You are on page 1of 40

tcsyfydkrsufESmzkH;rS

]yDeefq&mawmfta&; r[moEdokcausmif;awmfBuD;ta&;wdkYESifh
ywfouf oDw*lq&mawmfbk&m;BuD;tm; avQmufxm;cJhonfrsm;rS}
OD;jrwfcdkif/
/ 'guawmh *&ef b k & m;/ tS i f b k & m;
awGU zl;r,f/xifw,f/ 'guawmh ausmif;uxGufcdkif;wJhpm/ 'g rwfv
(18)&ufaeYu/ 'gu orwukd olwifwm/ tJ'DxJrSm AdkvfcsKyfcifGefY
pmav;ygw,f/ wynfhawmfu AdkvfcsKyfBuD;cifGefYukdoGm;ar;awmh
olu rajymcsifawmhbl;wJh/ oleJYrqdkifawmhbl;ajymygw,fbk&m;/
oDw*l/ / odrf;wmu olvufrSwfxdk;xm;w,fr[kwfbl;vm;/
ol0efBuD;csKyftaeeJY b,fESckESpfuvJ/
OD;jrwfcdkif/ / ol 0efBuD;csKyftaeeJYxdk;xm;wmbk&m;/
oDw*l/ / tJ'Dawmh rif;u bmar;rSmvJ/ rif; ar;aygh/
OD;jrwfcdkif/ / t"duuawmh tSifbk&m; U U U 'Djzpf&yftay:
rS m aygh /
oDw*l/ / tJ'DpmawGua&m/
OD;jrwfckdif/ / 'gawGuawmh wynfhawmfavQmuf SmazGxm;
wm/
oDw*l/
/ tJ'Dawmh ajrpmcsKyfukdMunfhvkduf&if ausmif;u
oEdokcqdkNyD;awmh tcku oEdvnf; rjzpfbl;? okcvnf; rjzpfbl;/
ausmif;wdkufBuD;wnfwmu yDeefq&mawmfBuD; U U U 'DtSdeft0geJY
EdkifiHawmftpdk;&acgif;aqmifBuD;awG tukefvHk;0dkif;vkyfay;Muw,f/
Adv
k cf sKyfrLS ;BuD;oef;aTw?Ykd Adv
k cf sKyfBuD;armifat;wd?Yk Adv
k cf sKyfBuD;cifeG w
Yf Ykd
U U UNyD;awmh tJ'Dwkef;u OD;ukdav;xifyg&JU/
OD;jrwfcdkif/ / OD ; uk d a v;aemuf u Ad k v f r S L ;BuD ; armif y g/
oDw*l/
/ olwdkY0dkif;vkyfay;Muw,f/ yDeefq&mawmfBuD;&JU
omoemjyKausmif;qdNk yD;awmh 'Dtrnfe/YJ pwifwnfaxmifuwnf;uku
d
ajrBuD;&zdkY&ef wyfrawmfaxmufvSrf;a&;nTefMum;a&;rSL;Hk;uaeNyD;awmh
&efukefjrLeDpyg,fukd toGm;tjyefay;wJhpmawG/ tJ'gawG bkef;BuD;vnf;
zwfvkdufzl;w,f/ yDeefq&mawmfacgif;wyfNyD; tJ'Duwnf;u pvkyf
aewm/ acgif;pOfawGtm;vHk;u
yDeefq&mawmf&UJ acgif;pOfatmufrmS
oG m ;aewm/ aemuf a jray;wJ h
pmcsKyf u sjyef a wmh v nf ; yD e ef
ausmif;wdkufqdkwJhemrnfeJYajru
xGufvmw,f/ yDeefq&mawmf&JU
ukd,fpm;qdkNyD;awmh AdkvfrSL;BuD;
apmjrifu
h vufrw
S x
f ;kd xm;w,f/
tpOD;ydik ;f rSm tJ'gawGawGU&w,f/
tJ'Dawmh OD;wnfcsufu yDeef
q&mawmf/
'gayr,fh ausmif;wdkufawG
a&pufcswJhtcgusawmh rauG;
q&mawmfBuD;wd?Yk jrif;Ncq
H &mawmf
BuD;wdkY a&pufcsMuw,f/ 'Dq&m
awmfBuD;ESpfyg;wdkY&JUa&pufcswm
awG tm;vHk;ukd bkef;BuD;wdkY yGJcyf
rsm;rsm; BuHKzl;w,f/ yk*dKvfukd
a&pufrcsb;l / oHCmukd a&pufcs
w,f/ oHCu
d / t&yfav;rsufEmS
oHCm/ pwk'doHCmvSLyg\qdkNyD;
'D v d k a &puf c sw,f / NyD ; awmh r S
yD e ef q &mawmf B uD ; trS L ;jyKwJ h
omoemjyKtzGJUtm; pDrHtkyfcsKyf
zd&Yk m &uua*gyutjzpf tyfEiS ;f
yg\qdNk yD;awmh vkyx
f ;kH vkyef nf;yJ/
tJ'DvkyfxHk;vkyfenf;twdkif; vkyf
oGm;wm/ 'g rlvtvSL'getpDtpOf/ tvSLSifawG&JUpm&if;ukd Munfh
vkdufjyefawmhvnf; jynfwGif;eJYjynfyt&yft&yfu tvSLSifawGcsnf;yJ/
tvSLSifpm&if; pmtkyfbkef;BuD;vnf; zwfMunfhw,f/ EdkifiHawmftBuD;
tuJawG&JU tvSL'getm;jzifh rawGUbl;/
NyD;awmhrS omoemjyKtvkyfawG oifwef;zGifhMu?vkyfMuw,f/ yDeef
q&mawmf? yDeefq&mawmfeJYEdkifiHawmfacgif;aqmifBuD;awGtukefvHk;
tkwt
f w
k u
f sufusuf vkyaf eMuwm/ bke;f BuD;cefrY eS ;f rdwmuawmh tJ'v
D kd
tkwftkwfusufusufeJYvkyfaewJhtcsdefrSm aT0ga&mifqdkwJhemrnfeJY
oHCmawmfawG qlylwJhESpfwpfESpfSdw,f/
OD;jrwfcdkif/ / (2007) ygbk & m;/
oDw*l/
/ tJ'ED pS u
f yDeefq&mawmfBuD;u tjyifbuf a&muf
aew,f/ tJ'aD emufem;rSmoHCmawmfawGvnf; tzrf;tqD;? tESyd t
f puf?
axmifoGif;tusOf;cswm trsm;BuD;cHcJh&w,f/ tJ'Daemufem;av;rSm
yDeefq&mawmfacgif;aqmifNyD; tar&duefjynf?e,l;a,mufrSm ysHawmf
rlomG ;wJrh pd;k &drq
f &mawmfO;D aum0d' U U U tJ'D q&mawmfawGeYJ vef'efrmS ae
aewJhOD;Ow&wdkYawGeJYoHCOD;aoQmiftzGJUqdkNyD;awmh EdkifiHawmfoHC
r[mem,utzGUJ BuD;ukd wdu
k Mf uwmyJ/ tJ'w
D u
kd cf u
kd rf u
I tawmfjyif;wm/
oydwfawGarSmuf? bmawGarSmuf yweduZeawG jzpfMuwm/
'DuaeYjzpfMuwm ausmif;ukd0ifodrf;NyD;awmh 'DaeYawmh aumvm
[vawGu Mum;aejyefw,f/ oHCmawmfwcsdKU ydwfjzL0wfNyD; axmif
xJxnfhw,fvdkY Mum;aew,f/ tJ'Davmuftxd jzpfvmwJh jyif;xefwJh
ausmif;wdu
k x
f J tifet
YJ m;eJY NzKd cGi;f wJt
h rI[m bke;f BuD;uawmh ckeuajymwJh

oHCOD;aoQmiftzGJUBuD;u [dkwkef;u wdkufcdkufcJhwJhtwGufaMumifh 'g


tNidK;wpfckckeJYvkyfwJht"dym,fa&mufw,f/ tJ'gukdawmh bkef;BuD;wdkYu
tvGef0rf;enf;w,f/ jrwfpGmbk&m;a[mawmfrlwJha'oemawmfawGukd
bke;f BuD;wdu
Yk Gwjf yzdrYk vdak wmhb;l / oHCr[mem,uq&mawmfb&k m;BuD;
awG Gwfwwfw,f/ txl;ojzifh OD;tHharmiftm;BuD;Gwfwwfw,f/
OD;jrwfcdkif/ / ol u bk e f ; BuD ; vl x G u f u k d ; bk & m;/
oDw*l/ / pmGwfovdk Gwfp"rvkyfwm olyJ/ oHCr[mem,
utzGJUBuD;&JUaemufua&m? aSUua&m tukefvHk; OD;tHharmifcsnf; vkyf
aewm/ rif;oHk;quf rDwJhTefcsKyfyJAs/ tJ'gvnf; awmfawmf0rf;enf;
p&maumif;wJt
h csufwpfcak ygh/ oHCmi,fawG &mcdik Ef eI ;f (80)?(90)avmuf
u 'umOD;tHharmifukd vHk;0rMunfndKMubl;/ OD;tHharmiftay:rSm a'go
tmCmwawGtrsm;BuD;SMd uw,f/ tJ'aD wmh bke;f BuD;ajymcsifwmuawmh
'Da'gotmCmwawG rajyEdkif?rNidrf;EdkifwJhtwGufaMumifh taMumif;
wpfcck k mS Ny;D awmh BuD;us,w
f jhJ ypfr?I rvkyx
f u
kd w
f u
hJ pd a wGudk tBuD;tus,f
jypfraI wGvyk Nf yD;awmh ta&;,laewm[m a'gotmCmwawGaMumifyh v
J Ykd
bkef;BuD;uawmh 'DvdkoHk;oyfrdw,f/
tem*wfEikd if aH wmf&UJ pnf;vH;k nDw
G af &;wd?Yk at;csrf;om,ma&;wd?Yk
EdkifiHawmfwnfNidrfa&;wdkY? 'Drdkua&pDa&;wdkYponfjzifh 'gawGtwGuf
tvGef0rf;enf;p&maumif;w,f/ 'DuaeYjzpfaewJhtjzpftysufawG[m
awmfawmfjyif;jyif;xefxef tmPmeJYtkyfcsKyfwJhppftpdk;&vufxufu
yHkpHrsdK;awG 'DuaeYjyefjzpfvmw,f/ tJ'g[m ygwDpHk'Drdkua&pDpepfeJY
tSed t
f [keef aYJ SUoGm;aewm 'DOpm trsm;BuD;aemufjyefapw,f/ NyD;awmh

ykNd y;D awmh 0rf;enf;p&maumif;wJt


h csuw
f pfcu
k tckvMkd urf;Murf;wrf;wrf;
ta&;,lvdkufwJhudponf tm;vHk;ukd omoema&;0efBuD;vufrSwfvnf;
ryg/ omoema&;0efBuD;&JUoabmwlnDcsufuawmh aocsmaygufygwm
aygh/ 'kwd,TefMum;a&;rSL;&JUvufrSwfavmufeJY vkyfwm/
'gayr,fh owif;pmSif;vif;yGJvdkYqdkvnf;qdkvdkufa&m OD;tHharmifu
wpfqifh/ EdkifiHawmf&JUwm0efukd OD;tHharmifonf 'DuaeYtxd ,lwkef;yJ
vm;/
OD ; jrwf c d k i f / / or w H k ; &J U tBuH a y;vd k Y a jymw,f b k & m;/
oDw*l/
/ tJ'g odyf0rf;enf;zdkYaumif;w,f/ orwHk;&JU
tBuHay;OD;tHharmif qufvufjzpfaeqJqdk&if tckawmh orwBuD;
&JU*kPo
f u
d m yg trsm;BuD;xdcu
kd w
f ,f/ Edik if aH wmforwBuD;twGuv
f nf;
0rf;enf;p&maumif;w,f/ 'umOD;tHharmifvnf; 'gawGukd 'Dvdkqufvkyf
aewm[m 0rf;enf;p&mvnf; aumif;w,f/ omoemawmftwGuv
f nf;
0rf;enf;zG,f&maumif;w,f/ 'umOD;tHharmif pmwwfom;yJ/ omoem
a&;Xmeu vlawGom pmrwwfwm/ t"du&P orxckESpfyg;qdkwm
SdwmyJ/ t"dukPf;Nidrf;aMumif; enf;(7)yg;qdkNyD; bk&m;a[mxm;w,f/
oHarmum0de,qdkwmSdw,f/ rsufESmcsif;qdkifNyD;awmh awGUqHkaqG;
aEG;Ny;D awmh tajzSmwJeh nf;ukd bk&m;a[mxm;w,f/ tJ'gukd rvkyMf ubJeYJ
wdwfwqdwfoef;acgif,HrSm ausmif;wdkufbkef;BuD; yDeefq&mawmfBuD;
rSdcdkuf wdwfwqdwfvkyfw,f/
tJ'Dawmh omoema&;0efBuD;Xmeu emrnfcHvdkufwmu oHC
r[mem,uu emrnfcHvdkuf&w,f/ tukefvHk;pDrHvkyfukdifaqmifGuf
oGm;wmawGuawmh bkef;BuD;wdkYcefYrSef;&wm &efukefwdkif;oHCem,u?
'umOD;tHharmifwdkY vkyfoGm;wJht"dym,fyJ/
OD;jrwfcdkif/ / ol w d k Y u awmh "r p uf e J Y v k y f v d k Y r &wJ h t wG u f
tmPmpufeJYvkyfw,fvdkY tJ'DaeYu ajymw,fbk&m;/
oDw*l/
/ yDeefq&mawmfBuD;ukd urmat;yifhNyD;awmh oHC
r[mem,uq&mawmfawGu aqG;aEG;NyD;awmh 'DpmawG zwfNyD; wdik w
f ikd f
yifyifajzSif;wJhenf;ukd olwdkYrvkyfcJhbl;av/ "rpufu bmvkyfvkdYvJ/
tck ' umqH S n f , l v mwJ h p mG u f
awGxrJ mS jyefzwfMunfv
h u
dk yf gvm;/
ajrpmcsKyf u k d M unf h v k d u f yD e ef
ausmif ; wd k u f e mrnf e J Y a jrpmcsKyf
Sdw,f/ Sif;w,f/ aemuf yDeef
q&mawmfBuD;u oHCOD;aoQmifzUJG Ny;D
oHCem,uukd tjyifbufuae
jrefrmjynfwGif;wdkufaewJhtcsdefrSm
[dkwkef;u wyfrawmfaxmufvSrf;
a&;TefMum;a&;rSL;jzpfwJh AdkvfcsKyf
BuD;cifGefYonf EdkifiHawmf0efBuD;
csKyfjzpfaeNyD/ EdkifiHawmf0efBuD;csKyf
u ausmif;wdkufBuD;ukd jyefodrf;
w,f q d k w m oH C d u vS L NyD ; om;
ypn;f ukd tpd;k &u jyeford ;f aumif;
ovm;qd k w J h a r;cG e f ; ar;p&mS d y g
w,f/ 'gayr,fh AdkvfcsKyfBuD;cif
G e f Y & J U pmuk d t jynf h t pH k z wf M unf h
awmh od r f ; wmr[k w f y gbl ; wJ h /
,m,Dtm;jzifh oHCr[mem,u
tzGUJ BuD;ukd pDrt
H yk cf sKyfzYdk tyfEiS ;f xm;
wmygvdkY 'Dvdkajymw,f/ tJ'Dawmh
oHCem,uua&m 'Dausmif;ukd
ykdifqdkifcGifhSdovm;/ pDrHtkyfcsKyfzdkY
tyfESif;xm;wmygvdkY 0efBuD;csKyf
AdkvfcsKyfBuD;cifGefY&JUpmrSmSdae&if
oHCr[mem,utzGJUu b,fvdk
vkyfykdifrvJ/
rwfv (27) &ufaeY aeYpGJeJY oHCr[mem,utzGJUu yDeefq&m
awmfukd ausmif;ay:uESifcswJhpmxJrSm tJ'Dpmvnf; bkef;BuD;wdkYu
zwfvu
dk &f ygw,f/ tJ'o
D C
H r[mem,u tzGUJ ykid af usmif;u xGucf mG apvkYd
a&;xm;w,fr[kwfvm;/ oHCr[mem,utzGJUu 'DOpmb,fvdk
vkyfykdifoGm;wmvJ/ tJ'Dawmh aSUaemufrnDGwfbJeJY ckeuajym
wJhtmCmwawGeJYtwif;tusyfta&;,lwJhudpvdkY bkef;BuD;u tJ'Dvdk
pOf ; pm;NyD ; awmh Ed k i f i H a wmf & J U tem*wf t wG u f ? omoemawmf & J U
tem*wftwGuf? EdkifiHawmfpnf;vHk;nDGwfa&;? wnfNidrfat;csrf;a&;
twGuf *kdPf;aygif;pHkoHCtpnf;ta0;BuD; usif;yNyD;awmh oHC
nDGwfa&;vkyfaewkef;u 'DtrIBuD;vnf;ay:vma&m oHCnDGwf
a&;vnf ; ysuf o G m ;a&m/ wpf c gwnf ; ysuf w m/ wpf j ynf v H k ; S d w J h
oHCmawmfBuD;i,fawG[m 'DtrIBuD;ukd b,folrSrESpfNrdKUbl;/ b,folrS
rESpfNrdKUbl;/ vlawGvnf; rESpfNrdKUbl;/ vSL'gef;xm;wJhtvSLSifawGu
tm;vHk;ESvHk;pdwf0rf;ykdNyD;awmhxdcdkufw,f/
tJ'gaMumifh aemufqHk; bkef;BuD;u tm;vHk;ukdawmif;yefcsifwmu
tmCmwawGeJYrvkyfMuygeJY/ a'gotmCmwawG ajzMuyg/ rajyEdkif&if
'D&efNidK;tqufqufaMumifh aemufxyfraumif;wJhtusdK;qufawGay:
vmrSmukd pdk;&drfygw,f/ EdkifiHawmforwBuD;&JU*kPfodumxdcdkufygw,f/
orwHk;tBuHay;qdkNyD; 'gawGvkyfwm orwBuD;OD;odef;pdefvnf;
xdcdkufygw,f/ oHCnDGwfa&;udk rwnfaqmufEdkifwmvnf; 0rf;enf;
p&mtaumif;qHk;tcsufwpfck/ oHCr[mem,utzGJUBuD;u 'Dvdkvkyf

awmiforef
tnmom;acwf,Ofaus;rI arG;zGm;&m
r,fZ,fyif&dyftif;xJrSm
[Jrif;a0;ig;dk;BuD;u uefYvefYjzwf.../
awmifav;vkH;O,smOf0if; ae
tarSmifacwf&JU ol&Jaumif;awG
raoolrsm;u rm;rm;rwfrwf/ /
www.snapshot-news .com

twG?J 4 ? trSwf ? 86 ? 16 6. 2. 014 (wevFm)

armifrIdif;vGif (tif;0)

usKu
d x
f ;D aqmif;q&mawmf tbd"Zt*r[mo'ra Zmwdu a'guw
f mb'Ey nm'Dy(Ph.D) *kPfjyKylaZmfyGJusif;yrnf

ok0Pbrl q
d aH wmf&iS rf sm;omoemawmfudk wpfausmhjyefziG ahf zmf
cJhonfhtjyif apwDaygif;222qlESifhwuG em*pf'PfcHapwDaygif;
(178)qludk omruax&0g'omoemawmfBuD;ukd ESpaf ygif; (2500)rS
(5000)okYd t&Snw
f nfwchH ikd Nf rJa&;twGuf omoema&;qkid &f mBudK;yrf;
rIrsm;ukd bufpBHk udK;yrf;aqmif&u
G cf ahJ omaMumifh xdik ;f Ekid if ?H t,k',

NrdKU? r[mcsL vmavmifuGef&mZ0d',vswuokdvfrS *kPfxl;aqmif


"ryg&*la'gufwmbGJU HONORARY DOCTORATE DEGREE
hf ufuyfawmfrcl ahJ om usKduf
OF Ph.D (honoris causa) bGUJ xl; csD;jriq
xD;aqmif;q&mawmftbd"Zt* r[mo'raZmwdu a'gufwm
b'Ey nm'Dy(Ph.D) tm; *kPjf yKylaZmfyt
JG crf;tem;ukd jrefrmEkid if v
H ;Hk
qkid &f max&0g'Ak'b
momtzGUJ csKyfEiS ehf ,fpyfawmifwef;a'oomoe
Ekt*[toif;ESi'hf *k-H oxkEH pS pf q
Hk aH wmf&iS rf sm; omoem(5000)a&mif
awmfzGifh toif;wdkYrS omoemawmf ESpf(2558) ck? (1376)ck? e,kef
vjynfhausmf (3) &uf? (2014)ckESpf? ZGef(15)&uf(we*FaEGaeY) eHeuf
(9)em&D ZrLoD&dAdrmefawmf? wHwmav;vrf;0? e0a';kyf&SifkHteD;
r&rf;ukef;NrdKUe,f?&efukefNrdKUwGifusif;yrnf jzpfaMumif;od&Sd&onf/
YOH

yef;csDarmifausmfnGefY (yef;csDarmifausmfnGefYeJhtzGJY)
p&Hwpf0ufvmay;&if uRefrwdYk aomhay;vdu
k rf ,f q&m jznf;jznf;
csif;qyfayghwJh/ wpfcgrS rjrifzl;bl;aemf/ aemuf tbdk;BuD;u jzLjzLacsm
acsmBuD; Munf&h wm bm;rm;rlqvifBuD;eJw
Y w
l ,f/ Armvdk vnfvnf
0,f0,fajymwwfw,f/ kyfuawmh awmfawmfacsmw,f/ igeJYvnf;
wpfcgrS rjrifzl;bl;/ dk;om;rIowif;yJ/ b,fae&moGm;oGm; xrif;
riwfbl;/ wpfcgrS rjrifzl;bJeJY tJ'Dtcef;udk ta<u;ay;w,fuGm/
igu pOf;pm;OD;r,fAsmvdkY/ iguvnf; ESpfaomif;rjynfhbl; wpfaomif;
ckepfaxmify&J w
dS ,f/ aqmif;oZif udkoefYZifu nbufusawmh a&muf
vmw,f/ olu tzHk;udpeJYa&mufvmw,f/ igeJYu wpf&yfuGufxJ
i,foil ,fcsif;ud;k / igu oli,fcsif;vdYk ighuakd iGo;kH axmifavmuf ay;prf;
ygvdkY/ bmvkyfzdkYvJwJh/ ig tcef;wpfcef;awGUxm;w,f/ ig tJ'DrSm

tvkyfcef;oGm;zGifhrvdkYajymvdkufw,f/ [m aumif;wmaygh oli,fcsif;wJh


igwdkYvnf; vm&wmeD;wmayghwJh/ reufusawmh igu p&HESpfaomif;oGm;
ay;awmh tJ'Dtcef;av;udk&w,f/ aomh&awmh aZmfrif;u bmajymvJ
qdkawmh udkausmfGefYwJh uRefawmf tJ'DrSm oGm;aer,fwJh/ udkausmfGefY
at;at;aq;aq;vmwJh/ uRefawmf tcef;apmifh&if; aeay;r,fwJh/
qdkawmh igu oabmwlwmaygh/ a&mh a&mh qdkNyD;aomhay;vdkufw,f/
ud,
k u
f ,HMk unfwmud;k ay;vdu
k w
f maygh/ ay;vdu
k af wmh aZmfrif; oGm;ae
wmaygh/ tJ'DrSm aZmfrif;yJ tvkyfvkyfjzpfwm/ igwdkYvnf; awmfawmfeJY
rajymif;jzpfygbl;/ *GwvpfrSmyJ txdkifcsNyD; eD w G w f&,f?ig&,f a&;ae
w,f/ aZmfrif;uawmh tJ'DrSma&;aew,f/ igwdkY (82)ckESpfrS NrdKUxJ
ajymif;w,f/ tJ'D (81)eJY (82)ckESpf Mum;rSm igwdkY wGHaw;rSm ordefA&rf;eJY
oref;usm;eJY abmufZifxdk;wmudk oGm;MunfhwJhtcsdef armifaX;atmifu
tJ'Dwkef;u [dkrSmyJ&Sdao;w,f/ igwdkY tvkyfHkjzKwfwJhtcsdef bmjzpfvdkY
tvkyf jkH yKwfvq
J akd wmh eDwGwfow
d ,f/ tndK; pd;k rd;k um;eJY jyKwfomG ;wm/
aiGav;axmifusefw,f/ ta<u;r&bl;/ igu tukefpdkuf&Sif;w,f/

[m qHk;a&m? kyf&Sifuvnf; HI;w,f/ tn d K ; qdkwJhum;/ aemufydkif;


du
k w
f u
hJ m;awGawmh armifaX;atmif a&;csifvnf;a&;rSmaygh/ tJ'u
D m;u
aemufqHk;yJ/ igu q&mOD;wifvS qDrSm pa&;wmu ]uRefawmfhemrnf
ausmfausmf} aemuf ig pHjya&muf oGm;wJhtcsdefrSm pHjytkyfpkeJY aygif;vkyf
wJhtcsdef pdk;rdk;u igvkyfwJhqD vdkuftyfwm ]uka#&Spfq,folaX;om;}
X;om;}/
aemuf ig pHjyuae ighq&m OD;jrwf[ef eJYjyefaygif;NyD; ]tjrifopf}qdkNyD;
a&;wJhtcgusawmh uRefawmf eJY udkbausmf? tJ'DuaeNyD;awmh igu
awmifGefYrSm ightvkyfHkzGifhwJh ywjrm;kyf&Sifu a':cif pd ef u tJ'u
D m;
udkpdk;rdk;udktyfawmh olu uRefawmfhaumifav; vTwfvdkufr,fvdkY
ajymvdu
k af wmh a':cifped u
f apmifah ew,f/ pd;k rk;d u ighukd zke;f qufw,f/
udkausmfGefYwJh a':cifpdefqD oGm;vdkufygwJh/ igvnf;oGm;wmaygh
[kad &mufwt
hJ cgusawmh?[m udak usmfeG Yf yJ/ olUrefae*smeJY igeJu
Y vnf;
cifawmh [m udkausmfGefY?pdk;rkd;u ajymawmh olUaumifav;vTwf
vdkufr,fvdkYajymw,fwJh ... pdk;rkd;u tJvdk / xm;ygawmh aemufqHk;
awmhvnf; tJ'DydkufqHvnf; qHk;wmayghuGm/ qdkvdkwmu tJ'D tn d K ;;&JU
aemufydkif;um;awGusawmh igvnf; ydkpwmawGjzKwfvdkufawmh rod
awmhb;l / olu &efuek u
f kd aemufrS a&mufwm/ yxrOD;qH;k armifarmifu
a&;ae&muae olu armifarmif ,lxm;wJh rdef;r&,f? wGHaw;u
aumifrav;&,fu oli,fcsif;/ roDwm&,f?armifaX;atmif? tJ'D
wGHaw;u aumifrav;&,f oHk;a,mufu rif;wdkY A[ef;(1)em;rSm
tvkyfHkvmaxmifw,f/ tJ'D tcef;cawGudkyg roDwm&JU taru
pdkufay;wm/ AdkvfrSL;uawmfuae olUorD; 0goemygvdkY ydkufqHpdkufNyD;
awmh vkyfay;wm/ wGHaw;uaevmNyD; tvkyfHkaxmifw,f/ armifaX;
atmifu pHjyrSm igwdkYxGufNyD; armifarmif tvkyfHkcGJwJhtcsdef pHjyudk
a&mufomG ;w,f/ a&mufomG ;wmvnf; igxifygw,f/{nfo
h mG ;{nfv
h myg/
'Dvdk tvkyfHkrSm armifarmif aeovdk raeygbl;/ aemuf igwdkY tzHk;a&;
aewJhtcsdefrSm Hkvcpm;/ (82)ckESpfavmuftxdu wGHaw;rSmyJ&Sdao;
w,f/ oDwm0if;atmif&,f? ol&,f? tJ'D wGaH w;uaumifrav;&,f?
tck tJ'Daumifrav;a&;aew,f/ rdef;uav;tkyfpkxJrSm ygw,f/ tJ'D
aumifrav;u ighawmh odw,f/ igu olUemrnf arhaew,f/ tJ'D
aumifrav;eJY oHk;a,muf olwdkY tvkyfHkaxmifw,f/ axmifawmh
armifarmifu olutvkyfudk NrdKUywfHkudk cGJcGJay;w,f/ armifarmifu
tvkyfrEkdifawmh cGJcGJtyf&w,f/ armifarmifu igvkyfovdkyJ armifaX;
atmif jzpfatmifqdkNyD; armifarmifu oGm;oGm;NyD;awmh tvkyfudk
vufpowfay;&w,f/ emrnfwufatmifaygh/ *Gwv
pfukd ajymif;awmh
olUtvkyfHkjzpfoGm;w,f/ armifaX;atmif tvkyfHkjzpfyHkjzpfenf;u
tJ'Dvdk/ igwdkYu ]uRefawmfhemrnf ausmfausmf}&,f? ]uRefawmfeJY
udkbausmf}&,f? ]uka#&Spfq,folaX;om;}&,f tJ'gawGu awmifGefY
rSm igtvkyf jkH zKwfwt
hJ xdyq
J ykd gawmh/ igtvkyf jkH zKwfawmh armifarmif
udk tyfw,f/ igwkaYd ywpf&mbkwBf uD;awGa&;&w,fqw
dk mu aywpf&m
qdkwm ql;avbk&m;vrf;uHku aywpf&m&Sdw,f/ AdkvfcsKyfvrf;u
Hku ayajcmufq,f&Sdw,f/ qdkawmh q,fay?ayESpfq,fbkwfawG
dkuf&w,f/ ql;avbk&m;vrf;udkqdk ig;csyf? aemuf wpfcg &Spfay
ayESpfq,fu ig;csyf? olUay:rSm xyfqifhaygh/ qdkawmh tjrifh q,fh&Spf
ay&SdoGm;NyD/ q,fh&Spfay aywpf&m tJ'gu ql;avbk&m;vrf;u/
AdkvfcsKyfvrf;usawmh q,fay ayESpfq,f oHk;csyf? &Spfay oHk;csyf?
aemuf Hkab; bkwfwpfcsyf aygif; ckepfcsyf tay:u umwif ? aemuf
wd k i f z H k ; u ajcmufay oHk;ay oHk;csyf/ a&T*Hk? NrdKUr? qkxlk;yef tJ'gu
wd k i f z H k ; eJ/Y [d[
k musawmh Hak tmufbw
k f qdw
k m oyfoyf &Sad o;w,f/
aemufwpfcg ql;avbk&m;vrf;uHkeJY twlwlwGJNyD; yef;csDq&mu
aMumfjimum;wpfpD; a&;ay;&w,f/ wdkYq&mawG vufxufuawmh
ajcmufayywfvnf vufwGef;vSnf;av; bD;av;ESpfbD;eJY ESpfcsyfaxmif
wJ[
h m/ wdv
Yk ufxufusawmh vufweG ;f vSn;f awG r&Sad wmhb;l / aMumfjim
um;eJyY J vSnahf wmhwm/ a'gh*spfum;eJ/Y &Spaf y ayESpq
f ,f ig;csyf q,fay
ayESpfq,f ig;csyf tm;vHk; q,fcsyf/ tJ'D aywpf&mHkrSmqifwm/

(a&SUtywfqufzwfyg&ef)

r[moEdokcausmif;awmftm; tiftm;okH;z,f&Sm;jcif;tay: 88 rsKd;quf(Nidrf;csrf;a&;ESifU


yGiv
Uf if;vlt
Y zGt
YJ pnf;)rS uefu
h u
G f

ZGefv 10 &ufaeY n 11 em&D0ef;usiftcsdefu omoema&;OD;pD;


XmeESifh jrefrmEkdifiH&JwyfzGJUwkdYrS yl;aygif; &efukefwkdif;? wmarGNrdKUe,f?
ewfacsmif;&yfuGuf&Sd ]]r[moEdokcausmif;awmfBuD;}}ukd tiftm;oHk;
0ifa&mufpD;eif;odrf;ykdufNyD; ausmif;&SdoHCmawmfwkdYtm; tvdkrwlbJ
twif;tusyfac:aqmifoGm;um ausmif;awmfBuD;ukd csdwfydwfcJhaMumif;
od&Sd&onf/
jzpf&yfrSm Ak'bmomxGef;um;aom EkdifiHwpfckwGif vGefpGmt
usnf;wefkyfqkd;vSonf/ r[moEdokcausmif;awmfBuD;\ y"meem,u
q&mawmfbk&m;BuD; jynfyomomemjyKc&D;<ua&mufaepOf tcsdefukduf
tiftm;okH;z,f&Sm;onfh rkd;rajzmifh[k ,lqonf/ EkdifiHawmfoHCr[m
em,utzGJUtaejzifhvnf;aumif;? omoema&;0efBuD;Xmetaejzifh
vnf;aumif; oabmxm;tajrmftjrifBuD;pGm ajz&Sif;&rnfhtpm; ,ckuJh
okdY tiftm;okH;z,f&Sm;cJhjcif;tay: uREkfyfwkdYtaejzifh tav;teufuefY
uGufvkdufonf/

jzpf&yftwGuf EkdifiHawmfoHCr[mem,uESifh &efukefwkdif;a'


oBuD;tpkd;&wkdYwGif wm0ef&Sdovkd jynfaxmifpktpkd;&wGifvnf; wm0ef
ruif;yg/ aemufqufwGJtaejzifh qefYusifrIrsm;? qEjyrIrsm; ay:ayguf
vmEkid o
f nf/ bmoma&;udpq
o
dk nfrmS tvGeo
f rd af rGUonft
h wGuf wwf
EkdiforQtnifomqkH;ESifh w&m;rQwpGmukdifwG,fajz&Sif;oifhygaMumif;
uREkfyfwdkY 88 rsKd;quf(Nidrf;csrf;a&;ESifh yGifhvif;vlYtzGJUtpnf;)rS oabm
xm;xkwfjyefvkdufygonf/
Photo - YOH

a*cdkvlrsKd;rsm;onf u,ef;rsKd;EG,fpkrsm;om
jzpfonf[q
k kd

2014 jynfvHk;uRwfoef;acgifpm&if;wGif tpdk;&taejzifh u&ifrsKd;


EG,fpktjzpf owfrSwfxm;aom a*cdkvlrsKd;pkrsm;onf u,ef;rsKd;EG,fpk
0ifrsm;omjzpfaMumif; u,ef;pmayESifh ,Ofaus;rIA[dkaumfrwDOu|
OD;wdk;aygvfuajymonf/
a*cdk? vxm? uacgif;? unif;[k u,ef;rsKd;EG,fpkav;rsKd;&SdNyD;
oef;acgifpm&if;wGif u,ef;rsKd;EG,pf w
k pfck wnf;omxnfo
h iG ;f cJah Mumif;
od&onf/
]]rsKd;EG,fpk trSef&&Sda&;twGuf u,ef;wpfckwnf;rSm xnfhcJhwm
jzpfw,f? rsKd;EG,fpk trSef&rS wef;wltcGifhta&;awGvnf; &EkdifrSmjzpf
w,f}}[k ajymonf/
2014 jynfvHk;uRwf oef;acgifpm&if; aumufcH&ef rsKd;EG,fpkowf
rSwf&mwGif u,ef;rsKd;EG,fpkwpfckjzpfonfh a*cdkvlrsKd;rsm;udk u&ifrsKd;
EG,fpkxJwGif xnfhoGif;xm;jcif;udkvnf; vufrcHaMumif;ajymonf/
oef;acgifpm&if;wGif rsKd;EG,fpkowfrSwfrIESifhywfoufNyD; tpdk;&u
owfrSwfay;cJhrIrsm;onf rSm;,Gif;rIrsm;&SdcJhojzifh wdkif;&if;om;rsKd; EG,fpk
trsm;pkrsm;u a0zefajymqdkrIrsm;&SdcJhonf/ rsKd;EG,fpkowfrSwfrI ESifh
ywfoufNyD; oef;acgifpm&if;&v'frsm; xkwfjyefaMunmNyD;ygu vTwf
awmfodkYwifjy rsKd;EG,fpkjyemrsm; ajz&Sif;ay;oGm;rnfjzpfaMumif;
vl0ifrIBuD;Muyfa&;ESifh jynfolYtiftm;0efBuD;Xmejynfaxmifpk 0efBuD;
OD;cif&u
D ajymqdx
k m;onf/ oef;acgifpm&if;&v'frsm;udk vmrnfh Mo*kwf
va&SUajy;pm&if; xkwfjyefay;rnfjzpfNyD; 2015 ckESpf ESpfqef; ydkif;wGif
tNyD;owfpm&if; xkwfjyefay;oGm;rnfjzpfaMumif; aMunmxm;onf/
u,ef;rsKd;EG,pf rk sm;onf &Sr;f jynfe,f(awmifyikd ;f )? u,m;jynfe,f?
u&ifjynfe,f? oHawmifNrdKUe,f(ajrmufydkif;)? aejynfawmfaumifpD
ysOf;rem;NrdKUe,f(ta&SUydkif;)wdkYwGif trsm;pkaexdkifMuaMumif; od&onf/
u,ef;jynfopfwyfrawmfu u,ef;rsKd;EG,fpkrsm; aexdkifonfha'orsm;
udk udk,fydkiftkyfcsKyfcGifh&a'o tjzpfawmif;qdkxm;onf/
apmzd k ; cG m ;

ygwpD nf;urf;rsm;rvdu
k ef mEdik yf guNLDygwu
D kd r0if&efa':atmifqef;pkMunfajym

&efukef ZGef (8)


trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyf (NLD)\csrSwfxm;aompnf;urf;rsm;
udkrvdkufemEdkifygu NLD ygwDudk r0ifMu&efa':atmifqef;pkMunfu
A[dkaumfrwDygwD0ifrsm;udkajymonf/
]]uRefrwdkY 'Drdkua&pDEdkifiHa&;ygwDawGudkb,folurStwif;0ifcdkif;
wmr[kwfygbl;? udk,fhoabmqEt&0ifwmjzpfygw,f/ odkUaomfvnf;
'D ygwDu0kd ifjyDq&kd if 'DygwDucsrSwx
f m;wJh pnf;rsOf;pnf;urf;awGuv
kd u
kd f
em&ygr,f? rvdkufembl;qdk&if0ifvmp&mtaMumif;r&Sdygbl;}} [k a':
atmifqef;pkMunfyxrttMudrf A[dak umfrwD0if wwd,tMudrt
f pnf;

ta0;wGifajymjcif;jzpfonf/
EdkifiHwpfEdkifiH 'Drdkua&pDpepfusifhoHk;&mwGifEdkifiHa&; ygwDrsm;onf
t"dutcef;u@uyg0ifjyD; EdkifiHa&;ygwDrsm;rsm;jym;aeyguvnf; rxd
a&mufEdkifaMumif; a':atmifqef;pkMunfuygwD0ifrsm;udk&Sif;jyonf/
]]ESpfaygif;rsm;pGm'Drdkua&pDudk wdkufxkwfacsrIef;cHxm;&wJh tcsdef
umvwkef;uqdk&if trsdK;om;EdkifiHa&;eJY ygwDEdkifiHa&;qdkjyD;cGJjcm;jyD;awmh
jynf o l v l x k u aejyD ; awmh txif r S m ;atmif v k y f c J h w mawG t rsm;MuD ;
&Syd gw,f? wu,fawmhtckacwf acwfopf'rD u
kd a&pDpepfrsm;[mygwDuykd J
tajccH&ygw,f? EdkifiHa&;ygwDudk tajccHjyD;rS'Drdkua&pDpepfudk rSefrSefuef

uef azmfaqmifEdkifrSmjzpfygw,f? tJ'Dawmh 'Drdkua&pDpepf&Jh xda&mufrI


Edik if w
H pfEikd if rH mS 'Dru
kd a&pDpepf&hJ tqifjh rifrh [
I mEdik if aH &;ygwDpepfeYJ trsm;
MuD;oufqdkifaew,f}}[kajymonf/
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyfwGif; tm;enf;csufrsm;udkvnf; a':
atmifqef;pkMunfu xkwfazmfajymonf/
]]trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyfu tm;enf;csufawG&Sdygw,f? tajc
taet&uRefrwd[
Yk mESpaf ygif;rsm;pGmtifrwefru
S sOf;usOf;usyfusyf tajc
taexJuaejyD;awmhvKS yf&mS ;vm&wJ?h tzGw
YJ pfcrk v
Ykd &Ykd w
dS hJ tm;enf;csufawG
vnf;&Syd gw,f/tjcm;tmenf;csufawGqw
kd mvnf; uRefrwd&Yk hJ tcktzG0YJ if
rsm; [m'Drdkua&pDEdkifiHa&;eJYodyfjyD;awmh tuRrff;w0ifr&Sdao;vdkY&SdwJhtm;
enf;csufawGvnf;&Sdygw,f/ yk*dKvfwpfOD;csif;wpfOD;csif;t& &SdwJhtm;
enf;csufawGvnf;&Syd gw,f/ odaYk omfjim;vnf;uRefr&J&MJ uD;ajymEdik w
f mu
uRefrwdkYtzGJYcsKyfu b,fawmhurS jynfoludkvSnfhjzm;jyD;awmh rpnf;Hk;cJh
ygbl; }}[kajymonf/
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyftaejzifh jynfolvlxk\ axmufcHrIudk
&,l&mwGif jynfolvlxk\em;vnfaomaxmufcHrIrsdK;udkom vdkvm;
aMumif;a':atmifqef;pkMunfu qufajymonf/ ]]uRefrwdkYudkraxmuf
cHcifbmudak xmufcaH evJqw
kd mud&k iS ;f vif;atmifvu
Ykd Refrwd&Yk iS ;f jyygw,f/
a0a00g;0g;ajymjyD;awmh axmufcv
H u
kd yf g vufrw
S x
f ;kd vdu
k yf gvdYk 'Dvu
kd Ref
rwdkYrvkyfygbl;?wu,fem;vnfvdkYwu,fhudkoabmusvdkYwu,fhudk o
abmwlvdkYaxmufcHwJhaxmufcHrIrsdK;omvQif wefzdk;&Sdygw,f/ tJ'Dvdk
axmufcHrIrsdK;omvQifa&&SnfrSmuRefrwdkYtzGJYcsKyf&Jhvkyfief;awGudk atmif
jrifaprSmjzpfygw,f}} [kajymonf/
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyf yxrtMudrf A[dkaumfrwD0ifrsm;
wwd,tBudrt
f pnf;ta0;udk &efuek jf rdKUa&T*w
kH ikd v
f rf;wdYk ;kd &mpm; aomuf
qdkifwGif ZGefv(7)&ufESifh(8)&uf ESpf&ufwdkifwdkifusif;ycJhjyD; a': atmif
qef;pkMunfESifhtwl A[dkaumfrwD0ifrsm;wufa&mufaqG;aEG;cJhonf/
yxrtMudrf A[dkaumfrwD0if wwd,tMudrf tpnf;ta0;tjyD;
wGif owif;rD'D,mrsm;odkUxkwfjyefcJh&m ygwDpnf;urf;xdef;odrf;a&; aumf
rwDESifh ygwDpnf;rsOf;pnf;urf;vkyfxHk; vkyfenf;rsm;udkjyifqif a&;qGJ&ef
qHk;jzwfaMumif;yg0ifcJhonf/
apmzd k ; cG m ;

(2014) ckESpf ZGefvrdk;a&pufrsm;atmufrSm q&mBuD;OD;cifarmif&if


onf olcspfaom tEkynm? olcspfaomrdom;pk? olcspfaomwynfrh sm;ESihf
xm0&cGJcGmoGm;cJhavNyD/ OD;cifarmif&ifukd rsm;aomjzifh yef;csDESifhywfouf
tEkynme,fy,fwGifvlodrsm;Muonf/ yef;csDq&m? Adokum? kyfSif
'gku
d w
f mjzpfcahJ omq&mBuD;OD;cifarmif&ifonfajrmufOuvmyNrdKUe,fwiG f
tojymaemufxm; apwemukdaSUwef;wifpmoifcJhaom wu,fh
professional pmoifq&mBuD;vnf;jzpfavonf/ oEm (11)vrf;Sd atmif
pnfenf;jyrSarG;xkwfcJhaomwynfhrsm;um; ajrmufOuvmywGifvufndK;
xkd;rvGJ/ xdkYtwGuf olUaemufqHk;c&D;ukd ZGefv(12)&ufaeYu wynfh
wyef;rsm;u0rf;enf;rIukdaxG;ykduf&if;u tmp&d ,[laom*kPfukdtjrwf
wEdk;wefzdk;xm;umrdk; wazsmufazsmufMum;rSyif
q&mBuD ; xm0& vJ a vsmif ; rnf h a e&mod k Y t
a&mufykdYaqmifMuonf/ wynfhwyef;rsm;jzifh
pnf um;vGef;vSonfh OD;cifarmif&if\psmyeodkY
olUwynfjh zpfz;l ol ausmif;tkyq
f &mrsm;? ausmif;
q&mrsm;? yk*vdupmoif q&mrsm;tygt0if
tvTm toD;oD;rSwynfhrsm; vdkufygykdYaqmifMu
&m tcsdKUqdkvQif(50)ausmf?(60) tG,fwef;odkY
a&mufSdvdkYaeavNyD/wynfhrtcsdKU \idkdIufoHu
rd;k wzGzJ w
JG oJoMJ um;wGif wpfcsufwpfcsuf xGuf
ay:vdkYvmonf/
aMu;pnfxkavNyD/ a&tdk;cGJvdkufNyD/ ,if;
aemufa&a0;okefSd(1^c)cef;rxJrS q&mBuD;
OD;cifarmif&if\kyfuvmyfxnfhoGif;xm;aom
acgif;wvm;BuD;ukdema&;ulnDtoif;edAmef,mOf
ay:odkY0dkif;wifMuNyD;wynfhrsm;tygt0if aqGrsdK;
rdwfo*F[wdkYESifholUukdav;pm;Muaom y&dowf
taygif;wdu
Yk armfawmf,mOf0,
J mwpfzufwpfcsuf
ESifhaemufem;qDrS 0ef;&Hvsuf tkwf*loGif;rnfhae
&modkYykdYaqmifMuonf/ OD;cifarmif&if\ acgif;w
vm;ukd tEkynmqefqefyHkazmfxm;onf/ uGrf;
oD;jcrf;tppfrsm;ukd obm0twdik ;f cGjJ crf;pdwjf zm
pD&Djc,frTef;vsuf wefqmqifxm;onf/ tndK
a&mifay:wGit
f 0ga&mif0g;rQiaf v;rsm;jzifh adS eaom
acgif;wvm;\'DZdkif;ukdu tEkynmajrmufvS
onf/ rGe;f vG(J 2)em&Dcw
JG iG f edAm ef,mOfonf jznf;
jznf;aES;aES;ESifhyifjrefrmAk'bmom0ifrsm;*loGif;
oN*Kvfonfhae&modkY a&mufSdvdkYvmcJhonf/
q&mBuD;OD;cifarmif&if\acgif;wvm;ukd wynfw
h yef;rsm;ESirhf w
d af qG
o*F[rsm;u edAmef,mOfay:rS tomt,m 0dkif;rMuNyD; vufwGef;vSnf;
ay:wifvkdufonf/ vufwGef;vSnf;av;ukd tkwf*lrsm;tv,frS rdk;a&
rsm;jzifh ajymifacsmaeaompBuFev
f rf;av;twdik ;f wpfyidk ;f wef;vef;jzpfae
onfh tkwf*ltopfpufpufwpfckaSUodkY waGUaGUwGef;vmMuonf/ rdk;a&
rsm;'PfrSumuG,f&ef tjyma&mifwmvywfpukd tkwf*lay:wGif tkyfum
xm;\/ ,if;tkwf*ltopfpufpufaSUodkYta&mufwGifuGrf;oD;jcrf;rsm;jzifh
wefqmqifxm;aom acgif;wvm;ukdjznf;jznf;nifompGm raTUvdkufMu
onf/ tkwf*lt0wGif yef;&Hq&mrsm;u toifhapmifhqdkif;aeMuonf/
acgif;wvm;ukd tkwf*lt0wGifcs acgif;tzHk;zGifhum q&mBuD;\
rsufEmS ukad emufq;kH taejzif*h g&0jyKEIwq
f uf&if;rdom;pkaqGrsdK;rsm;?wynfh
rsm;utcsdefwdkav;twGif;tm;yg;w&MunfhIvdkufMuonf/ q&mBuD;kyf
uvmyf\rsufESmonf toufSifpOfutwdkif; avmb? a'go? arm[
enf;yg;pGmjzifhwnfNidrfat;csrf;pGmSdaeonf/ tm;yg;w&MunfhI*g&0jyKNyD;
aemuf acgif;wvm;\tzH;k ukd 0uftrl sm;jzifh tNyD;tykid yf w
d v
f u
kd Mf uonf/
acgif;wvm;ukd tkwf*ltwGif;odkY nifompGmjzifhxnfhoGif;vdkufNyD;
aemuf yef;&Hq&mrsm;u bdvyfajrrqvmrsm;jzifhtkwfcsyfrsm; wpfcsyf
csif; U U U wpfcsyfcsif;pDum tacsmukdifvkdufjcif;jzifhq&mBuD; OD;
cifarmif&if\ aemufqHk;c&D;ukdtqHk;wdkifapvdkufonf/ tokbvdkufyg
ykdYaqmifMuolrsm; "roHa0*ESvHk;oGif;oluoGif;? q&mBuD;\trSwfw&
yHk&dyfrsm;ukdjyefvnfjrifa,mifwrf;w&if;ESajrmwo ylaqG;olylaqG;vsuf
a&a0;tkwf*lrsm;twGif;rSjyefvnfxGufcGmvmMuonf/ ZGefv\rdk;a&puf
rsm;atmufwGif q&mBuD;OD;cifarmif&ifonf a&a0;wpfae&mwGif tom
t,mNidrfoufpGmjzifh at;at;csrf;csrf; tem;,lvdkYaeavNyD/
q&mBuD;OD;cifarmif&ifonf yef;csDq&m? Adokumq&m? pma&;q&m
tjyif kyfSif'gkdufwmtjzpf Zmwfum;ESpfum;kduful;cJhzl;onf/ xdkYjyif
t*Fvdyfpmbmom&yfukdyk*vdupmoifq&mwpfa,muftaejzifh tc
aMu;aiGuydk "merxm;bJEpS af ygif;rsm;pGmykcYd say;cJo
h nf/ ,ck olu,
G v
f eG cf hJ
aomfvnf;ol\atmifpnfenf;jy\*kPfowif;rSm ajrmufOuvmy
wpfcGif arT;ysHUvdkYaeqJyifSd\/
]]wynfhwcsdKUu usLSifq&mjzpfukefMuw,f/ wcsdKUu &Jjzpfukef
w,f/ [dkwavmu usLSifq&mausmfausmfatmifac:vmvdkY usLSif
q&mwNyHKBuD; ightdrfukdvmuefawmhMuw,f}}[k OD;cifarmif&ifu ajym
Mum;zl;onf/ arG;xkwcf ahJ omwynfrh sm;rSm q&m0efrsm;? tif*sife,
D mrsm;?
ppfAdkvfrsm;? usLSifq&mrsm;? tjcm;vkyfief;vkyfukdifolrsm; ponfjzifh
ajrmufjrm;pGmyifjzpfonf/ ]ESrvufavQmh U U U aeavawmh}[laom
kyfSifZmwfum;BuD;kduful;NyD;onfhaemufykdif; OD;cifarmif&ifonf ajrmuf
OuvmywGiftajccsaexdkifcJh&if; tajccHynmausmif;om;rsm; txl;
ojzifhq,fwef;ausmif;om;rsm;ukd atmifpnfenf;jy[laom ukd,fykdif
pmoifausmif;xlaxmif t*FvdyfpmoifMum;ay;cJhonf/ usLSif[l
t"durxm;aom apwemq&mjzpfonf/ olUukdaiGa&;aMu;a&; ajym
vQifr&/ olYpmoifausmif;rSmwJBuD;wpfwJomjzpfonf/ oGyfrdk;ESifhae&
onfukdrBudKuf/ tEkynmorm;yDyDylonfukdrBudKuf/ "edrdk;jzifh ae&
onfukd ESpfNcdKufcJhzl;onf/

]]"edrdk;eJYusawmh at;at;aq;aq; olpmoifvkdY&w,f/ yef;csDawG


vnf; qGJvdkY&w,f/ tJ'DpmtkyfyHkBuD;awG xm;xm;w,f/ rdk;awG,dkvm&if
ae&majymif;NyD; cHkawGaTUNyD;pmoif&wm}}[k OD;cifarmif&if\pmoif
ausmif;wGifaecJhzl;ol pma&;q&myOrH'Dkdif;uajymjyonf/
touftG,fBuD;&ifh emrusef;jzpfojzifh aq;Hkwuf&NyD; jyef
qif;vmonfhtcg OD;cifarmif&ifonft,ltqajymif;oGm;aMumif; w
ynfhjzpfol yOrH'Dkdif;uoHk;oyfonf/ ]]yef;csDqGJwJhta&mifawGajymif;
w,f/ tdrfav;ukdvnf; olcspfwJh"edrdk;awGuaeoGyfrdk;jzpfoGm;w,f/
[dk;wkef;u olEkysdKwufMuGwJhtcsdefrSm wynfhawGeJY"edrdk;atmufrSm tif
rwefaysmfzdkYaumif;wm}}[k if;uoHk;oyfjyonf/ OD;cifarmif&ifarG;

xkwfcJhaomwynfhrsm;wGif tEkynmorm;[l olukd,fwdkifvufcsKd;a&


MunfhvQifig;a,mufyifrjynfh[ktqdkSdonf/ tqdkawmfa[rmae0if;
vnf; olUxHwGifpmoifzl;onf/ ykdYpfarmf'eform; q&maZ,smvif;vnf;
olUxHwGifpmoifzl;onf/ olUxHwGif ynmoifzl;oltaejzifh pepfusonfh
oifMum;rI&Sdonf/ ynm&yfwpfckukdoifonfhtcgwGif tNrJwrf;pepfus
avhvmNyD;rSoif,lcdkif;avhSdonf/ rwwfbJoifvQif toifcH&onfh
ausmif;om;\tem*wftxdemrnfukdpdk;&drfonf/ wynfhrsm;ukd Mo0g'
ay;vQif olwpfyg;ukdb,fawmhrSrapmfum;ESifh? rESdyfpufESifh/ olwpfyg;
rsuf&nfaygufBuD;i,fusatmif b,fawmhrSrvkyfESifh/ ynmukd EdkifiHjcm;
wGifoGm;rSmbJ ukd,fhcEmxJrSmSmyg[kqHk;ravhSdonf/
OD;cifarmif&ifonf wpfukd,fwnf; aexdkifaomfvnf; aetdrfwGif
bk&m;yef;rndK;ap&/ tdy&f mrSE;kd vQifaps;odo
Yk mG ; bk&m;yef;oGm;0,fonf/
touftG,fBuD;&ifhvmaomtcgwGifvnf; ukd,fwdkifaps;roGm;jzpfap
umrl wynfrh sm;ukb
d &k m;yef;0,fcikd ;f avho
dS nf/ aeYpOfb&k m;0wfjyKonf/
rif;BuD;rif;av;ewfu;dk uG,rf v
I nf;So
d nf/ Edik if aH &;ESiyhf wfouf wynfh
rsm;udk rnfhonfh0g'rSykdYcsavhrSdaomfvnf; apmfum;zdESdyfjcif;rBudKuf?
vlxkrsuf&nfusatmiftkyfcsKyfaomtpdk;&ukdrBudKuf? trSefw&m;ESifhkd;
om;jcif;? tEkynmukdcspfjrwfEdk;onf/ olUtdrfwGif ZdrfcHypnf;[l r,f
r,f&&rSd/ pmtkyfyHkrsm;? yef;csDum;rsm;? rqGJ&ao;onfhuif;Awfpf
tvGwfrsm;Mum;wGiftNrJvdkvdkaxmifxm;wwfonfh jcifaxmifwpfvHk;Sd
onf/ pD'DxnfhzGifh&aom uufqufwpfvHk;ukd rD;vmaeorQ umvywf
vHk; taemufwdkif;*E0ifaw;oGm;rsm;NidrfhNidrfhanmif;anmif;ESifh cyfwdk;wdk;
av;zGifhxm;onf/
]]yef;csDuawmh yHkrSefqGJw,f/ xrif;pm;zdkYyJav}}[k OD;cifarmif&if
ajymwwfonf/ trSefwu,fwGif OD;cifarmif&if\yef;csDum;rsm;onf
EdkifiHwumaps;uGuftxd tzdk;EIef;jrifhrm;pGm a&mif;0,fazmufum;rIrsm;Sd
aeaomfvnf; olukd,fwdkifuusyfaiGjzifhaomfvnf;aumif;? a':vmjzifh
aomfvnf;rnfonfhtcgrSaps;pum;rajymwwf/ yef;csDqGJjcif;ESifhpm
oifjcif;tvkyu
f o
dk m aemufq;kH acgif;csonftxd aiGa&;aMu;a&;pum;r
ajymbJ vkyfukdifoGm;cJhonf/
]]ausmif;om;awGu vGwv
f w
G v
f yfvyfoif&w,f/ aiGa&;aMu;a&;
vnf;ay;ay;? ray;ay; olpdwfr0ifpm;bl;/ q&mwynfhvdkxuf oli,f
csif;vdkaygif;wmrsm;w,f/ aiGa&;aMu;a&;xuf pmukdt"duxm;NyD;oif
w,f}}[k atmifpnfausmif;xGuf wpfO;D jzpfol a'gufwm&nfeef;odu
k u
f
vQyfwpfjyufodkYajymjyonf/ a'gufwm&nfeef;odkufonfvufSdwGif
q&m0eftvkyfvkyfukdifaeonfhtjyif OD;cifarmif&ifxHrS yef;csDynmukd
vnf;qnf;yl;&SdcJholvnf;jzpfonf/ ]]uRefawmf yef;csDtajccHuawmh
wjcm;q&mawGqDuoifcJhwmSdw,f/ yef;csDb,fvdka&;&w,fqdkwm
olUqDra&mufcifuwnf;u odaeNyD;om;/ 'gayr,fh t"duolUqDu
bm&vkdufovJqdkawmh yef;csDqdkwmbmvJaygh/ tkyfa&;wm yef;csDyJ
vm;aygh/ wu,fhyef;csD[m bmvJqdkwm olUqDa&mufrSykdodoGm;w,f/
olub,fvdkqGJ&w,fqdkwm wynfhvnf;rarG;bl;/ oifay;wJhtavh
txvnf;rSdayr,fh tJ'D[mawGukdrodromajymjyoGm;w,f/ wjznf;
jznf;eJY ol'gukdajymcsifw,fqdkwmodvmw,f/ txl;ojzifh j'yfrJh

bufukda&mufoGm;wmaygh/ abstract ykdif;aygh}}[k a'gufwm&nfeef;odkuf


u ajymjyonf/
]]aemuf y k d i f ; q&mBuD ; qG J w J h u m;awG r S m ta&mif y k d p H k v mw,f ?
pdkvmw,f/ pmtkyftzHk;awGrSm jyefMunfh&if line awGykdrsm;w,f/
wpfcgwav qdkvnf; aSUwpfum;qGJw,f/ qGJvdkYykdwJhaq;awGeJY vdkuf
okwfaewmyJ/ 'gayr,fh NyD;oGm;wJhtcsdefus&ifawmhaemufxyfyef;csD
um;wpfum;jzpfomG ;w,f}} [kif;u OD;cifarmif&ifEiS t
hf eD;uyfaecJph Ofu
tawGUtBuHKukd 4if;u qufvufajymjyonf/
OD;cifarmif&ifonf a':atmifqef;pkMunfyHk yef;csDum;rsm;ukd
vnf;qGJcJhonf/ a':atmifqef;pkMunfyHkyga&mif;aumif;onfhtay:
olupdwfr0ifpm;/ odkYaomfolukd,fwdkifu a':
atmifqef;pkMunfukdav;pm;oljzpfonf/ ]]Office is not my desire. usrtwGufHk;rvdkbl;wJh/
olajymwmb,favmufaumif;wJph um;vJ}}[kvQyf
wpfjyufESifh (2008)ckESpfu awGUqHkpOfuajymMum;
cJhzl;onf/ ]]NyD;vQif'Drdk;ub,fawmha&pD;rSmvJ}}
[kvnf; NiD;NiD;jiLjiLjzifha&Gwfonf/
aEGbuf&moDOwkyljyif;onfhtcgrsdK;wGif aeY
v,faeYcif;yef;csDrqGJbJtdrfaSU0ifayguf0Sd y
vwfpwpfxikd cf akH y:xdik u
f m tusr0wfbJ a&pGwf
xm;aompGyfus,fukd wpfcsufwpfcsufcg&if;u
tyl'Pfukdajzazsmufonf/ xHk;pHtwdkif; uuf
qufrSvGifhysHvmaom taemufwdkif;aw;oGm;
av;em;qifum vrf;rbufodkY ai;aewwfonf/
aeylSdefavsmhvmvQif xdkifcHkrSqif; yef;csDqGJ
aewwf o nf / aemuf y k d i f ; umvrsm;wG i f v rf ;
aumif;aumif;avQmufr&bJ waGUa&GUjzifh tdrfxJ
wGifomaeavhSdonf/ aemufqHk;yef;csD jyyGJrSm
Khin Maung Yin 75 [laomyef;csDjyyGJjzpfonf/
,if;yef;csDjyyGu
J dk (2013)ckEpS ?f Ed0k ifbmv (8)&ufrS
(10)&uftxd &efukef? a,mrif;BuD;vrf;Sd Gallery 65 wGijf yocJjh cif;jzpfNyD; olcspfcif jrwfE;kd onfh
yef;csq
D &mBu;D ay:OD;oufEiS t
hf jcm;yef;csq
D &mBu;D rsm;\
vuf&mtcsdKUyg xnfhoGif;jyocJhonf/
yef;csD? Adokum? pmoifq&mBuD; OD;cifarmif
&ifukd (1938) ckESpf? Edk0ifbmv (18) &ufaeYwGif
yJ cl ; wd k if ; a'oBuD ; ? yJ cl ; Nrd K Ue,f ? om,muk ef ;
aus;GmwGiaf rG;zGm;onf/ &efuek pf ufrw
I uov
kd rf S
Adokumtif*sifeD,m bGJU&NyD;aemuf (1960) jynfhESpfrSpwif yef;csDa&;
qGJcJh&m(1962) ckESpfwGif wpfukd,fawmfyef;csDjyyGJpwifonf/Adokumtif
*sifeD,mtaejzifh b*Fvm;a'hSfEdkifiH? 'gumNrdKUSd blwmHktaqmuftOD
'DZdkif;ESifh jrefrmEdkifiH? yk*HNrdKUSd oZif[dkw,f'DZdkif;wdkYukda&;qGJcJhonf/
kyfSif'gkdufwmtjzpf ESrvufavQmhaeavawmhZmwfum;ESifh brSefb
ZHZmwfum;wdkYukd kduful;cJhonf/ pmoifq&mtaejzifh ajrmufOuvmy?
oEm(11)vrf;aetdrfwGif atmifpnfukd,fykdifenf;jywnfaxmifcJhonf/
uG,fvGefcsdefwGiftouf(76)ESpf SdNyDjzpfNyD; b0wpfavQmufvHk;vlysdKBuD;
b0jzifhtkd;xkyfoGm;cJhonf/ wpfoufwmwGif todmPfynm? t
wwfynm? tEkynmrsm;jzifh olrwlatmifxl;cGsefcJhaomfvnf; avmb?
a'go? arm[enf;yg;pGmjzifh b0ukt
d k;d om;qH;k ? tat;csrf;qH;k aexdik cf o
hJ l
tjzpf q&mBuD;OD;cifarmif&ifukdtrsm;u todtrSwfjyKMu&ayownf;/

q&mBuD;OD;cifarmif&if aumif;&mok*wdvm;ygap/

umwGef;

csux
f &D,rf[w
dk ,f dKG i&f ,fvw
d (f &efuek )f CLUB Rizzoli trnfajymif;vJziG v
hf pS f

&efukef ewfarmufvrf;&Sd csufx&D,rf[kdw,f GdKif&,fvdwf(&ef


ukef)wGif 2014 ZGef 17 &ufaeYrSp npOf 7 em&D reuf 1 em&D 30
txdajrnDxyf&Sd Club Rizzoli ukdzGifhvSpfxm;NyD[k qkdonf/
Club Rizzoli &Sd Cocktail Bar wGif tazsmf,rumrsm;jzpfaom

Selection of house pouring Spirits, Liquors, Wines and Cocktail

trsKd;rsKd;ukd &&SdEkdifygonf/ tazsmf,rumtrsKd;rsKd;ESifh vdkufzufaom


Snacks menu ukv
d nf; pDpOfxm;&SNd yD; Sake Bar udo
k ;D oefx
Y m;&S&d m Sake
BudKufESpfoufolrsm;twGuf a&G;cs,fp&mpkHvifaom *syefkd;&m Sake?
udk&D;,m; Soju ESifh Umeshu wdkYwpfae&mxJwGif oHk;aqmifEkdifrnf[kqkd
onf/
VIP Bar 0efaqmifrIvnf;xm;&SdonfhtwGuf oD;oD;oefYoefY0ef
aqmifrIvkdcsifolrsm;twGuf tqifajyvSygonf/ Cigar BudKufESpfouf
olrsm;twGufvnf; t&nftaoG;jrifh Havana cigar wHqdyfrsm;udk VIP
Bar wGif &&SdEdkifrnf[k qkdonf/
VIP Karaoke Lounge rsm;wGif jrefrm? t*Fvdyf? *syef? wkwf?

ud&k ;D ,m;ponfjh zifh oDcsif;rsm;ukd trsKd;trnfpv


Hk ifpmG xnfo
h iG ;f ay;xm;
onf[kqkdonf/ tvm;wl Sport 0goem&Sifrsm;twGuf 42" LCD TV
jzifh BudKufESpfouf&m Sport Channel rsm;ukd MunfhIcHpm;Ekdifrnf[k qkd
dk rl sm;twGuv
f nf; txl;cHpm;
onf/ Club Rizzoli wGif Member 0ifvo
cGifhrsm;yg0ifaom Club Rizzoli membership program ukdpDpOfxm;&Sd
aMumif;od&Sd&onf/
Club Rizzoli [k trnf ajymif;vJjcif;txdrf;trSwftjzpf tpm;
tpmESihf tazsmf,rumrDEl;topfrsm;ukd xnfhoGif;xm;ovkd {nfhonf
tm;vkH;twGuf txl;tpDtpOfrsm; vnf; pDpOfxm;NyD;rnfonfhae&m
wGifrSr&Ekdifaom txl;tcGifhta&;jzpfonfh Happy Hour ukd aeYpOf
7pm-10pm txdowfrSwfay;xm;NyD; if;tcsdeftwGif;vma&mufokH;
aqmifygu Buy One Get One Complimentary on selective items
(owfrw
S x
f m;aomaomufp&m Beverage rsm;ukw
d pfcu
G 0f ,fvQif aemuf
wpfcGufxyf&rnf)tpDtpOf&Sd aMumif;od&Sd&onf/ xkdYjyif npOf 7 em
&DrS 11 em&DtwGif; Karaoke tcef;toHk;jyKygu 2 Section okH; vQif
1 Section free ay;oGm;rnf [kqdk
onf/
tao;pd w f p k H ; prf ; od & S d v k d y g
uvnf; zkef;eHygwf 01-544500
Ext: 6243^6244 okq
Yd ufo,
G Ef idk f
ygaMumif;od&&dS onf/
YOH

a&SYqufoGm;rSmyJ MTV udk


taumif;qk;H jyifqifNy;D du
k u
f ;l aewJh eef;qk&wDp;kd

&ef u k e f ZG e f (5)
eef;qk&wDpdk;\ a&SUqufoGm;rSmyJ MTV ukd taumif;qkH; jyifqif
du
k u
f ;l aeNyD;(10)vykid ;f avmufrmS y&dwo
f wfxyH aYdk y;csifaMumif; vQyfwpf
jyufowif;*sme,fESihf qD'dk;em;[dkw,frSm awGUqkHpOfuajymcJhonf/
k v
f Ykd
]]yGiv
fh if;&moDawGrmS I;d yGaJ wG awmufavQmuf&adS evdYk MTV du
r&cJyh gbl;/ (5)vydik ;f uae taumif;qk;H jyifqifNyD; du
k u
f ;l aewm (3)yk'Nf yD;
oGm;ygNyD/ CD acGrSm wkef;uvnf; taumif;qkH;zefwD;cJhw,f/ tck
MTV rSmvnf; Zmwfvrf;ykp
H ?H tuykpH aH wGyg &opkv
H ifatmif BudK;pm;zef
wD;xm;ygw,f/
Zmwfum;dkuful;a&;awGvnf; vufcHxm;wmawG &Sdaeygw,f/
'gayrJh a&SUqufoGm;rSmyJ MTV udk OD;pm;ay;NyD;dkuful;aeygw,f/ tckrS
rvkyf&if tqifrajyawmhbl;/ vGefcJhwJh (10)vavmufu xGufcJhwmqkd
awmh 'DMum;xJrSm Id;yGJawGu awmufavQmuf&Sdaew,f/ (2014)ckESpf
(10)vykid ;f avmuf yGiv
hf if;&moDtrDxu
G cf siw
f m/ eef;qku aumif;aumif;
av; zefwD;csifwmqkdawmh tcsdefay;&w,f/ 'gdkufwm 0if;vGifxGef;ESifh
udkaZmf(tkPfOD;) wkdYeJYdkuful;aeygw,f/ qkdaw;a&;ay;xm;wJh ]b,ft
csdefrSmeifh} oDcsif;ukdZmwfvrf;ykHpHav;dkufxm;w,f/ Zmwfvrf;ykHpH
qk&d ifvnf; vlawGtrsm;BuD;eJY du
k u
f ;l wmqdak wmh jyifqifcsdeaf wG ay;&yg
w,f/ tuoDcsif;wpfyk'fdkufzdkYtwGuf (15)&ufavmuf tuwkdufcJh&
w,f/ abmvkH;uGif;rSm dkufcJhwJh oDcsif;awGqkd&ifvnf; abmvkH;uGif;u
rtm;wmaMumifh cPcPdkufuGif;ysuf&wmawG&Sdw,f/ rif;om;awG?
'gkdufwmawGESifh vltiftm;awGtrsm;BuD;ygawmh jyifqif&wm wpfv
avmufMumygw,f}} [k eef;qk&wDpkd;u ajymcJhonf/
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;udk pdwf0ifpm;onfh eef;qk&wDpkd;u ,cktcsdef
wGif rdbpD;yGm;a&;ukd ulnv
D Quf&adS Mumif; aemuftawGUtBuHKrsm;&Sv
d myg
uoGif;ukef? xkwfukefvkyfief;rsm;udk OD;aqmifvkyfukdif&ef&SdaMumif; ajym
pkd;pHxkduf
cJo
h nf/

um;
rdkuf

r[moEdokcausmif;awmfBuD;ta&; omoema&;rS owif;pm&Sif;vif;yGJvkyf

vQyf w pf j yuf o wif ; *sme,f o k d Y ay;yk d Y v maom ay;pmrsm;rS


xk w f EI w f a zmf j yygonf /
vQyfwpfjyuf

Q.

