You are on page 1of 15

GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS

SHOCK
GUA TCNICA:
GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
I. NOMBRE Y CDIGO
Habiendo un ne!o "a!iado de #$di%o& CIE'( )ue de*inen di"e!&o& +i,o& de
&-o#./ 0 no -abiendo un ni#o #$di%o )ue in+e%!e +odo& 1o& +i,o& de &-o#./ &e -a
o,+ado a&ui! de ane!a %en2!i#a e1 nob!e de Shoc3/ ,a!a 1a ,!e&en+e Gu4a de
P!5#+i#a C14ni#a/ &in un #$di%o CIE '( )ue 1o !e,!e&en+e6
II. DE!INICIN
E&+ado #i!#u1a+o!io en )ue 1a in&u*i#ien+e ,e!*u&i$n de 1o& +e7ido& #ondu#e a
di&*un#i$n ,!o%!e&i"a de $!%ano&/ 0 ,uede indu#i! a da8o o!%5ni#o i!!e"e!&ib1e6
E1 Shoc no e& en &i i&o una en*e!edad &ino e1 de&en1a#e #on de di&+in+a&
#au&a&6 La -i,o,e!*u&i$n 0 1a -i,o+en&i$n &on #a!a#+e!4&+i#a& *undaen+a1e& de &u
de*ini#i$n6 En 1o& adu1+o& &e #on&ide!a &-o#./ una di&inu#i$n de 1a ,!e&i$n a!+e!ia1
&i&+$1i#a 9PAS: ; <( H%6 o una ,!e&i$n a!+e!ia1 edia 9PA=: ; >( H%6 o un
de&#en&o de 1a PAS ? @( H%6 !e&,e#+o a 1a ,!e&i$n ba&a1 en -i,e!+en&o&6 Sin
eba!%o ,uede eAi&+i! &-o#./ ani*e&+ado ,o! -i,o,e!*u&i$n de $!%ano& &in 1a
,!e&en#ia de -i,o+en&i$n a!#ada 0 2&+e ,uede ani*e&+a!&e ,o! #abio& en e1
e&+ado en+a1/ o1i%u!ia o a#ido&i& 15#+i#a6
".# T$%o& '( Shoc :
H$%o)o*+,$co: Heo!!a%ia&/ dia!!ea&/ )ueadu!a&/ "$i+o&/ e+#6
C-.'$o/+0$co: In*a!+o de io#a!dio a%udo/ in&u*i#ien#ia #a!dia#a
#on%e&+i"a/ e+#6
O1&2.3c2$)o: Ebo1ia ,u1ona! a%uda/ e*u&i$n ,e!i#5!di#a/ e+#6
D$&2.$132$)o: S2,+i#o/ neu!o%2ni#o/ ana*i15#+i#o/ e+#6
"." E&2-'$o& '( &hoc:
S-o#. e&+ab1e#ido: Se !e*ie!e a1 ,a#ien+e )ue ,!e&en+a +odo& 1o& &i%no& de
&-o#./ 0 !e)uie!e odi*i#a#ione& de1 e&)uea +e!a,2u+i#o 0 )uiB5 &o,o!+e
a"anBado de "ida6
S-o#. #o,en&ado: Ha#e !e*e!en#ia a1 ,a#ien+e )ue !e#ibiendo a1%n +i,o
de &o,o!+e/ an+iene una e&+abi1idad -eodin5i#a6
S-o#. !e*!a#+a!io: Pa#ien+e )ue !e#ibiendo e1 &o,o!+e b5&i#o 0 a"anBado de
"ida ,e!&i&+e en e&+ado de S-o#.6
".4 E2$o*o/5-:
E1 Shoc ,uede ,!odu#i!&e ,o! *a11a ,!ia!ia de boba #a!dia#a #oo en e1
C-.'$o/+0$co/ ,o! di&inu#i$n de1 "o1uen &an%u4neo #oo en e1
1
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
H$%o)o*+,$co/ o de1 +ono "a&#u1a! #oo en e1 D$&2.$132$)o 0 a1+e!a#ione& en e1
11enado #a!dia#o #oo en e1 O1&2.3c2$)o6 La anane&i& di!e#+a o indi!e#+a
ade5& de1 eAaen *4&i#o #uidado&o ,!o,o!#ionan in*o!a#i$n +i1 ,a!a
de+e!ina! 1a ,o&ib1e #au&a de1 &-o#.6
E1 oni+o!eo -eodin5i#o ,e!i+e #1a&i*i#a! e1 +i,o de &-o#. a +!a"2& de
,e!*i1e& -eodin5i#o& #a!a#+e!4&+i#o& en #ada #a&o6
".6 !$&$o%-2o*o/5-:

".6.# Shoc c-.'$o/+0$co:
En e1 &-o#. #a!dio%2ni#o e1 *1u7o &an%u4neo an+e!$%!ado e& inade#uado ,o!
