1

Nosai:
Greda
Konzola
Gerberova greda
9. dio
2
Dijagrami:
1. Uzdunih sila N
2. Poprenih sila T
Z
3. Momenata savijanja M
y
3
Prosta greda
1. Optereena koncentriranom silom F
x
z
4
a zadovoljen 0 F . 3
R 0 R 0 M . 2
R 0 R 0 M . 1
x
A A B
B B A
=

= = =

= = =
l
b F
b F l
l
a F
a F l
I. Reaktivne sile:
x
z
5
( )
0 0
0
0
0 R - R - 0 F
: Kontrola
B A z
=
= +
+

= +

= + =
F
l
b a F
F
l
a F
l
b F
F
x
z
6
II. Dijagrami unutarnjih sila
Uzduna sila N u nekom presjeku nosaa jednaka je sumi projekcija svih sila koje djeluju s
jedne strane presjeka u os nosaa) u promatranom presjeku.
Dijagram uzdunih sila N
N dijagram nema
x
z
7
Dijagram poprenih sila
T
z
dijagram
Za karakteristine toke: A, 1 i B
T
A
= R
A
T
1
d
= R
A
F= - R
B
(T
1
l
= R
A
) T
B
= - R
B
x
z
8
T
z
dijagram
9
Dijagram momenata savijanja M
y
Izmeu toaka A i 1 Izmeu toaka 1 i B
M
y
= R
A
.
x M
y
= R
A
.
x F
.
(x-a)
- za x = 0; M
A
= 0 - za x = a; M
1
= R
A
.
a
- za x= a; M
1
= R
A
.
a - za x = l; M
B
= 0
M
1
l
= M
1
d
x
z
10
M
y
dijagram
11
A - 1 1 B
x R M
A y
=
( ) a x F x R M
A y
=
12
Toka A 1 Toka 1 B
Diferencijalna veza:
) A ( A
y
A y
T R
dx
dM
x R M
1
= =
=
( )
( )
) B ( A
y
A y
A y
T F R
dx
dM
a F x F R M
a x F x R M

= =
+ =
=
1
z
y
T
dx
dM
=
Veza izmeu dijagrama M
y
i T
Z
13
Derivacija momenta savijanja po nosau
jednaka je poprenoj sili.
z
y
T
dx
dM
=
Veza izmeu dijagrama
momenata savijanja M
y
i
dijagrama poprenih silaT
Z
14
15
Primjer:
F=8,66 kN R
A
= 6,50 kN
l = 4 m R
B
= 2,16 kN
a = 1 m
16
Prosta greda
1 b) Kosa sila F !
F=10 kN = 60
l = 4 m
a = 1 m
Reakcije: R
AH
= 5,0 kN ; R
AV
= 6,50 kN
R
B
= 2,16 kN
Dijagrami: N, T
z
i M
y
17
Prosta greda
2. Optereena kontinuiranim optereenjem q
18
a zadovoljen 0 F . 3
2
l q
R 0
2
l
l q l R 0 M . 2
2
l q
R 0
2
l
l q l R 0 M . 1
x
A A B
B B A
=

= = =

= = =
I. Reaktivne sile
x
z
19
0 0
0
0
2 2

0 R - R - 0 F
: Kontrola
B A z
=
= +
= +

= + =
l q l q
l q
l q l q
l q
x
z
20
II. Dijagrami unutarnjih sila
N dijagram
Uzdunih (normalnih) sila nema.
T
z
dijagram
Poprena ili transverzalna sila T
z
u nekom
presjeku nosaa jednaka je sumi projekcija svih
sila koje djeluju s jedne strane presjeka u
normalu na os nosaa u promatranom presjeku.
21
Dijagram poprenih sila T
z
Od toke A do toke B jedno podruje:
T
Z
= R
A
q
.
x
(jednadba pravca)
x=0; T
A
= R
A
x=l; T
B
= R
A
q l = - R
B
x
z
22
T
z
- dijagram
23
Dijagram momenata savijanja M
y
- za x = 0; M
A
= 0
- za x = l; M
B
= 0
2
2 2
x
q
x R
x
x q x R M
A A y
= =
z
x
24
2
2

0 2
2
l
q
ql
q
R
x
x
q
R
dx
dM
A
A
y
= = =
= =
2
2
x
q
x R M
A y
=
Traenje mjesta ekstrema:
Prvu derivaciju izjednaimo s nulom i dobivamo vrijednost x za koji je
moment savijanja ekstreman (maksimalan).
25
2
2
x
q
x R M
A y
=
2
l
x =
8
8 4 2 2 2 2 2
2
2 2
2
2
ql
M
ql ql l q l ql
x
q
x R M
ekst
A ekst
=
=