&efukefrSm a&BuD;aewJhudpu b,folUrSmwm0ef&SdovJAs/


vG r f ; armif ( atmif r *F v m)
A. [kwfuJh q&m rkd;ewfrif;BuD;rSm wm0ef&Sdw,fvdkYxifygw,f
cifAsm;rSm;&ifvnf;jyifay;yg/

"mwfykH-aZmfrif;Ekdif('DyJ,if;)
&efukef ZGef 11
&efukef wmarG ewfacsmif;&Sd r[moEdokcausmif;awmfBuD;ta&;
ESifhywfouf omoema&;0efBuD;XmerS wm0ef&Sdolrsm;u 2014 ZGef
11 &ufaeYvnfykdif;u owif;pm&Sif;vif;yGJwpf&yfjyKvkyfcJhonf/ tqkd
ygowif;pm&Sif;vif;yGJukd orwkH;tBuHay;OD;tHharmifrS OD;aqmifjyKvkyf
jcif;jzpfonf/
OD;jrwfckdif/ / uRefawmfOD;jrwfcdkifyg/ vQyfwpfjyufowif;*sm
e,fuyg/ uRefawmfodvdkwmuawmh nu oEdokcrSm jzpfay:cJhwJh
udpeJYywfoufvkdY apmapmu 'Duwm0ef&Sdolrsm;u at;at;csrf;csrf;
eJY aqmif&GufoGm;w,fvkdYod&ygw,f/ bmaMumifhrsm; nBuD;rif;BuD;
rSm aqmif&GufygvJ/ (MobmoHrsm;) aeYcif;xifomjrifomwJh tcsdef
rSm raqmif&GufwmvJ/ tJ'gav;odcsifygw,f/ aemufwpfckuawmh
yDeefq&mawmfBuD;ukd ta&;,lzkdY&Sdygovm;/ ADZmydwfxm;ygovm;/
od v k d y gw,f / aus;Zl ; wif y gw,f /
omoema&;/
/ ar;cGef;av; jyefajymyg/
OD;jrwfckdif/ / uRefawmfodcsifu yDeefq&mawmfBuD;ukd jynf
0ifcGifhydwfxm;ovm;/ ta&;,lzkdYtpDtpOf&Sdygovm;/ aemufraeYn
u nBuD;rif;BuD; bmaMumifhaqmif&GufygovJ/ tJ'godvkdygw,f/
omoema&;/ / uRefawmfwkdYrSm r[moEdokcausmif;awmfBuD;

eJyY wfoufNyD;awmh at;at;csrf;csrf;jzpfapzkt


Yd wGuu
f dk tBudrBf udrt
f cgcg
yJ aqmif&GufcJhygw,f/ odkYaomfvnf;yJ wjznf;jznf;eJY at;csrf;rIxuf
ajz&Sif;&r,fh[mawG tcuftcJ&SdvmrSmjzpfwJhtwGuf aecif;vkyfr,fqkd
vkdY&Sd&ifvnf;yJ vlxky&dowfawGaum? oHCmy&dowfawGaum 'Dvkdvkyf
vkdY&Sd&if uRefawmfwkdYu uRefawmfwdkY&JU at;csrf;pGmtaumiftxnfazmf
aqmif&GufrIukd taESmifht,SufjzpfrSm uRefawmfwdkYvnf; pdk;&drfwmtrSef
ygyJ/ uRefawmfwdkYu ESpfzufoHCmawGudkvnf; at;at;csrf;csrf;jzpfap
csifygw,f/ uRefawmfwdkY EkdifiHawmfoHCr[mem,ucsrSwfxm;wJh
TefMum;csufukdvnf; atmifjrifatmiftaumiftxnfazmf&rSmjzpfyg
w,f/ 'gaMumifhrkdY uRefawmfwdkYu pnf;urf;xdef;oHCmrsm;&JU tultnD
,lNyD;awmhrS wkdif;a'oBuD;tpdk;&tzGJU&JU tpDtrHawGeJY uRefawmfwdkYu
q&mawmfBuD;ukd oGm;NyD;awmhrS ntcsdeftcgrSm oGm;NyD;taumiftxnf
azmfwmjzpfygw,f/ uRefawmfh 'DavmufyJajzMum;csifygw,f/
OD;jrwfcdkif/ / jynf 0 if c G i f h a y;xm;vm;? ray;xm;bl ; vm;/
ta&;,lzkdY&Sdvm;? r&Sdbl;vm;/
omoema&;/
/ tJ'gawmh uRefawmfwdkY rajymwwfbl;As/
OD ; tH h a rmif / / bmrSqkH;jzwfjcif;r&Sdao;bl;/ olvmcsif vm
vdkY&w,f/
OD;jrwfckdif/ / aus;Zl ; ygAs/

Simmons Black Night usif;y


Q. owif;pm&Sif;vif;yGJukd

b,fvkdrlawGeJYjyKvkyfoifhovJ odyg
owif ; orm;wpf O D ;
A. owif;pm&Si;f vif;yGr
J mS wm0efcEH idk ?f wm0ef,El idk w
f hJ yk*Kd vfrsKd;?
vdrfrmyg;eyfwJh yk*dKvfrsKd;? ynmwwfyk*dKvfrsKd;? oHwrefqufqHa&;
uRrf;usifolrsKd;? ,Ofaus;vdrfrmodrfarGUwJhyk*dKvfrsKd;awGjzpfoifh
w,fvdkY ,lqygw,fAs/
&ap/

Q. qkdifu,fawGukdzrf;vkdY ,mOfxdef;&J "g;eJYckwfcH&w,f/ qkdif


u,fawGukdzrf;vdkY qkdifu,form;um;atmufa&mufao&w,f/
trSefw&m; ubmvJ .../
tk d b m;rm;(arS m f b D )
A. trSefw&m;uawmh [kdae&mwpfrsKd; onfae&mwpfrsKd;
ckwpfrsKd; awmfMumwpfrsKd; Oya'aMumifhyJvdkYqkd&if&rvm;AsKdU/

Q.

rodvdkYar;yg&ap/ "rpufeJY tmPmpuf b,f[muykdNyD;


aMumuf p&maumif;ygovJ/
A. aMumufp&mtaumif;qkH;u i&JygyJ/ aMumufwwfr,fqkd&if
aygh av ..../

&efukef ZGef 11
NatRay Co.Ltd rS topfxyfrHwifoGif;vkdufaom emrnfBuD;
Simmons (USA Brand) arGU&mrdwq
f ufyt
JG crf;tem;ukd &efuek Nf rdKU Park
Royal Hotel wGif 11 &uf 6 v 2014 Ak'[l;aeY nae 6 em&D rS

pwifum ukefypnf;rdwfqufjcif;? tauR;tarG;azsmfajza&;tpDtpOf


rsm;? uHprf;rJtpDtpOfrsm;jzifh pnfum;okdufNrdKufpGmusif;ycJhygonf/
tpDtpOft&tcrf;tem;rSL;rS pwifaMumif;aMunmNyD; NatRay Co.,Ltd
rS Managing Director a':cifrmvmrS tzGirhf ed cYf eG ;f jzifph wifNy;D ? Simmons
(Soutteast Asia) Pte Ltd rS Managing Director Mr.Casey Teh rS
Simmons arGU&m Video Presentation jyocsufrsm;jzifh &Sif;vif;wifjycJh
onf/
tcrf;tem;okYd Ekid if aH wmftBuD;tuJrsm;? oH;Hk Xmeuk,
d pf m;vS,rf sm;
Xmeqkid &f mtoD;oD;ESihf ukrP
BD uD;rsm;rS {nfo
h nfawmfBuD;rsm; pme,fZif;
rSq&mBuD;? q&mrBuD;rsm;? tu,f'rDtEkynm&Sifrsm;ESifh zdwfMum;xm;
aom {nfhonfawmfBuD;rsm; wufa&mufcJhonf/ trSwfw&txl;tpD
tpOfrsm;taejzifh Grand Prize tjzpf Simmons King Size Mattress

(a':vm 5000 0ef;usif)? Second Prize tjzpf a':vm 1500 wef


Gift Voucher ESifh Simmons Neck Care acgif;tkH;? Third Prize tjzpf
a':vm 1000 wef Gift Voucher ESifh Simmons Deep Sleep acgif;tkH;
rsm;ukd uHprf;rJtjzpf pDpOfcJhonf/
jrefrmEkdifiHokdY yxrOD;pGma&muf&Sdvmaom Simmons arGU&monf
,aeYwkdifESpfaygif; 40 ausmfemrnfausmfMum;aom USA Premium
Brand wpfckjzpfNyD; aemufqkH;ay: e-lON(Negative lon) Crystal Technology tokH;jyKxm;aomaMumifh arGU&may:wGif ESpfNcdKufpGmtdyfaysmfap
jcif;jzifh pdwfMunfvifvef;qef;rIukd jzpfay:apNyD; cEmukd,ftwGuf
vdktyfaom pGrf;tifrsm;ukd csufcsif;&,lum usef;rmaysmf&Tifaom b0ukd
&&SdykdifqkdifEkdifonf[kqdkvQif Simmons Black Night \ xl;jcm;aom
tpDtpOftaejzifh wufa&mufvmMuaom rdwaf qGrsm;ukd jyoxm;aom
arGY&mrsm;tm; ukd,fwkdifprf;oyfMuNyD; rJay;um? rJtrsm;qkH;&&Sdaom
arGU&mrS uHxl;&Siftm; Grand Prize tjzpf rJEIdufcsD;jrifhay;cJhonf/
YOH

tif;vsm;uefabmif tvSjyif

&ef u k e f ZG e f (5)
&efukefwdkif;a'oBuD; urmat;bk&m;vrf;tif;vsm;uefabmif ay:
&Sdjrufrsm;udk&Sif;vif;NyD; rJZmjrufrsm;udk oJESihfzGJjymrsm;a&mNyD; topfjyef
vnf pku
d yf sKd;aeonfudk (2014)ckEpS f ZGe(f 5)&ufaeYwiG f awGU&S&d vQyfwpf
jyufowif;*sme,fu ar;jref;cJh&mwGif]]trsm;jynfoal wG tem;,ltyef;ajzwJah e&mudk ykNd yD;vSyvmatmif
&efukefNrdKUawmf pnfyifom,ma&;\ vrf;nTefrIeJYvkyfaqmifaewmyg/
'DrSmaygufaewJh jrufyifawGutkdif;awGyg/ &Snfvm&if xdk;xdk;axmif
axmifeJY rvSawmhbl;/ 'gaMumifh rJZmjrufukd oJESihfzGJjymrsm;udka&mNyD;

topfjyefvnfpkdufysKd;wmyg/ 'DjrufawGu wpfvavmufqkd&if okdokd


odyfodyf&SifoefvmNyD;awmh pdrf;pdrf;pkdpkdeJY nDnDnmnmvSyrSmyg/ 'ghtjyif
uefabmify:&Sdyef;yifrsm;ukd topfpkdufysKd;wmawGvnf; vkyfxm;ygao;
w,f}}[k &efukefNrdKUawmfpnfyifom,ma&;aumfrwD\ wm0ef&Sdolu
ajymcJhonf/
xdu
k o
hJ dYk rJZmjrufpu
kd yf sKd;aeolrsm;rSm pnfyifom,m\ aeYpm;0efxrf;
rsm;jzpfMuNyD;wpfaeYvQifokH;axmifusyfjzifh vkyfukdifaeolrsm;jzpfMu
aMumif; od&onf/
pkd;pHxdkuf

tmrdk"mwfajrMoZmESifU yl;aygif; &Srf;jynfe,ftwGif;awmifolrsm; EdkifiHwum tqifUrD tmvl;rsdK;apU


pdu
k yf sKd ;rIatmifjrifvQu&f dS

atmifyef; ZGef (3)


Capital Diamond Star Group

ukrP
v
D rd w
d uf\ tmrdt
k rSww
f q
H yd f
"mwfajrMoZmESifhyl;aygif; &Srf;jynfe,ftwGif;&SdawmifolMuD;rsm; EdkifiH
wumt&nftaoG;rD tmvl;rsdK;aphrsm; pdkufysdK;rIatmifjrifaMumif; od&
onf/
,if;ukrPDu Atlantic tmvl;rsdK;aphrsm;ESifh "mwfajrMoZmrsm;udk
awmifolBuD;rsm;xHta<u;pepfjzifhcsxm;ay;jyD; tmvl;ay:rSom aiGay;
acs&onfhpepfaMumifh tmvl;pdkufawmifolrsm;uvnf; tqifajyvsuf
&Sdonf/
awmifMuD;jrdKYe,f? oHwJ aus;&Gmutmvl;pdkufawmifolOD;pdkif;ydefpdkif
u yxrqH;k ppdu
k w
f t
hJ wGuf tcuftcJawGawmh&ydS gw,f/ 'gayrJh 'DrsdK;aph
u tyifaygufjrefw,f? MuD;xGm;ESKef;vnf;jrefw,faeavmif'PfawG
vnf;cHEdkifw,f/ 'gayrJh tm;enf;csufuwpfyifudkESpfOoHk;OyJxGufw,f/
'gayrJhtqifajyw,f/ uRefawmfwdkYbufu v,fajrxGefzdkYavmufyJvdk
wmaygh? wu,ftmvl;uowfrSwfpHcsdefpHESKef;rD&ifawmh (10)odef;
avmufjrwfw,f [kajymonf/
Capital Diamond Star Group ukrP
D 'ktaxGaxGrefae*sm a':aX;
aX;&Du a'oxGut
f mvl;awGu Edik if jH cm;uvdck sifwhJ tmvl;aMumftqifh
twef;udkrrDao;wJh twGufr,lygbl;?t&nftaoG;rD&ifawmh 0,frSmyg/
AtlanticrsdK;aphtwGuf PepsiutrwdkYu xkwfay;w,fawmifolawGeJY aps;
ESKef;owfrSwfjyD;awmh tpfrwdkYuoD;EShay:rSmjyef,lwm?rsdK;wdkY ajrMoZmwdkY

xkwfay;xm;w,f[k Capital Diamond Star Group ukrPD 'ktaxG


axGrefae*sm a':aX;aX;&Duajymonf/ Atlantic tm;vl; wpfydmudk
(535)usyfESKef;ESifh ukrPDu jyef0,faMumif;od&onf/
(2013)ckESpfu pwif Atlantic tmvl;rsdK;aphpdkufysdK;rIudk pwif
taumiftxnfazmfcjhJ cif;jzpfjyD; us,fus,fjyefUjyefU taumiftxnfazmf
Edkifjcif;r&Sdao;ay/ &Srf;jynfe,fwGif;&Sd tmvl;t"dupdkufysdK;onfh jrdKYe,f
rsm;jzpfonfah wmifMuD;? atmifyef;?uavm? [J[;kd ponfjh rdKrY sm;&Sad wmifol
MuD;tcsdKYompdkufysdK;EdkifMuao;jyD; xyfrHwdk;csJYEdkif&ef ukrPD taejzifhpDpOf
vsuf&SdaMumif;od&onf/ Atlantic tmvl;rsdK;apYudk jrdKUe,f tvdkuf
pdkufysdK;rIxGufESKef;taumif;qHk;awmifolMuD;rsm;udk ukrPDu qkaMu;aiG
rsm;ESifh pdkufysdK;a&;oHk;aq;ypnf;rsm;udkvnf; xyfrHay;tyfvQuf&Sd
onf/
Capital Diamond Star Group ukrP
u
D awmiforl sm;xHrS tm;vl;
rsm;udjk yefvnf0,f,jl yD; xdik ;f Edik if &H dS Pepsi-Cola ukrP
ED iS chf sdwq
f ufum
urmhtqifhrD tmvl;aMumfrsm;xkwfvkyfvsuf&Sdonf/
xdik ;f Edik if o
H rYkd wifyrYkd D tmvl;rsm;tm;avSmifxm;&eftwGuf awmifol
rsm;tqifajyap&ef&nf&G,f Capital Diamond Star Group ukrPDu
odak vSmifxed ;f odr;f xm;Edik af om acwfrt
D at;cef;odak vSmif&u
kH akd tmifyef;
jrdKUwGifzGifhvSpfay;cJhonf/ zGifhyGJtcrf;tem;udkZGefv(3)&ufaeYu usif;ycJh
jyD;jynfaxmifpk0efMuD;OD;pdk;odrf;? OD;wifEdkifodef;ESifh &Srf;jynfe,f0efMuD;csKyf
OD;p0fatmifjrwfponfhtMuD;tuJrsm;wwfa&mufcJhMuonf/ apmzd k ; cG m ;

jrefrmEkid if o
H wif;pmq&mtoif;rS oufBu;D
owif;pmq&mBuD;rsm;tm;ylaZmfuefawmUyGJ
usi;f yrnf

jrefrmEkdifiHowif;pmq&mtoif;rS oufBuD;owif;pmq&mBuD;rsm;
tm; yxrtBudrfylaZmfuefawmhyGJusif;y&ef pDpOfvsuf&SdaMumif; od&Sd&
onf/ jzpfajrmufa&;aumfrwDtzGJUacgif;aqmiftjzpf q&mOD;atmifol
NrdKifrS aqmif&Gufum q&ma'gufwmaZmfoef;? q&mOD;odef;at;? q&m
OD;ausmfpmG rif;? q&mra':tdtjd rwfwrYkd S aqmif&u
G Mf urnf[k od&&dS onf/
touf 75 ESpfjynfhNyD;aom owif;pmynmjzifh toufarG;0rf;
aMumif;jyKaom owif;pmq&mBuD;rsm;trnfpm&if;jyKum *g&0jyKoGm;
rnf[kqkdonf/ jrefrmEkdifiHowif;pmq&mtoif;tzGJU0ifrsm;rSvnf; t
uefawmhcHoufBuD;owif;pmq&mBuD;rsm; trnfpm&if;ukd,fa&;tusOf;
wku
Yd dk 0kid ;f 0ef;jyKpkun
l yD yhH ;dk Muyg&efvnf; jrefrmEkid if o
H wif;pmq&mtoif;
oufBuD;owif;pmq&mBuD;rsm; ylaZmfuefawmhyu
JG sif;ya&;tzGUJ rS yefMum;
xm;onf/
YOH

urmrSm aexdkifaom vlom;rsm;twGuf


aumif;rGefaom tarGukd ay;Ekdif&ef
obm0ywf0ef;usiu
f kd xde;f odr;f Mu&efvt
kd yf

&ef u k e f ZG e f (5)
(2014)ckESpf ZGefv(5)&ufaeYwGif usa&mufaom obm0ywf0ef;
usifxed ;f odr;f a&;aeY (World Environment Day) ukd *kPjf yKaomtm;jzifh
obm0ywf0ef;usifqkdif&m a[majymaqG;aEG;yGJudk (2014)ckESpf ZGefv(5)
&ufaeYnae(5)em&DwiG f &efuek Nf rdKU urf;em;vrf;&SNd Adwo
d QaumifpD pmMunfh
wku
d f jyKvkyu
f sif;ycJ&h m Myanmar Climate Change Watch rS trIaqmif
t&m&SdcsKyf a'gufwmOD;xGef;vGifESifh Myanmar Environmental Working
Ykd OD;aqmifaqG;
Group rS tBuHay;t&m&Sd ya&mfzufqm OD;cifarmifcsKdwu
aEG; cJhMuonf/
xdkaqG;aEG;yGJwGif q&mOD;cifarmifcsKdu ]]uRefawmfwdkY EkdifiHrSm o
bm0ywf0ef;usifxdef;odrf;rIawG wu,fvkyfzdkYvdktyfygw,f/ wcsKdUtzGJU
tpnf;uvkyfaewmu[efjyvdYk uRefawmfjrifygw,f/ aemufNyD; EkdifiHw
umrSm vQyfppfypnf;awGxkwfvkyf&ifawmif tJ'DvdkpGrf;tifudk acRwmwJh
ypnf;awGyJ xkwfvkyfNyD;okH;pGJaeMuygw,f/ tJ'Dvdk tpdrf;a&mifpD;yGm;a&;
vnf; trsm;BuD;vkyfaqmifMuzdkYvkdygw,f/ a&t&if;tjrpfawGu tuefY
towfeJY&SdwJht&mawGyg/ opfawmjzKef;wD;rI[mvnf; wkdif;jynf&JU
tem*wfukdxdckdufapygw,f/ aemufwpfqihfwufNyD; tpm;tpmrvkH
avmufrIawG urmBuD;ylaEG;vmrIawG jzpfay:vmapygw,f/
urmBuD;u wu,fyJajymif;vJaeNyD;/ ylaEG;vmNyDvkdY ajymcJhwJhvlu
awmh tar&duef Ekid if jH cm;a&;0efBuD; *Refu,f&yD g/ 'DtaMumif;t&mawGeYJ
xyfwlajymchJwmuawmh tar&dueforw tkdbm;rm;yg/ 'DaeY urmu
umAGefxkwfvkyfrIrsm;aeygNyD uRefawmfwdkYom;orD;awG aemifvmaemuf
om;awGtwGuf xnhfoGif;pOf;pm;NyD; obm0ywf0ef;usifudk xdef;odrf;&
r,f/ wefz;kd xm;&r,f/ urmrSmaexkid af omvlom;awGtwGu?f aemifvm
r,fh om;orD;awGtwGuf aumif;rGew
f t
hJ arGurkd ay;csifb;l vm;vdYk tkb
d m;
rm;u ajymcJhygw,f/
'gaMumifh uRefawmfwdkY&JU rsKd;qufopfawG aemifvmaemufom;awG
twGuaf umif;rGew
f hJ tarGuakd y;Ekid &f efobm0ywf0ef;usifudk xde;f odr;f &
ygr,f}} vdkY ajymcJhonf/ xdkYaemuf a'gufwmOD;xGef;vGifu Owk&moDESihf
zGUH NzdK;wk;d wufrw
I aYkd ygif; pnf;jcif;ESifh jrefrmEkid if w
H iG f &moDOwkajymif;vJrEI iS fh
qDavQmfap&ef jyKjyifjcif;taMumif;t&mrsm;udk wifjyaqG;aEG;oGm;cJo
h nf/
pkd;pHxkduf

vnf;csufjcif;qdkovdk usyfwpfodef;xnfh0ifvSL'gef;cJhonf/ [krvif;


a'ocH rsm;\ o'gw&m;um; tHhrcef;jzpfonf/
xdknu ypnf;awGBudKwifodrf;qnf;um rvdkonfrsm;udk
&efukefodkY jyefydkY&rnfqdk 0dwfavQmh&onf/ &[wf,mOfESifh oGm;&
rnfjzpfNyD; [krvif;odkYjyefra&mufawmh[k qdkjcif;aMumifh udk,fESifh
wpfygwnf; o,faqmif&rnfrsm;udkoma&G;cs,f&onf/ uRefawmfh
oli,fcsif; udrk if;armfu cE;D rS vSnjhf yefrnf[k qdo
k jzifh uRefawmfrh mS
tazmfr&hJ onf/ udrk if;armfu v[,ftxd vdu
k yf grnfjzpfNyD; eef,
Y eG ;f
em*yGJawmfodkYrvdkufvdk[kqdkjcif;aMumifh wpfudk,fawmf BuJ&rnfh
oabm/
&[wf,mOf (2)pD;ESifh vltjynfh? ypnf;tjynfh/ aemufwpf&uf
wGif [krv
if;avqdyo
f Ykd oGm;Muonf/ oDw*lq&mawmfb&k m;BuD;ESihf
wpfzGJUu av&SD;odkYoGm;Muonf/ usefwpfzGJUu v[,fodkYjzpfonf/

oGm;ava&mhv[,fqdkjcif;udk vufawGUta&mufoGm;Mu&awmhrnf jzpf


onf/ v[,ftzGJUwGif vlBuD;rsm;ygonf/ &[wf,mOfay:wGif xdkif
p&myifae&mr&Sd &ifwkef&onf/

onfwpfywfaysmaf ysm&f iT &f iT &f mS azGay;apcsiw


f hJ SPY av;awGuawmh vG,v
f ,
G af v;awGyg acgif;pm;ay;MuygOD;/
(1)zefa*:vD (2) Mu,fo;D wpfv;kH (3) zdeyf&m (4) armfawmfum; (5) iSuaf rT; (6) oabFm (7) pufb;D (8) aomh
(9) Mu,fwpfyiG hf (10) tdrf
&wemOD ; vd I i f

a&SUwpfywfqufzwfyg&ef

oDw*lq&mawmfbk&m;onf cGJpdyfrIrsm;atmifjrifjcif;txdrf; t
rSwt
f jzpf [krv
if;ukwif (100)qefY aq;Hak &SUwGif vlemrsm; vlem&Sif
rsm; q&mq&mrrsm;? cGJpdyfyg&*lrsm;? vkyftm;ay;rsm;tm;vHk;udk pkpnf;
apum trSwfw& pkaygif;"mwfyHkdkufygonf/ xdkYaemuf vlemrsm;tm;
rkefYzdk;? tkyf? pm;p&m ponfjzifh a0iSay;ygonf/ q&mawmfbk&m;\
yDwdrSm tm;vHk;udka&mifjyef[yfvsuf/ onfhaemuf [krvif; oDw*l
puK'ge aq;Hka&SUwGif trSwfw&"mwfyHkdkufMuonf/ oDw*lq&m
awmf bk&m;BuD;onf aeylBuD;xJwiG f tcsderf sm;pGmay;vsuf a'ocHrsm;?
vkyf tm;ay;rsm;? apwem&Sirf sm;? tzGUJ tpnf;rsm;tm;vH;k pdwaf useyfrI
&onftxd trSwfw& "mwfyHkdkufaponf/
uRefawmfu,
kd w
f ikd yf ifvQif0if pDpOfay;&onf/ trSww
f & "mwf
yHkdkufNyD;csdefrSmyif bk&m;'g,umwpfOD;rS tvSLaiGvdktyfaeaMumif;
tul tnDvmawmif;ojzifh uRefawmfholi,fcsif;udkrif;armfu xHk;pH
twdkif; usyfwpfodef;xnfh0ifvSL'gef;cJhovdk a'ocH tysKdBuD;wpfOD;u

]]vlUta&cGHeJY csKyfxm;wJh pmtkyfBuD;&SmazGawGU&Sd}} urmausmf[m;


AufwuokdvfBuD;&JU wu,fhtqifhtwef;jrifhvSwJh pmMunfhwkdufBuD;rSm
xdef;odrf;xm;wJh pmtkyfwpftkyf[m vlom;pepfwpfa,muf&JU ta&cGH
eJY tzkH;vkyfxm;wmukd &SmazGawGU&SdcJhygowJhav .../
Houghton pmMunfhwkdufBuD;&JU xkdpmtkyfukd odyHynm&Sifrsm;u
enf;rsKd;pkHprf;oyfppfaq;NyD;oumo/ xkdpmtkyf&JU tzkH;onf vlUta&cGH
ESifhjyKvkyfxm;jcif;jzpfaMumif; 99.9% &mcdkifEIef;aocsmonf[k twnfjyK
ajymMum;vkdufonf/
pmMunfhwkdufuajymMum;onfrSm xkdpmtkyf\ pma&;q&monf
xkdpmtkyftm; ]]0dnmOfay: w&m;xkdifjcif;ESifhaoNyD; wrvGef}}[ka&;
om;azmfjyum ol\pmtkyfcspfaom oli,fcsif;wpfa,mufukday;cJhonf/
Dr.Ludovic Bouland onf pdwa
f 0'emonf trsKd;orD;wpfa,muf
OD;aESmufaoG;aMumayguf aoqkH;oGm;&m xkdtrsKd;orD;\ ta&cGHukdcGm
pmtkyfcsKyfcJhonf[k okawoeynm&Sifrsm;u qkdonf/
xkdpma&;q&m Dr.Bouland onf rSwfpkwpfckxm;cJhNyD; olbmvkyf
cJhonfukd &Sif;jyxm;cJhonfrSm

]]vlwpfa,muf\ 0dnmOftaMumif;ukda&;om;xm;aom pmtkyf


onf vlom;wpfa,mufa,mufESifhom zkH;tkyfxm;tyfonf}}[k a&;
om;cJhonf/
tckacwfrSm vlom;wpfa,mufeJY ta&cHGukdcGmjcif;[k odvkduf&jcif;
rSm wu,fhukd xdwfvefYacsmufcsm;p&mjzpfaomfvnf; [kd;a&S;acwfu
awmh odyfNyD;t&rf;BuD;xl;qef;onfh t&mr[kwfacs/
pmMunfhwkduf\tqkdt& pmtkyfawGukd vlUta&cGHeJY tzkH;csKyfjcif;
tavhtusifh[m 12 &mpkESpfa,mufu pwifcJhonf[k qkdonf/
19 &mpkESpfavmufwGif &mZ0wfom;awG towfcH&vQif olwkdY\
ukd,fhcEmukd odyHprf;oyfcef;twGuf vSL'gef;NyD; ta&cHGukdum; pmtkyf
csKyfolrsm;ukday;onf/
Houghton pmMunfw
h u
dk rf S ,ckpmtkyw
f pftyk w
f nf;onfom vuf&dS
xif&Sm;vlUta&cGHESifh csKyfxm;aom pmtkyftjzpf ,cktaetxm;wGif&Sd
aeonf/
pkd;jrwfEG,f
(1) orifBuD;rsKd;aMumifh
(2) zsHrsm;aMumifh
(3) ajracG;tBuD;BuD; aMumifh
6/ ,cktywfwGif [m;AwfwuokdvfrS ol\ wuokdvf&Sdpmtkyf
wpftkyfukdcsKyfxm;&mwGifrnfonfhta&cGHESifh csKyfvkyfxm;onf[k 0efcH
ajymMum;oGm;oenf;/
(1)
(2)
(3)
(4)

pkd;jrwfEG,f
,cktywfbDbDpDya[Vdar;cGef;awGrSm wpfoufwmpGJNrJrSwfom;
rdoGm;r,fh ar;cGef;eJY tajzawGygw,f/ tkd;rkdifa*ghvkdY toHxGufrdatmif
tHhtm;oifhoGm;ap&r,f/ bmvJqkdwmzwfMunfhvkduf/
1/ wkwfEkdifiHwGif vGefcJhaom ESpfaygif; 3300 cefYu[k cefYrSef;
&aom rnfonfh t&m0wKwpfckukd tckvwfwavm &SmazGawGU&SdcJho
enf;/
(1) abmif;bD
(2) rSefrsm;
(3) tvHrsm;

vlta&cGH
vif;ykdif
'kd'kdiSuf
ukdrkd'kde*g;

7/ toHacGwpfct
k m; ,cktywfwiG f xkwv
f iT chf &hJ m if;rS trsKd;orD;
wpfa,mufonf 999 ukd olr\ a&cJrkefYjyemwpfckaMumifhac:qkdcJh
onf[k Mum;od&onf/ bmjyemrsm;ygvdrfh .../
(1) acsmuvuf tusKd;yJhuav;rsm;aMumifh
(2) a&cJrek o
Yf nf tvGet
f usL;ta&aysmfaeaom
aMumifh
(3) t&omrvkHavmufaomaMumifh

vQyf w pf j yuf o wif ; *sme,f o k d Y quf o G , f a r;jref ; Mu


onf r sm;ud k rS w f w rf ; wif yk H E S d y f a zmf j yoif h o nf r sm;tm;
r>cif ; rcsef r jzwf r awmuf pk p nf ; azmf j ytyf y gonf /
[kwfuJh vQyfwpfjyufowif;*sme,fuyg cifAsm .../
aMomf[kwfuJh bmrsm;odcsifygvdrfhAsm/ aMomf r[moEd
okcausmif;awmfBuD;ta&;eJyY wfoufvv
Ykd m; [kwu
f ?hJ yGiv
fh if;
jrifomrI&&dS r,fqw
dk phJ um;vk;H ukad wmh tm;emp&mayghAsm? [kwf
uJh oHCmta&; pdwrf at; p&mawGrsm;oxufrsm;rvmapzkyYd J
qkawmif;&rSmayghAsm? [kwfuJh oHCmawmfawGaoG;ajrus&wJh
tjzpfrsKd;vnf; rBuKHcsifrMum;csifawmhygbl;Asm [kwu
f hJ oHCm
qkdwm bk&m;om;awmfrsm;jzpfw,fqkdwmawmh rdausmif;rif;
a&cif;jyp&mrvdkbl;xifyg&JUAsm/ [kwfuJh Nidrf;csrf;a&;aqG;
aEG;yGrJ sm;ukad wmifrS pm;yG0J idk ;f ay:rSmaqG;aEG;vd&Yk aecsderf mS r[m
oEdokcausmif;awmfBuD;udponf Nidrf;csrf;pGmaqG;aEG;ajz&Sif;
EkdifMur,fvkdY ,kHMunfygw,fAsm? [kwfuJh ckvdkrsKd;&yfausmf&Gm
ausmfurmausmfjzpf&yfrsKd; txda&mufp&mrvdkbl;vdkY xifyg
w,fAsm? [kwfuJh [kwfuJh/
[kwfuJh vQyfwpfjyufowif;*sme,fuyg cifAsm .../
bmrsm;odcsifygvdrfhAsm/ aMomf &efukefNrdKU ykvJuGef'kda&SU
urmat; bk&m;vrf;ay:u NcHwpfNcHudk tkypf zk UJG NyD; tkyf ;dk NzdKwm
awG bmawGvkyfwJh udp&Sdw,fwJhvm;? bk&m; bk&m; tJonf
vdk Oya'rJhudpawGukd &efukefNrdKUay:txd vuf&JZuf&Jvkyfvm
MuNyDqkd&ifawmh jynfolvlxk&JU touftkd;tdrfpnf;pdrfukd
b,fvv
kd NHk cKHraI y;rvJqw
dk m pk;d &drpf &mayghAsm/ [kwu
f hJ [kwu
f hJ
rif;rJhwkdif;jynfr[kwfwJhtwGuf pkd;&drfp&mr&Sdbl;vkdY xifyg
w,fAsm/ w&m;Oya'pdk;rkd;a&;&Sdr,fvdkYvnf; ,kHygw,fAsm?
[kwfuJh [kwfuJh ..../

2/ ukdtmvm 0uf0Hav;rsm;onf tylavsmhusap&eftyiftm; ----- jyKvkyfonf/


(1) zufonf
(2) pdkufonf
(3) jzwf^ckwfypfonf
3/ rnfonfEh idk if o
H nf ,cktywfwiG f ol\ yxrqk;H aom abmvk;H
yGJwpfEkdif&&SdcJhoenf;/
(1) Nauru
(2) Cook Islands
(3) Gibraltar
4/ ,cktywfwGif jyifopforwa[mif; EkdukdvyfpfZmukdZDonf
orwav,mOfay:wGif rnfonfht&mr&SdvQif rjzpf[k xkwfazmfzGifh[
ajymMum;cJhoenf;/
(1) trJom;pwdwfcf Steak au poivre
(2) aumfzD? a&cJrkefY? Coffee ice cream
(3) ewfwJvm; acsmuvuf Netella
5/ qDfGZifEkdifiH&Sd ausmif;om;rsm;onf rnfonfhtaMumif;aMumifh
olwkdY\ opf0yfa&Smhtwef;rS xGufajy;cJh&onf/

NLD trsKd;om;'Drkdua&pD t
zGUJ csKyfonf 1988 vlxt
k a&;awmf
ykHrSarG;zGm;vmonfhtwkduftcHEkdifiH
a&;ygwDjzpfonf/ ,cifu ppftpk;d
& vufxufwGiftwkduftcHygwD
[lr&Sd? EkdifiHa&;ygwD[lr&Sd/ okdY
aomf ppftpk;d &ukd qefu
Y siftw
H ck o
hJ rl sm;
um; NLD trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJU csKyf
rarG; zGm;rDuwnf;u wkdufyGJ0ifcJhMujcif;jzpf
onf/ xko
d rl sm;xJwiG f uAsmq&mrk&H mG atmif&iS v
f nf;
tygt0ifjzpfonf/ uAsmq&mrkH&Gmatmif &Sifonf
EkdifiHa&;orm;wpfOD;jzpfonf/ ol\vufxGufrsm;xJ
wGif uRefawmf\oli,fcsif;yifygaecJhonf/ uAsmq&m
rkH&Gmatmif&Sifonf NLD EdkifiHa&;ygwDtjzpfxlaxmif
vku
d f aomtcg NLD uk0d ef;&Horl sm;xJwiG f uAsmq&m
udk atmif&iS v
f nf;yg0ifomG ;acsawmhonf/ onfah emuf
xHk;pHtwdkif; olonfvnf;eH&Hav;zufMum;odkY a&muf
oGm;&jyefonf/
q&mESifhuRefawmf jyefqHkMu&onfum; tif;pdef
axmifAl;0xdyfrSmjzpfonf/ ppftpkd;&u EkdifiHa&;upm;
uGufa&TUum EkdifiHa&;tusOf;om;rsm;pGmudk jyefvTwfonfh
tcg uRefawmfwdkYowif;orm;rsm; owif;,lcGifh&cJhonf/
tif;pdefaxmifAl;0a&SU&Sd tm;upm;cef;rBuD;xJwGifjzpfonf/
xdkaeYu ppftpdk;&u jyefvTwfay;rnfholrsm;xJwGif q&m
udkatmif&Sifvnf;ygvmcJhonf/ q&mu uRefawmfhudkawGU
awmh ]txJrmS cifAsm;pmawG zwf&w,f}[kqo
kd nf/ q&mu
trSwfw&vnf;a&;ay;vdkufonf/ vQyfwpfjyufowif;*sm
e,fwGif jyefvnfazmfjyaomtcg xHk;pHtwdkif; pmaypdppfa&;
u qifqmrsm;&SdaeqJ/
xdkpOfu q&m bmqufvkyfrvJ[kar;awmh EkdifiHa&;yJqufvkyf
&rSmaygh? tjyifrSm bmawGjzpfaevJqdkwm uRefawmfvnf; rodao;
bl;[kqdkonf/ wu,fvnf; q&mEdkifiHa&;udk qufvkyfcJhonf/ NLD
tay: ,HkMunfpGmjzifh/ uRefawmfESifhjyefawGUawmh a':pkcdkif;xm;ojzifh
NLD orkdif; jyKpkaew,f[k ajymoHMum;vdkufonf/ aemufawmh 'DvdIif;
xJwGif q&ma&;om;jyKpkonfh NLD trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyf &ufpGJ
rSwfwrf;rsm;udk zwfcGifhBuHKvmcJhonf/ pmtkyftjzpf yxrwGJ xGufvm
aomtcg q&mu oludk,fwdkif pmtkyfudk wul;wuvmydkYay;onf/
tefu,fvfOD;wifOD;? q&mOD;0if;wifwdkY\ trSmrsm;um; tzdk;rjzwfEdkif?
(q&mOD;0if;wifuawmh tcsuftvuftcsKdUudk a0zefaxmufjycJhonf)
q&mOD;0if;wifu ]igwdkY a':pkbmawG xk cJhovJ}[laomacgif;pOfESifh
jzpfapcsifyHk&onf/ q&ma&;om;jyKpkonfrsm;u trsKd;om;'Drkdua&pD
tzGUJ csKyfupkd wifxal xmifjcif;rS pwifazmfjyxm;onf/ pm&Gupf mwrf;rsm;?
"mwfyHkrSwfwrf;rsm;yg&SdvQif ydkjynfhpHkrnfxifonf/ rnfodkYjzpfapaemif
wGifonfhxufydk jynfhpHkus,fjyefYaom NLD trsKd;om; 'Drkdua&pDtzGJU
csKyf &ufpGJrSwfwrf;wpfapmif zwfIcGifhBuHK&rnf[k,Hkonf/
igwd k Y a ':pk bmawG ]xk } cJ h o vJ
([H o m0wD O D ; 0if ; wif \ trS m )
rkH&Gmatmif&Sifu olUpmtkyfrSm trSmpmav;a&;ay;ygvdkY tl,m;zm;
,m; vmawmif;w,f? xkH;pHtwkdif; uRefawmf[kwfuJh vkdufw,f/
olUpmawGu ]'DvIdif;} pmapmifrSm tywfpOf olykHrSefa&;cJhwJhaqmif;
yg;awGudk aygif;csKyfxkwfwhJpmtkyfyg/ tm;vkH;zwfzl;cJhNyD;om;pmawGukd
wpfacgufjyefzwf&w,f/
'DvdkpmrsKd;awGudk vGefcJhwJh ESpf aygif;ckESpfq,favmufuvnf;
a&;chJ zl;w,f/ owif;pmq&mBuD; OD;yku av;a&;oGm;wJh ]igwkdYAdkvfcsKyf
bmawG vkyfaevJ}}pmtkyfyg/ trsKd;om;acgif; aqmifBuD; AdkvfcsKyfatmif
qef; (1945 -1947)umvtwGif; vGwfvyfa&; wkdufyGJ0ifvIyf&Sm;rIawG
udk rSwfwrf;wifxm;wJh aqmif;yg;awGyg/
rkH&Gmatmif&Sif&JUpmtkyfu&Spfav;vkH;eJY &Spfav;vkH;'Drkdua&pDta&;
awmf ykHtvGefumvawGrSmvlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf
bmawGvkyfcJh ovJqdkwmawGudk &ufpGJESihfwuG rSwfwrf;wifcsufawGudk
a&;zGJUxm;wm jzpfygw,f/
'Dpmtkyfudk b,fvkdemrnfay;rvJ rodygbl;/ jzpfzdkYaumif;wmu
]igwkdYa':pk bmawGxkcJhovJ}qkdwJh pmtkyfemrnfjzpfw,fvdkY uRefawmf
xifw,f/ [kwfw,f/ ESpfaygif;tpdwfqdkwJh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJU
csKyf&UJ 'Dru
kd a&pDwu
dk yf 0JG if c&D;&Snf c&D;Murf;BuD;rSm a':atmifqef;pkMunf
EkdifiHa&;wif;ykwfBuD;eJY ]xk} cJhwmawGudk rSwfwrf;wifxm;wmav/
a':pk ]xk} cJhwmawG[m aygif;vefajAmif;qef aomif;,Huyfatmif
rsm;jym;xl a jymvS w ,f v d k Y a jym&rwwf y J / a':pk ]xk } w,f q k d w m
'Drdkua&pD opfBuD;udk xkqpfwmajymwm/ 'Drdkua&pDzsufodrf;NzdKcGif;a&;
ppftmPm &SifeJY qkd;azmfqkd;zuf? ckd;azmf cdk;zuf? NidK;azmfNidK;zufawGudk
]xkcGJ} cJhykHudk ajymwm/ 'Dpmtkyf[m a':pk&JU 'Drdkua&pD ]xk} orQ?
a':pk 'Drdkua&pD ]jyK} orQ? a':pk 'Drdkua&pD ]vk} orQ &ufpGJeJYwuG
rSwfwrf;wifxm;wm jzpfw,f/
rSww
f rf;qdw
k t
hJ wkid ;f 'Dpmtky[
f m rSww
f rf;wifoal wGrw
S w
f rf;wif
xm;orQudx
k yfqifrh w
S w
f rf;wifzt
Ykd m;xkww
f hJ rk&H mG atmif&iS &f UJ ]&ufprGJ w
S f
wrf;}yJjzpfw,f/ 'DrSwfwrf;awGrSm rlvjzpfpOfjzpf&yfawG ay:aygufjzpf
yGm;BuHKawGUcJh&pOfu rSwfwrf;wifcJholawG&JU twaemrwdawGvnf;
ygawmhygwmaygh/

10

(1989)azazmf 0 g&D
(12)&ufu &Srf;jynfe,f?
yifvNHk rKd Uu yifvHk ausmuf
wkdifa&SUrSm jynfaxmifpk
aeY tcrf ; tem;usif ; y
w,f/ a':pkwufw,f/
tJ't
D pnf;ta0;rSm aemif
tcg ]aMunmcsuftrSwf
9} vdYk ausmfMum;wJh 'DcsKyf
aMunmpmwrf;udk zwf
w,f/ zwfolu tJ'D t
csdefu a':pkeJYtwlygoGm;
wJh A[dkaumfrwD0if OD;rdk;
ol (pma&;q&m? 'gdkuf
wm armifrdk;ol)jzpfw,f/
'gayrJb
h ,fou
l bmpdwu
f ;l eJb
Y ,fvrdk w
S w
f rf; wifco
hJ vJrod/ a':atmif
qef;pkMunfaMunmpmwrf;zwfw,fvdkYjzpfaew,f/
'Dvdk tcRwftacsmfav;awGawmh&SdrSmaygh/ 'grSwfwrf;yJ/ orkdif;
r[kwfbl;av/
bmyJajymajym 'Dpmtkyf[m 'DcsKyf&JUorkdif;tkwfjrpfjzpfw,f/ 'DcsKyf
acgif;aqmifreI YJ 'Dru
dk a&pDvx
l &k UJ qufo,
G zf vS,f aygif;ul;rIujdk yw,f/
'Drdkua&pDqeYfusifa&; ppftmPmtiftm;pkawG&JU EkdifiHa&;aomif;usef;rI
udkjyw,f/ EkdifiHa&;tjyKwfwkdufvrf;pOforkdif;udkjyw,f/
&Sif;vif;aeatmif jrif&awGU&rSmu ]igwkdYa':pkbmawG]xk}cJhovJ
ar;cGef;&JU tajzykH&dyfawGjzpfw,f/ ESpfaygif;tpdwfausmfvmwJhtxd
a':pk&JU'Drdkua&pDEkdifiHa&; wif;ykwfxkoHawGudk Mum;aewkef;yJ/
pmzwfolrsm;cifAsm;? wpfqdwfem;qifawmfrlyg/ EkdifiHa&; wif;ykwf
oH[ed ;f wJ?h zdEydS cf sKyfcs,fnO ;f yef;rI tefwt
k mcHwhJ rw&m;aom trdet
Yf m
PmzDqefwJh 'Drkdua&pD'DvdIif;toHawGudkMum;&ygvdrhfr,f/ /
[H o m0wD O D ; 0if ; wif
13 puf w if b m 2013
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J Y c sKyf obmywd t zG J Y
em,uOD ; wif O D ; \trS m
(1)
]]ordkif;avhvmwm r tzdkY jzpfw,f}}[k orkdif; ynm&Sif ygarmu
a'gufwmoef;xGef;urdefYqdkzl;onf/ pum;onf tvGefdk;&Sif;aomf
vnf; tvGefxda&muf xufjrwfaompum;jzpfonf/
]]rdrdEkdifiH\orkdif;udk avhvm&aumif;rSef;rodolonf twdwfu
rdrdvkyfcJhaomtrSm;udk aemufwpfBudrf jyefvnfusL;vGef&ef tqifoifh
jzpfaeouJhodkYjzpfayonf}}[k EkdifiHa&;odyHynm&Sifa*smh&SfqE&muvnf;
rdeq
Yf ckd zhJ ;l ygonf/ uREkyf w
f o
Ydk nf rdrEd idk if o
H rkid ;f udk od&adS tmif BudK;pm;&rSm
jzpfovd?k rdryd wf0ef;usif? rdrv
d Ul tzGUJ tpnf;ESi0fh ad oo&Sad om ,Ofaus;rI
"avhEiS t
fh awG;tac:wdu
Yk v
kd nf;od&edS m;vnfEidk af tmifBudK;pm;Mu&ayrnf/
,cktcg uREkfyfwdkY\ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf wnfaxmifjcif;
(25)ESpfoufwrf;&SdcJhNyDjzpfonf/ aiG&wktcgor,yif wdkifcJhNyDjzpfonf/
EkdifiHa&;ygwDwpf&yfodkYr[kwf trsKd;om;acgif;aqmifwpfa,mufqkdonf
rSm zefwD;,lr&ay/ arG;zGm;,l&onfomjzpfonf/
uREkyf w
f \
Ykd trsKd;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyfonf &Spq
f ,f&h pS f 'Dru
kd a&pD
ta&;awmfykHBuD;rS rD;SL;oefYpifarG;zGm;ay;cJhjcif;jzpfonf/ uREkfyfwdkYacgif;

aqmif a':atmifqef;pkMunfudkvnf; ta&;awmfykHBuD;rSyif vlxk


acgif;aqmif'Drkdua&pDacgif;aqmiftjzpf o&zlaqmif;ay;cJhjcif;jzpfonf/
trsKd;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf jzwfoef;cJ&h aom (25)ESpw
f m c&D;onf
avNidrfpOf &GufvGifh&aom acsmarGUajyjypfonfh yef;cif;vrf;r[kwfcJhay/
omrefr[kwfaom ESpfumvrsm;ESihf pdrf;um;aom ou&mZfrsm;udk jzwf
oef;cJh&onf/ wpfbufydwfvrf;ozG,fjzpfaeaomEkdifiHa&;? acwfaemuf
usaeaom pD;yGm;a&;ESihfcRwfNcHKusaeaom pdwf"mwfydkif;qkdif&mwdkYjzifh
emwm&Snf *Dvmea&m*gonfBuD;vdkjzpfaeaomEkdifiH? pdk;&drfaMumihfus
vGeu
f rJ EI iS fh qifuef;awmwk;d vky&f yfrsm;tMum; ,dr;f xd;k aeaom tmPm
&Sif tarSmifacwf/
tjcm;wpfbufwGif 'Drdkua&pDESihfvGwfvyfrIudk awmifhwrGwfodyf
aeaom vlU*kPfodumESihf trSefw&m;
wdkYu ESvkH;om;ESihfdk;wGif;csOfqDtxd
0if a &muf a eNyD ; b0cH p m;csuf t jzpf
ajymif;vJvmaeaom jynfolvlxkBuD;
&Sdaeonf/ jynfolvlxktwGuf 'Drdku
a&pDonf tjcm;tm;udk;arQmfvifhp&m
tpm;xdk;p&mr&Sdaom b0ay;todjzpf
vmcJhonf/ trsKd;om;'Drdk ua&pDtzGJU
csKyfudk ESpfy&dap'rsm;twGif; jynfol
vlxkESihf xyfwlwkdufyGJ 0if&if; tmPm
&Sifpepfu ykHazmfay;cJhaom emusOf;cg;
oD;zG,f tarGqdk;ESifhxdwfvefYwkefvIyf
zG,f usdepf mqd;k rsm;udyk sufoOk ;f &ef tepf
emcHrIaygif; rsm;pGm ay;qyfpGefYvTwfrI
aygif;rsm;pGmjzihf BuHUBuHUcH&yfwnfcJh&yg
onf/
(2)
csufjynfolwkdY\ 'Drdkua&pDacgif;aqmif Am;uvuf[mAJvfu
]]uREkfyfwkdYudk arQmfvifhcsufawGu armif;ESifaew,f}}[k &Jwif;oH
ay;cJhzl;ygonf/ twdwfu rnfodkYaomcg;oD;emusnf;zG,f'Pf&m'Pf
csufrsm;&Scd yhJ gap trsKd;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf\ arQmfvihcf sufonf ppfreS f
aom trsKd;om;jyefvnfoihfjrwfa&;jzpfygonf/ nDnGwfa&;? Nidrf;csrf;
a&;ESihf 'Drdk ua&pDa&;jzpfygonf/ <u,f0csrf;om urmhAdkvfykH tv,f
*kPfodum&SdpGm&yfwnfEkdifaom EkdifiHopf wpfckxlaxmifa&;jzpfygonf/
jynfolvlxk\ tod OmPf? cHpm;csuf? aexkdifrIykHpHrsm;? usihf0wfESihf
udk,fusihfw&m;rsm;udk 'Drdkua&pD,Ofaus;rItqifh opfodYkajymif;vJypfEkdif
a&;jzpfygonf/ tvSr;f uGm[aeqJjzpfaom jynfov
l x
l \
k b0ESiq
fh Eukd
o[ZmwjzpfatmifzefwD;Ekdifa&;jzpfygonf/ vlUtcGihfta&;qkdif&mpHEIef;
rsm;ESifh vlom;\jzpfwnfrw
I dYk tH0ifciG u
f srjzpfrrI sm;tay:tajz&Sm aqmif
&Gufay;EkdifzdkYjzpfygonf/
vlxkacgif;aqmif 'Drdkua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pkMunfu
]]vSnhfjzm;rIrsm;? rw&m;rIrsm;? vlom;wdkY\Zmwd*kPfodumukd rav;pm;
rIrsm;rS jzpfay:vm&aom pd;k &draf Mumihu
f spdwEf iS o
fh o
H ,pdwrf sm;\ avmif;
&dyfonf vlUtcGihfta&;rsm;ukdapmfum;jcif;aMumifh uJGtufcJh&aom t
okid ;f t0kid ;f rsm;tay:odYk usa&mufwwfygonf/ xdu
k Jh okjYd zpfay:vm&aom
temw&rsm;udkukojcif;rSm t"dutm;jzifh &ifMum;apha&;vkyfief; yifjzpf
ygonf}}[k axmufjycJhygonf/
(3)
rkH&Gmatmif&SifjyKpkaom ]]trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf&ufpJGrSwf
wrf;}} pmtkyfonf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJUcsKyf\ jzpfpOfrQomr[kwfbJ
jrefrmhEkdifiHa&;wGifjzpfay: awGUjrifcJh&aom tmPm&SifpepfESihf 'Drdkua&pD
pepfwdkY\ wkdufyGJorkdif;[kvnf;qkdEkdifygonf/ wpfenf;tm;jzifh jyif;xef
cg;oD;vSaom zdEydS rf w
I yH ;dk atmufrv
S ;l vGe&Yf iS o
f efcMhJ uonhf opmw&m;ESihf
opm0g'DwkdY\ vIyf&Sm;kef;uefrIorkdif;[k qdkvQifuvnf; qkdEkdifygonf/
orkid ;f rSww
f rf;pmtkyo
f nf jrefrmEkid if aH &;orkid ;f wGif jzwfoef;BuHK
awGUcJ&h onfh tmPm&Siaf cwf tarSmifumvwpfcv
k ;Hk udNk yD;jynfph pHk mG azmfjy
Ekid cf o
hJ nfh orkid ;f usrf; wpfapmifawmhr[kwyf g/ xdt
k arSmifacwfumv\
ta&;vnf;BuD;? t"duvnf;usaomtrsKd;om; 'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf wnf;
[laomtiftm;pkBuD;\taetxm;ESifh jzwfoef;rIukd rD;armif;xd;k jycJo
h nfh
orkdif;rSwfwrf;wpfckrQomjzpfygonf/ odkYaomf rD;armif;\ tvif;
a&mifaMumihf tiftm;pk? tzGUJ tpnf;BuD;\ taetxm; udo
k mru
tqkyd gtiftm;pkBuD;ESifh xdawGUqufpyfaeaomtjcm;tiftm;pkrsm;? tzGUJ
tpnf;rsm;ESihf vIyf&Sm;rIrsm;udkqufpyfjrifawGUMu&rnfjzpfygonf/ wpf
enf;tm;jzifh pmtkyrf w
S pfqifh trsKd;om;'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf\twdwu
f
jzwfoef;rIrsm;udk omrutmPm&SiftarSmifacwfwpfckvkH;\ EkdifiHa&;
taetxm;ESihf tcif;tusif;rsm;ukyd g qufpyfawG;awmodjrifEidk v
f rd rfh ,f
[k ,lqygonf/
xdkrSwpfzeftwdwforkdif;rS tjzpftysufrsm;udk qifjcifESvkH;oGif;
vQuf oifcef;pm,loihfonfrsm;ukd,lvQuf tusnf;wefrIrsm;uif;pif
aom vSyaumif;rGefaomuREkfyfwdkY\ tem*wforkdif;opfudk qufvuf
a&;xdk;MuygpkdY[k wdkufwGef;vdkuf&ygonf/
OD ; wif O D ;
obmywd t zG J U em,u
trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J U csKyf

11

q&mOD;azodef;\orD; ZGefyGifhxHrS pmtkyfa&mif;yGJwGif pmtkyfwpf


tkyf0,fvmjzpfcJhonf/ q&mOD;azodef;\ 1966 aMu;rkHowif;umwGef;
rsm; vGefcJhaomtESpf 40 ausmf 50 eD;ygu owif;umwGef;rsm;ukd
pkpnf;xkwfa0xm;jcif;jzpf&m orkdif;wefzkd;BuD;rm;vSonf/
xkdacwfxkdtcgu acwfukdxif[yfapaom owif;umwGef;rsm;
onf onfaeYwGifrl orkdif;jzpfoGm;acsNyD/ Oyrm odrfjzL bDvl;raps;ESifh

pma&;q&mrsm;kef;uef&ykH qkd&S,fvpfacwfwGifpuL&Sm;yg;ykHrsm;ukd jrif


omaponf/
tvm;wl ukeyf pn;f rsm;ukd wkwBf uD;rsm; qnf0rSapmif
h wwfy?Hk
ukdazmfusL;onfh umwGef;ukdavhvmvQif xkdacwfxkdtcguwnf;u
wkwfwkdYvTrf;rkd;aeykHukd odomaponfjzpf&morkdif;wefzkd;BuD;rm;vS
aom owif;umwGef;rsm;xGef;opfzGHUNzdK;ygapownf;[k qkawmif;
arwmydkYvkduf&ayownf; .../

ywfouf q&ma&;cJah om umwGe;f onf onfuaeY vGr;f armzG,jf zpf


&acsNyD/ puL&Sm;yg;rIukd azmfusL;aomumwGef;u xkdacwfxkdtcgu

qG'D ifEikd if t
H rsK;d om;aehwiG q
f 'DG ifEidk if o
H H ;kH cGzJ iG v
Uf pS yf EJG iS Uf *kPx
f ;l aqmifvufrw
S Ef iS Uf *kPx
f ;l aqmif
bGw
JY Hqdyfay;tyfcsD;jrifUjcif; tcrf;tem;usif;y

jrefrmEkdifiHvHk;qdkif&m qGD'ifEkdifiHoHHk;opfzGifhyGJtcrf;tem;udk &efukef


NrdKU? r&rf;ukef;NrdKUe,f (7)rdkif jynfvrf;&Sd aemfa0;EkdifiH? 'def;rwfEkdifiH?
zifvefEkdifiHwdkY pkaygif;zGifhvSpfxm;aom Nordic House wGif qGD'ifEkdifiH\
trsKd;om;aeYusa&mufonfh ZGefv (6)&ufaeYu usif;yjyKvkyfcJhygonf/
tqdkyg qGD'ifEkdifiHoHHk;cGJzGifhyGJtcrf;tem;odkY jynfaxmifpkorwjrefrm

PLAY BOY

Photo - ZMN

12

EdkifiH? EkdifiHjcm;a&;0efBuD;XmerS 'kwd,0efBuD;OD;oefYausmfESifhtwl xkdif;


EkdifiH? befaumufNrdKU tajcpdkuf jrefrmEkdifiHqdkif&m qGD'ifEkdifiHoHtrwf
BuD; Mr. Klas Molin wdkY wufa&muf zJBudK;jzwfzGifhvSpfay;cJhonf/
tqdkyg qGD'ifEdkifiHoHk;cGJzGifhvSpfyGJESifhtwl jrefrmEdkifiHqdkif&m qGD'if
EkdifiH *kPfxl;aqmif aumifppf0efa'gufwmjrifh[eftm; qGD'ifEkdifiH\
{umq|rajrmufbk&if His Majesty Carl Gustaf XVI-King of SWEDEN rS qGD'ifEdkifiH\ tjrifhqHk;*kPfxl;aqmifvufrSwf ]]DIPLOM}}
ESifh *kPfxl;aqmifbGJU ]]The Royal Order of the Polar Star-Officer
First Class}}wdkYudk qGD'ifEkdifiHbk&ifukd,fpm; jrefrmEkdifiHqdkif&m qGD'if
EkdifiHoHtrwfBuD; His Excellency Mr. Klas Molin rS *kPfjyKpum;ajym
Mum; bGJUwHqdyfcsD;jrifhay;tyfcJhygonf/
tqdkyg *kPfxl;aqmifvufrSwfESifh *kPfxl;aqmifbGJUwHqdyfwdkYudk
jrefrmEkdifiHom;wpfOD;taejzifh yxrqHk; vufcH&&SdcJhjcif;jzpfNyD; a'gufwm
jrifh[efrS uJhodkY xl;uJ jrifhjrwfaom *kPfxl;aqmifvufrSwfESifh
*kPfxl;aqmifbGJUwHqdyfwdkYudk qGD'ifEdkifiHbk&if His Majesty Carl Gustaf
XVI rS rdrdtm; *kPfjyKcsD;jrifhonfhtwGuf qGD'ifEdkifiHbk&if His Majesty Carl Gustaf XVI ESifhtwl jrefrmEdkifiHqdkif&m qGD'ifEkdifiHoHtrwfBuD;
His Excellency Mr. Klas Molin wdkYudk txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif;ESifh
rdrdtaejzifhvnf; uJhodkY xl;uJjrifhjrwfaom *kPfxl;aqmifvufrSwf
ESifh *kPfxl;aqmifbGJUwHqdyfrsm;udk uJhodkY rarQmfvifhbJ vufcH&&Sd
cJhonfudk rsm;pGm ESpfoufMunfEl;0rf;ajrmuf0rf;om jzpf&ygaMumif;ESifh
wpfoufwm tjrwfwEdk;trSwfw&xm;&SdrnfjzpfygaMumif; aus;Zl;wif
pum; jyefvnfajymMum;cJhygonf/

atoifcsKdaqG
&efukef ZGef 11
&efukef uefawmfBuD; u&0dwf('udPcef;r)wGif 2014 ZGef 11
&uf aeYv,fykdif;u tqkdawmfatoifcsKdaqG\ wwd,pD;&D;jzpfaom
PLAY BOY oDcsif;acGrdwfqufyGJwpf&yfusif;ycJhonf/
aw;*DwrSm Lazy Club, KGK, KZY, Aye Chan Win, Zwel wkdYjzpf
MuNyD; a&Ta*smfa*smf? qJvf? zkd;um? [Jav;? Muufz? a*srD? Mo&o?
Ar-t? atoifcsKdaqG? rdpED? w,f&D? rif;ukd? AoifwkdYjzpfaMumif; od&Sd&
onf/
Feat taejzifh Kyet Pha, J me, Mo&o? rdpEw
D jYdk zpfonf[q
k o
kd nf/
2014 ZGef 21 &ufaeYwGif bkdbkdjrL;ZpfrS jzefYcsdrnf[kqkdonf/ &efukef
ykdrkd;&Sif;ukd 21-6-2014 awmf0ifpifwm Lobby wGif nae 4 em&DrS
6 em&Dtxd usif;yrnfjzpfNyD; atoifcsKdaqGudk,fwdkif Hand Made
jyKvkyfxm;onf/ Photo Scrapbook 4 tkyfukduHprf;rJazmufay;rnf[k
qkdonf/
YOH

tpfukdtpfrrsm;eJY rdwfaqGrsm;&Sifh/ uRefru 'DaeY uRefrwkdYEkdifiH


rSm emrnfBuD;ukrPDBuD;wpfcku 0efxrf;wpfa,mufjzpfygw,f/
uRefrwkdY ukrPDu paeaeYrSm 'gbmtpnf;ta0;vkyfNyD; uRefrwdkY
0efxrf;awG trsm;pkyg0ifMu&r,fh avmif;upm;*drf;wpfckrSm yg0ifzkdY
TeMf um;cH&ygw,f/ tm;vk;H rygrae&awmhr[kwyf g/ 'gayr,fh vlrsm;
avaumif;avjzpfNyD; tenf;qkH; vl 100 yg0ifrSjzpfr,fvkdY od&yg
w,f/ rsm;avaumif;avrkYd tmvk;H yg0ifatmif XmetBuD;tuJawGu
pnf;kH;ajymqkd&r,fwJh cufwmuwpfa,mufukd wpfodef;xnfh&r,f
qkw
d mygyJ/ uRerf wku
Yd adk y;xm;wJh vpm&JU wpf0ufavmuf? wcsKUd qk&d if
okH;ykHwpfykH? wcsKdUoHk;ykHESpfykHavmufukd xnfh&rSmqkdwmrsKd;ygyJ/ tJ'D
avmif;upm;ukd a0guyfabmvk;H yGrJ mS yg0ifavmif;&rSmwJ/h uRefrwku
Yd
rdef;uav;awGjzpfNyD; abmvkH;taMumif;vnf;odyfrodyg/ odwJh 0ef
xrf;wcsKdUuvnf; ravmif;csifMuyg/ avmif;&r,fhykHpHu vlwpf
a,mufudk oHk;oif;rJEIduf,l&rSmjzpfNyD; ukd,fBudKufwJhtoif;vnf;
ukd,f,lvdkYr&ygwJh/ NyD;awmh tkyfpkuaetBudKAkdvfvkyGJwkdY zkdife,fwkdY
wufwJhtoif;awGukd tcsKd;usqkay;rSmwJh/ tkyfpku xGuf&ol
uawmhaiGwpfoed ;f qk;H rSmygwJ/h uk,
d o
hf abmeJu
Y ,
dk u
f awmh q,foed ;f
qkH;qkH;ta&;rBuD;yg/ olwdkYu aysmfyGJ&TifyGJtrnfwyfNyD; tJ'DrSm zGifhyGJ
yd w f y G J a wG e J Y t&uf a omuf y G J u sif ; yNyD ; tJ ' D t xJ r S m 0ef x rf ; rsm;
oabmrwlEkdifwJhaiGukdZGwfxnhfcdkif;xm;wm awmhvufrcHEkdifyg/ 'D
ukrP
[
D m'DaeYvuf&v
dS Bl uD;om;eJrY qkid b
f t
J &yfom;pD;yGm;a&;orm;'gku
d f
wm wpfa,mufvufcsufyg/ olwkdYu vlwpf&mygyJvkdY ajymayr,fh
b,folrScsefNyD;aecJh&rSm r[kwfwJh aMumufp&mkH;BuD; yg/ 'gaMumifh
'Dupd uRefrwk0Yd efxrf;trsm;pku rvkyv
f adk Mumif;? ryg0if vkad Mumif;
ykdif&Sifrsm;odoGm;atmif ,ck&&SdwJh tD;ar;ukd aumfyDul;NyD; eD;pyf&m
azhpfbGwfrsm;rSmwifNyD; 0kdif;&S,fay;Muapcsifygonf/ uRefrwkdY rdef;
uav;rsm;rSm ukd,foifxm;wJh ynmeJYvkyfpm;zdkY 'DvkdkH;rsKd;ukdrBudKuf
vSbJ0ifvkyf&ayr,fhavmif;upm;pdwfvnf;&SdrS t&ufuav;bm
av;vnf;aomufwwfrt
S vkyq
f ufvyk Ef idk rf vkjd zpfaewmuk0d idk ;f u,f
ay;MuygOD;&Sifh/ vlBuD;yDatwpfa,mufu tajymaumif;ykHujzifh
wpfoed ;f qk;H oGm;&ifvnf; qk;H w,foabmrxm;bJ tJ'aD vmif;upm;
BuD;zGiyhf rJG mS t&uf0idk ;f aomufMur,fyh eJG YJ ydwyf aJG omufyu
JG sif;yMu&mrSm
ig;aomif;pDvLS w,fvYkd oabmxm;MuygvdYk ajymygw,f&iS /hf uRefrwkYd
acR;enf;pmukd t&ufzkd;jzifh rvSLvkd uRefrwkdYvnf;raomufvkdyg/
aiGxnfEh idk o
f al wGomygwDvyk &f r,fh aoG;uGw
J yhJ rJG sKd;vnf; rvkyaf pcsif
yg/ 'gayr,fh uRefrwkdYu 'DkH;rSmyJ tifwmeufoHk;&ae&awmh
'DtaMumif;ukad zhbw
G w
f 0Ydk ufqu
dk w
f rYdk mS wku
d f u
dk rf wif&yJ g/ 'gaMumifh
xkdif;utpfukdwpfa,mufukd tultnDawmif;NyD;olUtD;ar;vfuwpf
qifh jrefrmjynfutD;ar;vfvdyfpmrsm;ukd jyefykYdckdif;&ygw,f/ uRefrwdkY
ukd 0kdif;ulnDyg&Sifh/ 'DykdufqHrxnfh&&if rdbrJhuav;rsm;wGHaw;rSm
bkef;BuD;ausmif;uem*pftNyD; apmifha&Smufxm;wmukdom oGm;vSLvkd
ygw,f/ 0kdif;wifMu&S,fMuyg&Sifh/ (kH;taeeJY r[kwfbJawmh vlb,f
ESpfa,mufygyg pdwf0ifpm;olrsm;ygEkdif avmif;EkdifaomufEkdifuJEkdifMu
wmrdkY tJ'gawmhvkyfcsifvkyfMuyg&Sif/
tm;ukdpGmjzifh Miss.RL/

