.9)
3
y=
(/9+84)
3
y=
/0
3
y=6
Por "o tanto. 52 9 e #2 6.
Compro%ac'n
? 7 .9 1 /0 .6 2 ? 64 I07 1 67 2 I64 I64 2 I64
? @ .9 1 3. 6 2 ?/9 I84 1 /0 2 I/9 I/9 2 I/9
MCTODO DE SUSTITUCIDN
E" m-todo de s!stt!c'n consste en e$ect!ar "os s(!entes pasos.
/; Despe,ar !na de "as nc'(ntas de !na de "as ec!acones.
6; S!stt!r "a e5pres'n despe,ada en "a otra ec!ac'n.
8; Se res!e")e "a ec!ac'n "nea"& (enera"mente $racconara.
0; Se s!stt!#e este )a"or en "a e5pres'n despe,a a $n de o%tener e" )a"or de "a otra.
@; Se rea"za "a compro%ac'n.
Medante e" m-todo de s!stt!c'n& reso")er "os s(!entes sstemas de ec!acones.
EFEMPLO A. A5 1 3 # 2 ? /3
0 5 1 6 # 2 ?/6
So"!c'n.
De "a prmera ec!ac'n se despe,a 5 . x=
(/33#)
A
se s!stt!#e en "a se(!nda ec!ac'n. 0.(
(/33#)
A
)+6#=/6
m!"tp"cando por A . 0.: I/3 G 3#; 1 /7# 2 I /47
I97 G 67# 1 /7# 2 I /47
I /4 # 2 04
# 2 0
s!stt!#endo en "a ec!ac'n despe,ada. x=
(/33.0)
A
x=
(/367)
A
x=
0@
A
x=@
Por "o tanto. 5 2 ?@ e # 2 0 .
Compro%ac'n. A.:I@; 1 3.0 2 ? /3 I0@ 1 67 2 I /3 I/3 2 I/3
0 :I@; 1 6. 0 2 ?/6 I64 1 7 2 I/6 I/6 2 I/6
EFEMPLO H. ? 6 5 1 8 # 2 A
3 5 ? A # 2 ?8/
So"!c'n.
De "a prmera ec!ac'n se despe,a 5 . x=
(A8#)
6
se s!stt!#e en "a se(!nda ec!ac'n. 3.(
A8#
6
)A#=8/
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

98
6
+
6/
6
yA#=8/

8
6
y=8/+
98
6

8
6
y=
/
6
y=
/
8
L!e(o& s!stt!#endo en "a ec!ac'n despe,ada. x=
(A8.
/
8
)
6
x=
7
6
x=0.
Por "o tanto. 5 2 ?0 e # 2
/
8
.
Compro%ac'n. :? 6 ;.:I0; 1 8.
/
8
2 A
3 .:I0; ? A .
/
8
2 ?8/
MCTODO DE DETERMINANTES
Dado !n arre("o de n>meros de "a $orma.
(
a11 a12
a21 a22
)
& s! determnante

a11 a12
a21 a22

denotado por J & es e" res!"tado de "a operac'n. a


//
a
66
? a
6/
a
/6
# representa e" prod!cto de n>meros
+!e con$orman s! da(ona" prncpa" :"a +!e se dr(e haca a%a,o; menos e" prod!cto de n>meros
+!e con$orman s! da(ona" sec!ndara :"a +!e se dr(e haca arr%a;.
EFEMPLOS.
Ca"c!"ar "os s(!entes determnantes.
/; (
@ 6
8 0
)

@ 6
8 0

=@.08.6=649=/0
6;
(
6 @
/ 9
)

6 @
/ 9

=(6).9/.(@)=/6+@=3
Dado !n sstema de "a $orma. a
//
5 1 a
/6
# 2 %
/

a
6/
5 1 a
66
# 2 %
6
E" determnante de" Sstema J es e" determnante de" arre("o $ormado por "os coe$centes
de "as nc'(ntas.
E" determnante de "a nc'(nta J 5 es e" +!e se o%tene s!stt!#endo en e" arre("o de"
sstema "a co"!mna de "os coe$centes de "a nc'(nta 5 por "a co"!mna de "os t-rmnos
ndependentes.
E" determnante de "a nc'(nta J# es e" +!e se o%tene s!stt!#endo en e" arre("o de" sstema
"a co"!mna de "os coe$centes de "a nc'(nta # por "a co"!mna de "os t-rmnos
ndependentes.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
La Re("a de Cramer esta%"ece +!e dado !n sstema de ec!acones "nea"es c!#os t-rmnos
ndependentes no son cero& e" )a"or de cada nc'(nta se o%tene d)dendo e" determnante de "a
nc'(nta por e" determnante de" sstema. Esto es.
x=
x

=

b1 a12
b2 a22

a11 a12
a21 a22

y=
y

=

a11 b1
a21 b2

a11 a12
a21 a22

En este m-todo so"o nteresan "os coe$centes n!m-rcos nc"!#endo s! s(no #& en am%os casos& e"
denomnador es e" msmo.
EFEMPLO A.
Por medo de determnantes& reso")er "os s(!entes sstemas de ec!acones.
6 5 ? 8 # 2 /6
? 05 1 @ # 2 ?/0
So"!c'n.
x=

/6 8
/0 @

6 8
0 @

=
/6.@(/0).(8)
6.@(0).(8)
=
9406
/4/6
=
/7
6
=A.
y=
y

6 /6
0 /0

6 8
0 @

=
6.(/0)(0)./6
6.@(0).(8)
=
67+07
/4/6
=
64
6
=/4
Por "o tanto& 5 2 IA e #2 I/4
Compro%ac'n.
6 5 ? 8 # 2 /6 6. :IA; G 8.:I/4; 2 I/6
? 05 1 @ # 2 ?/0 I0.:IA; 1 @.:I/4; 2 I/0
EFEMPLO H.
? 8 5 1 6 # 2 ?A
05 ? @ # 2 69
So"!c'n.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
x=

A 6
69 @

8 6
0 @

=
(A).(@)69.6
(8).(@)(0).6
=
3
3
=/
y=

8 A
0 69

8 6
0 @

=
(8).690.(A)
(8).(@)(0).6
=
06
3
=9
L!e(o& 5 2 I/ e #2 I9.
Compro%ac'n.
? 8 5 1 6 # 2 ?A I8. :I/; 1 6. :I9; 2 IA
05 ? @ # 2 69 0.:I/; G @.:I9; 2 84
MCTODO BRKFICO
Como #a se mencon'& cada ec!ac'n "nea" de !n sstema representa !na recta. Esto mp"ca +!e "a
representac'n de !n sstema de dos ec!acones "nea"es con dos nc'(ntas consste en !n par de
rectas # rec!-rdese +!e.
S se cortan& e" sstema es compat%"e determnado # "as coordenadas de" p!nto de corte son
"a so"!c'n de" sstema.
S "as rectas son concdentes :son "a msma recta;& e" sstema es compat%"e ndetermnado #
s!s so"!cones son todos "os p!ntos de "a recta.
S "as rectas son para"e"as& e" sstema es ncompat%"e.
Para $nes de (ra$cac'n con)ene despe,ar de am%as ec!acones "a )ara%"e # . Se p!ede e"a%orar
!na ta%"a de )a"ores o se !%can "os p!ntos en +!e cr!zan a "os e,es coordenados para cada recta& se
trazan # se ana"za s! comportamento.
E,emp"os.
A; Reso")er "os s(!entes sstemas de ec!acones ap"cando e" m-todo (r*$co.
5 1 6 # 2 @
85 ? 9 # 2 ?A
So"!c'n