= =
Vrijednost maksimalnog
momenta savijanja:
26
Dijagrami:
27
M
y
- funkcija:
T
z
- prva derivacija:
Optereenje q - druga derivacija:
2
2
x
q
x R M
A y
=
z A
y
T x q R
dx
dM
= =
q
dx
M d
y
=
2
2
28
Diferencijalne veze izmeu
unutarnjih sila i optereenja:
z
y
T
dx
dM
=
q
dx
dT
dx
M d
z
y
=
2
2
Druga derivacija momenta savijanja po nosau jednaka je
q (optereenju nosaa).
29
Primjer:
q = 10 kN/m`
l = 4 m
Reakcije:
R
A
= 20 kN
R
B
= 20 kN
M
1
= M
maks.
=ql
2
/8= 20 kNm
30
Konzola
Optereenje:
1. Vektor sile F kolinearan sa osi tapa
2. Vektor momenta M kolinearan sa osi tapa
3. Vektor momenta M okomit na os tapa
4. Vektor sile F okomit na os tapa
5. Vektor sile F pod kutom u odnosu na os tapa
6. Kontinuiranim optereenjem q
31
1.a Vektor sile F
kolinearan s osi tapa
32
1.b Vektor sile F
kolinearan sa osi tapa
33
2. Vektor momenta M
kolinearan sa os tapa
34
3. Vektor momenta M okomit na os tapa
35
4. Optereena koncentriranom silom F
vektor sile okomit na os tapa
36
l F l F
F F
= = =
= = =
=
A A A
A A z
x
M 0 M 0 M . 3
R 0 R 0 F . 2
a zadovoljen 0 F . 1
I. Reakcije:
z
x
37
0 0
0
0 R - 0 F
: Kontrola
A z
=
= +
= + =
F F
F
z
x
38
N - dijagram
nema
39
T
z
- dijagram
T
A
= R
A
40
41
M
y
- dijagram
- za x=0
M = - M
A
- za x=l
M
B
= 0
A
x R M M
A A y
+ =
(jednadba pravca)
42
Dijagrami
43
4. Vertikalna sila F = 8,66 kN
l = 0,5 m
Rjeenje:
R
A
= 8,66 kN
M
A
= 4,33 kNm
Dijagrami: T
z
i M
y
44
5. Kosa sila
45
F = 10 kN = 60
l = 0,5 m
Rjeenje:
F
V
= F sin = 10 sin 60 = 8,66 kN
F
H
= F cos = 10 cos 60 = 5,00 kN
R
AV
= 8,66 kN
R
AH
= 5,00 kN
M
A
= 4,33 kNm Dijagrami: N, T
z
i M
y
5. Kosa sila F
46
Desna konzola !
Desni kraj ukljeten (upet) oslonac.
Za optereenje vertikalnom silom F
nacrtajte dijagrame unutarnjih sila.
47
6. Konzola optereena kontinuiranim
optereenjem q
48
2
M 0
2
M 0 M . 3
R 0 R 0 F . 2
a zadovoljen 0 F . 1
2
A A A
A A z
x
l q l
l q
l q l q

= = =
= = =
=
I. Reakcije
x
z
49
0 0
0 -
0 R - 0 F
: Kontrola
A z
=
= +
= + =
l q l q
l q
x
z
50
Dijagrami:
N dijagrama nema
T
z
dijagram
T
z
= R
A
q x
- za x = 0; T
A
= R
A
- za x = l; T
B
= 0
51
T
z
- dijagram
x
52
M
y
- dijagram
M = - M
A
2
x
x q x R M M
A A y
+ =
A
A
- za x = 0
- za x = l
M = 0
B
B
53
Dijagrami:
54
Ponovo: Greda
3. Trokutno optereenje q
0
l
x
q q
x 0
=
x
q
x
x
z
55
l 6
x q
x
6
l q
x
3
1
2
x q
x R M
l 2
x q
6
l q
2
x q
R T
l
x
q q
2
l q

3
2
R
2
l q

3
1
R
3
0 x
A y
2
0 x
A z
0 x B A

=
=

=
Poprena sila
Moment savijanja
Reaktivne sile
56
T
z
dijagram
57
Dijagrami:
58
Greda
4. Optereena koncentriranim momentom M
1
59
1
60
1
61
Greda
5. Koncentrirani moment M u osloncu A
l
M
R
A
=
l
M
R
A
=
l
M
R
B
=
62
63
x R M M
A A
=
64
65
Greda s prepustom
1
66
( )
( )
a zadovoljen 0 F . 3
R 0 R 0 M . 2
R 0 R 0 M . 1
x
A A B
B B A
=