*syefEkdifiHrS IATSS FORUM


avQmufvTmrsm;vufcHNyD[kqkd
IATSS (International Assocition of Traffic) Forum 2015
twGuf avQmufvTmrsm;vufcHaeNyD[kqkdonf/ Asean EkdifiHrsm;rS
vli,f 2 OD;EIef;a&G;cs,frnf[kqkdonf/ a&G;cs,fcH&olrsm;tm;
*syef EkdifiHtoGm; tjyefav,mOfcESifhaexkdifp&dwfrsm; *syefrS
uscHrnfjzpfNyD; pdwfyg0ifpm;ol touf 35 ESpfatmufvli,frsm;
taejzifh aim.iatss@ gmail.com wGif avQmufvTmxkwf,lum
2014 ZGef 30 aemufqkH;xm;avQmufxm;&rnf[k qkdonf/

YOH

yk'fr 436 ukdjyifzkdhBudK;yrf;aewJUygwD? tzGJYtpnf;awGudk tm;vkH;0ef;&HBudK;yrf;Muzdkhvkdrnf[k


OD;at;omatmifajymMum;

'Dtcrf;tem;rSm tckvdk pum;ajymcGifhay;wJhtwGuf pDpOfaqmif


Gufay;Muaom yk*dKvfrsm;tm;vHk;ukd aus;Zl;wifaMumif;ajymMum; vdk
ygw,f/ 'Dtcrf;tem;u 74-75-76 tvkyo
f rm;ta&;tcif;tygt0if
ESpfywfvnftcrf;tem;jzpfygw,f/ 'Dtcrf;tem;ukd usif;ywmuawmh
txl;ojzifh tJ'DESpfawGrSm tvkyform;ta&;tcif;? OD;oefYta&;tcif;?
ZG e f a usmif ; om;vI y f S m ;rI t a&;tcif ; awG u k d aygif ; pk N yD ; usif ; ywJ h
tcrf;tem;jzpfygw,f/ 'DESpfawGrSmjzpfcJhwJh ausmif;om;vIyfSm;rI?
tvkyform;ta&;tcif;? wu,fawmh tmPmSifpepfukd vdIufvdIuf
vSJvSJvIyfSm;rIawGjzpfygw,f/
tmPmSipf epfqefu
Y sifah &;vIyf mS ;rIvYkd ac:vdu
k w
f meJY jrefrmEdik if rH mS
(1962) ckESpf ppfwyfu tmPmodrf;vdkufw,fqdkwmeJY yxrqHk;pwif
uefYuGufwmu wuodkvfausmif;om;awGjzpfygw,f/ 'Dausmif;om;
awGu qefYusifvkdufwJhtcgrSm &uf&ufpufpuf owfjzwfESdrfeif;cJhyg
w,f/ ausmif;om;awGaoG;ajruscJhygw,f/ 'DwdkufyGJ? 'DvIyfSm;rI[m
atmifyGJr&ayr,fh wu,fhtcsufrsm;ukd Tef;qdkazmfjyEdkifwmjzpfygw,f/
wpfcsufuawmh tmPmodrf;vdkufwJh ppfacgif;aqmifrsm;onf ppftm
PmSifrsm;jzpfw,fqdkwJhtcsufygyJ/
aemufwpfcsufu tmPmSifrsm;&JUokyfouefawGukd yDyDjyifjyif
uGuu
f u
G u
f iG ;f uGi;f bDv;l kyu
f dk azmfjyEdik w
f mjzpfygw,f/ aemufwpfcsuf
ezl;awGU'l;awGU tmPmSifrsm;&JU&ufpufrI? Murf;MuKwfrI? ,kwfrmrIawG
awGUvdkuf&wJhtcgrSm tmPmSifpepfukd GHUrkef;oGm;cJhygw,f/ 'ghtjyif
olwdkY&JUpdwf"mwfu tmPmSifpepfukd urmraMubl;a[h qdkwJhpdwf"mwf
udef;atmif;NyD;awmh &&if&ovdk? BuHK&ifBuHKovdk tcgtcGifh oifh&ifoifh
ovdk qefu
Y sifraI wGvyk cf MhJ uygw,f/ 'Dvekd YJ 74-75-76 rSm ausmif;om;
rsm;u OD;aqmifNyD;awmh OD;oefYta&;tcif;? ZGefausmif;om;vIyfSm;rI?
rd I i f ; &mjynf h q d k w J h tmPmS i f p epf u k d qef Y u sif v I y f S m ;wJ h v I y f S m ;rI
'kwd,tBudrfxyfNyD;awmh ay:vmwmjzpfygw,f/
wwd,tBudrfuawmh (88) ausmif;om;rsm;OD;aqmifNyD;awmh
vlxkvIyfSm;rIta&;awmfyHkBuD;ay:vmwm jzpfygw,f/ 'DwdkufyGJawG&JU
&nfG,fcsufu bmvJqdkawmh tmPmSifpepf z,fSm;r,f? 'Drdkua&
pDEdkifiHjzpfatmif 'Drdkua&pDpepfusifhoHk;r,fvdkY jzpfygw,f/ tJ'Dawmh
'Dae&mrSmuGsefawmfajymcsifwmu 'DaeYtcrf;tem;ukd usif;yay;wJyh *k Kd vf
rsm;ukd uGsefawmftxl;yJ aus;Zl;wifaeygw,f/ bmaMumifh vJqdk&if
'DtjzpftysufawG? 'Dta&;tcif;awG ordkif;rSwfwrf; jzpfvmrSm
aocsmygw,f/ 'Dawmh ordkif;jzpf&yfawGqdkwm arhaysmufvdkY? csefxm;vdkY
r&ygbl;/ ordkif;qdkwm trSefukdtrSeftwdkif; rSefuefap&yghr,f/
'gaMumifhrdkYvdkY 'Dtcrf;tem;ukd pDpOfay;wJhyk*dKvfrsm;ukd aus;Zl;
wifwmjzpfygw,f/ aemufwpfcsufu 'Dyk*dKvfrsm;ukd rSmMum;vdkwmu
tckvdktcrf;tem;usif;yNyD;awmh ajymMuqdkMu? 'DtzGJUtpnf;rSm ygcJhwJh
yk*dKvfrsm;onf wpfpkwpfpnf;wnf; tckdiftrmxdef;odrf;wJh tiftm;
pk t jzpf e J Y quf v uf w k d u f y G J q if & r,f h tmPmS i f p epf z ,f S m ;a&;?
'Drdkua&pDpepfxGef;um;a&;? jynfwGif;ppf&yfpJa&;? jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;?
wdkif;&if;om;rsm;eJYo[ZmwjzpfNyD;awmh jynfaxmifpkxlaxmifa&;qdkwJh
vkyfaqmif&r,fhvkyfief;pOfawG/
'Dyk*dKvfrsm;onf tzGJUtpnf;wpfcktaeeJY cdkifcdkifrmrm yg0ifBudK;
yrf ; apvd k y gw,f / 'D a eY u mvuk d jyef N yD ; oH k ; oyf r ,f q d k & if (1988)
ta&;awmfyHku csrSwfay;vdkufwJh 'Drdkua&pDpepfxGef;um;a&;? tmPm
Sifpepfwdkufzsufa&;qdkwmukd 'DaeYumveJYywfoufvdkY wcsdKUyk*dKvf
awGu ajymaumif;ajymygvdrfhr,f/ EdkifiHa&;ygwDawG vGwfvGwfvyfvyf
pnf;Hk;cGifhawG&aeNyD/ rD'D,mawGuvnf;yJ owif;awGa&;Edkifoavmuf
a&;om;cGifhawG&aeNyD/ vTwfawmfawGvnf; ay:vmNyD/ 'gqdk&if uGsef
awmfwdkYEdkifiH 'Drdkua&pDEdkifiHjzpfNyD? 'Drdkua&pDvrf;aMumif;ay:ukd a&muf
aeNyDvdkY ajymaumif;ajymMuygvdrfhr,f/ ajymvnf;ajymaeMuygw,f/
'gayr,fh uGsefawmfhtjrifrSm wu,fawmh 'Drdkua&pDEdkifiHjzpfzdkY

a0;ao;w,f/ wdkif;jynfwpfjynfrSm aG;aumufyGJusif;yay;HkeJY? vTwf


awmfawGdS ekH YJ 'Dru
kd a&pDEikd if jH zpfNyDvYkd ajymvdrYk &ygbl;/ tmPmSiEf ikd if aH wG?
tmPmSifwdkif;jynfawGrSmvnf; aG;aumufyGJawGSdw,f? vTwfawmf
awGSdw,f/ aG;aumufyGJawGusif;yHkeJY? vTwfawmftoD;oD;SdHkeJY 'Drdku
a&pDwdkif;jynf? 'Drdkua&pDpepf xGef;um;NyDvdkY ajymvdkYr&ygbl;/ t"du
tmPm[m jynfoal wGvufxrJ mS SNd yDvm;/ Sad eNyDvm;/ jynfoal wGuaG;
aumufwifajrSmufvu
kd w
f hJ uk,
d pf m;vS,af wG wpfenf;enf; eJNY yD;qHEk ikd Nf yD?
'gawGukd zGJUpnf;yHkuowfowfrSwfrSwf jy|mef;EdkifNyD U U UbmrSwpfckrS
ra&&mao;bl;/
tJ'g uGsefawmfwdkY tcktcsdefrSm tajymif;tvJjzpfzdkY BudK;pm;
aew,f/ 'Drdkua&pDEdkifiHjzpfzdkY BudK;yrf;aew,f/ jynfwGif;Nidrf;csrf;a&;&zdkY
BudK;yrf;aew,f/ tajymif;tvJqw
kd ahJ e&mrSm uGsefawmfwu
Ykd pepfa[mif;
wpfckuae pepfopfwpfck ajymif;vJzdkYBudK;pm;csifw,f/ jyKjyifzmax;
tvkyfukd uGsefawmfwdkYu rBudKufbl;/ pepfa[mif;qdk&mrSm tmPmSif
pepfuae 'Drkdua&pDajymif;vJzdkYBudK;yrf;aew,f/ uGsefawmfwdkY awmuf
avQmuf qefYusifwdkufyGJ0ifcJhw,f/ tcktcsdefrSm tajymif;tvJwpfckjzpf
zdkYtwGuf ygwDrSwfyHkwifNyD; qufvufBudK;yrf;aew,f/
[kwfygw,f/ 'DoHk;ESpfwmumvukd jyefNyD;oHk;oyfvdkufwJhtcgrSm
rD'D,mawGuvnf; a&;om;w,f/ EdkifiHa&;ygwDawGuvnf; ygwD
axmifMu? pnf;Hk;Mu? kef;MuuefMu/ 'Dvdk kef;MuuefMu wdkufMucdkuf
MuwJhtxJrSm &nfrSef;csufawGaysmufNyD; tcsif;csif;wdkufwJh wdkufcdkufrI
awGu ykdrsm;aew,fvdkY uGsefawmfu ajymcsifw,f/ tJ'Dawmh uGsefawmf
wdkY jyefoHk;oyfMunfhvdkufwJhtcgrSm b,frSra&mufbl;? b,frSrawG;bl;/
wpfenf;tm;jzifah jymr,fq&kd if ,ciftpd;k &? ppftpd;k & U U Ue0w? etzu
BudKwifpDrHcsay;vdkufwJh yHkpHcGufxJrSmyJ uGsefawmfwdkYwawGSdaew,f/
'DyHkpHcGufudkvnf; (2008) zGJUpnf;yHkqdkwJh tkwfeH&HwHwdkif;BuD;u
um&Hxm;w,f/ tJ'Dawmh uGsefawmfwkdYu ajymcsifwmu 'Drdkua&pD
pepfjzpfz?Ykd 'Dru
kd a&pDpepfxeG ;f um;atmifvyk zf ?Ykd jynfwiG ;f Nidr;f csrf;a&;azmf
aqmifzdkYqdk&if 'Dtumt&Hukd uGsefawmfwdkY z,fSm;&r,f/ usefwJh U U
U usefwJh vrf;vGJwJhvkyfief;awGukd tomxm;/ [dkem;ygoGm;vdkuf? 'Dem;
ajymwJhaemuf ygoGm;vdkuf/ 'gawGukd tomxm;/ uGsefawmfwkdYtm;vHk;?
tzGJUtpnf;tm;vHk; pdkufvdkufrwfwyf BudK;yrf;&rSmu t"du tumt&H
jzpfwJh (2008) zGJUpnf;yHktumt&Hukd z,f&Sm;zdkYBudK;yrf;&r,f/ (2008)
zGJUpnf;yHk jyifukdjyifzdkYBudK;pm;&r,f/
(2008) jyifzdkY BudK;yrf;wJhae&mrSmvnf;yJ 'DzGJUpnf;yHkukdjyifEdkifzdkY
rjyifEikd af tmif [efw
Y m;xm;wJh yk'rf (436) ukd uGseaf wmfwYkd tapmqH;k jyifzYkd
twGuf BudK;yrf;&r,f/ 'Dawmh uGsefawmfwdkYwawGonf wdkif;jynf
tajymif;tvJtwGuf BudK;yrf;wJah e&mrSm jynfwiG ;f ppf&yfz?Ykd jynfwiG ;f Nidr;f
csrf;a&;ukad zmfaqmifzYkd BudK;yrf;wJah e&mrSm txl;ojzifh wdik ;f &if;om;rsm;eJY
o[ZmwjzpfzdkY? zuf'&,fwnfaxmifzdkY BudK;yrf;wJhae&mrSm t"du
t[efYtwm;jzpfwJh (2008) ukd jyifzdkYBudK;yrf;Mu&r,f/ (2008) ukdjyif
Ed k i f z d k Y t wG u f v nf ; yxrajcvS r f ; ? yxrwH c g;uk d zG i f h E d k i f a tmif ?
yxr0ifEdkifatmif uGsefawmfwdkYtm;vHk; 0dkif;0ef;BudK;yrf;Mu&r,f/
'Dy'k rf (436)udk jyifzBYkd udK;yrf;aewJyh gwD? tzGUJ tpnf;awGudk uGsefawmf
wkdYwawG[mtm;vkH;0dkif;&HBudK;yrf;MuzdkYvdkr,f/ uGsefawmf wdkYjynfolawG&JU
qExw
k af zmfwt
hJ aeeJY vufrw
S x
f ;kd qExw
k af zmfyu
JG v
dk nf;yJ uGsefawmfwYkd
[m atmifatmifjrifjrifjzpfvmatmifBudK;yrf;MuzdkYvdkygw,f/
ed*Hk;csKyftaeeJYajymcsifwmu tck 74-75-76 tiftm;pkuae
wpfpkwnf;aomtiftm;pktjzpf aygif;pktjzpf aygif;pkNyD;awmh tjcm;
tjcm;ygwDrsm;? tzGJUtpnf;rsm;? wdkif;&if;om;ygwDtzGJUtpnf;rsm;eJY
cdkifcdkifrmrmvufwGJNyD;awmh jynfolrsm;tMum;rSm (436) ukd jyifMuygpdkY?
jyifEdkifatmif BudK;yrf;MuygvdkY wdkufwGef;&if; ed*Hk;csKyfygw,f/
(OD;at;omatmif tvkyform;ta&;awmfykH ESpf 40 jynfhtcrf;
tem; ajymMum;csuf r S )

wpfaeYo uREkfyfwkdYrdwfaqGBuD;ESpfOD;jzpfonfh OD;tm*ESifh


OD;ygy wdkYonf xkH;pHtwkdif;kd;&mrysuf tifwmeufuzD;wpfckwGif
ausmuf csNyD ; oumv ..../
OD ; ygy
AsKdU ..q&mBuD; vTwfawmfBuD;u PR wJhAsKdU b,fhES,fhvkyf
MurvJ .../
OD ; tm*
cifAsm; odwm'gyJvm;udk,fhvl .../
OD ; ygy
bmvJ 59(p)vnf;ygw,favAsm ../
OD ; tm*
aMomf 'gjzifh jyifoifw
h mjyifr,f? rjyifoifw
h mrjyifb;l qdw
k mukd
vTwfawmfBuD;u tajzay;vdkufwJh oabmvdkYqkd&rSmaygh .../
OD ; ygy
[kwfNyDav .../ 'gjzifh 436 jyifqifay;zkdY 0kdif;NyD;vufrSwfxkd;
awmif; qkdaewJhudpaum bmrsm;jzpfr,fxifovJAsKdU .../
OD ; tm*
[J [J 'gawmh aiGa&mifydwfum;ay:apmifhMunfh&rSmyJAsKdU [D;
[D; [D; [D; .../
OD ; ygy
aw*sif;qk;d BuD; 'gusawmhEmS ap;aew,fayghav ../ cifAsm;wdYk
u rD'D,mawGu trSefw&m;ukdrajym&JMuwmrqef;ygbl;av ../
OD ; tm*
aMomf usKyfwkdYrD'D,mawGbufu b,folursm;&yfwnfay;
vdkYvJ ukd,fjzpfudk,fcH udk,fvla& udk,fjzpfukd,fcH ../
(odkYESifh olwkdYESpfOD;onf xkH;pHtwkdif; rajyrvnfjzpfNyD;oum
v vrf ; cG J x G u f c G m oG m ;Muacsawmh o wnf ; ..../)

ESvHk;om;oabmxm;aw;pD;&D;
pme,fZif;rdwq
f ufyJG

&efukef? ZGef 11
tqdkawmfjrMumndK&JU udk,fydkifoHpOfjzpfwJh ESvHk;om;oabmxm;
aw;pD;&D;udk 11-6-2014 &uf Ak'[l;aeY jrMumdk\ arG;aeYjzpfonfh
aeYrSmyif &efukef? uefawmfBuD;(Utopia) wGif xl;xl;jcm;jcm; pme,fZif;
rdwfqufyGJ tcrf;tem;ukdusif;yjyKvkyfcJhonf/
tqkdygyGJodkY pme,fZif;todkif;t0dkif;rS yk*dKvfrsm;? tEkynm&Sifrsm;
wufa&mufcJhMuonf/ ,if;aw;pD;&D;ukd 2 ESpfcefYMumatmifpDpOfcJhNyD;
om;pk;d ? xGe;f xGe;f (Examplez)? Zifrif;cef?Y ylp;l ? D,H? aersKd;? mPfvif;
atmif? csrf;csrf;(Caution) wkdYyg0iftm;jznfhulnDoDqkday;xm;ygw,f/
aw;a&;rsm;uawmh a&TwkdifGefY? aqmifOD;vIdif? om;pkd;? xGef;xGef;
(Examplez)? ylpl;? D,H? Zifrif;cefY? aersKd;? rkd;rif;tdrf? bkdbkd? rkd;xuf
ykdifwkdYu a&;om;ay;xm;NyD; vli,fBudKufoDcsif;rsm;jzpfonfhjrL;jrL;<u<u
oDcsif;rsm;? oDcsif;at;BudKufolrsm;twGufoDcsif;at;av;rsm;a&maESm
xm; onfudk awGY&onf/ oDcsif;16yk'fyg&SdNyD;/ ESvHk;om; oabmxm;
aw; pD;&D;ukd Zlvkdif 16 &ufaeYwGif wpfEkdifiHvkH;okdY jzefYcsdrnfjzpfaMumif;
od&onf/
TTL

13

oN*K[f? abmvkH;yGJMunfhcGifh& MRTV BuD;ukd aus;Zl;yg/


2014 ZG e f 13 &ef u k e f
M.P.C okdYa7muf *syefrSvSLxm;onfh taqmufttkHBuD;NyD;oGm;
onfukdawGUcJh&? FM Bagan okdYa&muf aZmf0if;xG#fESifhawGU q&mMunfpkd;

vrf ; avQmuf t ,f ' D w m\ vrf ; avQmuf ' k d i f , m&D u k d zwf I t m;


ay;csD ; jjrr i f h M uol r sm;uk d k d u sKd ; pG m *g&0gjyKtyf y gonf /
vrf ; avQmuf t ,f ' D w m
2014 ZG e f 10 &uf &ef u k e f
r[moEdokcausmif;ukd &Jrsm;0kdif;xm;onfqkd a&muf&onf/
yDeefq&mawmfBuD;udp[kod&? ausmif;BuD;udk csdwfydwf? nBuD;rif;BuD;
yGifhvif;jrifomrIr&Sdonfu tkyfqkd;tusnf;wefvSonf/ urmat;
odYk wynfah usmfwpfO;D owif;vku
d ,
f
l pdwyf Nl yD; vku
d jf yefac:qkcd &hJ onf/

tajctaeawGu bmudkrS r,kH&bl;av/ reuf 5 em&DrS tdyf&onf/


aeYv,fbuf omoema&;rSm owif;pm&Si;f vif;yG&J o
dS nfq
dk oGm;&tke;f
rnf/ atoifcsKdaqGyGJ u&0dufrSm&Sdaomfvnf;ra&mufjzpfEkdifawmh ..../
2014 ZG e f 11 &ef u k e f
omoema&;rSm owif;pm&Sif;vif;yGJvkyf? orwkH;tBuHay; yk*dKvf

owif;&Sif;vif;yGJjzpfygvsuf?'k0efBuD;tqifh r&Sif;onfhuawmhtaMumif;
&Sdrnfxifonf/ owif;pm&Sif;vif;yGJqkdvQifvnf; owif;orm;rsm;ukd
om oD;jcm;zdwfMum;&Sif;vif;oifhonf/ vSvSrkd;? cifoef;EG,f? rdk;0if;wdkY
vnf;wufvmMuonf/
2014 ZG e f 12 &ef u k e f

OD;tHharmif\ ajymqkdrIrsm;? b0ifrus uefYuGufcJhonf/ ta&;BuD;onfh

yef;csDcifarmif&if? 'gkdufwmcifarmif&ifema&; a&a0;rSm *loGif;

xGef;ESifh 2013 tu,f'rDudpajymjzpfMu? udknDxG#fESifhtifwmAsL;udp


rsm;wkdifyif? e0a';yef;csDjycef;okdYa&muf reufjzef"mwfykHjyyGJtwGuf jyif
qifaeMuonfrsm;ukdawGUcJh&? udk,fawGtwGufvnf; zdwfpmay;vdkuf
nbuf oDw*lq&mawmfb&k m;tm; oGm;a&mufz;l ajrmfavQmufxm;? ode;f
oef;OD;tpnf;ta0;&Sd rEav;rSa&mufvm? rcifcsrf;om Show yGJ
vufrSwf 2 apmif (20000 wef? 7000 wef)ydkYxm;aMumif; udkaZmfxl;

atmif C.M.P zkef;qufajymonf/ pmaypdppfa&;odkY rkH&Gmowif;,lzkdY


udptaMumif;rjyef&ao;/

t&yfom;u acgif;aqmifvkyfrvm; ppfwyfuacgif;aqmifvkyfrvm;[k ausmif;om;acgif;aqmif OD;vSa&Tar;cGef;xkwf


'Dtcrf;tem;ukd pDrHcefYcGJwJhvlawGa&m? wufa&mufvmMuwJhol
awGa&m? tm;vHk;ukdaus;Zl;wifaMumif; yxrqHk;ajymcsifygw,f/ tckw
avmrSm jrefrmjynfu tpnf;ta0;awGut&rf;rsm;w,f/ tJ'Dvdkrsm;wJh
tcgusawmh tay:uwufNyD; ajym&wJholuvnf; pdwftaESmifh t,Suf
jzpfw,f/ atmufuem;axmifwJholuvnf; pdwftaESmifht,Sufjzpf
wwfwmyJ/ jrefrmjynfvw
G v
f yfa&;u (66) ESpf adS eNyD/ 'g odNyD;om;udpy /J
odaYk omfbmjzpfvYkd 'Dvv
kd majymvJqakd wmht'J aD vmufuEdk pS u
f MumaeNyDAs/
tJ'DumvrSm ppftmPmSif pepfu (52)ESpfSdw,f/ Adkvfae0if; (1962)
ckESpfupNyD; tmPmodrf;w,f/ uGsefawmf wdkYudkowfNyD;awmh Adkvfae0if;
tmPm,lvmwmyJ/ uRefawmfqAJ if;Zlvikd u
f adk cgif;aqmifcw
hJ hJ ausmif;om;
acgif;aqmifwpfa,mufyg/
tJ'DvdkjzpfwJhtcsdefrSm uGsefawmfwkdYu wuodkvfausmif;om;jzpfNyD;
jrefrmjynfBuD;u,fwifzt
Ykd wGuf pmawGoif&r,ft
h pm; aoewfvu
kd f mS ?
usnfqefmS NyD;wku
d yf pJG pfajrjyifrmS uGsefawmfeaYJ cwfNydKif ausmif;om;acgif;
aqmifqdkvdkY raobJusefwm uGsefawmfwpfa,mufyJSdawmhw,f/ 'D
tcrf;tem;rSmajymp&mawGuawmh trsm;BuD;ayghAsm/ EdkifiHa&;orm;qdk
awmhpifay:a&muf&ift&rf;ajymcsifw,f/uGsefawmft&rf;ajymcsifygw,f/
odkYaomfvnf;t&yf&yfukdaxmufxm;NyD;ta&; BuD;wJhtcsufwpfcsufukdyJ
uGsefawmfajymcsifw,f/ pOf;vnf;pOf;pm;MunfhMuygvdkYajymcsifw,f/
tck uGsefawmfpum;ajymwJhtcsdefupNyD;awmh aemufukd b,fESESpf
kef;uef&OD;r,fqdkwm rodbl;/ tJ'DMum;xJrSm t&if;cHuswJhtcsufu
jrefrmjynfEdkifiHa&;ukd ppfAdkvfu acgif;aqmifrvm;? t&yfom;u acgif;
aqmifrvm;qdw
k hJ jyemu 'gyJ/ (MobmoHrsm;) wjcm;aG; p&mrSb
d ;l /
uGsefawmf ausmif;om;acgif;aqmifvkyfvmw,fqdkwm vkyf&apvdkYvnf;
r[kwfygbl;/ uGsefawmf awmom;yg/ uGsefawmfhrdbawG v,fulvDyg/
taMumif;aMumif;aMumifh uGsefawmfhtazu rdbpdwfeJYoifjyrIaMumifh
uGsefawmfwuodkvfa&mufvmwm/ uGsefawmfwuodkvfa&mufvmwm
[m tpwkef;u wpfukd,f&nfxGufayguftwGuf a&mufvmwm/ okdY
aomf ae&if;xdkif&if;? ae&if;xdkif&if;eJY tck qJAif;ZlvdkiftaMumif;qdk&if
rsdK;qufEpS q
f ufNdS yD/ tm;vH;k aygif; ausmif;om;acgif;aqmif(37) a,muf
Sdw,f/ tJ'Dausmif;om;acgif;aqmifukd zkef;qufzdkYMunfhvdkufwmrSm
tJ'Dumvu uGsefawmfwpfa,mufyJSdawmhw,f/ uGsefawmfhukd (62)
acgif;aqmif? (62) acgif;aqmifqdkawmh pdwfxJrSm tJ'g rBudKufbl;/
uGsefawmfhukd (62) acgif;aqmifvdkY rdwfrqufprf;ygeJY/ rajym&vdkYvnf;
udpr Syd gbl;/ uGsefawmfajymwdik ;f ajymwdik ;f cHpm;csufawGw
dS ,f/ jyem
u 'gyJ/ tck 'dkYwm0efta&;oHk;yg;/ 'dkYwm0efta&;oHk;yg;b,fvdk
jzpfvmovJqdkwm uGsefawmfenf;enf;ajymr,f/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh
ppfwyfu 'dkYwm0efta&;oHk;yg;ukd vufndK;xdk;jyNyD;awmh uGsefawmf
wdkY*kwfay:u qif;ukdrqif;bl;jzpfaew,f/ 'D'dkYwm0efta&;oHk;yg;ukd
yxrqHk;pvkyfwmvnf; Adkvfae0if;yJ/ (1956) ckESpf? rdwDvmwyfrSL;

14

nDvmcHrSm wyfrawmf&JUtrsdK;om;EdkifiHa&; 0g'vrf;pOfBuD;oHk;&yfqdkwJh


pum;vH;k eJw
Y nfw,f/ tJ'rD w
d v
D mwyfrLS ;nDvmcHuw
dk ufcw
hJ hJ wyfrLS ;awG
awmfawmfrsm;rsm;uvnf; jrefrmjynfudk aumif;usdK;ay;wm wpfa,muf
rSrSdbl;/ tJ'grauseyfvdkY avhvmcsifvnf; avhvmMunfhvkdufayghAsm/
uGsefawmf Sif;qdkSif;vdkufrSmyJ/

tJ'Dawmh tckwGufMunfhaygh/ uGsefawmfwdkY t&yfzufrSm a':atmif


qef;pkMunf acgif;aqmifrIeJY jrefrmjynfukd jyKaerSmyJ/ 'grSr[kwf
ppfwyf&JU OD;aqmifrIjyKaerSmvm;qdkwm U U U / 'dkYwm0efta&;oHk;yg;
b,fvdkjzpfvmovJqdkwm Adkvfae0if;u (1956) ckESpf? rdwDvm
wyfrSL;nDvmcHrSm vkyfcJhwm/ tck (1962) ckESpfrSm Adkvfae0if; tmPm
odrf;wmrSefw,fvdkY justify a'gufwmcifarmifGefYa&;wJh ordkif;pmtkyf
ukzd wfMunf/h tJ'o
D rdik ;f pmtkyu
f zdk wfMunf&h if Adv
k af e0if; (1962) ckEpS rf mS
tmPmodr;f wmukad 'gufwmcifarmifeG w
Yf Ykd a&;aeMuw,f/ jrefrmjynf&UJ
ordkif;q&mawGqdkwmvnf; wpfcgwavajym&wmcufyg w,fAsm/ uGsef
awmfwu
Ykd vrf;ab;uvlawGqakd wmh odyv
f nf;ajymvnf;raumif;?rajym
vnf;raumif;/ [kww
f ,fr[kwv
f m;/ *syefawmf vSeaf &;taMumif;ajym
&if vlwpfa,muf? ESpfa,muftaMumif; yJajymw,f/ jrefrmtrsdK;orD;
awG *syefacwfrmS b,favmufta&twGuf w
dS hJ rape tvkycf &H vJqw
kd m
b,fordkif;ynmSifurS pmrsufESmwpfrsufESmrSrawGUao;bl;/ uGsefawmf
wkdYem;u wkwf? awmifukd&D;,m;wdkYqdk&if tckxufxd *syefukd comf ek ;f Sad o;w,f/ 'kw,
d urmppftwGi;f rSm *syefawGa&mufwm
plain vkyw

tukefvkyfwm/
odkYaomfvGwfvyfa&;taMumif;ajym&if vlwpfa,muf? ESpfa,muf
taMumif;yJajymawmh ukd&D;,m;wdkYbmwkdYqdk&iftckxufxdavsmfaMu;
awmif;aewkef;Sdao;w,f/ uGsefawmfwdkYjref rmjynfEdkifiHa&;ordkif;&JU
ordkif;q&mawGqdkwm wpfcgwavaygh/ zwfMunfhyg(68)ckESpfordkif;av;
wGJqdkwmSdw,f/ zwfMunfh&if Adkvfae0if;tm Pmodrf; wmrSefw,faygh/
(1956)rSmvnf; 'dkYwm0efta&;oHk;yg;awmhr[kwfbl;/ wyfrawmf &JU0g'
vrf;pOfoHk;&yfqdkNyD; Adkvfae0if;ucsay;cJhwm/ tJ'gukd Adkvfapmarmifvuf
xJa&mufvmNyD; acgif;pD;ajymif;NyD; 'dkYwm0efta&;oHk;yg;qdkNyD; vkyfvkduf
w,f/ 'dkYwm0efta&;oHk;yg;xm;awmh/ 'dkYwm0ef ta&;oHk;yg;xJrSmygwJh
&nfG,fcsufawGu trsdK;om;pdwfSdwJh vlwpfa,muftaeeJYajym r,fqdk
&ifbmrSjiif;p&mrSdbl;/ trsdK;om;nDvmcHa&mufvmwJhtcgusawmh wyf
rawmfukd jrefrmEdkifiHa&;rSmacgif;aqmifae&mjzpf&r,fwJh/ 'Dvdk jzpfvm
w,f/ uav;awGu kef;uef&w,f/ odkYaomfbmjzpfrSef;rodbl;? Adkvfae
0if;bmvkyfoGm;rSef;rodbl;/ 'Dvdkvnf; wpfzufujzpfw,f/ wwd,rsdK;
quf&JUti,fqHk;ausmif;om;jzpfcJhw,f/ uGsefawmfwdkYuti,fqHk;yJ/ Adkvf
apmarmifvufxufrSm 'dkYwm0ef ta&;oHk;yg;/ trsdK;om;nDvmcHusawmh
U U U[kwfvm;/ (90) aG;aumufyGJqdkwm (88)uvlxkauseyfatmifaG;
aumufyv
JG yk af y;wm/ wyfrawmftmPmrvTw
J m/ vlxu
k dk owfxm;wm/
owfwkef;uawmh jrefrmjynfrSm bmOya'BuD;pdk;rIrSrSdbl;/ wpfckckjzpf&if
Oya'atmufrSmae&r,f? tdyfcgeD;awmif Oya'ukdSdcdk;yg\qdkNyD; tdyf&
rvdkjzpfw,f/ reufrdk;vif; Oya'ukdSdcdk;yg\vdkY Gwf&rvdkjzpfaew,f/
wu,fOya'ukdcsdK;azmufaewmuRefawmfwkdYr[kwfbl;? vlxkr[kwfbl;/
wu,fOya'csdK;azmuf aewmolwdkYyJ/ 'DOya'ukdolwdkYzmomjy|mef;wm/
uGsefawmfwkdYu cifAsm;wdkYjy|mef;ay;ygvdkY ajymwmr[kwfbl;/
tck a':atmifqef;pkMunf&JUacgif;aqmifrIeJY t&yfzufu acgif;
aqmifrIeJY jrefrmjynfukd vkyfrvm;? rvkyfbl;vm;/ 'grSr[kwf ppfwyf
aemufuae uGsefawmfwdkYvkdufNyD;awmh abmif;bDwpfxnfeJY ajcovHk;
zufNyD;awmh vkyfrvm;/ tJ'g[m wpfcGef;wnf; uGsefawmf ajymcsifw,f/
ppfwyfu qHk;jzwfvdkYr&bl;/ a':atmifqef;pkMunf wpfa,mufwnf;
qHk;jzwfvdkYr&bl;/ jrefrmjynfEdkifiHa&;rSmwpfoufvHk;vlrGJqdkwJh xrif;eyf
rSefatmifrpm;&wJhvlxkuqHk;jzwfrSyJ t&yfom;uacgif;aqmif vkyfr
vm;? ppfwyfuyJacgif;aqmifvkyfrvm; U U U NyD;r,fvkdY uGsefawmf xif
w,f/ 'Dvdkr[kwfbJ xpfueJqdk [dkOya'eJY 'DOya'eJYxdef;&if Oya'xdef;
wmvnf; olwdkYyJ/ Oya'a&;wmvnf; olwdkYyJ/ tJ'DOya'ukd jyifMu
OD;r,fqv
kd nf; olwyYkd /J jyifNyD;&ifvnf; ppfwyfu a&Snu
f b,favmuf
tmrcHrISdovJ? rSdovJ/ Sd&ifjyifr,f? rSd&ifrjyifbl;/ tJ'gukd acgif;
aqmifraI y;wJv
h al wGuSi;f Si;f vif;vif;odae&r,f/ 'grSr[kw&f if jrefrm
jynfrSm 'Drdkua&pD&rSmr[kwfbl;vdkY uGsefawmfxifygw,f/
(tvk y f o rm;ta&;awmf y k H ES p f 40 jynf h r S )

Photo - ZMN

yDtm&fpepf usifhoHk;rvm;

aemifvmr,fh a&G;aumufyGJawGrSm yDtm&fpepfudk usifhoHk;zdkY a&G;


aumufyGJaumfr&Sifudk wdkufwGef;wJhtqdkudk vTwfawmfudk,fpm;vS,fwpf
OD;uwifoGif;cJhwmaMumifh vTwfawmfudk,fpm;vS,fawGtMum; pum;
tacstwifajymp&mawG jzpfvmygNyD/
tJ'Dtqdkudkawmh trsKd;om;vTwfawmfudk,fpm;vS,f trsKd;om;'Drdk
ua&pDtiftm;pk (NDF)ygwDrS a':cif0dkif;MunfuwifoGif;cJhwmyg/ a':
cif0dkif;MunfwifoGif;wJhtqdkudk jynfolvlxku a&G;cs,fwifajrmufxm;
wmr[kwfwJh vTwfawmfudk,fpm;vS,fawGeJY vTwfawmfwGif;rSmae&m
trsm;qHk;,lxm;wJhtmPm&ygwDwpfckjzpfwJh jynfcdkifNzdK;vTwfawmfudk,f
pm;vS,ftrsm;pkeJY vlxkqErygbJ vTwfawmfxJa&muf&SdaewJh wyfr
awmfom; 25 &mckid Ef eI ;f xJrS tcsKdUuaxmufccH MhJ uygw,f/ vlxak xmufcH
rItrsm;qHk;&&SdaewJh trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfuawmhvHk;0raxmuf
cHygbl;/
tqdk&Sif a':cif0dkif;Munfuawmh NyD;cJhwJh (2010)ckESpf a&G;aumuf
yGJeJY (2012)ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJawGrSm Ekdifoltukef,lqdkwJhpepf
(FPTP)qdw
k mudk usifo
h ;kH cJw
h maMumifh a&G;aumufy&JG v'fawG[mrrQwbJ
ygwDp'kH rD u
dk a&pDqw
kd mudk vH;k 0yHyh ;kd ay;Ekid rf mS r[kwaf wmhb;l vdYk taMumif;
jycsufeJY yDtm&fpepfudk usifhoHk;zdkYtqdkudkwifcJhwmyg/
yDtm&fpepfqdkwmuawmh IyfaxG;vGef;vSorkdY Oya'ynm&SifawG
awmif tawmfem;vnf&cufwJhpepfwpfckvdkY Oya'ynm&SifawG? a&SUae
awGtMum;rSmawmif ajymqdkaeMuwmyg/ t&yfpum;eJY em;vnfatmif
ajymr,fqdk&ifawmh yDtm&fpepf[ma'owpfck&JUrJqEe,frSm ygwDudk,f
pm;jyKudk,fpm;vS,fwpfOD;wpfa,mufu b,frJqEe,fudk udk,fpm;jyK
w,fqdkwmr&SdawmhbJ ygwDudkyJudk,fpm;jyKwJhpepfjzpfNyD; a&G;aumufyGJrSm
tEdkif&wJh &mcdkifEIef;tvdkufvTwfawmfxJrSm ae&m,l&r,fhpepfrsKd;jzpfyg

0efxrf;tvd&k o
dS nf
1/ Sale
2/ Reception

r
r

(2)OD;
(5)OD;

3/ Marketing
4/ IT Marketing

r
r

(5)OD;
(5)OD;

5/ Designer
6/ Layout

usm;^r (5)OD;
usm;
(5)OD;

7/ Senior Account r
8/ Office Cashier r

(2)OD;
(2)OD;

9/ Driver
usm;
(5)OD;
10/ Security
usm;
(5)OD;
avQmufxm;vdkolrsm;onf CV Form ? vdkifpif"mwfyHk(1)yHk?
ynm t&nftcsif;? tusifph m&dwa umif;rGeaf Mumif;axmufcpH m?
rSwyf w
kH ifrw
d L ? oef;acgifpm&if;rdwL ? tvkyo
f rm;rSwyf w
kH ifrw
d L
wdkYESifhtwlaMumfjimygonfhaeYrS(10)&uftwGif; IDEA Printing ?
trSwf (220^ 222)? Adv
k w
f axmifb&k m;vrf;(tv,f)odYk vlu,
kd f
wdkif vma&mufavQmufxm;Ekdifygonf/

w,f/ Oyrmqdk&&ifjzifh 'DrJqEe,frSm armifjzLygwDu (70)&mcdkifEIef;eJY


tEkdif&NyD; armifeDygwDu(30)&mcdkifEIef;&r,fqdk&ifawmh armifjzLuvTwf
awmfxJrSm (70)&mcdkifEIef; ae&m,lvdkY&rSmjzpfNyD; armifeDuawmh (30)
&mcdkifEIef;ae&m,lcGifh&rSmyg/ ygwDwdkif;u vTwfawmfxJrSm 0ifae&m,lcGifh
&r,fhpepfygyJ/ vuf&Sd jrefrmjynfrSm ygwDaygif;(60)ausmf&SdaeNyD; yDtm&f
pepfomqdk&ifjzifh vlwdkif;u ygwDaxmifMuNyD; vTwfawmfxJ 0ifa&muf
ta&G;cHMurSmrkYd olwpfvil gwpfrif;eJY vTwaf wmfxb
J ,fOya'udrk S twnf
jyKvdrYk &awmhbJ tjiif;yGm;rIomjzpfaeawmhrmS udk Ekid if aH &;orm;trsm;pku
owdcsyfrdMuygw,f/
yDtm&fpepf[m ygwDaxmifolwdkif; vTwfawmfxJ0ifa&mufcGifh&r,fh
pepfjzpfwmaMumifh vlrsKd;a&;? bmoma&; tpGef;a&mufawGuvnf;
ygwDaxmif NyD; vTwfawmfxJ0ifcGifh&r,fh vrf;aMumif;rsKd;udkyDtm&fpepfu
vrf; zGiahf y;ae rSmtrSeyf gyJ/ jrefrmEdik if x
H uf 'Dru
dk a&pD&ifo
h efaeNyDjzpfwhJ
'Dru
dk a&pD bd;k atBuD;awGjzpfwhJ taemufEidk if aH wGrmS awmifyt
D m&fpepfukd
IyfaxG;vGef;vSwmaMumifhrusifhoHk;wJh EkdifiHaygif;wpf&mausmf&Sdaeyg
w,f/ jrefrmEkdifiHeJY tdrfeD;csif;EkdifiH wpfEkdifiHjzpfwJh tdEd,EkdifiHrSmawmif
rsKd;EG,fpk awGrsm;? EkdifiHa&;ygwDawGrsm;wmaMumifhyDtm&fpepfudkusifhoHk;zdkY
BudK;pm;cJh NyD;rS vufavQmhvu
kd &f NyD; jrefrmEkid if eH nf;wl Ekid o
f t
l uke,
f pl epf
(FPTP) udkyJ ,aeYxdoHk;aeMuwmyg/
a&G;aumufyGJeJY tuRrf;w0ifjzpfNyD; 'Drkdua&pDxGef;um;wJh EkdifiH
tcsKdUrSmawmh yDtm&fpepfukd usifo
h ;kH wm&Syd gw,f/ tJ'pD epfukd usifo
h ;kH &if
yxrqHk; owdcsyf&rSmwpfcku*smreDrSm[pfwvmutrsKd;om; a&;ygwD
i,fwpfckuae EkdifiHwpfckvHk;udk OD;aqmifwJhtmPm&Sif tpGef; a&mufo
rm;jzpfvmNyD; urmudkrD;avmifwdkufoGif;cJhwJh jzpf&yfrsKd;&SdcJhw,fvdkY trsKd;
om; 'Dru
dk a&pDtzGUJ csKyfu Oya'ynm&Sif jynfov
Yl w
T af wmf ud,
k pf m;vS,f
OD;0if;jrifhu ajymygw,f/
yDtm&fpepfudk usifhoHk;r,fqdk&ifawmh 2008 ckESpf zGJUpnf;yHktajccH
Oya'udk yxrqHk;jyif&ygawmhr,f/ 2008 zGJUpnf;yHktajccHOya' tcef;
(9)? a&G;aumufwifajrmufjcif;rSm jy|mef;xm;NyD; vuf&SdusifhoHk;aewJhEkdif
oltukef,lpepfudkvnf; t&ifjyif&ygr,f/

yDtm&fpepfudk usifhoHk;r,fqdk&if vuf&SdvTwfawmfxJrSm jynfolY


qErygbJae&m,lxm;wJh wyfrawmfom; vTwfawmfudk,fpm;vS,f (25)
&mcdkifEIef;udk z,f&Sm;ay;&vdrfhr,fvdkY w&m;Hk;vTwfawmfa&SUaeOD;udkeDu
qdkygw,f/ yDtm&fpepfeJYoGm;&if jynfcdkifNzdK;eJY teft,fvf'DaxmufcHrI
trsm;qH;k udak wmh teft,fv'f u
D &rSmyJ? 'gayr,fh yDtm&pfpepfeYJ oGm;&if
jynfcikd Nf zdK;vnf;&mcdik Ef eI ;f wpfcak wmh&rSmyJ? yDtm&fpepfeYJ oGm;&if teft,f
vf'u
D &mcdik Ef eI ;f rsm;r,f? jynfcikd Nf zdK;uenf;r,f? jynfcikd Nf zdK;u &mEIe;f wpf
ckawmh&rSmyJ/ tJ'u
D s&if&NdS yD;om; wyfrawmfom;eJY oGm;aygif;&if tpd;k &zGUJ
Ekdifr,fvdkY ,lqaumif;,lqaevdrfhr,f/ tJ'Dvdkqdk w&m;rrQwbl;vdkY
OD;udkeDu oHk;oyfajymjyygw,f/
yDtm&fpepfusifhoHk;zdkYudk 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJrSm trsKd;
om;'Dru
dk a&pDtzGUJ csKyfu rJtjywftowfeYJ tEdik &f cJNh yD;aemufyikd ;f rS xGuf
ay:vmcJw
h myg/ tJ'aD emufyikd ;f yDtm&fpepfusifo
h ;kH zdYk ajymoHawGww
d o
f mG ;
NyD;tckrSwpfzefjyefxGufvmwm[m zGJUpnf;yHktajccHOya'yk'fr 436 jyif
qifEkdifa&;twGuf trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfuvkyfaqmifaejcif;udkt
[efYtwm;jzpfapEkdifwJh oabmvnf;jzpfEkdifw,fvdkY EkdifiHa&;orm; tcsKdU
u,lqaeMuygw,f/
trsKd;om;'Dru
dk a&pDtzGUJ csKyfrAS [dak umfrwD0ifO;D mPf0if;u vmr,fh
a&G;aumufyGJawGrSm trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJUcsKyfu tEkdif&r,fqdkwmudk
tcdik t
f rm ,HMk unfaeMuwJt
h wGuf 'D yDtm&fpepfukd usifo
h ;kH wmjzpfw,f
vdkY ,lqvdkY &w,fvdkYvnf; ajymygw,f/ trsKd;om; 'Drkdua&pDtzGJUcsKyfeJY
wdkif;&if;om;ygwDawG yDtm&fpepfudk vufrcHaMumif; xkwfjyefajymqdk
xm; MuNyD; jzpfygw,f/
u&ifwdkif;&if;om;ygwDwpfckjzpfwJh zvHk-pa0: 'Drkdu&ufwpfygwD
'kOu| OD;ref;atmifjynfpdk;u ]]yDtm&fpepfudk vufrcHwmudktapmBuD;
uwnf;uaMunmNyD;om;? bmaMumifh vufrcHvJqdkawmhwdkif;&if;om;
yg wDawGtwGuf ae&m&zdkYodyfrvG,fbl;jzpfoGm;r,f/ wpfjynfvHk;rJawG
udkaygif;NyD;awmhrS tcsKd;us jyefay;rSmqdkawmh wdkif;&if;om;ygwDawGu
wpfjynf vHk;twdkif;twm0ifEkdifrS0ifEkdifr,f? ygwDBuD;awGyJBuD;pdk;r,fh
taetxm;jzpfaew,f}}vdkY ajymygw,f/
yDtm&fpepfudk vuf&Sd tmPm&ygwDjzpfwJh jynfcdkifNzdK;ygwDuawmh
tjynfht0 axmufcHvsuf&Sdygw,f/ jynfcdkifNzdK;ygwDu vTwfawmf udk,f
pm;vS,fwpfOD;jzpfwJh OD;vSaqGu ]]yDtm&fpepfyJvkyfvkyf Ekdifol tukef
,lpepfyv
J yk v
f yk f jynfov
l x
l ak xmufcrH &I zdyYk t
J a&;BuD;ygw,f/ oef;(60)
vHk; jynfolvlxkaxmufcHrI&w,fqdk&ifbmpepfvmvmaMumufp&mrvdk
ygbl;? pepfqdkwmIyfaxG;w,f? &Sif;vif;w,fqdkNyD;&SdrSmyJ? IyfaxG;w,f
qdk&ifbmvdkY EkdifiHawGbmvdkYoHk;aewmvJ}}vdkY ajymygw,f/
EkdifiHa&;todkif;t0dkif;awGuawmh jrefrmEkdifiHtaeeJY tESpf (50)
vHk;vHk; ppftmPm&SifpepfatmufrSm &SifoefvmcJh&wJh jynfolrsm;tae
eJY a&G;aumufyGJ tawGUtBuHK tvGefenf;ao;wmjzpfwmaMumifh yDtm&f
pepfusifhoHk;zdkY apmvGef;vSw,fvdkY oHk;oyfaeMuygw,f/ NyD;cJhwJh 2010
a&G;aumufyGJeJY 2012 ckESpf Mum;jzwfa&G;aumufyGJawGrSmawmif qErJ
wpfjym;ay:rSm udk,fBudKufESpfoufwJhygwDudk qEjyK trSwfjcpfwJh tavh
txudk ruRrf;usifwJh jynfolawGtzdkY vmr,fha&G;aumufyGJawGrSm
yDtm&fpepfeJYoGm;zdkYqdk&if Oya'ynm&SifawGawmif em;vnfzdkY cufcJae
wJh yDtm&fpepfudk jynfolvlxkem;vnfatmif &Sif;jyEkdifzdkY BudK;pm;&rSm
jzpfovdk yDtm&fpepf&JU jzpfay:vmr,fh aumif;usKd; qdk;usKd;awGudkvnf;
apmzd k ; cG m ;
xnfhoGif;pOf;pm;oifhygw,f/

jrefrmEkid if o
H wif;pmq&mtoif;rS
umwGef;tm,kusef;rma&;twGuf axmufyHU
jrefrmEkdifiHowif;pmq&mtoif;rS umwGef;tm,k
(jrefrmEkdifiHo wif;pmq&mtoif;? &efukefwkdif;a'oBuD;
trIaqmif)\ usef;rma&;twGuf usyf 5 aomif;
axmufyHhcJhaMumif; od&Sd&onf/

YOH

,mOfarmif; trsKd;orD;? trsKd;om;tvdk&Sdonf


tjrefq;Hk qufo,
G af vQmufxm;yg&ef
vQyfwpfjyufowif;*sme,fwGif wm0efxrf;aqmif&ef ,mOf
wkdufrIjypfcsufuif;&Sif;aom? taomuftpm;r&Sdaom? ,mOfarmif;
vkdifpifoufwrf; tenf;qkH; 2 ESpf&Sdaom ,mOfarmif;trsKd;om;?
trsKd;orD;rnfolrqkdvlukd,fwkdiftjrefqkH; qufoG,favQmufxm;
Ekdifygonf/
(rSwfcsuf/
tpk H y g&S d & ygrnf )

/ vk d t yf o nf h p m&G u f p mwrf ; rsm; tjynf h

vQyf w pf j yuf o wif ; *sme,f trS w f 220^222? 5 vT m ?


Ak d v f w axmif b k & m;vrf ; ? &ef u k e f /

tajzrS e f r sm;
(1) abmif;bD
(2) zufonf
(3) Gibraltar
(4) aumfzD? a&cJrkefY? Coffee ice cream
(5) orifBuD;rsKd;aMumifh
(6) vlta&cGH
(3) t&omrvkHavmufaomaMumifh

15

OD ; vmb vl o m;pm;ovm;
...
trSwf 2 BudK;wkdufukd &ifuGJwkduf[kac:jcif;rSm rsufESmjcif;qkdif
wkdufcef;ESpfcef;udk tv,ftlaMumif;vrf;rjzifh jcm;xm;jcif;aMumifhjzpf
onf/ tcef;rsm;ukd wnfhwnfhrsufESmcsif;qkdifr[kwfbJ tenf;i,fvGJ
wnfaqmufxm;onf/ uRefawmfwkdY ]]avmufwkdfuf}} 3 cef;ukd
zsmrsm;jzifh um&H ydwfxm;onf/ tif;pdefaxmifwGif ,cifu BudK;wkduf
aygif; 5 ck&SdcJhonf/ wkduftrSwf 4 ESifh 5 rSm ukdvkdeDacwfuwnf;&SdcJh
onfh BudK;wkdufa[mif;rsm;jzpfNyD;? rsufESmcsif;qkdifwnfaqmufxm;onf/
trSwf 5 wkduf\ tpGefqkH;cef;ab;wGif BudK;pif&Sdonf/ BudK;pifrSm
BudK;orm;ESpfOD;ukd wpfNydKifeufwnf; BudK;ay;EkdifatmifpDpOfxm;onf/
xkdacwfu BudK;orm;ukd av;wkduftcef; 1 wGifxm;NyD; wpf&ufwpfcef;
a&GUvm&m? BudK;ray;rD wpf&uftvdkwGif 5 wkdufrS BudK;pifESifhteD;qkH;
tcef;okdYa&mufvmonf/ aemuf&ufwGif tvG,fwulxkwf BudK;ay;
Ekdfif&efpDpOfxm;jcif;jzpfonf/
&ifuGJwkdufwGif uRefawmfwkdYukd BudK;orm;rsm;tcef;ESifh wGJxm;NyD;
tjcm;wpfzufjcrf;wGif EkdifiHa&;tusOf;om;(xdef;odrf;)rsm;udkxm;onf/
ArmjynfuGefjrLepfygwDESifh tquftoG,f&Sdonf[k rouFmol txuf
ArmjynfrS vl 100 ausmfukd xdef;odrf;xm;jcif;jzpfonf/ xkdBudK;wkduf
wGif BudK;orm;wpfOD;vQif wpfcef;usxm;NyD; ,cifu txl;tcGifhta&;
rsm;ay;xm;cJhaomfvnf; OD;pdefvGifjynfxJa&;0efBuD;jzpfonfESifh EkdifiH
a&;tusOf;om;rsm;ukd ESdyfuGyfcJhovkd BudK;orm;rsm;ukdvnf; tMurf;zuf
cJ h o nf / ,cif u Bud K ;orm;rsm;rS m
ukwif? arGU&m? apmif? jcifaxmif
ESifhae&NyD; xrif;rSm nreuf
tom;[if ; jzif h auR;onf /
OD;pdefvGif jynfxJa&;0efBuD;
jzpfvmawmh BudK;orm;rsm;ukd
axmifvrl u
kd rf sm;jzif0h ifa&muf
kdufESuf axmifykHpHoGif;NyD;? uk
wif? arGU&m? apmif? jcifaxmifray;
awmh? zsmESifhykHpHapmifwpfxnf? ykHpH
acgif;tkH;wpfvkH;ay;onf/ [if;rSmvnf; r
eufykdif;wGif ukvm;yJ[if;ESifh naeykdif;wGif tom;[if;wpf
cGufomauR;onf/ ,cifu BudK;orm;wpfOD;vQif wpfaeYwpfem&D
vrf;avQmuf cGifhay;&mrS 15 rdepfom&awmhonf/ xkdtcsdefwGif
uRefawmfwkdYBudK;wkdufokdY a&muf&SdoGm;jcif;jzpfygonf/
uRefawmfu aq;vdyfraomufwwfaomfvnf; usef&Jabmfrsm;
twGuf BudK;orm;rsm; vrf;avQmufxGufonfhtcg NyHK;jy? rdwfqufNyD;
aq;vdyfawmif;onf/ uRefawmfwkdYrSm qHyifnyfray;ojzifh qHyift&Snf
rsm;ESifhjzpfNyD;? ajcaxmufoHajcusif;rsm;cwfxm;ojzifh tcsKdUBudK;orm;
rsm;u uRefawmfwkdYukd tl;rsm;[k xifMuonf/ tem;odyfruyf0HhMu/
aemufro
S &d onfrmS 0g'grsm;u tl;axmifrS vlq;dk rsm;ukd axmifa&TUvm
jcif;jzpfonf[k ajymxm;aMumif;od&onf/
vrf;avQmufxGufolBudK;orm;rsm;tMum;wGif xl;xl;jcm;jcm; bkef;
BuD;wpfyg;ygonf/ xkdbkef;BuD;rSm t&yfysyfysyf? tom;ndKndK&ifbwfu
a&SUaumhaeNyD;? aemufykdif;u aemufaumufaeonf/ rsufvkH;arS;arS;?
OD;acgif;rSm xdyfcRefaeojzifh MuZkoDESifhwlonf/ rsufvkH;arS;arS; ezl;usOf;
usOf;ESifh refcsL;ukd;ESifhwlonf/ bkef;BuD;rSm vrf;avQmufvQif b,folUrS
rMunfh/ yg;pyfrS bk&m;pmrsm;&Gwf&if; acgufwkYHacgufjyefvrf;avQmuf
onf/ BudK;orm;rsm;rSm vlpkHjzpfonf/ ]]olUtvSnfh}}Zmwfum;? 'gkduf
wm? rif;om;? ZmwfTef;? xkwfvkyfoljzpfonfh arNrdKUwifukdvnf; rl;
,pfaq;0g;rIjzifh ao'PfusaeaMumif;awGU&onf/ pufqef;rS qefpuf
ykdif&Sif tysKdBuD;wpfOD;ukdowfonfqkdaom tzkd;BuD; 3 OD;udkawGU&onf/
v,fa&wGif;udppum;rsm;NyD; ukd,f0efaqmifwpfOD;tygt0if v,feD;
csif;rdom;pk 5 OD;ukd xrif;0kdif;wGif "m;jzifhckwfowfcJhum zsmykHckdifrS
v,form;ukdoef;vS? yJcl;kd;rwGif AkdvfBuD;wpfOD;ESifh wyfMuyfBuD; 1
OD;? wyfom; 2 OD;wdkY ypfowfojzifh ao'Pfusaeonfh armfvNrdKifuRef;
om; &Jabmfaev(c)wyfMuyfBuD;wif0if;? xdkif;EkdifiHokdY awmcdkNyD; jyef
tvm axmufvSrf;a&;uzrf;rdNyD; abmif'&DppfaMuma&;pcef;wGif ppf
aMumol AkdvfrSL;tm; aygifNcHwGif vQKdU0Suf,lvmonfh azmifxdefaoewff
jzifh ypfcwfojzifh ao'PfcsrSwfjcif;cH&onfh wyfMuyfBuD; jrat;wkdYyg
0ifonf/ &JabmfaevESichf ifrifomG ;NyD; if;\ ajymjycsuft& wpfyg;wnf;
aombkef;BuD;rSm vlom;pm;onfqkdaom bkef;BuD;OD;vmbjzpfaMumif;
od&ojzifh uRefawmftvGef0rf;omoGm;onf/ wpf&ufwGif q&mawmf
vrf;avQmufaepOf uRefawmfu q&mawmfbk&m; .... q&mawmfbk
&m; ..[kvrS ;f ac:&m bke;f BuD;u vSnMfh unfo
h nf/ uRefawmfu ydwx
f m;
onfhzsmudkqGJcsum vuftkyfcsDNyD; t&Sifbk&m; wynfhawmftl;r[kwfyg
bl; bk&m; ...rIdif;&mjynfheJY axmifuswJh wuodkvfausmif;om;yg
bk&m; ...[kavQmufonf/ bkef;BuD;u tcef;em;uyfvmNyD; ]]a[
.. [kwfvm;}}[kqkdonf/ uRefawmfu ]]t&Sifbk&m;vlom;pm;w,fqkd
wm[kwfovm; .. bk&m;}}[kavQmufonf/ bkef;BuD;u ]]a[h ..'um
armifausmif;om; ..rif;Muufom;pm;vm;}} ]]pm;ygw,fbk&m;}}]]at;
.. igrpm;bl;uG}}]]a[h ..'um rif;0ufom;pm;ovm;}}]]wynfhawmf
pm;ygw,fbk&m;}}]]at; ..igrpm;bl;uG}}]]a[h ..'um rif;trJom;
pm;ovm;}}]]wynfhawmf pm;ygw,fbk&m;}}]]at; ..igrpm;bl;uG}}
]]a[h ..'um rif ; vl o m;pm;ovm;}}]]wynf h a wmf rpm;bl ;
bk&m;}}xkdYtcg bkef;BuD;u uRefawmfhukd vufndK;xkd; ]]at; ..Muuf

16

om;? 0ufom;? trJom;pm;wJh rif;awmifrpm;wJh vlom;udk Muufom;?


