Professional Documents
Culture Documents
The Polynesian languages, together with Fijian and Rotuman, constitute the Central Oceanic branch, which is usually included in a bigger
Oceanic family, part of Austronesian.
The Polynesian language family consists of 28 languages ([BIGGS 9 8])
most of which are fairly well known. The history of the family is also well
investigated: we have the phonological reconstruction of its protolanguage ([BIGGS 9 8], [MARCK 2000]), suggestions about morphology and
syntax ([WILSON 982]; [CLARK 9 6]), and a detailed comparative dictionary of the family probably one of the best etymological dictionaries for
languages outside Eurasia ([BIGGS n.d.])
The Proto-Polynesian consonantal system is reconstructed as ([BIGGS
9 8: 08 09]):
*p
*m
*f
*w
*t
*n
*s
*l
*r
*k
*
(*h)
`
*
Using the principle of irreversible changes, one can see that the systems
of daughter languages could be derived from Proto-Polynesian through a
sequence of simple innovations (mostly mergers):
. Proto-Tongan:
. . Tongan
2. Proto-Nuclear Polynesian:
*p
*t
*k
*
*m
*n
*
*f
*w
*s > *h *l
*h
p
t
k
m
n
f
h
w
l
*p
*t
*k
*
*m
*n
*
*f
*s
*h >
*w
*l = *r
*r >
2. . Samoa
p
t
*k >
m
n
f
s
w
l
*p
*t
*k
*
*m
*n
*
*f
*w
*s > *h *l
2. .3. Tahitian
p
t
*k >
m
n
* >
f
h
2. .5. NZMaori
p
t
k
m
n
*f > wh w
h> r
v
r
On the basis of these changes some authors have suggested an innovation-based classification of the Polynesian languages:
Proto-Polynesian:
. Proto Tongan: Tongan
2. Nuclear Polynesian:
2. . Samoa.
2.2. East Polynesian: Tahitian, Maori.
This classification is an abbreviated version of the generally accepted
one (see Fig. ).
The latter classification is supported by three kinds of evidence:
. phonological innovations;
2. innovations in morphology, identified by A. PAWLEY ([ 966]);
3. a lexicostatistical matrix presented by K. EMORY ([ 963]).
The phonological reasons are quite similar to those given above. An essentially similar subgrouping has been proposed by b ([ELBERT 953]),
primarily on grounds of comparative phonology (see [PAWLEY 966: 0]).
A. PAWLEY has listed 6 morphological points to support his branching
([ 966: 3- ]):
( ) PPN *kim(o)ura 2nd pers. dual, nuclear and *kimo(u)uto(l)u 2nd
pers. pl., nuclear are replaced in PNP by *ko(u)lua and *ko(u)tou, respectively.
PPN *m(o)urua 2nd pers. dual, possessive and *m(o)uto(l)u 2nd pers. pl.,
possessive are replaced in PNP by *o(u)lua and *o(u)tou, respectively.
-, , . . ...
Tah
69
69
6
6
5
6
62
65
Mao
6
92
92
88
8
83
2
6
Haw
6
88
86
86
86
82
0
66
Mng
5
83
86
86
86
82
62
6
Mar
6
83
82
82
86
86
66
66
Sam
62
2
0
62
66
60
60
6
86
Ton
65
6
66
6
66
6
86
The word lists and etymological identifications used to generate the matrix have never been published. However, on the basis of it one can work out a
classification:
1
-, , . . ...
Proto Polynesian:
Eastern Polynesian
. Easter I.
2 a. Mangarevan
Marquesan
b. Maori
c. Hawaiian
d. Tahitian
Western Polynesian
3. Tongan
. Samoan
In 9 8 B. _ presented a lexicostatistical matrix of 6 Polynesian languages which gives percentages of basic vocabulary cognates among pairs
of Polynesian languages. All percentages are calculated on a slightly modified
200-word Swadesh list of basic vocabulary. All vocabularies were collected by the approved method (most common conversational equivalent)
from informants, not dictionaries, and cognacy was determined in the knowledge of regular sound correspondences among all languages. This is almost
certainly the most reliable lexicostatistical matrix available for Polynesian
languages2 ([BIGGS 8: 692]).
The matrix, however, was used by B. _ only to dispel a once popular
view that there is but one Polynesian language. No classification has been
suggested and no data or etymologies have been published. Nevertheless
a possible classification based on _s matrix is:
Eastern Polynesian
a. Tahitian
b. Hawaiian
Marquesan
Maori: New Zealand Maori
RaraTongan
Western Polynesian
a. Kapingamarangi
Nukuoru
b. Rennellese
c. Samoan
d. (i) Pileni
Tikopia
(ii) Ellician
East Futunan
East Uvean
(iii) Tongan
Niuean
50
5
5
5
35
33
38
3
0
2
3
33
0
Rennellese
Samoan
Pileni
Tikopia
Ellician
East Futunan
East Uvean
Tongan
Niuean
Fig. 3
Nukuoru
50
35
Kapingamarangi
38
39
50
52
62
53
50
56
53
58
50
50
53
52
53
59
Euv
60
6
6
2
63
69
58
6
52
52
58
53
53
53
63
56
55
59
60
55
56
58
63
58
69
60
56
55
58
56
52
55
53
52
56
59
53
53
60
63
58
55
52
56
5
53
53
50
50
Niu
55
50
33
Ton
52
53
56
52
Efu
52
58
53
Ece
53
Tik
38
56
39
62
6
5
38
33
56
RaraTongan
Marquesan
38
56
56
35
56
Hawaiian
56
Pil
Maori
Tahitian
-, , . . ...
langi
lomi
lili
*r:
*rama torch
ama
*renga turmeric enga
*roo go
oo
3 The dates in the tree are in centuries BCE (negative figures) or CE (positive
figures); they are generated by the STARLing computer program and are of course
approximate.
Fig. 4
Rapanui
Tahitian
Maori
Hawaiian
Mangarevan
Marquesan
Samoan
Rennellese
Ontong Java
Tikopia
Anutan
Niue
Tongan
Tuvalu
Nanumea
Makatea
W. Futunan
Mele-Fila
Kapingamarangi
Nukuoro
Nadrogaa
Bau
61
58
62
69
63
54
57
60
61
61
64
65
59
51
48
50
58
61
70
70
62
57
55
62
62
64
70
77
72
55
60
62
69
65
70
77
81
59
64
68
63
59
62
72
81
53
57
56
54
51
57
55
59
53
65
66
57
48
55
60
64
57
65
75
60
50
62
62
68
56
66
75
85
61
53
64
63
71
59
67
77
60
53
62
59
63
57
66
69
76
58
55
61
62
67
57
68
66
70
55
53
60
59
64
56
69
69
68
56
55
64
63
67
57
69
71
74
60
54
65
66
69
60
70
71
73
58
53
64
64
66
57
68
75
78
64
54
62
64
70
59
62
70
72
60
50
60
68
70
64
63
71
73
58
49
60
60
60
56
59
68
70
55
49
53
56
60
52
57
65
66
33
26
35
38
40
36
35
37
38
35
30
41
43
44
39
40
41
44
Tik
61
53
64
63
71
59
67
77
85
82
77
74
80
76
78
76
77
68
68
40
46
75
76
75
81
81
76
73
81
77
72
75
74
69
76
75
65
71
62
73
71
64
68
63
60
62
63
58
40
39
37
45
47
45
87
81
69
70
65
66
39
45
87
81
71
72
68
66
40
46
81
81
75
76
68
65
40
48
69
71
75
73
70
68
40
45
70
72
76
73
73
67
43
53
72
37
44
65
68
68
70
73
66
66
65
68
67
72
35
41
64
39
40
40
40
43
37
35
45
46
48
45
53
44
41
64
Fig. 5
-0.50
-0.25
0.09
0.15
0.08
0.00
-0.03
Eastern (-0.58)
-0.20
Polynesian
-0.23
-0.42
Western (-0.57)
-0.08
Fijian (-0.44)
0.40
0.40
0.39
0.25
0.75
0.71
0.68
0.50
1.00
1.25
1.50
1.75
W.Fijian
Bau (EF)
Samoan
Kapingamarangi
Nukuoro
Sikaiana
Rennell
Ontong Java
Tikopia
Anutan
Niue
Tongan
Mele-Fila
W.Futuna
Makatea
Tuvalu
Nanumea
Tahiti
Rapanui
Maori
Hawaiian
Mangareva
Marquesas
2.00
22
The very existence of these examples proves that an *-l-language exercised its influence on Tongan, but here its influence could not result in a
phonological merger because of the preceding change *r > . In other Western
Polynesian languages we cannot easily detect traces of the presumed East
Polynesian influence, because in most cases, due to the r/l-merger, it is impossible to make a distinction between inherited and borrowed items.