una a1+e!a#i$n en 1a *un#i$n #a!dia#a #on ade#uado "o1uen in+!a"a&#u1a!/
%ene!a1en+e debido a *a11a en 1a ,e!*u&i$n io#5!di#a6
Pa+!$n -eodin5i#o: Di&inu#i$n de1 %a&+o #a!dia#o/ ,!e&ione& de
11enado "en+!i#u1a! iB)uie!do auen+ada&/ in#!een+o de 1a !e&i&+en#ia
"a&#u1a! &i&+2i#a 0 di&inu#i$n de1 +!aba7o &i&+$1i#o "en+!i#u1a! iB)uie!do6
".6." Shoc h$%o)o*+,$co:
E1 S-o#. -i,o"o12i#o o#u!!e ,o! de,1e#i$n de1 "o1uen in+!a"a&#u1a!6
Pa+!$n -eodin5i#o: Di&inu#i$n de1 %a&+o #a!dia#o/ di&inu#i$n de 1a
,!e&i$n de 11enado de "en+!4#u1o iB)uie!do #on auen+o de 1a !e&i&+en#ia
"a&#u1a! &i&+2i#a6
".6.4 Shoc '$&2.$132$)o:
E1 &-o#. di&+!ibu+i"o &e ,!odu#e ,o! una "a&o,1e7ia &i&+2i#a
,!odu#i2ndo&e una -i,o"o1eia !e1a+i"a6
Pa+!$n -eodin5i#o: Ga&+o #a!dia#o no!a1 o auen+ado/ !e&i&+en#ia
"a&#u1a! &i&+2i#a di&inuida 0 ,!e&i$n de 11enado "en+!i#u1a! iB)uie!do
no!a1 o di&inuido6

".6.6 Shoc o1&2.3c2$)o:
La ,!in#i,a1 #a!a#+e!4&+i#a de un &-o#. ob&+!u#+i"o e& 1a ob&+a#u1iBa#i$n de1
11enado #a!dia#o en *o!a ade#uada6
Pa+!$n -eodin5i#o: Di&inu#i$n de1 %a&+o #a!dia#o/ auen+o de 1a
!e&i&+en#ia "a&#u1a! &i&+2i#a 0 ,!e&i$n de 11enado "en+!i#u1a! iB)uie!do
"a!iab1e6
Cuando &e &o&,e#-a +a,onaien+o #a!dia#o/ un &i%no i,o!+an+e e& una
di&inu#i$n ? '( H%6 de 1a PAS du!an+e 1a in&,i!a#i$n 9,u1&o
,a!ad$7i#o:6
III. !ACTORES DE RIESGO ASOCIADOS
En*e!edade& #!$ni#a& de%ene!a+i"a&6
En*e!edade& inuno#o,!oe+ida&6
Edade& eA+!ea& de 1a "ida6
2
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
IV. CUADRO CLNICO
E1 e&+ado de &-o#. &e ani*ie&+a no &$1o ,o! 1a -i,o+en&i$n a!+e!ia1/ &ino ,o! &i%no&
de -i,o,e!*u&i$n +a1e& #oo ,a1ideB #u+5nea #on *!4o 0 &udo!a#i$n/ +a)ui#a!dia/
#on*u&i$n/ obnubi1a#i$n en+a1 0 a,!e-en&i$n6 Ta1 e&+ado #o!!e&,onde a una
#ondi#i$n de di&inu#i$n de1 %a&+o #a!d4a#o/ "a&o#on&+!i##i$n ,e!i*2!i#a e
-i,oe+abo1i&o %ene!a16
Lo& &i%no& 0 ani*e&+a#ione& #14ni#a& &on:
a6 C$-0o&$& 7 8.$-*'-' c3290(-/ ,a!+i#u1a!en+e en eA+!eo& d4&+a1e& de
eA+!eidade&6
b6 P-*$'(: 7 8-*2- '( .(c$.c3*-c$;0/ deo&+!ab1e en e1 ,u1,e7o de 1o& dedo& de
ano& 0 ,ie& o en e1 1e#-o de 1a& u8a&/ #on un 11enado #a,i1a! ? de C &e%undo&6
#6 Co*-%&o '( *-& )(0-& &31c3290(-& ,o! "a&o#on&+!i##i$n ad!en2!%i#a6
d6 T-<3$c-.'$- +abi2n *undaen+a1en+e un *en$eno ad!en2!%i#o6
e6 T.-&2o.0o& '(* &(0&o.$o: an%u&+ia/ a,!e-en&i$n 0 obnubi1a#i$n en+a1/ )ue en
%!an ,a!+e &e deben a di&inu#i$n de1 *1u7o &an%u4neo #e!eb!a1D
*6 O*$/3.$-/ #on "o1ene& u!ina!io& de eno& de (6E 1F.% ,o! -o!a en e1 adu1+o 0
de eno& de '6( 1F.%F-o!a en e1 ni8o/ #oo #on&e#uen#ia de 1a di&inu#i$n de
1a ,e!*u&i$n !ena1D
%6 H$%o2(0&$;0 -.2(.$-*/ #on de&#en&o de 1a ,!e&i$n &i&+$1i#a 0 #on&e!"a#i$n de 1a
dia&+$1i#a 9di&inu#i$n de 1a ,!e&i$n di*e!en#ia1:D
La -i,o+en&i$n e& una ani*e&+a#i$n ,!in#i,a1/ a 1a )ue a0o! a+en#i$n &e 1e ,!e&+a/
,e!o a "e#e& e!!$neaen+e/ #oo 1a ni#a &e8a1 de1 e&+ado de &-o#.6 Se #on&ide!a