S 5 2 4& 6# 2 @ entonces y=
@
6
2 6&@
S #2 4& entonces 52 @
La recta pasa por "os p!ntos :4& 6.@; # :@& 4 ;
Para "a se(!nda ec!ac'n.
S 5 4 9 # 2 A y=
8
6
=/&@
S # 2 4 8 5 2 ?A 5 2 ?8
"a recta pasa por "os p!ntos :4 &/.@; # :? 8& 4;
Bra$cando se o%tene +!e "a so"!c'n es e" p!nto
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
de ntersecc'n : 5 & # ; & es decr : /& 6 ;
Compro%ac'n.
/: / ; 1 6:6; 2 / 1 0 2 @
8 : / ; ? 9: 6 ; 2 8 ? /6 2 ? A
PROHLEMAS CON SISTEMAS DE DOS ECUACIONES E DOS INCDBNITAS
M!chos pro%"emas t-cncos # cent<$cos re+!eren "a reso"!c'n de sstemas de ec!acones "nea"es.
Se trata de !n tema $!ndamenta" para todas "as dscp"nas +!e !t"zan "as matem*tcas de !na
manera ! otra. En m!chos pro%"emas e5ste dependenca entre "as d$erentes ma(nt!des o )ara%"es
+!e nter)enen& # a men!do& se e5presa en $orma de ec!ac'n "nea".
Dentro de" proceso de reso"!c'n de pro%"emas con sstemas de ec!acones "nea"es& se p!eden
de$nr cnco etapas.
/; Leer e" pro%"ema
6; De$nr "as nc'(ntas prncpa"es de $orma precsa
8; Trad!cc'n matem*tca de" pro%"ema para p"antear"o
0; Reso"!c'n
@; Interpretac'n de "as so"!cones para contrastar "a adec!ac'n de "as so"!cones o%tendas.
E,emp"os.
En !na (ran,a se tenen cen anma"es entre cerdos # (a""nas. S en tota" s!man
doscentas c!arentas patas& Lc!*ntos anma"es ten(o de cada c"aseM

So"!c'n.
5 es e" n>mero de cerdos
# es e" n>mero de (a""nas
como cada cerdo tene c!atro patas # cada (a""na dos& e" sstema est* dado por.
5 1 # 2 /44
05 1 6 # 2 604
Reso")endo por e"mnac'n& se m!"tp"ca "a prmera ec!ac'n por ? 6 # se d)de a "a se(!nda por
6.
? 6 5 ? 6 # 2 ?644
6 5 1 # 2 /64
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
S!mando "a prmera ec!ac'n con "a se(!nda o%tenemos.
o5 G # 2 I74 I# 2 I74 # 2 74.
L!e(o& de "a prmera ec!ac'n despe,amos 5. 5 2 /44 G # # reemp"azamos por e" )a"or o%tendo
para #. 52 /44 G 74 5 2 64.
Compro%ac'n.
5 1 # 2 /44 64 1 74 2 /44 /44 2 /44
05 1 6 # 2 604 0.64 1 6.74 2 604 604 2 604.
Rta. En "a (ran,a ha# 64 cerdos # 74 (a""nas.
EFERCICIOS
/; Reso")er por e" m-todo de I(!a"ac'n.


6; Reso")er "os s(!entes sstemas por e" m-todo de S!stt!c'n

8; Res!e")e "os s(!entes sstemas por e" m-todo de E"mnac'n :S!ma o Resta;