0ufom;? trJom;rpm;wJh igu bmudppm;&rSmwkH;}}[kajymum csmueJ
vSnhfxGufoGm;onf/ xkdtaMumif;ukd &Jabmfaevukdajymjyawmh olu
wcGdcGd&,fonf/ NyD;rS BudK;wkdufwGif bkef;BuD;OD;vmb\ trIwGJjzpf
aom BudK;orm;vSjrifhqkdol&Sdao;aMumif; vSjrifhvrf;avQmufxGufonfh
tcg uRefawmfhxHvTwfvkdufrnfjzpfaMumif; ajymoGm;onf/
wpf&ufwGif tom;jzLjzL? t&yfysyfysyf? rsufESm0kdif;0dkif;? u&ifESifh
wlonfh touf 30 ausmft&G,fvlwpfa,muf uRefawmfwkdY tcef;em;
uyfvmonf/ ydwfxm;onfh zsmay:rSausmf uRefawmfvSjrifhyg ..&J
abmfaevu vTwfvdkufvdkY[kajymonf/ uRefawmfu 0rf;omtm;&

xawGUNyD;rdwfqufonf/ uRefawmfwkdYESpfOD; pum;vufqkHusaepOf bkef;


BuD;OD;vmba&mufvmonf/ ]]a[h armifausmif;om; igwkdYjrwfpGmbk&m;
u bmvlrsKd;vJuG ..}}]]tdEd,wkdif;om;yg t&Sifbk&m;}}]]rSm;ouG
**Fg0gVK oJpkru yGifhawmfrlMuwJh bk&m;awGxJrSm Armwpfa,mufrSryg
bl;qkdwm igr,kHbl;uG .. rdwDvmwkdY ..om0wdwdkYqdkwm ArmjynfxJrSm
&SdwmbJ ..yy0wDqkdwm ajrvwfoluG ..}}[kajym&if; jyefvSnfhxGuf
oGm;onf/ aemufydkif;wGif bkef;BuD;ESifh uRefawmfrSmtawmf&if;ESD;oGm;
onf/ olvrf;avQmufxGufwkdif; uRefawmfESifhvmpum;ajymonf/ bkef;
BuD;u npmrpm;ojzifh olUnaepm tom;[if;ukd uRefawmfwkdYtcef;odkY
rMumcPay;wwfonf/ bkef;BuD;\ ajymjycsufrsm;ESifh ukdvSjrifhxHrS
od&onhftcsufrsm;ukd qufpyfvkdufonfhtcg olwdkYtrIrSm kyfvkH;ay:
vmonf/
bkef;BuD;OD;vmbonf awmifOuvmy 5 &yfuGuf? trSwf 3
ausmif;twGif;&Sd oD&dr*Fvmuefay:ausmif;\ ausmif;xkdifbkef;BuD;jzpf
onf/ bkef;BuD;\ cGifhjyKcsufjzifh a':wifvSrdom;pkESifh a':at;wifrdom;
pkwkdY ausmif;0if;twGif;aeMuonf/ bkef;BuD;OD;vmbonf OD;Ektpkd;&
vufxufw&m;a&;0efBuD;a[mif;OD;csefxeG ;f \ arG;pm;om;[kvnf; tqkd
&Sdonf/ oHCmygwD(Armjynf)[lonfh oHCmtzGJUtpnf;wpfck\ acgif;
aqmifwpfyg;vnf;jzpfonf/ 1962 ckEpS ?f Akv
d cf sKyfBuD;ae0if;tmPmodr;f
NyD;aemuf oHCmawmfrsm;ukd csKyfukdif&ef oHCmhrSwfykHwifxkwfay;&ef
pDpOfonf/ owif;udMk um;odaom bke;f BuD;OD;vmbESihf &[ef;ysKdrsm;u
at'Dvrf;&Sd AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ tdrfukdoGm;0kdif;Muonf/ OD;vmbu
ouFe;f ukd cg;awmif;ajrmifatmifusKduNf yD; {uoDrkb
H J vufcarmif;wpf
ajzmif;ajzmif;cyfum w&m;a[monf/ ]]a[ ..ae0if; igwkdYjrwfpGmbk
&m;u y&du&m 8 yg;jy|mef;awmfrlcJhwm rif;vufxufusrS wpfyg;wkd;r
vdkYvm;uG ..rif;u bk&m;xufjrwfovm;}}[k atmf[pf&if; tdrfawmf
0if;twGif;okdY0if&efBudK;pm;onf/ ab;rS oHCmrsm;u a<u;aMumfoHrsm;
wkdifMuonf/ tdrfawmfapmifh 0efxrf;rsm;u oHCmawmfrsm;tm; awmif;
yef;wkd;vQKd;NyD; vlpkcJGapcJhonf/ tcsdefrSp OD;vmbonf ppfaxmuf
vSrf;a&;\ ypfrSwfjzpfvmcJhonf/
OD;vmbu olUausmif;0if;twGi;f acG;av? acG;vGirhf sm;ukd ykrH eS t
f pm
auR;onf/ vSjrif\
h rdcifa':wifvu
S kd qdwf ;dk ? trJ;dk rsm;tm; qefuEJG iS hf
a&musKdapNyD; npm? reufpmykHrSefauR;onf/
arSmif&DysKd;vQif ausmif;0if;twGif; acG;w&m;yGJ pawmhonf/ bkef;
BuD;u ausmif;ay:rSae aMu;pnfwD;vQif w&m;emacG;y&dowfu

oHNydKiftlMuonf/ bkef;BuD;a[maom w&m;rSm ]]rif;wdkY acG;awG[m


vlxufopm&Sdw,f/ rif;wkdYu xrif;auR;wJhvufukd jyefrukdufbl;?
vlu jyefukdufw,f/ rif;wkdYu acG;aygufpav;awGukd ukdufowfrypf
bl;? vlawGu vlUaygufp ausmif;om;av;awGudkowfw,f/ rif;wkdYu
rif;wkdYxkH;pHtwkdif;bJ usifhw,f/ rvdrfwwfbl;/ vlawGu trsKd;rsKd;vdrf
w,f}}pojzifh Akv
d af e0if;tpk;d &qefu
Y sifa&;w&m;rsm;ukd apmif;csdwaf [m
onf/ xkjYd yif pmwku
d rf aS e ArmjynfueG jf rLepfygwDOu| ocifoef;xGe;f
ESifh tvHeDuGefjrLepfygwDOu| ocifpkd;xHrS vdyfrl wkdfif;jynfwGif;
AkdvfcsKyfBuD;ae0if;aomif;usef;aeaMumif; wkdif;jynfrSm rMumcifrGJjymus
awmhrnfjzpfaMumif;? awmxJu acgif;aqmifBuD;rsm; tjrefu,fwif
apvdkaMumif; pojzifha&;onf/ xkdYaemuf okdY ... ocifoef;xGef;?
Ou|? ArmjynfuGefjrLepfygwD yJcl;dk;rwpfae&m[k vdyfrl ocifoef;
xGef;ESifh ocifpkd;xH pmwkdfufrS pmxnhfonf/ ,if;pmrsm;ukd pmwdkufXme
rS ppfaxmufvSrf;a&;vufxJtyfonf/ okdYjzifh OD;vmbonf Akdfvfae0if;
\ apmifhMunfh&efolawmfpm&if;wGif xdyfqkH;a&mufvmonf/ xkdYtjyif
nnusvQif vlacgif;cGHay: AkdvfcsKyfBuD;ae0if;\ arG;ou&mZfukd
oHacsmif;jzifha&;xkd;um r&PH'DyHtif;cs aq;za,mif;wkdifxGef;onf/
tk;d acgif;BuD;tm; vlvufzsH;dk jzifh acgufNyD; ae0if;vmawmh .. vmawmh
[k us,favmifpmG ac:onf/ apmifMh unhaf eonfh rqvowif;ay;rsm;u
owif;ukd axmufvSrf;a&;odkYykdYonf/
xkdYtjyif &yfuGufaumifpDu trSwf 3 ausmif;xJ&Sd bkef;BuD;OD;vm
b\ ausmif;ukd rsufapmif;xk;d aeonf/ odr;f &efBuH&,
G af eonf/ ausmif;
0if;twGif;&Sd a':wifvSwkdYxH vSjrifholi,fcsif;vlrkdufrkd;
ausmfqdkol rMumcPvmonf/ xkdokdYvm
&if; rdk;ausmfrSm vSjrifh\nDrESifh
NidpGef;onf[ktqdk&Sdonf/
a':wifvw
S u
Ydk ajcvGev
f uf
vGefjzpf rdom;zom;yDyD
awmif;&rf;,l&efajymonft
h cg
rk;d ausmfurvmwmhbJ a&Smif
aeonf/ vSjrifhrSm xkdpOfu
aygrsm;onfh aq;ajcmufIol
wpfOD;vnf;jzpfonf/ vSjrifhu wdrf;a&Smifae
onfh rk;d ausmfuadk wGUatmif&mS NyD; ausmif;0if;twGi;f acsmhac:onf/ aemuf
ykqdefjzifhckwfowfonf/ tavmif;ukd tykdif;ykdif;twpfwpfckwfxpfNyD;
ausmif;0if;twGi;f jrKyfonf/ ausmif;0if; twGi;f wGif acG;w&m;emy&dowf
pm;aomufxm;onfh trJkd;? qdwfdk;rsm;? ae&mtESHYtjym;&Sdaeonf/
rkd;ausmf\ OD;acgif;udk irkd;&dyfacsmif;xJ arQmypfvdkuf&m aomifwif&mrS
trIpay:awmhonf/ xkdtcg tuGufacsmif;aeonfh axmufvSrf;a&;
rsm;u trIwGif0ifygvmNyD; vSjrifhukd tBuD;us,fnif;yef;ESdyfpufum
vlowfrIwGif bkef;BuD;OD;vmbyg0ifvmatmifqGJ xnfhonf/ rdk;ausmf\
tavmif;ukd ausmif;0if;twGif; tykdif;ykdif;txpf xpf&SmawGUNyD; trJkd;?
qdwf ;dk rsm;yg awGU&onft
h wGuf vSjrifu
h rk;d ausmfuo
dk wfNyD; OD;vmbu
a':wifvStm; csufjyKwfapum vlom;pm;aMumif;owif;jzefYonf/ a':
wifvSukdygzrf;qD;NyD; acG;rsm;twGuf qdwfkd;? trJkd;rsm;ESifh qefuGJusKd
csufay;&onfukd OD;vmbtwGuf vlom;rsm;csufjyKwfay;&aMumif;
twif;tusyf0efccH idk ;f onf/ OD;vmb vlom;pm;onfo
h wif;rSm axmuf
vSrf;a&;uGef&ufrsm;rS wpfqifhwpfNrdKUvkH;tjrefysHUESHYoGm;onf/ &yfuGuf
twGif;wGifvnf; OD;vmbowfpm;ojzifhaysmufqkH;oGm;onfh vlpm&if;
tvsiftjrefay:vmonf/ okdY&mwGif &yfuGuftwGif; aysmufqkH;aeonfh
OD;vmbowfpm;onfqkdaom rdef;rysKd;av;rSmtrIppfaepOftwGif; u
av;wpfa,mufjzifh jyefa&mufvmonf/ trSefrSm xkdtrsKd;orD;av;rSm
a,musfm;aemufvkdufajy;NyD; awmwGif;uav;oGm;arG;jcif;jzpfonf/
owif;w&m;kH;a&mufvmonfhtcg bkef;BuD;OD;vmbtBuD;tus,f
aygufuGJNyD; w&m;kH;jywif;aygufrSefukdvufoD;jzifhxkd;cGJojzifh 6^1jzifh
xyfrHw&m;pGJcH&jyefonf/ trINyD;onfhtcgvSjrifhu vlowfrIjzifh ao
'Pf? OD;vmbESifha':wifvSu vlowf&mwGif tm;ay;ulnDrItavmif;
azsmufzsufrIwkdYjzifh ao'Pfusonf/
uRefawmfu bkef;BuD;OD;vmbtm; ]]t&Sifbk&m; vlom;wu,f
rpm;bJeJY vlom;pm;w,fqkdNyD; axmifcscH&wm [dkb0u ayg&dom'eJY
trsKd;awmfcJhvdkYaerSm}}[kponfhtcg bkef;BuD;u uRefawmfhtm; ygVdbm
omjzifh trsKd;pHq
k o
J nf/ onfrmS vlom;pm;bke;f BuD;OD;vmb\ jzpf&yf
rSef Zmwfvrf;jzpfygonf/ tjyifrSmawmh ppfaxmufvSrf;a&; 0g'jzefYcsuf
tBuD;tus,f ysHUESYHojzifh axmifwGif;^ axmifjyiftawmf&Sif;jyMu&onf/
uRefawmfvnf; 1980 ckESpf? rwfvwGif wkdfufydwfjypf'PfrS taqmif
jyefa&mufojzifh bkef;BuD;OD;vmbESifh cGJcJh&ygonf/ ,if;ESpf arv 27
&ufaeYwGif taxGaxGvGwfNidrf;csrf;omcGifh aMunmojzifh uRefawmfwdkY
EkdifiHa&;tusOf;om;tm;vkH; axmifrS vGwfNyD; bkef;BuD;OD;vmbwdkY jypfrI
ao'Pfus tusOf;om;tm;vkH; axmif'PfwpfoufwpfuRef;okdYajymif;
vJavQmhayghowfrSwfvdkufonf/ uRefawmfoduRrf;cifrifcJhonfh BudK;o
rm;tm;vkH;twGuf uRefawmftBuD;us,f0rf;ajrmuf&ygonf/ 1980 ar
29 &ufaeYwGif tif;pdefaxmifrS vGefNidrf;csrf;omcGifhjzifh uRefawmf
vGwfajrmufoGm;NyD;aemuf i&JurmwGif uRefawmfoduRrf;cifrifcJhonfh
q&mawmfOD;vmbESifh,aeYtcsdefxd jyefvnfrqkH;pnf;awmhyg/ q&m
awmfouf&Sdxif&Sm; &Sd-r&Sdvnf; uRefawmfrodawmhyg/ okdY&mwGif rqv
ppfaxmufvSrf;a&;rsm;u q&mawmftay:toa&zsufcJhonfh Zmwf
vrf;uav;ukd uRefawmf\ axmifwpfoufrSwfpkrS q&mawmfudk*kPfjyK
&if; ajz&Sif;wifjyvkdufygonf/

yDeefq&mawmfEiS yhf wfoufvnf;aumif; r[moEo


d ck ausmif;awmfBu;D ESiyhf wfoufvnf;aumif;
bmrSrajymvdk[k 0efBuD;csKyfa[mif;OD;cifGefhrS ajymMum;
vwfwavmIyfaxG;vsuf&Sdaom yDeefq&mawmfESifhywfouf
vnf;aumif;? r[moEdokcausmif;awmfBuD;ESifhywfoufvnf;aumif;
0efBuD;csKyfa[mif;OD;cifeG rYf S bmrSrajymvd[
k q
k o
dk nf/ 0efBuD;csKyfa[mif;
OD;cifGefYonf r[moEdokcAk'omoemtaqmufttkHwnfaqmufa&;
em,utzGJU0ifjzpfonf/ r[moEdokcAk'omoemjyKausmif;awmfBuD;em
,utzGJU0ifvnf;jzpfcJhonf/
yDeefq&mawmfonf EkdifiHawmforwxHarwm&yfcH&mwGif 0efBuD;
csKyfa[mif;OD;cifGefYay;ykdYaom ay;pmukdukd;um;azmfjycJhaMumif; od&Sd&
onf/
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf
0efBuD;csKyfHk;
&efukefNrdKU
&ufpGJ? 2004 ckESpf? azazmf0g&Dv 18 &uf
qufuyfyg&ef
b'Eynm0Ho
(t*r[my@dw? t*r[mo'raZmwdu"Z)
"rdum&mr jrefrmbkef;awmfBuD;ausmif;
yDeHNrdKU? rav;&Sm;EkdifiH
dkaopGm avQmufxm;tyfygonf q&mawmfb'Eynm0Ho bk&m;
q&mawmftm; rzl;arQmf&onfrSm ESpfumv twefMumNyDjzpfaomf
vnf; omoema&; vkyfief;wm0efrsm; aqmif&Guf&onfh tcgrsm;wGif
q&mawmftm; owd&avh&Sdygonf bk&m;/
txl;ojzifh r[moEdokcpifwmausmif;awmfBuD;udkjrifwdkif; t&Sif
bk&m;ESifh twlwuG omoemawmfjrwfBuD;twGuf BudK;yrf;aqmif&Guf
cJhMuonfudk raempdwftpOf0,f xifjrifvmavh&Sdygonf bk&m;/
Ekid if aH wmftaejzifh jynfwiG ;f omoemjyK vkyif ef;rsm;twGuf ausmif;
xkdifbkef;BuD;oifwef;ausmif;rsm;ESifh EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwu
odkvf &efukefESifhrEav; ausmif;awmfBuD;rsm;rSm acwfrDynmwwf om
oemjyKyk*dKvfrsm; tvHktavmuf arG;xkwfay;Ekdifonfhtjyif jynfy
omoemjyK vkyfief;rsm;twGufvnf; 'DyvdkrmrS r[m0dZmbGJU yg&*lbGJU
txd jynfyEkdifiHom;rsm;? jynfwGif;rS omoemjyKyk*dKvfrsm;tm; oif
Mum;ydkYcsay;Ekdifaom tjynfjynfqdkif&m ax&0g' Ak'omoemjyKwu
odkvfausmif;awmfBuD;&SdaeNyDjzpfvnf;aumif;? tajctaet& aemuf
xyf wuodkvfwpfck oifwef;ausmif;wpfck wdk;csJUwnfaqmuf&ef
rvdktyfao;[k ,lqaecJhMuygonfbk&m;/
xdktcsdefwGif t&Sifbk&m;xHrS atmufazmfjyyg taMumif;t&mrsm;
yg&Sdonfh (5?7?1995)&ufpGJyg arwm&yfcHpmudk &&SdcJhygonfbk&m;/ pmyg

taMumif;t&mrSm]]jynfyEdkifiHrsm;&Sd jrefrmbkef;awmfBuD;ausmif;rsm;wGif omoem


jyK ausmif;xdkif bkef;awmfBuD; vpfvyfoGm;ygu ausmif;xkdifbkef;BuD;
tpm;xdk; yifhaqmif&m t&nftcsif;jynfh0aom ausmif;xdkifbkef;BuD;
&&Sd&ef tcuftcJrsm; awGU&Sdae&aMumif;? ,if;tcuftcJrsm; ajyvnf
oGm;ap7ef EkdifiHwumtqifhrD oifwef;ausmif;wpfck &SdoifhaMumif;?
,if;oifwef;ausmif;rSm t*Fvdyf bmompum;? wkwf? *syef paom
EkdifiHjcm;bmompum;rsm; uRrf;usifpGm ajymEdkifatmif oifMum;ay;oifh
aMumif;? xdkYtjyif rdrd omoemjyKMurnfh EkdifiHESifhvlrsKd;\ ,Ofaus;rI
"avhxHk;pHrsm;udkyg em;vnfatmif oifMum;ay;oifhaMumif;? ausmif;
awmfBuD;udk (10)xyftxd aqmufvkyfNyD; acwfrDoifMum;rI? oif,l
rI taxmuftuljyKypnf;rsm;udkvnf; xyfqifhay;oifhaMumif;? ,if;
ausmif;awmfBuD;rsKd;udk EkdifiHawmftpdk;&u OD;aqmif aqmufvkyfay;
rSom jzpfEkdifrnf jzpfygaMumif;}} azmfjyxm;ygonf bk&m;/
,if;arwm&yfcHcsuft& (10)xyfausmif;awmfBuD;udk (4)ESpftwGif;
tjrefNyD;pD;atmif aeYrtm; nrem; aqmif&GufaeMuaom aqmufvkyf
a&;tzGJUom;rsm;tm; wynfhawmfudk,fwdkif rMumcP oGm;a&mufBuD;
MuyfvTrf;TefrIay; ypnf;tiftm;? aiGtiftm;? vltiftm; yHkwdkuf

wevF m om;orD ; taygif ; wd k Y o nf


vlxlxlwGif ylylqlqlvkyfwwfrIaMumifh tE&m,fESifh BuHKawGU&zG,fjrifonf/ ajymrSm;
qdkrSm;a&mif;rSm;0,frSm;jzpfwwfrnf/ taemuft&yfodkY c&D;xGufjcif;rsKd;vHk;0a&SmifMuOfyg/
a&TESifhywfouf Asmrsm;&zG,fjrifonf/ cspfol\txifvGJrIaMumifh vkyfief;udpuarmufurjzpf&tkef;rnf/
usef;rma&;rqdk;yg/ xDxdk;vdkaomf 5 tp 0 tqHk; r*FvmpHkwGJxdk;yg&ef/
,Mwmacsvdkaomf - eHYomjzL,yfawmifoufaph tdrfeD;em;csif;wdkYudk ukodkvfjyKyg&ef
taqmifjyKvdkygu - eHYomjzLykwD;udk aqmifygav/
t*F g om;orD ; taygif ; wd k Y o nf
tIyft&Sif; ouFmruif;rIrsm;aMumifh pm&if;&Sif;&zG,fjrifonf/ wefcdk;BuD;bk&m;rsm;zl;arQmf
&onf&Sdaomf oiftBuHtpnfrsm;xajrmufatmifjrifNyD[krSwf,lygav/ a&jcm;ajrjcm;c&D;oGm;
&zG,fjrifonf/ arQmfvifhrxm;olwpfOD;uoifhudkwdwfwcdk;Budwfydk;aevdrfhrnf/aumif; aomvuPmr[kwf
ojzifh owdjyKqifjcif&rnfh &uftydkif;tjcm;jzpfonf/ tdyfrufaumif;rufNyDqdkvQif xDcsufcsif;ajy;xdk;vdkufyg/
cspfolESifhtqifrajybJ&Sdrnf/ oifhusef;rma&;rqdk;/
,Mwmacsvdkaomf - axmifwGif;rS BudK;ykwD;oufaph0,f,lum olawmfpifwdkYudkukodkvfjyKyg/
taqmifjyKvdkygu - axmifwiG ;f rS ao'PfuscH ae&aomtusOf;om;wpfO;D \ BudK;ykw;D udak qmifxm;yg/
Ak'[l;om;orD;taygif;wdkYonf
c&D; ,m,Drsm;rnf/ ajrmuft&yfoYkd c&D;xGu&f ef&adS omf noef;acgifausmfrS c&D;udpk wifxu
G yf g
av/ ynm*kPfowif;ausmfapmjcif;&Sdrnf/ vkyfief;opfodkYwnf;r[kwftdk;opftdrfopf ajymif;a&TU&
ud e f ; jrif o nf / cspf o l E S i f h c &D ; twl o G m ;&onf & S d a omf nOf h t d y f n Of h a ec&D ; rxG u f o if h /
xDxdk;vdkonf&Sdaomf 4 tp 8 tqHk;xdk;ygav/ oifhusef;rma&;urltnHhydkif;a&mufaewwfrnf/
,Mwmacsvdkaomf - ol&wDr,fawmftm; 5 zD; uefawmhyGJwpfyGJxdk;um t"d|mefjyKyg/
taqmifjyKvdkaomf - ol&wDr,fawmf "mwfyHkudkaqmif/
&m[k o m;orD ; taygif ; wd k Y o nf
a&a0;ajrjcm;rS ulnrD prnfo
h w
l pfO;D aMumifh oifv
h yk if ef;opfwpfck pwiftaumiftxnfazmf
vmEkdifawmhrnfjzpfonf/ cspfolESifha&TvnfwGJ a&TyGJ0if&rnfh&ufydkif;tjcm;jzpfonf/ remvdk0efwdk
wwfolwpfOD;u oifhtcspfa&;udktaESmuft,Sufay;aewwfrnf/ a&TESifhywfouf a&mif;rSm;0,frSm;jzpf
wwfrnf/ *kpdkuf? xDxdk; vdkaomf 5 tp 3 tqHk; r*FvmpHkwGJxkd;vQifrqdk;yg/ usef;rma&;aumif;/
,Mwmacsvdkaomf - eHudkif;r,fawmftm;yGJay;yg/
taqmifjyKvdkaomf - eHudkif;r,fawmfyHktm;aqmifyg/

NyD; aqmufvkyfcJh&m tacsmrNyD;pD;rD oifwef;tjrefzGifhvSpfvdkaMumif;


t&Sifbk&m;\ tqdkjyKcsuft& 1999 ckESpf 'DZifbmvwGif oifwef;
zGifhyGJ usif;yjyKvkyfcJhMuonfudk rSwfrdaeygao;onf bk&m;/ wpfzef
2002 ckEpS ?f azazmf0g&DvwGif odraf wmfBuD;zGiyhf JG jyKvkyNf yD;aemuf rMumrD
t&Sifbk&m;vnf; jynfyomoemjyKc&D;xGufcGmoGm;cJhygonf bk&m;/
,if;ausmif;awmfBuD;rSm aqmufvkyfNyD;pD;oGm;aomfvnf; a&&Snf
wnfwHhEkdif&ef tapmifhta&Smuf (a*gyu)rzGJU&ao;jcif;? ausmif;pnf;
rsOf;? q&mpnf;rsOf;? oifwef;om;pnf;rsOf;? a*gyupnf;rsOf;? b@m
a&;pnf;rsOf; ponfrsm; ra&;qGJ rjy|mef;&ao;jcif;wdkYaMumifh pepf
wus xdef;odrf;apmifha&SmufEkdif&eftwGuf 2002 ckESpf? Edk0ifbmvwGif
EkdifiHawmf oHCr[mem,utzGJUodkY tyfESHcJh&ygonf bk&m;/
EkdifiHawmf oHCr[mem,utzGJUu a*gyupnf;rsOf;? ausmif;
pnf;rsOf;? q&mpnf;rsOf;? ausmif;om;pnf;rsOf; ponfrsm; a&;qGJjy
|mef;ay;vdkufojzifh ,cktcg r[moEdokcpifwmausmif;awmfBuD;onf
pnf;pepfusepGm t&Sdeft[kefjzifh vnfywfaeNyD; a&SUodkY qufvufcsD
wufvsuf &Syd gaMumif; 0rf;ajrmufz,
G &f m avQmufxm;tyfygonf bk&m;/
r[moEdokcpifwmausmif;awmfBuD;udk EkdifiHawmftpdk;&taejzifh
ausmif;awmfBuD;udk odrf;ydkufjcif; vHk;0 rjyKonfhtjyif omoemawmf
tuskd; xyfqifhwdk;yGm;&eftwGuf pDrHcefYcGJtkyfcsKyfydkifcGifhudk oHCmawmf
(5)odef;wdkYu a&G;cs,fwifajrmufxm;onfh oHCmxk\ udk,fpm;vS,f
EkdifiHawmfoHCr[mem,utzGJUodkY tyfESHcJhjcif;omjzpfygonf bk&m;/
EkdifiHawmf oHCr[mem,utzGJUtaejzifhvnf; oHCtzGJUtpnf;tqifh
qifhudk pDrHtkyfcsKyf&onfhudp? y&d,wdpmar;yGJrsm; pDrHtkyfcsKyf&onfh
udp? ausmif;xkdifbkef;BuD; oifwef;ausmif; (12)ausmif;? EkdifiHawmf
y&d,wd omoemhwuodkvfBuD;rsm;ESifh tjynfjynfqdkif&m ax&0g'
Ak'omoemjyK wuodkvfBuD;rsm;udk pDrHtkyfcsKyfrIrsm;jzifh rtm;rvyf
jzpfae&onfh tawmtwGif;rSm wynfhawmfwdkYu r[moEdokc
pifwmausmif;awmfBuD;udk tyfESHvdkufjcif;jzifh r[mem,u q&mawmf
BuD;rsm;rSm omoemhwm0efawG xyfqifhwdk;yGm;vmjcif;jzpf rvTJra&Smif
om omoemhwm0efudk vufcHaqmif&GufawmfrlMujcif;om jzpfygonf
bk&m;/
bk&m;wynfhawmfwdkYtaejzifh rdcifwdkif;jynfodkY tvnftywf<u
vmrnfqdkyguvnf; wynfhawmfwdkYrSm vdktyfonfh taxmuftul
rsm;udk ay;vSL&ef ,ciftcgrsm;enf;wl o'gMunfjzLvsuf &SdMuygonf
bk&m;/
q&mawmf usef;rmcsrf;ompGmjzifh omoemjyKEkdifygap&ef qkawmif;
arwmydkYovsuf
AdkvfcsKyfBuD;cifGefY
EkdifiHawmf0efBuD;csKyf
jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHawmf

Mumomyaw;om;orD ; taygif ; wd k Y o nf
&efrsm;rnf? tylBuD;rsm;&Sdrnf/ aomursm;ygrSzdpD;aewwfrnf/ trItcif;rsm; vnf;BuHKawGU&
zG,jf rifonf/ a&jcm;ajrjcm;c&D;oGm;&ef tcuftcJt[eft
Y wm;rsm;? pnf;jcm;aewwfrnf/ vkyif ef;
opf wpfckajymif;a&TUvkyfaqmif&onf&Sdaomf? oifhb0uHMurmtvSnfhtajymif;ESifhBuHK&NyD[kvufcarmif;
cwfvkdufygav/ xDxdk;vdkaomf (9)tp (3)tqHk; r*FvmpHkwGJxdk;&efjzpfonf/ cspfolESifh c&D;twloGm;&
zG,fudef;jrifonf/ wefcdk;BuD;bk&m;zl;&rnf/ usef;rma&;uawmh raumif;wwfao;yg/
,Mwmacsvdkaomf/
/ 0gqdzk a,mif;wdik w
f iG f (oufaphoifeh mrnfEiS hf oift
h oufa&;xGi;f rD; ylaZmfyg)
taqmif j yKvd k a omf/
/ jynfa&TqHawmf apwDyHkawmftm;tarT;eHomyufjzef;umaqmifxm;vdkufyg/
aomMumom;orD ; taygif ; wd k Y o nf
vlpnfum;&mt&yfrsm;udka&SmifMuOfyg/ txl;tm;jzifh C.C.T.V wyfqifrxm;aom
ae&mrsKd;udv
k ufvw
G pf y,fomG ;a&mufjcif;rsKd;txl;qifjcifoifo
h nf&h uftydik ;f tjcm;jzpfonf/taysmf
tyg;yGv
J rf;obifomG ;vmjcif;rsKd;udv
k nf; a&Smif&mS ;oifo
h nfu
h mvtydik ;f tjcm;jzpfonf/ arQmfvifrh xm;ygaom
aiGaMu;odkYwnf;r[kwf vmbfvmbayg<u,f0onfhumvjzpfrnf/ oifhrdbusef;rma&;txl;*kjyK/ oifudk,f
wkdifvnf;usef;rma&;awmfawmfnHhvdkYaernf/ xDxdk;vdkaomfcspfolvufESifhxDxkd;yg/r*FvmpHkwGJtu&mpHkjzpfygap/
,Mwmacsvd k a omf - oDw*lq&mawmfbk&m; BuD;tm;0gqdkouFef;uyfvSLyg/
taqmif j yKvd k a omf - oDw*lq&mawmfbk&m; BuD;\ yHkawmfudkaqmifyg/
paeom;orD ; taygif ; wd k Y o nf
tMuifemESv;kH om;ydik &f iS w
f pfO;D \aEG;axG;rIaMumifo
h ifb
h 0vHNk cHKaEG;axG;vmzG,jf rifonf/&nfpm;
topfESpfOD;cefY wef;pDapmifhqdkif;aewwfrnf/ oifpdwfygom,mvHk;0rjzpfyg/ a&vrf;c&D; oGm;vm
jcif;rsKd;a&SmifMuOfyg/ av,mOfpD;rnfqdkygu ydkif;avmhonf udk&D;,m;rSx&defeif[kwfr[kwf t&ifpHkprf;NyD;ygrSpD;
eif;vdkufygoifhonf/ xDxdk;vdkygu 3 tp 9 tqHk;r*FvmpHkwGJxdk;yg/
,Mwmacsvd k a omf - ykym;r,fawmfBuD;tm; yk0gqufvdkufyg/
taqmif j yKvd k y gu - ykym;r,fawmfBuD;\ yHkawmftm; aqmifyg/
we*F a EG o m;orD ; taygif ; wd k Y o nf
BuHpnfxm;orQ vufcarmif; xcwf&rnfhudef;jrifonf/ avmbwBuD; EkdifrIu vkyfief;
twGut
f rSm;rpifEidk b
f &J rdS nf/ vkyif ef;opfajymif; a&TUvkyu
f ikd &f onf&adS omf pyfw&l ,
S ,
f mvkyjf cif;rsKd;
txl;a&SmifMuOf& rnfhumvtydkif; tjcm;jzpfonf/ &efrsm;rnfh &ufpGJrsm;jzpf trItcif; rjzpf&ef rdrdudk,fudk
apmifha&Smuf&efvdktyfonfh umvjzpfonf/ xDxdk;vdkaomf 2 tp 8 tqHk; r*FvmpHk wGJxdk;ygav/
,Mwmacsvd k a omf - acsmif;0ausmif;wGif a&T ouFef;uyfvSLyg/
taqmif j yKvd k y gu - acsmif;0q&mawmfbk&m; yHkawmftm;aqmifyg/

17

xif;&SL;jrdKUawmfvdkY qdk&atmifyif &Srf;jynfe,f


uavmjrdKUonfum; xif;&SL;yifrsm; xlxyfaygrsm;
vSNyD; at;csrf;vSaomjrdKUjzpfavonf/ &Srf;jynfe,f
uavmjrdKUenf;wl &Srf;jynfe,fatmifyef;jrdKU wGif
vnf; xif&SL;yifrsm;uaygrsm;vSonf/ atmifyef;jrdKU
onfum; jynfolucspfaom jynfolYudkcspfaom pm
a&;q&muAsmq&mMuD;'*kefwm&m acgif;cscJhaom jrdKU
jzpfonf/
uavmjrdKUtxGuf atmifyef;jrdKUt0ifpyfMum;
wGif r,fcdkawmif&Sdonf/ a&S;tcgu &Sifbk&ifrsm;
vufxufu ppfumvrsm;wGif trsdK;orD;rsm;vm
a&mufykef;cdkavh&SdaomawmifjzpfaomaMumifh r,fcdk
awmifvdkY t&yf&mZ0if&SdcJhaMumif;a'ocHrsm;urSwf
,lMuonf/ ,if;r,fcdkawmifwGifum; jynfolcspf
aom jynfoUl udck spfaom pma&;q&m ?uAsmq&mMuD;
'*kew
f m&m\txdr;f trSw*f Al rd mef udx
k m;&S&d efppD Ofae
Muonf/
q&mMuD;\*lAdrmefaqmufvkyfjcif;udk q&mMuD;
uG,v
f eG jf yD;(6)vceft
Y Mumu pwifcjhJ cif;jzpfNyD;vuf&w
dS iG (f 50)&mcdik Ef KS ef;
ausmfxdjyD;pD;aejyDjzpfonf/ tkwfwHwdkif;tcdkiftrmrsm;jzifhq&mMuD;\
*lAdrmefudkwpfacwf wpfcguausmfMum;cJhaom kyf&Sifrif;om;MuD;aum
vdyf *sifae0if;\orD;jzpfol oEmae0if;ut"duaiGaMu; tukefuscH
umaqmufvkyfaeonf/tqdkawmfoEmae0if;? a[rmae0if;? &mZm
ae0if;? &lygae0if;wdkY armifESrav;a,mufonf q&mBuD;'*kefwm&m
\vufay:wGifMuD;ysif;vmolrsm;jzpfonfhtwGuf q&mMuD;\*lAdrmef
tm;aqmufvkyfay;aejcif;jzpfonf/ q&mMuD;'*kefwm&monf (2013)
ckESpf? Mo*kwfv(19) &ufaeY rGef;vGJwpfem&D (15)rdepftcsdefwGif
uG,v
f eG cf o
hJ nf/ q&mMuD;onf vmrnf(h 2014)ckEpS f Mo*kwv
f (19)&uf
aeYwGifuG,fvGefonfrSm wpfESpfjynfhrnfjzpfjyD; q&mMuD;\ *lAdrmef
udk uG,fvGefjcif;wpfESpfjynfhonfhaeYwGif zGifhvSpfoGm;Edkif&efpDpOfvQuf&Sd
aMumif;od&onf/
*lAdrmefwGifq&mMuD;\t&dk;jymudkjrKyfESHum q&mMuD;\kyfwkESifh t
xifu& jzpfaomtqdktrdefYrsm;udkvnf; wyfqifxm;rnfjzpfonf/q&m
MuD; '*kefwm&m[kqdkvQif &efolr&SdrdwfaqGom&Sd? rkef;olr&Sd cspfolom&Sd?
EdkifiHa&;vkyfw,fqdkwm&efoludk rdwfaqGjzpfatmifvkyfwm [laomtqdk
trdefYrSm aemifvmaemufom;rsm;rSwfom;zG,fusef&pfvdkYaeayonf/
q&mMuD;'*kefwm&m\psmyetcrf;tem;odkY EdkifiHawmforwOD;odef;
pdefu aiGusyf(2)odef;vSL'gef;cJhaomfvnf; aemufydkif;*lAdrmefudprsm;wGif

xdkif;EkdifiH vef;yef;NrdKYrS rJaqmufodkh (14)&ufMum


ajcvsijf yefvmol

jynfcdik ?f aygif;wvnfNrdKUe,f? aps;v,f&mG rS(tb)OD;zd;k ode;f (trd)


a':csdKwl; wk\
Yd om; udak t;udq
k o
kd o
l nf touf(14)ESpt
f &G,u
f zcifjzpf
olEiS pfh um;rsm;NyD; tdrrf x
S u
G af jy;cJo
h nf[o
k &d onf/ xdo
k Ykd xGuaf jy;cJ&h m
awmifBuD;NrdKUrS 0yfa&Smyh ikd &f iS w
f pfO;D ESiafh wGUqHNk yD; if;\0yfa&Smw
h iG f awmuf
wdkr,f&tvkyfrsm;vkyfcJh&aMumif; xdk0yfa&SmhHkrSwpfqihf usdKif;wHkNrdKUe,f
rdik ;f jzwfNrdKUodaYk &muf&u
dS m vlwpfO;D ESix
fh yfraH wGUqHNk yD; if;\v,f,mwGif
pm&if;iSm;vkycf ahJ Mumif; xdrk w
S qihw
f mcsDvw
d o
f aYkd &muf&u
dS m yGpJ m;wpfO;D \
ydkYaqmifay;rIaMumifh xkdif;EkdifiH vef;yef;NrdKUodkYa&muf&SdNyD; xdkif;EkdifiHom;
wpfOD;\ qkdifwGifwpfaeYvQifbwf(20)EIef;ESihftvkyfvkyfcJh&aMumif; xkdif;
EkdifiHwGif wpfaeYtvkyfwpform;wpfOD; vkyftm;cbwf(300)&&Sdaecsdef
udkat;udkrSm bwf(20)cefYESihfomvkyfudkifae&ojzihf uRefcHae&ovkd
jzpfc&hJ aMumif; tjcm;vkyif ef;rsm;ajymif;a&TUvkyu
f ikd cf sifaomfvnf; aoewf
ESihfcsdef xGufajy;&ifypfowfr,f[kajymaom qkdif&SifudkaMumufae&NyD;
rnforYkd Q tcGit
hf vrf;r&&Scd ahJ Mumif; wpfaeYwiG q
f ikd &f iS t
f vpf xGuaf jy;
vmcJhNyD; [dkar;'Dar;jzihfrJaqmufokdY vef;yef;NrdKUrSum;pD;p&maiGr&Sd
vrf;avQmufxu
G af jy;cJ&h m(14)&ufMumjrihrf S rJaqmufoaYkd &muf&cdS ahJ Mumif;
(14)&ufMum vrf;c&D;wGif awmawmifrsm;udkjzwfausmfcJh&NyD; xrif;vHk;0
rpm;&bJv,f,mrsm;wGiaf wGU&So
d nfeh wfpifrsm;ewfwifxm;aomaumuf
nif;rsm;udkom pm;aomufcJh&aMumif; vrf;c&D;wGifxkdif;ykvdyfrsm;ESihf
awGU&SdNyD; tppfcH&aomfvnf; aiGaMu;wpfjym;wpfcsyfrSrygojzihf oGm;vdk
&moGm;[k xkid ;f ykvyd rf sm;uvTwaf y;vdu
k af Mumif; rJaqmufoYkd a&muf&cdS sdef
wGif uHtm;avsmfpGm jr0wDNrdKUrSudkjrihfvGifqkdolESihfawGUqHkNyD; udkjrihfvGif\
ulnDrIaMumihf jr0wDNrdKUokdYa&muf&SdcJhNyD;vQif udkjrifhvGif\pDpOfay;rIjzihf
yef;&Hvkyfief;vkyfudkifcGifh&&Sdum vrf;p&dwfpkrdygu rdbrsm;xH jyefrnfjzpf
aMumif; rdbrsm;ESihfa0;uGmcJh&onfrSm (17)ESpfcefY &SdNyDjzpf rdbrsm;u
vnf; awGUcsifaernfjzpfygaMumif; touf(31)ESp&f NdS yDjzpfaom ukad t;udk
uajymjyonf/
oufOD;Ekdif (jr0wD)

18

rlrnfonfhtul
tnDru
S n
l D jcif;
r&SdaMumif;q&m
MuD;\wlra':dk;
dk;u ajymonf/
'Dyk*dKvfawGay:
rS m xm;wJ h o
abmxm;awG,HkMunfrIawG av;pm;rIawGMunfndkrIawG cHpm;csufawG
ay:rS m yJ r l w nf r S m yg/ tef w D w d k Y u awmh v k y f a y;& aumif ; vm;?
rvkyaf y;&aumif;vm;qdNk yD;awmh a0zefcsuf ajymvdrYk &bl; [k tpd;k &tae
jzifh ulnDrIr&Sd onfhtay: a':&dk;&dk;uajymonf/ *lAdrmeftm;odef; (400)
ausmfuek u
f scHum r,fcakd wmifx&J dS xif;&SL;yiftt
YkH q
YkH ikd ;f qdik ;f atmufwiG f
om aqmufvkyfaeqJjzpfonf/
q&mBuD; toufxif&Sm;&SdcJhpOfu (15)ESpfausmfMumaexdkifcJhaom
q&mBuD;\ atmifyef;NrdKY? taemufaps;vrf;u tdrfudkvnf; jywdkuf
ozG,fxm; &SdoGm;&efpDpOfaerIvnf;&Sdonf/ ,if;tdrfwGifaexdkifaeol
rsm;uvnf; q&mBuD;uG,fvGefcsdeftxd zwf&SLavhvmoGm;aompmtkyf
rsm;? trSwfw&ypnf;rsm;? "mwfyHkrSwfwrf;rsm;udk vnf;pepfwusxdef;
odrf;xm;onf/ pmay? pE&m;? yef;csD0goemygonfh q&mMuD; '*kefwm
&m\pmtkyfrsm;tjyif yef;csDrSwfwrf;rsm;ESifh q&mMuD;\pE&m;av;udk
vnf; usef&pfolrdom;pku xdef;odrf;xm;qJjzpfonf/
q&mMuD;'*kefwm&mESifh vGwfvyfa&;zcifMuD;AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY
twlwuG wGJ&dkufxm;aom"mwfyHkrSmvnf; ,aeYcsdefxd&SdaeqJjzpfonf/
q&mBuD;onf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifholi,fcsif;jzpfjyD; AdkvfcsKyf atmif
qef;udk atmifqef;tdkif;[k owfrSwfcJholvnf;jzpfonf/
q&mMuD;'*kefwm&m\ tdrfwGifpma&;q&mtHharmif rHk&GmrSwfwrf;
wifxm;onfh q&mBuD;\twKywdudkvnf;awGYjrif&rnf/ q&mMuD;
'*kefwm&monfEdkifiHa&; o@mefESifhpmaytEkynm o@mefESpfrsdK;ESifh
vGwfvyfa&;vSKyf&Sm;rIrsm;wGifyg0ifcJhonf/ q&mMuD;onf &efukef
wuov
kd \
f ( 1920)oydw?f 0HomEkvyI &f mS ;rI? q&mpHawmifov
l ,form;
ta&;awmfvSefa&;?wdkYArmtpnf;t&Hk; vGwfvyfa&;wdkufyGJrsm;ESifh e,f
csJYpepf?t&if;&Sifpepf? ajr&SifMuD;pepfudk wGef;vSefvmcJholjzpfonf/ urmh
jidrf;csrf;a&;uGef*&uf (jrefrmEdkifiH)'kwd,OuXtjzpfvnf; aqmif &GufcJh

oljzpfonf/ jynfwGif;jidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJrsm; ysufaom


tcg q&mBuD;'*kefwm&monf (1963)ckESpfEdk0ifbmv (18)&ufaeYwGif
xdef;odrf;cHcJh&jyD;? (1967)ckESpf azazmf0g&Dv(5)&ufaeYwGif jyefvnf
vGwfajrmufcJhaMumif; ,if;twKywdwGifazmfjyyg&Sdonf/
q&mMuD;'*kefwm&monfwdkif;a&;jynfa&;udk wpfyGJwdk;ESpfyGJwdk;
avmuf 0ifygaomEdkifiHa&;orm;rsdK;r[kwf? b0wpfckvHk;udkwdkif;jynf
twGuf jynfoltwGuf ESpfjrKyfvkyfudkifoGm;oljzpfonf[k pma&;q&m
OD;tHharmifu twKywda&;&mwGif xnfhoGif;a&;om;xm;onf/
q&mMuD;'*kew
f m&mudk (1919)ckEpS f wGif usdKufvwfjrdKw
Y iG f arG;zGm;cJh
jyD;uG,fvGefcsdefwGif touf(95)ESpf&SdjyDjzpfonf/ q&mMuD;onf uG,f
vGecf sdet
f xd jidr;f csrf;a&;udv
k v
kd m;oGm;cJo
h v
l nf;jzpfonf/ odaYk omf q&m
BuD;vdkvm;onfh jidrf;csrf;a&;rSm ,aeYcsdefxdrawGYjrif&ao; aMumif;q&m
MuD;wlrjzpfoal ':jrifjh rifph ed u
f ajymonf/ OD;av;utNrJajymw,f? nDnw
T f
rS jidrf;csrf;a&;&r,fvdkY tNrJajymw,fav?tckvnf; nDnTwfrIr&Sdoa&GU
jidrf;csrf;a&;&EdkifrSmr[kwfbl;[kajymonf/
q&mMuD;'*kefwm&m onfuG,fvGefonfhtcsdefxd uavmiftrnf
trsdK;rsdK;jzifh EdkifiHtusdK;jyK jynfolYtusdK;jyKpmaytEkynmudk a&;om;
wifqufcJholjzpfonf/ q&mMuD;uG,fvGefjyD;aemufydkif;wGif q&mBuD;a&;
om;cJhaompmrsm;? uAsmrsm;udk xyfrHyHkESdyfxkwfa0vdkolrsm;&SdaejyD;? tcsdKU
aom *sme,f? owif;pmrsm;uvnf; cGifhjyKcsufrawmif;cHbJazmfjyrI
awG&SdaeaMumif; wlrjzpfola':jrifhjrifhpdefuajymonf/ OD;av;uolYudk
vkyfpm;&ifvkyfpm; toHk;rcseJYqdkjyD;tNrJajymw,f/ ckucGifhjyKcsufr,lbJ
azmfjywmqdk&ifawmh raumif;bl;/ tcktJ'DvdkazmfjywmawG&Sdaew,f
[kajymonf/
wdkif;jynftwGuf tpGrf;ukefBudK;pm;oGm;Muolrsm;twGuf oD;jcm;
ae&mrsm;owfrSwf *kPfjyKjrKyfESHay;oifhaejyDjzpfaMumif; q&mMuD;
'*kefwm&m\wlr a':jrifhjrifhpdefuoHk;oyfonf/ wdkif;jynfrSm olYenf;
olY[efeJY vkyfaeMuwmtrsm;MuD;yJ/ pmayawGEdkifiHa&;orm;awGrSm wpfck
ckaygh/ tJvdkpGrf;pGrf;wrHvkyfEdkifolawGtwGuf oD;oefYae&mav;&Sd oifh
w,f[ak jymonf/ vuf&w
dS iG f rlq&mMuD;'*kew
f m&muJo
h aYkd om av;pm;cH
yk*dkvfwpfOD;\ pGefYvTwfepfemcHcJhrIrsm;MudK;pm;cJhrIrsm;&SdcJhaomfvnf;
wu,fhacgif;cs&m xm0&vJavsmif;&mae&mrSmxif;&SL;yifMuD;rsm;tHkYqdkif;
aeonfh &Sr;f jynf? atmifyef;jrdKU&Sd r,fcakd wmifay:uvlta&muf tayguf
enf;vSonfhae&m wpfae&m pmrQomjzpfaeayownf;/
/

t*Fvdyf-jrefrm 'kwd,ppfyGJNyD;qHk;csdefwGif jrefrmjynftv,fydkif;


o&ufNrdKUtxd NAdwdoQe,fcsJUwdkY odrf;ydkufxm;vdkufonf/ xdkYaMumifh
o&ufNrdKUom;wdkYonf uRefawmfwdkYtxuftnma'o rEav;? ppfudkif;
u vlawGxuf t*Fvdyfpmudk oif,l&rI apmonf[k qdkonf/
uRefawmfhZeD; roufaqGonf o&ufNrdKUoljzpf uRefawmfu
ppfudkif;NrdKUom;jzpfonf/ o&ufNrdKUolNrdKUom;awGonf tnma'ou
vlawGxuf apmpD;pGm uRefjzpfcJhMuonf[k uRefawmfu aemufajymif
ajymavaomtcgwdkif; roufaqGu EIwfcrf;av;pl rsufapmif;av;
xdk;wwfonf/
roufaqG\ tbdk;OD;a&TeDonf a&S;acwfa&SUaeBuD;jzpf o&uf
NrdKU rsufESmzHk;jzpfonf/ tdEd,EdkifiHrS a&SUaepmar;yGJudk ajzqdkatmifjrif
um a&TwHqdyf&&Sdjcif;aMumifh OD;a&TeD\ rdom;pkrsm;u armfrqHk;? <um;
rqHk; &SdcJhMu&onf/ om;orD;rsm; ausmif;aecsdefu OD;a&TeD\om;
armifatmifodef;onf txufwef;ausmif;om;b0ESifh tm;upm;udk
tmHkpdkufaeoljzpfonf/
tpdk;&txufwef;ausmif;wGif armifatmifodef;awG oHk;av;
a,muf&Sdonf/ oGm;acgatmifodef;? a&ToGm;atmifodef;[kac: OD;a&TeD
om;udkawmh ]a&TeDatmifodef;}[kac:Muonf/ xdk(OD;)a&TeDatmifodef;\
orD;BuD;onf i,femrnf tndKac: roufaqGjzpfyg\/
ppfBuD;NyD;p 1946-1947 ckESpfwGif ynma&;tm;ay;aom NrdKUrd
NrdKUzrsm;u Educational Uplift Association [l zGJUpnf;Muaomtcg

(u) armifaZ,smdIif;-toufwpfq,fhajcmufESpf? zcifjzpfol


OD;jrifhatmif(txu(1)a&pufarmif;)ESifh a':pef;pef;a0(tv,fwef;jy
q&mr)wdkYrS arG;zGm;onfh om;orD;oHk;a,mufteuf wwd,om;jzpf
onf/ tpfrjzpfol rarZifatmif(25 ESpf)onf yx0Dbmomjzifh bGJU&
NyD; NrdKUe,fpnfyifom,ma&;aumfrwDHk;wGif wm0efxrf;aqmifvsuf&Sd
onf/ tpfudkvwf armifEkdifaZmfatmif(21 ESpf)onfvnf; yx0Dbmom
jzifh bGJU&um rif;vSNrdKU rD;owfwyfzGJUwGif wm0efxrf;aqmifvsuf&Sd
onf/
armifaZ,smdIif;onf tru (12)wGif oli,fwef;rS pwif ynm
oif xkdESpfrSp pwkwwef;txd ESpfpOf a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;
axmufyHhrIudk &,lcJholjzpfonf/ wuodkvf0ifwef;udk odyHbmomwGJ
ESifh ajzqdkcJh&m pkpkaygif; trSwf (304)rSwfom&&Sdaomfvnf; ocsFmESifh
t*FvdyfbmomESpfckaygif; (113)rSwf &&SdaomaMumifh GTI 0ifcGifh&onf/
AdokumyHkqGJbmom&yfudk 0goemygonf/ oHk;ESpfoifwef;NyD; trSwf
aumif;vQif B.E oifwef;wuf bGJU&atmif BudK;pm;rnf[k qdkonf/
zcifjzpfolonf a&pufarmif;vkyfief;vkyf&if; ynmvdkvm;aom
om;orD;rsm;udk ynmwwfrsm;jzpfatmif jyKpkysKd;axmifay;aomrdbrsm;
udk csD;usL;&ygonf/
(c) armifaeol&def (16 ESpfjynfhNyD;) 0g;x&H,ufvkyfjcif;ESifh touf
arG;aom OD;xGef;aeatmif? a':py,fwdkYrS arG;zGm;aom om;oHk;a,muf
teuf tBuD;qHk;jzpfonf/ 'kwd,om; (6)wef;ESifh wwd,om; (oli,f

a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;

armifaaeol
eol&&dedef f
armif
wuokdvf0ifpmar;yGJajzxm;qJ

armifxufatmifvQH
tpkd;&paumvm;&Spfqk&
vl&nfrGefqk&Sif

rrSL;oD&dykdif
pwkwwef;paumvm;&Spfqk&
vl&nfrGefqk&Sif

a&SUaeBuD;OD;a&TeDonf 'kwd,Ou|wm0ef,lcJh&onf/
1986 ckrS 1992 ckESpftxd EkdifiHawmftpdk;&wm0efay;csuft&
uRefawmfonf xdkif;EkdifiHwGif oGm;a&mufwm0efxrf;aqmifcJh&onf/
a0;vH&yfjcm; wdkif;wpfyg;u tom;eDpyfpyfvlrsKd;awG&Sd&modkY ra&muf
cJh? tdrfeD;csif;jzpf tom;ta&? kyf&nfygwlaom xkdif;EdkifiHrSm ae&
pOf rMumcP udk,fhjynfudk ajrudk jyefcGifh&ygvsuf jynfyrSm raysmf
Zmwd&yfajrudk ydkvdkY owd&vmMuonf/
xdkaomtcgrS uRefawmfESifh roufaqGwdkY wlnDaom qEawG
jzpfvmMuonf/ jrefrmjynfjyefa&mufvQif udk,fhjynfudk,fha'oudk jyef
vnf MunfhIapmifha&SmufMuzdkY oabmwlMuonf/
xdkqEaMumifh uRefawmfwdkY jrefrmjynfjyefa&mufvmaomtcg
udk,fh NrdKU udk,fh&Gmudk rMumcP a&mufjzpfMuonf/ uRefawmfonf
wyf rawmfwm0ef? Ekid if w
hH m0efwu
Ykd kd tqifjh rifjh rifw
h m0ef,cl &hJ aomfvnf;
pD;yGm;Opm r<u,f0cJhyg/ &&pm;pm; oGm;oGm;vmvmESifh pkrdvmorQ
aiGav;tenf;i,fESifh ynma&;azmifa';&Sif;zGJUrnf? EGrf;yg;aom uav;
rsm;udk yHhydk;rnf[k qHk;jzwfMuonf/ o&ufNrdKUtwGuf rl v wef ; ynm
oifp&dwfaxmufyHh&ef a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif; [l zGUJ vdu
k o
f nf/
ou&mZf 2000 umvwGif o&ufNrdKU&Sd tkyfcsKyfa&;tzGJUtpnf;rS
rlvwef;t&G,fuav;rsm; ausmif;aea&; vHIYaqmfonf? tm;ay;onf?
yHhydk;onf/ odkYaomfvnf; o&ufNrdKUe,faus;&Gmrsm;rSm pD;yGm;a&;cdkifrmrI
r&S?d ajrvwfol ajrvwfom;wdo
Yk bm0 avmbr&Sd yuwd d;k d;k om;om;
EGrf;yg;olawG rsm;Muonf/ om;orD;awG rlvwef;ausmif; tyfawmh
tyfonf? ausmif;zGifhNyD; rMumrD pmtkyfpmwrf;zdk;? ausmif;a0,sm0p
p&dwfwdkY rwwfEkdifaomaMumifh om;orD;udk ausmif;xkwfvdkufMuonf/
xdktajctaersKd;rS umuG,f&ef a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;rS aus;&Gm
rlvwef;ausmif;rS uav;rsm;udk pmtkyfpmwrf;yHhydk;rnf? ausmif;vc
ray;&aomfvnf; taxGaxGp&dwfudk yHhydk;rnf[k pDrHcsuf&Sdonf/
2002^2003 ynmoifESpfrSp axmufyHhcJhygawmhonf/ EGrf;yg;olrsm;
udk a&G;axmufyHhygonf/
xkdodkY axmufyHhcJhNyD; 2012^2013 ynmoifESpfrSp ausmif;pm
BudK;pm; tusifhpm&dw? wpfudk,fa&oefY&Sif;rI? aygif;oif;qufqHrI?
tm;upm; ponfjzifh bufpHktrSwfay; ]vl & nf r G e f }qk ay;cJhonf/
,ck 'kwd,ESpfa&mufcJhNyD/ 2002^2003 ynmoifESpfrS 2013^2014
ynmoifESpftxd (2610)OD; axmufyHhjzpfcJhygonf/
2013^2014 ckESpf vl&nfrGefqkESifh 2014^2015 ckESpftwGuf
ynma&;axmufyHhyGJudk 2014 ckESpf ZGefv (3)&ufaeYwGif o&ufNrdKU
tv,fwef;ausmif; usif;ycJhonf/ cdkiftkyfcsKyfa&;rSL; OD;aqmifaom
Xmeqdkif&mrsm; ynma&;aumfrwD0ifrsm; wufa&mufonfh ynmoif
axmufyHhyGJ usif;yNyD;pD;aomtcg axmufyHhcHausmif;olausmif;omtcsKdU
udk awGUqHk pum;ajymjzpfonf/

armifaqGouf

armifaZ,smdIif;
ausmif;om;

G.T.I

rckdifZifaxG;
wuokdvf0ifpmar;yGJajzxm;qJ

wef;)wdkYudk ynmtarGay;aejcif;twGuf OD;xGef;aeatmifESifh a':py,f


wdkYudk csD;usL;rd&ygonf/ zcif 0g;x&H,ufvkyfjcif;u wpfaeYvQif
x&HESpfcsyfNyD;onf[kqdkonf/
jynfawmfat;&yfuGufwGifaexdkif &yfuGufxJ tru (12)wGif
oli,fwef;rSp ynmoifonfESifh a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;rS
axmufyHhrIudk pwkwwef;txd &,lcJholjzpfonf/ pwkwwef;atmif
aomtcg txu(1)odkY ajymif;a&TUNyD; 0g;x&H,ufvkyfaom zcifu
NcdK;NcHpGm ausmif;xm;ay;cJhonf/ ESpfpOf yHkrSefpmar;yGJatmifjrifcJhaom
om;udk rdbrsm;u arQmfvifhjcif;BuD;pGm tm;udk;Muonf/ armifaeol&def
u tDudkbmomESifh ajzxm;onf/ atmifrnf[k arQmfvifhonf/ ocsFm
bmomudk atmifrSwfom&rnf[k rSef;aomfvnf; abm*aA'bmom
udk tm;t&qHk;[kqdkonf/ trSwf (80)ausmf rSef;xm;onf/ tif*sifeD
,mjzpfcsifaomfvnf; trSwfrDrnf[k rxif/ pmar;yGJatmifNyD;vQif
bdvyfajrpufHkrSm tvkyf0ifvkyf&if; ta0;oifwuodkvfwufzdkY &nf
rSef;xm;aMumif;vnf; ajymjyonf/
(*) rcdkifZifaxG; (16 ESpf) y&dabm*ESifh tdrfaqmufaom vuf
orm;ynm&Sif OD;0if;armifESifh a':cifa&TwdkYrS arG;aom uav; av;
a,mufteuf taxG;qHk;jzpfonf/ tpfrtBuD;u yx0DESifh bGJU&
tpfrvwfuvnf; yx0DEiS b
hf UJG &NyD; umuG,af &;ypn;f pufw
kH iG f tvkyf
vkyfaeMuNyD; wwd,tpfudku &JwyfzGJUxJ0if aejynfawmfwGif wm0ef
usaeonf[k od&onf/
jynfawmfat;&yfuGuf&Sd rlvwef; trSwf(12)wGif ynmoifcJh&m
oli,fwef;rSp pwkww
ef;txd a&TeaD tmifoed ;f azmifa';&Si;f rS axmuf
yHhaMu;&&SdcJholjzpfonf/
vuform;BuD;OD;0if;armifu orD;axG;av;udk ynmxl;cRefapvdk
emrnfBuD;aom rif;wef;ausmif;odkYydkY abmf'gxm;onf/ usL&Sif
q&mu abmf'gaqmifzGifhxm;um nydkif;wGif pmoifay;onf/ wpfESpf

twGuf abmf'gaqmifESifh oifwef;aMu; usyf oHk;odef;ay;&onf/


wpfvvQif usyf wpfaomif;ay; xrif;vcay;pm;&onf/
cdkifZifaxG;wdkY abmf'gaqmifwGif wuodkvf0ifwef;ausmif;om;
ausmif;ol (48)OD;&S&d m (9)wef;ausmif;om; (20)&So
d nf/ aeYtcg txu
(1)wGif ausmif;wuf naeydkif;wGif abmf'gaqmifzGifhaomq&mu
pmjyay;onfhtwGuf tm;vHk; tqifajyonf[k qdkygonf/
ZD0bmomESifh wuodkvf0ifwef;ajzqdkxm;&m lyaA'bmom
*kPfxl;arQmfrSef;xm;olav;jzpfonf/ aeYv,fydkif; txurS oifMum;rI
ESifh usL&Sifq&moifMum;rIu wpfrsKd;pDjzpf *dkufiSm; pmusufaom
yHkpHr[kwfaMumif;vnf; cdkifZifaxG;u ajymjyonf/
uRefawmfodcsif ar;orQ ajzMum;&mwGif olYudk,fol ,HkMunfrI
tjynfhESifh &J&J&ifh&ifh ajzMum;onfudk awGU&ygonf/ bDtD;'Doifwef;
wuf ausmif;q&mrvkyfvdkaom cdkifZifaxG;u atmifpm&if;xGufvQif
usdef;aoaygufatmifzdkY arQmfvihfaeonf/
o&ufNrdKUwGif tcsdef,l uRefawmfwdkY axmufyHhcJhwJh uav;rsm;
udk awGUvdkygaomfvnf; tcsdefr&/ xdkYaMumifh vl&nfrGefa&G;cs,fcH
uav; rsm;udk awGU&ar;&jyefao;onf/
(1) rSL;oD&dykdif (11 ESpf)? zcifjzpfol OD;atmif0if;u usL&Sifq&m
b0rS abmf'gaqmifajymif;zGifhonf/ rdcifa':cifrsKd;uvnf; q&mr
b0rSxGuf abmf'gtkyfvkyfaeonf/ ]r[mabmf'gaqmif}wGif ausmif;
ol ausmif;om; (100)vufcHonf/ taqmifxrif;pm;ol (65)a,muf
&So
d nf/ yOrwef;ausmif;olav; rSL;oD&yd ikd t
f wGuf tazmfawGrsm;onf/
ausmif;q&mrdbrS aygufzGm;oljzpf orD;av;u pmawmfonf/ oli,f
wef;rSp twef;wdkif; yxr? 'kwd,? wwd, tNrJ&cJhonf/ vl&nf
rGefa&G;cs,f&ef owfrSwfcsufrsm;ESifhtnD (31)a,muf a&G;cs,f&mwGif
ta&G;cH&NyD;aemuf o&ufNrdKUe,ftwGi;f ausmif;om; oH;k &mausmf yPmr
a&G;NyD;rS paumvm;&Spfa&G;cs,f&mwGif rSL;oD&dydkif ta&G;cH&onf/ kyf
&nfacsmarm tajymtqdk oGufoGuf tcsufusus ajymwwfoljzpf
onf/ olESifhtNydKif y 'k w vk&olrsm;rSm atmif[def;cefY? rcdkifvGif
rif;? rat;xufydkifwdkYjzpfMuonfqdkaomtcg ,ckacwf emrnfay;MuyHk
rsm;udk tHhMordygao;onf/ paumvm;&Spf&onfhydkufqHESifh ,ck a&TeD
atmifodef;azmifa';&Sif;rS &aom aiGudk tarhtyfrnf/ NyD;rS aiGpk
vufrSwf0,fxm;cdkif;rnfqdkaom (11 ESpf)t&G,f ausmif;olav;\
xufjrufyHkuvnf; xl;jcm;ygayonf/
(2) armifxufatmifvQH (10 ESpf) rD;owfOD;pD;t&m&Sd OD;jrifhEkdif
xGef;ESifh a':rdk;rdk;cufwdkY\ om;BuD;jzpf&m dIif;atmifjrifh[laom nDav;
wpfOD;&Sdonf/ rD;owfwm0efESifh a&TU&ajymif;&aomaMumifh 2010 ckESpf
rSm o&ufNrdKUodkY a&mufvmonf/ om;armifxufatmifvQHtm; yxr
wef;rSp ausmif;tyfonf/ pwkwwef;txd ESpfpOf yxrcsnf;&cJh
onf/ ]vl&nfrGef}a&G;&ef owfrSwfcsufrsm;ESifh udkufnD (31)a,muf
a&G;cs,f&mwGif yg0ifcJhonf/
o&ufNrdKUe,frS pwkwwef;ausmif;om; (350)a&G;cs,fNyD;rS qefcg
wifa&G;cs,f&aom paumvm;&Spfqk (2)qktwGuf armifxufatmifvQH
ESifh rrSL;oD&dydkifwdkY ESpfa,muf a&G;cs,fcH&jcif;jzpfayonf/ qk&&Sdaom
aiGrsm;udk bPfwdkufrSmtyfrnf[kqdkonf/ toufBuD;vmNyD; ydkufqH
awG trsm;BuD;&rS tarhudkay;rnf[k uav;yDopGm ajymjyonf/
BuD;vQif tif*sifeD,mvkyfcsifonf[laomuav;u pwkwwef;wGif
ocsFm (99)rSwf? t*Fvdyfpm (90)ausmfonf[k qdkonf/
a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;rS axmufyHhcJhaom uav;rsm;onf
EGrf;yg;olrsm;jzpfMuonf/ vdktyfoludk yHhydk;&jcif;onf wu,fxda&muf
rI &SdaMumif;vnf; awGUqHkar;jref;MunfhrS od&ygawmhonf/
NrdKUBuD;jyBuD;wGif odef;aygif; axmifcsD yHhydk;jcif;xuf wpfjynfvHk;
&Sd EGrf;yg;aom rlvwef;ausmif;om;av;rsm;udk a'otvdkuf wpfEdkif
wpfEdkif axmufyHhMuzdkYvdkonf/ o&ufNrdKUrS <u,f0olrsm; av;ig;q,f
OD;u a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;vdk tao;pm;axmufyHhrIrsKd;yHhydk;Mu
vQif aemifwpfacwf o&ufol o&ufom;av;rsm; xGef;awmufaom
Mu,fyGifhrsm;tjzpf vif;vufEkdifMurnfjzpfayonf/
NrdKUe,f oHk;&moHk;q,fausmfwGif azmifa';&Sif;i,frsm; vufcsif;
quf yHhydk;MuygvQif aemifq,fESpfMum a&G;aumufyGJESpfausmhwGif
todynm<u,f0aom xufjrufaom vli,fvl&G,frsm;vIyf&Sm;rItm;
onf jrefrmEdkifiHawmfBuD;twGuf rnfrQ tusKd;oufa&mufavrnfudk
awmh BudKwifawG;Munfhrdygao;onf/ rnfolYxHurS tvSLrcHbJ udk,fh
tm;udk,fudk;vIyf&Sm;cJhaomfvnf; pum;pyfrdojzifh ,ckESpfrSp awmf0if
rdom;pk OD;udu
k akd xG;? ay:jyLvmrS q&mraiGaomfwm? a':tdauGo,
G Ef iS hf
o&ufcdik t
f yk cf sKyfa&;rSL;ESihf NrdKUe,fynma&;rSL;wdu
Yk apwemtavQmuf
&efyHkaiGxnfh0ifvmMu aus;Zl;awGwifae&ao;onf/
onfvdkESifh a&TeDatmifodef;azmifa';&Sif;udk qufvufkef;uefvIyf
&Sm;oGm;&ygtHk;rnf/ "etiftm; tenf;trsm;xuf cHpm;&aom yDwd
a&mifjyefudkawmh wdkif;qr&onfrSm aocsmvSygawmhownf;/

19

74-75-76 &Jabmfrsm;u tvkyform;ta&;awmfykHvIyf&Sm;rI ESpf


40 jynfhtcrf;tem;usif;yMuonf/ rdrdxHokdYvnf; zdwfpmvmykdYum
tvSLaiGaumufoGm;Muonf/ 74-75-76 &Jabmfrsm;qkHpnf;Murnfh
yGJrdkYta&mufoGm;cJhonf/ wcsKdUu awmwGif;wkdufyGJrsm;wGif usqkH;oGm;cJh
MuNyD/ wcsKdUu avmu"HwkdufyGJrsm;wGif usqkH;oGm;acsNyD/ 74-7576 &Jabmfa[mif;rsm;onfyif wjznf;jznf;avsmhyg;vmcJhNyD/ wcsKdUroGm;

Ekdif rvmEkdifMuawmh? tkdrif;rpGrf;jzpfukefMuNyD; olwdkYonf wpfcsdefu


wuf<uaom &J&ifhaom wkdufyGJ0if&Jabmfrsm;jzpfonf/ xkdtcrf;tem;
wGif 74-75-76 &Jabmfa[mif;ukda|;atmifukdvnf;awGU&onf/ ol
onf u,ef;jynfopfygwDrS taxGaxGtwGi;f a&;rSL; Akv
d rf LS ;BuD;apmvGif
jzpfaeacsNyD/ xkdaeYu olonfvnf; pifjrifhxufrS trSwfw&pum;
qkdcJhonf/
OD ; aX;atmif ( c) Ak d v f r S L ;BuD ; apmvG i f
taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ;? u,ef ; jynf o pf y gwD
]]cspfcifav;pm;tyfaom acgif;aqmifrsm;? &Jabmfrsm;? rdwfaqG
rsm;eJY {nfhonfawmftaygif;wdkYcifAsm;/ tESpfav;q,fjynfh (74) tvkyf
orm;wdu
k yf t
JG crf;tem;eJY 74-75-76 ausmif;om; ta&;tcif; txdr;f
trSwt
f crf;tem;rSm tckvpkd um;ajymcGi&hf wJt
h wGuf trsm;BuD;yJ 0rf;om
*kPf,lrdygw,f/ 74-75-76 tvkyform;? ausmif;om;wdkufyGJawGqif
ETJcJhwJh aemufcHenf;enf; uGsefawmfwifjycsifygw,f/ yxraemufcHu
awmh AD,uferf? uarm'D;,m;rSm tar&duefEdkifiHu usL;ausmfppfqif
ETJaewJhtcsdefjzpfygw,f/
AD,uferfjynfoal wG? uarm'D;,m;jynfoal wG tygt0if urmwpf
0ef;rSmSdwJh w&m;rQwrIukd vdkvm;wJhvlwdkif;? tiftm;pkwdkif;u 'DusL;
ausmfppfukd HIUcsuefYuGufaeMuwJhtcsdefjzpfygw,f/ 'DtcsdefumvjzpfwJh
twGuf OD;ae0if;[m ppftmPmSifwpfa,mufjzpfayr,fhvnf; uGefjrL
epfqefu
Y sifa&;pum;ukad jymwJt
h wGuf tar&duefw?Ykd Oa&mywd?Yk *syefwYkd
pwJh tpd;k &awGu OD;ae0if;ukd zl;zl;rIwx
f m;wJt
h csdejf zpfygw,f/ 'gaMumifh
rdkYvdkY tJ'Dtcsdefu jrefrmEdkifiHtwGif;rSm ppftmPmSifpepfqefYusifa&;
wdkufyGJ0ifwJholawGukd rsufESmvTJxm;wJhtcsdef? EdkifiHwumu rodcsif
a,mifaqmifaewJhtcsdefjzpfygw,f/ wpfenf;tm;jzifhajym&r,fqdk&if
awmh ppftmPmSifpepfqefYusifa&;udk wdkufyGJ0ifolawGtwGuf uawmh
tJ'Dtcsdef[m tarSmifqHk;tcsdefjzpfygw,f/ 'gu yxrqHk;aemufcH/
'kwd,aemufcHuawmh (1973) ckESpf? 'DZifbmvrSm twkta,mif
qEcH,lyGJvkyfw,f/ (74) zGJUpnf;yHktajccHOya' trsm;oabmrwlbJ
jyKw,f/ jynfolUvTwfawmfac:w,f/ twkta,miftpdk;&zGJUw,f/
AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u ppf,leDazmif;eJYqif;oGm;NyD;awmh orwBuD; OD;ae
0if;tjzpf acgif;aygif;aygif;NyD; wufvmwJhtcsdefjzpfygw,f/ tJ'D aemuf
cHrmS tvkyo
f rm;wdu
k yf ?JG ausmif;om;wdu
k yf aJG wG ay:vmwm jzpfygw,f/
'gaMumifhrdkYvdkY ppfAdkvfcsKyfta[mif;awGu acgif;aygif;aygif;NyD; orw
vkyfwJhpepf? ppfAdkvfcsKyfa[mif;awGu? vufSdppfAdkvfcsKyfawGu wGJNyD;
awmh twkta,mifjynfolUvTwfawmfxJrSm om,maewJhpepf/ tJ'D