Glottochronology provides us with plausible dates for these events:
(i) *r and *l merged in Proto-Eastern-Polynesian not earlier than the time
when this group separated from Proto-Polynesian (around 000 BCE);
(ii) the contact that caused the merger had to reach the area of Tonga
after the first century CE, when Proto-Tongan separated from the rest of
Western Polynesian. It is possible, however, that in other parts of Western
Polynesia the distinction between *r and *l was lost earlier.
The proposed hypotheses and glottochronology allow us to put forward the following scenario of Polynesian movements.
. Proto-Polynesian came to the western islands of Tonga and Samoa
about 3000 BP;
-, , . . ...
23
BIGGS 980
BIGGS 990
BIGGS n.d.
CLARK 9 6
CLARK 9 8
-, , . . ...
JACKSON 99
PAWLEY 96
RANBY 980
RENSCH 99
SPERLICH 99
TRYON 9 6
TRYON K 995
TRYON &
HACKMAN 983
WILSON 982
25
East Polynesian Prehistory (= Claudio `, Patricia s~~, Roberto f~~ and Reginald _
(eds.). First International Congress Easter Island and
East Polynesia, vol. : Archaeology). Isle de Pascua
(Easter Island): Universidad de Chile, Facultad de
Arquitectura y Urbanismo; pp. 3 5 .
G. g~. Te Tikisionale o te Gana Tuvalu [A Tuvaluan-English Dictionary] (second edition). Suva: Oceania Printers.
M. i and K. a~. Kapingamarangi Lexicon.
Honolulu: University of Hawaii Press.
J. j~. Topics in Polynesian Language and Cultural
History. Canberra: Pacific Linguistics.
A. K. m~. Polynesian languages: A Subgrouping
Based on Shared Innovations in Morphology. Journal
of the Polynesian Society, 5; pp. 396 .
A. K. m~. The Relationships of Polynesian Outlier
Languages. Journal of the Polynesian Society, 6:
pp. 259296.
M. m and S. b. Hawaiian Dictionary: Hawaiian-English, English-Hawaiian. Honolulu: University
of Hawaii Press.
P. Ranby. A Nanumea Lexicon. Canberra: Pacific Linguistics.
K. o. Dictionnaire Mangarvien-Franais. Canberra: Archiplago Press.
W. p. Niue Language Dictionary. Honolulu: University of Hawaii Press.
D. q. New Hebrides Languages: An Internal Classification. Canberra: Pacific Linguistics.
D. q (ed.). Comparative Austronesian Dictionary.
vols. Trends in Linguistics. BerlinNew York: Mouton de Gruyter.
D. q and B. e~~. Solomon Islands Languages: An Internal Classification. Canberra: Pacific linguistics.
W. H. t. Proto-Polynesian Possessive Marking.
Pacific Linguistics, Series B, 85. Canberra: Australian National University.
26
Appendix
Lexicostatistical lists for Polynesian and Fijian languages
(compiled by I. m)
Note: Etymological identifications are marked by identical numbers;
borrowed items are marked by negative numbers; missing items are
marked as .
all Rapanui : taatoa (3); Tahiti : taatoa (3); Maori : katoa (2); Hawaiian : apan ( ); Mangareva : ; Marquesas : hakatahi (6); Samoan : ; Rennell : ; Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia : katoa (2); Anutan : katoa
(2); Niue : katoa (2); Tongan : kotoa (2); Tuvalu : katoa (2); Nanumea : katoa
(2); Makatea : pini ( ); W. Futuna : oi (5); Mele-Fila : ; Kapingamarangi :
huakatoa (2); Nukuoro : alodahi (6); W. Fijian : ; Bau (EF) : .
ashes Rapanui : eo-eo (8); Tahiti : rehu ( ); Maori : puarehu ( ); Hawaiian : lehu ( ); Mangareva : reu ( ); Marquesas : ehu ( ); Samoan : lefulefu ( ); Rennell : gehu ( ); Ontong Java : lehu ( ); Sikaiana : lehu ( ); Tikopia : refu ( ); Anutan : repu ( ); Niue : efu ( ); Tongan : efu-efu ( ); Tuvalu :
lefu ( ); Nanumea : lefu ( ); Makatea : refu ( ); W. Futuna : namuLaa (9);
Mele-Fila : refu ( ); Kapingamarangi : nia rehu ( ); Nukuoro : lehu ( ); W. Fijian : ra u ( ); Bau (EF) : dra usaa ( ).
bark Rapanui : kiri miro ( 0); Tahiti : paa raaau ( 3); Maori : hiako ( 2); Hawaiian : ili ( 0); Mangareva : kiri ( 0); Marquesas : kii ( 0); Samoan : pau ( );
Rennell : kigi ( 0); Ontong Java : ili ( 0); Sikaiana : kili ( 0); Tikopia : raukiri
( 0); Anutan : raukiri ( 0); Niue : kili ( 0); Tongan : kilii ( 0); Tuvalu : pakili ( 0);
Nanumea : laukili ( 0); Makatea : ; W. Futuna : ; Mele-Fila : kiri ( 0); Kapingamarangi : kiri ( 0); Nukuoro : gili ( 0); W. Fijian : taba ( ); Bau (EF) : kuli ( 0).
belly Rapanui : ; Tahiti : oopuu ( 6); Maori : koopuu ( 6); Hawaiian :
oopuu ( 6); Mangareva : manava ( 5); Marquesas : kopu ( 6); Samoan : manava ( 5); Rennell : tinae ( ); Ontong Java : maava ( 5); Sikaiana : maava
( 5); Tikopia : manava ( 5); Anutan : ma(a)nava ( 5); Niue : manava ( 5); Tongan : manava ( 5); Tuvalu : manava ( 5); Nanumea : tinae ( ); Makatea : nakau ( 8); W. Futuna : inae ( ); Mele-Fila : ; Kapingamarangi : tinae ( );
Nukuoro : dinae ( ); W. Fijian : ; Bau (EF) : .
big Rapanui : nui-nui (2 ); Tahiti : rahi (20); Maori : nui (2 ); Hawaiian :
nui (2 ); Mangareva : nui (2 ); Marquesas : nui (2 ); Samoan : tele (22); Rennell : huaeha ( 6 ); Ontong Java : lahi (20); Sikaiana : nanui (2 ); Tikopia :
lasi (20); Anutan : rai (20); Niue : lahi (20); Tongan : lahi (20); Tuvalu : lasi
(20); Nanumea : lahi (20); Makatea : lasi (20); W. Futuna : sore (23); Mele-
-, , . . ...