0; Res!e")e "os s(!entes sstemas por e" m-todo de Determnantes
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
@; Res!e")e por !n m-todo a e"ecc'n "os s(!entes sstemas
9;
3;
7;
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
A;
/4; Res!e")e "os s(!entes pro%"emas.
a; Una c!erda mde doce metros # se corta en dos partes de ta" manera +!e !na mde dos metros
m*s +!e "a otra. LC!*"es son "as meddas de "as partes de "a c!erdaM
%; En !n tr*n(!"o rect*n(!"o& !no de s!s *n(!"os a(!dos es /6N ma#or +!e e" otro. LC!*nto mden
s!s tres *n(!"osM
c; Oa""a !n n>mero de dos c$ras sa%endo +!e "a prmera c$ra es (!a" a "a tercera parte de "a
se(!ndaP # +!e s n)ertmos e" orden de s!s c$ras& o%tenemos otro n>mero +!e e5cede en @0
!ndades a" nca".
d; Enc!entra dos n>meros sa%endo +!e "a mtad de s! s!ma es 6/7 # e" do%"e de s! d$erenca
es //9.
e; Un n>mero e5cede en /6 !ndades a otroP # s rest*ramos 0 !ndades a cada !no de e""os&
entonces e" prmero ser<a (!a" a" do%"e de" se(!ndo. P"antea !n sstema # res!-")e"o para ha""ar "os
dos n>meros.
$; En "a panader<a& Eze+!e" pa(' Q 6@. por @ %arras de pan # 8 ensamadas. S Itzar pa('
QA por 6 %arras de pan # / ensamada& Lc!*" es e" preco de "a %arra de pan # e" de "a
ensamadaM
(; Un o$cnsta compra 84 o%,etos entre "*pces # %o"<(ra$os con !n coste de Q 93&@4. S "os
"*pces c!estan Q/&@4 # "os %o"<(ra$os Q6&3@. Lc!*nto %o"<(ra$os # "*pces compr'M
h; Un hote" tene ha%tacones do%"es # senc""as. En tota" ha# @4 ha%tacones # 73 camas.
LC!*ntas ha%tacones tene de cada tpoM
; Con dos c"ases de ca$- de Q /9A RS(. # Q/64RS(. se +!ere o%tener !na mezc"a de Q /0@RS(. Oa""a
"a cantdad +!e ha# +!e mezc"ar de cada c"ase para o%tener 84 S(. de mezc"a.
,; =Terana tene en !na ca,a QAA& en %""etes de Q6 # Q@. S en tota" tene 84 %""etes& LC!*ntos
%""etes de Q6 ha# en "a ca,aM
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
MCTODOS DE SOLUCIDN DE SISTEMAS DE TRES ECUACIONES E TRES
INCDBNITAS
Un sstema de tres ec!acones "nea"es con nc'(ntas 5 & # # z & tam%-n ""amado ec!acones
sm!"t*neas de tres por tres es de "a $orma.
donde a
//
& & a
88
son coe$centes rea"es # %
/
& %
6
& %
8
son t-rmnos ndependentes.
Reso")er !n sstema de este tpo es encontrar "a terna de n>meros 5 & # # z +!e sats$acen "as tres
ec!acones& s e5sten.
A+!< se e5pondr*n dos m-todos para reso")er sstemas de ec!acones.
Red!cc'n :m-todo de e"mnac'n de Ba!ss;
Determnantes :Re("a de Cramer;
MCTODO DE ELIMINACIDN DE BAUSS
E" m-todo red!cc'n para "a reso"!c'n de sstemas "nea"es es !na (enera"zac'n de" m-todo de
e"mnac'n #a e5p"cado anterormente& # es ap"ca%"e a sstemas "nea"es de c!a"+!er tamaUo. En
esenca consste en hacer& a" sstema de ec!acones "nea"es& determnadas trans$ormacones
e"ementa"es a $n de o%tener !n sstema esca"onado :!n sstema es esca"onado c!ando cada ec!ac'n
tene !na nc'(nta menos +!e "a anteror;& m*s $*c" de reso")er.
La dea de" m-todo es m!# smp"e. r red!cendo en cada paso e" pro%"ema a !n pro%"ema +!e tene
!na ec!ac'n menos # !na nc'(nta menos. Este m-todo es me,or conocdo como m-todo de
e"mnac'n de Ba!ss .
E" procedmento es e" s(!ente.
/. Tomando como %ase e" s(no de !na de "as nc'(ntas de !na ec!ac'n& se proc!ra +!e en "as
otras dos ec!acones esa nc'(nta ten(a "a msma ma(nt!d # s(no contraro& para +!e a" s!mar"as
mem%ro a mem%ro se e"mne dcha nc'(nta& dando "!(ar a +!e en todas "as ec!acones
desaparezca& e5cepto en !na.
6. Se proc!ra +!e otra de "as nc'(ntas ten(a e" msmo coe$cente en c!a"+!era de "as dos
ec!acones red!cdas para +!e& a" s!mar"as mem%ro a mem%ro& se e"mne dcha nc'(nta& dando
"!(ar a !na ec!ac'n con s'"o "a tercera nc'(nta& msma +!e se despe,a.
8. Con !n )a"or conocdo& se s!stt!#e en "a ec!ac'n red!cda para o%tener e" )a"or de otra
nc'(nta a tra)-s de !n despe,e.
0. Con "os )a"ores de dos nc'(ntas se s!stt!#e en "a ec!ac'n +!e no $!e red!cda& # medante !n
despe,e se o%tene e" )a"or $a"tante.
EFEMPLO A.
Reso")er "os s(!entes sstemas ap"cando e" m-todo de e"mnac'n de Ba!ss.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
So"!c'n.
La prmera ec!ac'n se m!"tp"ca por ? 6 # se s!ma a "a se(!nda. La prmera ec!ac'n se
m!"tp"ca por 8 # se s!ma a "a tercera.
I05 I9# 1 /4z 2 69
05 1 @# G 6# 2 8
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
45 G # 17z 2 6A
E" sstema +!eda.
"a se(!nda ec!ac'n se m!"tp"ca por 3 # se s!ma a "a tercera.
De "a tercera ec!ac'n despe,amos z 2 /@6 . 87 z 2 0.
Este )a"or se s!stt!#e en "a se(!nda ec!ac'n # se despe,a #.
I# 1 7.0 2 6A # 2 86 G 6A # 2 8.
Fna"mente& s!stt!<mos estos dos )a"ores en "a prmer ec!ac'n.
6.5 1 8.8 G @. 0 2 I/8 6.5 2 I/8 164 IA 65 2 I 66 1 64 5 2 I66 . 6 5 2 I/
L!e(o& "a so"!c'n a" sstema es :I/& 8& 0;.
Compro%ac'n.
6.:I/; 1 8.8 G @.0 2 I/8
0.:I/; 1 @.8 G 6.0 2 8
I9.:I/; G 6.8 G 8.0 2 I/6
EFEMPLO H.
La prmer ec!ac'n se m!"tp"ca por dos # se s!ma a "a se(!nda. L!e(o se s!ma "a prmera
ec!ac'n con "a tercera.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

La tercera ec!ac'n se m!"tp"ca por dos # se s!ma con "a se(!nda.
De "a se(!nda ec!ac'n despe,amos z. 8z 2 8 z 2 8.8 z 2 /.
S!stt!<mos este )a"or en "a tercera ec!ac'n # despe,amos #.
# 1 z 2 3 # 2 3 G z # 2 3 G / # 2 9.
Ahora& en "a prmer ec!ac'n s!stt!<mos "os )a"ores ha""ados # despe,amos 5.
5 1 6# G z 2 9 5 1 6.9 G / 2 9 5 2 9 1 / G /6 5 2 I@
L!e(o "a so"!c'n es :I@& 9& /;
Compro%ac'n.
I@ 1 6.9 G / 2 9
6.:I@; 1 6.9 G /2 /
I:I@; I9 1 6./ 2 /
MCTODO DE DETERMINANTES :REBLA DE CRAMER;
Dado !n arre("o de n>meros de "a $orma.