20

pepfukd bkef;bkef;vJatmif tqHk;owf qHk;jzwfcsuf xdk;ESufvkdufwmu


(88) ta&;awmfyHkBuD;qdk&if tJ'Dpepfukd yxrqHk;eJY'kwd,? wwd,?
pwkwqHk;jzwfcsufawGukd OD;OD;zsm;zsm; owdSdSdqHk;jzwfcJhwmuawmh
(1974) ckESpf? tvkyform;wdkufyGJeJY 74-75-76 ausmif;om;wdkufyGJ
awGjzpfw,fqdkwmukd t&ifqHk;ajymcsifw,f/
(74) tvkyform;wdkufyGJu xrif;pm;p&mrSdavmufatmif ppf
tmPmSif&JUzdESdyfrIukdcH&vdkY rvTJraSmifomvdkY om;awG? orD;awGu
tdrfrSmidkaevdkY tvkyform;awGu pNyD;awmhxGuf&wJhwkdufyGJjzpfw,f/
ppftpdk;&uawmh &uf&ufpufpufowfjzwfNyD; ESdrfeif;cJhw,f/ ordkif;?
bmwmem;rSm yxrqHk;ypfcwfw,f/ qifrvkdufrSm ypfcwfw,f/ tvkyf
orm;awG aoMuw,f/ tvkyo
f rm;ta&;tcif;rSm yxrqH;k ypfvu
dk w
f hJ
aoewfoH? aoewfusnfqefxdNyD;awmh 'Pf&m&cJholu &efukef
wuodkvfausmif;om;wpfa,mufjzpfwJh ukdpdk;armifjzpfygw,f/ Oya'
ausmif;om;wpfa,muftaeeJY yg0ifcJhwmjzpfw,f/
tJ'Dawmh EdkifiHwumrSm tar&duefwdkY? t*FvefwdkY? qdkAD,uf
vnf;ygw,f? wkwfvnf;ygw,f/ tm;vHk;u 0dkif;todtrSwfjyKNyD;awmh
axmufyHhaeMuwJh twkta,mifjynfolUvTwfawmfBuD;udk tmcHtefwk

vsufavjcif;vdkY &uf&ufpufpuf ypfowfwmyJjzpf


ygw,f/ 'DvdkypfowfwJhtwGuf tvkyform;awG
rwkefvIyfcJhbl;? ausmif;om;awGvnf; rwkefvIyfcJh
bl;/ (1974) 'DZifbmv? tJ'Daemuf OD;oefYta&;
tcif;? tvkyform;wdkufyGJ? (1976) rwf rdIif;&m
jynf h a usmif ; om;wd k u f y G J a wG [ m wpf q uf w nf ;
ay:aygufvmcJhwmjzpfw,f/
'gawG[m tarSmifqHk;tcsdefrSm ppftmPmSif
pepfukdwpfyGJNyD;wpfyGJ tvHrvSJbJwdkufcJhwJh tvkyf
orm;wdkufyGJ? ausmif;om;wdkufyGJawGjzpfygw,f/ tJ'DwdkufyGJawGom
rSdcJh&if tJ'DvdkyJ tJ'DaSUu qJAif;ZlvdkifwdkufyGJom rSdcJh&if (88)
ta&;awmfyHkqdkwmuvnf; SdvmrSmr[kwfygbl;/ bmyJjzpfjzpf 'DuaeY
uGsefawmfwkdY[m tvkyform;wdkufyGJ[m tESpfav;q,fjynfhajrmufcJh
ygNyD/ ausmif;om;wdkufyGJawGuvnf; 'DvdkygyJ/ 'DaeYtajctaerSm
tvkyo
f rm;wdu
k yf ?JG ausmif;om;wdu
k yf JG 74-75-76 wdu
k yf aJG wG&UJ &nfreS ;f
csufawG[m jynfh0NyDvm;? 'DwkdufyGJawG[m NyD;qHk;NyDvm;qdkwmukd
uGsefawmfwkdYMunfh&rSmjzpfygw,f/ 'DaeY 'DtcgrSmvnf; twkta,mif
qEcH,lyGJ? em*pfzGJUpnf;yHktajccHOya'? twkta,mift&yfom;tpdk;&?
twk t a,mif v T w f a wmf ? 0ef B uD ; csKyf j zpf wJ h Ad k v f c sKyf B uD ; u
t&yf0wfvJNyD;awmh orwvkyfwJhacwf/ 'Dtwdkif;yJ Sdaeygw,f/
wdkwdkajym&&ifawmh ppftmPmSifpepf[m oufqdk;SnfaeqJ
yJjzpfygw,f/ ppftmPmSifpepf oufqdk;SnfaeqJjzpfwJhtwGuf 7475-76 tvkyform;wdkufyGJ? ausmif;om;wdkufyGJawG[m rNyD;ao;bl;

vdkYajym&rSmjzpfygw,f/ 'gayr,fh 'gwifruygbl;/ q&mpHacgif;aqmifwJh


v,form;olykefuvnf; rNyD;ao;ygbl;/ ocifatmifqef;wdkY? ocif
A[de;f wdw
Yk u
kd cf w
hJ hJ (1300) &mjynft
h a&;awmfy[
kH mvnf; rNyD;ao;ygbl;/
jynfolvlxk&JU'Drkdua&pDa&;? Nidrf;csrf;a&;? rw&m;zdESdyfrIatmufu
vGwfajrmufa&;? ppftmPmSifpepfqefYusifa&;wdkufyGJ[m rNyD;ao;
ygbl;/ 'gayr,fh 'DuaeYrmS awmh 'Dwu
kd yf aJG wGtm;vH;k [m qHck sufwpfcu
k dk
a&mufaecJhNyDjzpfygw,f/ 'gaMumifhrdkYvdkY 'DuaeYacwf&JUv,f orm;ta&;
awmfyHk[m (2008) zGJUpnf;yHkjyifa&; wkdufyGJjzpfaeygw,f/ 'DuaeYacwf&JU
tvkyform;ta&;awmfyHk[m (2008) zGJUpnf;yHktajccHOya'jyifa&;
wk d u f y G J j zpf y gw,f / 'D u aeY a cwf & J U ausmif ; om;wd k u f y G J [ m (2008)
zGJUpnf;yHkjyifa&; wdkufyGJjzpfygw,f/ 'DuaeYacwf&JUjynfolvlxkwdkufyGJ[m
(2008) zGUJ pnf;yHjk yifa&;wdu
k yf jJG zpfygw,f/ 'DuaeYacwf&UJ 'Dru
kd a&pDta&;
wkdufyGJ? 'DuaeYacwf&JUzuf'&,fjynfaxmifpkwdkufyGJ? 'DuaeYacwf&JU
Nidrf;csrf;a&;wdkufyGJ[m (2008) ckESpfzGJUpnf;yHkjyifa&;wdkufyGJyJ jzpfygw,f/
'DwdkufyGJukd uGsefawmfwkdYtEdkifwdkuf&rSmjzpfw,f/ 'DwdkufyGJukd
nDnDGwfGwfeJY qifETJMu&rSmjzpfw,f/ (2008) ckESpfzGJUpnf;yHkjyifa&;
wdkufyGJvdkYajymvdkufwJhtcgrSm jyifa&;vm;? opfa&;vm; tjiif;yGm;aezdkY
r[kwyf gbl;/ (2008) zGUJ pnf;yHjk yifa&;vdyYk aJ jymajym? (2008) zGUJ pnf;topf
a&;a&;vdkYyJajymajym tESpfom&uawmh tESpfig;q,fausmf rif;rltkyf
csKyfvmwJh ppftmPmSipf epfudk tqH;k owfzyYkd jJ zpfygw,f/ 'g[m 'DuaeY
acwf&JUwdkufyGJ/ 'g[m q&mpHvufxufpNyD; 'DuaeYtxd tvkyform;?
v,form;? ausmif;om;jynfolawG wdkufcJhwJhwdkufyGJtm;vHk;ukd aygif;
pkNyD; tifeJYtm;eJYqifETJ&r,fhwdkufyGJjzpfygw,f/
tJ'aD wmh tckwavmrSm ajymMuqdMk uwmSyd gw,f/ jynfoal wG[m
'Drdkua&pDeJYusifhom;r&ao;bl;/ jynfolawG[m 'Drdkua&pDeJYrxdkuf
wefao;bl;/ wjznf;jznf; jznfhoGif;&r,f? wjznf;jznf;csif;yJ ay;Edkif
r,fqdkwJhtajymtqdkawG ajymvmwmSdygw,f/ b,folajymvJqdk&if
orwOD;odef;pdefyg/ 'gu uGsefawmfwdkY vufrcHEdkifbl;/ jynfolawGu
'Davmufawmif ESpfSnfvrsm; wdkufyGJtrsdK;rsdK;? wkdufyGJtqifhqifh
aoG;eJYacGs;eJYa&;NyD; wdkufvmwm[m ppftmPmSifpepfukd rkef;&aumif;
rSef;odvdkY? ppftmPmSifpepfqdkwm vlom;ukdtusdK;rjyKrSef;odvdkY?
ppf t mPmS i f p epf u k d rvd k v m;vd k Y wd k u f v mMuwJ h o l a wG j zpf w ,f /
'Djynfol vlxk[m ppftmPmSifpepfatmufuae vGwfajrmufzdkY
tjynfht0tcGifhta&;Sdygw,f/ 'Drdkua&pDtcGifhta&;cHpm;zdkY tjynfh
t0tcGifhta& Sdygw,f/
tcGifhta&;rSdbl;qdkvdkYSd&if tcGifhta&;rSdbl;vdkY ajympwrf;qdk&if
tJ'Djynfolxkukd trsdK;rsdK;nOf;yef;ESdyfpufNyD;awmh zdESdyftkyfcsKyfwJh
OD;odef;pdeftygt0if ppftpdk;&ppfppfu 'Dwdkif;jynfeJY'Dvlxkukd tkyfcsKyfzdkY
tcGifhta&;rSdbl;qdkwm uGsefawmfwdkYajymcsifw,f/ (MobmoHrsm;)
ed*;kH csKyftaeeJY uGsefawmfajymcsifw,f/ jynfov
l x
l [
k m tBudrBf udrf
aocJh&w,f/ 'gayr,fh tBudrfBudrfxNyD; tBudrfBudrfwdkufyGJ0ifcJhw,f/
ppftmPmSifpepf tqHk;owfrIukd ykdifykdifEdkifEdkif Sif;Sif;vif;vif; rqkwf
ukdifEdkifao;&if rawGUrcsif;qufwdkufrSm aocsmygw,f/ atmifyGJ&rSm
vnf; aocsmygw,f/ tJ'Dawmh tpdk;&udk uGsefawmfwdkYajymcsifw,f/
yGifhvif;jrifomrI (Transperancy) ? aumif;rGefaomtkyfcsKyfa&;(Good
Governance) ? oefYSif;aomtpdk;&(Clean Government) qdkwJh ppf
tmPmSifpepfukd rsufESmzHk;pGyfxm;wJh tiSm;pum;vHk;awGoHk;NyD; ajym
raeeJYygeJY/ ajymraeygeJY/ ppftpdk;&? 'DaeYtpdk;&vkyfzdkY wpfckwnf;yJSd
ygw,f/ oabmxm;BuD;wJ?h ,Ofaus;rItqifjh rifw
h ?hJ cGiv
hf w
T Ef ikd pf rG ;f Sw
d hJ
wdkif;jynf&JUtem*wftwGuf tajrmftjrifBuD;wJhjynfolvlxku (2008)
zGJUpnf;yHktajccHOya'ukd vlxkoabmxm;txd tjynfhtpHkjyifygvdkY
Nidrf;Nidrf;csrf;csrf; awmif;qdkaewJhtcsdefrSm ckeuajymovdk yGifhvif;jrif
omrIwdkY? oefYSif;aomtpdk;&wdkY? aumif;rGefwJhtkyfcsKyfrIwdkY ajymraebJeJY
vdrm,Ofaus;wJhtpdk;&jzpfatmifvkyfNyD; vlxkqEukd emcHvkdufygvdkY
ajymcsifw,f/ tvkyo
f rm;? ausmif;om;rsm;&JUZGev
f (6) &uf ol&aJ umif;
pdwf"mwft"GefYSnfygap/ tm;vHk;ukd aus;Zl;wifygw,f/}}

yk'fr (436)jyifqifa&;twGuf vlxkqEjyKvufrSwfa&;xkd;yGJ


a&eHacsmif;NrdKY pwifjyKvkyf
ar (29)&uf
(2008)ckESpf? zGJUpnf;ykHtajccHOya'yk'fr (436)jyif&eftwGuf
vufrSwfa&;xdk;qE xkwfazmfjcif;ukd a&eHacsmif;NrdKUe,f trsKd;om;
'Dru
kd a&pDtzGUJ csKyf;kH rsufEmS pmwGif ar(27)&uf eHeufyidk ;f u pwifjyKvkyf
cJhonf/
Nrd K Ue,f t vk y f t rI a qmif t zG J U rS pD p Of j yKvk y f c J h j cif ; jzpf a Mumif ; ?
&yfuGufawGxJ wpftdrfwufqif;vufrSwfxkd;jcif;rsKd;r[kwfbJ qE&Sdol
awG uRefawmfwdkYkH;rSmvufrSwf xkd;EkdifaMumif;? &yf^aus;awGudkawmh
oufqkdif&m Ou|awGudk vufrSwfpmtkyfawGxkwfay;xm;wJhtwGuf
&yf^aus; Ou|awGqDrSm xkd;EkdifaMumif;? (27?28)ESpf&uf udk uRefawmf
wdkYqDrSm vufrSwfxkd;OD;a& (400)ausmfaMumif;? kH;csdeftwGif;vma&muf
xk;d Ekid af Mumif; Zlvidk (f 19)&uftxd owfrw
S x
f m;NyD;? wpfO;D wnf;ESpBf udrf
okH;Budrf jyefvnf; rxdk;Ekdif&ef taotcsmpdppfae&aMumif;ukd NrdKUe,f
jynh f
NLD Ou| OD;omcsKdrSajymygonf/

21

aocsmvk y f a y;zl ; w,f a v/ vk y f a y;zl ; awmh tck t J ' D a e&mawG r S m


uk d n D x G # f w d k Y v k y f c J h o vd k y J tck x d v nf ; rzG H U Nzd K ;ao;bl ; aygh a emf /
bmaMumifhzGHUNzdK;rIawGu wajy;nD ynma&;pepfrSm rjzpfbl;vJ/
taqmuf t OD y k d i f ; rS m aygh /
tJ'rD mS vnf; tJ'v
D ykd /J 'voGm;&if *syefEikd if u
H vSLxm;wJah usmif;qdk
awmh ausmif;utysHpm;aygh/ ausmif;acgif;avmif;awG? upm;uGif;awG
bmawG S d N yD ; awmh tJ ' D a usmif ; em;u vrf ; Mum;rS m uav;awG u
uGswfuGswftdwfawGeJY zdeyfrygbJ vmwufwJhausmif;awGvnf; Sdw,f/
ausmif;vdYk ac:vd&Yk Hyk J w
dS ,f/ rd;k Gm&if axmifah v;rSmpkNyD; rd;k ryufwahJ e&m
rSm rd;k cdNk yD;ae&wmayghaemf/ 'g uGsefawmf awGUwJt
h aetxm;/ trSeaf wmh
&efukefNrdKUeJY ig;rdepfyJoGm;&r,fh c&D;tuGmta0;SdwJhae&mjzpfw,f/
ynma&;pepfwpfckvHk;uawmh awmfawmfawmh vkdaewmaygh/ tckawmh
tjyifusLSif? tjyif private ausmif;awGvmzGifhawmh awmfawmf
rsm;rsm;uvnf ; tjyif a usmif ; awG a jymif ; uk e f w maygh / q&mawG ?
q&mrawGrSmvnf; b,fvdkajymvJqdkawmh 'Dynma&;pepfu rzGHUNzdK;wJh
tcgusawmh q&m? q&mrawG&JUtqifhtwef;uvnf; uGsefawmfajym
csifwmu jrifhvmrSmvnf; r[kwfbl;av/ ae&maumif;&wJh q&mru
&csif&r,f/ tJ'DrSmrS wu,fhapwemaumif;eJYoifwJhq&mrawGvnf;
Sdwmayghaemf/ wu,fukd kef;uefae&wmawG/ wcsdKUq&mawG?
q&mrawGvnf; awmfawmfawmh qif;&Jw,fAs/
tck yk*vdausmif;awGukd cGifhjyKvdkufw,fayghaemf/ cGifhjyKvdkuf
awmh ykdufqHwwfEdkifwJhuav; awmfawmfrsm;rsm;u yk*vdu

ausmif;awGSdw,f/ ynma&;pepfuvnf; wpfjynfvHk; 'DvdkyJoif&


wmud;k / b,fausmif;wufwuf twlwyl J teD;pyfq;kH jzpf&r,f/ oGm;a&;
vma&; tqifajywm 'DvdkyJjzpf&rSmaygh/ tpfukd jrifwmawmh emrnfBuD;
ausmif;aygh/ uGsefawmfwdkYwkef;uvnf; tJ'DvdkygyJ/ uGsefawmfwdkYwkef;u
awmh tckavmufawmh rqdk;ao;bl;ayghaemf/ vGefcJhwJh tESpf (30)
avmufuayghaemf/ 'gayr,fh tJ'DtcsdefrSmawmh tckavmuf NydKifqdkifrI
rBuD;ao;bl;vdkY 'Dvdkajym&r,f/ ausmif;awGuvnf; atmifcsufaumif;
wJhausmif;wJh atmifcsufraumif;wJhausmif; qdkNyD;Sdw,f/ oGm;a&;vm
a&;tqifajywJhausmif;/ q&mawGykdaumif;wJhausmif; tJ'Dvdkjzpf&r,f/
tJ'gawGukdvkdufNyD;awmh rdbawGuxm;&ovdkjzpfaew,f/ tajccHu
awmh uGsefawmfu tJ'Dvdkjrifw,f/
t"duuawmh q&m? q&mr aumif;zdkYt"duvm;/ emrnfBuD;
ausmif; aumif;zdkYu t"duvm;/ ynma&;pepfu acwfajymif;
oG m ;aomf v nf ; yJ tJ ' gawG u bmaMumif h S d a eao;ovJ /
trSeaf wmh tJ'v
D rkd jzpfoifb
h ;l ayghaemf/ BudwBf udww
f ;kd aewJah usmif;
awG? um;taumif;pm;eJv
Y mwJah usmif;awG? Munfv
h u
kd w
f meJY oyfoyf&yf
&yfeJY wufcsifp&maumif;wJhausmif;awGSdovkd uGsefawmfwdkYaSUrSmwif
NydKusaewJhausmif;awG? Murf;awGaygufaewJhausmif;awG SdaewmyJ/
ynma&;pepfwpfckatmufrSm ausmif;csif;rwlbl;jzpfaew,fayghaemf/
tJ'gawmh awmfawmfus,fus,fjyefYjyefYajym&r,fhudpjzpfygw,f/
'Dausmif;awG pzGifhumpav;rSmyJ e,fuausmif;wpfausmif;
NydKusoGm;wJhtwGuf wcsdKUuav;awG 'Pf&m&ukefw,f/ wpfa,muf
&efukefykdYNyD;uk&w,f/ ausmif;awGu ausmif;rzGifhcifrSm jyifqifrIawG
rvkyfoifhbl;vm;/
tJ'gawmh awmfawmfqdk;w,f/ uav;awGu wpfa,muf? ESpf
a,mufwufrmS r[kwb
f ;l av/ ausmif;qdw
k mu av;? ig;? ajcmufq,f
&meJcY sDNyD; ajy;MuvTm;MurSmqdak wmh ausmif;awGu ykNd yD;cdik rf mawmifw
h if;zdYk
vd k w maygh / t"d u u bwf * suf a ygh a emf / ynma&; pepf t wG u f
vsmxm;wJhae&mrSm ausmif;awGjyifzdkY b,favmufSdovJ/ 'DvdkrsdK;awmh
vkdr,fxifwmyJ/ 'DykdufqHav;eJY wu,fvdkwJhae&mrSm b,fvdkoGm;vJ/
'gawGu uGsefawmfwkdYvufvSrf;rrDwJh udpawGjzpf aewmaygh/
ukdnDxG#fvnf; t&ifu 'vbufoGm;NyD;awmh 'Dausmif;awGukd

ausmif ; awG u k d oG m ;w,f / wcsd K Uuav;awG u jynf y xG u f N yD ;


ynmoifMuw,fayghaemf/ uGsefawmfwdkY jrefrmEdkifiHu ynma&;pepfu
b,favmufxd edrfhusaevdkY tJ'DvdkjzpfaeMuwmvJ/
uGsefawmfjrifwmuawmh? jzpfapcsifwmuawmh ukd,fhjrefrmjynfrSm
wu,f h u k d a umif ; wJ h o if c ef ; pmawG ? pmoif w J h text book awG e J Y
wu,fhukdaumif;wJh ukd,fh,Ofaus;rIvnf;ygr,f? tjrifvnf; us,f&
r,fqw
kd hJ ynma&;pepfrsdK;aygh/ tjyifausmif;awGomG ;wufawmh ykw
Yd EhJ ikd if H
tay:rlwnfNyD;awmh olU&JU culture t&awmhSdrSmaygh/ international
jzpfayr,fh ukd,fhqDu,Ofaus;rIvnf; raysmufatmif vkyf&rSmav/
ukd,fhqDu culture rsdK; vlwdkif;oifEdkifatmif cufwmu ynma&;pmtkyf
awG jy|mef;wJah e&mrSm t&ifwek ;f uvdk q&maZmf*sDw?Ykd q&mrif;ok0PfwYkd
Sdwkef;uawmh wpfrsdK;ayghAsm/ EdkifiHawGuvnf; rsm;aomtm;jzifh 'Dbuf
u EdkifiHawGuqdk&if tpdk;&ay:vpDu b,fvdkyJjzpfjzpf 0ifygr,fhoabm
awmhSdwmaygh/ tJ'gudk avsmhenf;oGm;atmif wu,fhynmqdkwJh
wu,fhynmukd rsufpdzGifhem;zGifh wu,fhukdvGwfvyfpGmawG;ac:Edkifr,fh
EdkifiHom;rsdK;ay:vmr,fh ynma&;rsdK;ayghAsm/ trdefYemcHr,fhEdkifiHom;awG
ay:vmr,fhynma&;rsdK; r[kwfbJeJYaygh/ tJ'DvdkrsdK; vdkr,fxifwmyJ/
tckynma&;pepfuMdk unfv
h u
dk af wmh q,fwef;atmifawmh uGsefawmfw
h rl
wpfa,mufvnf; 5D xGufwmyJ/ 5D qdkwm rvG,fbl;/ 5D
xGufatmif olb,fvdkvkyf&ovJqdkawmh usLSifawGwufNyD; wpfae
ukefwpfaecef; pmawGusufNyD; ab;em;uoli,fcsif;ukdvnf; remvdkjzpf
&/ uav;awGu NydKifqdkifrIawGeJY wtm;yifyef;w,f/ rdbawGvnf;
yifyef;w,f/ tJ'DvdkeJYrS 5D &w,f/
wcsdKUawGawmh at;at;aq;aq;yJ/ rdom;pkeJY vG,fvG,fav;jzpf
aewJholvnf; Sdwmayghaemf/ tJ'Dvdkrjzpf&atmif xdkufwefwJhynma&;
wpfck jzpfatmifvnf; uGsefawmfwdkYu oif&vdrfhr,f/ usufwJholawG
vnf; 'Dpmukd txifBuD;usufaewJhuav;u enf;w,f/ trSwfaumif;
atmif usufaewmyJjzpfaew,fav/ tckar;Munfhw,f/ uGsefawmfwdkY
i,fi,fwkef;u oifwJhuAsmawGar;Munfhawmh roif&bl;wJh/ kd;kd;wef;
uAsmtaeeJY jyefGwfvkduf&if ukd,fhqDu a&ajrawm awmif v,fapmifh
wJav; ajcwHn
S w
f Ykd bmwdaYk ygh/ tJ'grsdK;awG enf;oGm;&if uav;awGu
,Ofaus;rIrSm enf;oGm;r,f/ aemufwpfcg bmoma&;eJYa&mwmrsdK;aygh/

22

tckqdk&if uGsefawmfwdkYu wdkif;jynfrSm 'Drdkua&pDukd oGm;aew,faygh/


uGsefawmfwiYdk ,fi,fwek ;f u ausmif;rSmbk&m;Scd ;kd &w,f/ uGsefawmft
h wef;
xJrSm tpvmrfawG? c&pf,mefawGvnf; ygwmyJ/ uGsefawmfholi,f
csif;awGvnf; Sw
d myJ/ olwu
Ykd tlaMumifaMumifeYJ rwfwyf&yfae&w,f/
tJ ' D u wnf ; u uav;awG u cG J j cm;quf q H o vd k j zpf a ewmaygh /
uGsefawmf jrifwmuav/ tJ'grsdK; b,fvdkvkyfrvJ/ bmoma&;eJY
ynma&;eJYa&mw,f/ pm&dwoifawmh pm&dwqdkwm b,fvdkrsdK;vJ/
ig;yg;oDvaygh/ uGsefawmfwdkYoifwJhpm&dwu olrsm;ukd rw&m;rvkyfeJY?
olrsm;vkyfvnf; rcHeJY/ rwlwJhvlcsif;udkvnf; cGJjcm;rqufqHeJY/ rwlwm
awGukd vufcH&r,fqdkwJh pm&dwrsdK; i,fi,fu oif&ygw,f/ tJ'grsdK;
r[kwfbJeJY olrsm;om;r,m;rjypfrSm;eJY? t&ufraomufeJY U U U tJ'DvdkrsdK;
oif&ovdkjzpfaewmukd;/ uGsefawmfxifw,f enf;enf;awmh vdkawmhvdk
aeao;wmayghaemf/
tck q k d & if 'D E S p f q ,f w ef ; atmif c suf percentage tm;jzif h
enf;w,f/ *kPfxl;xGufwJhuav;awGvnf; enf;w,fvdkYajymw,f/
tJ'gawGu uav;awGu BudK;pm;rIavsmhenf;oGm;vdkYvm;/ odkYr[kwf
uav;awG e J Y rvd k u f z uf w J h p mar;yG J y H k p H a Mumif h v m;/ uk d n D x G # f
b,fvdkjrifvJayghaemf/ tckqdk&if q&mrawGawmif jyefNyD;pmar;yG
ajzcdkif;rSmawG uGsefawmfwdkYMum;ae&w,fayghaemf/ q&mrawG qualify
rjzpfvdkYvm;/
trSeftwdkif;ajym&&ifawmh q&m? q&mr awmfawmfrsm;rsm;u
vnf; rjzpfwJhq&mrawGvnf; Sdwmayghav/ t*FvdyfpmtoHxGufu
tprSm;aew,f/ aemufwpfcg tqdkawmfvdkayghAsm/ oDcsif;
qdkwwfwmeJY tqdkawmfrjzpfbl;av/ qdkwJh owdwpfcku
uGsefawmfwdkYb0wpfckjzpfzdkY awmfHkwefHk tacGaygufHkeJYjzpf
rSmr[kwfbl;/ tJ'Dawmh q&m? q&mrawG vnf; 'DvdkawmhSd
rSmaygh/ oifwmukd 0goemygNyD;awmh olU[mol oifwJhol
vnf;SdwmyJav/ uRefawmfwdkYem;rSm ajymvdkufHkeJY oabmr
aygufbl;/ 'DoabmrsdK; ay:
ayguf v mzd k Y v nf ; vd k o vd k
aemufwpfcg pmar;yGJppfwJhpepf
uvnf ; Nyd K if q d k i f r I a wG r sm;vm
atmif? wpfa,mufeJY wpfa,muf
t[yfwtm;uGmatmif uswJholusNyD;
(6) bmomxGuw
f o
hJ l uvnf; wpfcef;
xJrSmxGufae&if vHk;0r[kwfwJhynm
a&;pepf/ uGsefawmfwdkYawmh vufrcHEdkif
bl;/ 'Dwpfwef;vHk;u aysmfaysmfTifTif
at;at;aq;aq;eJY k;d k;d wef;atmifomG ;&if
t"dym,fSdr,fvdkY uGsefawmfxifw,f/ uav;awG
u awmfwo
hJ l rdS mS yJ/ awmfwo
hJ u
l dk q&mrucspfrmS yJ/ awmfwhJ
ol a usmif ; awG u arG ; rS m yJ / rawmf w J h o l u k d ab;z,f
w,fq&kd if avmuBuD;rSm tJ'v
D w
kd nfaqmufxm;wm r[kwf
bl;av/ avmuBuD;u awmfwJholawGyJ ae&may;rSmvm;/
rawmfwJholukd aSmifMurSmvm;qdkwJhar;cGef;vnf; Sdw,f/
uG s ef a wmf w d k Y i ,f i ,f u qd k & if awmf w J h o l q d k & if
atcef ; oG m ;/ bD c ef ; oG m ;/ tJ ' D v d k aecJ h & zl ; w,f a v/
tck y nma&;pepf r S m yk * v d u awG a y:vmwmeJ Y t rQ
usLSifpepfuvnf; aysmufroGm;bl;aygh aemf/ b,fvdkyJ
q&mrawGukd ta&;,lr,f? bmvkyfr,f? nmvkyf r,fvdkY
ajymaeaomf v nf ; yJ usLS i f p epf u S d a ewk e f ; yJ / S d a ewJ h t wG u f
wavmav;uqdk&if uGsefawmfhrdwfaqGwpfa,mufqdk&if olUom;
q&mr aewJhae&mukd tdrfiSm;NyD;awmhajymif;oGm;&w,f/ olUtdrfxm;
cJhNyD; ajymif;oGm;&w,f/ usLSifukd tm;ukd;&w,f/ 'gawmif uav;u
ausmif;p aecgpSdao;w,f/ q&m? q&mrawGukd usLSifay;zdkY
cGifhjyKwm[m vmbfpm;zdkYcGifhjyKxm;wmvm;/ Oyrm orwBuD;u
oHk;odef;txdu vmbfpm;w,frrnfygbl;vdkY oluajymwJhtcgusawmh
'DtcGifhta&;ukd ay;xm;aeovm;/ ukdnDxG#f b,fvdkjrifovJaygh/
wu,fawmhvnf; uGsefawmfwdkYqDrSm t&ifwkef;u Sdw,fayghaemf/
GmrSmqdk&if q&mu pmoifay;/ uav;awGukd iSufaysmoD;ay;w,fwdkY
U U U 'geJYuGsefawmfwdkYu jrefrmjynfuausmif;awG pcJhwmyJ/ bkef;BuD;
ausmif;qdkvnf; bkef;BuD;ukd ykdufqHay;&wmrSr[kwfwm/ 'DvdkrsdK;aevm
awmh *g&0jyKwJhoabmrsdK;ayghaemf/ tckacwfawmh 0g;w,fqdkwmjzpf
oGm;wmayghaemf/ t&ifwkef;u *g&0jyKwm/ orwBuD;ajymwmusawmh
EdkifiHwumeJY tusHK;r0ifbl;/ xm;ygawmhAsm EdkifiHwumrSm ukrPD
wpfckukd uGsefawmfu vufaqmifwpfckoGm;ay;&if olu vHk;0,lvdkY
r&bl;/ bmjzpfvv
Ykd J oleu
YJ sG efawmf tvkyv
f yk af ewJt
h wGuf ypn;f wpfck
ck bmyJjzpfjzpf ,lvdkufjcif;u olUtwGuf 'DHk;rSm jyemtrsm; BuD;jzpf
r,f/ ,lvdkYr&bl;/ ykdufqHwifrS r[kwfbl;av/ vufzuf&nfqdkif
twlxdkifvkdufvnf; 'Doabmu oufa&mufwmyJav/ tvkyfeJYqdkwm
ykdufqH,lrS&,fvdkY r[kwfbl;av/ vufaqmifypnf;,lrS&,fvnf;
r[kwb
f ;l / wpfa,mufa,mufudk cGjJ cm;NyD;ay;vdu
k w
f m wpfenf;tm;jzifh
tusifhysufwmyJvdkY ajymvdkY&wmaygh/ 'gawGu SdaerSmyg/ &mcdkifEIef;
tawmfrsm;rsm;/
q&mrawGusawmh tjypfwifvdkYr&bl;/ ausmif;vceJY rdom;pk
b,fvdkrSr&yfwnfEdkifbl;qdkwm aocsmoGm;NyD/ usLSifvc ykd&zdkYyJSdwm
ayghaemf/ usLSifoifay;wm aumif;aumif;oifay;&ifawmh aumif;wm
aygh / 'gayr,f h ausmif ; rS m avQmh o if N yD ; awmh igh u sLS i f v mwuf r S
'DvdkcsdKU,Gif;oGm;&ifawmh aemufqHk;rSm olUukd obm0w&m;BuD;uyJ
'Pfcwfrvm; rodygbl;/ tJ'v
D akd wmh rjzpfoifb
h ;l aygh/ 'gawmh vdu
k ef m
&r,fh[mwpfckawmh SdrSmaygh/

quf v uf a zmf j yygrnf

tqd k a wmf aZmf 0 if ; xG # f E S i f h a r;cJ h j zpf o nf r sm;rS


uG s ef a wmf 'D u k d t vmrS m bmawG U &vJ q d k a wmh uk d n D x G # f e J Y
uGsefawmfeJYcsdef;xm;wm '*Hk (1) ayghaemf/ jrefrmjynf&JU emrnftBuD;qHk;
'*Hk (1) ausmif;aSUrSmqHkzdkY csdef;vdkufMuwm um;awGydwfaeNyD;awmh
'D u k d t a&muf aemuf u sMuw,f / aemuf u sawmh ausmif ; qif ;
wmvnf; rjrifvkduf&bl;? ausmif;wufwmvnf; rjrifvdkuf&bl;
ayghaemf/ wpfaeYuawmh uGsefawmf bmav;awGUvdkufovJqdkawmh
,mOf a Mumyd w f q d k Y r I x d e f ; od r f ; zd k Y t wG u f ? aqmif G u f z d k Y t wG u f
,mOfxdef;&Jtiftm; enf;yg;aew,fvdkY awGU&w,f/ txl;ojzifhawmh
ausmif ; qif ; ausmif ; wuf t csd e f a wG r S m ,mOf y d w f q d k Y w maygh a emf /
tukefvHk; oGm;a&;vma&;cufMuw,f/ tcuf qHk;uawmh 'Dae&mu
tcufqHk;ae&mayghaemf/ bmvdkY 'DvdkemrnfBuD;wJh ausmif;awGrSm
NyHKwdk;aeMuvJ/ ukdnDxG#f b,fvdkjrifvJayghaemf/ ukdnDxG#fvnf;
emrnfBuD;ausmif;awGrSm aecJhzl;wmyJ/
trSefawmh NrdKUe,ftvdkufrSm ausmif;awGSdwmyJ/ olUNrdKUe,feJYol

tvuFmausmpf mG a&Tref;OD;wifarmifaMu;kyw
f k rEav;trsK;d om;uZmwfkH zGiv
hf pS f
jrefrmhobifOaoQmif tvuFmausmfpGma&Tref;OD;wifarmif\ aMu;
kyfwkzGifhvSpfyGJtcrf;tem;udk (8?6?2014)&uf eHeufydkif;wGif rEav;
NrdKU? atmifajrompHNrdKUe,f? (66)vrf;&Sd trsKd;om;uZmwfykH &d0P
k t
f wGi;f
usif;y&m ,Ofaus;rI0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; OD;at;jrifhMuL?
rEav;wdkif;a'oBuD; 0efBuD;csKyfOD;&JjrifhESifh zdwfMum;xm;onfh {nfhonf
awmfrsm; wufa&mufMuonf/
tqdkygtcrf;tem;wGif rEav;wdkif;a'oBuD;0efBuD;csKyfOD;&Jjrifh?
wdkif;a'oBuD;b@ma&;0efBuD;Xme0efBuD; a'gufwmjrifhMuLESifh xyfqifh
tu,f'rDOD;GefY0if;wdkYu zGifhyGJtcrf;tem;udk zJBudK;jzwfzGifhvSpfay;NyD;
,Ofaus;rI0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; OD;at;jrifhMuLu aMu;kyf
urnf;armfuGef;tm; pufcvkyfESdyf zGifhvSpfay;onf/ xdkYaemuf rEav;
wdkif;a'oBuD;obiftpnf;tHk;\ OD;aqmifrIjzifh jrefrmhobiftvSqif
olrsm;? y&[dwa&Tvufrsm;ESifh tEkynm&Sifrsm;u tvuFmausmfpGm
a&Tref;OD;wifarmifoq
D ckd ahJ om aw;oDcsif;rsm;jzifh oDq*kd P
k jf yKcJMh uonf/
MT

a&Tref;OD;wifarmifaMu;kyw
f zk iG yUf t
JG xdr;f trSwf
tEkynmazsmaf jzyGu
J si;f y

rEav;NrdKU? trsKd;om;uZmwfHkwGif pdkufxlxm;&Sdonfh tvuFmausmfpGma&Tref;OD;wif


armif\ aMu;kyfwkzGifhyGJ txdrf;trSwftjzpf tEkynmazsmfajzyGJwpf&yfudk (7?6?2014)&uf
nydkif;wGif trsKd;om;uZmwfHk(rEav;) usif;y&m opmarwma&Tref; obifrdom;
pkrsm;jzpfMuonfh OD;qef;0if;? OD;0if;armif? OD;csrf;om? ausmfausmfAdk? wifarmifqef;rif;0if;?
arwifarmifqef;0if;ESifh rif;&JarmfwdkYrS aw;oDcsif;rsm;? ESpfyg;tursm;jzifh azsmfajzwif
qufMuonf/ if;yGJwGif rEav;NrdKU*kPfaqmif NrdKUrwD;0dkif;vnf; yg0iftm;jznfhonfudk
awGUjrifcJh&onf/ xdknwGif a&Tref;obifrdom;pkrS vlxka':trmpmMunhfwdkufESifhrEav;
wdkif;a'oBuD;obiftpnf;t&Hk;odkY tvSLaiGusyf(5)odef;pD vSL'gef;cJhaMumif;od&Sd&onf/
MT

PHOTO: YOH

23

2014-2015 ynmoifESpf oDw*lAk'wuodkvfausmif;zGifUyGJESifU ausmif;om;opfrsm; vufcHBudKqdkyGJusif;y

&efukefwdkif;? ajrmuf'*HkNrdKUe,f? abvDwHwm;xdyf&Sd oDw*l Ak'


wuodkvf\ 2014-2015 ausmif;zGifhyGJESifh ausmif;om;opfvufcHyGJ
udk (9?6?2014)&uf wevFmaeY eHeuf (8)em&DwGif usif;ycJhonf/
ausmif;zGifhyGJudk tcrf;tem;tpDtpOf(8)&yfjzifh usif;ycJhonf/ tpD
tpOfrsm;wGif &efukefwdkif; oHCmhem,uOu|(a&Tusif)q&mawmf\
Mo0g'pum; ajymMum;&mwGif tr&yl&NrdKU? *EmHkq&mawmfbk&m;BuD;
onf usrf;aygif; (60)ausmf a&;om;jyKpkcw
hJ ,f q&mawmfBuD;u 0D&,
d ESihf
pnf;urf;wduspGmaexdkifw,f? q&mawmfBuD;vdkyJ oDw*lq&m awmfBuD;
[m i,fpOfuyif 0D&d,eJYpnf;urf;txl;usifhBuHoljzpfw,f? BuD;yGm;wdk;
wufvdkolwdkif;[m 0D&d,eJY pnf;urf;&SdMu&r,f? urf;rjrif vrf;rjrif
pmoifom;b0eJY a&S;upmoifMum;Mu&w,f? ,aeY oDw*l wynfhrsm;
taeeJY urf;jrifvrf;jrif ynmoifMum;aeMu&NyD/ txl;rSmMum;vdk
wmuawmh ausmif;aepOfumvrSm rSwfwrf;'dkif,m&D aeYpOfa&;Muyg/
aeYpOf xl;jcm;rIjzpfpOfudk owif;pm? *sme,fwdkYrSwpfqifh udk,f
awGUjzpf&yfrsm;? tcsuftvufawGudk aeYpOfrSwfwrf;a&;yg? ausmif;
NyD;vdkY av;ESpfMumwJhtcgrS tJ'D'dkif,m&Dpmtkyfav;tkyf[m tzdk;wef
pmwrf;BuD;jzpfaerSmyg/ 'gaMumifh rSwfwrf;a&;wJhtavhtusifhvkyfMu
yg rSmMum;vdkygw,f/
a&Tusifq&mawmfBuD;\ rSmMum;csuftNyD;wGif oDw*lAk'wuodkvf
t"dywd oDw*lq&mawmfb&k m;BuD;u qufvufrmS Mum;&mwGif ]]a&Tusif

24

q&mawmf&JU Mo0g'eJY vHkavmufaeygNyD? bkef;BuD;uawmh bkef;BuD;&JU


i,fb0 Ak'wuodkvfausmif;om;tpudk ajymjyvdkygw,f/ 1961 ckESpf
Ak'wuodkvfrSm "rmp&d,wef;wufawmh ausmif;uvnf; rjynfhpHk?
bkef;BuD;wdkY pmoifom;rSmvnf; aiGaMu;rjynfhpHk? urf;rjrif vrf;rjrif
ynma&;udk BudK;pm;cJh&w,f/ ,ck pmoifom;wdkYrSmawmh ausmif;BuD;
vnf; jrif&NyD? jy|mef;pmtkyfrsm;? vSLzG,fypnf;rsm;udkvnf vufcHMu

&NyD? &efukef? rEav;? ppfudkif; Ak'wuodkvfawGrSm tqifhvdkuf


at;csrf;pGm ynmoif,lMu&awmhrSm jzpfw,f/ 'gayr,fh ausmif;vm
wuf&wJh c&D;oGm;vmrI'kuudk pmemrdygw,f/ 'gaMumifh Ak'wuodkvf
rSm vlaeaqmifrsm; wdk;csJUaqmufvkyfzdkY&Sdygw,f/ vSL'gef;vdkolrsm;vnf;
0dkif;0ef;ulnDMuyg/ urmrSmemrnfausmfwJh [m;Awfwuodkvfqdkwm
pwifpOfu ausmif;om;q,f*Pef;avmufeJY bkef;BuD;wpfyg; pwifcJh
wJh ausmif;yg/ ,aeYawmh [m;Awfwuodkvfqdkwm urmausmf wu
odkvfjzpfaeNyD/ tar&dueforw (7)a,muf ynmoifcJh&m wuodkvf
jzpfw,f/}}
]]bke;f BuD;uawmh oDw*lA'k w
uov
kd [
f m wpfcsderf mS xl;jcm;atmif
jrifwJh wuodkvfjzpfapcsifygw,f/ oDw*lpmoifom;wdkY BudK;pm;Muyg/
tvSL&Sifrsm;vnf; ulnDMuygvdkY rSmMum;csifygw,f/}}
tqdkygzGifhyGJtcrf;tem;wGif OD;cifGefY? OD;rsKd;GefY ponfh wpfcsdef
u omoema&;ynma&; pdwf0ifpm;olrsm; wufa&mufvmonfudk
awGU&onf/ wpfcsdefu AdkvfcsKyfBuD;wifOD;(uG,fvGef)\ ZeD;jzpfol
a':cifoef;EGJUvnf; wufa&mufvmonfudk awGU&onf/ tvSL&Sifrsm;?
ausmif;om;a[mif;rsm;? ausmif;om;opfrsm;ESihf wufa&mufvmolrsm;udk
eHeufpmjzifh {nfhcH tcrf;tem;udk kyfodrf;cJhonf/
MunfaZmf

,cif t ywf r S t quf

xkdYaemuf rvSrf;rurf;&Sd ayoHk;av;q,fcefYt&Snf&Sdaom tkwfcHk


wef;wpfcktm;Tefjy ]]'Dae&mu jrwfpGmbk&m;ocif pBu<uawmfrlwJh
ae&myg}}[k &Sif;jyygonf/ rdrdwkdYtzGJU0ifawmfawmfrsm;rsm;onf &SifoD
0vdausmif;awmf&mae&mokdYoGm;a&mufMuNyD; a&TouFef;uyfjcif;? qDrD;
za,mif;wkdifylaZmfjcif;rsm;jyKvkyfMu eHeufua&mufcJhNyD;jzpfaom jrwf
pGmbk&m;\ *Euk#dae&mokdYxyfrHa&muf&Sdum teD;&Sd tkwfcHkjyefYjyefYae
&mwGifxkdifMu jrwfpGmbk&m;tm; rSef;q&nfa&mfzl;ajrmfuefawmhMu
NyD;aemuf acw w&m;IrSwfMuygonf/ xkdYaemuf *Euk#dwdkufa&SU
teD;tem;&Sd a&bHkbdkifrS a&rsm;vIyfcwfjcif;? rsufESmopfjcif;? OD;acgif;
a&qGwjf cif;rsm;jyKvkyMf uygonf/ xkad &bHb
k idk (f wHu
k if)ae&monf jrwfpmG
bk&m;qGrf;cHjyefa&mufNyD; ajcvufaq;aMum&mae&mjzpfaMumif; q&m
awmfu &Sif;jyygonf/ tdEd,trsKd;om;wpfOD; a&wHkuiftem;wGif&Sd
aeNyD; a&wHkuifwpfcgESdyfay;wkdif; lyD;(10)awmif;aeygonf/ q&mawmf
u ]]tvum; olUrSmbmwm0efrSr&Sdbl;? oufoufvkyfpm;aewm}}[k
ajymojzifh rdrdwkdYtzGJUrS usefvlrsm; lyD;(10)ray;Muawmhyg/ xkdYaemuf
wnf;ckd&m jrefrmbkef;awmfBuD;ausmif;okdY jyefvnfa&muf &Sdygonf/
uHtm;avsmfpGm okdYr[kwf wdkufwdkufqkdifqkdif[kqkd&ygrnf/ rdrdwkdY
tzGJU om0wdokdYa&mufonfh&ufrSm wefaqmifrkef;vjynfhaeYjzpf eHeuf
ykdif;bk&m;&Sdckd;q&mawmfzl;ajrmfpOfu q&mawmfu &Spfyg;oDvay;cJh&m
rdrdwkdYtzGJUrS bk&m;zl;tcsKdU xkdaeY Oykof,lMuygonf/ xkdOykofonfrsm;
npmxrif;pm;cef;okdYrvmMuyg/ vlwpf0ufcefY&Sdrnfxifygonf/ rdrdwkdY
armifESrwpfpkteuf ukdatmifcifESifh0if;0if;ckdifwkdYESpfOD;om Oykof&Muyg
onf/ xkdaeYn(9)em&DcefYwGif a':oZifjrifhatmifu r,fZvDzl;
okwfpDpOfay;ojzifh waysmfwyg;pm;oHk; tdyfpuftem;,lMu
ygonf/
Am&mPoDokdY
]]a&S;oa&mtcg jynfAm&m0,f uka#<u,fom; ola|;
om;vQif}}ponfh pmroifaomola|;om;b0rS cGufvuf
qG J a wmif ; pm;&onf h b 0ok d Y a &muf o G m ;onf h v uF m t&vnf ;
aumif;? ]]jynfrod Am&mPoD rif;rod jA['wfaygh}}[l vlBuD;olr
rsm;qkdaeMupum;t&vnf;aumif;? Am&mPoDonf i,fpOfuyif
&ifxpJ x
JG ifc&hJ m NrdKUwpfNrdKUjzpfcyhJ gonf/ rdrw
d t
Ydk zGUJ onf Ek0d ifbm(18)&uf?
eHeuf(6)em&DcGJwGif armfawmf,mOfjzifh Am&mPoDokdYxGufcGmvmcJhygonf/
om0wdjrefrmausmif;wGif um;ay:okdYypnf;rsm;? txkyfrsm;wifpOfu
rdrd\w,fvDzkef;(vufukdifzkef;) usaysmufcJhonfukd vrf;wpf0ufcefY
a&mufrS owdjyKrdygonf/ tcktcsdefrS jyefvSnfh&Smr&awmhyg/ awGU
vnf;awGUawmhrnfr[kwfaMumif; a':oZifjrifhatmifu ajymygonf/
aiGwpfodef;ausmfay;0,fxm;&onfh zkef;jzpfojzifh ESajrmaomfvnf;

jrwfpGmbk&m; "rpMumw&m;OD;a[mawmfrl&mae&m

bmrSrwwfEkdifawmhyg/
Am&mPoDESifhrd*'g0kefawmwkdYonf Ak'0ift& wpfqufwpfpyf
wnf;jzpfygonf/ Am&mPoDonf umodu? umoD? auwkrwD? yky0 wD
ponf j zif h trnf t rsKd ; rsKd ; jzif h x if & S m ;cJ h y gonf / a*gwrAk ' b k & m;
&Sifvufxufawmfu Am&mPoD (Varanasi) trnfjzifh umodwkdif;
&mZ|meDrif;aejynfNrdKUawmfBuD;jzpfco
hJ nf/ Am&mPoDNrdKUonf ukeyf pn;f
rsm;xkwfvkyfa&;ESifha&mif;0,fa&;Xme? avSoabFmrsm;wnfaqmufa&;?
pEul;opfom;ESifhvSyaomt0wftxnfrsm;a&mif;0,fa&; ponfjzifh
pD;yGm;a&;A[kdjyK&mXmeBuD;jzpf ola|;ukefonfrsm; vma&mufaexkdif
aomNrdKUBuD;wpfNrdKUjzpfonf/ ukefwifoabFmrsm;? Am&mPoDqdyfurf;
okdYqdkufuyfMuNyD; a&mif;ol0,folukefonfrsm;jzifh pnfum;vSonf/
Am&mPoDNrdKUtus,ft0ef;rSm (12),lZem&Snfvsm; NrdKUtjyifzuf
qifajczHk;txd ,lZem(20)us,f0ef;onf/ tdEd,EkdifiH\tBuD;us,f
qHk;? txif&Sm;qHk;jzpfonfh **FgjrpfBuD;onf Am&mPoDukd auGUywf
pD;qif;onf/ [dELrsm;onf **Fgjrpfa&ukdcsKd;vQif raumif;rIukokdvf
rsm;uif;aysmufonf[k,HkMunfMuNyD; a&csKd;Muojzifh Am&mPoD&Sd
**FgjrpfqdyfwGif a&csKd;olrsm; tpOfrjywf&Sdaeygonf/ a&S;a[mif;okaw
oeXme\azmfjycsuft& Am&mPoDNrdKUonf c&pfawmfray:rD ESpfaygif;
(800)cefYu pwifjzpfxGef;cJhaMumif;od&ygonf/

rdrdwkdYbk&m;zl;tzGJUonf Am&mPoD? rd*'g0kefteD;&Sd jrefrmbkef;


awmfBuD;ausmif;okdY Ekd0ifbm(18)&uf? n(7)em&DcefYa&muf&Sdygonf/
NrdKUwGif;okdY um;jzwfarmif;vmpOf tvGefrsm;jym;IyfaxG;aom armfawmf

rd*'g0kef&Sd orifrsm;ab;rJUvTwfxm;&mae&m

,mOfrsm;? armfawmfqkdifu,frsm;? jrif;&xm;rsm;? vltkyfpkrsm;aMumifh


wjznf;jznf;om armif;Ekdifygonf/ rsm;jym;vSaom wdkufwmtaqmuf
tODrsm;ukdvnf;aumif;? aps;qkdifrsm;ukdvnf;aumif; ai;arm&if;
ausmif;okdYa&mufrSef;roda&mufvm&ygonf/ Ekd0ifbm(19)&uf? eHeuf(7)
em&DwGif rd*'g0kefokdYxGufvmMuygonf/ armfawmf,mOfjzifh wpfpkwa0;
wnf;xGufcJh&m (10)rdepfcefYomarmif;&ygonf/ rd*'g0kefokdYrxGufrD
a':oZifjrifhatmifu rdrdtm; a&Tqif;wkbk&m;kyfyGm;awmfwpfqlvm
tyfygonf/ MumuvyfoPmef t0wfyvifay:wifxm;onfh kyfyGm;
qif;wkawmfjzpfygonf/ ESpfa,mufwpfwGJpDwef;pDNyD; a&SUqHk;rSavQmuf&
ygonf/ ]]bk&m;jzpfum? rd*'gokdY pBuFma&TzGm;? jzefYcsdoGm;? ig;yg;0*D?
pHktnDESifh? r[Dwpfaomif;? wdkuftaygif;rS}}tpcsDvuFmukd oHNydKif&Gwf
qkdMu&if; avQmufvmMuum jrwfpGmbk&m; "rpMumw&m;OD;a[mawmf
rl&mae&mokdYa&muf&SdNyD; ,mOfarmif;ESifh,mOfaemufvdkufwkdY ,laqmifvm
onfh cHki,fay:wGif qif;wkawmfukdwifNyD;aemuf "rpMumokwfawmf
ukd tm;vH;k twlwuG nDnmpGm&Gwq
f ydk al zmfMuygonf/ ae&m? Xme
ESifh "rpMumokwf&Gwfqkd&onfrSm tdrfrSm&GwfqkdylaZmf&onfxuf tmHk
ykd&NyD; tm;&auseyfrI&Sdygonf/ rdrda&SUwnfhwnfh oufawmfxif&Sm;
jrwfbk&m;ukd,fawmfwkdif&SdaeonfhozG,f xifjrifrdygonf/ aus;Zl;wif

ygonf a':oZifjrifhatmifcifAsm;/
"rpMumw&m;a[mMum;&m "r&mZduapwDae&m trSwfw&
pkaygif;"mwfyHkdkufMuNyD; teD;wpf0dkufvSnfhvnfMunfhIMu&m ajrmuf
bufwiG f eE,
d ol<u,fvLS 'gef;xm;onfah usmif;awmf&mtkwcf akH e&mrsm;
ukd awGU&ygonf/ eEd,ol<u,fonf ,if;ukokdvfaMumifh raorDuyif
ewfjynf bHkAdrmefay;vsuf tNcHt&HewforD;rsm;toifhapmifhqkdif;vsuf
&SdNyD; rao ewfjynfokdY awmfawmfESifhra&mufEkdifao;ojzifh ewforD;
rsm;u ]]ao[Jh eEd,}}[k a&&GwfMuaMumif; q&mawmfu ajymMum;
ygonf/ xkdYaemuf yO0*Dig;yg;wkdYtm; omoemjyK&ef te,fe,ft&yf
&yfokdYapvTwfonfhae&mokdYa&muf&SdMunfhIMuNyD;aemuf orifrsm; ab;rJh
vTwfxm;&mae&mtm;MunfhIMuygonf/
orifawG bmauR;&ovJ[k teD;&Sd"mwfyHkq&maAvk0tm;ar;&m
o&ufoD;[kjyefajzojzifh ukvm;av;wpfa,mufxkdifa&mif;aeonfh
o&ufoD;pdwfwpfxkyfukd lyD;(10)ay;0,fNyD;auR;Munfh&m tvkt,uf
pm;aomufMuygonf/ xkdrSwpfqifh ta&SUbufokdYqufavQmufvmcJh
Mu&m rdrdwkdYtzGJUxkdif&ef jrufcif;jyifcif;xm;onfh aumfaZmrsm;ay:
ae&m,lMuNyD;aemuf a&SUwnfhwnfh&Sd "arcapwDtm;&Sdckd;zl;ajrmfMu
ygonf/ ,if;"arcapwDrSm jrwfpGmbk&m; tewvuPmokwf a[m
Mum;awmfr&l m txdr;f trSwf tjzpfwnfxm;uk;d uG,x
f m;jcif;jzpfaMumif;
q&mawmfu&Si;f jy rdrw
d t
Ydk zGUJ onf toif,
h al qmifvmonfh atmifcsrf;
om bk&m;zl;ukrP
\
D "r 'gejzpfaom rZrd a'obk&m;zl;vrf;Tef pmtkyf
i,f pmrsufESm(199)&Sd tewvuPokwfukd oHNydKif&GwfqkdylaZmfMuyg
onf/
jrwfpGmbk&m;onf r[mou&mZpf(103)ckESpf? 0gqkdvjynfh
aeY rd*'g0kefawmwGif "rpMuma'oemawmfukd a[mMum;
awmfrl&m yO0*D (5)OD;wkdY aomwmyefjzpfMuukefonf/ 0gqkdv
jynf h a usmf ( 5)&uf a eY ,if ; aomwmyef yO 0 * D ( 5)OD ; wk d Y t m;
ae&m tewvuPmokwf w&m;awmfukd qufvufa[mMum;
awmfrlojzifh yO0*D(5)OD;vHk; tmoa0guif;uGmonfh &[Emrsm;
tjzpfokdYa&muf&SdcJhMuonf/
xkdae&mrSwpfqifh armfawmf,mOfjzifh NrdKUta&SUbufokdY quf
vufxGufcGmcJh&m acsmufu@DapwDokdYa&muf&SdMuygonf/ acsmuf
u@DapwDae&monf jrwfpGmbk&m;tjzpfokdYa&muf&SdawmfrlNyD; yxrqHk;
uRwfwef;0ifap&rnfh yO0*D(5)OD;wkdYtm;w&m;a[m&ef *,ma'orS<u
awmfrlvmpOf yO0*D(5)OD;wkdYonf jrwfpGmbk&m;ukdBuKdqkdonfhae&m
txdrf;trSwfapwDjzpfygonf/ jrwfpGmbk&m;tavmif;awmfb0wGif
Oka0vawm tvGefcufcJyifyef;onfh 'ku&p&d,mukdusifhawmfrlpOf
yO0*D(5)OD;wkdYu bk&m;jzpfjzpfcsif; w&m;OD;em,lvkdojzifh tvkyftauR;

jrwfpGmbk&m;&SiftewvuPokwfa[mawmfrl&m "arcapwD

jyK tultnDay;umaexkdifcJhMu&mrS jrwfpGmbk&m;tavmif;awmfonf


toufqHk;IH;onftxd usifhpOfukdusifhaomfvnf; bk&m;tjzpfokdY
a&muf&Sdrnfr[kwfaMumif; tpGef;ESpfyg;ukdz,fcGmonfh rZdry#dy#mvrf;
pOftwkdif; usifh&rnfjzpfaMumif; oHk;oyfqifjcifawmfrl qGrf;cH<ujcif;?
usdef;puf tem;,ljcif;rsm; jyefvnfaqmif&Gufawmfrlonf/ twlae
yO0*D(5)OD;wkdYonf cufcJeufeJyifyef;pGmusifhae&mrS oufawmifh
oufomusifhpOfukdajymif;vQif bk&m;jzpfrnfr[kwf[k,lqNyD; pdwfysuf
vsufb&k m; tavmif;awmfEiS zhf ,fcmG rd*'g0keo
f x
Ydk u
G cf mG oGm;Muygonf/
tavmif;awmfjrwfonf oAnKwmPfawmf&&Sd bk&m;jzpfawmfrlNyD;
yxrqHk; w&m;OD;a'oemawmfa[mMum;&efrSm aus;Zl;&SdcJhzl;onfh yO0*D
(5)OD; omjzpfaMumif;oHk;oyfawmfrlNyD; if;wkdY&Sd&m rd*0g0kefokdY<ujref;
ygonf/ bk&m;&Si<f uvmonfudk ta0;rSvrS ;f jrif&onfh yO0*(D 5)OD;wku
Yd
c&D;OD;BudKrjyKMu&ef wkdifyifxm;Muaomfvnf; bk&m;&SifteD;okdYa&muf
vmonfhtcg ESD;aESmwkdifyifxm;onfrsm;arhavsmhMuukefNyD; c&D;OD;BudK
qkdjcif;? oydwfurf;vifh,liifjcif;? ajcaq;a&rsm;uyfvSLjcif;? ae&mxkdif
cif;ay; jcif;rsm;jyKvkyMf uygonf/ bk&m;&Sit
f m; c&D;OD;BudKqko
d nfah e&mrSm
,ckrdrdwkdYa&muf&SdaeonfhapwD&ifjyifawmfae&mjzpfaMumif; q&mawmf
u &Sif;jyygonf/

25

r[moEdokcausmif;udp *sme,fwpfapmifazmfjyrI oHCmawmfrsm;tMum; oif;cGJovdkjzpfae[k


tvdak wmfjynfq
h &mawmfred MYf um;
jzpfw,f}}[k rdefYonf/
r[moEo
d ck ausmif;udpE iS yh f wfouf
oHCmawmfrsm;ESifh tEk ynm&Sifrsm;?
EkdifiHa&;orm;rsm;u
tvd k a wmf j ynf h q &mawmf t m; tjrif
apmif;apvdkaom a&;om;enf;rsm;udk
a&;om;xm;aomaMumifh tvdk
awmfjynfhq&mawmfu
pdwfxdcdkufcJhonf/
tqdkygowif;"mwfyHkwGif
jynfcikd Nf zdK;ygwDtaMumif; pmtkyu
f kd tvdk
awmfjynfhq&mawmf zwfaeonfhyHkudk
azmfjycJhrIonf q&mawmftm;
tpdk;&bufuoljzpfatmif
wrif & nf & G , f azmf j ycJ h o nf [ k
q&mawmf
BuD;\
'g,um
jynfwGif;tywfpOfxkwf
*sme,fwpfapmifwGif
r[moE d o k c ausmif ; ud p E S i f h y wf o uf a&;om;azmf j yrI o nf
oHCmawmfrsm;tMum;
oif;cGJ
ovdkjzpfaeaMumif;
tvdkawmfjynfhq&mawmfu rdefYonf/
tqdkyg*sme,fwGif bkef;BuD;udprsm;wGif rif;om; rif;orD;rsm;ESifh
EkdifiHa&;ygwDrsm; 0ifIyfae[k tvdkawmfjynfhq&mawmfrdefYMum;acgif;pOf
jzifh r[moEdokcausmif;udprsm;ESifh pyfvsOf; a&;om;azmfjycJhrIrsm;
udk tvdkawmfjynfhq&mawmfu owday;jcif;jzpfonf/
q&mawmfu ]]r[moEdokcausmif;udpESifhywfoufNyD; taumif;
tqdk; q&mawmf bmrSrajymbl;? tJ'D*sme,fu olYoabmeJYola&;wm

'g,dumrrsm;u ajymqdkonf/
q&mawmf\ 'g,dumrwpfOD;u ]]'D*sme,fu awmfawmfqdk;ae
NyD? 'DxJrSm a&;xm;wmu bkef;BuD;vnf; ajymNyD;a&m ESpf&uftMumrSm
csdwfydwfvdkufw,fqdkawmh bkef;bkef;uyJ csdwfydwfcdkif;ovdk jzpfae
w,f}}[k ajymonf/
,if;tywfpOfxkwf*sme,fwGif owif;ygvmNyD;aemuf tvdkawmf
jynfq
h &mawmfu zke;f jzifq
h ufo,
G cf ahJ omfvnf; r&&Scd ahJ Mumif;od&onf/
,if;uJhodkY a&;om;azmfjyrIrSm rSm;,Gif;aeaMumif; tqdkyg*sme,frS wpf
qifh jyefvnfazmfjyay;oGm;&ef ajymqdkrnfjzpfaMumif; tvdkawmfjynfh
q&mawmfu rdefYonf/

owif;trSm;trSefudp jynfoluom qHk;jzwfrnf

omoema&;rS owif;pm&Sif;vif;yGJodkY a&muf&SdcJhpOfujzpfonf/


omoema&;rS orwHk;tBuHay; OD;tHharmifonf owif;pm&Sif;vif;
yGo
J Ykd wufa&mufvmMuaom ar;jref;aeMuaom owif;orm;vli,f
rsm;udk rif;wdkYowif;a&;wm rSm;w,f? tJonfvdk ra&;&bl;? rif;wdkY
bk&m;a[m em;raxmifcsifb;l vm;? rif;wdrYk zwfMubl;vm; ponfjzifh
t[de;f ta[mufrsm; jyKvkyv
f mojzifh owif;pm&Si;f vif;yGJ t*Fg&yfEiS hf
rnDw
G af wmhjcif;aMumifh owif;orm;rsm;ud,
k pf m;trke;f cH 0ifajym
&awmhonf/
]]uRef a wmf w pf c k awmif ; yef c sif v d k Y y g tef u ,f O D ; tH h a rmif /
uRefawmfwdkYuowif;orm;awGyg? uRefawmfwdkYu omoema&;
0ef x rf ; awG r [k w f y gbl ; ? tef u ,f O D ; tH h a rmif wynf h a wG r [k w f
ygbl ; ? owif ; ,l z d k Y v mwmjzpf y gw,f / uRef a wmf w d k Y u d k [d e f ; wm
a[mufwmrSm;wmrSefwmrajymoifhbl;/ uRefawmfwdkY owif;orm;
awG r S m ;w,f ? rrS e f b l ; qd k w mud k jynf o l u tqH k ; tjzwf a y;rS m yg/
aus;Zl ; wif y gw,f } }
trSefpifppfvnf; owif;orm;rsm;a&;om;aom owif;trSm;
trSefudk jynfoluom tqHk;tjzwfay;rnf jzpfonf/

awmif;ydkifcGifhvnf;r&Sdbl;awmif;wJholvnf;tjypf&Sdw,f omoema&;0efBuD;Xme0efBuD; OD;qef;qifhajymMum;


r[moEdokcausmif;udpESifhywfouf omoema&;
0efBuD;Xme 0efBuD;OD;qef;qifhESifh rdwDvmNrdKUwGif usif;yaom
tvdak wmfjynfq
h &mawmfb&k m;BuD;\ ESpf (70)jynfh arG;aeYwiG f
awGUqHkcdkuf vQyfwpfjyufowif;*sme,fu awGUqHkar;jref;cJh
onfrsm;udk azmfjyvdkufygonf/
tck yDeefq&mawmfBuD;udk Black List oGif;xm;w,f
vd k Y toH a wG x G u f a ewm tJ ' g[k w f v m;/
tJ'g [kdwkef;uawmh[kwfw,f/ tckuawmh uRefawmf
wdkY EkdifiHxJudk0ifcGifhjyKNyD;awmhrS tm*EKtaeeJYvnf; tJ'D
ausmif;rSmwnf;aewmaygh/ uRefawmfwu
Ykd awmh omoema&;
rSmawmhr&Sdygbl;/ jynfxJa&;udk ar;Munfhyg/
tvdkawmfjynfhq&mawmfudk tbavQmufawmh aoG;
xGufoH,dkjzpfrSmaMumufvdkY csdwfydwfvdkufw,fvdkY Mum;vdkuf
w,f ? tJ ' g bmaMumif h v J q d k & wmvJ /
ausmif;wdkufawGudk yDeefq&mawmfBuD;awG&JU wynfh
tzGUJ awGuwpfcef;NyD;wpfcef;ydwv
f mw,f/ NyD;awmhrS twif;
armif;xkwfaew,f/ tJ'DrSm&SdwJha0,sm0ptzGJUawGa&m? a*gy
utzGJUawGa&m? vuf&Sdoifwef;rSL;q&mawGeJY tzGJUawGa&m? tJ'gawGudk
twif;armif;xkwfwm wdkY&Sdaeawmh rausreyfjzpfNyD;awmhrS udk,fxd
vufa&mufjzpfvm&if ajcvGefvufvGefawG jzpfoGm;Ekdifw,f/
or w OD ; od e f ; pd e f u yD e ef q &mawmf B uD ; ud k pd w f a t;vuf a t;
aezd k Y ajymxm;NyD ; rS tck v d k u d p bmaMumif h a y:vm&ovJ /
tJ'g uRefawmfvnf;rodbl;? uRefawmfwdkY omoema&;0efBuD;
Xmeu tJ'gbmrSrodbl;/
tck aemuf q H k ; ausmif ; ud p u omoema&;u b,f v d k q H k ; jzwf
ovJ/
'DvdkAsmh uRefawmfwdkYu oHCr[mem,uuqHk;jzwfcsufaygh/ (47)
yg;pHn
k rD mS ESpBf udrpf vH;k qH;k jzwfygw,f/ 'Dausmif;onf oEu
d oHCmawmf
ydkif Ak'omoemydkiftjzpfvSL'gef;xm;wmjzpfw,f? EkdifiHawmftBuD;tuJ
awGuvnf; 2002 ckESpf 2003 ckESpfawGrSm a&pufcsvSL'gef;NyD;jzpfwJh
twGuf 'gonfy*k v
u
d jyefay;vdrYk &bl;? yk*Kd vfujkd yefeT ;f vdrYk &bl;?yk*Kd vf
udk jyefTef;&if 0denf;udkazmufzsufwmjzpfw,f/ edo&d,ygpdwfaygh
'D[m tmywfoifhr,f/ 'gaMumifhrkdYvdkY ay;vdkYr&bl;qdkwJhtwGufaMumifh
oHCem,uqH;k jzwfcsufyw
Ykd ,f? 'gaMumif'h gudk yk*v
u
d jyefay;vdrYk &bl;/
Ekid if aH wmfoC
H r[mem,uu BuD;MuyfuyG u
f rJ aI tmufrmS yJ aqmif&u
G &f
r,f/ NyD;&if 'gudkvnf;yJa*gyutvkyftrIaqmiftzGJUeJY pDrHuGyfuJNyD;
awmhrS pDrHcsufpnf;rsOf;rsm;udk rauG;q&mawmfBuD;a&;qGJxm;wJhtwdkif;
aqmif&GufygqdkNyD;awmhrS r.t.e qHk;jzwfcsufvmygw,f/ vmwJht
wGuf uRefawmfwu
Ykd bmjzpfvq
J akd wmh uRefawmfw0Ykd efBuD;Xme&JU wm0ef
onf taumiftxnfazmfay;zdjYk zpfw,f/ taumiftxnfazmfwm b,f
oluvkyf& ovJ? wdkifa'oBuD;tpdk;&uvkyf&ygw,f/ wdkif;a'oBuD;
tpdk;&u vkyfzdkYtwGuf uRefawmfwdkY0efBuD;xmeu r[e&JUqHk;jzwfcsuf
0dedZ,&JUtqHk;tjzwftwdkif; uRefawmfwdkYutaMumif;Mum;&w,f/t
aMumif;Mum;wJhtwGufaMumifh wdkif;a'oBuD;tpdk;&? &efukefwdkif;ayghav
0efBuD;csKyfqD uRefawmfwdkYu 'DqHk;jzwfcsuftwdkif; aqmif&Gufay;ygvdkY

26

taMumif;Mum;vdkufwJhtwGuf olwdkYuEkdifiHawmfoHCr[mem,u&JU
tqH;k tjzwftwdik ;f yxrqH;k "rpufeaYJ qmif&u
G w
f mudrk vdu
k ef mbl;?rwf
vuwnf;u (30)&ufaeYuwnf;u tNyD;tydkifpGefYcGm&r,fqdkwmudk
rvkyw
f t
hJ wGuf 'gudw
k &m;pGq
J Nkd yD;rSwikd ;f a'oBuD;tpd;k &u Oya' vkyx
f ;kH
vkyfenf;twdkif;aMunmw,f/ NyD;awmhrS arwm&yfcHw,f? wdkif;oHCem
,u? NrdKUe,foHCem,utqifhqifheJYarwm&yfcHNyD;awmhrS tkyfcsKyfrI
tzGJUuaeNyD; q&mawmfbk&m;wdkY 'DtrdefYtwdkif;vdkufemyg? TefMum;
csuftwdkif;em,lyg? 0dedZ,tqHk;tjzwfeJY oHCmhr[mem,u&JU tqHk;
tjzwftwdkif;vdkufemyg/ rvdkufem&if ta&;,lcH&rSmjzpfw,f qdkwJh
twGuftm;vHk; qif;ay;vdkufwmjzpfw,f/ 'gaMumifh <uoGm;wJh tcgrSm
ausmif;wdkufudk csdwfydwfvdkufwmjzpfygw,f/
OD ; tH h a rmif u raeY u Ek d i f i H a wmf oH C r[mem,uu rrS e f & if
Bud K uf w J h a e&mrS m &S i f ; vd k Y & w,f v d k Y ajymw,f /
&Sif;aewmyJavAsm jrwfpGmbk&m;&JU 0denf;usrf;*efu jrwfpGmbk&m;
&JU Oya'awmfBuD;yJav? tJ'D 0denf;udkvdkufem&r,f? bmjzpfvJqdkawmh
'DoHCmawmfudk tzGJUtpnf;ydkiftjzpfudk vSL'gef;a&pufcsNyD;wJhtwGuf
yk*vduudk wpfOD;wnf;udk jyefay;vdkYr&bl;qdkwm 'g bk&m;0denf;awmf
twdkif; oHCr[mem,uu qHk;jzwfay;vdkufwmjzpfw,f/ 0denf;awmf
udk b,folrS azmufzsufvdkYr&bl;? bmjzpfvdkYvJqdk cifAsm;odwJhtwdkif;
yJ uRefawmfwdkY tck uRefawmfwdkY EkdifiHawmfrSmav y&d,wdwuodkvf
BuD; (2)ck? tjynfjynfqdkif&m ax&0g'Ak'wuodkvfBuD;wpfck tJ'D
wuodkvfBuD; oHk;ckpvHk;udk EkdifiHawmfoHCr[mem,uudk uRefawmfwdkY
pDrHuGyfuJNyD;awmhrS tyfxm;wmjzpfw,f/ uRefawmfwdkYu oifMum;a&;
awG? tkyfcsKyfa&;awGudk uRefawmfwdkY omoema&;0efBuD;Xmeu aqmif
&Gufwm jzpfw,f? tJ'DwuodkvfBuD;ESpfckjzpfwJh &efukefrSmqdk urmat;?
rEav;rSm wpfck&Sdw,f? tJ'DESpfck&,f aemufNyD; pG,fawmfbk&m;em;rSm
tjynfjynfqdkif&m ax&0g'Ak'wuodkvfBuD;&Sdw,fav/ tJ'DoHk;ck &Sd
w,f/ 'gawG[m oHCr[mem,u&JU pDrHuGyfuJrIatmufrSm&Sdygw,f/