28
uu ( ); Makatea : mumu (3); W. Futuna : u ( ); Mele-Fila : susu ( ); Kapingamarangi : u ( ); Nukuoro : ; W. Fijian : uu ( ); Bau (EF) : suu ( ).
burn tr. Rapanui : tutu ( 3); Tahiti : tutui te auahi ( 3); Maori : tahu
( ); Hawaiian : kuni ( 5); Mangareva : tutu ( 3); Marquesas : tutu ( 3); Samoan : faa muu ( 6); Rennell : tutu ( 3); Ontong Java : kui ( 3); Sikaiana :
vela ( ); Tikopia : kaa ( 3); Anutan : tutu ( 3); Niue : tui ( ); Tongan : tutu ( 3); Tuvalu : tafu ( ); Nanumea : tafu ( ); Makatea : ; W. Futuna : ;
Mele-Fila : tuuia ( ); Kapingamarangi : ura (2 ); Nukuoro : tutu ( 3);
W. Fijian : ta u-nia ( ); Bau (EF) : aa-kama-a ( 9).
claw Rapanui : maikuku (53); Tahiti : maiuu (53); Maori : maikuku (53);
Hawaiian : mikiao (52); Mangareva : matikuku, maekuku (53); Marquesas :
maikuku (53); Samoan : maiuu (53); Rennell : ; Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia : maniia (5 ); Anutan : maminia (5 ); Niue : mahina lima (5 );
Tongan : pesi (50); Tuvalu : mania (5 ); Nanumea : maninia (5 ); Makatea : ;
W. Futuna : ; Mele-Fila : tapwaalasi (3); Kapingamarangi : mata-miha
(2 2); Nukuoro : aaaa (5 ); W. Fijian : kuku (53); Bau (EF) : gugu (53).
cloud Rapanui : rai (59); Tahiti : ata (58); Maori : kapua (5 ); Hawaiian : ao
(55); Mangareva : au (55); Marquesas : ao (55); Samoan : ao (55); Rennell : ao
(55); Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia : kauao (55); Anutan : kauao (55);
Niue : aolai (55); Tongan : ao (55); Tuvalu : kaumana (56); Nanumea : kaumana
(56); Makatea : pauri (5); W. Futuna : poa (55); Mele-Fila : puao (55); Kapingamarangi : kapua (5 ); Nukuoro : gili-lii ( 0); W. Fijian : o (55); Bau (EF) : oo (55).
cold Rapanui : ; Tahiti : ; Maori : makariri (62); Hawaiian : huihui
(6 ); Mangareva : anu ( 28); Marquesas : anu ( 28); Samoan : ; Rennell :
gogohi ( 5); Ontong Java : malii (62); Sikaiana : saumalikitau ( 6); Tikopia :
mariki (62); Anutan : mariki (62); Niue : momoko (60); Tongan : ; Tuvalu :
moko (60); Nanumea : ; Makatea : ; W. Futuna : ; Mele-Fila : ; Kapingamarangi : makariri (62); Nukuoro : ; W. Fijian : ; Bau (EF) : .
come Rapanui : oho mai (63, 62); Tahiti : haere mai (63); Maori : haere mai
(63); Hawaiian : hele mai (63); Mangareva : naumai (63); Marquesas : hoe mai
(63); Samoan : sau (6 ); Rennell : au (6 ); Ontong Java : haa mai (63); Sikaiana :
hale mai (63); Tikopia : au mai (63, 6 ); Anutan : au (6 ); Niue : omai (63, 62);
Tongan : hau (6 ); Tuvalu : o mai (63, 62); Nanumea : mai (63); Makatea : numai (63); W. Futuna : hmai (63); Mele-Fila : fini mai (63); Kapingamarangi : hani
moi (63); Nukuoro : humai (63); W. Fijian : laa maa (63); Bau (EF) : lako mai (63).
die Rapanui : mate (66); Tahiti : pohe (6 ); Maori : mate (66); Hawaiian :
make (66); Mangareva : mate (66); Marquesas : mate (66); Samoan : oti (68);
Rennell : mate (66); Ontong Java : make (66); Sikaiana : mate (66); Tikopia :
mate (66); Anutan : mate (66); Niue : matulei (66); Tongan : mate (66); Tuvalu : maate (66); Nanumea : mate (66); Makatea : mata (66); W. Futuna : ma-
-, , . . ...
29
30
(92); Niue : kai (92); Tongan : kai (92); Tuvalu : kai (92); Nanumea : kai (92);
Makatea : kaikai (92); W. Futuna : kai (92); Mele-Fila : kai-na (92); Kapingamarangi : kai (92); Nukuoro : kai (92); W. Fijian : kana (92); Bau (EF) : kana (92).
egg Rapanui : mamari (9 ); Tahiti : huoro moa (96); Maori : hua (95); Hawaiian : hua (95); Mangareva : mamari (9 ); Marquesas : mamai (9 ); Samoan :
fuaa-moa (95); Rennell : hua (95); Ontong Java : hua (95); Sikaiana : hua (95);
Tikopia : fuei (95); Anutan : puai (95); Niue : fua (95); Tongan : fuai moa
(95); Tuvalu : fuaamoa (95); Nanumea : fua (95); Makatea : fua-moa (95);
W. Futuna : a aka moa (98); Mele-Fila : atolu ( ); Kapingamarangi : oko
( 03); Nukuoro : ago ( 03); W. Fijian : yaloka ( 00); Bau (EF) : yaloka ( 00).
eye Rapanui : mata ( 0 ); Tahiti : mata ( 0 ); Maori : kanohi ( 02); Hawaiian :
maka ( 0 ); Mangareva : mata ( 0 ); Marquesas : mata ( 0 ); Samoan : mata
( 0 ); Rennell : mata ( 0 ); Ontong Java : alemaka ( 0 ); Sikaiana : kalemata
( 0 ); Tikopia : mata ( 0 ); Anutan : mata ( 0 ); Niue : mata ( 0 ); Tongan :
mata ( 0 ); Tuvalu : mata ( 0 ); Nanumea : mata ( 0 ); Makatea : mata ( 0 );
W. Futuna : foi-mata ( 0 ); Mele-Fila : mata ( 0 ); Kapingamarangi : koromata ( 0 ); Nukuoro : ganomata ( 0 ); W. Fijian : mata ( 0 ); Bau (EF) : mata ( 0 ).
fat n. Rapanui : morii ( 05); Tahiti : ao ( 03); Maori : ako ( 03); Hawaiian : aila ( 0 ); Mangareva : ai ( 03); Marquesas : kiko (2 0); Samoan : ao ( 03); Rennell : momona (369); Ontong Java : momoa (369); Sikaiana : momona (369); Tikopia : moomona (369); Anutan : momona (369); Niue : ako
( 03); Tongan : ako ( 03); Tuvalu : ako ( 03); Nanumea : ako ( 03); Makatea : ako ( 03); W. Futuna : pei ( ); Mele-Fila : kanainai ( 0 ); Kapingamarangi : kiriithi (335); Nukuoro : ; W. Fijian : uro ( 08); Bau (EF) : uro ( 08).
feather Rapanui : hu-hura ( 09); Tahiti : huruhuru ( 09); Maori : huruhuru
( 09); Hawaiian : hulu ( 09); Mangareva : ; Marquesas : hu ( 09); Samoan :
fulu ( 09); Rennell : hugu ( 09); Ontong Java : pala ( 9); Sikaiana : palaa ( 9);
Tikopia : furu manu ( 09); Anutan : puru ( 09); Niue : fulu ( 09); Tongan : fulufulu ( 09); Tuvalu : fulufulu ( 09); Nanumea : fulu ( 09); Makatea : mbala ( );
W. Futuna : fufuru ( 09); Mele-Fila : vaero (365); Kapingamarangi : aahuru
( 09); Nukuoro : hulu manu ( 09); W. Fijian : ulu ( 09); Bau (EF) : uti ( 2).
fire Rapanui : ahi ( 3); Tahiti : auahi ( 3); Maori : ahi ( 3); Hawaiian : ahi
( 3); Mangareva : ai ( 3); Marquesas : ahi ( 3); Samoan : afi ( 3); Rennell :
ahi ( 3); Ontong Java : ahi ( 3); Sikaiana : ahi ( 3); Tikopia : afi ( 3); Anutan :
api ( 3); Niue : afi ( 3); Tongan : afi ( 3); Tuvalu : afi ( 3); Nanumea : afi ( 3);
Makatea : afi ( 3); W. Futuna : afi ( 3); Mele-Fila : afi ( 3); Kapingamarangi :
ahi ( 3); Nukuoro : ahi ( 3); W. Fijian : gwaya ( 5); Bau (EF) : kama ( 6).