s! determnante.
denotado por J & es e" res!"tado de "a operac'n.
a
//
a
66
a
88
1 a
6/
a
86
a
/8
1 a
8/
a
/6
a
68
? a
8/
a
66
a
/8
? a
86
a
68
a
//
? a
88
a
6/
a
/6
S a" determnante se "e a(re(an "os dos prmeros ren("ones # se e$ect>an "os prod!ctos +!e ndcan
"as $"echas se tene +!e.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
e" determnante p!ede o%tenerse ca"c!"ando "a d$erenca de "a s!ma de prod!ctos en "a drecc'n
haca a%a,o menos "a s!ma de prod!ctos en "a drecc'n haca arr%a. Es decr& representa e"
prod!cto de n>meros +!e con$orman s! da(ona" prncpa" :"a +!e se dr(e haca a%a,o; # s!s dos
para"e"as menos e" prod!cto de n>meros +!e con$orman s! da(ona" sec!ndara :"a +!e se dr(e
haca arr%a; # s!s dos para"e"as.
EFEMPLOS.
Ap"cando "a $'rm!"a& ca"c!"ar "os s(!entes determnantes.
Dado !n sstema de tres ec!acones con tres nc'(ntas de "a $orma.
E" determnante de" Sstema J es e" determnante de" arre("o $ormado por "os coe$centes de
"as nc'(ntas.
E" determnante de c!a"+!er nc'(nta es e" +!e se o%tene s!stt!#endo en e" arre("o de"
sstema "a co"!mna de "os coe$centes de esa nc'(nta por "a co"!mna de "os t-rmnos
ndependentes.
La Re("a de Cramer esta%"ece +!e dado !n sstema de ec!acones "nea"es c!#os t-rmnos
ndependentes no son cero& e" )a"or de cada nc'(nta se o%tene d)dendo e" determnante de "a
nc'(nta por e" determnante de" sstema. Esto es.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
C!ando e" determnante da cero& e" sstema res!"ta Incompat%"e o Compat%"e Indetermnado.
Para sa%er c!*" de "os dos tpos de sstemas es e" +!e tenemos& "o +!e hacemos es !n an*"ss so%re
"as ec!acones& p!esto +!e !na es m>"tp"o de "a otra& estamos $rente a !n sstema Compat%"e
Indetermnado& es decr de n$ntas so"!cones.
EFEMPLOS.
O%tener "a so"!c'n de "os s(!entes sstemas ap"cando "a Re("a de Cramer.
So"!c'n.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Por "o tanto& 5 2 I6P # 2 / # z 2 8.
Compro%ac'n.
9: ? 6; 1 3: /; 1 6:8; 2 ?/6 1 3 1 9 2 /
0: ? 6; 1 / 1 0 : 8; 2 ?7 1 / 1 /6 2 @
? @:? 6 ; 1 7: /; ? A: 8; 2 /4 1 7 ? 63 2 ?A
E,emp"o H;.
S ca"c!"amos e" nos da cero. Por "o c!a" estamos $rente a !na de "as dos st!acones ctadas a"
$na"zar esta teor<a. LPero c!*" de "as dos esM
Hen& para poder respondernos )eremos +!e pasa con "as ec!acones dadas en e" sstema.
S o%ser)amos e" mem%ro de "a z+!erda de am%as ec!acones podemos decr +!e "a se(!nda
ec!ac'n es m>"tp"o de "a prmera& #a +!e s m!"tp"camos "a ec!ac'n / por 6.
6. : @5 1 6#; 2 /45 1 0#& o%t!)mos "a se(!ndaVVVVV Pero de" mem%ro derecho de "a (!a"dad no
s!cede "o msmo p!esto +!e 6.4 no es 0VVVVVVV
Por "o c!a"& este sstema es Incompat%"e.
S nos h!%ese dado m>"tp"o en am%os "ados de "as (!a"dades estar<amos $rente a !n sstema
Compat%"e Indetermnado& es decr de n$ntas so"!cones como "o es e" s(!ente sstema.
E,erccos.
/; Reso")er "os s(!entes sstemas por e" m-todo de E"mnac'n de Ba!s.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

6; Ahora res!e")e e" s(!ente sstema... e#VVV Es !n sstema de c!atro ec!acones
con c!atro nc'(ntasVVVVVVVVV
Pro%"emas.
/; Un c"ente de !n s!permercado ha pa(ado !n tota" de Q/@9 por 60 "tros de "eche&
9 S( de ,am'n serrano # /6 "tros de acete de o")a. Ca"c!"ar e" preco de cada
art<c!"o& sa%endo +!e / "tro de acete c!esta e" trp"e +!e / "tro de "eche # +!e /
S( de ,am'n c!esta (!a" +!e 0 "tros de acete m*s 0 "tros de "eche.
6; Un )deoc"!% est* especa"zado en pe"<c!"as de tres tpos. n$ant"es& oeste
amercano # terror. Se sa%e +!e.E" 94W de "as pe"<c!"as n$ant"es m*s e" @4W de "as
de" oeste representan e" 84W de" tota" de "as pe"<c!"as. E" 64W de "as n$ant"es m*s
e" 94W de "as de" oeste m*s de" 94W de "as de terror a" representan "a mtad de" tota"
de "as pe"<c!"as. Oa# /44 pe"<c!"as m*s de" oeste +!e de n$ant"es. Oa""a e" n>mero
de pe"<c!"as de cada tpo.
8; S re!nmos e" dnero de Pedro& de F!an # de Car"os s!mamos Q 0@. S a" dnero de Car"os "e
resto e" dnero de F!an # "e s!mo e" dnero de Pedro ten(o Q /@ pero s a" dnero de Pedro "e
s!mo e" dnero de F!an # "e resto e" dnero de Car"os ten(o Q @. LC!*nto dnero tene cada
!noM
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
0; A Fose& Man!e" # A(!stn& tres a"!mnos de AX de !na esc!e"a de ro t!r%o& e" pro$esor de
matem*tcas& en "!(ar de dar"es s!s notas "es d,o. = s a" do%"e de "a nota de Fose "e s!mo "a nota de
Man!e" # "e resto "a nota de A(!stn ten(o /9 p!ntos& s a "a nota de A(!stn "e s!mo e" do%"e de "a
nota de Man!e" # "e resto "a nota de Fose ten(o 6/ p!ntos pero s a" trp"e de "a nota de Man!e" "e
resto "a nota de Fose # tam%en "e resto "a nota de A(!stn ten(o /@ p!ntosY.
L+!e nota saco cada !noM
@; Los a"!mnos de 7X A& H # C de !na esc!e"a est*n re!nendo $ondos para rea"zar !n campamento.
S s!mamos e" dnero de "os tres 7X tendr<amos Q 944. S a" do%"e de" dnero re!ndo por e" A "e
restamos e" dnero de" H # "e s!mamos "os $ondos de" C tendr<amos Q 344. S a "os $ondos re!ndos
por e" A "e s!mamos "os de H # "e restamos "os $ondos de" C tendr<amos Q 644. LC!*nto dnero
re!n' cada 7XM
9; C!ando Marce"o& Ro%erto # Este%an& +!e son D,Zs& hceron "a c!enta de c!antos CdZs ten<an entre
"os tres s!maron 7@4. S a "os CdZs de Marce"o "e s!mamos "a mtad de "os CdZs de Ro%erto # "e
restamos "os CdZs de Este%an ha%r<a /94 CdZs. Fna"mente sa%emos +!e s a" do%"e de CdZs de
Marce"o "e restamos "os de Ro%erto # "e s!mamos "os de Este%an tendr<amos 064 CdZs.
LC!*ntos tene cada !no de "os am(osM
9; La!ra& A"em # Mram re>nen e" dnero +!e tene ahorrado cada !na para comprar& entre "as tres&
!n re(a"o para !na am(a +!e c!mp"e /@ aUos. Entre "as tres re>nen Q @84. La!ra pde prestado #
aporta e" do%"e de" dnero +!e tene ahorrado por+!e Mram p!ede aportar so"o "a mtad de" s!#o&
entonces& s s!mamos e" dnero de A"em& entre "as tres& re>nen Q @94. Sa%emos& como dato& +!e s a"
dnero de La!ra "e s!mamos e" trp"e de" dnero de A"em # e" tota" de" dnero de Mram tendr<amos
Q AA4. Con estos datos& a)er([emos c!anto dnero tene ahorrado Mram.