NyD;&ifvnf; EkdifiHawmf y&d,wdESpfckjzpfwJh &efukef? rEav;


udk b,folxlaxmifcJhvJqdkwm tukefodNyD;om;yg/ Ak'bm
om0ifawGEkdifiHawmfuodw,f/ bmodvJqdkawmh rif;uGef;
wdyd#uwfq&mawmfbk&m;BuD; OD;0dpwom& q&mawmf
bk&m;BuD;u wpfusyfwpfjym;pkNyD;awmhrS olYudk MunfndKwJh
tvSL&SifawGuae vSL'gef;wJhaiGawGeJY tJ'DwuodkvfBuD;
ESpfckudkxlaxmifcJhw,f?xlaxmifvnf;NyD;a&mq&mawmf bk
&m;BuD;u yk*vduvkyfwmxufydkNyD; EkdifiHawmftqifhu
aqmif&Gufoifhw,fqdkwJhtwGuf EkdifiHawmfoHCr[m em,
u udkq&mawmfbk&m;BuD;udk,fwdkif a&pufcsvSLwJhom"u
awG&Sdygw,fAsmh/ tJ'Dom"uawGtwdkif;yJ EkdifiH awmftBuD;
tuJawGu tJ'Dwkef;u e0wtpdk;&? etz tpdk;&u EkdifiH
awmfoHCr[mem,uudk vTJtyfa&pufcsvSL'gef;cJhwm
jzpfygw,f/ 'g aMumifhrdkY 'g 0denf;"rueft& &Sif;NyD;om;?
tJ'gudk 0denf;azmufzsuf&if azmufzsufwJholu tjypfjzpf
w,f/ NyD;&if 0denf;t&vTJtyfxm;&ifvnf;yJ a&pufcsNyD;
jzpfwt
hJ wGuf Ekid if aH wmfoC
H r[mem,uu yDeefq&mawmf
BuD;udkay;csifawmif ay;ydkifcGifhr&Sdawmhbl;? ay;&if edw&d,ygpdwfqdkNyD;
tmygwfoifhwJhtwGuf q&mawmfBuD;awGu ay;vdkuf&if 0denf;awmfudk
azmufzsufw,f? omoemawmfudk ndK;EGrf;atmifvkyfw,f? omoem
awmfeyYJ wfoufvYkd ysufp;D oGm;r,fq&kd if0ed nf;awmfazmufzsufwhJ oHCm
awmfjzpfwt
hJ wGuf q&mawmfawG uHBuD;xdu
k o
f mG ;rSmjzpfwt
hJ wGuf q&m
awmfbk&m;BuD;awGu r&wJhtwGuf 'Dtwdkif;yJqHk;jzwfwmjzpfw,f?
awmif;ydik cf iG v
hf nf;r&Sb
d ;l ? awmif;wJo
h v
l nf; tjypf&w
dS ,f? uRefawmfu
wdkufwGef;&ifawmifrS wdkufwGef;&if uRefawmfhrSmtjypf&Sdw,f/ ay;vdkuf
ygvdkY wdkufwGef;&ifawmif uRefawmfhrSm tjypfjzpfoGm;NyD/ 'gaMumifhrdkYvdkY
bk&m;&JU Oya'awmfqw
kd hJ 0denf;awmfukd qefu
Y sifNyD;awmhrv
S yk &f if omo
emawmfudk zsufpD;wmeJYwlygw,f/ 0denf;awmfudk usifhNyD;awmhvkyf&if
omoemawmfudk zsufqD;wmeJYwlygw,f/ Oya'udk csKd;azmufcdkif;wJh
vljzpfoGm;rSm jzpfygw,f/ 'gaMumifhrdkY q&mawmfbk&m;BuD;rsm;u
ay;ydkifcGifhr&Sd? awmif;wJholuvnf; awmif;ydkifcGifhr&Sdbl;? 'gaMumifhrdkY
OD;tHah rmifajymwmu b,fvykd q
J ;kH jzwfq;kH jzwf 0denf;awmft&yJ usifo
h ;kH
&rSmvdkYqdkvdkwm jzpfygw,f/
'D a eY yG i f h v if ; jrif o mvd k Y a jymaewJ h t csd e f B uD ; rS m bmvd k Y nbuf
BuD; csdwfydwf&wmvJ? omoema&;u TefMum;rI wpfpHkwpf&mygvm;/
uRefawmfwdkYu w&m;pGJwJhtvkyfyJvkyfwm? omoema&;0efBuD;
Xmeu w&m;pGJNyD;awmhrS Oya't& taumiftxnfazmfzdkYyJ wdkif;a'o
BuD;tpdk;&udk taMumif;Mum;wJhtcgrSm wdkif;omoema&;uaeNyD;awmh
rS w&m;pGJ&wmjzpfw,f/ 'D nvkyfw,f aeYvkyfw,fqdkwm tkyfcsKyfrI
ydkif;jzpfwJh a'oqdkif&mawG&JU wm0efjzpfygw,f/ olwdkYu tajctae
tcsdeftcg vHkNcHKa&;ay: rlwnfNyD;rS aeYvkyfvdkYvnf;&w,f? nvkyfvdkY
vnf;&w,f? 'g olwdkY tqHk;tjzwfyg/ aeYawG nawGqdkwm vHkNcHKa&;
ay:vpDrmS rlwnfNyD; aqmif&u
G w
f ,fvYkd uRefawmfxifygw,f/ 'guawmh
oufqdkif&m tkyfcsKyfrItzGJUtpnf;&JU tqHk;tjzwfjzpfygw,f/
apmzd k ; cG m ;ar;jref ; onf

olwdkYydkif v,fajrawGudk aiGwdk;acs;pm;BuD;yGm;csrf;omaeMuwJh cspfwD;


awGvufxJudk a<u;eJY xdk;tyfvdkuf&ygawmhw,f/ v,fulvD? v,f
pm&if;iSm;awGomjzpfMuwJh awmifov
l ,form;trsm;pkBuD;uawmh iwf
jywfqif;&Joxuf qif;&JvmNyD; b0awG ysufjym;ukefMuw,f/ tqdk;
qHk;uawmh aep&m tdrfr&Sd? vkyfudkifpm;aomufzdkY v,fr&Sd ,mr&Sd
aus;vufvlwef;pm; tvkyfvufrJhb0 tajctaetxd a&mufoGm;
awmhwmygyJ/
t*Fvdyf udkvdkeDe,fcsJUvufatmufrSm ArmEkdifiHpufrIvufrIvkyf
ief;qdkvdkY qefBudwfpuf? opfcGJpuf? 0gBudwfpufavmufeJYyJ pcJh&wm
yg/ 1930 ckESpfaemufydkif; NAdwdoQudkvdkeDtpdk;&udk,fwdkif a&eHxkwfvkyf
a&;? owKwl;azmfa&;? qefpyg;pdkufysKd;a&;eJY opfxkwfvkyfa&mif;0,f
a&;awGtjyif &xm;? rD;oabFm jynfwGif;o,f,lydkYaqmifa&; pwJh
pD;yGm;a&;vkyfief;BuD;awGudk vuf0g;BuD;tkyf wdk;csJUvkyfudkifvmMuyg
w,f/ 'gaMumifh 'Dvkyfief;awGrSm tvkyfvkyfzdkY tvkyform; axmif
aomif;csDvdktyfvmygw,f/ 'gawmifrS tJ'Dtcsdefumvu t*Fvdyf
tpdk;&aumif;rIeJY ArmjynfxJudk armif;oGif;vmwJh ukvm;tvkyf
orm;ta&twGuf [m (80)&mcdkifEIef;avmufudk &Sdvmwmjzpfygw,f/

uReftqifhrSmyJ&SdaecJhMu&wmyg/ acwfrrDwJh dk;&menf;awGeJY qefpyg;


udkom t"duukefxkwfoD;ESHtjzpf xGef,ufvkyfudkifMuvdkY Armjynf[m
v,f,mpdkufysKd;a&;EkdifiH&,fvdkY a&S;rqGrDuwnf;u ac:a0:owf
rSwfcJhMuygw,f/
1885 ckESpf wwd,ppfyGJeJY e,fcsJUt*Fvdyfu ArmjynfwpfjynfvHk;
udk tNyD;tydkif odrf;oGif;uRefjyKvdkufwJhtcgrSmvnf;yJ ArmEkdifiH&JU
ukefxkwfvkyfrIpepf[m ajr&Sifya'o&mZf ukefxkwfvkyfrIyHkpHa[mif;
twdkif;yJ qufvuf wnf&SdNrJwnf&Sdygw,f/ ukefvkyfqufqH a&;rSmu
awmh ya'o&mZfpepf bH;k bH;k vJNyD; e,fcsJUNAdwo
d Qtpd;k &&JU vuf0g;BuD;tkyf
"e&SifukefvkyfqufqHa&;toGif ajymif;oGm;ygw,f/
NAdwdoQaer0iftifyg,mBuD; wnfwHhcdkifNrJzdkY? urmhvTrf;rdk;a&;pDrH
udef;awG atmifjrifzdkY? e,fcsJUudkvdkeDtpdk;&u vufatmufcH udkvdkeD
a'oawGrSm ukefxkwfvkyfief;awG wpfpHkwpf&m wdk;wufzGHUNzdK;vmatmif
usifhoHk;aqmif&Gufygw,f/ 'gaMumifhvJ v,f,mpdkufysKd;a&;vkyfief;udk
tqufrjywf vnfywfap&ovdk ArmEkdifiH&JU o,HZmwt&if;tjrpf
awGjzpfwJh uRef;opf? a&eHeJY "mwfowK wl;azmfa&;vkyfief;awGrSm
tpDtpOf &Sd&Sd pepfwus aqmif&Gufvmygw,f/
'Dae&mrSm xif&Sm;vmwmu NAdwdoQudkvdkeDe,fcsJUtpdk;&[m Arm
EkdifiH ukefxkwfvkyfief;wdkif;rSm tajccHtm;jzifh ESpfrsKd;ESpfpm; oabm
xm; aqmif&GufpDrHMuygw,f/ yxrtrsKd;tpm;u NAdwdefEkdifiHu wdkuf
dkufxkwfvkyfvdkufwJh ukefacsmawGudk olwdkY&JU vufatmufcHudkvdkeD
EkdifiHi,fav;awGrSm vGwfvGwfvyfvyf tjrwfrsm;rsm;eJY a&mif;cswm
jzpfNyD; aemufwpfrsKd;u olwdkYtvdk&SdwJh ukefMurf;rSeforQudk ArmEkdifiH
vdk udkvdkeDa'oawGqDuae vGwfvGwfvyfvyf aps;aygaygeJY &,la&;
qdkwmyJ jzpfygw,f/
udkvdkeDacwf ArmEkdifiHrSm NAdwdoQe,fcsJUorm;awGuyJ yg0ifzGJUpnf;
xm;wJh udkvdkeDtpdk;&u AsLdkua&pDtkyfcsKyfa&;,E&m;eJY Armjynfol
vlxkwpf&yfvHk;udk acgif;rarmhEdkifatmif tjyif;txef zdESdyftkyfcsKyfcJh
ygw,f/ wpfqufwnf;rSm NAdwdoQudkvdkeD ukefxkwfvkyfief;awG? tpD
trHawG tBuD;tus,f vkyfudkifvmcJhMu&muae aps;aygaygeJY vdk
oavmuf&EkdifwJh tvkyform; vlwef;pm; tiftm;pkBuD;wpf&yf oaE
wnfaygufzGm;vm&ygawmhw,f/
yxrurmppfBuD;tNyD; qdkAD,uf,leD,HuvGJvdkY wpfurmvHk; vdkvdk
r,f BuD;rm;xif&Sm;vSwJh tajymif;tvJawGeJYtwl urmhpD;yGm;a&;uyf
BuD; qdkufa&mufvmygawmhw,f/ 1929-31 ckESpfrsm;twGif;rSm Arm
EkdifiH&JU qefpyg;aps; uRrf;xdk;arSmufcHk usqif;oGm;cJhvdkYyJ ArmEkdifiH
awmifolv,form;trsm;pk[m tiwfab;uae vGwfajrmufzdkY e,fcsJU
t*Fvdyftpdk;&udk vufeufqGJudkifawmfvSefcJhMuygw,f/ ArmhawmfvSef
a&;orkdif;rSm *VKefq&mpHacgif;aqmifwJh v,form; olykef ykefuefrI
BuD;[m t*Fvdyfe,fcsJUorm;udk twdtvif;pdefac:NyD; v,form;awmf
vSefa&;wpf&yfudk qifETJvdkufwmjzpfygw,f/
tJ'DumvawGtwGif;rSm ArmEkdifiHxJu rjzpfpavmufav; ajr
av;awG ydkifxm;wJh vufwpfqkyfpm udk,fydkifv,fvkyfolawGupvdkY

Armtvkyform;qdkwm v,frJh ,mrJh v,fulvDeJY tvkyfvufrJhjzpf


oGm;MuwJh aus;vufawmifolv,form;awGu vmwmyg/ wu,fu
vnf; Armtvkyo
f rm; awGu t*Fvyd yf ikd f puft
kH vkyf v
kH yk if ef;awGrmS
,m,D? tcsdeyf ikd ;f tvkyo
f rm;tjzpfavmufom &Sad eao;wmjzpfygw,f/
jyKpkxm;wJh tcsuftvufrsm;t& 1914 ckESpf yxrurmppfBuD;jzpfwJh
tcsd e f t xd ArmEk d i f i H r S m tvk y f o rm;tzG J U tpnf ; wpf & yf & ,f v d k Y
cdkifcdkifrmrm xifxif&Sm;&Sm;ray:aygufao;bl;vdkY ajymvdkY&ygw,f/
1921 ckESpfrSm a&eHacsmif; OD;rsKd;GefY&JU a&SUaqmifOD;pD;rIeJY a&eH
tvkyform;toif; (Labour Union)udk pwifzGJUpnf;w,fvdkY rSwfwrf;
tqdkwpf&yf&Sdygw,f/
b*FgvDpma&;pmcsDrsm;&JU vHIYaqmfrIeJY 1920 ckESpfrSm Arm tdEd,
tvkyo
f rm; (8000)ausmf yg0ifwhJ oefvsifbt
D pkd o
D ydww
f u
kd yf u
JG pvdYk
1924 ckESpfrSm &efukefqdyfurf; (pwDAD'dk)tvkyform;oydwf
1925 ckESpf {&m0wD rD;oabFmukrPD tvkyform;oydwf pwm
awG[m ArmEkid if &H UJ yxrOD;qH;k tvkyo
f rm;vIy&f mS ;rI oydww
f u
kd yf aJG wG
tjzpf rSwfwrf;wifcJhygw,f/
1300 jynfh ta&;awmfyHkBuD;umvrSm 'dkYArmtpnf;tHk;BuD;&JU
acgif;aqmifrIeJY ArmEdkifiHvHk;qdkif&m tvkyform;tpnf;tHk;XmecsKyfBuD;
(atbDwD,lpD)zGJUpnf;a&;aumfrwDwpf&yfudk wifajrmufa&G;cs,fNyD;
tvkyf orm;ta&;eJY ywfoufwhJ taxGaxGoabmxm;vkyif ef;pOfawG
csrSwf EdkifcJhygw,f/
1939 ckESpf? Zefe0g&Dv (9)&uf a&Twd*Hkbk&m; tv,fyp,HrSm
oydww
f u
kd yf 0JG if tvkyo
f rm; (5000)ausmf wufa&mufwhJ vlxt
k pnf;
ta0;BuD;u atbDwD,lpD yPmrjyifqifa&;aumfrwD zGJUpnf;cdkif;cJhyg
w,f/ tJ'Dvdk zGJUpnf;vdkufwJh aumfrwDrSm ocifzdk;vSBuD;? ocifav;
armif? ocifvSaz? ocifoef;xGef;eJY ocifpdk;wdkY yg0if OD;aqmifcJhMu
ygw,f/
1940 ckESpf Zefe0g&Dv (31)&ufrSm ArmEkdifiHvHk;qdkif&m tvkyf
orm;tpnf;tHk; (atbDwD,lpD)udk Ou| ocifav;armifu wm0ef
,l zGJUpnf;cJhygw,f/ Ou| ocifav;armif? pnf;Hk;a&;eJY jyefMum;a&;
rSL; ocifausmfpdef? okawoerSL;ocifpdk;eJY trIaqmif ocifoef;xGef;
wdkYudk NAdwdoQudkvdkeDtpdk;&u zrf;qD;ta&;,lcJhygw,f/
1941 ckESpf? rwfvrSm usefwJh trIaqmifudk;OD;eJY &efukeftvkyf
orm;tpnf;tHk;rsm;u udk,fpm;vS,f (20)OD;wdkY[m &efukefwuodkvf
ausmif;om;rsm;or*taqmuftODrSm pnf;a0;NyD; ]ArmEkdifiHvHk;qdkif&m
tvkyform;or*}udk zGJUpnf;vdkufygw,f/ Ou|tjzpf ocifA[def;?
taxGaxGtwGif;a&;rSL; oHwGJ ocifAwif tygt0if trIaqmif
(11)OD; eJY zGJUpnf;wnfaxmifvdkufwm jzpfygw,f/
ArmEkdifiHvHk;qdkif&m tvkyform;or*XmecsKyf (atbDwD,lpDAll Burma Trade Union Congress)taeeJY 1945 ckESpftwGif;rSmyJ
urmh tvkyform;tzGJUcsKyf (W.F.T.U) (World Federation Of Trade
Unions)eJY qufoG,fvIyf&Sm;cJhygw,f/
1948 ckESpf rwfv (28)&ufaeYrSm zqyv&JU zrf;qD;ESdyfuGyfjcif;

aMumifh uGefjrLepfygwD awmcdkNyD; vufeufudkifawmfvSefa&;udk pwif


vdkufwJhtcsdefupvdkY atbDwD,lpD ArmEkdifiHvHk;qdkif&m tvkyform;
or*[mvnf;yJ w&m;0ifajray:tzGJUtpnf;tjzpfuae ajratmuf
tzGJUpnf;tjzpf aysmufuG,fa&muf&SdoGm;&ygw,f/
vGwfvyfa&;r&rD 1945 ckESpf? Edk0ifbmvrSm qdk&S,fvpfygwDu
tvkyo
f rm;tpnf;tH;k rsm;tzGUJ csKyf (ArmEkid if )H &,fvYkd zGUJ pnf;wnfaxmif
xm;wm&Sdygw,f/ qdk&S,fvpfygwDuGJNyJMuawmh ocifvGif? ocifcspf
armif? ocifvSauR pwJh qdk&S,feDawGu Armjynftvkyform;ygwDudk
cGJxGufwnfaxmifvdkufjyefygw,f/ qdk&S,fvpfygwDu OD;AaqGOu|
vkyfNyD; trIaqmiftopfeJY tvkyform;tpnf;tHk;rsm;tzGJUcsKyf (Arm
EkdifiH)udk jyefvnfzGJUpnf;cJhwmjzpfygw,f/
1957 ckESpfrSm zqyv tzGJUcsKyfBuD;[m Ek-wif(oefY&Sif;)tkyfpk
eJY aqGNidrf;(wnfNrJ)tkyfpk&,fvdkY uGJMujyefygw,f/
Ekwif tkyfpku jynfaxmifpktvkyform;tpnf;Hk;rsm;tzGJUcsKyf
(,lt,ftdk)udk oD;jcm;wnfaxmifzGJUpnf;ygw,f/
1948 ckESpfuae 1962 ckESpftwGif; ArmEkdifiHrSm ygwD*dkPf;*P
tkypf ak wG&UJ tvkyo
f rm;tzGUJ tpnf;awG toD;oD;&SMd uovdk tjcm;ta&;
ygwJh tiftm;wpfpHkwpf&m awmifhwif;wJh tvkyform;tzGJUtpnf;awG
vnf; &Sdygao;w,f/
OyrmtaeeJYqdk&if ArmEkdifiHvHk;qdkif&m rD;&xm;tvkyform;or*
tzGJUcsKyf? ArmEkdifiHvHk;qdkif&m a&eH tvkyform;rsm; tzGJUcsKyf? erwl
tvkyo
f rm;tpnf;tH;k ? ArmEdik if v
H ;kH qdik &f m H;k pma&;rsm;or*? qdyu
f rf;
ukefwifukefcstvkyform;or*awGvnf;yJ &Sdygw,f/
1962 ckESpf? rwfv (2)&ufrSm Adkvfae0if;acgif;aqmifwJh ppftkyf
pku tmPmodrf;vdkufygw,f/ wpfNydKifeufxJrSmvnf;yJ(1) jynfolydkifpufHktvkyfHkaygif;pHk tvkyform;tpnf;tHk;rsm;
tzGJUcsKyf
(2) yk*vduydkif pufHktvkyfHktvkyform;tpnf;tHk;rsm;tzGJUcsKyf
qdkNyD; zGJUvmygw,f/
Adkvfae0if;[m olYtmPmodrf;tkyfpkudk awmfvSefa&;aumifpDtrnf
eJY tpdk;&zGJUvdkufawmh usefwJh tvkyform;tzGJUtpnf;awGudk tod
trSwfrjyKawmhbJ olYvufxufrSm jy|mef;zGJUpnf;vdkufwJh tJ'Dtvkyf
orm;tzGJUESpfckudkom todtrSwfjyKygw,f/
]]1964 ckESpf trsKd;om;pnf;vHk;nDGwfa&;udk umuG,fonfh
Oya'}}udk awmfvSefa&;aumifpDtpdk;&u jy|mef;vdkufwJhtcgrSm ,cif
,cif tpdk;&vufxufu w&m;0ifzGJUpnf;&yfwnfcJhMuwJh tvkyform;
or*tzGJUtpnf;tm;vHk;[m tvdktavsmuf zsufodrf;cJhvdkuf&wmjzpf
ygw,f/ toif;tzGJU ygwDtzGJUtpnf; or* tp&SdorQudk Adkvfae0if;
&JU ppftmPm&Siftpdk;&vufcsufeJY dkufcsKd;zsufqD;cHvdkuf&wmyJ jzpfyg
w,f/ Adkvfae0if; ppftmPm&Sifacwf&JU wpfckwnf;aom ygwDtzGJU
tpnf; jzpfwhJ rqv ygwD&UJ OD;aqmifvrf;Terf eI YJ ArmwpfEidk if v
H ;kH rSm&Sw
d hJ
puft
kH vkyf w
kH ikd ;f rSm ]vkyo
f m;aumifp}D tqifq
h ifu
h kd zGUJ pnf;apcJyh gw,f/
1974 zGJUpnf;tkyfcsKyfyHk tajccHOya'udk ppftmPm&SifAdkvfae0if;
&JU aAmif;awmfndwf? pdwfawmfod tzGJU0if (97)OD;yg0ifwJh olYpdwfBudKuf
aumfr&Sifudk a&;qGJapcJhygw,f/ tJ'DzGJUpnf;yHkeJYyJ Adkvfae0if; tmPm
odrf;ppftkyfpk[m ppf,leDazmif;cRwfcsvdkufNyD; t&yf0wfeJY 0efBuD;awG
tBuD;tuJawG jzpfvmawmhwmygyJ/ Adkvfae0if;uvnf;yJ OD;ae0if;
jzpfoGm;NyD; rqvygwDOu|tjzpfeJYa&m? orwBuD;tjzpfeJYyg ae&m,l
odrf;ydkufNyD; ppfAsLdku&uf tmPm&SifpepfeJY wdkif;jynfudk tMurf;ywrf;
tkyfcsKyfygawmhw,f/
Adkvfae0if; ppftmPm&Siftpdk;&&JU zdESdyftkyfcsKyfrI ppfzdeyfatmuf
rSm vlrIb0'kuawG? tusyftwnf;awGudk tvl;tvJ cHpm;vm&wJh
wpfwdkif;wpfjynfvHk;u v,form; tvkyform; ausmif;om; pwJh
jynfolvlxk[m MumvmwmeJYtrQ tHk<uzDqefvmMuygw,f/ jynfol
vlxk vlwef;pm; qefYusiftHk<uwJh vlxkwdkufyGJawGudk ppftpdk;&u
vufeufeJY &uf&ufpufpuf jyif;jyif;xefxef owfjzwfESdrfeif;ygw,f/
1962 ckESpf qJAif;*sLvdkif ta&;tcif;upNyD; ppfawGvlowfyGJ?
1969 ckESpf uRef;qG,fta&;tcif;? 1970 ckESpf &efukefwuodkvf
ESpf(50) a&T&wkta&;tcif;? 1974 ckESpf ar ZGef tvkyform;ta&;
tcif;? 'DZifbmOD;oefYta&;tcif;eJY 1975 ckESpf a&Twd*Hkta&;tcif;?
1976 ckESpf rwfv (23)&uf rdIif;&mjynfhta&;tcif;awG[m qufwdkuf
qdkovdk vlxkwdkufyGJtoGifeJY Adkvfae0if; ppfAsLdku&uf tmPm&Sif
tpdk;&udk zDqefawmfvSefcJhMuygw,f/
jrefrmhenf; jrefrmh[ef qdk&S,fvpfvrf;pOfjzpfw,f/ tvkyform;?
v,form;vlwef;pm;udk tajccHw,f/ EkdifiHawmftvHrSm yifeD,HeJY
pyg;ESH udx
k nfNh y;D wdik ;f jynfukd vdrn
f mtkycf sKyfrif;vkyaf ewJh ppftpd;k &vuf
xufrSm tvkyform;? v,form;? jynfolvlxkwpf&yfvHk;&JU b0tajc
tae[m wpfpwpfpeJY ododomomudk avsmhyg;edrfhusqif;&JrGJawvm
cJh&ygw,f/ tajccHvlwef;pm;trsm;pk[m vlarG;vlawmifajymifvmzdkY
aeaeomom eif;jym;uawmh eif;jym;yJjzpfygw,f/ wdkif;jynftajctae
t&yf&yf qkwf,kwfysufjym;vmwmeJYtrQ zdESdyfcsKyfcs,fwJh Oya'qdk;
trsKd;rsKd;eJY vlxktHk<urIawGudk owfjzwfnOf;yrf;a&;ay:vpDatmufrSm
jynfolawG&JU toufaoG;awG paw;cJhMu&ygw,f/
1974 zGJUpnf;yHkeJY rqv ppftpdk;&umv tpDtpOftopfawGeJY
tvkyform;awGudk ]udkif}zdkY vkyfvmygw,f/ ArmjynfwpfEkdifiHvHk;rSm
&SdwJh pufHk tvkyfHkwdkif;udk oufqdkif&m 0efBuD; tBuD;tuJawGu
uGif;qif;NyD; pufHk tvkyfHk tvkyform;awGeJY 'l;wdkufaqG;aEG;Muwm
yg/
jrpfi,frD;&xm;pufHku pvdkufwJh tvkyform;y#dyu[m 1974
ckESpf? ar-ZGef tvkyform;oydwfwdkufyGJBuD;aygufuGJzdkY pwifvdkufwJh
rD;yGm;uae ArmhwpfjynfvHk;twdkif;twmeJY tvkyform;tHk<urI vlxk
wdkufyGJBuD;ay:ayguful;puf ysHUESHYvmwmjzpfygw,f/
jrpfi,frD;&xm;pufHkuwpfqifh ykvdyfcsnfrQifpuf? &GmopfBuD;
csnfpufawGuae pwifcJhNyD; ZGefvrSm pufHkawG trsm;tjym; wnf&SdwJh
&efukefNrdKU tvkyform;oydwfwdkufyGJ[m ydkrkdt&Sdefjrifh tm;aumif;vm
cJhygw,f/ tvkyform;awGu pufHkawGudk odrf;ydkufNyD; oydwfwdkufyGJ

27

pmrsufESm 28 okdY

acwfa[mif;ArmEkid if o
H rkid ;f wpfavQmufv;kH rSm tkypf ;kd ol rif;{u&mZf
tqufqufudk usm;uefay;cJhwmu ajr&Sifya'o&mZfpepfygyJ/ wdkif;
jynf&JU t"du ukefxkwfvkyfa&;vkyfief;uvnf;yJ ajr&Sifya'o&mZf
avmif;&dyfatmufu v,f,mukefxkwfvkyfief;yJjzpfygw,f/ rif;{u
&mZfwdkY acwftqufqufwdkif;rSm wdkif;jynf&JU tajccHudpBuD;awGjzpf
wJh v,f,mu@utp ppfrufa&;&mvkyfief;aqmifwm t&yf&yfrSef
orQ t"du tm;pdkufxrf;aqmifay;cJh&olawGuvnf;yJ tJ'Dacwf tcg
or,eJY (85 &mcdik Ef eI ;f )ausmf&w
dS hJ aus;awmfrsKd;? uRefawmfrsKd; v,form;
vlwef;pm; trsm;pkBuD;yJ jzpfygw,f/
vkyfief;cGifrSm r&SdrjzpfvdktyfwJh ukefxkwfud&d,m cdkif;uRJEGm;u
tp xGef,ufpdkufysKd;p&m udk,fydkifv,f,m&,fvdkY jzpfjzpfajrmufajrmuf
r&SMd uawmh rdrw
d &Ykd UJ vkyt
f m;udo
k m&if;ES;D NyD; toufarG;0rf; ausmif;jyK&wJh
ouf O D ; qH y d k i f ajr&S i f ya'o&mZf t&S i f o cif a wG & J U ajcz0g;
atmufrmS touf&iS &f yf wnfru
I ykd g
yHktyfxm;&wJh v,form;vlwef;
pm;[m v,fulvD? v,fpm&if;
iSm;? v,fo;D pm;b0eJY tdraf wmfyg

pmrsufESm 27 rStquf

trsKd;om;a&;ESifhEkdifiHa&;[laom a0g[m&pum;ESpfpkonf wl
oa,mifESifhrsm;pGmyif uGJjym;jcm;em;rI&Sdygonf/ odkYayr,fh wlnDonfh
oabmw&m;wpfckudkjzifh uRefawmf&SmazGawGU&Sdonf/ onfrSm rdrd
wdkif;jynf (jrefrmEkdifiH) rdrdvlrsKd; (wdkif;&if;om;tm;vHk;)\ tusKd;aumif;
usKd;twGuf azmfaqmifvkyfaqmifaeMujcif;om jzpfonf/
tcsKdUaomvltrsm;pkrSm trsKd;om;a&;twGuf aqmif&Gufcsuf?
BudK;yrf;csufrsm;udk Ekid if aH &;[l odjrifowfrw
S af umufcsufpaJG e onfukd
0rf;enf;zG,f&m jrifawGU&onf/ uRefawmfu rnfodkYaom taMumif;
aMumifh 0rf;enf;zG,f&m[k IjrifoHk;oyf&jcif;rSm trsKd;om;a&; twGuf
jyKoifhjyKtyfaom aumif;usKd;rsm;udk jyKvkyfaom jynfoltcsKdUonf
EkdifiHa&;avmuom;rsm;bufrS EkdifiHa&;jyKvkyfonf[kIjrifum ray;tyf
oifhaom jypf'PftcsKdUay;rdojzifh wdkif;jynftwGuf rsm;pGmyifxdcdkuf
epfem&onf/
EkdifiHa&;onfvnf; EkdifiHaumif;usKd; wdkif;jynfaumif; usKd;jyKjcif;
jzpfonf/ trsKd;om;a&;onfvnf; Ekid if aH umif;usKd;wdik ;f jynf aumif;usKd;
jyKjcif;yifjzpfonf/ uGmjcm;onfrSm EkdifiHa&;wGif &mxl;|meE&ESifh
tmPmyg0ifonf/ trsKd;om;a&;rSmum; odkYr[kwf &mxl;*kPf&Sd
arQmfjrif? tmPmyg0g rwyfruf? omrefjynfolwpfOD;\ rodpdwfrS
wdik ;f usKd;jynfjyKudk aqmif&u
G v
f u
kd jf cif;jzpfonf/ tcsufukd aocsmaph
ikpGm od&SdoifhMuygonf/ omrefjynfolwdkif;onf trsKd;om;a&;udk
tenf ; ES i f h trsm;qd k o vd k jyKMuonf [ k uRef a wmf j rif y gonf /
tao;rTm;qHk;aom Oyrmudkay;&ygrlvrf;ray:rS ausmufwHk;wpfwHk;tm;
z,f&Sm;jcif;? vrf;ab;rS jrufwpfyifudk&Sif;vif;jcif;? opfwpfyiftm;
pdkufysKd;jcif;? ajrmif;wpfcktm; vrf;rysufpD;atmifazmfay;jcif; ponf
ponfrsm;jym;vSonfv
h yk if ef; aqmifwmrsm;&So
d nf/ trSeq
f &kd vQif trsKd;
om;a&;onf EkdifiHa&;xuf ydkrdkus,fjyefYeufdIif;onf[k uRefawmf
,HkMunfrdonf/ tcsufrSmvnf; uRefawmf\ wpfoD;yk*v
,HMk unfcsuf jzpfaumif;jzpfrnf/ trsm;\,HMk unfcsufvnf;
jzpfaumif; jzpfrnf/
uRefawmf\ tawGUtBuHKwpfckudk wifjyvdkygonf/
uRefawmfu jrefrmEdkifiHom; ArmvlrsKd;jzpfonf/ touf
35 ESpft&G,fodkY a&mufonfhwdkif wdkif;&if;om;vlrsKd;pHktm;
kyfyHkrsm;wGif jrifzl;onfrSvGJ twGif;usus cifrif&if;ESD;rI
r&Scd yhJ gacs/ pdw"f mwfukd od&zdS aYkd 0;pG pum;yif rajymqdzk ;l olw\
Ykd
Armpum;ajym av,lavod r f ;rnf o d k Y [ l yif rod & S d & acs/ odkYESifh
uRefawmf pD;yGm;a&;tcuftcJaMumifh wdkif;wpfyg;odkY oGm;a&muf tvkyf
vkyf&ef zefvmonf/ jrefrmEkdifiHvltrsm;pk oGm;a&mufvkyfudkifonfh
EkdifiHrSm ta&SUawmiftm&SwGif ESpfEkdifiHom&Sdonf/ xdkEdkifiHrsm;rSm
tdrfeD;csif; xdkif;EkdifiHESifhrav;&Sm;EkdifiHwdkYodkYom trsm;qHk;oGm;a&muf
vkyfudkifMujcif;jzpfonf/ uRefawmfvnf; rav;&Sm; EkdifiHudk a&G;cs,f
oGm; jzpfcJhonf/ yxrtBudro
f Gm;a&mufpOfu uRefawmftygt0if
qifETJaecsdefrSm jyifyu jynfolvlxku tvkyform;awGudk &dum
axmufyHhtm;jznfhay;cJhvmMuovdk txl;ojzifh &efukefpufrIwuodkvf
ausmif;om;awGuvnf; wdkufyGJ0iftvkyform;awGeJYtwl yg0ifyl;aygif;
vmygw,f/ orkdif;csnfpufoydwfpcef;a&SU tif;pdefvrf;ray:rSm ausmif;
om;or*atmifvH cGyfa'gif;tvHawmf[m tm;eJYrmefeJY wvlvlvGifhysH
aeygawmhw,f/
qifrvdkufoabFmusif;[m ,l*dkpvyftpdk;&tultnDeJY tJ'Dacwf
wefaMu;t& wnfaqmufrI ukefusp&dwf odef; (650)&Sdygw,f/ EkdfifiH
jcm;om;tif*sife,
D mawGet
YJ wl Armtvkyo
f rm;awG twlwuG yl;aygif;
tvkyf vkyfudkifMu&ygw,f/ qifrvdkufoabFmusif;xJrSm taemuf
*smreDu ukrPDawG? ta&SU*smreDu pufud&d,mawG wyfqifxm;wJh
pufHkawG? oabFmvGef;wifvrf;awG? oabFmtajymif;ta&TU a&odk
avSmifuefBuD;awGtjyif oabFmjyKjyifa&;pufHk? oabFmwnfaqmuf
a&;pufHk tvkyfHk? Xmeaygif;pHk&SdwJh pufHkBuD;vnf;jzpfygw,f/ tvkyf
orm;aygif; (1000)ausmfavmuf&SdwJh qifrvdkufoabFmusif; {&mr
pufHkvkyfief;BuD;yg/
ZGefv (6)&ufaeYrSmyJ qifrvdkufoabFmusif;tvkyfHkudk oydwf
arSmuftvkyform;awGu odrf;ydkufvdkufMuygw,f/ tJ'DtcsdefrSm qif
rvdkufoabFmusif;xJrSm a'gufwifxm;wJh tpdk;&ppfa&,mOf? a&wyf
ppfoabFm (5)pif; &Sdaeygw,f/ 'DppfoabFmawG[m acwfrDvufeuf
ud&d,mawG wyfqifxm;wJh wefaMu;vnf; BuD;wJh ppfoabFmawGyg/
qifrvdkufoabFmusif;oydwfeJY bDyDtdkif aq;0g;xkwfvkyfa&;
pufHkoydwf? tif;pdefrD;&xm;tvkyform;oydwf? opfpuftvkyf
orm;oydwf? oefvsifa&eHcsufpufHktvkyform;oydwfawG[m pufHk
wpfekH w
YJ pfq
kH ufo,
G yf ;l aygif;vmMuvdYk tvkyo
f rm;xkoydww
f u
kd yf BJG uD;
[m xkeJYxnfeJY tiftm;BuD;rm;vm&ygawmhw,f/
pufHk&JU tvkyform;oydwfpcef;awGrSm a<u;aMumfoH ydkpwmawG
udk a&;qGJ? csdwfqGJ xlaxmifxm;Muygw,f/ pufHk&JU teD;tem;&yf
uGufawGxJudk oydwfwdkufyGJ0if tvkyform;awGudk,fwdkif vSnfhvnf
NyD; oydwf&efyHkaiG tvSLcHxGufMu&ygw,f/ pufHkawG wpfHkeJYwpfHk
oydwfwdkufyGJtcsufjy OMooHawG[m &efukefNrdKUawmf&JU aumif;uif
wpfcGifvHk;udk azmufcGJvGifhysHaeygawmhw,f/
ZGef (7)&ufaeY tkPfwuf? (4)em&Dxkd;wmeJY Adkvfae0if;&JU aMu;
pm; vufr&GUH ppfwyf[m oydwaf rSmufpufakH wGxu
J 0kd ifNy;D rnf;rnf;jrif&m
aoewfeJYypfcwfNyD; tvkyform;awGudk owfjzwfNzdKcGJygw,f/
&efolpcef;odrf;wdkufyGJBuD;rsm;vdk ppfAsL[m tcif;tusif;eJY vuf
eufrJh jynfolvlxkudk &uf&ufpufpuf owfjzwfESdrfeif;jyvdkufwm
jzpfygw,f/ ppftpdk;&qdkwJh Zmwdudk urmodatmif vufeufeJY tMurf;
zufjyvdkufwmyJjzpfygw,f/
rqvppftpdk;&u 1974 ckESpf Zlvdkifv (4)&ufaeYrSm tvkyform;
oydwf vlxktHk<urIwdkufyGJBuD;udk odrfi,foGm;atmif &nf&G,fcsuf&Sd&Sd

28

tm;vHk;&Spfa,mufjzpfonf/ Arm 3 a,mufESifh &cdkifvlrsKd; 5 a,muf


jzpfonf/ &cdkifvlrsKd; 5 a,mufrSm touf 20 ausmf vli,frsm;jzpf
onf/ vkyfawmh uRefawmfwdkYu OD;aqmifay;&onf/ vli,fobm0udk
em;vnfonfh uReaf wmft
h wGuf xl;axGajymp&m taMumif;r&Sd tm;vH;k udk
em;vnf aygif;oif;Ekdifonf/ odkYayr,fh olwdkYawG &,f&,farmarmESifh

rodvdkuf rodbmom oHk;pGJaeaom pum;wpfck&Sdonf/ olwdkY &cdkifav;


awGu ajymdk;ajympOftwdkif; orm;dk;usajymqdkjcif;omjzpfonf/
]]uRefawmfArmjynfoGm;wkef;u}} ]]uRefawmf ArmjynfoGm;wkef;u}}
[l xnfhxnfhajymwwfav&m uRefawmfu Armjynfb,fwkef;[k
ar;Munfhonf/ &efukef? rauG;? rEav;NrdKUrsm; (ArmvlrsKd;trsm;pkae
eJY pHkprf;a&;aumfr&Sifwpf&yfudk zGJUjyvdkufygw,f/
tJ'Daumfr&Sifu tvkyform;qEjyrIrsm; jzpfay:cJhwJh &efukefNrdKUu
pNyD; ppfudkif;? rEav;? tr&yl&? 0rf;wGif;? rdwDvm? rauG;? acsmuf?
a&eHacsmif;tp&Sw
d NhJ rdKUa'oawGuo
kd mG ;NyD;pHpk rf;ppfaq;a&;awGvyk yf gw,f/
tpD&ifcpH mt& wdik ;f jynf&UJ pD;yGm;a&;tcuftcJrsm;u tvkyo
f rm;
qEjyrIjzpfyGm;&jcif;taMumif;&if; jzpfygw,f/ qefeJYpm;ukefaomufukef
awG aps;EIef;tqrwef BuD;jrifhaewmudkazmfjyNyD; wpfqufwnf;rSm
yJ wdkif;jynfNidrf0yfydjym;a&;twGuf &Jtiftm; rvHkavmufvdkY ppfwyf
u aoewfeYJ 0ifa&mufypfcwfNzdKcG&J aMumif;eJY ta&;tcif;awGukd ESrd ef if;
zdkY t"dukPf;ESdrfeif;a&;wyfzGJUawG vHkvHkavmufavmuf wdk;csJUzGJUpnf;
NyD; avhusifhay;xm;zdkYudkvnf; axmufjyxm;ygw,f/ 'DtpD&ifcHpm
aMumifh Adkvfae0if; ppftmPm&Siftpdk;&eJY olYtvdkus tmPmydkifqdkol
awG&JU t&SufrJhwJh ajAmifuswJh vdrfnmrIvkyf&yf&JU okyfouef[m
t[kwfrSefwJhtwdkif; xif&Sm;ay:vGifoGm;&ygw,f/
'D pHkprf;ppfaq;a&;tpD&ifcHpmt&udkuyJ Adkvfae0if;&JU ppfwyf
vufcsufeJY &efukefwdkif;twGif;rSm (23)OD;aoqHk;NyD; (64)OD; 'Pf&m
&cJhaMumif;? pufHktoD;oD;u oydwfpcef;awGudk 0ifa&mufpD;eif;NzdKcGJ
&mrSm aoqHk;ol (41)OD;eJY 'Pf&m& (107)OD;&SdaMumif; xkwfjyefygw,f/
oefvsif a&eHcsufpufHkoydwfNzdKcGJa&;rSmawmh 'Pf&m&tvkyform;
(5)OD;vdkYyJ azmfjyxm;NyD; aoqHk;olawG&JU pm&if;udk azmfjyrxm;ygbl;/
wu,fwrf;uvnf; ZGef (6) tvkyo
f rm;oydwf vlxt
k <kH urIwu
kd f
yGJrSm toufay;NyD; *kPfa&mifajymifpGm usqHk;oGm;Mu&wJh tmZmenf
tvkyform;ol&Jaumif;awG&JU pGefYvTwfay;qyfrI[m aoG;pufaygif;
&maxmifaomif;ru&Sdygw,f/ vdrfnmazmfjyxm;wJh tcsuftvufawG
eJY vkyfBuHxm;wJh pm&if;Z,m;awGxufruwJh usqHk;'Pf&m& ta&
twGuf[m trSefwu,ftm;jzifh uGmjcm;vGef;vSygw,f/ oydwfwdkufyGJ
0if tvkyform;acgif;aqmifawGudkvnf; ae0if;&JU vufudkifwkwf
axmufvSrf;a&;awGu acG;vdkufovdk oJBuD;rJBuD;eJY vdkufvHzrf;qD;NyD;
axmifawGxJrSm ppfaMuma&;awGxJrSm vlrqefpGm nOf;yrf;dkufESuf
ppfcHkHk;awGzGJUvdkY tvkyform;acgif;aqmifawGudk ESpf&Snfaxmif'PfawG
toD;oD;csrSwf jypf'Pfay;vdkufygw,f/ ppfcHkHk;rSm w&m;Oya'qdkif&m
wpfenf;tm;jzifh Oya'ynm&SifwpfOD;wpfa,mufrS yg0ifwmr[kwfbJ
aoG;qmavmifrGwfodyfaewJh tpG,fjyL;jyL; ppfbDvl;awGuyJ oydwf
arSmufwdkufyGJ0iftvkyform;awGudk pGJcsufwif trdefYcsrSwfvdkY olwdkY
udk,folwdkY auseyftm;&oGm;yHk&Sdygw,f/
wpfbufrSmvnf; Adkvfae0if;&JU ]"m; "m;csif;? aoewf aoewf
csif;} ppftmPm&Sif oDtdk&Dudk vuf&JZuf&J taumiftxnfazmfjy
vdkufwmyJjzpfygw,f/
ppfaMuma&;pcef;awGrSm ppfaMuma&;vufcsufeJY usqHk;cJhMu&wJh
tvkyform;ol&Jaumif;awG? dkufESufnOf;yrf;vdkY &vdkuf&wJh 'Pf&m
'PfcsufawGeJY olwdkYb0wmwpfckvHk;? touf&SiforQ? udk,ft*FgcsKdU

xdkifaom wdkif;NrdKUrsm;)udk ajymjyonf/ uRefawmfhem;xJwGif tawmfav;


t0ifaxmifhae udk,fhnDwdkY&m b,fNrdKU b,fNrdKUvdkYajymyg/ Armjynf
r&Sdbl;uG? jrefrmjynf ArmvlrsKd;yJ&Sdwm udk,fhnDwdkYuvnf; jrefrmjynf
om;awG igwdkY twlwlyJ[k &Sif;jyrdonf/ &Srf;? csif;? ucsif? u&if?
u,m;? rGe?f jrefrm? &cdik w
f o
Ykd nf jrefrmjynfBuD;\ t&dyt
f m0goatmuf
wGif&SdaeonfrdkY &Sif;jyrdjcif;jzpfonf/ xdkuav;rsm;ESifhwpfv omtwl
aexdkiftvkyfvkyfvdkuf&onf/ xkduav;rsm;ESifh ArmESpfa,mufrSm
vkyfcv pmaiGenf;aomaMumifh over stay vkyfoGm;onf/ uRefawmf
wpfa,mufwnf; eDayg? tif'dkeD;&Sm;? b*Fvm;
vlrsKd; rsm;ESifhtwl tvkyfvkyfcJh&onf/
3 ESpfjynfh jyefvmNyD; aemufwpfBudrf
xGuaf omtcg uRefawmf a&mufa&mufcsif;yif
over stay vk y f v d k u f & onf / tvk y f c sd e f r S m
rsm;jym;vGef;um vkyfcaiG tqrwef ydkenf;
aomaMumifhjzpfonf/ wGif uRefawmfwdkY
EkdifiHrS wdkif;&if;om;aygif;pHkESifh nD&if;tpfudk
pdwfrsm;udkawGU&onf/ Armpum;0J0Jrsm;? Arm
pum;ryDuvmrsm;udk Mum;&onf/ rav;&Sm;
rSm jrefrmjynfrS tvkyform;rsm;onf wdkif;
&if;om;tpkuav;awGESifh aexdkifMuaomfjim;
udk,fh jrefrmvlrsKd;udkxdyg;vQif 0dkif;0ef;ulnD
ajz&Sif;ay; wwfonf/ rGefu rGeftpk? csif;u
csif;tpk? &cdkifu &cdkiftpkav;awGESifh ae
xdkifMuonf/ odkYaomf jrefrm[laom trsKd;
om;a&;pdwfrsKd;cspfpdwfrSmawmh rnfonfh
wdkif;&if;om;vlrsKd;urS ysufjy,foGm;onf
r&Sd/ udk,fhajr udk,fha&ESifh a0;aecsdefrSmyif
wdkif; jynfcspfpdwf trsKd;om;a&;pdwfjzifh
tcsif;csif; MunfhIulnDMuonf/ cspfp&m
"avh r sm;ud k awG U &onf / onf u m;
uRefawmfajymcsifaom trsKd;om; a&;pdwf
jzpfonf/ EkdifiHa&;pdwfr[kwfyg/ olwdkYawGrSm
rnfonfh &mxl;? tmPm? aiGaMu;? wyfruf
pd w f p d k ; pOf ; rQr&S d y gbJ ul n D j cif ; onf wef z d k ;
jzwf&ef cJ,Of;vSaom trsKd;om;a&;pdwfwnf;/
wdkif;&if;om; pnf;vHk;nDGwfrIwnf;/ t"durSm
jynfoEl iS hf tkycf sKyfol vlwef;pm;wGif trsKd;om;a&;pdwEf iS hf Ekid if aH &;pdw[
f l
onf tjcm;em;BuD; jcm;em;aMumif; od&adS wG; ac:Ekid zf &Ykd m tvGet
f ifrwef
rSyifta&;BuD;onf/ aocsmuse cGJjcm;odjrifwwfMuygap .../
dk;ouf

,Gif;ysufpD;NyD; vlvHk;rvS aexdkifoGm;&olawG? emwm&Snfa&m*gtrsKd;


rsKd;udk tvl;tvdrfhcHpm;&if; rdom;pkb0awG upOfhuvsm; ysufjym;
oGm;&wJh oydwfwdkufyGJ0iftvkyform;tdrfaxmifpk0ifawG? ppftmPm
&Sifpepfudk tpGrf;ukefawmfvSefwdkufcdkuf&if; ay;qyfvdkuf&wJh jynfol
awG&JU toufacR;aoG;awG ...'gawG[m urmraMuwJh &mZ0ifa<u;
awGyJ jzpfygw,f/
wpfEkdifiHvHk;twdkif;twmeJY ZGef (6) tvkyform;oydwf vlxk
tHk<u rI ta&;awmfyHkBuD;&JU awmufacgufoH[m 'DuaeYvdkumvtxd
yJhwif dkufcwfaeqJyg/
'Drkdua&pDudkazmfaqmifay;aeygwJh vuf&Sdtpdk;&tkyfcsKyfvmwJh
tcsdefumvu aemufxyfwpfBudrf a&G;aumufyGJBuD;wpfck usif;y
awmhr,fhtcsdefudkawmif eD;uyfoxuf eD;uyfvmygNyD/ tvkyform;
awG&JU b0jrifhwifa&; vkyfay;EkdifzdkYaeaeomom aeYpm; vpm;awG&JU
vkyfcvpmudkawmif tedrfhqHk; rowfrSwf rqHk;jzwfEkdifao;ygbl;/
jy|mef;xm;wJh Oya't& zGJUpnf;cGifh&xm;wJh tvkyform;or*
tzGJUtpnf;awG axmifausmfatmif ta&twGuf&Sdaeayr,fh tvkyf
orm;wdkY&JU vkyfydkifcGifh? &ydkifcGifhawGtwGuf awmif;qdkwdkufyGJ0ifzdkY b,f
enf;b,fyHk &yfwnfaeMuovJqdkwmudkvnf;yJ avhvmqef;ppf&rSm
jzpfygw,f/
ZGef (6) tvkyform;oydwfwdkufyGJawGu a<u;aMumfawmif;qdk
cJw
h hJ awmif;qdck sufawG? vdv
k m;csufawG[m uaeYvkd tcsderf mS jynfjh ynfh
pHkpHk vHkvHkavmufavmuf &&SdaeNyDvm;qdkwJhtcsuftay:rSmyJ tajz
wpfck ydkif;jzwf&rSmyg/
2008 zGJUpnf;yHkt& t&yfbuftzGJUtpnf;awG w&m;0ifzGJUpnf;cGifh
udk rjzpfraeay;&r,fh ygwDpHk 'Drkdua&pDpepfatmufrSm ]2011 tvkyf
orm;tzGJUtpnf;Oya'} jy|mef;vdkufvdkY ArmjynfrSm tvkyform;or*
awG wvlvleJY jyefvnfacgif;axmifvmjyefygNyD/
tvkyform;ol&Jaumif;awG&JU ESvHk;om;u yGufyGufusvmwJh aoG;
tdkifxJudk ppfzdeyfeJYeif;NyD; vufeuftm;udk;? tmPmtm;udk;eJY tvkyf
orm;tHk<urIwdkufyGJudk dkufcsKd;EdkifvdkufHkeJY tvkyform;vlwef;pm;&JU
oHrPd pdwf"mwf[m NydKuGJroGm;ygbl;/ jynfolvlxkudk zdESdyfwJh?
&ufpuf,kwf rmnOf;yrf;ESdyfpufwJh ppftmPm&SiftpOftqufomvQif
bHk;bHk;vJ usqHk;oGm;&w,fqdkwm orkdif;u zGifh[oufaojycJhNyD;ygNyD/
ZGef (6) tvkyform;oydwfta&;awmfyHkrSm tzdESdyfcHtvkyform;
awGu &oifh&xkdufwJh tcGifha&;awGudk awmif;qdkygw,f/ ravmuf
rijzpfaevdkY qD qef awmif;ygw,f/
tvkyform;awGu qD qef awmif;wmudk Adkvfae0if; ppftmPm
&Sif zufqpftpdk;&u tvkyform;awGudk usnfqefyJ jyefay;vdkufwm
jzpfw,f/
* udkvS0if; (aq;0g;pufHk) tvkyform;&Jabmfrsm;odkYtrSwfw&*
[H v G i f ( rD ; armif ; )

uRefawmfwaYkd &SUaeoufwrf;twGi;f w&m;olBuD;rsm;&JU tNyD;owfpD


&ifcsufcsrSwfwmawGukd rMumcPem;axmif&ygonf/ txl;ojzifh rdrd
w&m;cHaxmif'PfcsrSwcf &hJ wJt
h rIawGyg/ jypf'Pfudk t,lcw
H if&ef wdu
k f
wGef;wJhtcgwkdif; w&m;cHESifh olUrdom;pku t,lcH0if&if aemufxyfjypf
'Pfwkd;jrifhrSmvm;vkdYar;avh&SdMuygw,f/
uRefawmfwkdYa&SUaersm;uawmh t,lcHrI[m jypf'Pfwkd;jrifhcGifhr&Sd
bl;/ jypf'Pfwkd;jrifhcsif&ifawmh tpkd;&ukd,fpm;Oya'0efxrf;ujzpfap?
rlvkH;w&m;vkdt&yfom;ujzpfap jypf'Pfwkd;jrifhay;&ef jyifqifrI
avQmufxm;EkdifaMumif; &Sif;jy&ygw,f/
jyifqifrIqkdwm w&m;kH;wpfkH;u csrSwfvdkufwJh pD&ifcsuftrdefY?
(okrYd [kw)f qk;H jzwfcsufudk tqifjh rifw
h w
hJ &m;k;H u Oya'ESit
hf nD jyefvnf
pdppfzGifhvSpfwJhtrIyg/
t,lcH0ifa&mufcGifhr&SdwJhtrIqkd&ifvnf; jyifqifrIwifoGif;&wmyg/
om"ujy&&if axmifumv(okdY)aiG'Pfusyf 100 rykdbJ jypf'PfawG
[m t,lcH0ifcGifhr&Sdygbl;/ jypfrIqkdif&musifhxkH;Oya't&awmh t,lcH
0ifcGifhr&Sdygbl;/ jypfrIqkdif&musifhxkH;Oya't&awmh t,lcHrI[m wpfqifh
om&Sdygw,f/ 'kwd,? wwd,ponfhjzifh t,lcHcGifhr&Sdygbl;/ 'gaMumifh
t,lcHrINyD;qkH; rauseyfvQif jyifqifrIomwifoGif;cGifh&Sdygw,f/
2000 jynfhESpfw&m;pD&ifa&;Oya't& w&m;kH;csKyf[m yk'fr 5(i)
t& ]]w&m;k;H wpf;Hk k;H u csrSww
f hJ pD&ifcsuf? trdeEYf iS hf qk;H jzwfcsuft&yf
&yftay: jyifqifrIpD&ifEkdifwJhtmPm&Sdw,f/ 'DvkdygbJ/ jynfe,f(okdY)
wdik ;f w&m;k;H [m ckid w
f &m;k;H u csrSww
f hJ pD&ifcsuf? trde?Yf qk;H jzwfcsuf
tay:yk'fr 15 t& jyifqifrIpD&ifEkdifw,f/ yk'fr 10 t&ckdifw&m;kH;
[m NrdKUe,fw&m;kH;u csrSwfwJh pD&ifcsuftrdefY? qkH;jzwfcsuftay:
jyifqifrIpD&ifEkdifw,f/
jyifqifrIjy|mef;csufrsm;eJYywfoufNyD; 1980 ckESpf? Zlvdkifv 1
&ufaeYu pwifusifhokH;cJhwJh jypfrIqkdif&musifhxkH;Oya'tcef; 32 twd
tusazmfjyxm;ygw,f/
Oya'tcG i f h t a&;awG j zpf w J h jypf r I t ,l c H r S m awmh w&m;cH [ m
taMumif;jcif;&mjyemukd vnf;aumif;? t,lcHkH;rSm wifjycGifh&yg
w,f/ t"dfujcm;em;csufuawmh jyifqifrIw&m;kH;rSm t,lcH0ifvkdY
tcGifhta&;r&Sdbl;/ w&m;Oya'wdrf;apmif;rIay:aygufvQif? pD&ifcsufyg
tcsuftvufrsm;[m tBuD;tus,fvGJrSm;NyD; w&m;rQwrIr&SdaMumif;
awGU&SdvQif jyifqifrIrSm jyefvnfokH;oyfykdifcGifh&Sdygw,f/
jyifqifrIawGrSm w&m;rQwrIukd ta&;xm;ygw,f/ jypf'Pfwkd;jrifh
&ef jyifqifrw
I ifoiG ;f vQif wifoiG ;f wJt
h rIrmS yif w&m;cHuvnf; if;tm;
tNyD;tjywfw&m;aovTwfoifhaMumif; avQmufxm;cGifh&Sdygw,f/ 'DtrI
oabmudk rl0gvif*efESifh csefemoefbD 1994? w&m;kH;csKyfpD&if xkH;u
47 rSmvrf;Tefxm;ygw,f/
'DvkdygyJ? w&m;kH;&JU pD&ifcsufawGrSm a&SUaersm;tay:roifhavsmf
wJh kH;pum;vkH;ESifhrnDwJh ]]rkdufrJpGm}}[lwJh pum;vkH;y,fzsufay;cJhwJh
pD&ifxkH;rsm;vnf; &Sdygw,f/ 1972 jrefrmEkdifiHpD&ifxkH;w&m;kH;csKyf?
OD;0if;armifESifh jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHrSm ]]w&m;pD&ifa&;ukd taxmuf
tulrjyKwJh? roufqkdifwJh? rvkdvm;tyfyJ olwpfyg;tm;? xdcdkufapwJh
rSwfcsufrsm;okH;pGJxm;ygu w&m;kH;csKyf[m if;&JUyifukd,fpD&ifykdifcGifhtm

Pmt& 0ifa&mufpGufzufNyD; tJ'DvdkrSwfcsufrsm;ukd z,f&Sm;zsufodrf;


&ef tmPmtjynfht0&SdaMumif;}} azmfjyxm;ygw,f/
qufvufwifjycsifwmuawmh 1966 w&m;kH;csKyf OD;barmifESifh
1/ armifpdef& 2/ rwifvS\ pD&ifxkH;yg/ vrf;TefrIwpfcsKdUukd aumuf
EIwfazmfjyyg&ap/ ]]w&m;kH;csKyf\ jyifqifrItmPmonf ta&;BuD;
rsm;pGmtokH;0ifaomtmPmwpf&yfjzpfonf/ xkdtmPmukd rSefuefpGmokH;
pGJjcif;jzifh wpfEkdifiHvkH;wGif w&m;pD&ifa&;ukd ndEIdif;Tefjyay;Ekdifonf/
w&m;pD&ifa&;vrf;aMumif; wdrf;apmif;vQif az;rjyifqifay;Ekdifonfh
tjyif ]]trsm;jynfolESifhywfoufaom ta&;BuD;aom Oya'jyem
ay:aygufvQif okdYr[kwf w&m;pD&ifa&;vrf;aMumif; txl;wdrf;apmif;cJh
onfukd awGU&Sd&vQif w&m; kH;u trdefYukd jyifqifay; &efjzpfonf}}vkdY
vrf;TefcJh ygw,f/ ,aeYtxdtav; xm;&r,fh rSwfom;zG,fpD
&ifxkH;wpf&yfyg/
jrefrmEkdifiHw&m;pD&if a&;pepftwGuf pD&ifxkH;jyK cJhwJh w&m;kH;csKyf
w&m;olBuD;awGxJrSm jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf&JUorwBuD; wm0ef
xrf;aqmifcJhwJh a'gufwmOD;bOD;vnf;wpf OD;yg0ifygw,f/ yxrt
Budrfusif;ycJhwJh 1955 ckESpf w&m;olBuD;rsm;nDvmcHrSm MunfndKav;

pm;wJh w&m;a&;XmeBuD;jzpfa&;twGuf a'gufwmbOD;u rl 3 csufukd


axmufjycJhygw,f/ tJ'DrlawGuawmh (1) uk,
d u
f sKd;xuf wkid ;f jynfwnfwahH &;ESiv
hf NHk cHKa&;ukd ykrd t
dk a&;ay;
&r,f/
(2) tajccHOya'ukdjzpfap? tufOya'ukdjzpfap? t"dyg,fjyef&m
pum;ESpfcGjyefEkdifcJhaomf? wkdif;jynftusKd;? vlxktusKd;&Sdr,fh t"dyg,fukd
,lq&r,f/
(3) trIqkH;jzwfwJhae&mrSm w&m;ojzifh jrefjrefqefqefqkH;jzwf&
r,f/
'Dral wG[m w&m;pD&ifq;Hk jzwf&mrSm txl;ojzifh jyifqifrrI sm;Mum;em
&mrSm txl;*kjyK&ygvdrfhr,f/ bmaMumifhvJqkdawmh Oya'ukd t"dyg,f
zGifhqkd&mrSm trsm;jynfoltusKd;ukd a&S;I zGifhqkdrSom w&m;rQwwJh
qkH;jzwfcsufrsm;csrSwfEkdifygr,f/ ,aeYacwftwGufomru tem*wf

twGufvJ w&m;a&;qkdif&mtarGaumif;rsm;jzpfwJh pD&ifcsufrsm;ukd pD&if


xkH;csrSwfwJhaeYukd uRefawmfwdkY
arQmfvifhaeqJyg/ w&m;Oya'&JU
tumtuG,fukd jrefrmEkdifiHom;
tm;vkH;cHpm;EkdifMuygap/

rdk;acgif&moDOwk'PfaMumifh ESrf;cif;rsm; ysufpD;


jrefrmEkdifiH\ t"du qDxGufoD;ESHrsm; ESpfpOfpkdufysKd;xkwfvkyfvQuf&Sdonfh rauG;
wkdif;a'oBuD;? rauG;NrdKUe,ftwGif; rdk;&GmoGef;rIenf;yg;ojzifh ESrf;ay:csdefwGif ESrf;
ta&mif;t0,f vkyfief;tenf;ESihftrsm;xdcdkufapEkdifonf[k od&onf/
]]'DvkdESpfrsKd;wpfcgrS rBuHKbl;? rkd;av&GmvdkY ESrf;BuJvkduf tyifaumif;aumif;
rjzpfcif rdk;xyf&GmvkdYaoukefa&m? wcsKdU ESpfcgBuJ? okH;cgBuJeJY qkH;IH;rIawGt&rf;rsm;
w,f? ESrf;wpfcgBuJzdkYqdkwm rvG,fbl;/ uRefawmfwdkYa'otac:,mwv,f(wpf{ucGJ)
pkduf&if ESrf;(8)NyDukefw,f/ wpfwif;(6)aomif;usyfqdkawmh (3)aomif;aygh? EGm;w&SOf;
xGefcwpfaeY (5)axmifusyf? EGm;acs;u vSnf;(12)pD;avmufokH;&w,f/ wpfpD;udk
,mcif;xJta&muf (8)axmif (5)&musyf? vliSm;c "mwfajrMoZmzkd;eJYqdkawmh tawmf
ukew
f ,f? uRefawmfw
h u
Ykd efomBuD;tkypf ek YJ ywf0ef;usifaus;&Gmtkypf k (4)ckavmufuawmh
tysuftpD;rsm;w,f}} [k uefomBuD; aus;&GmawmifolwpfOD;rS ajymygonf/
]]ta':touf(60)&SdNyD 'Davmufqdk;wJhESpfrsKd;wpfcgrS rBuHKzl;bl;? t&ifwkef;u
rkd;acgif&ifvnf; ESrf;txGufenf;wmeJY jyefBuJ&&ifvnf; wpfcgyJ? rddk;zvmvnf;
jzpfawmh rkd;udkarQmfNyD;awmh wpfcgBuJ wpfcgysuf? wcsKdUqdkacs;iSm;vkyf&wm ta<u;yJ
tzwfwifw,f}} [k uefomBuD;aus;&GmolwpfOD;rS qkdygonf/ rdk;tenf;trsm;ay:rl
wnf tawmftoifhaumif;rGefaom ESrf;cif;rsm;&Sdonfudk awGU&Sd&onf/
PYI

29

ydkifqdkifrI tjiif;yGm;aewJhyDeef
q&mawmfMuD;&JUausmif;vdv
Yk o
l rd sm;wJh
&efukefwmarGjrdKUe,f ewfacsmif;&yf
uGufrSm&SdwJhr[moEdokcausmif;
aqmifMuD;udk ZGefv(10)&ufaeY n
oef;acgif,aH usmftcsderf mS Edik if aH wmf
oHCr[mem,tzGJY0ifoHCmawmf
tyg;(100)ausmEf iS &hf v
J jkH cKH a&;0efxrf;
rsm;u r[moEdokcausmif;wdkuf
aeoHCmawmf(7)yg;udk vma&muf
NyD ; awmh tMurf ; zuf
ozG , f x d e f ; od r f ;
ac:aqmif o G m ;Mu
ygw,f/
ntcsed rf awmf
oH C mawmf a wG u d k
tMurf;zufozG,v
f ma&mufac:aqmifwm
udk&yfuGufaeolawGu a0zefajymqdkcJh
Muygw,f/ r[moEdokcausmif;wdkuf
teD;aexdik o
f w
l pfO;D u ]](9)em&Davmuf
uwnf ; u rS e f v H k u m;BuD ; awG ? &J u m;
awGeYJ a&mufvmjyD;ausmif;xJukd 0ifomG ;
Muwm? wpfvrf;vH;k udv
k nf;ydwx
f m;NyD;?
ywfywf vnfudkvnf; &J0efxrf;awG
tjynfhcsxm;w,f? q&mawmfawGudk
vmjyD ; awmh a c:wm[m tJ ' D a vmuf
tiftm;oHk;zdkYawmh rvdkygbl;}}vdkY ajymyg
w,f/
ausmif;ydik q
f ikd rf eI yYJ wfoufjyD; aqG;
aEG;&eftwGufqdkNyD; urmat;ukef;ajr
rSm&SdwJhEdkifiHawmfoHCr[me,utzGJY
&Hk;udkac:aqmifoGm;cJhwmyg/ r[moEd
okcausmif;xJu yDeefq&mawmfMuD;&Jh

rauseyfcJhMuygbl;/q&mawmfBuD;&Jh'g,dumrt&if;wpfa,muf
jzpfwhJ &Sy&f iS o
f &kyaf qmifcifoef;EG,?f vSvrS ;dk wku
Yd q&mawmfukd
igwd'Yk g,dumrawGvLS xm;wJah usmif;udk q&mawmfMuD;r&Sw
d t
hJ csdef
vmNyD;awmh tMurf;zufMuwm vHk;0rw&m;bl;?'gigwdkYq&mawmf
MuD;ydkifwJhausmif;yJvdkY ajym&if;atmf [pfidkaMuG;ygw,f/
yDeefq&mawmfMuD;r&Sdcif0ifa&mufjyD;awmh ckvdk tMurf;
zufozG,fvkyfaqmifwmeJYywfoufjyD; OD;Ow&u}} q&mawmf MuD;r&Sd
cifvkyfwmuawmh 'gtMurf;zufwJhoabmyJ/ w&m;&ifqdkifzdkY twGuf
e*dkuwnf;u &ifqdkifNyD;om;yg?'DvdktcsdefrawmfMuD;vm vkyfwm[mrif;
rJhpdkufqefw,f}}vdkY urmat;ukef;ajrta&mufrSm rdefYygw,f/
r[moEdokcausmif;wdkufBuD;udkvnf;csdwfydwfvdkufNyD; oHCm
awmfawGudk&J0efxrf;rsm; NcH&HNyD;urmat;ukef;ajrudk ac:aqmifoGm;cJhay
r,fhrdk;aomuf,Htcsdefxda&mufatmif wpfpHkwpfckrSowif;xkwfjyefcJh
jcif;r&Sdygbl;/
r[moEdokcausmif;wdkufMuD;ae&mudk 0efMuD;csKyfa[mif;OD;cif
nTefYwm0efxrf;aqmifcJhpOfu vSL'gef;cJhwmjzpfjyD; yDeefq&mawmf
BuD;u jynfwiG ;f jynfyutvSL&Sirf sm;&Jv
h LS 'gef;aiGawGeaYJ qmuf vkycf hJ
wJhausmif;jzpfw,fvdkY aMunmxm;jyD; omoemjyefYyGm;a&;twGuf
pmaywef; ausmif;rsm;udv
k nf; zGiv
hf pS cf yhJ gw,f/odaYk yr,fh 0efMuD;csKyf
a[mif;OD;cifnTefYu EdkifiHawmftaejzifh 'Dr[moEdokcausmif;ajrudk

oHCr[mem,utzGJYudk vSL'gef;
xm;jyD;jzpfw,fvdkY twnfjyKajym
qdkxm;jyefygw,f/
yDeefq&mawmfMuD;u (2013)
ckESpfjrefrm EdkifiHodkY jyefvnfa&muf
&SdvmcsdefrSmq&mawmfu r[m oEd
okcausmif;rSmyJ owif;oHk;aexdkif
cJhygw,f/
apmzk d ; cG m ;

ydkifqdkifrIawGeJYoHCmawmfawG&JhydkifqdkifrIawG tiftm;oHk;jyD; wpfygwnf;,laqmifoGm;cJhMuygw,f/


xdef;odrf;ac:aqmifjcif;cHcJh&wJhr[moEdokcausmif;wdkufu q&mawmfOD;Ow&u ]]'DtrIudk vkyfjyD;
ausmif; ydkifqdkifrIudk &ifqdkif&r,f?trIEdkifwJholu ausmif;udkydkifqdkif&r,fqdkNyD; olwdkYawmhajymw,f? tJ'D
twGufqufNyD;awmh trI&ifqdkif&r,f}}vdkY zrf;qD;ac:aqmifoGm;wJhum;ay:uwpfqifh rD'D,mrsm;udk
ajymcJhygw,f/
yDeefq&mawmfMuD; EdkifiHjcm;rSmoDwif;oHk;aepOf q&mawmfMuD;ausmif;udk tckvdk 0ifa&mufNyD; q&mawmf
awGudk tMurf;zufozG,f ac:aqmifrIawGvkyfcJhwmaMumifh q&mawmfMuD;&JU'g,um?'g,dumrwdkYu