(
-, , . . ...
kaui ( 8 ); Ontong Java : ia ( ); Sikaiana : ika ( ); Tikopia : ika ( ); Anutan : ika ( ); Niue : ika ( ); Tongan : ika ( ); Tuvalu : ika ( ); Nanumea : ika
( ); Makatea : ika ( ); W. Futuna : ika ( ); Mele-Fila : ika ( ); Kapingamarangi : ika ( ); Nukuoro : mamu (2); W. Fijian : ika ( ); Bau (EF) : ika ( ).
fly v. Rapanui : rere ( 8); Tahiti : rere ( 8); Maori : rere ( 8); Hawaiian : lele
( 8); Mangareva : rere ( 8); Marquesas : ona ( 32); Samoan : lele ( 8); Rennell :
gege ( 8); Ontong Java : lee ( 8); Sikaiana : lele ( 8);Tikopia : rere ( 8); Anutan : rere ( 8); Niue : lele ( 8); Tongan : puna ( 9); Tuvalu : lele ( 8); Nanumea :
lele ( 8); Makatea : rere ( 8); W. Futuna : rere ( 8); Mele-Fila : rere ( 8); Kapingamarangi : rere ( 8); Nukuoro : lele ( 8); W. Fijian : a u ( 2 ); Bau (EF) : uka ( 22).
foot Rapanui : vae ( 23); Tahiti : aavae ( 23); Maori : waewae ( 23); Hawaiian : waawaa ( 23); Mangareva : vavae ( 23); Marquesas : vae ( 23); Samoan : vae ( 23); Rennell : bae ( 23); Ontong Java : vae ( 23); Sikaiana : vae
( 23); Tikopia : vae ( 23); Anutan : vae ( 23); Niue : vee ( 23); Tongan : vae
( 23); Tuvalu : vae ( 23); Nanumea : vae ( 23); Makatea : ae ( 23); W. Futuna : ae ( 23); Mele-Fila : vae ( 23); Kapingamarangi : wae ( 23); Nukuoro :
vae ( 23); W. Fijian : laa ( 2 ); Bau (EF) : ya a ( 2 ).
full Rapanui : ku ii aa ( 2 ); Tahiti : ii ( 2 ); Maori : kii ( 2 ); Hawaiian :
piha ( 26); Mangareva : pii ( 99); Marquesas : pi ( 99); Samoan : tumu ( 28);
Rennell : honu ( 25); Ontong Java : pi ( 26); Sikaiana : pi ( 26); Tikopia : fonu
( 25); Anutan : pito (50 ); Niue : puke ( 30); Tongan : fonu ( 25); Tuvalu : fonu
( 25); Nanumea : tumu ( 28); Makatea : fonu ( 25); W. Futuna : ; Mele-Fila :
fonu ( 25); Kapingamarangi : honu ( 25); Nukuoro : honu ( 25); W. Fijian : uga
( 30); Bau (EF) : siinai ( 3 ).
give Rapanui : vaai, avai ( 5 ); Tahiti : hoo, hooroa ( 32); Maori : hoo mai
( 32); Hawaiian : hoo ( 32); Mangareva : tuku ?, atu ? ( 33); Marquesas : tuku,
tu ( 33); Samoan : ave ( 5 ); Rennell : haigaa ( 82); Ontong Java : auae ( 5 );
Sikaiana : kave ( 5 ); Tikopia : sori ( 38); Anutan : tori ( 38); Niue : atu ( 3 );
Tongan : fo-aki ( 6); Tuvalu : ave ( 5 ); Nanumea : avatu ( 3 ); Makatea : fuana
( 35); W. Futuna : a ae (8); Mele-Fila : no- (5); Kapingamarangi : (w)aa < Micronesian (385); Nukuoro : gamai ( 36); W. Fijian : holi ( 38); Bau (EF) : soli ( 38).
good Rapanui : riva-riva ( 2); Tahiti : maitai ( ); Maori : pai ( 3); Hawaiian : maikai ( ); Mangareva : maarie ( 35); Marquesas : meita ( ); Samoan : lelei ( 0); Rennell : gaoi ( 3 ); Ontong Java : laoi ( 3 ); Sikaiana : laoi
( 3 ); Tikopia : laoi ( 3 ); Anutan : rerei ( 0); Niue : mitaki ( ); Tongan : leilei
( 0); Tuvalu : lei ( 0); Nanumea : lelei ( 0); Makatea : sumaria ( 5); W. Futuna : rufwie (9); Mele-Fila : marie ( 5); Kapingamarangi : humaria ( 5); Nukuoro : danuaa ( ); W. Fijian : inaa ( 8); Bau (EF) : inaka ( 8).
green Rapanui : ; Tahiti : maatie ( 52); Maori : kaakaariki ( 5 ); Hawaiian : mao ( 50); Mangareva : matie ( ); Marquesas : me he u ti te ( 3 );
32
Samoan : ; Rennell : usi ( 9); Ontong Java : kea ( 52); Sikaiana : ui ( 9);
Tikopia : kefu ( 36); Anutan : kepu ( 36); Niue : lanu laufuti ( 55); Tongan : ;
Tuvalu : usiusi ( 9); Nanumea : lanu lau niu ( 53); Makatea : ; W. Futuna : ; Mele-Fila : kesakesa ( 36); Kapingamarangi : thea ( 52); Nukuoro : nuui ( 56); W. Fijian : drokadroka ( 58); Bau (EF) : drokadroka ( 58).
hair Rapanui : puoko ( 63); Tahiti : rouru (2 5); Maori : makawe ( 62); Hawaiian : oho ( 6 ); Mangareva : oo, rouru ( 6 ); Marquesas : ouoho ( 6 ); Samoan : lau ulu (2 5); Rennell : ; Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia :
rauuru (2 5); Anutan : rau-uru (2 5); Niue : lauulu (2 5); Tongan : lou-ulu
(2 5); Tuvalu : lauulu (2 5); Nanumea : fulufulu ( 09); Makatea : fere-ure ( 09);
W. Futuna : fufuru uru ( 09); Mele-Fila : rauru (2 5); Kapingamarangi : aahuru ( 59); Nukuoro : aaulu ( 0); W. Fijian : ulu ( 09); Bau (EF) : ulu ( 59).
hand Rapanui : rima ( 65); Tahiti : rima ( 65); Maori : riaria ( 2);
Hawaiian : lima ( 65); Mangareva : rima ( 65); Marquesas : ima ( 65); Samoan : lima ( 65); Rennell : gima ( 65); Ontong Java : pulima ( 65); Sikaiana : lima ( 65); Tikopia : rima ( 65); Anutan : nima ( 65); Niue : lima ( 65);
Tongan : nima ( 65); Tuvalu : lima ( 65); Nanumea : lima ( 65); Makatea : rima
( 65); W. Futuna : rima ( 65); Mele-Fila : rima ( 65); Kapingamarangi : rima
( 65); Nukuoro : lima ( 65); W. Fijian : lima ( 65); Bau (EF) : lia ( 2).