MATRICES E OPERACIONES
S ana"zamos e" m-todo de so"!c'n& )emos +!e "os s<m%o"os !sados para "as )ara%"es carecen de
mportancaP de%emos tomar en c!enta "os coe$centes de "as )ara%"es. P!esto +!e esto es
)erdadero& es pos%"e smp"$car e" proceso.
En partc!"ar& ntrod!cmos !n es+!ema a $n de se(!r "os coe$centes en $orma ta" +!e no ha#a
necesdad de escr%r "as )ara%"es.
Con re$erenca a" sstema anteror& prmero compro%amos +!e
"as )ara%"es aparezcan en e" msmo
orden en cada ec!ac'n # +!e "os t-rmnos sn )ara%"es est-n
a "a derecha de "os s(nos de (!a"dad. En se(!da anotamos
"os n>meros +!e nter)enen en "as ec!acones de esta $orma.
Una ordenac'n de n>meros de este tpo se ""ama matrz.
Los renglones (o filas) de "a matrz son "os n>meros +!e aparecen !no a contn!ac'n de" otro en
sentdo horzonta".
Las columnas de !na matrz son "os n>meros +!e aparecen !no ,!nto de" otro en sentdo )ertca" .
La matrz o%tenda de" sstema de ec!acones "nea"es de" modo anteror es la matriz del sistema.
S %orramos "a >"tma co"!mna& "a restante ordenac'n es "a matriz de coeficiente.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
En )sta de +!e podemos tener "a matrz de" sstema a partr de "a matrz de coe$centes a(re(ando
!na co"!mna& "e decmos matriz coeficiente aumentada o simplemente matriz aumentada.
Desp!-s& c!ando !semos matrces para ha""ar "as so"!cones de !n sstema de ec!acones "nea"es&
ntrod!cremos !n se(mento de "<nea )ertca" en "a matrz a!mentada a $n de ndcar d'nde
aparecer<an "os s(nos de (!a"dad en e" sstema de ec!acones correspondente.
Sstema Matrz de coe$centes Matrz A!mentada
Antes de est!dar !n m-todo de matrces para reso")er !n sstema de ec!acones "nea"es& daremos
!na de$nc'n (enera" de matrz.
Definicin de matriz.I Sean m # n enteros post)os. Una matrz de m 5 n :se "ee \m\ por
\n\;& es !na matrz de "a s(!ente $orma& donde cada a
,
es !n n!mero rea".
E,emp"os.
Matrz de 658 :6 $"as 5 8 co"!mnas; Matrz de 8 5 / : 8 $"as 5 / co"!mna;
TEOREMA SOHRE TRANSFORMACIONES DE RENBLONES DE MATRICES.
Dada !na matrz de !n sstema de ec!acones "nea"es& res!"ta !na matrz de !n sstema e+!)a"ente
s.
a; Se ntercam%an dos ren("ones. S<m%o"o. R R, .
%; Se m!"tp"ca o d)de !n ren("'n por !na constante d$erente de cero. S<m%o"o. SR R .
c; Un m>"tp"o constante de !n ren("'n se s!ma a otro ren("'n. S<m%o"o. SR 1 R, R, .
Dos matrces A2: , a ; # H2: , % ;& de orden n]m& son (!a"es s , , a 2 % para todo 2/&...&n #
, 2/&...&m. Es decr& dos matrces son (!a"es s "os e"ementos +!e oc!pan "a msma posc'n
en am%as matrces concden.
6 7 2
4 1 4
-5 8 -9
6 7 2 1
4 1 4 5
-5 8 -9 -9
2 4 -3
1 0 6
2
-5
1
a11 a12 a13 . a1n
a21 a22 a23 .. a2n
a31 a32 a33 ... a3n
.. ... ... ... .
am1 am2 am3 ..... amn
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
ALBUNOS TIPOS DE MATRICES
Matrz C!adrada. Es a+!e""a +!e tene (!a" n>mero n de $"as +!e de co"!mnas :n2m;. En ese
caso se dce +!e "a matrz es de orden n. Por e,emp"o& "a matrz es c!adrada de orden 8.
Denotaremos e" con,!nto de todas "as matrces c!adradas de orden
n por . M
n
As<& en e" e,emp"o anteror& . A M
8
Los e"ementos de "a da(ona" prncpa" de !na matrz c!adrada son a+!e""os +!e est*n st!ados
en "a da(ona" +!e )a desde "a es+!na s!peror z+!erda hasta "a n$eror derecha. En otras
pa"a%ras& "a da(ona" prncpa" de !na matrz A2: a
,
; est* comp!esta por "os e"ementos
a
//
&a
66
&...&a
nn
.
En e" e,emp"o anteror "a da(ona" prncpa" est* comp!esta por "os e"ementos.
a
//
2/& a
66
2 ?8& a
88
2/.
Matrz N!"a. Una matrz es n!"a s todos s!s e"ementos son (!a"es a cero. En e" s(!ente
e,emp"o se m!estra "a matrz n!"a de orden 8]6.
M*s ade"ante )eremos +!e "a matrz n!"a& respecto a "a adc'n #
m!"tp"cac'n de matrces& ,!e(a !n pape" sm"ar a" n>mero cero
respecto a "a adc'n # m!"tp"cac'n de n>meros rea"es.
Matrz Da(ona". Una matrz c!adrada& A2:a
,
;& es da(ona" s a
,
24& para ^ ,. Es decr& s
todos "os e"ementos st!ados $!era de "a da(ona" prncpa" son cero.
Por e,emp"o& "a s(!ente matrz es da(ona".
Matrz Identdad. Es !na matrz da(ona" c!#os e"ementos de "a da(ona" son todos /. A
contn!ac'n mostramos "a matrz !ndad de orden 6.
M*s ade"ante )eremos +!e "a matrz !ndad& respecto a "a
m!"tp"cac'n de matrces& ,!e(a !n pape" sm"ar a" n>mero /
respecto a "a m!"tp"cac'n de n>meros rea"es.
Matrz tran(!"ar. Es !na matrz c!adrada en "a +!e todos "os e"ementos st!ados por de%a,o :o
por encma; de "a da(ona" prncpa" son cero. Por e,emp"o& "a s(!ente matrz es tran(!"ar.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I