30

tpkd;&opf
vufxufwGif ppftpkd;&acwf
tqufqufrS acgif;pOftrsKd;rsKd;jzifh
BLACK LIST pm&if;0ifcJholrsm;ukdtawmfrsm;rsm;y,fzsufay;cJhonf/ tcsKdUonfbmaMumifh BLACK
LIST owfrSwfcHcJhMu&onfukdyifrodMu[kqkdonf/ tpkd;&opfu wkdif;jynfjyefvnfxlaxmifa&;zGHUNzdK;a&;
twGuf emrnfysufemrnfqkd;&Sdolrsm;ukdy,fzsufay;onfhtusKd;qufum; jynfyokdYa&muf&Sdaeolawmfawmf
rsm;rsm;jyefvnfa&muf&t
dS ajccsaexkid cf iG &hf vmMuNyD; Nidr;f csrf;a&;?zGUH NzdK;a&;vkyif ef;rsm;wGif yg0ifciG &hf &Sv
d mum?
wnfqJtpkd;&ESifhxJxJ0if0ifvufwGJvkyfaqmifvmMuonfrSm txift&Sm;jzpfonf/
odaYk omf rd;k oD;ZGe?f rd;k [de;f wku
Yd dk BLACK LIST pm&if;0if[q
k u
dk m vl0ifrBI uD;Muyfa&;ESijhf ynfoUl tiftm;
0efBuD;XmerS tqkdyg BLACK LIST pm&if;0ifEkdifiHjcm;om;rsm;tm; jynfyrSav,mOfay:okdYyifwifaqmif
vmjcif;rjyK&ef GefMum;csufxkwfjyefvdkufjcif;rSm Nidrf;csrf;a&;?zGHUNzdK;a&;?xlaxmifa&;wkdYtwGuf oHo,0if
zG,f&Sdaeacsawmhownf;/

tm;vH;k r*Fvmyg/ r*FvmygvdaYk jym&wmuvnf; uGsefawmfwt


Ydk xdr;f
trS w f t crf ; tem;awG u uk d , f c H & wJ h a eY a wG c snf ; yJ j zpf j zpf a eawmh
tJ'DcH&wJhaeYawGawmifrS xifxifay:ay:rvkyfEdkifbJeJY Budwf0dkif;av;
awGev
YJ yk cf &hJ wJt
h ajctaeuaeNyD;awmh tckvrkd sdK;pGev
Yf w
T f tepfemcHcw
hJ ?hJ
qHk;HI;epfemcJhwJh yk*dKvfawGukd *kPfjyKcGifh&vmwmukd,fEdIuf 'Dvdktcrf;
tem;awG usif;ycGifh&vmwm[m ted|mHkxJuaeNyD;awmh a&mifeDav;
orf;vmwJhr*FvmygvdkY EIwfcGef;qufcsifwmyg/ uGsefawmfhaSUrSm trSwf
w&pum; ajymMum;oGm;wJhyk*dKvfawGtm;vHk;[m a,bk,stm;jzifh uGsef
awmfhxuftoufBuD;wJh? tawGUtBuHKrsm;wJhyk*dKvfawGcsnf;ygyJ/
ukad X;atmifq&kd ifvnf; (88) rSmtwlwv
JG yk cf w
hJ ,f/ uGsefawmfw&Ykd UJ
aemifawmfwpfa,muf/ tefu,fOD;wifjrifhqdk&ifvnf; 'DaeY'Dtcsdeftxd
uGsefawmfweYkd YJ touftG,af wGrS riJu
h u
G b
f eJ YJ vli,fawGe'YJ ;kd wl abmif
zufvyk cf w
hJ yhJ *k Kd vf/ OD;vSaTw?Ykd tefu,fO;D at;om atmifwq
Ykd w
kd mvnf;
uGsefawmfweYkd YJ (88)uwnf;u awmufavQmufvufwcJG MhJ uwJh uGsefawmf
wko
Yd ifcef;pmawG? tawGUtBuHKawG,cl &hJ wJh yk*Kd vfawGvnf; jzpfygw,f/
tJ'aD wmh uGsefawmfu aSUua[majymoGm;wJyh *k Kd vfawGudk em;axmifae
&if;eJY uGsefawmf bmoGm;awG;rdvJqdkawmh wpfcsdefeJY (74) tvkyform;
ta&;tcif;rSm tefu,fOD;wifOD;u wm0ef,lcJh&wJhyk*dKvf/
usef w J h 'D r S m wuf a &muf w J h y k * d K vf a wmf a wmf r sm;rsm;u
tJ'Dwkef;u rw&m;rIawGukd OD;aqmifqefYusifcJhwJhyk*Kdvf/
'Dyk*KdvfawGtm;vHk; 'DaeYwpfae&mwnf;rSm pka0;NyD;awmh
tJ'Dtcsdefwkef;u tawGUtBuHKawGukd jyefajymMuw,f/
jyefajymMuawmh uGsefawmfu vlyk*dKvfawGqdkwmxuf
pepfukdoGm;NyD; owdjyKrdw,f/
wu,fu 'DaeY uGsefawmfwdkYvufwGJvkyfcJhwJhtcgrSm
tefu,f OD;wifOD;[m tifrwef kd;om;wJh? tifrwef
jynfolawGeJYywfoufvdkY wpfom;wnf;cHpm;wwfwJhyk*dKvf/
qdkvdkwmu wu,fhvlaumif; wpf a,mufyg/ 'gayr,fh
pepfurSm;,Gif;wJhtcgrSm vlaumif;awGukd,fwdkif pepfxJrSm
ydwfrdoGm;NyD;awmh olwdkYpdwfqESdwJhtwdkif;? apwemSdwJh
twd k i f ; razmf j yEd k i f c J h b l ; / tvk y f t auG s ;rjyKEd k i f c J h b l ; /
tJ'Dawmh uGsefawmfu uGsefawmfwdkYjzwfoef;cJhwJh acwf
awGukd jyefMunfah wmh uGsefawmfpmyk'd af v;wpfy'dk f oGm;owd
&rdygw,f/ acwfq;kd acwfusyf? a,mifeeESi?hf vljzpfvmcJ&h
aom uGsefawmfonf U U U wJh/ tJ'Dawmh uGsefawmfvljzpfwJh
umvukd jyefMunfhawmh 'Drdkua&pDrSdwJhumv? tmPm
odrf;wJhumv/ ZGef (6) eJYywfouf&if uGsefawmf (8)wef;
ausmif ; om;/ uG s ef a wmf awmif O u v myrS m aew,f /
aeawmh auwkrmvmrSm ukef;vrf;o,f,lykdYaqmifa&;
tvkyform;awG oydwfarSmufaeawmh trSefu vli,f
wpfa,muf taeeJY tJ'Dwkef;u uGsefawmfhtouf (13)
ESpf/ pyfpkwm/ wu,fu uGsefawmf odyfodvdkYr[kwfbl;/
uGsefawmfomG ;w,f/ a'g*spfBuD;eJY xrif;xkyaf wGqifNh yD;
tvkyform; awGukd oGm;ay;w,f/ uGsefawmfwdkYvnf; 0dkif;o,fw,f/
vkyfw,f/ yGifhyGifhvif;vif;ajym&&if bmrSef;nmrSef;rodbJeJY pdwfxJrSm
tm;ay;csif w,f/ tJ'DrSmrS um;qGJwJhu&def;um;BuD;ukd xdyfrSmatmf
vHBuD;wyfNyD;awmh pyDumwyfNyD;awmh tvkyform;awGu tjyifuae
w&m;a[mw,f/ tJ'goGm;em;axmifw,f/ aSUrSm oHql;BudK; awGcsNyD;
awmh ppfwyfuvlpkcGJcdkif;w,f/ tJ'gukd ppfwyfeJYxkwfqD;wdk;ovdk
wdk;vdkufqkwfvdkufeJYvkyfw,f U U U 'g uGsefawmf rSwfrdaewm/
tJ'Duae uGsefawmf pufrIvufrItxufwef;ausmif;wufawmh
uGsefawmfwkdYausmif;wufwJhae&mukd rdIif;&mjynfhvufurf;pmapmif
awGa&mufvmw,f/ cdk;aMumifcdk;0Suf,l&wmukdyJ pdwfxJrSm pGefYpm;cef;
wpfckvdkjzpfNyD;awmh tJ'gav;ukd uG,f&mrSmoGm;jznfNyD; zwf&w,f/
tJ'gawGtm;vH;k [m (88) rSm ausmif;om;acgif;aqmifwpfa,muftjzpfeYJ
yg0ifvmzdkYtwGuf avmifpmawGyg/ wGef;tm;awGyg/ (88) [m bGm;ueJ
zefqif;vdkufovdkay:vmwm r[kwfygbl;/ tpOftqufaom ppf
tmPmSifqefYusifa&;? rw&m;rIukd qefYusifa&;vIyfSm;rIawG pkaygif;
oaEwnfvmwmawGtm;vHk;[m (88) rSmaygufuGJvmwm/
tJ'Dawmh uGsefawmfwdkYu ordkif;ukdjyefavhvmwJhtcgrSm ordkif;[m
umvtuefYwpfckwnf;eJYavhvmvdkYr&bJ pOfqufrjywfavhvmwJh
tcgrSm ckeuyJ ukdaX;atmif tJ'DacwfuyJ ordkif;aemufcHukdajymoGm;
awmh uGsefawmfuvnf; tJ'D[mukd oabmwlw,f/ pdwf0ifpm;w,f/
bmaMumifhvJqdkawmh 'DaeYuGsefawmfwdkY pepfukdjyKjyifzdkYBudK;pm;wJhtcgrSm
pepf&UJ tqDtai:rwnfw
h mawGudk axmufjywJt
h cgrSm 'DzUJG pnf;yHt
k ajccH
Oya' jyifqifa&;ukd uGsefawmfwdkYajymw,f/ tJ'Dawmh vGefcJhwJhESpfav;
q,fuvnf;yJ 'D (74) zGJUpnf;yHkBuD;ay:aygufvmNyDqdkwJhtcsdefrSm
rsm;aomtm;jzifh awmfveS af &;wpfcu
k kd OD;aqmifwo
hJ al wG[m acwfynm
wwfvlvwfwef;pm;awGrsm;ygw,f/ vli,fawGrsm;ygw,f/ olwdkY[m
omreftzdESdyfcH&wJhjynfolawGxuf ykdNyD;awmh vufSdacwfukd oHk;oyf
Edkifw,f/ jrifEdkifw,f/ tJ'Dawmh 'DzGJUpnf;yHk[m 'Drdkua&pDtarSmifusNyD/
'g[m wpfygwDtmPmSifpepfukd oGm;NyDqdkwmukd omrefvufvkyfvuf
pm; tzdESdyfcHjynfolawGxuf tJ'Dacwfynmwwf ausmif;om;vli,f
awG? tvkyform;acgif;aqmifawGu ykdNyD;awmh jrifygw,f/ ykdNyD;awmh
owdjyKrdygw,f/
tJ'aD wmh (74) zGUJ pnf;yHu
k dk qefu
Y sifwv
hJ yI f mS ;rItjzpfeYJ uGsefawmfwYkd
yHkazmfNyD; xif[yfMunfhr,fqdk&if tJ'Drw&m;wJhpepfwpfckukd qefYusifzdkY
twGuf jzpfpOfawGukd wpfuGufpD? wpfuGufpD jyefMunfhvdkY&ygw,f/
(62) tmPmodrf;w,f/ tmPmodrf;wmukd 'g[m 'Drdkua&pDqdwfokOf;
NyDvdkY yxrqHk;jrifwmvnf; ausmif;om;awGygyJ/ tJ'Duae qJAif;Zlvdkif
ausmif;om;vIyfSm;rIBuD;jzpfw,f/ (74) zGJUpnf;yHkjzpfw,fqdkwm[m 'D
(74) zGJUpnf;yHk[m 'gBuD;[m rw&m;bl;/ 'Drdkua&pDwHcg;ydwfNyDvdkYqdkwJh
[mukd yxrqHk;oauFwjyKwJh vIyfSm;rIawGuvnf; 'DZGef (6) tvkyf
orm;vIyfSm;rIawG? ausmif;om;vIyfSm;rIawGyJjzpfygw,f/

tJ'g[m bmvJqdkawmh pepfwpfck rSm;,Gif;NyDqdkwmukd yxrqHk;


aSUwef;xGufcJhwJhvIyfSm;rIawGtjzpf uGsefawmfwkdYjrifygw,f/ 'gaMumifh
'DvIyfSm;rIawG&JUpka0;vmwJh tiftm;BuD;tjzpfeJY (88) vIyfSm;rIjzpf
vmw,f/ wpfygwDtmPmSifpepfukd ed*Hk;owfEdkifcJhw,f/ 'gayr,fh
ppftmPmSipf epfatmufu uGsefawmfwrYkd vGwEf ikd b
f ;l / 'DaeY't
D csdet
f xd
uGsefawmfwdkYawGajy;Muw,f/ awmxJawG? axmifxJawGrSm b0awG
tqHk;HI;cHcJh&w,f/ 'DaeY'Dtcsdeftxd rdom;pkawGjyefrqHkEdkifwJh &Jabmf
awG[m wwd,EdkifiHtoD;oD;rSmSdaew,f/
'DxufykdNyD; tao;pdwfjyefNyD; owdjyKrdr,fqdk&if uGsefawmf e,fpyf
ukda&mufwJhtcsdefrSm q&mrpifoD,marmifaq;cef;ukd a&mufygw,f/
(88) vGefcJhwJh (26) ESpfuaeNyD;awmh EdkifiHa&;aMumifh? pD;yGm;a&;aMumifh
'kuonftjzpfeJY wpfbufEdkifiHawGrSm rsufESmi,fi,feJY aeae&wJh
uGsefawmfwdkYrsdK;qufawGukd owdjyKrdr,fqdk&if q&mrpifoD,marmif
wwfEdkifoavmuf rSwfyHkwifxm;wJh arG;vlem uav;[m wpfESpfukd
(3000) avmufSdygw,f/ tESpfESpfq,frSm olrsm;EdkifiHrSm rsufESmi,f
i,feJY EdkifiHrJhjzpfaewJh uGsefawmfwdkYom;orD;awG (60000) Sdygw,f/
tJ'g[m rSwfyHkrwifEdkifwJh? vufvSrf;rrDEdkifwJhuav;oli,fawGyg

Munfhr,fqdk&if uGsefawmfwdkYEdkifiHukd jyefvnfwnfaqmufzdkYBudK;pm;wJh


tcgrSm uGsefawmfwdkYjynfwGif;rSmwifrubJeJY uGsefawmfwdkYjynfwGif;u
armif E S r awG ? nD t pf u k d a wG ? om;orD ; awG t m;vH k ; upOf h u vsm;
ae&mtoD;oD;rSm vGifhpOfaewJhvl? uav;awGukd jyefpkpnf;zdkYudpyg
uGsefawmfwdkYxnfhpOf;pm;&rSmjzpfygw,f/
tJ'aD wmh uGsefawmfwt
Ykd vkyo
f rm;aeYtxdr;f trSwrf mS tvkyo
f rm;
awG&JUepfemrIawGeJYajymw,f/ 'Dwpfacgufu tusOf;axmifu uGsef
awmfwdkYvGwfvmwJhtcsdefrSm tvkyform;y#dyuawG 0ifa&muf ajzSif;
zdkYBudK;pm;cJhygw,f/ BudK;pm;wJhtcgrSm uGsefawmfwkdYvkyfay; EdkifwJhudpu
,m,DoabmwlnrD yI J vkyaf y;Edik cf w
hJ ,f/ aemufq;kH tedrq
hf ;kH vpmowf
rSwfrIukd tcktcsdeftxd vkyfray;EdkifcJhbl;/ vkyfief;cGiftajctaeawG
wdk;wufaumif;rGefatmif uGsefawmfwdkY vkyfray;EdkifcJhbl;/ aemufqHk;
uGsefawmfwdkYEdkifiHrSmvmNyD; &if;ESD;jrSyfESHwJhukrPDawGukd EdkifiHwum pHcsdef
pH T e f ; awG e J Y tvk y f o rm;tcG i f h t a&;awG av;pm;vd k u f e matmif ?
vlUtcGifh ta&;awGukd av;pm;vdkufematmif uGsefawmfwkdYvkyfray;
EdkifcJhbl;/ uGsefawmfwkdYrSm wduswJhpnf;rsOf;pnf;urf;awG owfrSwfEdkif
atmifv?Ydk owfrw
S v
f u
kd w
f phJ nf;rsOf;pnf;urf;awGudk vufawGUtaumif
txnfay:vmatmifvkyfzdkY vkyfief;pOfawGtrsm;BuD;Sdygw,f/ aemuf
wpfcku uGJjym;vmwJhtajctaeawGukd owdjyKrdzdkYu t&ifwkef;u
tvkyo
f rm;? tvkyf iS jf yemqdw
k m qdk ,
S v
f pfacwfwek ;f u tvkyf iS f
u tpdk;&yJ/ bmaMumifhvJqkdawmh tvkyform;awGtzdESdyfcH&wJhudp[m
tpdk;&eJY tvkyform;awGeJY/ 'DaeY'DtcsdefrSm aps;uGufpD;yGm;a&;qdkNyD;awmh
wu,f vnf;yDjyifwJhaps;uGufpD;yGm;a&;a&mufrvmbl;/ vufoifh&m
pm;awmfac:wJhtajctae pD;yGm;a&;vkyfief;awGjzpfaew,f/ tJ'D
tajctaerSm uGsefawmfwdkYtvkyform;awG&JUqufqHa&;[m wpfcsdefu
vdk tvkyfSifu tpdk;&r[kwfawmhbJeJY yk*vduvkyfief;SifawGygvm
w,f/ EdkifiHjcm;vkyfief;SifawG ygvmw,f/
tJ'Dvdkvkyfief;SifawGeJY uGsefawmfwkdYtvkyform;awG qufqHa&;
tmrcHcsufSdatmif b,fvkdvkyfrvJqdkwmukd wduswJh? ckdifvHkwJh Oya'
tumtuG,fawG vdkvmw,f/ tJ'Dawmh uGsefawmfwdkYwpfcsdefwnf;rSm
tvk y f o rm;jyemuk d ajzS i f ; awmh r ,f ? tvk y f o rm;b0uk d
jrifhwifawmhr,fqdk&if uGsefawmfwdkY[m [dkwkef;u rw&m;rIukdqefYusif
w,fqdkwJh &JpGrf;owdwifruawmhbJeJY tvkyform;awGukd pGrf;tifjrifh
wifay;EdkifwJh? olwdkYjyemukd olwdkYajzSif;EdkifwJhtqifha&mufatmif
uGsefawmfwdkYwawGu 0dkif;NyD;awmh olwdkYukd impowerment vkyfwm

ayghaemf/ olwdkYpGrf;tif jrSifhwifwJhudpawG uGsefawmfwdkYvkyfay;&r,f/


tJ'Dawmh tcktvkyform;udpaqmifGufwJh tzGJUtpnf;awG?
wufMuGvIyfSm;olawG trsm;BuD;ay:vmw,f/ trsm;BuD;ay:vmawmh
wu,ftvkyform;jyemudkajzSif;&rSmu a&SnfrSm tvkyform;
awG ukd,fwdkifajzSif;&r,f/ uGsefawmfwdkYu Mum;umvrSm 0ifa&muful
nDolomjzpfw,f/ tvkyform;or*awGzGJUpnf;cGifhqdkNyD; tdkift,fvftdk
vufrSwfxdk;w,f/ vufawGUrSm tvkyform;or*acgif;aqmifawGukd
wjcm;taMumif;awGjyNyD; tvkyf iS af wGu ta&;,lwm rumuG,Ef ikd b
f ;l /
r[efYwm;Edkifbl;/
wpfcg Oya'vkyfxHk;vkyfenf;awGukd usifhoHk;NyD;awmh tvkyf orm;
awG&JUrodem;rvnfrIukd tjrwfxkwfaewJhudpawG uGsefawmfwkdYrum
uG,fEdkifbl;/ Oyrmtm;jzifh cHkHk;uae qHk;jzwfvkdufw,f/ tvkyfSifu
'gukdrauseyfygbl;vdkY t,lcHwifw,f/ tJ'gukd tcsdefqGJNyD;awmh
veJYcsDwmeJY? ESpfeJYcsDwmeJY tvkyform; pm;p&mrSdbl;/ tvkyform;u
awmif h r cH E d k i f b l ; / tJ ' guk d tjrwf x k w f N yD ; awmh tvk y f S i f u ae
tusyfukdifvmwmukd uGsefawmfwdkY b,fvdktumtuG,fay;rvJ/ qdkvdk
wmu 'DaeYtvkyform;jyem[m t&ifxufykdNyD; IyfaxG;vmw,f/
uGsefawmfwdkYbufu enf;ynmawG? A[kokwawGyg qnf;yl;NyD;awmh
avhvmajzSif;&r,fhudpawG ay:vmw,f/
uGsefawmf 'DaeY 'DrmS uGsefawmfah emifawmfawG? ZGef (6) eJyY wfoufwhJ
ESpfywfvnftcrf;tem;ukd zdwfwJhtcsdefrSm wpfcsdefwnf;rSm 'Duae
k mG ;&r,f/ uGsefawmfwrYkd mS avhvm&r,fh
tckjyefvYdk &dS if workshop wpfco
tcsufawG trsm;BuD;ay:vmawmh uGsefawmfwkdY[m 'Dtajymif;tvJukd
&ifqdkifwJhtcgrSm &JpGrf;owdoufoufomr[kwfbJeJY ukd,fhjznfhqnf;
&r,fhA[kokwawGudkyg avhvmNyD;awmh uGsefawmfwkdYwdkufyGJ ykHoPmef
ajymif;vmwmukd uGsefawmftawGUtBuHKeJY,SOfNyD; rQa0csifygw,f/ Oyrm
tm;jzifh uGsefawmf 'DuaeoGm;&r,fhudp[m uGsefawmfwdkY (88) e,fu
&JabmfawGygac:xm;NyD;awmh tD;tdkif'Dtdkifudp uGsefawmfajym&rSm/
tD;tdik 'f t
D ikd q
f w
kd mu obm0o,HZmwawG xkw,
f w
l m yGiv
hf if;jrifom
rISdatmif EdkifiHwumpHcsdefpHTef;awGeJYvkyfzdkYudp ajymNyD/ ajymNyDqdk&if
tD;tdkif'DtdkifeJYywfoufwJh A[kokw uGsefawmfwdkYrSmrSd&if tpdk;&
taeeJYu tD;tdkif'DtdkifpHEIef;awGeJYvkyfygw,fvdkY EdkifiHwumrSm rsufESm
aumif;&wmyJSdw,f/ vufawGUrSm uGsefawmfwdkY tusdK;rSdbl;/
tJ'Dawmh uGsefawmfwdkYu tJ'DvdkrsdK;awGutp uGsefawmfwdkY&Jabmf
awGukd uGsefawmfwdkYukd,fwdkif uav;pum;eJYajym&&if tdrfjzpfatmif
0ifxdkifay;&wJhtqifhr[kwfbJeJY wu,fwufwufMuGMuGeJY vkyfEdkifwJh
tqifhjzpfatmif b,fvdkvkyfrvJqdkwm ajym&awmhr,f/
aqG;aEG;&awmh r,f/ tJ'aD wmh uGsefawmfwYkd 'g tvkyo
f rm;
udpeJYajym&if ordkif;aMumif;t& t"duta&;BuD;wJh trSwf
oauF w [mbmvJ q d k a wmh rw&m;wJ h p epf wpf c k u k d
qefYusifawmfvSefzdkYtwGuf vkyfcJhwmawGtm;vHk;[m xifSm;wJh
ordkif;rSwfwdkifawGtjzpf usefcJhNyD/
t*FvdyfacwfrSm (1300) jynfhta&;awmfyHk/ 'g[m tvkyform;eJY
ywfoufwJh? e,fcsJUt*FvdyfukdawmfvSefwJh t"du& rSwfwdkifyJ/ tJ'D
aemufykdif; ZGef (6) vIyfSm;rI[m (74) zGJUpnf;yHkukd pdefac:vdkufwJh
tajrmufoHyJ/ uGsefawmfwkdY (88) uae (2008) zGJUpnf;yHkukd jyifqif
zdBYk udK;pm;aew,fqw
kd m[mvnf; pepfq;kd xJrmS ydwrf ad ewJv
h al umif;awG/
olwdkYawGyg yl;aygif;aqmifGufEdkifatmif uGsefawmfwkdYBudK;pm;&r,f/
pepf qdk;xJrSmSdwJhvlqdk;awGa&mqdkawmh olwdkYvnf; csrf;omray;ygbl;/
uGsef awmfwdkYudk axmifcsw,f/ axmifcsNyD;awmh olwdkYvnf; uGsefawmf
wdkYqDvdkufw,f/ odyfw&m;uszdkYaumif;w,f/ axmifxJrSm uGsefawmfwkdY
ESpfSnf aewJhtcgusawmh wzGJzGJ0ifvmwJholawGukd Munfhvkdufawmh
uGsefawmfwdkYukd axmifcswJholawG/ uGsefawmfwdkYukd ppfaMuma&;
vkyfwJhvlawG/ uGsefawmfwdkYukd zrf;NyD;kdufwJhvlawG/
tJ'Dawmh qdkvdkwmu uGsefawmfwdkY[m vlyk*dKvfawG[m umv
a&pD; eJMY unfrh ,fq&kd if i,f&mae vwf? vwf&muae BuD;? BuD;&muae
ykdBuD;oGm;Muw,f/ bmawGeJYusefcJhovJqdkawmh tJ'Dacwfwpfacwf[m?
pepfwpfck[m rSefovm;? rrSefbl;vm;? aumif;ovm;? qdk;ovm;yJ
usefcw
hJ ,f/ tJ'pD epfrmS ;oGm;NyD;qd&k if vlaumif;awGa&m? vlq;kd awGa&m?
nOf;yef;ESdyfpufawGolawGa&m tm;vHk;[m om;aumifawGjzpfoGm;w,f/
odyfw&m;uszkdYaumif;ygw,f/ 'gaMumifhrdkYvkdY uGsefawmfwdkYajymaewm[m
cHcJh&wmawGukd tvum;ae&if temaz;cGmNyD;awmh uGsefawmfwdkYcH
&avjcif;vdYk b,fawmhrS rajymawmhb;l / 'DpepfBuD;ukd jyifqifzt
Ykd wGu?f
'Dpepfukd wnfaqmufcJhwJholawGukd,fEdIufu oHa0*&zdkY? owdw&m;&zdkY
uGsefawmfwdkY 'gukdyJwdkufwGef;w,f/
NyD;&if 'Dpepfq;kd BuD;ukd uGsefawmfwjYkd yifr,f/ jyifwt
hJ cgrSm yxrqH;k
wHcg;aygufjzpfwJh (436) ukdjyifr,f/ 'D (436) ukdjyifjcif;[m aSUqufNyD;
wdik ;f &if;om;wef;wlnrD Qa&;udk jyifzv
Ykd nf; wHcg;udzk iG &hf r,f/ tvkyo
f rm;
tcGit
hf a&;awG tmrcHcsufzdS ?Ykd tedrq
hf ;kH vkycf vpmowfrw
S zf ?Ykd tvkyf iS ?f
tvkyform;qufqHa&;eJYywfoufwJhOya'awG tm;vHk;[m 'DzGJUpnf;yHk
tajccHOya'jyifqifa&;xJrSm tusHK;0ifaew,f/
'gaMumifrh v
Ykd Ykd zGUJ pnf;yHek t
YJ csdew
f u
kd Nf yD;jzpfay:cJw
h hJ ZGef (6) pdw"f mwfudk
tajccH,Nl yD;awmh 'DaeYrmS vnf;yJ tvkyo
f rm;? v,form;? ausmif;om;?
wyfrawmfom;? EdkifiHa&;ygwDtm;vHk;? t&yfbufvlUtzGJUtpnf;awG
tm;vH;k ? vufdS Sad ewJh rSm;,Gi;f aewJph epf? rSm;,Gi;f aewJzh UJG pnf;yHBk uD;udk
jyifqifzdkYtwGuf ZGef (6) pdwf"mwfukd tajccH,lNyD;awmh? (88) pdwf
"mwfut
dk ajccH,Nl yD;awmh uGsefawmfwt
Ykd m;vH;k pkaygif;nDw
G w
f phJ rG ;f tm;eJY
0dkif;0ef;NyD;jyifqifMuygpdkY/ aemufaemifrSm tvkyform;awG&JUtcGifh
ta&;ukd uGsefawmfwdkYukd,fwkdif? tvkyform;awGukd,fwdkif OD;pD;OD;
aqmifjyKNyD; ajzSif;EdkifwJhtajctaea&mufatmif tm;vHk;0dkif;0ef;ul
nDMuygpdkYvdkY wdkufwGef;EdI;aqmf&if; ed*Hk;csKyfygw,f/ tm;vHk;udk aus;Zl;
wifygw,f/
(tvk y f o rm;ta&;tcif ; ES p f 40 jynf h t crf ; tem;rS )

31

udkjrwfcdkifa&
udkjrwfcdkifay;xm;wJh pmtkyfESpftkyfteufu AdkvfcsKyf
cifGefYpmtkyfNyD;awmh ckOD;ae0if;&JU ajr;awGjzpfwJh ]0if;oHk;
0if;} (at;ae0if;? ZGJae 0if;? ausmfae0if;)wdkYwawG ao
'Pfu vGwv
f mwJt
h aMumif;pmtkyu
f kd a&;zdyYk gwJAh sm/ 'gay
r,fh a&Tref;wifarmif&JU ]]uRefawmfvnf; xdkenf; vnf;
aumif; xdkenf;vnf;aumif;}}oDcsif;vdk uRefawmf vnf;
armifodef;GefY(aumhu&dwf)vdk? jrwfcdkifvdk tvkyf awGeJY
abmufqm xd;k vdu
k ?f wkwo
f ikd ;f ckwv
f u
kd ?f jrefrm vufa0SY
xd;k vdu
k q
f akd wmh vH;k csmudk vdu
k af eygawmhw,f udjk rwfcikd /f
'DMum;xJ apm0if;bwfwdkY&JU u&iftrsKd;om; pmtkyfwdkufudk
ay;xm;wJhuwdeJY wm0ef,lxm;wJh pmtkyf ESpftkyfudkvnf;
zwf&if;a&;a&;&if;zwf ae&ygao;w,fAsm/ pmtkyfESpf
tkyfuawmh (1) tmPmodrf;wJhaeY usKd;ausoGm;wJh r[ma'0D
wdkY&JUtoJ
(xD;jzLESifh qnf;qm)
(2) jynfwGif;ppfrD;vQHxJu umuG,fa&;OD;pD;csKyf
(AdkvfcsKyfprpf'Gef;)
wdkYyJjzpfMuygw,f udkjrwfcdkif
udkjrwfcdkifa&-]0if;oHk;0if;}pmtkyfudk yxrwpfBudrf
uRefawmf zwfw,f? rSwpf rk xkwaf o;ygbl;/ wpfcg 'kw,
d
tBudrfzwfygw,f/ rSwfpkxkwfw,f/ tJ'DrSwfpkxJurS ydk
vdkYta&;BuD;wmawGudk uRefawmfxyfNyD; rSwfpkjyefxkwfyg
w,f/ tJ'D 'kwd,rSwfpkawGudk jyefNyD;xkwf,l Munfhvdkuf
&if atmufygtwdkif; awGUEkdifygvdrfhr,fudk jrwfcdkif(1) OD;ae0if;u tpjyKvdYk rdrt
d m; tcsKyfjzifh csxm;&ef
awmif;qdk csufudk AdkvfcsKyfcifGefYudk,fwdkifu yxrOD;qHk;
vufrcH? y,fcs?
(2) OD;ae0if; (v,fwq
D &mawmf)&JU 0dyemudk pwif
tm;xkwf?
(3) OD;ae0if;u olrY w
d af qG&if; 'if;dUk pf(Dan Rose)uG,v
f eG o
f nfukd
od&NyD;aemuf oluG,fvGefaomtcgvkyf&rnfhtvkyf (aowrf;pm) a&;cJh
(yl;wGJ)
(4) ]0if;oHk;0if;}ESifh cifyGef;onf at;aZmf0if;wdkY EkdifiHawmfopm
azmufrIjzifh Hk;wifcH&aomtcg (a'gufwm)cifpEm0if;vnf; tus,f
csKyfjzifh xdef;odrf;cH&?
'DtcsufawGu uRefawmfh&JU 'kwd,rSwfpkxJrSmygwJhtcsufawGyg
udkjrwfcdkif?
udkjrwfcdkifa&yxrrSwfpkxJrSmygwmawGudk wpfcg jyefvnfxkwfEkwf&&if(1) ]0if;oHk;0if;} EkdifiHa&;rvkyfbl;?
(2) paumfyD,H ]Scorpion} vlqdk;*dkPf;xJrSm ryg0ifyg?
(3) w&m;Hk;pD&ifcsufudk csD;rGrf;?
(4) armifaomfuZeD;? armifrdk;olZeD;? om"kuG,fvGefpOfu axmif
xJuvlrdkY cGifh&/ OD;ae0if; uG,fvGefaomtcg ]0if;oHk;0if;}zdkY cGifhr&?
(5) ao'PfpDpOfrIESifh t,lcH0ifrIudk *krjyKyg?
(6) AdkvfcsKyfoef;a&TESifh AdkvfcsKyfjrifhvGif vla&G;cs,fyHk?
(7) AdkvfcsKyfapmarmif wu,f aeaumif; raumif;?
(8) axmifxJwGif (em*pf)rkefwdkif;umv OD;0if;wifESifh ]0if;oHk;0if;}
wdkY twlwuGaecJhyHk?
(9) ]0if;oHk;0if;} axmifouf (11)ESpfpDjzifh axmifxJwGif ae&pOf
ratjzpfol a':cifpEm0if;rSm tdrftus,fcsKyf? BuD;BuD;pk ]a':atmif
qef;pkMunf}rSmvnf; tdrftus,fcsKyfjzifh ]tif;,m;uefapmif;}wpfbuf
wpfcsufpDwGif aeMu& (aA'ifem;vnfolrsm;u ,if;trsKd;orD;BuD;
ESpfOD;pvHk; t*FgorD;rsm;jzpfaMumif;ajymMu)
(10) Zlvdkif 7 &ufudp? aiGpuLzsufodrf;jcif;udp? jynfolydkif
odrf;onfhudp? (0if;oHk;0if;)u tbdk; (OD;ae0if;)vkyfwm rSefuefw,f[k
ajym?
udkjrwfcdkifa&udkjrwfcdkif&JU (0if;oHk;0if;)pmtkyfudk zwfINyD;Hkomru rSwfpk rSwf
csuf (1+2)udkyg xkwfEkwfNyD;vnf; jzpfygw,f/ 'Dae&mrSm uRefawmfh
&JU tjrif? uRefawmfh&JU oHk;oyfcsufuawmh ajym&r,fqdk&ifayghAsm
oHk;oyfcsufudk rajymcif uRefawmfhtaeeJY udk,fhig;csOf udk,fcsifw,f
vdkY ajymvnf; cH&rSmayghAsm/ uRefawmf bmajymcsifovJqdkawmh ckvdk
'Drkdua&pD[m ]awmta&muf awmifta&muf}csdefrsKd;rSm vTwfawmfrSm
armifodef;GefY(aumhu&dwf)&Sdwmvnf; aumif;rSaumif;? rSefrSrSefyJ?
pme,f Z if ; avmurS m vnf ; uRef a wmf h r d w f a qG a wG t ygt0if a ygh A sm
jrwfcdkifvdkY uavmifwpfacsmif;&Sdwmvnf; oifhrSoifh? awmfrSawmfw,f
aygh udkjrwfcdkif'Dae&mrSm enf;enf; xyfajymcsifwmu armifoed ;f Ge(Yf aumhu&dw)f
vTwfawmfrSm ajymwm? aqG;aEG;wmawGudk owdxm;Munfh&if oludk,f
wdkif a&SUae? oludk,fwdkif EdkifiHa&;orm;qdkawmhAsm (1) EkdifiHa&;t&
vdktyfwmajymw,f? (2) a&SUaevdk tydktvdkr&Sdajymw,f? 'gudk ajym
wmyg/ cifAsm;usawmhvnf;? udkjrwfcdkif wcsKdUpme,fZif;q&mawGqdk

32

Adv
k cf sKyfcifeG u
Yf kd udik zf aYkd wmifrvG,v
f yS gbl;/ ckawmh cifAsm;u OD;ae0if;
&JU (0if;oHk;0if;)udkyg wufudkifavawmhAsm t&yfpum;eJYajym&&if vGef
wmaygh/
udkjrwfcdkifa&MopaMw;vsm;rSmawmh vef'efu ]a':wifxm;aqG}wdkY xkwfvTifh
aewJh ]bDbDpD}jrefrmhydkif;tpDtpOf[m urmudka&mufaewJh ]jrefrmawG
&JU rD',
D m}ud;k Asm/ 'Dawmh Adv
k cf sKyfcifeG eYf YJ (0if;oH;k 0if;)pmtkyu
f kd ]bDbpD }D
uvnf; xkwfvTifh? cifAsm;&JU tifwmAsL;vnf; em;axmif&wJhtcsdef
txd uRefawmfudk,fwdkifodyfudk oabmraygufao;ygbl; udkjrwfcdkif/
ckawmh uRefawmf oabmaygufoGm;NyDAsm/ cifAsm;vnf; armifodef;
GefY(aumhu&dwf)vdkyJ jynfolYbufuajymay;ar;ay;ae&wJh yk*dKvfwpf
a,mufygyJvm; udkjrwfcdkifudkjrwfcdkif uRefawmfhrSwfpk (1)eJY (2)[m cifAsm;udk,fwdkif cifAsm;&JU
pmtkyfxJrSm ar;xm;wJh ar;cGef;awGyg/ 'gawGu t&ifyJajymajym ckyJ
ajymajym OD;ae0if;eJYa&m orD;awG ajr;awGeJYa&m taea0;vGef;awmh
uRefawmfwdkY ar;csifwJhar;cGef;awGygyJAsm/ bmyJjzpfjzpf udkjrwfcdkifu
pme,fZif;orm;wpfa,muftaeeJY ar;w,f? olwdkYwawG 0efcHwm
0efrcHwmu olwdkYudpyg/ wu,fawmh olwdkY0efrcHwmawGudk orkdif;
qdkawmhvnf; orkdif;yJaygh udkjrwfcdkif/
udkjrwfcdkifa&
t"du cifAsm;ar;wJh (0if;oHk;0if;)taeeJY ]paumfyD,H}*dkPf;udk
xl axmifcJhygovm;? yg0ifcJhao;ovm;? OD;ae0if; tus,fcsKyfeJY aecJh&
ygovm;? axmufvSrf;a&;AdkvfrSL;csKyfoef;xGef;eJY bmawGajymcJhygovJ
qdkwmawGudk udkjrwfcdkifar;wm uREfawmfzwfae&if;eJY (0if;oHk;0if;)
taMumif;&,f? uRefawmfESifh armifodef;GefY(aumhu&dwf)wdkY ajymrdwm
awGudkyg jyefNyD; owd&rdw,fAsm/
]]'D (0if;oH;k 0if;)vli,fawG "mwfyw
kH pfyu
kH akd wmh uRefawmf oabm
usrdw,f udkodef;GefY&,f? [dk pdefarsmufarsmufeJYawmh tuGmBuD;uGm
ygyJAsm? 'gawmif bdk;atu pifumyltxd av,mOfysHeJY ausmif;oGm;
ausmif;jyefapcJhwm? bmwpfckrSvnf; wwfodcJhyHkray:ygbl;}}
]]cifAsm; pdefarsmufarsmufudk odyfajymraeeJY? bBuD;awmfbk&m;udk
OD;ay:OD;u rif;wdkYbk&if bk&ifyg;r0ygbl;vdkY ajymrdvdkY OD;ay:OD; odEDudk
tydkYcH&w,frIwfvm;? ckvnf; tJ'D (0if;oHk;0if;)u axmifxJrSm uRef
awmfwdkYvlawGxuf trsm;BuD;odw,f? avhvmw,fAs}}
'gvnf; [kwfrSmyg udkjrwfcdkif
udkjrwfcdkifa&uRefawmfh&JU rSwfpkawGxJrSm &JabmfoHk;usdyf0ifcsif;twlwlqdkwm
udkawmh uRefawmf bmrS rajymvdkygbl;? wcsKdUudpawGu EdIif;,SOfcsufeJY
MunfhvdkY&NyD; wcsKdUudpawGuawmh MunfhvdkYr&wmvnf; &Sdygw,f/
uRefawmf t"duajymcsifwmu 'Dudpawmh r[kwfygbl;? wdkif;jynf
wpfckvHk;eJYqdkifwJhudpyg/ qdkygawmh udkjrwfcdkif (0if;oHk;0if;)uayghAsm?
OD;ae0if; tmPmodrf;NyD;vdkY rMumrDrSm jynfolydkif odrf;w,f? EkdifiHjcm;
om;ydkifqdkifrIawGrsm;vdkY odrf;wm rSefw,fvdkYqdkw,f/ tJ'D todrf;cH
&wJh ypnf;awG tpm;xdk;EkdifzdkY aemufydkif;rSm pm;p&m? oHk;p&mawmif

vHk;vHk;r&Sdawmhygbl;Asm/
aemufxyfar;wJh ar;cGef;ESpfckudkvnf; (0if;oHk;0if;)u
bmrS wdwdyy rajzygbl;/ (88)rSm aiGpuL zsufodrf;wJhudp
&,f ? ]Seven July} ud p & ,f ? 'gawG r S ork d i f ; ud p A s?
'gawGjzpfvdkYvnf; OD;ae0if;xGufoGm;&wmyJ? ajr;awGu
zkH;zdraebJ 'gudkawmh oHk;oyfzdkYaumif;wmayghAsm/
at;av (0if;oHk;0if;)pmtkyftay:rSm uRefawmfh&JU
oHk;oyfcsufawGvnf; vHkavmufNyDaygh udkjrwfcdkif/ aemuf
qH;k rSmawmh pmwpftyk v
f ;kH zwfae&if;u uRefawmfph w
d af wGrmS
taESmifht,SufjzpfaewmawG &Sif;vif;at;jroGm;wmu
awmh (0if;oH;k 0if;)ajymwJh tbd;k qDu? tarhqu
D ? tazhqu
D
&wJh aEG;axG;rIawG? vHkNcHKrIawG? at;jrwJharwmawGygyJ
udkjrwfcdkif/ at;Asm OD;ae0if;uG,fvGefpu EkdifiHa&;acgif;
aqmifawG? wyfrawmfacgif;aqmifawGeJY olykefacgif;aqmif
awGajymwmawG ]{&m0wD}rSm azmfjycJhwmeJY csKyfvdkuf&if
raumif;bl;vm; udkjrwfcdkifol w d k Y bmmawG ajymMuovJ
]]pd w f t &rf ; raumif ; bl ; / Zmwf o d r f ; raumif ; bl ;
jzpfoGm;wmaygh/ jrefrmjynf ckvdkjzpfwm? 'kujzpfwm olYrSm
wm0ef&Sdwmaygh}}
tNid r f ; pm; Ad k v f r S L ;csKyf a tmif B uD ;
]]uH uH&UJ tusKd;ayghAsm? ud,
k v
f yk w
f m ud,
k cf &H wmaygh?
wdik ;f jynf uaygufwd uaygufcsm jzpfomG ;wm olpoGm;wmyJ?
pdwfawmh raumif; bl;? uRefawmfhacgif;aqmifjzpfcJhwmyJ?
olYudkvnf; e*dkuowday;ygw,f? r&bl;av ...EdkifiHa&;
rvkyfawmhbl;qdkawmh udkwifatmif[def; (w&m;olBuD;csKyf
a[mif;) raocifuaygh? cifAsm; (OD;ae0if;)udk ADvdefwpf
a,mufvdk raoapcsifygbl;? Savior (u,fwif&Sif) tjzpf
aoapcsifygw,f?
ckaooGm;NyDqdkawmh
ADvdeftjzpfeJYaooGm;wmaygh Asm}}
OD ; wif x G e f ; (wyf r awmf tNid r f ; pm;)
]]uRefawmfodwmuawmh OD;ae0if;u 1988 ckESpfuwnf;u
vuf ajrmufoGm;NyD? odyfNyD; EkdifiHa&;rSm rygawmhbl;vdkY uRefawmfxif
w,f? olqHk;oGm;wJhtwGuf EkdifiHa&;rSm tajymif;tvJawG jzpfp&m
r&Sdygbl;}}
Ek d i f i H a &;orm;a[mif ; ? aMu;rH k o wif ; pm
]]t,f ' D w mcsKyf ( a[mif ; ) ocif v S u G e f ; }}
]]91 ckESpfavmufpNyD; 0dyemur|mef;udk tm;xkwfaew,fMum;
w,f/ v,fwDq&mawmfwdkY r[mpnfpmtkyfwdkYzwfNyD; BudK;pm;aew,f
Mum;w,f/ AdkvfcsKyfBuD;a[mif; orwtNidrf;pm;ayghAsm? aowJhtcg
]oifjyKaomuH yJhwifoH? oifhqD jyefvmrnf}qdkwJhtwdkif;yJ w&m;
oHa0* &rdw,f/ uRefawmfhtaeeJYuawmh OD;ae0if; aumif;&mok*wd
vm;ygapvdkY qkawmif;w,f? oljyKcJhwJh aumif;rIrsm;twGufayghAsm?
tukodkvftwGufawmh olYbmom &Sd&ifvnf; cHayghAsm}}
0g&if h E d k i f i H a &;orm;BuD ; ocif c sef x G e f ;
]]olaovdkY tajymif;tvJ jzpfp&mr&Sdygbl;/ ol EkdifiHa&;eJY uif;
uGmoGm;wm awmfawmfMumygNyD;/ (orkdif;rSm OD;ae0if;&JU wm0efeJYywf
oufvdkY) OD;ae0if;u olvkyfwJhtcsdeftwGif;rSmawmh wm0ef&Sdwmaygh/
olrvkyfwJh tcsdefrSmawmh b,folawG vkyfovJ? vkyfwJholawG wm0ef
&Sdwmaygh? 'guawmh pOf;pm;MunfhMuayghAsm}}
rqv 0ef B uD ; tzG J U 0if a [mif ; ? trsKd ; om;'D r d k u a&pD t zG J U csKyf
twG i f ; a&;rS L ; OD ; vG i f
]]olaowJhtwGuf bmrS 0rf;enf;p&mr&Sdygbl;/ toufBuD;vdkY
aowmyJ/ olaowJhtwGufvnf; wdkif;jynf ajymif;vJp&m r&Sdbl;?
olu tmPm&SdawmhwJhvl r[kwfbl;? oludk,fwdkifvnf; tcsKyfoabm
aeae&wm? tmPmu etz vufxJrSmyJ &Sdw,f}}
u&if t rsKd ; om;tpnf ; tH k ;(KNU)'k O u | Ad k v f c sKyf B uD ;
apmbdkjr
(OD ; ae0if ; aowrf ; pm)
,aeY ou&mZf 1351 ckESpf e,kefvqkwf 2 &uf? c&pfou&mZf
1989 ckESpf ZGefv 20 &ufaeY nae 3 em&D 55 rdepf (15 em&D 55
rdepf)tcsdefwGif nDtudkyrm cspfcifonfh rdwfaqGppf Dan Rose b0
wpfyg; ajymif;oGm;onfh owif;Mum;&awmh - rdrd ZD0defcsKyf&eftvSnfh
vnf; wpfaeYwGif a&mufrnfudk owdjyKrd&ef? rdrdtoufaysmufNyD;
vQif NyD;csif; aqmif&Guf&efudk atmufygtwdkif; rSmMum;cJhonf/
(1) toufaysmufNyD;vQifNyD;csif; tjrefqHk; rD;oN*K[fyg? rD;oN*K[f
rIudk toufaysmufNyD; em&D (30) oHk;q,ftwGif; NyD;jywfatmif aqmif
&Gufyg/
(2) rD;oN*K[fNyD; <uif;usefaom jymrsm;? td;k rsm;udk tqifajyaom
tcsdefwGif tqiftajyqHk; jrpfwGif;odkY pGefYypfyg/
(20-6-89)ckESpf
(17 em&D 9 rdepf) tcsdef
1351 ck? e,kefvqkwf (2)&ufaeY
nae (5) ig;em&D (9)udk; rdepftcsdef
armifpifMu,f

,cif t ywf r S tquf


AkdvfxGef;Munf(rkH&Gm)onf 88 vlxkta&;awmfykHESifh ywfouf
BudK;ukdifvrf;TefcJhMuolrsm;rSm Auyrsm;[k qkdonf/ onfrSm ppf
tpkd;&\ wavwnf;jzpfonf/ AkdvfxGef;Munf(rkH&Gm)onfvnf; Auy
waptajcmufcHae&olayyJvm;? 88 vlxkta&;awmfykHwkdufyGJ0if ol&J
aumif;rsm;? aoG;ajruscJh&olrsm;? toufpGefYvTwfcJholrsm;? axmifwGif;
tusOf;uscH&olrsm; vufeufukdifawmfvSefa&;vkyf&ef tarhtdrfukdpGefY
cGmcJh&olrsm;onf Auyrsm;ayyJvm;[k pOf;pm;oihfrnfxifonf/
qEjyolrsm;u olwdkY*dwf0vmNyD; toHcsJUpufrsm;jzifh rMum;0Hh
remom em;rcHomatmif qlnHaerIrsm;jyKvkyfonfudk renf;onf;cH
aeMu&olrsm; jzpfonf/ rdrdppfonfrsm;ESifh tdrfaxmifonf&Jarrsm;
olwdkYbuf ul;vmatmif aeYrtm; nrtm; vlvJjzifh pnf;Hk;aeMujcif;
jzpfonf/ qEjyolrsm;\ pnf;Hk;rIu bmrS rxda&muf/ tcsdefukef?
avukef? vlyifyef;jcif;om tzwfwifonf/ rdrdppfonf? tdrfaxmif
onfwpfOD;rS olwdkYbuf rul;/ olwdkY&JU pnf;Hk;a[majymrIuvnf;
tqDtESpfr&Sd? ynmom; ryg? opfikwfwdkudk acgif;Nidrfhatmif ajymEkdif
aom 0g&ifhEkdifiHa&;orm;rsm;vnf; r[kwfMu/ em;rcHomaom rdrd
ppfonfrsm;\ trkef;om tzwfwifonfxifonf/
tpydkif;rSmawmh olwdkYudk wyfa&SUrSmuyfNyD; ra[majymzdkY awmif;
yefonf/ toHtvGefus,fvGef;vSojzifh tdyfvdkY? aevdkYr&aMumif; ajym
onf/ odkYaomf olwdkYu ravQmh/ vufrcH/ uRefawmfNidrfaeonfudk
olwdkY EdkifaeNyD[k xifyHk&onf/ uRefawmfhwyfrSL;rsm;u toHcsJUpuf
oHaMumifh aumif;aumif;tdyfvdkYr&aMumif;? &Jabmfav;rsm; tawmf
pdwfrausreyfjzpfaeaMumif;? tjyifxGuf&Sif;ypfcsifonf[kvnf; wzGzG
ajymaeaMumif ; owif ; yd k Y o nf / &J a bmf q d k w mu ]]rwpf a xmif
wpfaumifbGm;}}wpfa,mufa,mufazmufvdkuf&if jyemwufvdrfh
rnf/ wpfckckawmh vkyfoifhonf/ bmvkyf&rvJ pOf;pm;&awmhonf/
aemufq;kH rdrw
d u
Ykd vnf; olwEYkd iS t
hf NydKif rsufEmS csif;qdik Nf yD; ppfcsDocD sif;
awG zGifhuGmvdkY ajymvdkuf&onf/ toHcsJUpufESpfvHk; rsufESmcsif;qdkif
tNydKifzGifhawmh uRefawmfwdkYuvnf; rcHcsifpdwfeJYzGifh? qEjy
olawGuvnf; EkdifcsifaZmeJYzGifh? uRefawmfwdkYa&m qEjyol
rsm;yg odyfjyemr&Sdaomfvnf; &yfuGufvlxkawmh
oufomrnfrxif/ aemuf olwdkYae&ma&TUoGm;onf/
ta0;uyJ zGifhawmhonf/ uRefawmfwdkYvnf; quf
rzGifhawmh? jyemwpfckat;oGm;ojzifh pdwfat;&onf/
if ; wd k Y \ wif j ycsuf r sm;tay: vd k t yf o nf r sm;
jznfhpGufrSmMum;NyD; atmufygwdkYudk tav;teufxm;
ajymMum;cJhonf/
(u) jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDESifh tpdk;&tzGJU\ pD;yGm;a&;pDrH
udef;rsm; ratmifjrifrIaMumifh &Spfav;vHk;ta&;tcif;BuD; ay:aygufcJh
&aMumif;/
(c) ta&;tcif;ay:aygufaponfh tjcm;taMumif;tcsufrsm;pGm

ESifh awmifay:wdkif;&if;om;rsm; vHk;0 ygjcif; r&SdaMumif;/ NrdKUay:&Sd


jynfolvlxktm;vHk;uawmh qEjy&mwGif yg0ifMu&aMumif;/ rvdkuf
rae&? twif;tMurf;zuf ac:,lojzifh rvTJra&Smifom vdkufygcJh&
olrsm;vnf; yg0ifaMumif;/
(q) rGefjrwfvSaom 'Drkdua&pDawmif;qdkyGJBuD; atmifjrifrI r&cJh
jcif;rSm tMurf;zuf? ypnf;,l? vlowfonfhyGJBuD;jzpfoGm;cJhjcif;aMumifh
jzpfaMumif;/
(Z) ]]yGJvefYwHk; zsmcif;}}qdkovdk zsm0ifcif;vdkwJh tar&duefjynf
axmifpk\ a&wyfBuD;u oabFmaygif;rsm;pGm av,mOfaygif;rsm;pGmeJY

ausmufqnfckdif ulrJNrdKUteD;&Sd jyua&Tawmifay:okdYpma&;olESifhZeD;&[wf,mOfjzifh bk&m;zl;a&muf&SdpOf


&Sdaomfvnf; pD;yGm;a&;ratmifjrifrI? jynfolvlxk qif;&JrGJawrIonf
t"dutcsufjzpfonf[k ajymvdkaMumif;/
(*) &Spfav;vHk;ta&;tcif;umvtwGif; vl? ypnf;trsm;tjym;
qH;k H;I &onft
h jyif &[ef;&Siv
f ?l jynfot
l m;vH;k 'kut
BuD;tus,fa&muf
cJh&aMumif;/
(C) ajray:ajratmuf olykefrsm;\ aoG;xdk;vHIYaqmfrI ponfwdkY
ESifh jynfy toHvTifhXmersm;\ ]]rD;avmif&mavyifh}}qdkovdk ajrmuf
xkd;yifhaumf vkyfrIwdkYaMumifh ta&;tcif;BuD; ydkrdkBuD;rm;us,fjyefYvmcJh
aMumif;/
(i) 'Drdkua&pDtESpfom&tjynfhjzifh Nidrf;csrf;pGm qEjycJhMuonfh
ausmif;om;vli,fav;rsm;ESifh &[ef;oHCmawmfwdkYtm; jzKwf? xkwf?
owf vrf;pOfoabmrsKd; usifhoHk;vmatmif BudK;udkifvrf;TefcJhMuol
rsm;rSm Auyrsm; jzpfaMumif;/
(p) wpfEkdifiHvHk; ]]vSnf;aeavSatmif; jrif;aZmif;rusef}}qEjy
Muonf[k ajymqdkjcif;rSm rSefuefrIr&SdaMumif;/ awmaevlwef;pm;rsm;

rdrdwdkY a&ydkifeuftwGif; wdwfwqdwf0ifa&mufcJhMuaMumif;/ jrefrmh


a&ydkifeufudk Adkvfus? usL;ausmfjcif;jzpfaMumif;/ rdrdwdkYa&wyfu olwdkY
a&ydkifeufxJ0ifoGm;vQif olwdkY bmvkyfrvJ pOf;pm;MunfhvQif odEkdif
aMumif;/
(ps) ]]awmrD;avmif awmaMumif vufcarmif;cwf}}jynfwGif;
olykefrsm;? txl;ojzifh Auy olykefrsm;u &Spfav;vHk;ta&;tcif;BuD;
aMumifh jynfwGif;rNidrfroufjzpfaecsdef rdrdwdkYacgif;aqmifrsm; Asmrsm;
aecsdef tcGifhaumif;,lum rdkif;,ef;pcef;udk tiftm;tvHk;t&if;ESifh
pcef;odrf;wdkufyGJBuD;rsm; qifETJcJhMuonf/
(n) tJ'Dvdk tajctaeqdk;eJY BuHKawGU&wJhtcgrSm wdkYwyfrawmf
u vufydkufMunfhaevdkY r&awmhbl;? wdkif;jynftcsKyftjcmtmPm
qHk;yg;rnfhudp? wdkif;jynf tpdwfpdwftrTmrTmuGJr,fhudpudk wdkY vspfvsLI
rxm;Ekdifbl;/ 'gaMumifh wdkY EkdifiHawmftmPmudk vufcH&,lvdkuf&jcif;
jzpfaMumif;/
(#) &JabmfwdkYtaeeJY wdkYtmPmudkvdkcsifvdkY r[kwf/ r,lrjzpfvdkY

,lvdkuf&w,fqdkwm oabmaygufem;vnfMuzdkY vdkaMumif;/ 'Dawmh


wdkY BuD;av;vSwJh wm0efudk,lvdkufus&NyD/ ,cifu tpdk;&wm0ef
rauscJhvdkY qlylvIyf&Sm;rIawG jzpfcJh&NyD/ wdkYtaeeJY tvm;wljyemrsKd;
xyfrHray:ayguf&atmif BudK;pm;Mu&r,f/ txl;ojzifhawmh udk,fh
wm0efudk,f ausyGefatmif vkyfMu&r,f/ jynfolvlxkwpf&yfvHk; pdwf\
csrf;omjcif;? udk,f\usef;rmjcif;wdkYESifh jynfhpHkatmifvkyfMu&r,f/ olwdkY
pdwfcsrf;om udk,fusef;rmjzpfzdkYqdk&if pD;yGm;a&;aumif;&r,f/ vlrIa&;
vdktyfcsufawG jynfhpHk&r,f/ pdk;&drfxdwfvefYp&mawGuif;NyD; vGwfvyf
aysmf&TifpGm aeEkdif&r,f/
&JabmfwdkY[m jynfoljynfom;awG pD;yGm;a&;aumif;zdkYtwGufa&m?
vlrIa&;vdktyfcsufawG jynfhpHkzdkYa&m? vGwfvyfaysmf&TifpGmaeEdkifzdkYa&m
aqmif&Gufay;EkdifwJh yk*dKvfawGjzpfw,f/ aqmif&Gufay;&r,fh t"du
wm0ef&SdolawGvnf; jzpfw,f/ &JabmfwdkYtaeeJY udk,fhwm0efudkom
ausyGefatmif aqmif&GufMur,fqdk&if jynfolawGtwGuf vdktyfwJh
txufygudp&yfawG tukefjynfhpHkrSm jzpfw,f/ 'gaMumifh aemufqHk;
taeeJY udk,fhwm0efudk,f ausyGefatmif BudK;pm;aqmif&GufoGm;MuzdkY
rSmMum;vdkygw,f/
aemufqHk;taeeJY wdkY&JU Armpum;yHk ]]ayghapcsifvdkY aMumifkyfxdk;?
aq;aMumifah v;}}qdo
k vdk ud,
k ahf Mumifh jynfoal wG'Pfyw
d mrsKd;? jynfol
awGudk 'kua&muf&wmrsKd; vHk;0r&Sdatmif aexdkifjyKrloGm;MuygvdkY txl;
rSmMum;csifygw,f/
pma&;olAkdvfxGef;Munf(rkH&Gm)onf rkH&Gm 8888 ta&;awmfykHESifhywf
oufrl tay:,HrQomazmfjycJhonf/ vufeuftyfrS NrdKUwGif;0ifcGifhjyK
rnfqkdaom tqifhr&Sdaom ajymMum;csuf[k okH;oyfNyD; ypfcwfcGifhtm
Pmukd rdrdvufxJwGif xm;&SdcJh&onfqkdjcif;aMumifh rkH&GmolrkH&Gmom;rsm;
taejzifh 8888 ta&;awmfyEHk iS yfh wfouf Akv
d x
f eG ;f Munf(rk&H mG )tm;
aus;Zl;wifoifhvSacs\/
awGUqHyk w
JG iG f &Spaf v;vH;k ta&;tcif;BuD;twGi;f u rH&k mG NrdKUay:
wGif jzpfymG ;cJah om tmPmvkwu
kd yf rJG sm;? acgif;jzwfum t&yfwum
vSnfhvnfjyocJhonfh &GH&SmzG,f&mjzpfpOfrsm;? wpfNrdKUvHk; aoG;
acsmif;pD;oGm;Ekdifonfh rdrdwyfrsm;udk wm;qD;rIrsm;? *sif*vd?
avmufav;cG tp&SdonfwdkYESifh ypfcwfrIrsm;ygvmaom
vufeuftyfrS NrdKUwGif;0ifcGifhjyKrnfqdkaom tqifhr&Sd
aom ajymMum;csufrsm;? aoG;xGuo
f ,
H rkd I vH;k 0rjzpfa&;
twGuf ypfcwfciG t
hf mPmudk rdrv
d ufxw
J iG x
f m;&Scd &hJ yH?k
aZmwdu a&mrwdkufq&mawmfBuD; (tbd"Z r[m&
|*kk)tm; rdrdudk,fwdkif jyemajz&Sif;ay;a&;wGuf
avQmufxm;&yHk? q&mawmfbk&m;BuD; udk,fwdkif wyfESifh
qEjyolrsm;tMum; wpfygwnf;0ifa&mufNyD; nOfheufonf
txd ajz&Sif;ay;&yHkrsm;ukd tao;pdwf&Sif;jyonf/ bmyJjzpfjzpf
aoG;xGufoH,dkrIr&SdbJ at;at;csrf;csrf; jzpfoGm;onfhtwGuf
txl;yJ 0rf;omaMumif;? ukd,fwdkifjypfrIusL;vGefolrSty qEjyol
tm;vHk;udk vHk;0ta&;,lrIjyKvkyfrnf r[kwfaMumif; &Sif;jycJhonf/
vGwv
f yf w&m;rQwaom ygwDp'kH rD u
dk a&pD taxGaxGa&G;aumufyrJG sm;
usif;yEkdifa&;twGuf &yf&Gmat;csrf;om,ma&;ESifh w&m;Oya' pdk;rkd;a&;
vkyfief;rsm;udk OD;pm;ay;vkyfudkifoGm;Mu&ef rSmMum;NyD; rHk&GmrS jyefvnf
xGufcGmcJhonf/
AkdvfxGef;Munf(rkH&Gm)onf 8888 vlxkta&;awmfykHBuD;ESifhywfouf
ray;Ekdifp&m&SdcJhonf/ onfrSm wkdif;rSL;ESifh olUrdom;pkvm&ifaq;
ukray;bl;vdkY rEav;aq;kHBuD;rS q&m? q&mrtcsKdUu ajymaeonfqkd
onfhtcsuf[k qkdonf/ wkdif;rSL;BuD;onf rEav;aq;kHwGif aq;uko
&rnfh y*dKvfrsKd;rS r[kwfwm? wkdif;rSL;BuD;\ rdom;pkonf emrusef;
jzpfygNyDwJh rEav;aq;kHodkYvmMuygrnfhwJhvm;? onfpum;wu,fajym
cJhMuonfqkdvQif pOf;pm;p&mjzpfonf/
eH e uf 11 em&D
rEav;wdkif; wdkif;w&m;a&;tzGJU0ifrsm;? wdkif;Oya'0efxrf;rsm;?
wdkif;pm&if;Hk; 0efxrf;rsm;ESifh awGUqHkonf/ a&S;OD;pGm wdkif;twGif; rNyD;
jywfao;aom trIudprsm;udk ar;jref;onf/ trIrsm; tjrefNyD;jywfap
a&;twGuf csufcsif; vkyfief;pwifaqmif&GufMu&efESifh pDrHcsufcsrSwf
aqmif&GufoGm;Mu&efvnf; rSmMum;onf/
w&m;a&;Xmejzpfonfhtm;avsmfpGm emrnfESifhvdkufatmif w&m;ESifh
tnD jzpfzdkYvdkaMumif;? ]]aiG r sm; w&m;Ek d i f } }}qdkwmrsKd; rjzpf&atmif
rSefrSefuefuefvnf; vkyfzdkYvdkaMumif;? trIonfrsm;taejzifh obm0
twdkif; rdrdbufu rSm;aerSef;odvsufESifhyif Ekdifatmif enf;rsKd;pHkjzifh
BudK;pm;MurSmjzpfaMumif;? w&m;olBuD;rsm;taejzifh rnfrQyif dk;om;ol
jzpfap ]]aiG E S i f h r d e f ; r pyf v sOf ; u d k ; Muol y if qef ; }}}}qdkovdk trSef
w&m;xuf aiGESifhrdef;rbuf vdkufoGm;wwfaMumif;? Oya'qdkwmrsKd;
uvnf; b,f[mrS wdwdususr&Sd/ 'Gd[ ESpfcGawG;Edkif? qdkEkdif? ,lq
EkdifonfhtwGuf rdrdvdk&mbufudk rSdwfusdwfqHk;jzwfEkdifonfjzpf&m rSm;
rSef;odvsufvnf; rSefonf[k qHk;jzwfEkdifovdk rSefrSef;odvsufESifhvnf;
rSm;onf[k qHk;jzwfEkdifaMumif;? t"duuawmh w&m;olBuD;rsm;\ ynm
&SdrI? dk;om;rI? rSefuefrIonfom ta&;BuD;aMumif;? &yf&Gmat;csrf;om
,ma&;ESifh w&m;Oya'pdk;rdk;a&;? wdk;wufvma&;onf w&m;a&;0efxrf;
rsm;\ tcef;u@tay: rsm;pGmrlwnfaeaMumif;? xdkYaMumifh rSefrSef
uefuef? jrefjrefqefqef vkyfudkifoGm;MuzdkY rSmMum;vdkaMumif; ajymMum;
cJhonf/
quf v uf a zmf j yygrnf