)ue eAi&+e -i,o+en&i$n #uando e1 "a1o! de 1a PAS e& ; a <( H% o una PA= ; >(
H%6 En una ,e!&ona -i,e!+en&a -a0 -i,o+en&i$n #uando 1a PAS de&#iende en
@( H% #on !e&,e#+o a1 "a1o! ba&a16
Lo& *en$eno& #o,en&a+o!io& ,ueden an+ene! ni"e1e& no!a1e& de ,!e&i$n
a!+e!ia1/ ,o! 1o #ua1 ,uede 11e%a!&e a 1a ,2!dida -a&+a de1 C(G de1 "o1uen
#i!#u1a+o!io an+e& de )ue &e ,!oduB#a -i,o+en&i$n #14ni#a: 1a ,!e&en#ia de 1a
+a)ui#a!dia 0 ,a1ideB #oo &i%no& ,!e#o#e&/ ,e!i+en &u !e#ono#iien+o6
Cuando an e&+5 #on&e!"ado e1 "a1o! &i&+$1i#o de 1a ,!e&i$n a!+e!ia1/ e1 ,a#ien+e
,!e&en+a -i,o+en&i$n ,o&+u!a1 u o!+o&+5+i#a: e1 "a1o! de&#iende 5& de '( H% a1
&en+a! &bi+aen+e a 1a ,e!&ona o ,one!1a de ,ie6
En e1 &-o#. &2,+i#o e1 #uad!o #14ni#o ini#ia1en+e e& de "a&odi1a+a#i$n ,e!i*2!i#a/
auen+o de1 %a&+o #a!d4a#o 0 auen+o de1 +!aba7o #a!dio"a&#u1a!/ una #ondi#i$n
-i,e!din5i#a )ue &e ani*ie&+a/ en *o!a #a!a#+e!4&+i#a/ ,o! ,ie1 #a1ien+e 0 !o7a6
E&+o -a &ido denoinado &-o#. #a1ien+e6
3
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
V. DIAGNSTICO
E&+e &e ,uede da! a +!a"2& de #!i+e!io& #14ni#o&/ 0a en#ionado&/ 0 de #!i+e!io&
-eodin5i#o&6
C.$2(.$o& h(,o'$09,$co&:
PA= i%ua1 o eno! de >( H%6 o una PAS eno! de <( H%6
En ,a#ien+e& -i,e!+en&o& una di&inu#i$n de 1a PAS de @( H%6
!e&,e#+o a &u ba&a16
VI. E=MENES AU=ILIARES
Labo!a+o!io: Hea+o1o%4a/ bio)u4i#a 9%1u#o&a/ #!ea+inina/ u!ea/ enBia&
-e,5+i#a&/ ,!o+e4na&/ o+!o&6:/ ,e!*i1 de #oa%u1a#i$n/ an51i&i& de
%a&e& a!+e!ia1e&/ e1e#+!o1i+o&/ eAaen de o!ina/ 5#ido 15#+i#o
&2!i#o6
Cu1+i"o& de *1uido& #o!,o!a1e&6
I5%ene&: Radio%!a*4a de +$!aA 0 abdoen6
E#o%!a*4a6
Too%!a*4a aAia1 #o,u+a!iBada6
Co,1een+a!io&: E1e#+!o#a!dio%!aa6
O+!o&: Se%n &ea e1 +i,o de &-o#.6
VII. MANE>O SEG?N NIVEL DE COMPLE>IDAD Y CAPACIDAD RESOLUTIVA
E1 !e#ono#iien+o de1 e&+ado de &-o#. e& e1 ,!ie! ,a&o en &u ane7o6
@.# N$)(* II:
SERVICIO DE CUIDADOS INTENSIVOS DE HOSPITAL II A "

M('$'-& '( ,-0(Bo /(0(.-*:
OAi%eno+e!a,ia a a1+a #on#en+!a#i$n edian+e una 5&#a!a #on !e&e!"o!io
'E 1+&Fin6 0 de ,e!&i&+i! 1a -i,oAeia #uan+i*i#ada edian+e e1 an51i&i& de
%a&e& a!+e!ia1e& o ,u1&oHoAie+!4a o un +!aba7o "en+i1a+o!io ine*i#ien+e &e
,!o#ede!5 a in+uba#i$n endo+!a)uea1 0 u&o de "en+i1a#i$n e#5ni#a
,!e#oB6
I1uido+e!a,ia: La !e&u#i+a#i$n #on *1uido& &e !ea1iBa!a edian+e 1a
adini&+!a#i$n de &ue!o &a1ino ini#ia1en+e un "o1uen de J((( a C((( #
u+i1iBando do& "4a& "eno&a& ,e!i*2!i#a& de '@ G o '>G6/ e"a1uando 1a
!e&,ue&+a #on 1a oni+o!iBa#i$n de 1a ,!e&i$n a!+e!ia1/ *!e#uen#ia #a!dia#a/
diu!e&i& -o!a!ia/ 0 1a ,!e&en#ia de &i%no& de &ob!e#a!%a de "o1uen6
4
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
Inedia+aen+e &e #o1o#a!5 un #a+2+e! "eno&o #en+!a1 ,a!a 1a
adini&+!a#i$n !a#iona1 de 1a *1uido+e!a,ia6 Se u+i1iBa!5 e1 Re+o de I1uido&
e"a1uando 1a !e&,ue&+a &e%n 1a odi*i#a#i$n de 1a P!e&i$n Veno&a
Cen+!a1 9PVC:6
I5!a#o& ino+!$,i#o&: De #on+inua! 1a ine&+abi1idad -eodin5i#a a ,e&a!