Este tpo de matrces tam%-n se conoce como matrz esca"onada.
En a"(!nos casos se hace "a dstnc'n entre "as matrces
tran(!"ares s!perores o n$erores en dependenca de "os
e"ementos n!"os de "a matrzP "os +!e est*n por de%a,o o por
encma de "a da(ona" prncpa".
OPERACIONES DE MATRICES
Adc'n de matrces
Sean A& H M n]m . La matrz C 2 :c
,
; M n]m es "a s!ma de "as matrces A 2 :a
,
; #
H 2 :%
,
; & # se denota C 2 A 1 H& s s!s e"ementos c!mp"en.
c
,
2 a
,
1 %
,
: 2 /& 6& ...& n& , 2 /& 6& ...& m;
E,emp"o
Consderemos "as s(!entes matrces.
Las matrces A # H son de orden 8]6& mentras "a matrz M es c!adrada de orden 8. Por tanto& no
podemos ca"c!"ar "a s!ma de A # M # tampoco "a s!ma de H # M& en cam%o& s< podemos s!mar
A # H #a +!e tenen e" msmo orden. Esto es&
Es $*c" ded!cr "as s(!entes propedades de "a adc'n de matrces de orden n]m.
Conm!tat)a. A 1 H 2 H 1 A& A& H M n]m
/
Asocat)a. A 1 : H 1 C; 2 : A 1 H; 1 C & A& H& C M n]m
E"emento ne!tro :"a matrz n!"a;. O M n]m A M n]m . A 1 O 2 O 1 A 2 A
E"emento op!esto. A M n]m :? A; M n]m . A 1 :? A ; 2 :? A ; 1 A 2 O
M!"tp"cac'n de !na matrz por !n n>mero
Se denomna prod!cto de !na matrz A 2 :a, ; M n]m por !n n>mero _ a !na matrz
H 2 :%, ; M n]m c!#os e"ementos son de "a $orma %, 2 _a, : 2 / &...&nP , 2 / &...&m;
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Es decr& "a matrz prod!cto& H& es "a +!e se o%tene m!"tp"cando e" n>mero _ por cada !no de
"os e"ementos de A. De a+!< en ade"ante consderaremos +!e _ es !n n>mero rea".
En esta de$nc'n damos por s!p!esto +!e se c!mp"e "a propedad conm!tat)a de "a m!"tp"cac'n
de" n>mero _ por "os e"ementos de A.
E,emp"o.
Consderar "a matrz A& # e" n>mero _ . E$ect!ar e" prod!cto entre "a matrz # e" n>mero rea" _ .

# _ 2 @& entonces e" prod!cto de A. _ es.
E" prod!cto de !na matrz por !n n>mero es !na "e# de composc'n e5terna +!e c!mp"e "as
s(!entes propedades.
Dstr%!t)a m5ta de" prod!cto respecto a "a s!ma de matrces
_ : A 1 H; 2 _ A 1 _H . _ R& A& H M n]m
Dstr%!t)a m5ta de" prod!cto respecto a "a s!ma de n>meros rea"es
:_ 1 ` ; A 2 _A 1 `A. _ & ` R & A M n]m
Asocat)a m5ta
:_a ` ; A 2 _:`A; . _ &` R& A M n]m
E"emento ne!tro para "a "e# e5terna
/ a A 2 A A M n]m # / R
Prod!cto de Matrces
E" prod!cto de matrces es !na operac'n no conm!tat)a c!#a de$nc'n es nstr!menta". Esto
s(n$ca +!e se de$ne por !n a"(ortmo.
Este a"(ortmo re+!ere +!e "a cantdad de co"!mnas de "a prmera matrz concda con "a cantdad
de $"as de "a se(!nda.
De ta" $orma tendremos +!e A
m& n
5 H
n& p
2 C
m& p
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Es decr