head Rapanui : puoko ( 63); Tahiti : upoo ( 63); Maori : upoko ( 63); Hawaiian : poo ( 63); Mangareva : oo ( 59); Marquesas : upoko ( 63); Samoan :
ulu ( 59); Rennell : ugu ( ); Ontong Java : pohoulu ( 59); Sikaiana : pohoulu ( 59);Tikopia : pokouru ( 59); Anutan : pokouru ( 63); Niue : ulu ( 59);
Tongan : ulu ( 59); Tuvalu : ulu ( 59); Nanumea : piho ( 68); Makatea : nauru ( 59); W. Futuna : uru ( 59); Mele-Fila : konoa ( 69); Kapingamarangi :
ripoko ( 63); Nukuoro : biho ( 68); W. Fijian : ulu ( 59); Bau (EF) : ulu ( 59).
hear Rapanui : aroa ( ); Tahiti : faaloo ( ); Maori : roo-hia ( ); Hawaiian : lono ( ); Mangareva : roo ( ); Marquesas : ono ( 38); Samoan : faaloo ( ); Rennell : hakagoo ( ); Ontong Java : haaloo ( ); Sikaiana : lono
( ); Tikopia : fakaroo ( ); Anutan : roo ( ); Niue : loo ( ); Tongan :
fanoo ( ); Tuvalu : laona ( ); Nanumea : laona ( ); Makatea : fanoo
( ); W. Futuna : roona ( ); Mele-Fila : raona ( ); Kapingamarangi : roo
( ); Nukuoro : laona ( ); W. Fijian : roo-o ( ); Bau (EF) : roo-a ( ).
heart Rapanui : mahatu ( 6); Tahiti : maafatu ( 6); Maori : manawa ( 5);
Hawaiian : puuwai ( 8); Mangareva : uopo ( ); Marquesas : huopo ( ); Samoan : fatu ( 6); Rennell : hinaago ( 83); Ontong Java : hakumaava ( 5,
6); Sikaiana : atepili ( ); Tikopia : fatumanava ( 5, 6); Anutan : patumanava ( 5, 6); Niue : atevili ( ); Tongan : mafu ( 5); Tuvalu : fatu ( 6); Nanumea : fatu ( 6); Makatea : mama ( 9), roto ( 8 ); W. Futuna : faretoto ( 80);
-, , . . ...
33
(2 5); Rennell : gau (2 5); Ontong Java : laumea (2 5); Sikaiana : lau (2 5);
Tikopia : raurakau (2 5); Anutan : rau (2 5); Niue : lau (2 5); Tongan : lau (2 5);
Tuvalu : lau (2 5); Nanumea : lau (2 5); Makatea : raurau (2 5); W. Futuna :
rau (2 5); Mele-Fila : rau (2 5); Kapingamarangi : rau (2 5); Nukuoro : lau
(2 5); W. Fijian : rau (2 5); Bau (EF) : drau (2 5).
lie Rapanui : moe (2 ); Tahiti : taoto (2 6); Maori : takoto (2 6); Hawaiian :
moe (2 ); Mangareva : moe (2 ); Marquesas : moe (2 ); Samoan : taoto
(2 6); Rennell : moe (2 ); Ontong Java : moe (2 ); Sikaiana : moe (2 ); Tikopia :
takoto (2 6); Anutan : takoto (2 6); Niue : takoto (2 6); Tongan : tokoto (2 6);
Tuvalu : takoto (2 6); Nanumea : moe ki lalo (2 ); Makatea : moe (2 ); W. Futuna : moe (2 ); Mele-Fila : moe (2 ); Kapingamarangi : moe i rara (2 ); Nukuoro : bani (33 ); W. Fijian : daro (220); Bau (EF) : da o (220).
liver Rapanui : ate ( ); Tahiti : upaa (22 ); Maori : ate ( ); Hawaiian : ake
( ); Mangareva : ate ( ); Marquesas : ate ( ); Samoan : ate ( ); Rennell :
ate ( ); Ontong Java : ake ( ); Sikaiana : ate ( ); Tikopia : ate ( ); Anutan : ate ( ); Niue : ate ( ); Tongan : ate ( ); Tuvalu : ate ( ); Nanumea : ate
( ); Makatea : ate ( ); W. Futuna : ate ( ); Mele-Fila : ate ( ); Kapingamarangi : ate ( ); Nukuoro : ade ( ); W. Fijian : yase ( ); Bau (EF) : yate ( ).
long Rapanui : roa (222); Tahiti : roa (222); Maori : roa (222); Hawaiian : loa
(222); Mangareva : roa (222); Marquesas : oa (222); Samoan : umi PN *kumi
(223); Rennell : goa (222); Ontong Java : loloa (222); Sikaiana : loloa (222); Tikopia : roa (222); Anutan : roroa (222); Niue : loa (222); Tongan : looloa (222); Tuvalu : loa (222); Nanumea : loa (222); Makatea : le ale a (5); W. Futuna : palo
(222); Mele-Fila : tootoe (225); Kapingamarangi : roa (222); Nukuoro : loloe
(222); W. Fijian : bala u (222); Bau (EF) : bala u (222).
louse Rapanui : kutu (226); Tahiti : utu (226); Maori : kutu (226); Hawaiian : uku (226); Mangareva : kutu (226); Marquesas : kutu (226); Samoan : utu (226); Rennell : kutu (226); Ontong Java : uku (226); Sikaiana :
kutu (226); Tikopia : kutu (226); Anutan : kutu (226); Niue : kutu (226); Tongan : kutu (226); Tuvalu : kutu (226); Nanumea : kutu (226); Makatea : kutu
(226); W. Futuna : kutu (226); Mele-Fila : kutu (226); Kapingamarangi : kutu
(226); Nukuoro : gudu (226); W. Fijian : kuu (226); Bau (EF) : kutu (226).
man Rapanui : taata (229); Tahiti : taane (22 ); Maori : taane (22 ); Hawaiian : kaane (22 ); Mangareva : tamaroa (229); Marquesas : nata (229); Samoan :
taane (22 ); Rennell : taaata (229); Ontong Java : kaata (229); Sikaiana : tanata
(229); Tikopia : taata (229); Anutan : taata (229); Niue : taane (22 ); Tongan : taata (228); Tuvalu : taata (228); Nanumea : taata (228); Makatea : taata (228);
W. Futuna : tane (22 ); Mele-Fila : taane (22 ); Kapingamarangi : taane (22 );
Nukuoro : daane (22 ); W. Fijian : tamata-ola (229); Bau (EF) : taane (22 ).
-, , . . ...
35
many Rapanui : rahi (20); Tahiti : rahi (20); Maori : rau (233), maha (238);
Hawaiian : lau (233), nui (2 ); Mangareva : nui (2 ); Marquesas : tini (23 ), nui
(2 ); Samoan : tele (22); Rennell : eha ( 85); Ontong Java : komai ( 86); Sikaiana : tamaki ( 86); Tikopia : rava (230), kapi ( ); Anutan : rai ( 88); Niue : lahi
(20); Tongan : lahi (20); Tuvalu : uke (235); Nanumea : uke (235); Makatea : lasi
(20); W. Futuna : sorehmafi ( 0); Mele-Fila : toope (9); Kapingamarangi : roko
(236); Nukuoro : lagolao (236); W. Fijian : wara (23 ); Bau (EF) : le u (25).