33

,cif t ywf r S tquf

yxrqk;H wef;pDa&G;cdik ;f awmh wpfa,mufraS &G;rxkwEf ikd b


f ;l / 'kw,
d
t0wfajymif;0wfNyD; a&G;cdkif;awmh iwdk;udkvufndK;xdk;jyNyD; ]]olvkdYxif
w,f}} qkdNyD;ajymw,f/ pcef;rSL;u]]aoaocsmcsm a&G;Asm? [kwf&if[kwfw,f/ r[kwf&ifr[kwfbl;?
xifwmyJvkdY [kwfrSmyJwkdYqdkNyD; oHo,eJYrajymeJY}}
qkdNyD; xyfa&G;ckdif;w,f/ 'kwd,tBudrf xyfa&G;awmhvnf; iwdk;yJ
qGJjyw,f/ wwd,tBudrf t0wftqifajymif;NyD; a&G;cdkif;awmh ,rf;bD
vl;udkygqGJjyoGm;w,f/ uRefawmfhudkawmh vkH;0qGJrjybl;/ 'gaMumifh
,rf;bDvl;eJYiwdk;wkdYudk (32^6^392)t& pGJcsufwifvdkufw,f/
iwdk;rdbu t&m&SdxJujzpfw,f/ &Jbufuqdkawmh trIudk udk,f
wdkifvnf;vkduf? a&SUaevnf;iSm;w,f/ 'geJYvnf;uRefawmfhudk jyefrvTwf
ao;bl;/ ESpf&ufMumawmh wm0efrSL;uajymw,f/
]]rif;udk (45)&ufxd&ref,lNyD; xyfcsKyfxm;vkdY&w,f/ rif;vGwfcsif
ovm;? vGwfcsif&ifawmh xkH;pHtwdkif;vkyfayghuGm}}
qdNk yD; xGuo
f mG ;w,f/ uRefawmf oabmaygufygw,f/ tcsKyfxrJ mS
wpf&ufrSraecsifbl;/ 'gaMumifh tdrfudkwpfqifhrSmNyD; pcef;rSL;qDudk
aiG (500)ay;cdkif;vdkufw,f/ aiGay;NyD;aemufwpfaeYrSm uRefawmfhrdb
awGeJY aumifpDvlBuD;awGtjyif tmrcHESpfa,mufeJY a&mufvmMuw,f/
aiGig;&mudkvnf; jyefay;yg
w,f/
uRefawmfhrdbeJYtwl
tdrfjyefvmNyD; aumifpDvl
BuD;awGudk tusKd;taMumif;
&Sif;vif;ajymjy&w,f/ aumifpD
udkvnf;oifhwifhatmif aygif;xm;
w,f/ ,rf;bDv;l eJiY wd;k wku
Yd kd xyfzrf;
xm;NyD;aemufydkif;rSm tvkyfudkt&rf;
rvky&f b
J ;l / wpfa,mufwnf; &efuek b
f uf
udkvdkufNyD; aumhcs? bk&m;okH;ql? wm0wkdY
rSmvkNyD;tqif;udk um;eJYjyefvdkufvmvdkuf
vkyaf ew,f/ aemufawmh ydu
k Mf uL;upm;&mrSm
uRrf;usifwhJ uRefawmfh &yfuu
G x
f u
J uRefawmfh
OD;av;t&if; armifp?H vSneG ?Yf oef;atmifweYdk YJ c&D;oGm;
[efvTJ zJvnfdkufaew,f/
uRefawmfu OD;av;udpk w
d ef maeayr,fh OD;av;u cifcifrif
rif jyefqufqHvmawmh jyefNyD;twlwGJrdoGm;jyefw,f/ wpfcsdefu
uRefawmfh tay:udk vliSm; wpf a,muf vkdoabmxm;cJhwJh OD;av;[m
arSmifcdkypnf; utzrf;cH&? vuf&Sdr,m;BuD;eJYvnf;uGJ? aemufrdef;r
i,fi,fav;,lxm;awmh aemufr,m;i,faMumifh r,m;BuD;vnf;
tdrfay:uqif;NyD; ZmwdjzpfwJh aysmfbG,fudkjyefoGm;awmh pdwfvnfaeykH&
w,f/ r,m;i,fu bmrSrvkyfwwf/ rudkifwwfawmh pD;yGm;a&; vnf;
usvmw,f/ pdwokcvrf;rSm r,m;i,feJY tdrfiSm;ae&w,f/
tJ'gaMumifhuRefawmfh aemufudk wpfcgwavvSnGefYwkdYeJY tvkyf
tazmfygvmw,f/ uRefawmfhvkyfenf;vkyf[efawGudk oabmusNyD;
aemufydkif;rSm oludk,fwdkifvkyfvkdY&EdkifwJh tdrfawGudkvdkufjyvmw,f/
'kua&mufaewJhOD;av;udk ulnDvdkuf? a0pkudkwpfcgwavydkay;vdkuf?
aiGacs;&ifay;vdkuf? jyefrawmif;bJxm;vdkufqkdawmh uRefawmfhudkem;
vnfr&I v
dS mw,f/ uRefawmfh tpfu&kd nf;pm;jzpfz;l wJh olrY ,m;i,fuawmh
uRefawmfhudk enf;enf;tifw,f/
OD;av;arSmifcv
kd yk af ewke;f uqdk uufquftrsKd;rsKd;eJY t0wfukd wpf
aeYwpfxnfvJw,f/ pufbD;wpfpD;eJY tartazwkdYtwGuf pm;p&m
awGvnf; wpfcgwpfcg,lvmay;w,f/ tJ'DvdkeJY tpfudk&nfpm;eJY &if;ESD;
oGm;NyD; wpfcgwpfcguRefawmfwdkYtdrfrSm vmtdyfovdkvdkeJY vlajcwdwf
awmh tpfudkY&nf;pm;tdrfa&mufoGm;w,f/ 'DvdkeJY tdrfrSmvmtdyfvdkuf?
jyefoGm;vdkufeJY wpfaeYjcifaxmifxJrSm kef;&if;qefcwfjzpfaeMuvkdY olY
rdbawGuxMunfhawmh ESpfa,mufom;udk jcifaxmifxJrSmrdvkdY &yfuGuf
aumifpeD YJ todtrSwjf yKNyD; ay;pm;vdu
k Mf uw,f/ aumif;pm;aewJh arSmif
cdo
k rm;qdak wmh jyemuat;oGm;w,f/ tJ'g aMumifh tpfupkd pfwyfxJ
a&mufoGm;wmvnf;ygr,fxifw,f/
OD;av;r,m;i,ftaMumif;ajymawmh uRefawmfhtarvnf; r,m;
i,fjzpfwt
hJ aMumif;ajym&OD;r,f/ tazi,fi,fwek ;f u &efuek rf mS r,m;
BuD;wpfa,mufeYJ uav;ESpaf ,muf&cdS w
hJ ,f/ tvkpH yl gyifvrf;? tdrt
f rSwf
(----)? NcHtrSwf (---) rSmaew,f/ r,m;BuD;udkypfNyD; yJcl;oltarhudk
,lxm;w,f/ taz&JU&efuek u
f r,m;BuD;[m tpfuBkd uD;ud,
k 0f ef&w
dS t
hJ xd
vmvmac:ao;w,f/ 'gayrJt
h azu tarhuykd aJ ygif;awmhr,fqNkd yD; vdu
k f
roGm;awmhbl;/ tazhr,m;BuD;u tawmfcsrf;omw,f/ wkwfrtppf/
&efukefurf;em;vrf;? ql;avvrf;u wdkufawGjynfolydkifodrf;wJhtcg
ygoGm;w,f/ r,m;BuD;tazwkwBf uD;u jynfoyl ikd rf odr;f cif Mu,fig;yGihf
oabFm uke;f ywftawmfrsm;rsm;udv
k nf;ydik zf ;l w,f/ ck uRefawmft
h aru
awmh olwdkYeJYpm&ifqif;&Jw,f/ 'gayrJhwpfcsdefu yJcl;&JUvlvwfwef;pm;
ae&mavmufrSm &SdcJhzl;w,fvdkYod&w,f/
uRefawmfhtaz r,m;BuD;&JU orD;wpfa,mufu bDyDtdkif (aq;0g;
xkwfvkyfa&;) BudKUukef;rSmaew,f/ olYcifyGef;uMu,fig; yGifhoabFmpuf
q&mvkyfw,f/ wkwfESpfopful;aeYus&if tazhqDvmNyD; trfaAmif;vm
vmawmif;ovdek YJ vmvnfwwfw,f/ 'guvnf; taz pD;yGm;a&;aumif;
aewkef;uyg/ pD;yGm;a&;us? tdrfeJYacgufqGJqdkif rD;avmifjymus? &SdorQ
ypnf;rD;xJygNyD;aemufydkif; ckxdawmhrvmMuawmhbl;/
,rf;bDvl;eJY iwdk;wkdYtrItaMumif; pkHprf;Munfhw,f/ trI tajc
taeurqdk;bl;/ iwdk;tazuw&m;vdktrsKd;orD;udk wcsKdUwpf0ufavsmf

34

ay;? ,rf;bDvl;uvnf; urf;em;vrf; (----) nDaemifoli,fcsif;qDu


aiGwcsKdUeJU uRefawmfhqDuvnf; aiGwpfaxmifeD;yg;avmufudk pkNyD;Hk;
csd e f ; rS m ausat;zk d Y ? acsmh a jcmuf a iG a y;NyD ; w&m;H k ; a&muf & if u Ref r
aumif ; aumif ; rrS w f
rdbl;vkdY xGufqdkzkdYoifay;Mu
w,f/ w&m;vdk
vnf; oifay;wJh twdik ;f
xGuf qdkNyD;ay;wJh
aiG,lum usKdufxdkjyef
oGm;w,f/
w&m;vd k r &S d
wJhaemufydkif;rSm trI
ud p jyif q if N yD ;
w&m;vdkpGJcsufeJY qdkuf
um;orm;wk d Y x G u f q d k
csuf u rwl n D w m
buf w pf a Mumif ; ?
ouaocH y p n f ;
awG H k ; awmf u d k r
wifjyEdik w
f mwpf
aMumif;wkdY
aMumifh
ol w k d Y t rI u d k

w&m;&SifvTwfvdkufw,f/
olwkdYaxmifuxGufNyD; ESpf&ufokH;&ufavmuftMumrSm 'dkif;erdkif;?
iwdk;? ykPuwkdY okH;a,muf tdrfay:udkwufvmMuw,f/ uRefawmfu
tvkyfudpajymMuzkdYvmrSef;odwmeJY nD? nDrawGudk tdrfatmufwcsKdU?
tdrfaemufbufwcsKdU vTwfvdkuf&w,f/ ykPuwpfudk,fwnf; tvkyf
vkyfaerSef; uRefawmfodxm;w,f/ yef;vIdifrSm*spfum;wpfpD;eJY aiGajcmuf
axmif IH;xm;aMumif;vnf; iwdk;axmifxJr0ifcifu ajymjyzl;w,f/
tpu ykPu[m zdk;rcsayr,fh ckzdk;vnf; csw,f/ csHkeJYtm;r&&if
tyfygoHk;wwfaeNyDjzpfaMumif;vnf; odxm;&w,f/
uRefawmfu tvkyftaMumif;udkqufNyD; aqG;aEG;w,f/ rEav;
vdik ;f eJY armfvNrdKifvikd ;f rSm tvkyt
f wlvyk Mf uzkYd oabmwlMuNyD; ompnf?
&rnf;oif;? ysOf;rem;? awmifilwkdYudk vkyfuGufowfrSwfvdkufMuw,f/
'gayrJh uRefawmfwdkYav;a,mufwGJNyD; pD;yGm;&SmvkdY tqifrajyjzpfvm
w,f/ vk,uf? aeYuGufaMumifdkufvkdY&wJh ypnf;xJu olcdk;&Sdaew,f/
aq;orm;ESpfa,mufvnf; tcsdef&wdkif;rl;rl;aew,f/
wpfaeY &efukefukyf&SifMunfhNyD; eHygwf (1)yvufazmif;udk ul;vm
Muw,f/ pmwdu
k af iGpm&if;H;k rSm iwd;k tpfu0kd rf;uGw
J pfa,muf &Sw
d ,fqkd
vkdY0ifar;MunfhMuawmh rEav;tjrefeJY xnfhay;vdkufr,fh aiGxnfh
xm;wJh qmvmtdwfawGudk csdwfydwf vdkuf? xnfhvdkuf? csKyfvdkuf
vkyaf eMuwm awGU&w,f/ iwd;k tpfuekd YJ iwd;k eJpY um; ajymNyD; jyefvmMu
awmh iwdk;u]]tck rEav;tjref&xm;eJY pmwdkufwGJuae 'DaiGawGudk
wifrSmwJh igwkdY b,fvdkvkyfMu&ifaumif;rvJ}} qdkwJhar;cGef;udk ar;vm
w,f/
&xm;wGJxdk;awmh pmwdkufuwpfjcrf;? aiGwdkufuwpfjcrf;? aiGtdwf
awGudk xrf;NyD;wifaeMuwmudkvnf; awGUae&NyD/ 'Dawmh txJ0ifNyD;
t&rf;vkvkdYr&bl;/ tJ'gaMumifh uRefawmfwdkYutajctaeudk avhvm
Edik af tmif rEav;tjrefeYJ vdu
k v
f mMuw,f/ aiGxm;wJw
h u
JG kd oHu,
kd x
f nf
eJaY qmufvyk x
f m;w,f/ wHcg;awGuv
kd nf; oHwcH g;awGtjzpf awGU&w,f/
jyLwif;aygufuawmh 'dkif;rGef;oHZumuGufpdyfawGudk tcdkiftrmvkyfxm;
wJhtwGuf vG,fawmhrvG,fbl;/
yJcl;a&mufcgeD;txd uRefawmfwkdYu acgifrdk;ay:uae aiGwdkufudkyJ
MunfhvdkufvmMuw,f/ oHwHcg;udkwGef;zGifhNyD; vlESpfa,mufu tjyifbl
wmbufudk jyLwif;aygufu acgif;jyLMunfhNyD; vdkufvmMuw,f/ 'DvdkeJY

yJcl;a&mufvmw,f/ aiGwdkufwGJxJu vlwpfa,mufblwmudk qif;oGm;


w,f/ oHwcH g;ud[
k xm;cJw
h ,f/ uRefawmfwu
Ykd yvufazmif;ay:qif;NyD;
[xm;wJh oHwHcg;Mum;uae txJudkacgif;jyLMunfhawmh txJu
pm;yGJay:rSm vlESpfa,mufxdkifNyD; pum;ajymaeMuw,f/ wpfa,mufu
vG,f tdwv
f ,
G Nf yD; usefwpfa,mufu ukwt
f usteufe/YJ uRefawmfu
'dkif;erdkif;? iwdk;eJY ykPuwkdYudkac:NyD; axmifhuswJh vufzuf&nfqdkifrSm
xdkifvdkufMuw,f/
]]'DaeYtzku
Yd awmh t&rf;wufvyk v
f Ydk r&Edik b
f ;l / olwrYdk mS aoewfyg
&if'kua&mufr,f/ tpDtpOfqGJNyD;rS vkyfMuwmaygh/ 'DvlawGwGJxJrSm
MumMumraeEdik yf gbl;/ wHcg;awmh zGiOhf ;D rSmyg/ wHcg;zGi&hf if igwku
Yd olwu
Ydk kd
OD;rS/ rOD;&ifigwkcYd &H r,f/ aiGuawmh renf;bl;/ ode;f ok;H av;q,fygrSmyJ/
tJ'Dawmh vufeufvdkw,f/ tdrfjyefNyD;vufeuf,l&r,f/ &xm;rxGufrD
okH;em&Dudk 'Dvufzuf&nfqdkiftm;vkH; ta&mufvmMu&r,f}} vkdYrSmNyD;
tdrfjyefvmMuw,f/
tdraf &mufawmh tarhukd uRefawmfta&mif;t0,fupd e YJ rEav;udk
vdu
k o
f mG ;r,f/ ESp&f uf? ok;H &ufyMJ umr,fvrYdk mS Ny;D ok;H em&Drxd;k cif blwmudk
xGufvmw,f/ qdkifxJrSm 'dkif;erdkif;udkawGUw,f/ uRefawmfeJY a&SUqifh
aemufqifh ykPu
eJiY wd;k wkv
Yd nf; a&mufvmMuw,f/ vufeufu,
kd pf yD g
vmMuw,f/ uRefawmfhrSmukd;vkH;ywf qkHvnfajcmufvkH;jyL;wpfvuf
tjyif umbdik b
f ufeufvufpaJG wmf "m;wpfacsmif;vnf;ygw,f/ iwd;k rSm
vnf; olYtazvdkifpifeJYudkifwJh ajcmufvkH;jyL;wpfvufygaMumif;ajym
w,f/ uRefawmfuawmh olwkdYudkaoewfygaMumif; rajymbl;/ "m;wpf
acsmif;yJygaMumif; ajymjyxm;w,f/ ykPueJY 'dkif;erdkif;wkdYuawmh armif;
jyef"m;wpfacsmif;eJY EdkifvGefBudK;awG ygvmMuw,f/
c&D;onfawGeJYa&mNyD; aiGwdkufwGJxm;wJh ae&mudkvmcJhMuw,f/
aiG w d k u f w G J a e&mud k a &muf
awmh wHcg;udkwpf0ufwpfysuf
zGifhNyD; tayguf0rSm
vl w pf a ,muf x d k i f a ew,f /
uRefawmfwkdYu tajctae
MunfhNyD; wdkifyifvdkufMuw,f/
]]iwd;k eJyY P
k u
rif;wkYd ESpaf ,muf
u tajctaeMunfhNyD; acgifrdk;ay:u
vdkufvmcJhMu/ igeJY'dkif;erdkif;u wGJMum;
uae tajctaeaumif ; &if t xJ u d k 0 if
r,f/ rif;wkdYvnf; tajctaeudkMunfhNyD; acgifrdk;ay:u BudK;eJYqif;
vmcJhMu}} vkdYajymNyD; ESpfa,mufpDcGJNyD; ae&m,lvdkufMuw,f/
&xm;xGuaf wmh wHcg;ydwo
f mG ;w,f/ tJ'gaMumifh acgifr;kd ay:rSm
arSmufNyD; wHcg;tzGiu
hf v
kd ;Hk 0rzGib
hf ;l / awmifiu
l akd &mufawmh aiGxw
k f
wcsKdUudkcsw,f/ awmifilu&xm;xGufawmh aiGwdkufwGJab;u
tqif;twufavScg;xpfuu
kd ;l NyD; tdro
f mae&muuRefawmftxJukd
Munfhvdkufw,f/ rD;a&mifrSdefrSdefudkyJawGU&w,f/ tJ'gaMumifh wGJMum;
uae acgifrdk;ay:wufNyD; EdkifvGefBudK;udk cg;rSmwpfpcsnf? wpfpudk
acgifrdk;a&ydkuf acgif;rSmcsnfvdkufw,f/ oHZumjywif;aygufae&mudk
jznf;jznf;rSef;qif;NyD; jywif;tuG,fu txJudkacsmif;Munfhvdkufw,f/
txJrmS vlEpS af ,mufe&H u
H rkd NDS yD; aq;vdyaf omufaeMuw,f/ jywif;
uaewpfzufpmwdkufjcrf;udkMunfhawmh tv,frSm oHjym;BuD;umxm;
w,f/ b,fvdkrS tajctaeray;bl;/ 'geJYtay:udkqGJwifzkdY tcsufjy&
w,f/ abmf'gawGtm;wuf&atmif ]]wpfaeYaeYawmh wkdYtuGufxJ
0ifOD;rSmyg}} vkdYajymNyD; tjcm;wGJawGudkavQmufMunfhMuw,f/ nqdkawmh
&xm;wGJawGuvnf; vlusyfNyD; txJudk0ifr&wmeJY bmrSrvkyfjzpfbJ
rEav;udkom a&mufvm&awmhw,f/
aeYv,fppfudkif;awmifbufoGm;NyD; tem;,lMuw,f/ naebuf
rSm rEav;udk jyeful;NyD; tjrefn&xm;udk jyefapmifhMu&w,f/ &xm;u
udk;em&Dwpfq,fhig;qdk xGufw,f/ &xm;rxGufrD aiGwdkufxJudk qmvm
tdwfawGeJY aiGawGwifaewm jrifcJhMu&ayr,fh vkyfuGufub,fvkdrS
rrdbl;/ ompnf? ysOf;rem;? awmifil? yJcl;om a&mufvmw,f/ tajc
taeuxl;rvmbl;/ 'geJYiwdk;eJY ykPuwkdYu armfvNrdKifvdkif;rSm tvkyf
ajymif;vkyfzkdY vrf;cGJoGm;Muw,f/ &xm;aiGwdkufwGJeJY 'dkif;erdkif;wkdYuawmh
&xm;aiGwkdufwGJudk wpfenf;enf;eJY &atmifvkyfr,fqdkNyD; usefaecJhMu
w,f/
wpfaeY'dkif;erdkif;udk yJcl;rSmxm;cJhNyD; uRefawmfcJvkH;(vufypfAkH;)&SmzkdY
ouvbuf xGufvmw,f/ rdwfaqGa[mif;BuD; udkausmfpdk;udk tusdK;
taMumif;tvk;H pku
H rkd ajymbJ tultnDawmif;Munfah wmh NcHxu
J EGm;pm;
cGufem;ac:vmw,f/ EGm;pm;cGufudk ESpfa,mufom;qGJ rNyD; a*:jym;eJY
atmufc*H ek ef t
D w
d u
f kd qGv
J eS u
f avmf&w,f/ EGm;pm;cGuaf tmufrmS usif;
wl;jrKyfxm;wJh oHaowmxJu vufypfAkH;awG udkjrif&awmh uRefawmf
tHhMooGm;w,f/ vufypfAkH;u q,fvkH;avmufudk&Sdw,f/
]]rif;vdkoavmuf,loGm;? opm&SdzkdYuawmh rif;wm0efyJ}}
qdkNyD; ,lcdkif;w,f/ uRefawmf ESpfvkH;,lvmw,f/
wpfntdyNf yD; aemufwpfaeYrmS rEav;&efuek f &xm;u aiGwu
kd w
f JG
udk tdrfomwHcg;bufuae vufypfAkH;eJYcGJr,fqdkNyD; 'dkif;erdkif;udkac:vm
cJhw,f/ tpDtpOfudk 'dkif;erdkif;eJYwdkifyifawmh 'dkif;erdkif;uwm;w,f/
w&m;cHay:oGm;EdkifaMumif;? aiGwkdufwGJuGJ oGm;wmeJY uRefawmfwkdYygao
EdkifaMumif;/ usefwGJawGvnf; arSmufukefvdrfhr,fvkdY 'dkif;erdkif;uajym
awmhrS tod0ifvmrdw,f/ apmapm uBudK;pm;cJw
h muawmh Ak;H cGv
J u
kd v
f Ydk
&xm;wGJxJu aiGawGjyefYusJoGm;&if tdwfvdkufvdkoavmufaumufajy;
Edik rf ,fvw
Ydk u
G x
f m;cJw
h m/ ck'ikd ;f erdik ;f u aoaocsmcsm&Si;f jyawmh vufcH
&w,f/ tJ'geJ&Y xm;wGx
J u
J aiG ode;f ok;H av;q,ftyd rf uf vnf;ysufjy,f
oGm;w,f/
qufvufazmfjyygrnf

,ciftywfrStquf
bk&m;ay:oGm;? oli,fcsif;uk0d ifac:NyD; vu&f nfqidk x
f idk ?f tJ't
D csdef
xdaq;bl;arhcw
hJ mukd owdr&rdb;l / vu&f nfqidk u
f jyefawmhr,fqrdk S
ypn;f awG ppfMunfah wmh aq;bl;rawGU awmhb;l / 'geJo
Y il ,fcsif;qkid rf sm;
usefco
hJ vm;? pOf;pm;Munfw
h ,f? rusefb;l ? aemufq;Hk uk,
d af &;wJah e&mrSm
usefcrhJ mS yJvYkd pOf;pm; rdNyD;? uk,
d af &;cJw
h hJ ae&mukd jyefomG ;Munfzh q
Ydk ;Hk jzwf
vku
d yf gw,f/ bmyJjzpfjzpfyef;csDa&;wJh aq;bl;qkw
d m uRefawmftwGuf
ta&;BuD;ayr,f?h tok;H r0ifwo
hJ l tzdUk awmh bmrSwefz;dk &Srd mS r[kwv
f Ydk
usefcw
hJ ahJ e&mrSmyJ&adS eOD;r,fvYdk xifcrhJ w
d maygh/ uRefawmfa&;cJw
h hJ usefchJ
wJhae&mrSmyJ&SdaeOD;r,fvkdY xifrdwmaygh/ uRefawmf a&;cJhwJhae&mukd
a&mufawmh uRefawmfa&;cJhwJhae&mrSm aq;bl;u r&Sdawmhbl;/ 'geJY
ab;ywf0ef;usifudkvSnhfywfMunfhvkdufawmhrS uRefawmf awmfawmf
pdwrf aumif;jzpfomG ;&ygw,f/ jrif&wJh jrifuiG ;f u vrf;ray:rSm jyefu
Y sJ
aewJh aq;bl;tcGeH YJ aq;awGygyJ/ yef;csDa&;wJh aq;bl;u taMumif;
rodwJh oltzkdY tzGifh&cufygw,f/ b,fub,fvkdzGifh&rSef;rodygbl;/
txJrmS bm&Srd eS ;f vnf; rod? zGiv
hf v
Ydk nf;r&jzpfaeawmh ku
d zf iG w
hf ,f
eJw
Y yl gw,f/ aq;bl;av;crsm vrf;ray:rSm wpfppDBuJvaYdk ygh/ aq;bl;udk
MunfhNyD; ESarsmvkdufwmav? uRefawmhrSm rpm;&ufraomuf&uf?
acRwmNyD;0,fxm;wJh aq;bl;av;? wpfa,mufwnf;oGm;a&;NyD; owd
wpfcsuftarhrSm qkH;IH;vkduf&NyDaygh/ rSwfrSwf&&tJ'Dyef;csDum;av;
wpfcak ompme,fZif;yGrJ mS wifawmh a&mif;vku
d &f w,f/ Ekid if jH cm;om;wpf
a,muf0,fomG ;wmwJh uRefawmfwifwhJ aps;twkid ;f rqpfy0J ,fomG ;wm
750 eJ/Y tJ'w
D ek ;f u tJ'aD ps;u uRefawmft
h zkYd tawmf&vSNyDaygh/
tJ'u
D mvawGwek ;f u a&Tw*d b
kH &k m;udk aeYpOfomG ;a&;w,f qdw
k m
uvnf; a&Twd*Hkbk&m; bufpHkjyKjyifrGrf;rHa&;awG vkyfaewJhumvrdkY
rjyifcif tajctaeav;awG rSww
f rf;wifEidk af tmifqw
kd hJ &nf&,
G cf suf?
aemuf a&Tw*d ykH ef;csDjyyGq
J Nkd yD; a&Tw*d b
kH &k m;udk axmifah ygif;pHu
k vSnyhf wf
a&;NyD;aTwd*kHyef;csDjyyGJ jyr,fqdkwJh&nf&G,fcsufeJY oGm;a&;aejzpfwmyg/
bufpHkjyKjyifrGrf;rHa&;vkyfief;awG vkyfaewmuvnf; jrefjrefqef
qefvkyfaevdkufwm? udk,fu a&SUua&;?aemufwpfaeY aemufae&m
aemufae&ma&;r,fqakd wmh jyifaeNyD/ 'gayr,fh twwfEikd q
f ;kH &atmif
a&;r,fqdkNyD; oGm;a&;jzpfygw,f/ tJ'Dwkef;uawmh tckvdk uifr&m
uvnf; aps;aygaygeJY 0,frudik f Ekid af o;bl;qdak wmh "mwfyv
kH nf; rdu
k f
jzpfygbl;/ twwfEidk q
f ;kH a&;jzpfatmifyJ BuKd;pm;&wmyJaygh/ tJ'w
D ek ;f u
a&;jzpfwu
hJ m; awGuvnf; tkypf yk aJG wGrmS wif&if;eJY jyyGv
J yk w
f t
hJ qifx
h d
ra&muf jzpfvdkufygbl;/
uRefawmfu atmuf';kd a&;&wJt
h &omudk BudKufwv
hJ rl Ykd rsm;aom
tm;jzifah wmh wpfa,mufwnf;yJ xGuaf &;jzpfwmrsm;ovdk c&D;oGm;&if;
vnf; a&aq;eJY a&;? puLudak wmh tNrJwrf;ygatmif ,ljzpfygw,f/
a&mufwahJ e&m a&;jzpfatmifaygh/ &efuek rf mS yxrqH;k tazmfeYJ a&;jzpf
wmuawmh rSwrf w
S &f & q&mOD;aZmf0if; wpfu,
kd af wmfyef;csDjyyGt
J wGuf
AD',
D kd u
kd w
f t
hJ cg atmuf';kd xGuaf &;wmav;ygatmifqNkd yD; q&mOD;aZmf0if;
eJY uRefawmf yk*v
H ;kH uRef;uae u&0dwu
f kd vSr;f a&;MuwJt
h csdeef YJ oef;jrifh
atmifet
YJ wl yk*v
H ;kH uRef;udk reufyikd ;f a&;NyD; naeydik ;f usawmh yef;qd;k
wef; qdyu
f rf;udo
k mG ;a&;MuwJt
h csdeu
f tpqH;k tazmfeaYJ &;jzpfwmyg/
rsm;aomtm;jzifah wmh wpfa,mufwnf;yJ avQmufa&;jzpfygw,f/ q&m
OD;aZmf0if;eJY oGm;a&;wJt
h csdew
f ek ;f uawmh q&mOD;aZmf0if;udk ulnv
D yk u
f ikd f
ay;&if;eJY wpfum;yJ a&;jzpfygw,f/ oef;jrifah tmifeYJ a&;MuwJt
h csdef
rSmawmh yk*v
H ;kH uRef;rSm ESpu
f m;? yef;qd;k wef;qdyu
f rf;rSm wpfum;a&;jzpfyg
w,f/ q&mOD;aZmf0if;eJY a&;wJt
h csdew
f ek ;f uawmh q&muvnf; pum;
enf;olrdkY wdwfwdwfqdwfqdwfa&;jzpfayr,fh oef;jrifhatmifuawmh
tqd0k goemygolrYkd yef;csDa&;&if; oDcsif;av;wpfat;at;eJaY ygh/ yef;csD
a&;&if; olo
Y cD sif;oH ud,
k ef m;axmifvu
kd ?f ud,
k o
hf cD sif;oH olem;axmif

13 Burd af jrmuf
csi;f wGi;f a&Munfa&aq;yef;csjD yyGJ
rH k & G m a&aq;
yef ; csD q &mrsm; pk
pnf ; jyowJ h csif ;
wG i f ; a&Munf a&
aq;tMunf yef;csD
jyyG J u d k (19?6?2
014)&ufuae
(23?6?2014)
&uf t xd trS w f
(307?ajrnD)? Adkvf
qGefywfvrf;(tay:
bavmuf)? yef;bJ
wef;NrdKUe,f? &efuek f
Nrd K UrS m &S d w J h New
Idea yef;csDjycef;rSm
cif;usif;jyorSmjzpf
ygw,f/
tckjyowJh
csif ; wG i f ; a&Munf
a&aq;tMunfjyyG[
J m (13) Budraf jrmufjyowJh a&aq;yGjJ zpfNyD;?yg0if
jyoMur,fh yef;csDq&mrsm;uawmh yef;csDvw
l if? atmifarmif;? ndKode;f ?
wifatmifxu
kd ?f armifarmifpef;? ode;f xGe;f at;? wifaZmf? atmifaqG?
cifarmifndK? Zmenf&Jjrifh? vSMunf? xGef;jrifhOD;? rdk;BudKif? atmifrl;?
ode;f Ekid ?f 0if;[ef? pH0if;azeJY yef;csDcikd o
f if;wmwdjYk zpfw,fvYkd od&ygw,f/
jyyGJzGifhvSpfjyocsdefuawmh aeYpOf eHeuf(9)em&Duae nae (5)
em&Dtxdyg/
HTA
vdkufeJY wpfum;NyD;wpfum; qufa&;jzpfMuwmyJaygh/ reufcif;ydkif;
ESpfum;a&;NyD;wmeJY aeYv,fydkif;udk yef;qdk;wef; qdyfurf;oGm;a&;zdkY
pDpOfMuygw,f/ yef;qd;k wef;qdyu
f rf;roGm;cif wpfae&m&mrSm wpfcck pk m;zdYk
pOf;pm;jzpfayr,fh aemufqHk;awmh yef;qdk;wef;qdyfurf;u vrf;ab;
xrif;qdik af v;rSmyJ xrif;pm;MuNyD; naeydik ;f rSm yef;qdw
k ef;qdyu
f rf;u
avSawGukd xdik af &;jzpfygw,f/ tckvkd atmuf';kd xGuaf &;wJt
h cgrSmom
a&aq;eJY obm0udk teD;pyfqHk;jzpfatmif a&;ayr,fh tdrfrSma&;wJh
tcgrSmawmh qDaq;eJY ud,
k af &;csifwm avQmufa&;awmhwmyJ/ qDaq;eJY
a&;wJhum;awG awmfawmfrsm;rsm;uawmh yHkoPmef&,fvdkY wdwdyy
r&SdwJhum;awGyg/cHpm;rIt"du xm;NyD;a&;wJhum;awGaygh?vkdif;awGu
ay;wJch pH m;rI?rsOf;vS?J rsOf;rwf?rsOf;,kid ?f rsOf;auG;?rsOf;aumuf?wpfcjk cif;pDu
ay;wJch pH m;rI?qefu
Y sizf ufawGwpfcek w
YJ pfct
k m;NyKdirf t
I axmuftuljyKrI?tvif;
tarSmif?txltyg;?teD;ta0;?tjzLtrJ?tyltat;?rsOf;vSJrsOf;rwf?
tylukd tylrSef;odatmiftat;av;eJY,SOfjy?tarSmifukdtarSmifrSef;
odatmiftvif;av;enf;enf;eJU,SOfjy?cspfjcif;rkef;jcif;?aMumufGHUjcif;?
rmefrme? ku
d sKd;jcif;?rmeaxmifvmT ;jcif;? jyif;&dav;wGUJ jcif;? wuf<uTif
vef;jcif;?oDt&dk aD wGeUJ rvGwaf tmifcsdeq
f ? b0ifpw
d rf mS jzpfvmwJch pH m;rIudk
cHpm;rIeJYvkdufa&mnDaxGjzpfr,fhvkdif;awG?ta&mifawG? wkef;awGeJYum;
tao;av;a&;?pdwfBuKdufjzpfNyDqkdrSum;tBuD;a&;wmygyJ? 'gayr,fh
tJ't
D csdet
f cgwke;f uawmh uRefawmfrh mS &D&,fvpfZifa&m? armf'efa&m?
a&maxG;aewmygyJ/ udk,fhukdudk,f bmvkyf&r,f&,fvdkY wdwdyy r&Sd
ao;ygbl;/ aemufawmhvnf; uRefawmfu
h ,
kd u
f Refawmf jyefpOf;pm;rdw,f/
(a&SUtywfqufzwfyg&ef)

tcef;qufuAsm&Snf
ighpkAl; tykdif;(89)
,ciftywfrt
S quf

au0#fykPm; 'l;axmufukef;uG
ywjrm;vkdufaumufykH
Zmwfawmfrsm; igwkdYzwfcJh&
igwkdY&,farmcJhoy /
wpfb0xJrSm b0rsm;pGm
igwkdYtHhMobG,fawGUjrif& /
olUezl;utrmGwf
olacscRwfEidk yf gap /

atmifcsdrfh
(a&SUwpfywfqufzwfyg&ef)

a':atmifqef;pkMunfarG;aehtrSwfw&
For Suu yef;csDjyyGJ

'Dru
dk a&pDacgif;aqmifa':atmifqef;pkMunf&UJ 69 ESpaf jrmuf arG;aeY
txdrf;trSwfukd&nf&G,fNyD; For Suu vkdYtrnfay;xm;wJh yef;csDjyyGJukd
trSwf 134-35 vrf;(tv,fbavmuf)?ausmufww
H m;NrdKUe,f? &efuek f
NrKdUrSmzGix
hf m;wJh River Ayeyarwaddy yef;csDjycef;rSm a':atmifqef;pk
Munf&JU arG;aeYjzpfwJh 14-6-2014 &ufuae 21-6-2014 &uf
txdcif;usif; jyoMurSmjzpfygw,f/
'DjyyGJrSm a':atmifqef;pkMunf&JU arG;aeY 69 ESpfukd *kPfjyKwJh
taeeJY yef;csDrarT;? acsmtdord ;f eJY yef;csDpidk ;f vif;jrwfwu
Ydk yef;csDum;
69 um;cif;usif;jyor,fvkdYqkdygw,f/ jycef;zGifhvSpf jyocsdefuawmh
aeYpOfeeH uf 10 em&Duae nae 6 em&dtxdjzpf ygw,f/
HTA

The Ladies Art Exhibition

jrefrmyef;csDq&mr 56 a,mufpkpnf;jyor,fh The Ladies vkdY


trnfay;xm;wJh yef;csDjyyGJukd AkdvfcsKyfatmifqef;aps; ta&SUzufwef;
rSm&SdwJh jrefrmEdkifiHyef;csD? yef;yktpnf;tkH;(A[kd) yef;csDjycef;rSm 266-2014 &ufuae 1-7-2014 &uftxd cif;usif;jyoMurSm jzpfyg
w,f/
'DjyyGJukd jrefrmEkdifiHyef;csD? yef;yktpnf;tkH;(A[kd)u pDpOfjy
owmjzpfNyD; jycef;zGifhvSpfjyocsdefuawmh wevFmaeYuvGJvdkY aeYpOf
eHeuf 9 em&Duae nae 5 em&Dtxdjzpfygw,f/
HTA

35

aus;vufa'ozGHY NzdK;a&;ESifU vlrIpD;yGm;b0jriw


fU ifa&;tcrf;tem; yJcl;NrdKw
Y Gifusif;y

jynfoloef; 60 cefY\ qErSm wkdif;jynfwnfNidrfat;csrf;a&;?


vkHNcHKa&;ESifh w&m;Oya'pkd;rkd;a&;onf yxrjzpfNyD; 'kwd,rSm vlrIpD;yGm;
b0wkd;wufa&;jzpf&mrdrdwkdYtpkd;&tzGJUwufNyD; 3 vrSmyif Nidrf;csrf;a&;
urf;vSr;f cJ&h m ,cktcgwkid ;f &if;om;aqGrsKd;nDtpfuadk rmifErS rsm; pm;yG0J idk ;f
wGiNf yHK;NyHK;&Ti&f iT x
f ad wGU&Si;f jynEd idI ;f aeMuNyDjzpfaMumif; ,aeYjynforl sm;\
vlrIpD;yGm;b0wkd;wufa&;twGuf qif;&JEGrf;yg;rIavQmhcsEkdif&ef aqmif
&GufaeNyDjzpf&m ESpfaygif; 20 ausmf pD;yGm;a&;ydwfqkdYcHcJh&aom rdrdwdkY
EkdifiHtzkdY tcuftcJtusyftwnf;pdrfac:rIawG&SdaewJhMum;u BudK;yrf;
aqmif&GufaeygaMumif;jzifh ,aeYeHeuf 8 em&Dtcsdefu yJcl;NrdKU? a&Tarmf
a"gbk&m;vrf;? ,mOf&yfem;pcef;wGif usif;yonfhtcrf;tem;wGif EkdifiH
awmforwOD;odef;pdefu trSmpum;ajymMum;oGm;onf/
tcrf;tem;okYd yJc;l ckid ?f awmificl dik ?f jynfckid Ef iS hf om,m0wDckid f
wkdYrS or0g,rtoif;om; 4700 ausmfESifh jynfaxmifpk0efBuD;rsm;?
yJcl;wkdif;a'oBuD;tpkd;&tzGJU0ifrsm;? 'kwd,0efBuD;rsm;? Xmeqkdif&mtBuD;
tuJrsm;ESifh zdwfMum;xm;aom {nfhonfawmfrsm; uGif;vkHjynfhvQHrQ
wufa&mufMuonf/
or0g,r0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; OD;ausmfqef;uvnf;
]]aus;vufa'ozGHUNzdK;a&;vkyfief;pOf (8)&yfESifh OD;wnfcsuf (2)&yf}}cs

rSwf aus;vufa'oESifh NrdKUjyygrusef wkdif;jynfpD;yGm;ukd or0g,pepf


jzifh azmfaqmif&ef BudK;yrf;aqmif&GufaeygaMumif;? atmifjrifrI&&SdEkdif
&ef ,kHMunfrIukd wnfaqmufMu&rnfjzpfaMumif;? ,ckESpfrkd;&moD
oD;ESH pkdufysKd;&ef aiGacs;jcif;onf twkd;aiG 1d^50g; EIef;omjzpfNyD;
0kdif;BuD;csKyf pepfjzifh aiGacs;jcif;jzpf&m tcsif;csif;Muyfrwfxdef;odrf;Mu&
rnfjzpfaMumif;? 5 OD;wGif wpfOD;ysufuGufvQif usef 4 OD;u ay;qyf&
rnf j zpf a Mumif ; ? armf a wmf , mOf t yf c sKyf p uf ? armf a wmf q d k i f u ,f ?
v,fxGefpuf ponfwkdYukd t&pfuspepfjzifh a&mif;ay;rnfjzpf&m? aemif
4 ESpf 5 ESpftMumwGif ukd,fykdift&if;tESD;jzifh &yfwnfEkdifMu&ef
arQmfvifhygaMumif;? ysufuGufrIrsm;awGU&SdygvQif0efBuD;Xmeukd tod
ay;taMumif;Mum;apvkdygaMumif;? vlaMumifhjzpfaom ya,m*rsm;
avsmhenf;NyD; or0g,rpepf atmifjrifatmif Mind Set ajymif;vJMu
&efvkdaMumif; trSmpum;ajymMum;onf/
yJcl;wkdif;a'oBuD;tpkd;&tzGJU0efBuD;csKyf OD;mPf0if;uvnf; rdkd;z
vm uRJ? EGm;jzifh xGe,
f ufpu
dk yf sKd;&mrS pufrv
I ,f,mtqifo
h Ydk ul;ajymif;
ygrS vlrIb0wkd;wufrnfjzpf&m pkdufysKd;a&;pufypnf;rsm;ukd t&pfus
pepfjzifh a&mif;csay;aom or0g,0efBuD;Xmeukd aus;Zl;wif&ydS gaMumif;?
a&&SnfwGif awmifolv,form;rsm; rdrdajcaxmufay: &yfwnfEkdifrSm

jzpfaMumif; ajymMum;onf/
xdkYaemuf ckdiftvdkufyHhykd;acs;aiGrsm;ukd xkwfay;&m yJcl;ckdifor0g
,r 332 oif;twGuEf iS hf awmificl kid f 195 oif;twGuf acs;aiGrsm;ukd
jynfaxmifpk0efBuD; OD;ausmfqef;uvnf;aumif;? jynfckdif 234 oif;
ESifh om,m0wDckdif 318 oif;twGuf acs;aiGrsm;ukd yJcl;wkdif;a'oBuD;
tpkd;&tzGJU0efBuD;csKyf OD;mPf0if;uvnf;aumif;? xGefpufBuD;^ao;?
azmum;? vufweG ;f vufxeG pf ufaxmfvm*sD? jrufjzwfpuf? ypfuyfum;?
tkyfcsKyfpuf? bDwifpuftygt0if 235 rsKd;twGuf pDbDbPfOu|ESifh
A[kdor0g,rtoif;Ou| OD;cifarmifat;uvnf;aumif; ay;tyf
onf/
xkdYaemuf toif;om;awmifolrsm;ukd,fpm; jzL;NrdKUe,f? MuLtif;
aus;&Gmtkyfpk? aESmcif&Gm? ]]xif&Sm;}}pkdufarG;or0g,rtoif;Ou|
OD;vIdifpkd;u aus;Zl;wifpum;ajymMum;onf/ tcrf;tem;wGif or0g,
r0efBuD;Xme arG;jrLa&; a&vkyfief;ESifh aus;vufa'ozGHUNzdK;wkd;wufa&;
0efBuD;Xme? qnfajrmif;0efBuD;Xme? pufrI0efBuD;XmeESifh yk*vduwkdYrS
jycef;aygif; 41 cef;jyocJhonf/
pdefvIdifAkdvf

SKY NET (a&TovH iG rf 'D ,D m)u Ekid if aH wmftm; owfrwS tf cGetf c ay;aqmifNy;D aemuf jyefMum;a&;0efBu;D XmeodYk tusK;d tjrwftjzpf(8)vESifh (4)&ufpm
usyo
f ed ;f aygi;f (2408)ode;f ay;oGi;f cJNh y;D [k nTeMf um;a&;rSL;csKyf OD;wifah qGrS &Si;f vif;ajymMum;

jrefrmhtoHESihf kyfjrifoHMum;ESihf a&ToHvGifrD'D,m SKY NET kyfoHvkdif;wkdY oabmwlpmcsKyfpmwrf;


tcdik t
f rmcsKyfqNdk yD; cGijhf yKcJjh cif;jzpfygw,f/ a&Tov
H iG rf 'D ,
D m ukrP
t
D aeeJY MTV udk wpfurmvk;H Munhf EI idk f
a&;twGuf usyfoed ;f aygif;(8000) txd &if;ES;D jrKyfEcHS &hJ NyD; Ekid if aH wmfrS owfrw
S x
f m;aom tcGet
f crsm;ukd
ay;aqmif&wJhtjyif jyefMum;a&;0efBuD;XmeokdY vpOfav;&mcdkifEIef; tusKd;tjrwfay;oGif;&ef oabmwl
pmcsKyfcsKyfqckd yhJ gw,f/ pmcsKyfpnf;urf;wGif yxr(3)ESpw
f iG f tusKd;tjrwfcaJG 0ay;&ef rvkad o;bJ 'kw,
d ig;ESprf S
pay;&ef yg0ifcv
hJ Ykd ,ckEpS t
f wGuf (8)vESifh (4)&ufpm usyfoed ;f aygif; (2408)ode;f ay;oGi;f cJNh yDjzpfygw,f/
tqkyd gaiGrsm;udk jyefMum;a&;0efBuD;XmeaiGpm&if;rSwpfqihf Ekid if aH wmfoaYkd y;oGi;f oGm;rnfjzpfygaMumif; jyefMum;a&;
0efBuD;Xme jrefrmhtoHEiS fh kyjf rifoMH um;nTeMf um;a&;rSL;csKyf OD;wifah qGu (30?5?2014)&ufaeYu jyefMum;a&;
0efBuD;Xme&Sd tpnf;ta0;cef;r usif;ycJah om a&Tov
H iG rf 'D ,
D mESifh Ekid if aH wmftMum; kyo
f x
H w
k v
f iT rhf t
I ay:
tusKd;tjrwfcaJG 0rIEiS fh ywfoufonfh owif;pm&Si;f vif;yGJ &Si;f vif;ajymMum;cJo
h nf/ qufvufNyD; nTeMf um;

36

a&;rSL;csKyf OD;wifah qGu ,ckvdk ajymMum;&mwGif ]]a&Tov


H iG rf 'D ,
D mu MTV tm; Ekid if w
H umodYk xkwv
f iT &hf ef
aqmif&u
G af y;cJ&h m ,cktcgwGif Edik if aH ygif;(126)Ekid if t
H xd zrf;,lMunhf EI ikd Nf yDjzpfygw,f/ a&Tov
H iG u
f rk P
t
D m;
SKY NET kyo
f v
H iT chf iG afh y;&mwGif Ekid if aH wmfay;oGi;f &rnhf tcGet
f aumufrsm; ay;aqmifNyD;aemuf jyefMum;a&;
0efBuD;XmeodkY tusKd;tjrwftjzpf ig;ESpfjynhfwkdif; av;&mcdkifEIef;pDwdk;jrihfay;oGif;&rSmjzpfovdk (2013
2014)b@ma&;ESpftwGuf SKY NET kyfoHvTifhtaeeJY tcGefBudKwifaiGtjzpf EkdifiHawmfokdY usyfodef;
(3000)ukd ay;oGi;f xm;NyD;jzpfaMumif;[k &Si;f vif;ajymqdo
k nf/ qufvufNyD; wufa&mufvmaom owif;
rD',
D mrsm;u ar;jref;rIukd ajzMum;&mwGif kyo
f OH ya'xGuv
f mygu Oya'twkid ;f jyifqifomG ;rnfvm;[k
ar;jref;&m Oya'rxGufrD ,ckyif pmcsKyftopfa&;qGJxm;NyD; ESpfOD;ESpfzuf ndEIdif;vsuf&Sd&m ZGefvwGif
NyD;pD;rnfxifaMumif; ajzMum;cJo
h nf/ SKY NET (a&Tov
H iG rf 'D ,
D m)rS xkwv
f iT hf cGiahf y;rItay: Ekid if aH wmftwGuf
rnfuo
hJ Ykd tusKd;&SEd idk rf I tajctae Ekid if aH wmftwGuf epfemrIwpfpw
Hk pf&m&S^d r&Sd tajctaersm;udk ar;jref;jcif;
tay: SKY NET xkwv
f iT chf iG &hf &Sw
d t
hJ wGuf jynforl sm;twGuf rsm;pGmtusKd;&Scd ahJ Mumif;? ,cifu jr0wD?
jrefrmhtoHwo
Ykd m Munhf EI idk cf &hJ m ,cktcg SKY NET kyo
f v
H iT u
hf wpfqifh NrdKUay:?aus;&Gmrsm;rusef jynforl sm;
taeeJY Iaxmift
h rsKd;rsKd;Munhf EI idk cf iG &fh &Sw
d t
hJ wGuf vlxt
k wGuf tusKd;&Sad povdk Ekid if aH wmftwGuf wpfpw
Hk pf
&mrS epfemrIr&Sad Mumif; ajzMum;cJo
h nf/ qufvufNyD; jyefMum;a&;ESifh jynfoUl qufqaH &;OD;pD;Xme nTeMf um;
a&;rSL; OD;atmifausmfO;D u xkwaf 0pmrsm;ESiyfh wfouf &Si;f vif;ajymqd&k mwGif ]]xkwaf 0pmrsm;ukd rlyidk cf iG Efh iS fh
rSwyf w
Hk ifXmeodYk tzd;k tcvGwaf y;yd&Yk wJh udpj zpfygw,f/ xkwaf 0olawGtaeeJY xkwaf 0pmwpfcu
k kd xkwaf 0
wkid ;f tzk;d tcvGwf (12)tkyaf y;ykv
Yd suf&ydS gw,f/ ,cka&;qGx
J m;wJh enf;Oya'rSm rlyidk cf iG efh YJ ESppf Ofa&;qGjJ yKpk&wJh
pmtkypf m&if;twGuef YJ trsKd;om;pmMunhw
f u
dk ?f pmayAdrmef? jynfoUl pmMunfw
h u
dk w
f t
Ydk wGuf pkpak ygif;tzd;k tc
vGwf (4)tkyo
f m(2.6 .2014)aeYrpS NyD; ay;ydMYk u&efjzpfygw,f/ ,cifu Xmeudk ay;ydv
Yk mwJh pmtky(f 12)
tkyt
f euf trsKd;om;pmayqkppd pfa&G;cs,fa&;aumfrwDtwGuf (4)tkyf yg&Syd gw,f/ ,ck(2-6-2014)aeYupNyD;
pmtky(f 4)tkyo
f m &&Sad wmhrmS jzpf trsKd;om;pmayqk pdppfa&G;cs,fa&;aumfrwDtwGuaf y;yd&Yk ef pmtkyrf yg&Sd
awmhojzifh oufqidk &f mpmayynm&Sirf sm;taeeJY rdrw
d Ykd xkwaf 0wJph mtkyrf sm;udk trsKd;om;pmayqka&G;cs,fa&;
aumfrwD pmayAdrmeftrSw(f 529-531) ukeo
f nfvrf;? &efuek Nf rdKUokYd oGm;a&mufay;ydYk Mu&efvt
dk yfygw,f/
pmwku
d rf w
S pfqifh ay;ydo
kY rl sm;taeeJY azmfjyygvdypf mtwkid ;f rSwyf w
Hk ifjyKvkyNf yD; ay;ydEYk idk Mf uygw,f/ (2014)
ckEpS t
f wGuf trsKd;om;pmayqktm; (2014)ckEpS ?f Zefe0g&Dv (1)&ufaeYrS 'DZifbmv(31)&uftxd umvtwGi;f
xkwfa0cJhwJh pmtkyfawGxJu pdppfa&G;cs,foGm;rSmjzpfvdkY pmtkyfvufcHzdkY aemufqkH;&ufu (2014)ckESpf?
wpfEpS v
f ;Hk ESihf (2015)ckEpS ?f azazmf0g&D (28)&ufaeYtxd jzpfygw,f/ 'gaMumifrh Ykd pmayynm&Sirf sm;taeeJY
rdrw
d &Ykd UJ pmtkyrf sm;udk trsKd;om;pmayqk pdppf a&G;cs,fa&;aumfrwDoYkd tcsderf D ay;yd&Yk ef ajymMum;vdyk gw,f}}
[k &Sif;vif;ajymqdkcJhaMumif; owif;&&Sdonf/
&J&J(ysOf;rem;)

oDw*l/
/ ysufoGm;rSm/ csdyfydwfwm Mumvdrfhr,f/ csdyfydwf
xm;wmMum&if aemufaz;acsmifuae [kdvl0if? 'Dvl0ifNyD;awmh [dk[m
jzKwf? 'D[mjzKwf/ csdyyf w
d x
f m;wm Mumvdrrhf ,f/ MumoGm;&if BuHK&mvlu
BuHKwJhOpm0ifjzKwfNyD;awmh ,lMur,f/ tJ'DvdkeJY ausmif;awGysufukefwm
rsm;w,f/
omoemawmfoefY iS ;f a&;qdNk y;D vGecf w
hJ ahJ cwfwek ;f u xl;BuD;q&mawmf
ausmif;odrf;w,f/ xl;BuD;q&mawmf vlxGufw,f/ xl;BuD;q&mawmf
ausmif;aysmufysufw,f/ armfvNrdKifausmif;? blwmBuD;tqif;em;u/
ysufpD;oGm;NyD/ &efukefNrdKUv,fu odrfawmfBuD;ausmif; ordkif;0if/
&ef u k e f N rd K Urwnf c if u wnf ; u 'D o d r f B uD ; u &[E m ork w f w J h o d r f /
'Dausmif;wdkufBuD;ukdvnf; zsufodrf;NyD;awmh "rmHktjzpf? Z&yftjzpf
xm;zdkYqdkNyD;awmh tJ'gvnf; ukdtHharmifwdkYtzGJUawGyJ vkyfMuw,f/
tJ'Dwkef;u ukdMunfGefYSdao;w,fxifw,f/ ukdMunfGefYu tay:u?
ukdtHharmifu atmufu/ tJ'DvdkawGvkyfMuw,f/ tJ'gukd odrfawmfBuD;
ausmif;em;u 'umawGu toufpGefYNyD;awmh &efukefNrdKU&JUtonf;ESvHk;
jzpfwJh'D&[EmorkwfwJhodrfawmfBuD;ukd zsufrypfzdkYqdkwJhtaMumif;ukd
vlig;&mavmufvufrSwfxdk;NyD;awmh tJ'Dwkef;u orwBuD;OD;pef;,k
xifyg&JU/ AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u ygwDOu|vkyfaewkef;/ aemuf AdkvfcsKyf
armifarmifausmf0if;qdw
k m Sad o;w,f/ tJ'yD *k Kd vfBuD;awGqD pmawGwif
vkdufawmh [m ordkif;awG zsufrypfeJYwJh/ a&;wJhyk*dKvfawGuvnf;
awmfawmfuGsrf;usifw,f/ &efukefNrdKU&mZ0iforkdif;qdkwJhpmtkyfxJu U UU/
OD;jrwfcdkif/ / owif;pmq&mOD;odef;armifa&;wm bk&m;/
oDw*l/
/ tJ'DpmtkyfxJu ,lNyD;awmhtukefvHk;tukd;tum;

wmawGukd uGsrf;uGsrf;usifusifeJY a[majymxdef;odrf;NyD;awmh xdef;odrf;&


r,fhudprSm oHCr[mem,utzGJUBuD;u rxdef;wJhtwGuf 0rf;enf;p&m
aumif;wJhtcsufwpfck/ tJ'gaMumifh Nidrf;csrf;atmif? nDGwfatmif
qdkNyD;awmh onf;cHjcif;aygif;rsm;pGm? cGifhvTwfjcif;aygif;rsm;pGmeJY a'gotm
CmwawGajzNy;D awmh oEo
d ck qdw
k ahJ usmif;BuD;/ oEq
d w
kd m Nird ;f csr;f rIvnf;
jzpf&atmif? wdik ;f oljynfom;awGtm;vH;k pdwEf v
S ;kH pdw0f rf;at;csrf;atmif
'umBuD;OD;tHah rmifacgif;aqmifaom Edik if aH wmfoC
H r[mem,utzGUJ BuD;
uae 'gukdtjrefqHk;Sif;vif;ay;ygvdkY? ajzSif;ay;yg? aqmifGufay;ygvdkY
bkef;BuD;u oHCr[mem,uukd ajcpHkOD;cdkufNyD;? vdktyf&if ukdtHharmif
vnf; vdktyf&if awmif;yefygw,fvdkY/ 'DavmufygyJAsm;/
OD;jrwfcdkif/ / tSifbk&m; U U U tSifbk&m;vnf; yDeefq&m
awmf B uD ; buf u rm;rm;rwf r wf & yf w maygh a emf / tJ o nf h a eY u
owif;pmSif;vif;yGJvkyfawmh orwBuD;uvnf; 'DtwGufpdwfryl
ygeJYqdkNyD; ukdndKtkef;jrifhwdkYukd vTwfNyD;ajymwJh[mav;Sdw,f/ odkYaomf
tJ'gawGukd ol rodbl;vdkY oluajymwJhtcgusawmh orwHk;&JUtBuH
ay;yk*dKvfu orwBuD; 'DvdkYrdefYwmukd ol rodbl;qdkawmh wpfrsdK;jzpf
oGm;ovm;/ orwtay:udk oluvTrf;rdk;EdkifwJhMoZmSdovm;/
oDw*l/
/ tJ ' D v d k ausmf c swJ h o abmouf a &muf w ,f /
orwBuD;ukd bkef;BuD;u arwm&yfw,f/ 'umBuD; U U U 'umBuD;arwm
&yfay;yg/ at;at;csrf;csrf;jzpfygap/ tvSLUSifawGvnf; pdwfat;
csrf;atmif orwBuD;u arwm&yfcHpmykdYw,fvdkY bkef;BuD;u odvdkuf
w,f/ tJ'aD rwm&yfcpH mykw
Yd mukd oHCr[mem,utzGUJ u q&mawmfo;kH
yg;avmufu tjyif;txefa'gojzpfw,fvdkYvnf; Mum;vdkufw,f/
tJ'Dawmh aMomf U U U aemuf bmqufjzpfvJqdkawmh tJ'Dyk*dKvfawGu
q&mOD;tHharmifukd ac:oHk;vdkufykH&w,fvdkY Mum;w,f/ rSm;&ifvnf;
awmif;yefygw,f/ 'Dawmh orwBuD;tay:rSmawmifrS influence awG
a&mufoGm;w,fqdk&ifawmh bkef;BuD;wdkYawmhaMumufw,f/ aemuf
rajymawmhbl;/ 'Dudp rajymawmhbl;/ bkef;BuD;wdkY o'roDw*lacsmif
ppfukdif;rSmSdw,f/ &efukefrSm oDw*lAk'wuodkvfSdw,f/ OD;tHharmifwdkY
tzGJUvmodrf;rSm aMumuf&w,f/
OD;jrwfcdkif/
/ 'DaeYvmcgeD;av;rSm azhpfbkwfrSmawGUao;w,f/
q&mawmfBuD;u c&D;oGm;awmhrSmwJh/ ukd,fawmfawG aumif;aumif;
aeMu/ owdxm;aeMuqdkNyD; azhpfbkwfrSm tcsif;csif;aemufaeMuwm
awGUcJhao;w,f/ tJ'DaeYu owif;pmSif;vif;yGJrSm wynfhawmfu
olwdkYukdar;w,f/ yDeefq&mawmfBuD;ukd jynf0ifcGifhADZmydwfxm;ovm;/
ta&;,lzdkYSdovm;vdkY wynfhawmfar;wJhtcgrSm olu rSdygbl;/ vmcsif
vmvdkY&w,fvdkYajymw,f/ odkYaomf tckaemufxyfMum;&wJh owif;awG
rSmawmh 'Dudp yDeefq&mawmfukd,fwdkifvmNyD; ajzSif;zdkYaumif;w,fvdkY
toHawGxu
G v
f mjyefw,f/ tJ'aD wmh yDeefq&mawmfBuD;u jrefrmjynfudk
trIqdkifzdkYtwGuf MuGoifh? rMuGoifh/
oD w *l /
/ usKyf w d k Y o d o avmuf q&mawmf u vnf ; oE d
rjzpf b l ; /
OD;jrwfcdkif/
/ tJ'Dawmh oEdokcausmif;awmfBuD;&JU uHMurmaygh
aemf/ bmjzpfvmEdkifovJ/ tckawmh csdyfydwfxm;NyD;awmh ajcmufuyfae
wmaygh bk&m;/

vkyNf yD; wifvu


kd w
f m/ vlig;&mavmuf vufrw
S x
f ;kd wifw,f/ tJ'v
D al wG
zrf;rvdv
Yk u
kd f mS ao;w,f/ Adv
k cf sKyfBuD;ae0if; vufxu
J adk &mufawmh [m
rzsufMueJY[? ausmif;tjzpfjyefxm;qdkNyD;awmh oHCr[mem,uu
odrf;vkdufw,f/ odrf;NyD;awmh uaeYtxd odrfawmfBuD;ausmif;u
oH C r[mem,utk y f c sKyf w J h a usmif ; jzpf o G m ;w,f / tJ ' gusef w ,f /
[dkausmif;oHk;ausmif;u ysufoGm;NyD/
tckvnf; oEdqdkwmrjzpfbJeJY? Nidrf;csrf;a&;vnf; r&? okcvnf;
rjzpfb;l / tvGeq
f if;&Jaew,f/ 'kuj zpfaewJh 'DoEo
d ck ausmif;awmfBuD;u
bkef;BuD;txif jznf;jznf; U U U jznf;jznf;eJY NydKysufpD;? wpfa,muf
wpfppDjzKwf,o
l mG ;rSm tvGepf ;kd &drw
f ,f/ 0rf;enf;pum;yJajymyg&apawmh/
'DavmufyJ/
OD;jrwfcdkif/ / tSifbk&m;/ wynfhawmf wpfckxyfavQmufyg
&ap/ 'Dtay:rSm omoemnpfEGrf;apvdkYqdkNyD;awmh? ndK;EGrf;apw,f
qdkNyD;awmh vl0wfvJw,fqdkwJh[mrsdK;u oHCem,uu qHk;jzwfwm
vm;? tmPmykdifu qHk;jzwfwmvm;bk&m;/
oDw*l/
/ tJ'gawGu tao;pdwfawmh bkef;BuD;rodbl;/
bkef;BuD;xifwmawmh oHCr[mem,uu [kwfyHkr&bl;/ tmPmykdif
wpfa,mufa,muf? tzGJUtpnf;wpfckckuaeNyD;awmh vkyfyHk&w,f/
b,folawGukd vl0wfvJ? ykqdk;0wfapw,fvdkY Mum;ovJ/
OD;jrwfckdif/ / vef'efuvmwJh OD;Ow&eJY aemufav;yg;aygh/
aemuf xm;0,f q &mawmf v nf ; ygw,f /
oDw*l/
/ tJ'Dyk*dKvfawGukd tao;pdwf bkef;BuD;rodbl;/
vef'efuvmwJh OD;Ow&qdkwmuawmh [dk;aS;acwfu yweduKZe
tJ'gawG? bmawGnmawGacwfawGwkef;uwnf;u vIyfSm;wJhtxJrSm
acgif;aqmifwJhbkef;BuD;yJ/ yDeefq&mawmfwdkY? rpdk;&drfq&mawmfwdkY&JU
vufpGJawG/ vef'efrSmae aewkef;uvnf; olu 'gyJvkyfwm/ qdkawmh

bke;f BuD;xifwmuawmh tJ'gawGtNiKd ;vdx


Yk ifw,f/ tJ't
D NiKd ;eJY vkyw
f ,fvYkd
xifw,f/ tJ'DtNidK;awGu ajzzdkYaumif;NyD/ ESpfajcmufq,faoewfeJY
wdkufvmwJh u&if? ucsif tukefpm;yGJ0dkif;rSm NyHK;NyHK;U U NyHK;NyHK;eJYvufqGJ
EIwfqufNyD;awmh Nidrf;csrf;a&;tvkyfvkyfaewJhtcsdefrSm omoema&;u
rvkyfEdkifbl;/ 'g odyf0rf;enf;w,f/ 0rf;enf;wJhpum;yJajymr,f/
OD;jrwfckdif/ / tckvdkjzpfoGm;wJhtay:rSm yDeefq&mawmfBuD;eJY
q&mawmfbk&m;eJY ajymjzpfMuvm; bk&m;/
oDw*l/
/ rajymjzpfb;l / 'Dbufyidk ;f rajymjzpfb;l / aSUykid ;f wke;f
uawmh bmawGjzpfovJ/ q&mawmfhqDukd bmpmGufawG a&mufovJ
wynfah wmfMunfyh g&apqdNk yD;awmh bke;f BuD;,lNyD;Munfzh ;l w,f/ ta&;BuD;
wJhpmykd'fawG pkpnf;NyD;awmh oHCr[mem,u ykdYvkdufw,f/ oHCr[m
em,u'kw,
d Ou|wpfyg;&JUvufxu
J dk bke;f BuD;xnfv
h u
kd w
f ,f/ wpfy'dk pf D
vnf; zwfjyvdu
k w
f ,f/ 'gawG 'Dvkd w
dS ,f/ aSUaemufrnDb;l / 0efBuD;csKyfu
odrf;w,fqdkwmvnf; rodrf;aumif;bl;/ oHCr[mem,uukd vkyfykdif
cGifhom tyfwm/ oHCr[mem,uykdifvdkY oHk;oyfjcif;onf 'Dpum;&yf
av;u rSm;w,fqdkwm 'kwd,Ou|q&mawmfwpfyg;ukd bkef;BuD;u
&if;&if;ES;D ES;D avQmufz;l w,f/ tJ'gaMumifrh v
Ykd Ydk oHCr[mem,uykid f r[kwf
ygbl;/ oHCdua&pufcswm oHCr[mem,u rykdifEdkifbl;/ pDrHtkyfcsKyf
cGifhawmh Sdvdrfhr,f/ tJ'Dawmh yDeefq&mawmfBuD;ukd pDrHtkyfcsKyfcGifhawG
ay;vdkufw,fqdk&if wdkif;jynfu odyfaysmfoGm;rSm/ Nidrf;csrf;a&;vnf;
aumif;aumif;BuD;&oGm;rSmyg/ onf;cHjcif;? cGiv
hf w
T jf cif;awGeYJ q&mawmfudk
vkyyf idk cf iG t
hf mPmawG jyefvv
JT u
kd Mf uygqdNk y;D awmh 'kOu|q&mawmfwpfyg;eJY
Ou|q&mawmfBuD;ukd bkef;BuD;u avQmufzl;w,f/ bkef;BuD;avQmuf
wJhq&mawmfESpfyg;u bkef;BuD;ukd aumif;w,fuGmwJh/ ausmif;BuD;ukd
ay;vdu
k w
f ,fqw
kd mawmh vkyv
f rYkd &bl;vdq
Yk akd wmh [kww
f ,fumG ? ay;vdrYk &
bl;wJh/ q&mawmfwdkYu ykdifukdrykdifwm/ oHCduypnf;yJ/ vkyfydkifcGifhawG
vTJvdkufw,f/ odkYaomf b,fvdkvkyfoifhw,fqdkwm vrf;TefrIay;&r,f/
tJ'DtpDtpOftwdkif; arwm&yfay;ygqdkNyD;awmh orwBuD;uvnf;
arwm&yfpmykw
Yd ,fvYkd owif;awGMum;ygw,f/ ratmifjrifb;l / tJ'gaMumifh
0rf;enf;p&mawG aemufxyfqufwdkuf rjzpfygapeJYvdkY bkef;BuD;qkawmif;
ygw,f U U U 'umOD;jrwfcdkif/
OD;jrwfcdkif/
/ wif y gh b k & m;/
oDw*l/
/ rSm;wmawGu rSm;ukeMf uNy/D trSm;awGoNd y;D tm;vH;k
jyifNy;D pdwEf v
S ;kH awGudk ajzvdu
k Mf u&if aumif;rSmyg/ tm;vH;k ajzawmfrMl uyg/
yDeefq&mawmfBuD;uvnf; ajzyg/ ukdtHharmifvnf; ajzyg/
aemufwpfckSdao;w,f/ tJ'DyGJrSm orwBuD;oHk;yg;rSm wpfyg;rS
a&mufrvmbl;/ bmjzpfvaYkd &mufrvJvpYkd pkH rf;awmh bke;f BuD;vdyk J olwv
Ykd nf;
ESp&f uftvdrk zS w
d pf m&w,fw/hJ tJ'v
D jkd zpfaew,f/ orwqdw
k m odyt
f vkyf
Iyw
f m/ bk&ify/J ESp&f uftvkrd S zdwpf m&awmh rvmEdik b
f ;l / rvmEdik w
f mukd
a&;vdu
k w
f ,fav/ orwBuD;wufa&mufz;l ajrmfMunfnKd jcif;rSv
d q
Ykd Nkd yD;
a&;vdkufw,f/
oDw*l/
/ orwBuD;awGukd xdcdkufatmif? *kPfodumus
atmif a&;wJt
h a&;tom;/ Edik if aH wmf&UJ Stabality ayghav U U U wnfNird rf ?I
'D[mawGrSm trsm;BuD;taESmifht,Sufjzpfw,f/ tckwnfNidrfrItwGuf
trsm;BuD;taESmift
h ,Sujf zpfomG ;Ny/D oHCmi,fawGtukev
f ;kH ukd ykvyd af wG?
pHak xmufawGtukev
f ;kH rsufv;kH jyL;NyD;Munf&h r,ft
h aetxm;a&mufomG ;NyD/
aMumufp&m aumif;w,f/ oDw*lq&mawmfaemufrmS awmif b,favmuf
vdkufaeNyDvJ rodbl;/
OD;jrwfcdkif/ / tckvnf; [dkrSmqEjyr,f? 'DrSmqEjyr,fqdkNyD;
enf ; enf ; vI y f v I y f ? vI y f v I y f j zpf v mMuNyD a v/
oDw*l/
/ jzpfEikd w
f ,f/ usKyfuawmh reufjzefomG ;NyD/ *smreD?
kSm; tJ'DrSm &uf (20)avmufaer,f/
OD;jrwfcdkif/
/ wifhygbk&m;/ tSifbk&m; enf;enf;yg;yg;em;pGifh
ygOD;bk&m;/ ypfrxm;cJhygeJYbk&m;/
oHCmwpfOD;/ / r[eq&mawmfBuD;awGu EdkifiHawmftpdk;&u
orwuaeNyD;awmh oEdokcausmif;awmfukd r[eq&mawmfawG&JU
vufxJrSm r&yfwnfwJhtwGufaMumifh r[eq&mawmfBuD;rsm; pdwfESvHk;
xdcu
kd &f wJ/h NyD;awmh NyD;cJw
h t
hJ pnf;ta0;yGBJ uD;a&m? 'DyrJG mS a&m orwawG
rwufwJhtcgrSm U U U /
OD;jrwfcdkif/ / &nfG,fcsufawmh SdMuvdrfhr,fxifw,fbk&m;/
tm;vHk;uawmh (2015)twGuf jyifqifaeMuw,fvdkY ajymMuw,f
bk & m;/
oDw*l/ / (2015) rSm 'Dvo
kd mjzpfae&if olwrYkd yJ ;kH u tcGyH v
J mr,f/
tcGHyJvmvdrfhr,f/
OD;jrwfckdif/
/ tSifbk&m;ukdawmh aMumufMuw,f bk &m;/
tSifbk&m;aemufrSm vlxkSdawmh tSifbk&m;ukdawmh aMumufw,f/
oDw*l/
/ bke;f BuD;ukd raMumufygeJ/Y bke;f BuD;u b,foUl ukd
rS rajcmufygbl;/ tcGyH jJ zpfvrd rhf ,f/ (2015) rSm tdy&f mvdyzf o
Ykd mjyifxm;/
abmvHk;yGJvdkaygh/ abmvHk;yGJvnf; jrefrmawGoGm;NydKifwm tem;eD;&if
tdyf&mvdyfMu&NyD/ tcktdyf&mvdyf&awmhr,fqdkawmh tckawmh Edkifr,fh
bufvnf; yvl;yvJeJYoGm;csOf;uyfwmvnf; SdrSmaygh/ orm"dvdkw,f/
pdwfcdkifzdkYvdkw,f/
xdaYk emuf oDw*lq&mawmfb&k m;BuD;onf 0uf0?H BudKUyifEiS hf opfcw
k f
orm;yHkjyifudk a[mMum;um tcsif;csif; rnDGwfvQif tm;vHk;ysufpD;
qHk;HI;um opfckwform;Mum;xJrStjrwfxGufoGm;vdrfhrnf[k rdefYMum;
cJhonf/

You might also like