Dos matrces se p!eden m!"tp"car s'"o c!ando e" n>mero de co"!mna de "a prmera matrz sea
(!a" a" n>mero de $"as de "a se(!nda. En ese caso se dce +!e "as matrces son en"azadas.
En e" s(!ente e,emp"o podemos )er adem*s c!*" es e" orden de "a matrz prod!cto.
N'tese& adem*s& +!e no podemos ca"c!"ar HaA.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Oa# casos& como )eremos en e" s(!ente e,emp"o& en "os +!e se p!eden ca"c!"ar am%os
prod!ctos a!n+!e se o%tenen res!"tados d$erentes.
Consderemos "as s(!entes matrces.
Entonces& por !n "ado&
# por otro "ado&
Se(>n se p!do compro%ar a tra)-s de "os e,emp"os anterores& para "a m!"tp"cac'n de matrces
no se c!mp"e "a propedad conm!tat)a. Teamos a"(!nas propedades de esta operac'n.
b Asocat)a
A:Ha C ; 2 : AaH ;C& A& H& C . A M n] m & H M m]S & C M S ] p
b E"emento ne!tro :Es "a matrz !ndad;
I M n A M n . A aI 2 I a A 2 A
bDstr%!t)a :m5ta;
A:H 1 C ; 2 AaH 1 Aa C & A&H&C . A M n]m H& C M m]S
Otras o%ser)acones mportantes.
bE5sten d)sores de cero. En (enera"& AaH 2 4 no mp"ca +!e A 2 4 o H 2 4. Por
e,emp"o&
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
b No se c!mp"e "a propedad cance"at)a. En (enera"& AaH 2 Aa C no mp"ca H 2 C. Por
e,emp"o&
bNo se c!mp"e "a $'rm!"a de" %nomo. En (enera"& : A 1 H;
6
^ A
6
1 6 AH 1 H
6
#a +!e e"
prod!cto no es conm!tat)o.
Matrz Trasp!esta
La trasp!esta de !na matrz A 2 :a, ; M n]m & es "a matrz A
T
2 :a , ; M m] n & +!e se o%tene
a partr de "a matrz A a" ntercam%ar "as $"as por "as co"!mnas :o )ce)ersa;.
La trasp!esta de "a matrz
Propedades.
b Dada !na matrz& sempre e5ste "a trasp!esta # adem*s es >nca
b :A
T
;
T
2 A
b :A 1 H ;
T
2 A
T
1 H
T
b : _A;
T
2 _A
T
& con _ R
b :A aH ;
T
2 H
T
aA
T
Matrz n)ert%"e
Una matrz c!adrada A es n)ert%"e s e5ste !na matrz& +!e denotaremos por A
?/
& +!e c!mp"e
A a A
?/
2 A
?/
a A 2 I &donde I es "a matrz !ndad.
En ese caso se dce +!e A
?/
es "a n)ersa de A.
Una matrz se dce +!e es inversible o regular s posee n)ersa. En caso contraro& se dce +!e es
singular.
Condc'n de n)ers%"dad
E" pro%"ema de encontrar e"ementos n)ersos para e" prod!cto de matrces tene como prmer
ncon)enente +!e& para empezar& no sempre dadas dos matrces A # H& +!e podamos hacer e"
prod!cto AaH s(n$ca +!e podamos hacer e" prod!cto HaA
Adem*s& +!e dos matrces sean n)ersas !na de "a otra s(n$ca& en partc!"ar& +!e e" prod!cto ha de
dar como res!"tado "a matrz dentdad. S recordamos "a de$nc'n& "a matrz dentdad es a+!-""a
c!#os e"ementos son n!"os sa")o "os de "a da(ona"& +!e son /& #& adem*s& esto es mportante& dcha
matrz es c!adrada. E" hecho de +!e "a matrz dentdad sea c!adrada nos )a a restrn(r m!cho e"
con,!nto de matrces para "as +!e podremos ha%"ar de n)ers'n.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Tamos a )er +!- prmera condc'n han de c!mp"r dos matrces A # H para +!e sean "a !na n)ersa
de "a otra. Esto& como sa%emos& s(n$ca +!e AaH 2 HaA 2 I& donde I denota a "a matrz dentdad.
Las matrces ser*n& en prncpo& A de orden m5n # H de orden p5+.
Sn em%ar(o& por de$nc'n de" prod!cto de matrces& se de%e c!mp"r +!e n2p para poder hacer "a
m!"tp"cac'n AaH. Sa%emos& adem*s& +!e esta matrz ser* de orden m5+. Pero tam%-n tenemos
+!e poder hacer e" prod!cto HaA& "o +!e mp"ca +!e de%e ser m2+. As< p!es& "a matrz A ser* de
orden m5n& # "a matrz H ser* de orden n5m. E" prod!cto AaH ser* de orden m5m& # e" prod!cto HaA
ser* de orden n5n. Adem*s& am%os prod!ctos han de dar como res!"tado "a matrz dentdad& # -sta
es c!adrada& "o +!e o%"(a a +!e m2n& es decr& a +!e para poder ha%"ar de n)ers'n de !na matrz&
"a matrz ha de ser c!adrada. Sn em%ar(o& es !na condc'n necesara pero no s!$centeP esto es&
no toda matrz +!e sea c!adrada tene matrz n)ersa. No es "a >nca condc'n +!e se e5(e a "a
matrz.
Por e,emp"o& "a matrz
es n)ert%"e # s! n)ersa es
#a +!e
Teamos !n m-todo +!e a pror no nos (arantza +!e "a matrz en c!est'n sea n)ers%"e& sn
em%ar(o& en caso de +!e se p!eda ap"car& nos dar* "a n)ersa sn hacer operacones demasado
comp"cadas. S "a matrz no se p!ede n)ertr& ""e(aremos a !na st!ac'n +!e nos "o ndcar*.
E" c*"c!"o de "a matrz n)ersa por e" m-todo de Ba!ss s!pone trans$ormar !na matrz en otra&
e+!)a"ente por $"as. La demostrac'n r(!rosa de" procedmento +!e a contn!ac'n se descr%e se
sa"e de" prop'sto de" presente %"o+!e& a+!< se "mta a s! e5posc'n # compro%ac'n de +!e
e$ect)amente se o%tene "a matrz n)ersa.
En esenca& e" m-todo consste& para !na matrz c!adrada de orden n& en.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
/. Formar !na matrz de orden n56n ta" +!e "as prmeras co"!mnas sean "as de "a matrz A # "as
otras n "as de "a matrz dentdad de orden n.
6.Medante "as trans$ormacones e"ementa"es de "as $"as de !na matrz& con)ertr "a matrz anteror
en otra +!e ten(a en "as n prmeras co"!mnas "a matrz dentdad # en "as n >"tmas otra matrz
+!e prescsamente ser* A
I/
E" m-todo consste& p!es& en co"ocar ,!ntas "a matrz a n)ertr& # "a matrz dentdad.
: Ac I; dBa!sd: Ic A
?/
;
Por medo de trans$ormacones e"ementa"es& )amos mod$cando n!estra matrz hasta o%tener "a
matrz dentdad. Cada paso +!e ap"+!emos a "a matrz se "o ap"caremos a "a matrz dentdad.
C!ando ha#amos o%tendo "a matrz dentdad& "a de "a derecha ser* "a n)ersa. S no podemos ""e(ar
a "a matrz dentdad :por e,emp"o& sa"e a"(!na $"a de ceros;& s(n$ca +!e "a matrz no ser*
n)ers%"e.
Tamos a )er dos e,emp"os& !no en e" +!e se p!ede o%tener "a n)ersa # otro en e" +!e "a matrz no es
n)ers%"e. Ojo a lo siguiente& es muy importante. hemos de decdr s haremos n!estras
trans$ormacones e"ementa"es por $"as o por co"!mnas& p!es "a $orma +!e e",amos de%e mantenerse
a "o "ar(o de todo e" proceso de n)ers'n de "a matrz.
Las trans$ormacones e"ementa"es son "as s(!entes. s!%stt!r !na $"a o co"!mna de "a matrz por
e""a msma m!"tp"cada :o d)dda; por !n n>mero& s!%stt!r !na $"a o co"!mna de "a matrz por
!na com%nac'n "nea" de $"as o co"!mnas de "a matrz :s es $"a& $"as& # s es co"!mna& co"!mnas;&
e ntercam%ar $"as o co"!mnas.
E,emp"o /.
Ter s es n)ers%"e o no # ca"c!"ar :s se p!ede; "a n)ersa de "a s(!ente matrz.
P"anteamos& como hemos dcho& "as dos matrces.
En prmer "!(ar& por smp"cdad en "as operacones& )amos a ntercam%ar "as $"as 6 # 8.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Oacemos 8a $ 2 8a $ I 6a/a $ :# de,amos e" resto (!a";.