meat Rapanui : kiko (2 0); Tahiti : io (2 0); Maori : miiti (8); Hawaiian :
io (2 0); Mangareva : kiko (2 0); Marquesas : kiko (2 0); Samoan : aano
(239); Rennell : kanoguku (239); Ontong Java : poohi (239); Sikaiana : io ( 89);
Tikopia : kanofi (239); Anutan : kanopi (239); Niue : kakano (239); Tongan : kakano (239); Tuvalu : kano (239); Nanumea : kanofi (239); Makatea : kanmata
(239); W. Futuna : napisi ( ); Mele-Fila : viisiko ( ); Kapingamarangi : koneika
(239); Nukuoro : kano (239); W. Fijian : iiko (2 ); Bau (EF) : lewe (2 5).
moon Rapanui : mahina (2 6); Tahiti : aavae (2 ); Maori : maahina (2 6),
marama (2 8); Hawaiian : mahina (2 6); Mangareva : marama (2 8); Marquesas :
mahina (2 6); Samoan : maasina (2 6); Rennell : maahina (2 6); Ontong Java :
malama (2 8); Sikaiana : malama (2 8); Tikopia : marama (2 8); Anutan : maaina (2 6); Niue : mahina (2 6); Tongan : maahina (2 6); Tuvalu : masina (2 6);
Nanumea : mahina (2 6); Makatea : masina (2 6); W. Futuna : mrama (2 8);
Mele-Fila : aale (2 9); Kapingamarangi : mahina (2 6); Nukuoro : ; W. Fijian : ula (250); Bau (EF) : ula (250).
mountain Rapanui : maua (25 ); Tahiti : moua (25 ); Maori : maua (25 );
Hawaiian : mauna (25 ); Mangareva : maa (25 ); Marquesas : uta ( 3); Samoan : maua (25 ); Rennell : ogo ( 9 ); Ontong Java : moua (25 ); Sikaiana :
moua (25 ); Tikopia : maua (25 ); Anutan : maua (25 ); Niue : moua (25 ); Tongan : moua (25 ); Tuvalu : maua (25 ); Nanumea : maua (25 ); Makatea : maua (25 ); W. Futuna : ausafi (6); Mele-Fila : tafuu ( ); Kapingamarangi : konotuu
( 60); Nukuoro : moua (25 ); W. Fijian : yataa (252); Bau (EF) : delana (253).
mouth Rapanui : haha (256); Tahiti : vaha (256); Maori : waha (256); Hawaiian : waha (256); Mangareva : aaaa (2); Marquesas : fafa (2); Samoan :
utu (255); Rennell : utu (255); Ontong Java : utu (255); Sikaiana : pukua
( 92); Tikopia : puua ( 92); Anutan : utu (255); Niue : puu utu (255);
Tongan : utu (255); Tuvalu : utu (255); Nanumea : utu (255); Makatea : utu (255); W. Futuna : fafa (256); Mele-Fila : utu (255); Kapingamarangi : utu (255); Nukuoro : udu (255); W. Fijian : uhu (255); Bau (EF) : usu (255).
name Rapanui : ioa (25 ); Tahiti : ioa (25 ); Maori : ioa (25 ); Hawaiian : inoa (25 ); Mangareva : igoa (25 ); Marquesas : ikoa (25 ); Samoan :
ioa (25 ); Rennell : ioa (25 ); Ontong Java : ioa (25 ); Sikaiana : mele
( 93); Tikopia : ioa (25 ); Anutan : ioa (25 ); Niue : hioa (25 ); Tongan :
36
hioa (25 ); Tuvalu : ioa (25 ); Nanumea : ioa (25 ); Makatea : ioa (25 );
W. Futuna : ioa (25 ); Mele-Fila : ioa (25 ); Kapingamarangi : ioa (25 );
Nukuoro : ioo (25 ); W. Fijian : yaa (258); Bau (EF) : yaa (258).
neck Rapanui : ao ( ); Tahiti : aii ( ); Maori : kakii ( ); Hawaiian : aaii ( ); Mangareva : kakii ( ); Marquesas : kaki ( ); Samoan :
ua ( 5); Rennell : ua ( 5); Ontong Java : uua ( 5); Sikaiana : uua ( 5);
Tikopia : ua ( 5); Anutan : ua ( 5); Niue : ua ( 5); Tongan : kia ( 6); Tuvalu : ua ( 5); Nanumea : ua ( 5); Makatea : ua ( 5); W. Futuna : kapupwenaua ( 5); Mele-Fila : penaaua ( 5); Kapingamarangi : ua ( 5); Nukuoro : ua ( 5); W. Fijian : domo (260); Bau (EF) : domo (260).
new Rapanui : aapii (262); Tahiti : aapii (262); Maori : hou (26 ); Hawaiian : hou (26 ); Mangareva : ou (26 ); Marquesas : hou (26 ); Samoan :
fou (26 ); Rennell : hoou (26 ); Ontong Java : hoou (26 ); Sikaiana : hou (26 );
Tikopia : fou (26 ); Anutan : pou (26 ); Niue : foou (26 ); Tongan : foou (26 );
Tuvalu : fou (26 ); Nanumea : foou (26 ); Makatea : fou (26 ); W. Futuna : fou
(26 ); Mele-Fila : foou (26 ); Kapingamarangi : hou (26 ); Nukuoro : hoou
(26 ); W. Fijian : ou (26 ); Bau (EF) : ou (26 ).
night Rapanui : poo (263); Tahiti : poo (263); Maori : poo (263); Hawaiian : poo (263); Mangareva : poo (263); Marquesas : po (263); Samoan : poo
(263); Rennell : poo (263); Ontong Java : poo (263); Sikaiana : poo (263); Tikopia : po (263); Anutan : poo (263); Niue : poo (263); Tongan : poo (263); Tuvalu : po (263); Nanumea : poo (263); Makatea : po (263); W. Futuna : tapo
(263); Mele-Fila : poo (263); Kapingamarangi : po (263); Nukuoro : boo (263);
W. Fijian : boi (263); Bau (EF) : boi (263).
nose Rapanui : ihu (26 ); Tahiti : ihu (26 ); Maori : ihu (26 ); Hawaiian : ihu (26 ); Mangareva : iu (26 ); Marquesas : ihu (26 ); Samoan : isu
(26 ); Rennell : isu (26 ); Ontong Java : isu, aaisu (26 ); Sikaiana : kaiusu
(26 ); Tikopia : isu (26 ); Anutan : iu (26 ); Niue : ihu (26 ); Tongan : ihu
(26 ); Tuvalu : isu (26 ); Nanumea : ihu (26 ); Makatea : isu (26 ); W. Futuna : isu (26 ); Mele-Fila : usu (26 ); Kapingamarangi : uhi (26 ); Nukuoro : usu (26 ); W. Fijian : iu (26 ); Bau (EF) : uu (26 ).
not Rapanui : kai (265); Tahiti : aite (265); Maori : kaahore (265); Hawaiian : aole (265); Mangareva : eai (265); Marquesas : aua (265); Samoan :
leai (26 ); Rennell : siai (268); Ontong Java : seai (268); Sikaiana : seai (268);
Tikopia : siei (268); Anutan : kairo (265); Niue : naakai (265); Tongan : ikai
(265); Tuvalu : e se (266); Nanumea : hee (266); Makatea : ee (266); W. Futuna : ikai (265); Mele-Fila : saai (268); Kapingamarangi : tee (269); Nukuoro : de (269); W. Fijian : sikai (265); Bau (EF) : sea (266).
one Rapanui : tahi (2 ); Tahiti : tahi (2 ); Maori : tahi (2 ); Hawaiian : ekahi
(2 ); Mangareva : tai (2 ); Marquesas : tahi (2 ); Samoan : tasi (2 ); Rennell : ta-
-, , . . ...
38
-, , . . ...