de una ade#uada !e&u#i+a#i$n #on "o1uen eA,!e&ada ,o! una ade#uada
,!e&i$n "eno&a #en+!a1 9PVC: o una ,!e&i$n de o#1u&i$n de 1a a!+e!ia
,u1ona! 9POAP:/ debe ini#ia!&e 1a adini&+!a#i$n de *5!a#o&
"a&oa#+i"o&:
Do,aina: Do&i& ini#ia1 endo"eno&a de E u%FK%Fin edian+e una
boba de in*u&i$n6 La adini&+!a#i$n e& #on+inua 0 &e odi*i#a!5 de
a#ue!do a 1a !e&,ue&+a -eodin5i#a6 Do&i& 5Aia de J( u%FK%Fin6
Debe &e! a,1i#ada ,o! "4a "eno&a #en+!a1 de ,!e*e!en#ia
No!e,ine*!ina: Do&i& ini#ia1 endo"eno&a (6' u%FK%Fin6/ do&i& +i+u1ab1e
-a&+a 'E u%F.%Fin6 Adini&+!a! ,o! boba de in*u&i$n 0 "4a "eno&a
#en+!a1
Dobu+aina: Do&i& ini#ia1 endo"eno&a J6E u%FK%Fin edian+e una
boba de in*u&i$n6 La adini&+!a#i$n e& #on+inua 0 &e odi*i#a!5 de
a#ue!do a 1a !e&,ue&+a -eodin5i#a6 Do&i& 5Aia '( u%FK%Fin6
En &i+ua#ione& eA+!ea& ,od!5n u+i1iBa!&e e&+a& d!o%a& de ane!a &iu1+5nea
en 1o& ,a#ien+e& de,endiendo de1 +i,o de &-o#. )ue ,!e&en+e6
M-0(Bo (&%(c58$co:
Siu1+5neaen+e a1 ane7o %ene!a1 0 e&,e#4*i#o/ debe !ea1iBa!&e 1a
e"a1ua#i$n in+e%!a1 de1 ,a#ien+e ,a!a de+e!ina! e1 +i,o de &-o#./
,!o#edi2ndo&e a ini#ia! e1 ane7o e+io1$%i#o de1 i&o6
=ane7o de1 S-o#. Hi,o"o12i#o:
E&+e ,uede &e! de +i,o -eo!!5%i#o o no -eo!!5%i#o 0 u&ua1en+e &e
e&+ab1e#en +!e& #a+e%o!4a& o %!ado& de -i,o"o1eia:
a6 Hi,o"o1eia 1e"e 9%!ado I:6 Co!!e&,onde a una ,2!dida eno! de J(G de1
"o1uen #i!#u1a+o!ioD 1o& *en$eno& #o,en&a+o!io& an+ienen 1a PA/
,e!o -a0 -i,o+en&i$n ,o&+u!a16 La -i,o,e!*u&i$n a*e#+a &$1o a #ie!+o& +e7ido&
)ue 1a +o1e!an bien/ #oo ,ie1/ %!a&a/ &#u1o e&)ue12+i#o 0 -ue&o&6
b6 Hi,o"o1eia ode!ada 9%!ado II:6 Co!!e&,onde a una ,2!dida de J(H@(G
de1 "o1uen #i!#u1a+o!io6 Se a*e#+an $!%ano& )ue +o1e!an a1 1a
-i,o,e!*u&i$n: -4%ado/ ,5n#!ea&/ baBo/ !i8one&6 A,a!e#e 1a &ed #oo
ani*e&+a#i$n #14ni#aD ,uede -abe! -i,o+en&i$n en 1a ,o&i#i$n de de#bi+o
do!&a1D 1a -i,o+en&i$n ,o&+u!a1 e& ani*ie&+a/ 0 -a0 o1i%u!ia 0 +a)ui#a!dia
1e"e o ode!ada6
#6 Hi,o"o1eia &e"e!a 9%!ado III:6 E1 d2*i#i+ de1 "o1uen #i!#u1a+o!io e& ? @(G/
1a& ani*e&+a#ione& de &-o#. &on #1a!a& 0 -a0 -i,o,e!*u&i$n de1 #o!aB$n 0
de1 #e!eb!o6 Se ob&e!"an -i,o+en&i$n/ a!#ada +a)ui#a!dia/ a1+e!a#ione&
en+a1e&/ !e&,i!a#i$n ,!o*unda 0 !5,ida/ o1i%u!ia *!an#a 0 a#ido&i&
5
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
e+ab$1i#a6 Si e1 e&+ado de *!an#o #o1a,&o #a!dio"a&#u1a! no e& a+endido/
e1 #uad!o e"o1u#iona -a#ia 1a ue!+e6
E1 +!a+aien+o #on&i&+e en 1a !e&+au!a#i$n inedia+a de1 "o1uen #i!#u1a+o!io 0
de1 d2*i#i+ de 14)uido eA+!a#e1u1a!/ #on ,!o+e##i$n de 1a "4a& a2!ea&6
E1 !e&+ab1e#iien+o de1 "o1uen #i!#u1a+o!io &e !ea1iBa edian+e:
In*u&i$n "i%o!o&a de #!i&+a1oide& en *o!a de &o1u#ione& &a1ina& a +!a"2& de
do& #a+2+e!e& "eno&o& ,e!i*2!i#o& de '@G o '>G6 Tan+o e1 1a#+a+o de Rin%e!
9&o1u#i$n de Ha!+ann: #oo 1a &o1u#i$n &a1ina no!a1 &on ade#uado&6 E&+e
e& e1 ,!o#e&o de !eania#i$n/ )ue en %ene!a1 &e 1o%!a #on 1o& ,!ie!o& do&
