CURSO: SISTEMA MUNDIAL: PODER E DESENVOLVIMENTO CAPITALISTA
PROFESSOR: JOS LUS FIORI
CURSO DE PS-GRADUAO: AREA DE DESENVOLVIMENTO 2 SEMESTRE DE 2006 ________________________________________________ EMENTA: Este curso se prope analisar e rediscutir o problema da riqueza das naes associado sua luta pelo poder, dentro sistema poltico mundial, que se formou a partir da expanso extra-territorial dos estados europeus. Seu ponto de vista o de uma economia poltica internacional que trabalha com o tempo longo do sistema mundial, e que privilegia do ponto de vista analtico, os conflitos e contradies fundamentais, entre seus poderes e capitais nacionais e imperiais. Um sistema mundial formado por poderes territoriais e capitais que so ao mesmo tempo complementares e competitivos, e que tem uma compulso expansiva permanente, apontando ambos na direo de um poder ou imprio global que nunca se realiza devido a ao de inmeras contra-tendncias. Estas caractersticas j estavam presentes desde o incio desta histria e se mantiveram atuantes depois que o sistema europeu se globalizou, atravs de um movimento expansivo de conquista e dominao que foi alargando as suas fronteiras polticas e econmicas, at transform-lo num sistema global, igualmente hierrquico e assimtrico. Com um conjunto de sub-sistemas polticos e econmicos regionais, onde a formao dos estados e das economias nacionais nem sempre seguiu o modelo europeu, mas apesar disto, em todos estes sub-sistemas manteve se a regra geral da luta contnua e da assimetria do poder, e do desenvolvimento desigual da riqueza. PROGRAMA: 1. A QUESTO DO PODER E DA RIQUEZA DAS NAES E SUA COMPETIO INTER-NACIONAL 1.1. As vises clssicas de Smith, Marx e List; 1.2. Algumas teorias do sculo XX: imperialismo, centro-periferia; Dependncia, modern world system, estabilidade hegemnica 2. NOSSA HIPTESE TERICA: A RELAO CO-CONSTITUTIVA DOS PROCESSOS DE ACUMULAO E CENTRALIZAO DO PODER E DA RIQUEZA 2.1. Guerras, trocas e capital: a acumulao originria do poder e da riqueza; 2.2. A formao dos estados e economias nacionais europias; 2.3. A expanso europia e a formao do sistema poltico e econmico mundial; 2.4. Estados, imprios e hegemonias: os conflitos e as tendncias do sistema mundial.
3. O IMPRIO E A HEGEMONIA BRITNICOS ENTRE 1815-1930
3.1. Do imperialismo de livre-comrico ao colonialismo; 3.2. Os pilares polticos e econmicos do poder global ingls; 3.3. A polarizao econmica mundial durante a hegemonia Inglesa: a industrializao europia e o desenvolvimento das colnias, domnios e periferias independentes; 3.4. O caso das grandes potncias tardias: Alemanha, Japo e Estados Unidos. 4. A HEGEMONIA NORTE-AMERICANA ENTRE 1945 - 1973 4.1. A hiptese da hegemonia recusada depois da 1 Guerra Mundial; 4.2. A 2 Guerra Mundial e a transferncia hegemnica anglo-saxnica; 4.3. Os pilares polticos e econmicos da nova ordem poltica e econmica do ps-guerra 4.4. O desenvolvimento desigual sob a hegemonia americana: milagres, desenvolvimentos a convite e nacional-desenvolvimentismos. 5. A CRISE DE HEGEMONIA E O PROJETO IMPERIAL: 1973-2001 5.1. A crise da dcada de 70, a resposta anglo-saxnica; e seu efeito domin 5.2. A restaurao liberal-conservadora e a desregulamentao dos mercados; 5.3. O fim da Guerra Fria, a globalizao financeira e o projeto de imprio mundial 5.4. Estagnao europia e o novo milagre asitico; 5.5. O ajuste liberal-conservador das periferias. 6. A NOVA GEOPOLTICA MUNDIAL E A QUESTO DO DESENVOLVIMENTO NO INCIO DO SCULO XXI: 2001-2006 6.1. O novo eixo econmico do sistema mundial: EUA-China / ndia; 6.2. Multipolaridade econmica e unipolaridade poltica; 6.3. A crise de acumulao de poder: os limites do poder americano; 6.4. Os novos caminhos do desenvolvimento: ideologias e estratgias em disputa no continente sul-americano. BIBLIOGRAFIA