39
(35 ); Tikopia : fetuu (35 ); Anutan : petuu (35 ); Niue : fetuu (35 ); Tongan :
fetuu (35 ); Tuvalu : fetuu (35 ); Nanumea : fetuu (35 ); Makatea : fetu (35 );
W. Futuna : fetu (35 ); Mele-Fila : mwasoi ( ); Kapingamarangi : hatuu (35 );
Nukuoro : heduu (35 ); W. Fijian : ilio (352); Bau (EF) : kalokalo (353).
stone Rapanui : maea (355); Tahiti : oofai (356); Maori : koohatu ( 6);
Hawaiian : poohaku ( 6); Mangareva : poatu ( 6); Marquesas : ke ( 50);
Samoan : maa (355); Rennell : hatu ( 6); Ontong Java : hatu ( 6); Sikaiana : hatu ( 6); Tikopia : fatu ( 6); Anutan : patu ( 6); Niue : maka (355);
Tongan : maka (355); Tuvalu : fatu ( 6); Nanumea : fatu ( 6); Makatea : fatu
( 6); W. Futuna : fatu ( 6); Mele-Fila : fatu ( 6); Kapingamarangi : hatu
( 6); Nukuoro : hadu ( 6); W. Fijian : au ( 6); Bau (EF) : atu ( 6).
sun Rapanui : raaa (35 ); Tahiti : mahana (39 ); Maori : raa (35 ); Hawaiian : laa (35 ); Mangareva : ra (35 ); Marquesas : oumati ( 5 ); Samoan :
laa (35 ); Rennell : gaaa (35 ); Ontong Java : laa (35 ); Sikaiana : laa (35 );
Tikopia : ra (35 ); Anutan : raa (35 ); Niue : laaa (35 ); Tongan : laaa (35 );
Tuvalu : la (35 ); Nanumea : laa (35 ); Makatea : matara ( 0 , 35 ); W. Futuna : ra (35 ); Mele-Fila : reaa (35 ); Kapingamarangi : raa (35 ); Nukuoro :
laa (35 ); W. Fijian : mata-ni-hia ( 0 , 360); Bau (EF) : sia (360).
swim Rapanui : kau (362); Tahiti : au (362); Maori : kaukau (362); Hawaiian : au (362); Mangareva : kau (362); Marquesas : kau (362); Samoan :
aau (362); Rennell : ; Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia : kau (362);
Anutan : kakau (362); Niue : kakau (362); Tongan : kakau (362); Tuvalu : kau
(362); Nanumea : kakau (362); Makatea : kaokao (362); W. Futuna : kau (362);
Mele-Fila : kau (362); Kapingamarangi : khaukhau (362); Nukuoro : kau
(362); W. Fijian : gau (362); Bau (EF) : galo (362).
tail Rapanui : hiku (36 ); Tahiti : aero (365); Maori : whiore (365); Hawaiian : huelo (365); Mangareva : vero (365); Marquesas : veo (365); Samoan : siusiu (36 ); Rennell : siku (36 ); Ontong Java : mosui (36 ); Sikaiana : muisuki
(36 ); Tikopia : sikusiku (36 ); Anutan : tikutiku (36 ); Niue : hiku (36 ); Tongan : hiku, iku (36 ); Tuvalu : felo, velo (365); Nanumea : huelo (365); Makatea :
siku (36 ); W. Futuna : siku (36 ); Mele-Fila : puupue (9); Kapingamarangi : huku (36 ); Nukuoro : sugi (36 ); W. Fijian : laulau (36 ); Bau (EF) : bui (366).
that Rapanui : ; Tahiti : ; Maori : teeraa (3 ); Hawaiian : keelaa (3 );
Mangareva : tera (3 ); Marquesas : tena (3 ); Samoan : lea (3 ); Rennell : ;
Ontong Java : ; Sikaiana : ; Tikopia : tera (3 ); Anutan : ena (3 0); Niue :
anaa (3 0); Tongan : ; Tuvalu : tela (3 ); Nanumea : teelaa (3 ); Makatea : ira
(3 ); W. Futuna : tera (3 ); Mele-Fila : ; Kapingamarangi : teeraa (3 ); Nukuoro : delea (3 ); W. Fijian : ; Bau (EF) : .
this Rapanui : ; Tahiti : ; Maori : teenei (3 2); Hawaiian : keeia (3 );
Mangareva : ; Marquesas : nei (3 2); Samoan : lenei (3 2); Rennell : te nei
-, , . . ...
(3 2); Ontong Java : ke ei (3 2); Sikaiana : te nei (3 2); Tikopia : tenei (3 2); Anutan : ieni (3 2); Niue : nei (3 2); Tongan : eni (3 2); Tuvalu : nei (3 2); Nanumea :
teenei (3 2); Makatea : reni (3 2); W. Futuna : tenei (3 2); Mele-Fila : tenei (3 2);
Kapingamarangi : nei (3 2); Nukuoro : de naa (3 3); W. Fijian : ; Bau (EF) : .
thou Rapanui : koe (3 5); Tahiti : oe (3 5); Maori : koe (3 5); Hawaiian :
oe (3 5); Mangareva : koe (3 5); Marquesas : koe (3 5); Samoan : oe (3 5);
Rennell : koe (3 5); Ontong Java : aoe (3 5); Sikaiana : akoe (3 5); Tikopia :
koke (3 5); Anutan : kokoe (3 5); Niue : koe (3 5); Tongan : koe (3 5); Tuvalu :
koe (3 5); Nanumea : koe (3 5); Makatea : akue (3 5); W. Futuna : koe (3 5);
Mele-Fila : akoe (3 5); Kapingamarangi : koe (3 5); Nukuoro : goe (3 5);
W. Fijian : iko (3 5); Bau (EF) : iko (3 5).
tongue Rapanui : arero (3 6); Tahiti : arero (3 6); Maori : arero (3 6); Hawaiian : alelo (3 6); Mangareva : erero (3 6); Marquesas : (3 6); Samoan :
laulaufaiva (3 8); Rennell : agego (3 6); Ontong Java : alelo (3 6); Sikaiana : alelo (3 6); Tikopia : alelo (3 6); Anutan : arero (3 6); Niue : alelo (3 6);
Tongan : elelo (3 6); Tuvalu : alelo (3 6); Nanumea : alelo (3 6); Makatea : arero (3 6); W. Futuna : rero (3 6); Mele-Fila : liimena ( ); Kapingamarangi :
horore (3 6); Nukuoro : alelo (3 6); W. Fijian : maa (3 ); Bau (EF) : yame (3 ).
tooth Rapanui : niho ( 90); Tahiti : niho ( 90); Maori : niho ( 90); Hawaiian : niho ( 90); Mangareva : nio ( 90); Marquesas : niho ( 90); Samoan : nifo
( 90); Rennell : niho ( 90); Ontong Java : iho ( 90); Sikaiana : niho ( 90); Tikopia : nifo ( 90); Anutan : nipo ( 90); Niue : nifo ( 90); Tongan : nifo ( 90);
Tuvalu : nifo ( 90); Nanumea : nifo ( 90); Makatea : nifo ( 90); W. Futuna :
niho ( 90); Mele-Fila : nifo ( 90); Kapingamarangi : niha ( 90); Nukuoro :
niho ( 90); W. Fijian : basi (380); Bau (EF) : bati (380).
tree Rapanui : tumu (38 ); Tahiti : tumu raaau (382); Maori : raakau (382);
Hawaiian : laaau (382); Mangareva : rakau (382); Marquesas : tumu kau (382);
Samoan : laaau (382); Rennell : gaakau (382); Ontong Java : laaau (382); Sikaiana : laakau (382); Tikopia : rakau (382); Anutan : raakau (382); Niue : akau (382);
Tongan : fuu akau (382); Tuvalu : lakau (382); Nanumea : laakau (382); Makatea : rakau (382); W. Futuna : rakau (382); Mele-Fila : raakau (382); Kapingamarangi : rakau (382); Nukuoro : ; W. Fijian : uu (383); Bau (EF) : uu (383).