1i+!o& de #!i&+a1oide& en C( inu+o&/ &i e1 &-o#. -i,o"o12i#o e& de o!i%en
-eo!!5%i#o 1a 1o#a1iBa#i$n 0 #on+!o1 de1 *o#o de ,2!dida &on ,a&o&
*undaen+a1e& ,a!a e1 ane7o de1 &-o#.6
T!an&*u&ione& de &an%!e +o+a1/ 1o 5& *!e&#a ,o&ib1e/ )ue ,!o"ee ,1a&a 0
#o,onen+e& -eo&+5+i#o&6
La& &o1u#ione& &a1ina& -i,e!+$ni#a& -an deo&+!ado &u u+i1idad en #ie!+a&
#ondi#ione&/ e&,e#ia1en+e #uando e& ne#e&a!io 1ii+a! 1a #an+idad +o+a1 de
a%ua )ue debe &e! in*undida6
=ane7o de1 S-o#. Ca!dio%2ni#o
E1 ane7o 0 +!a+aien+o &e ba&a en e1 u&o de:
A%en+e& #!ono+!$,i#o& ,a!a #o!!e%i! b!adi#a!dia 9a+!o,ina/ i&o,!o+e!eno1:6
A%en+e& ino+!$,i#o& ,a!a o,+iiBa! 1a #on+!a#+i1idad de1 io#a!dio
9,!in#i,a1en+e do,aina 0 dobu+aina:6
Va&odi1a+ado!e& #uando 1a !e&i&+en#ia "a&#u1a! &i&+2i#a e&+5 e1e"ada6
Diu!2+i#o& ,a!a !eba7a! e1 "o1uen #i!#u1a+o!io en ,!e&en#ia de *a11a
#on%e&+i"a6
La boba de ba1$n in+!aHa$!+i#o e& +i1 en #a&o& debidaen+e &e1e##ionado&6
=ane7o de1 S-o#. Di&+!ibu+i"o
E1 ane7o 0 +!a+aien+o #on&i&+e en:
Ini#io ,!e#oB de1 +!a+aien+o 2di#o 9an+ibio+i#o+e!a,ia: o )ui!!%i#o de 1a
#au&a de1 &-o#. di&+!ibu+i"o6
Adini&+!a#i$n de 14)uido& in+!a"eno&o& ,a!a an+ene! e1 "o1uen
#i!#u1a+o!io6 Se ,!e*ie!en 1a& &o1u#ione& #!i&+a1oide&D u&ua1en+e &e
#oienBa #on 'HJ 1i+!o& en un ,e!4odo de C(H>( inu+o& en e1 adu1+oD en 1o&
ni8o& '(HJ( 1F.%6
6
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
La adini&+!a#i$n &ub&i%uien+e de 14)uido& de,ende de1 e&+ado
-eodin5i#o/ a 7uB%a! ,o! 1a diu!e&i& -o!a!ia/ 1a ,!e&i$n a!+e!ia1 0 1a
*!e#uen#ia #a!dia#aD &e debe !ea1iBa! e1 oni+o!eo -eodin5i#o: ,!e&i$n
"eno&a #en+!a1 0 ,a!5e+!o& de ,!e&i$n/ *1u7o 0 !e&i&+en#ia de ,!e#a!%a 0
,o&+#a!%a #a!dia#a6 Se !e#oienda e1 oni+o!eo de1 %a&+o #a!dia#o de
ane!a #on+inua6
A%en+e& ino+!$,i#o&/ u&ua1en+e do,aina/ dobu+aina/ no!e,ine*!ina/ &i e1
,a#ien+e no !e&,onde en #uan+o a 1o& "a1o!e& de 1a ,!e&i$n "eno&a #en+!a1 o
de1 %a&+o #a!dia#o6
E& i,o!+an+e !ea!#a! en e1 &-o#. &2,+i#o:
E1 u&o !a#iona1 0 ade#uado de an+ibi$+i#o& de a#ue!do a1 *o#o in*e##io&o
ini#ia1/ 0 odi*i#a#i$n &e%n !e&u1+ado& de 1o& #u1+i"o&6
Condu#+a )ui!!%i#a inedia+a 1ue%o de #on&e%ui! 1a e&+abi1iBa#i$n
-eodin5i#a/ e&,e#ia1en+e &i e1 *o#o in*e##io&o e&+5 1o#a1iBado6
=ane7o de1 S-o#. Ob&+!u#+i"o
Aun)ue 1a adini&+!a#i$n de 14)uido& ,uede e7o!a! a1%o e1 ,!ob1ea/ 2&+e e& un
*en$eno de #a!5#+e! e#5ni#o 0 e1 +!a+aien+o de*ini+i"o e& 1a #o!!e##i$n de 1a
a1+e!a#i$n ,!ia!ia )ue 1o -a #au&ado/ d!ena7e o e"a#ua#i$n ,e!i#5!di#a o
,e!eabi1iBa#i$n de1 "a&o ob&+!uido6
=ONITOREO DEL SHOCK
Du!an+e 1a ,e!&i&+en#ia de1 &-o#. debe !ea1iBa!&e e1 oni+o!eo -eodin5i#o/
"en+i1a+o!io/ neu!o1$%i#o/ %a&+o u!ina!io/ en+!e o+!o&6
E1 oni+o!eo -eodin5i#o6H &e !ea1iBa!5 idiendo 1a ,!e&i$n "eno&a #en+!a1
9PVC:/ #uan+i*i#ando e1 %a&+o #a!dia#o 0 "a!iab1e& -eodin5i#a& de ,!e&i$n/
!e&i&+en#ia 0 *1u7o&6 La& +2#ni#a& de edi#i$n de1 %a&+o #a!dia#o &on:
a: =2+odo in"a&i"o de +-e!odi1u#i$n a +!a"2& de 1a #o1o#a#i$n de un #a+2+e!