Ahora 8a $ 2 8a $ 1 0a6a $ :estos dos pasos se podr<an ha%er res!mdo en !na so"a operac'n& 8a $ 2
8
a
$I6a/a $ 1 8.6a $& no se ha hecho por c"ardad a" ser e" prmer paso;.
Ahora hacemos /a $ 2 :/a $;R6 # 8a $ 2 :8a $;R:I9;.
E& por >"tmo& hacemos "a operac'n /a $ 2 /a $ I :8R6;a 6a $ I 6.8a $.
Con "o +!e "a n)ersa es.
Compro%-mos"o.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
E,emp"o 6.
Ter s es n)ers%"e # ca"c!"ar :s es pos%"e; "a n)ersa de "a matrz.
De n!e)o& p"anteamos "as dos matrces.
Oacemos 6a $ 2 6a $ 1 6./a $& 8a $ 2 8a $ I8a/a $.
E ahora hacemos 8a $ 2 8a $ 1 6a $.
Por m!cho +!e +!eramos& a" ha%ernos aparecdo !na $"a de ceros& #a no podremos o%tener "a matrz
dentdad. En c!anto nos sa"e !na $"a& o m*s :o co"!mnaRs& s es +!e tra%a,amos por co"!mnas; de
ceros& "o +!e nos est* dcendo es +!e "a matrz no es n)ers%"e.
Otra manera de ca"c!"ar "a matrz n)ersa es atra)-s de "a matrz ad,!nta # e" determnante de "a
matrz.
En este apartado se )a a mostrar !na $orma& a"ternat)a a "a anteror& de determnar c!*ndo !na
matrz c!adrada tene n)ersa as< como a ca"c!"ar"a.
La matrz.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
es n)ers%"e s # s'"o s s! determnante es d$erente de cero : A ^ 4 ; # "a $orma de ca"c!"ar"a es "a
s(!ente.
donde A
d
es "a matrz de ad,!ntos de A # :A
d
;
T
& s! trasp!esta.
La restrcc'n de +!e e" determnante de "a matrz de%e ser d$erente de cero para "a e5stenca de "a
matrz n)ersa es de%do a "a mpos%"dad de d)dr por cero. Dcha condc'n& a d$erenca de "a
de n)ers%"dad& s< +!e es necesara # s!$centeP esto es& podemos a$rmar +!e toda matrz c!#o
determnante sea d$erente de cero tene n)ersa.
E,emp"o /.
Sea "a matrz.
/. C*"c!"o de" )a"or de s! determnante.
A" ser e" determnante d$erente de cero sa%emos& p!es& +!e "a matrz tendr* n)ersa.
6. C*"c!"o de "a matrz de ad,!ntos :A
d
;
Los co$actores de "os n!e)e e"ementos de A son.
Por tanto& "a matrz de ad,!ntos es.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
8. C*"c!"o de "a matrz trasp!esta de "a matrz de ad,!ntos.
0. Entonces& ap"cando "a de$nc'n anteror o%tenemos "a matrz n)ersa de A.
@. E& smp"$cando.
Propedades.
:A
?/
;
T
2 :A
T
;
?/
S H # C son& am%as& n)ersas de "a matrz A& entonces H2C.
Como consec!enca de este mportante res!"tado& podemos a$rmar +!e "a n)ersa de !na matrz&
s e5ste& es >nca. Toda matrz n)ers%"e tene e5actamente !na >nca matrz n)ersa.
S A # H son matrces n)ers%"es de" msmo tamaUo& entonces.
a; AaH es n)ers%"e
%; :AaH;
I/
2 H
I/
aA
I/
S A es !na matrz n)ers%"e& entonces.
a; A
I/
es n)ers%"e # :A
I/
;
I/
2 A
%; A
n
es n)er%"e # :A
n
;
I/
2 :A
I/
;
n
para n 2 4& /& 6& ....
c; Para c!a"+!er esca"ar S d$erente de cero& "a matrz SaA es n)ers%"e # :SaA;
I/
2 /RS aA
I/
0. S A es !na matrz n)ers%"e& entonces s! matrz de ad,!ntos correspondentes A
T
tam%-n es n)ers%"e # :A
T
;
I/
2 :A
I/
;
T
Otros tpos de matrces
Matrz sm-trca. Es !na matrz (!a" a s! trasp!esta. A es sm-trca A
T
2 A
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
Un e,emp"o de matrz sm-trca es e" s(!ente.
Las matrces sm-trcas tenen ese nom%re de%do a +!e presentan smetr<a respecto a "a da(ona"
prncpa". En otras pa"a%ras& !na matrz A 2 :a, ; M n es sm-trca s c!mp"e a , 2 a , para 2
/ &...& n& # , 2 / &...& n.
Matrz antsm-trca. Es !na matrz (!a" a "a op!esta de s! trasp!esta. En otras pa"a%ras&
A es antsm-trca A
T
2 ? A .
La s(!ente matrz es antsm-trca.
Ap"cac'n a "a reso"!c'n de ec!acones matrca"es
Una ec!ac'n matrca" es a+!-""a en "a +!e s!s coe$centes e nc'(ntas son matrces.
Para reso")er"as es necesaro despe,ar "a nc'(nta& ta" como s de !na ec!ac'n con n>meros
rea"es se tratara. E" \pro%"ema\ aparece c!ando "a nc'(nta est* m!"tp"cada por otra matrz #&
como #a es sa%do& no es pos%"e \d)dr\ matrces. En ese caso ha# +!e rec!rrr a "a matrz
n)ersa.
Teamos !n e,emp"o ac"aratoro de e""o.
Sea "a ec!ac'n matrca" s(!ente 6A 2 Aae 1 H& donde.
despe,amos # +!eda. Aae 2 6A IH
Por tanto.
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
S ca"c!"amos "a n)ersa de A # "a m!"tp"camos por "a z+!erda :ca%e recordar +!e e" prod!cto
de matrces no es conm!tat)o;& a am%os "ados de "a (!a"dad& o%tenemos "a matrz e :p!esto +!e
A
I/
aA2I;.
Se ca"c!"a "a matrz n)ersa de A :m-todo a e"ecc'n;.
Por tanto& "a so"!c'n a "a ec!ac'n matrca" dada es.
esto es.
Ap"cac'n a "a reso"!c'n de sstemas de ec!acones "nea"es
Para reso")er m!chos pro%"emas matem*tcos es necesaro p"antear !n sstema de ec!acones
"nea"es. E5sten d)ersos m-todos para reso")er"os :recordemos "os conocdos m-todo de
(!a"ac'n& s!%stt!c'n e (!a"ac'n;. Pero& s dchos sstemas est*n $ormados por (ran cantdad
de ec!acones e nc'(ntas& e" ap"car "os m-todos anterores res!"ta ser !na tarea s!mamente
d$c!"tosa # +!e& m!# pro%a%"emente& cond!cr* a res!"tados err'neos.
Para so")entar este pro%"ema& "os sstemas de ec!acones "nea"es se p!eden p"antear matrca"mente
# reso")er"os hacendo !so de "a matrz n)ersa.
Teamos a contn!ac'n !n e,emp"o de esto.
En !n conse,o m!ncpa" de" a#!ntamento de !na c!dad se decde comprar 6 mpresoras& @
ordenadores # 8 esc*ners. Para determnar e" costo de "os art<c!"os se sa%e +!e / mpresora m*s 0
ordenadores m*s 8 esc*ners )a"en UQS 6.944& 6 mpresoras m*s @ ordenadores m*s 0 esc*ners )a"en
UQS 8.@44 # / mpresora m*s 8 ordendores m*s 6 esc*ners )a"en UQS 6.444.
LC!*" es e" coste tota" de "os art<c!"osM
Para reso")er este pro%"ema& se determna e" coste por !ndad de cada !no de "os >t"es.
mpresora& esc*ner # ordenador.
De ac!erdo a "os datos proporconados& se p!ede constr!r e" s(!ente sstema de ec!acones.
PI 2 Preco de !na mpresora
PO 2 Preco de !n ordenador
TECNICATURA EN SOFTWARE ULP MATEMATICA I
PE 2 Preco de !n esc*ner
Se res!e")e este sstema de $orma matrca".
O %en. Aae 2 H& donde.
A es "a matrz de "os coe$centes& H es "a matrz de "os t-rmnos ndependentes # e es "a matrz
de "as nc'(ntas.
Para e""o ha# +!e ha""ar "a n)ersa de "a matrz de coe$centes # m!"tp"car"a por "a de t-rmnos
ndependentes.
F,-monos +!e se parte de +!e Aae2H
M!"tp"camos a "a z+!erda por A
I/
# se tene A
I/
aAae 2 A
I/
aH
Como A
I/
aA 2 I& entonces +!eda +!e e2A
I/
aH
Reso")emos.
Este res!"tado nos ndca +!e e" PI2844& PO2@44 # PE2/44.
Por tanto& e" preco de !na mpresora& !n ordenador # !n esc*ner es UQS 844& UQS @44 # UQS /44&
respect)amente. E e" coste tota" de "os art<c!"os a comprar ascende a.
6a844 1 @a@44 1 8a/44 2 UQS 8.044

You might also like