two Rapanui : rua (386); Tahiti : piti (38 ); Maori : rua (386); Hawaiian : lua
(386); Mangareva : tokorua (386); Marquesas : ua (386); Samoan : lua (386);
Rennell : gua (386); Ontong Java : lua (386); Sikaiana : lua (386); Tikopia : rua
(386); Anutan : rua ( 62); Niue : ua (386); Tongan : ua (386); Tuvalu : lua (386);
Nanumea : lua (386); Makatea : rua (386); W. Futuna : rua (386); Mele-Fila : rua
(386); Kapingamarangi : rua (386); Nukuoro : lua (386); W. Fijian : rua (386);
Bau (EF) : rua (386).
walk (go) Rapanui : haere (390); Tahiti : haere (390); Maori : haere (390);
Hawaiian : haele (390); Mangareva : ere (390); Marquesas : hee (390); Samoan : ; Rennell : hano ( 6 ); Ontong Java : haele (390); Sikaiana : heele (390);
Tikopia : poi (390); Anutan : aru (390); Niue : fano (388); Tongan : alu (389); Tuvalu : fano (388); Nanumea : haele (390); Makatea : saere (390); W. Futuna : fano
(388); Mele-Fila : saaria (390); Kapingamarangi : hana ( 6 ); Nukuoro : lo (393);
W. Fijian : laa (39 ); Bau (EF) : taubale (392).
warm Rapanui : ; Tahiti : mahana (39 ); Maori : mahana (39 ); Hawaiian : mahana (39 ); Mangareva : maana (39 ); Marquesas : mahana (39 ); Samoan : maafanafana (39 ); Rennell : mahana (39 ); Ontong Java : mahaa (39 );
Sikaiana : mahana (39 ); Tikopia : mafana (39 ); Anutan : mapanapana (39 );
Niue : mafana (39 ); Tongan : mafana (39 ); Tuvalu : maafanafana (39 ); Nanumea : ; Makatea : ; W. Futuna : ; Mele-Fila : ; Kapingamarangi : ;
Nukuoro : mahana (39 ); W. Fijian : ; Bau (EF) : .
water Rapanui : vai (395); Tahiti : vai (395), pape (39 ); Maori : wai
(395); Hawaiian : wai (395); Mangareva : vai (395); Marquesas : vai (395);
Samoan : vai (395); Rennell : bai (395); Ontong Java : vai (395); Sikaiana : vai
(395); Tikopia : vai (395); Anutan : vai (395); Niue : vai (395); Tongan : vai
(395); Tuvalu : vai (395); Nanumea : vai (395); Makatea : ai (395); W. Futuna : ai (395); Mele-Fila : vai (395); Kapingamarangi : wai (395); Nukuoro : vai (395); W. Fijian : wai (395); Bau (EF) : wai (395).
we Rapanui : maatou (398); Tahiti : maatou (398); Maori : maatou (398);
Hawaiian : maakou (398); Mangareva : matou (398); Marquesas : matau (398);
Samoan : maatou (398); Rennell : kimaatou (398); Ontong Java : maakou (398);
Sikaiana : maatou (398); Tikopia : matou (398); Anutan : matou (398); Niue :
mautolu (398); Tongan : kimautolu (398); Tuvalu : maatou (398); Nanumea :
maatou (398); Makatea : maatou (398); W. Futuna : akimea (399); Mele-Fila :
maateu (398); Kapingamarangi : kimaatou (398); Nukuoro : gimateu (398);
W. Fijian : kematou (398); Bau (EF) : keimami (398).
what Rapanui : he aha ( 0 ); Tahiti : eaha, te aha ( 0 ); Maori : heaha
( 0 ); Hawaiian : aha ( 0 ); Mangareva : aa ( 0 ); Marquesas : aha ( 0 ); Samoan : aa ( 00); Rennell : nia, te aa ( 00); Ontong Java : ea, ke a ( 00); Sikaiana : hea ( 00); Tikopia : ea ( 00); Anutan : ea ( 0 ); Niue : se a ( 00, 02);
Tongan : haa ( 00); Tuvalu : haa ( 00); Nanumea : aa ( 00); Makatea : rea
( 00); W. Futuna : taha ( 0 ); Mele-Fila : afa ( 0 ); Kapingamarangi : aha
( 0 ); Nukuoro : aha ( 00); W. Fijian : aa ( 0 ); Bau (EF) : a a ( 00, 0 ).
white Rapanui : tea-tea ( 03); Tahiti : uouo ( 06); Maori : maa ( 05); Hawaiian : keokeo ( 0 ); Mangareva : tea ( 03); Marquesas : tea ( 03); Samoan :
paepae ( 08); Rennell : susugu (50 ); Ontong Java : maii (502); Sikaiana :
maa ( 05); Tikopia : tea ( 03); Anutan : tea ( 03), kena ( 63); Niue : tea ( 03);
-, , . . ...
Tongan : hinehina ( 09); Tuvalu : tea ( 03); Nanumea : tea ( 03); Makatea : keo
( 0); W. Futuna : tetea ( 03); Mele-Fila : teetea ( 03); Kapingamarangi : khene
( 63); Nukuoro : tea ( 03); W. Fijian : buo ( ); Bau (EF) : ula ula ( 2).
who Rapanui : ko ai ( 3); Tahiti : o vai ( 3); Maori : wai ( 3); Hawaiian :
wai ( 3); Mangareva : ai ( 3); Marquesas : ai ( 3); Samoan : ai ( 3); Rennell : koai ( 3); Ontong Java : oai ( 3); Sikaiana : koai ( 3); Tikopia : koai ( 3); Anutan :
koai ( 3); Niue : ko oi ( 3); Tongan : hai ( 3); Tuvalu : ko hai ( 3); Nanumea : ai
( 3); Makatea : koi ( 3); W. Futuna : akai ( 3); Mele-Fila : kuai ( 3); Kapingamarangi : ai ( 3); Nukuoro : go-ai ( 3); W. Fijian : ei ( 3); Bau (EF) : ei ( 3).
woman Rapanui : vie ( 5); Tahiti : vahine ( ); Maori : waahine ( ); Hawaiian : wahine ( ); Mangareva : toaaine ( ); Marquesas : vehine ( ); Samoan : fafine ( ); Rennell : hahine ( ); Ontong Java : hie ( ); Sikaiana : hahine ( ); Tikopia : fafine ( ); Anutan : papine ( ); Niue : fifine ( ); Tongan : fefine ( ); Tuvalu : fifine ( ); Nanumea : fafine ( ); Makatea : fafine
( ); W. Futuna : fine ( ); Mele-Fila : ffine ( ); Kapingamarangi : ahina ( );
Nukuoro : hine ( ); W. Fijian : huna-ni- anua ( 6); Bau (EF) : yalewa ( ).
yellow Rapanui : toua mamari ( 2 ); Tahiti : rearea ( 2 ); Maori : rea
( 2 ); Hawaiian : lena ( 2 ); Mangareva : rearea ( 2 ); Marquesas : ena
( 2 ); Samoan : samasama ( 22); Rennell : hego (2 9); Ontong Java : helo
(2 9); Sikaiana : helo (2 9); Tikopia : sea ( 8); Anutan : tetea ( 8); Niue :
ao ( 20); Tongan : eeea ( 2 ); Tuvalu : ao ( 20); Nanumea : sama ( 22);
Makatea : ferofero (2 9); W. Futuna : ; Mele-Fila : mwonoomwono ( );
Kapingamarangi : rou puke ( 6 ); Nukuoro : ganoao ( 20); W. Fijian : dromodromo ( 22); Bau (EF) : dromodromo ( 22).
, , . . ,
,
.
; ,
, , , (, ) ,
.
,
,
*l *r ( ),
. , *l *r
, .
.