en 1a a!+e!ia ,u1ona! ,a!a de+e!ina! ,!e&ione& 0 !e&i&+en#ia&6 E&+a
!e1a#ionada a in*e##i$n a&o#iada a #a+2+e! 9@ a E G: 0 ,!e&en+a
o#a&iona1en+e di*i#u1+ade& +2#ni#a& en &u a,1i#a#i$n6 La edi#i$n no e&
#on+inua6
b: =2+odo &ei in"a&i"o a +!a"2& de1 u&o de una &onda e&o*5%i#a )ue u+i1iBa e1
,!in#i,io Do,,1e! en 1a a!+e!ia ao!+a de&#enden+e ,a!a de+e!ina! *1u7o& 0
!e&i&+en#ia&6 La edi#i$n e& #on+inua6 Lii+a#i$n !e1a+i"a #uando e1 ,a#ien+e
e&+a de&,ie!+o6
E1 =oni+o!eo Ven+i1a+o!io6H &e e*e#+ua!5 idiendo 1o& ,a!5e+!o& oAi2+!i#o& 0
1a e#5ni#a !e&,i!a+o!ia6
a: Lo& ,a!5e+!o& oAi%ena+o!io& a #uan+i*i#a! &on: PaFIi(J/ PaCOJ/ G!adien+e
A1"2o1o a!+e!ia1 0 S-un+ A!+e!io"eno&o6
b: Lo& ,a!5e+!o& de e#5ni#a !e&,i!a+o!ia &on: *!e#uen#ia !e&,i!a+o!ia/
"o1uen +ida1/ ,!e&i$n ,i#o 0 ,!e&i$n edia de "4a !e&,i!a+o!ia/ #o,1ian#e
7
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
din5i#a 0 e&+5+i#a/ ,!e&i$n ,o&i+i"a en "4a a2!ea 9#uando &e u+i1i#e e1
"en+i1ado! e#5ni#o:6

E1 oni+o!eo neu!o1$%i#o6H &e e*e#+ua!5 edian+e 1a e"a1ua#i$n de1 ,a#ien+e
a,1i#ando 1a E&#a1a de G1a&%oK6
En #a&o& de a&o#ia#i$n #on e,i&odio& #on"u1&i"o& &e e*e#+ua!5 e1 oni+o!eo
e1e#+!oen#e*a1o%!5*i#o #on+inuo6
En #a&o& de &o&,e#-a de -i,e!+en&i$n endo#!aneana &e edi!5 1a ,!e&i$n
in+!a#e!eb!a1 0 1a +e,e!a+u!a #en+!a1 de ,!e*e!en#ia6 De &e! ,o&ib1e &e
#uan+i*i#a!5 1a ,!e&i$n de ,e!*u&i$n #e!eb!a1 0 1a &a+u!a#i$n de oAi%eno
#e!eb!a16
En #a&o& de u&a! *5!a#o& ,a!a ,!odu#i! &ed$ana1%e&ia 0 !e1a7a#i$n
neu!ou&#u1a! en ,a#ien+e& en "en+i1a#i$n e#5ni#a/ &e ,od!4a !ea1iBa! e1
oni+o!eo de1 e&+ado de &eda#i$n 0Fo oni+o!eo neu!ou&#u1a!6
E1 =oni+o!eo u!ina!io6H &e de+e!ina!5 #uan+i*i#ando e1 %a&+o u!ina!io:
"o1uenFinu+o/ "o1uenF-o!a/ idiendo den&idad u!ina!ia/ e1 &odio u!ina!io 0 1a
*!a##i$n de e0e##i$n de1 &odio6
E1 =oni+o!eo In+!abdoina16H an+e ,!e&en#ia de &-o#. &2,+i#o a&o#iado a
,a+o1o%4a in+!abdoina1 92di#a o )ui!!%i#a: 0Fo ,!e&en#ia de &4nd!oe de
-i,e!+en&i$n in+!abdoina1 o &4nd!oe #o,a!+aen+a16/ e& !e#oendab1e
e*e#+ua! e1 oni+o!eo #on+inuo de 1a ,!e&i$n in+!abdoina16
E1 =oni+o!eo Nu+!i#iona16H en +odo ,a#ien+e en e&+ado de &-o#. 0 )ue ade5&
!e#iba &o,o!+e nu+!i#iona1 a!+i*i#ia1 9en+e!a1 0Fo ,a!en+e!a1: debe !ea1iBa!&e e1
oni+o!eo de1 e&+ado nu+!i#iona1/ a,1i#ando 1a& +2#ni#a& bio2+!i#a&/
1abo!a+o!ia1e& 0 #a1#u1ando e1 ba1an#e nu+!i#iona16
@." N$)(* UCI '( ho&%$2-* III A #
Ade5& de 1o en#ionado en e1 ni"e1 II/ &e #on+inua!5 #on e1 +!a+aien+o
ini#iado:
T!a+aien+o eA+!ao!dina!io 0 #oad0u"an+e:
En e&+e ni"e1 de #o,1e7idad &e ane7a!a e1 &-o#. edian+e edida&
eA+!ao!dina!ia& de +!a+aien+o no #on"en#iona1e& a&4 #oo 1a& #o,1i#a#ione&
de1 &-o#. ,e!&i&+en+e 0 !e*!a#+a!io/ +a1e& #oo e1 u&o de:
La1$n de #on+!a,u1&a#i$n in+!ao!+i#a6
Ven+i1a#i$n e#5ni#a #on"en#iona1 0 no #on"en#iona16
Heo*i1+!a#i$n &an%u4nea6
Ci!u%4a de a1+a #o,1e7idad: Ci!u%4a de !e&#a+e #o!ona!io/ au+o+!an&*u&i$n6
Radio1o%4a in+e!"en#ioni&+a ,a!a de&#o,!ii! *o#o in*e##io&o ,o#o
a##e&ib1e6
VIII. COMPLICACIONES
8
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
E1 S-o#. en *a&e& a"anBada& o en #ondi#ione& de !5,ida e"o1u#i$n o#a&iona e1
&4nd!oe de di&*un#i$n u1+io!%5ni#a 0 a*e#+a a 1o& $!%ano& 0 &i&+ea&:
Ce!eb!o: En#e*a1o,a+4a e+ab$1i#a6
Co!aB$n: In7u!ia #o!ona!ia a%uda 0 a!!i+ia&6
Ri8$n: In&u*i#ien#ia !ena1 a%uda6
Re&,i!a+o!io: In7u!ia ,u1ona! a%uda6
Hea+o1$%i#o: T!a&+o!no& de #oa%u1a#i$n6
=e+ab$1i#o: De&$!dene& e1e#+!o14+i#o& 0 5#ido ba&e6
Nu+!i#iona1: De&nu+!i#i$n -i,e!#a+ab$1i#a6
Ga&+!oin+e&+ina1: Heo!!a%ia di%e&+i"a/ -e,a+o,a+4a a%uda6
I=. CRITERIOS DE RE!ERENCIA Y CONTRARRE!ERENCIA
Lo& ,a#ien+e& &e!5n dia%no&+i#ado&/ ane7ado& 0 +!a+ado& de a#ue!do a 1a
#a,a#idad de !e&o1u#i$n de1 e&+ab1e#iien+o6
En 1o& Se!"i#io de Cuidado& In+en&i"o& de Ho&,i+a1e& II M J debe!5 e1 ,a#ien+e
&e! e&+abi1iBado 0 #on+!o1ado &u& *un#ione& "i+a1e& en "a1o!e& a#e,+ab1e&
edian+e +odo +i,o de &o,o!+e di&,onib1e )ue #uen+e e1 e&+ab1e#iien+o de &a1ud6
En e&+a& #ondi#ione& 0 en #a&o& )ue e1 ,a#ien+e ne#e&i+a!a debe &e! !e*e!ido a
un Se!"i#io de Cuidado& In+en&i"o& e&,e#ia1iBado& de un Ho&,i+a1 III H '/
debiendo &e! a&i&+ido du!an+e en e1 +!an&,o!+e ,o! ,!o*e&iona1e& 2di#o&
e&,e#ia1i&+a 0 de en*e!e!4a #a,a#i+ado&/ ,!e"ia #oo!dina#i$n #on e1 Se!"i#io de
Cuidado& In+en&i"o& donde &e !e*ie!e6
9
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
=. !LU>OGRAMA
SHOCK HIPOVOLMICO:
10
TRATAMIENTO
ESPECI!ICO:
SHOCK HIPOVOLMICO
ADMINISTRACIN
DE
!LUIDOS
NE1 O!i%en
HA SIDO
IDENTIIICADOO
SI NO
CONSIDERAR SIGUIENTES
POSIBILIDADES :
Dia%n$&+i#o Ini#ia1 In#o!!e#+o6
Do&i& In&u*i#ien+e& de I1uido&
P2!dida no Dia%no&+i#ada
Heo!!a%ia O#u1+a
Io!a#i$n de Te!#e! E&,a#io
E!!o! en 1a Adini&+!a#i$n
Ne#e&idad de Ci!u%4a Inedia+a6

E&+udio& de
Se%uiien+o
CONTINUAR
TRATAMIENTO
INICIADO
E&+udio& de
Dia%n$&+i#o
CRESPUESTA
ES
!AVORABLED
CRISTALOIDES :
9Ne#e&idad de EA,andi!
e1 In+!a"a&#u1a!:
COLOIDES
9Ne#e&idad de Auen+a!
P!e&i$n On#$+i#a:
TRANS!USIN
9Ne#e&idad de Re,one!:
P2!dida& San%u4nea&
SI
NO
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
SHOCK CARDIOGENICO:
11
TRATAMIENTO
ESPEC!ICO:
SHOCK CARDIOGNICO
INTERCONSULTAR
A
CARDIOLOGIA
ETIOLOGIA
HA SIDO
IDENTIFICADA?
SI NO
CONSIDERAR SIGUIENTES
POSIBILIDADES :
Diagnstico Inicial Incorrecto
Otros Ti!os "e S#oc$
Con"iciones Asocia"as
Co%!licaciones &ec'nicas
Dosis Ins()icientes "e Drogas
Error en la A"%inistracin
Fracaso "e la Tera!*(tica
Necesi"a" "e Cir(g+a In%e"iata
Est("ios "e
Seg(i%iento
CONTINUAR
TRATAMIENTO
INICIADO
Est("ios "e
Diagnstico
CRESPUESTA
ES
!AVORABLED
TRATAMIENTO MDICO
PROCEDIMIENTO
INVASIVO
TRATAMIENTO
QUIRRGICO
SI
NO
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
SHOCK OBSTRUCTIVO:
12
TRATAMENTO
ESPEC!ICO:
SHOCK OBSTRUCTIVO
TI,O DE
TRATA&IENTO
INSTITUIDO
ORIGEN
HA SIDO
IDENTIFICADO?
SI NO
CONSIDERAR SIGUIENTES
POSIBILIDADES :
Diagnstico Inicial Incorrecto
Dosis Ins()icientes "e Drogas-
"e Fl(i"os o "e otros F'r%acos
Otros Ti!os "e S#oc$
Con"iciones Asocia"as
Error en la A"%inistracin
Fracaso "el Trata%iento
Est("ios "e
Seg(i%iento
CONTINUAR
TRATAMIENTO
INICIADO
Est("ios "e
Diagnstico
CRESPUESTA
ES
!AVORABLED
MDICO
.No #a/ Necesi"a" "e
Cir(g+a In%e"iata0
QUIRRGICO
Intercons(ltas a Cir(g+a:
De Tra1
Car"io2asc(lar
SI
NO
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
SHOCK SEPTICO:
13
TRATAMENTO
ESPECI!ICO:
SHOCK SEPTICO
TIPO DE
TRATAMIENTO
INSTITUIDO
FOCO
3A HA SIDO
IDENTIFICADO?
SI NO
CONSIDERAR LAS SIGUIENTES
POSIBILIDADES :
Diagnstico inicial incorrecto
Dosis ins()icientes "e "rogas
Otros ti!os "e s#oc$
Error en la a"%inistracin
Necesi"a" "e cir(g+a
Enti"a" no in)ecciosa
Fracaso "e la tera!*(tica
Est("ios "e
Seg(i%iento
CONTINUAR
TRATAMIENTO
INICIADO
Est("ios "e
Diagnstico
CRESPUESTA
ES
!AVORABLED
ESPECIFICO
.Ger%en / s( sensi4ili"a"
son conoci"os0
EMPRICO
.Ger%en / s( sensi4ili"a"
son sos!ec#a"os0
PROFILCTICO
.E1isten )actores "e riesgo
conoci"os0
SI
NO
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
=I. RE!ERENCIA BIBLIOGRA!ICA
'6 Abe1 IL6 =0o#a!dia1 *un#+ion in &e,&i& and endo+oAin &-o#.6 A P P-0&io1
JEQ: R'J>E/ '<R<6
J6 Ae!i#an A#ade0 o* Pedia+!i#&/ Coi++e on Pedia+!i# Ee!%en#0
=edi#ine6 Con&en&u& Re,o!+: Re%iona1iBa+ion o* Se!"i#e& *o! C!i+i#a110 I11
In7u!ed C-i1d!en/ '(EH':'EJHEE/ J(((6
C6 Ae!i#an Co11e%e o* Su!%eon&6 ATLS/ Ad"an#ed T!aua Li*e Su,,o!+
Cou!&e *o! P-0&i#ian&6 Ii*+- edi+ion6 ACS Coi++ee on T!aua6 Ae!i#an
Co11e%e o* Su!%eon&6 C-i#a%o/ '<<C6
@6 Lu!#-e11/ SA D Su/ =D Ta.i%u#-i/ SAD e+ a16 E"a1ua+ion o* a #on+inuo& #a!dia#
ou+,u+ and iAed "enou& oAi%en &a+u!a+ion6 C!i+i#a1 Ca!e ed6 '<<QD
9JE::CRR6
E6 C1oKe& GHA 9ed:6 T!aua/ Se,&i&/ and S-o#.6 =a!#e1 De#.e! In#6 NeK
So!./ La&e1/ '<RR6
>6 Iin*e! S/ Le11oo R/ Lo0#e N/ I!en#- P/ =0bu!%- P/ No!+on RD SAIE S+ud0
In"e&+i%a+o!&6 A #o,a!i&on o* a1buin and &a1ine *o! *1uid !e&u&#i+a+ion in +-e
in+en&i"e #a!e uni+6 NEP=D CE(: JJ@QHJJE>/ J((@6
Q6 Ho1#!o*+ PT/ Robin&on =K6 S-o#.6 En: Ca!e o* +-e Su!%i#a1 Pa+ien+6 Vo1ue
I/ Se#+ion I6 Ee!%en#0 Ca!e/ C-a,+e! @6 Edi+ed b0 DT Ti1o!e e+ a16
Ae!i#an Co11e%e o* Su!%eon&/ Coi++ee on P!e and Po&+o,e!a+i"e Ca!e6
S#ien+i*i# Ae!i#an In#6 NeK So!./ '<<J6
R6 Ho1#!o*+ PT/ Ti&ne! DH6 S-o#. U a#u+e ,u1ona!0 *ai1u!e in &u!%i#a1
,a+ien+&6 En: Cu!!en+ Su!%i#a1 Dia%no&i& U T!ea+en+6 Ten+- edi+ion6 Edi+ed
b0 LT Ta06 P!en+i#eHHa11 In+e!na+iona1 In#6 A,,1e+on U Lan%e/ Ea&+ No!Ka1./
CT/ '<<@6
<6 Land!0 DT/ O1i"e! PA6 T-e ,a+-o%ene&i& o* "a&odi1a+o!0 &-o#.6 NEP=D C@E:
ERRHE<E/ J(('6
'(6 =a!i. PE/ Va!on P6 T-e -eod0nai# de!an%een+& in &e,&i&: I,1i#a+ion&
*o! +!ea+en+ &+!a+e%ie&6 C-e&+ '<<RD ''@: RE@HR>(6
''6 =a!A G6 e+ a16 P!edi#+i"e "a1ue o* ,!o#a1#i+onin and ILH> *o! ,o&+o,e!a+i"e
&e,&i&6 C!i+ Ca!e Vo1uen < Su,,1 '/ J((E/ JE
+-
6 In+e!na+iona1 S0,o&iu on
In+en&i"e Ca!e and Ee!%en#0 =edi#ine6 L!u&&e1&/ Le1%iu/ J'HJE =a!#-
J((E6
'J6 Pa+i8o PI6 =e+abo1i&o/ Nu+!i#i$n 0 S-o#. en e1 Pa#ien+e Vui!!%i#o6
Te!#e!a edi#i$n6 Iunda#i$n Lu#4a Pa+i8o O&o!io 0 IEPAIE=6 Lo%o+5/ '<RE6
'C6 Ra#.oK EC/ e+ a16 Ce11u1a! oA0%en e+abo1i& du!in% &e,&i& and &-o#.: T-e
!e1a+ion&-i, o* oA0%en #on&u,+ion +o oA0%en de1i"e!06 PA=A JE<:/ '<RR6
14
GUA TCNICA: GUA DE PRCTICA CLNICA EN CUIDADOS INTENSIVOS
SHOCK
'@6 See10 A/ C-!i&+ou N6 =u1+i,1e o!%an d0&*un#+ion &0nd!oe: EA,1o!in% +-e
,a!adi% o* #o,1eA non1inea! &0&+e&6 C!i+i#a1 Ca!e =ed JR 9Q:: J'<CH
JJ((6 J(((6
'E6 S-i!e&/ GTD e+ a16 Cu!!en+ &+a+u& o* !e&u&#i+a+ion: So1u+ion& in#1u&in%
-0,e!+oni# &a1ine6 Ad"an#en+ Su!%e!0 '<<ED9JR::'CC6
'>6 Sibba1d TP/ S,!un% CL6 Pe!&,e#+i"e& on Se,&i& and Se,+i# S-o#.6 So#ie+0
o* C!i+i#a1 Ca!e =edi#ine6 Iu11e!+on/ CA/ '<R>6
'Q6 Sie!!a R6 Se,&i& %!a"e 0 &-o#. &2,+i#o: A&,e#+o& e+io,a+o%2ni#o&/
*i&io,a+o1$%i#o&/ #14ni#o& 0 +e!a,2u+i#o&6 Te!#e! Con%!e&o In+e!na#iona1 de
=edi#ina C!4+i#a en In+e!ne+/ J(('6
'R6 T!un.e0 DD/ Sa1be! PR/ =i11& P6 S-o#.6 En: Cu!!en+ Ee!%en#0 Dia%no&i& U
T!ea+en+6 Iou!+- edi+ion6 Edi+ed b0 CE Saunde!&/ =T Ho6 P!en+i#eHHa11
In+e!na+iona1 In#6 A,,1e+on U Lan%e/ Ea&+ No!Ka1./ CT/ '<<@6
15

You might also like