= = =
+
= = + =
l
a F
a F l
l
a l F
a l F l
I. Reaktivne sile
x
z
1
67
( )
0 0
0
0
0 R - R 0 F
: Kontrola
B A z
=
= +

= +
+

= + =
F
l
a F
F
l
a F
F
l
a l F
l
a F
F
x
z
1
68
F
R R T
R T
R T
B A
d
B
A
l
B
A A
=
= + =
=
=
1
T
F
1
69
T
z
- dijagram
1
z
x
70
0
0
1
=
= =
=
=
M
a F l R M
x R M
M
A B
A y
A
x
z
1
71
1
72
Gerberovi nosai
Gerberove nosae tvore zglobno povezane
grede.
Broj zglobova je jednak broju prekobrojnih
oslonaca (broju statike neodreenosti).
73
Gerberovi nosai:
a) od konzole
b) od grede
Dodavanjem:
pominog oslonca i
zgloba C na nosau.
74
a) od konzole:
1x statiki neodreen
sustav
75
Zglob C:
M
C
= 0
1x statiki neodreen
sustav
76
b) od grede
1x statiki neodreen
sustav
77
1x statiki neodreen
sustav
Zglob C:
M
C
= 0
78
Gerberovi nosai
Raspored zglobova:
Jedan zglob u krajnjem polju
Dva zgloba u srednjem polju
79
Gerberovi nosai
Reakcije u osloncima odreujemo iz:
uvjeta ravnotee, jednako kao kod
statiki odreenih ravnih nosaa te
iz dopunskih uvjeta da je u svakom
zglobu moment savijanja jednaki nuli,
jer zglob ne moe prenositi moment
savijanja ve samo poprenu i uzdunu
silu.
80
Moment savijanja u zglobu C jednak je nuli.
0
0
=
=
=
l
C
d
C
C
M
M
0 M
81
AH x
AV
l
C
A A
B
d
C
R 0 F . 4
R 0 M . 3
M 0 M . 2
R 0 M . 1
=
=
=
= Odreivanje reakcija:
82
AH x
AV
l
C
D A
B
d
C
R 0 F . 4
R 0 M . 3
R 0 M . 2
R 0 M . 1
=
=
=
= Odreivanje reakcija:
83
a) od konzole
84
b) od grede
85
1. primjer
86
Dijagrami:
87
a
1
) Reakcije
88
a
1
) Reakcije
0 M . 1
d
C
=
0 M . 2
A
= 0 M . 3
l
C
=
89
a
1
) Reakcija R
B
kN 20
4
2 4
R
0 2 4 4 R 0 M . 1
B
B
d
C
=

=
= =
q
q
90
a
1
) Moment ukljetenja M
A
kNm 25 5 0 2 5 , 2 5 10 5 R 5 , 2 5 M
0 5 R 5 , 2 5 M 0 M . 2
B A
B A A
= = =
= + =
q
q
91
a
1
) Reakcija R
A
kN 30
1
5 , 0 1 10 25
1
5 , 0 1
R
0 5 , 0 1 1 R 0 M . 3
A
A
l
C
=
+
=
+
=
= =
q M
q M
A
A
92
a
1
) Reakcija R
A
kN) 30 R 0 5 , 2 5 5 R 0 M . 3 (
A A B
= = = q M
A
93
a
1
) Kontrola
0 50 50 -
0 5 10 20 - 30 -
0 5 R - 0
A
= +
= +
= + = q R F
B z
94
Dijagrami:
Uzdunih sila N
Poprenih sila T
z
Momenata savijanja M
y
95
Dijagram uzdunih sila: N - nema
96
Dijagram poprenih sila: T
z
kN 20 T
kN 20 0 , 5 10 30 0 , 5 T
kN) 20 0 , 1 10 30 0 , 1 (
30
B
B
= =
= = + =
= = + =
+ = + =
+ =
B
A
A C
A A
a z
R
q R
q R T
kN R T
x q R T
97
T
z
98
Dijagram momenata savijanja: M
y
kNm
q
kNm
q
20
8
0 , 4
f
25 , 1
8
0 , 1
f
2
2
2
1
=

=
=

=
2
x
x q x R M M
A A y
+ =
kN 0
kN 0
25 M
A
=
=
= =
B
C
A
M
M
kNm M
99
M
y
dijagram
Ekstrem momenta
savijanja izmeu
toaka C i B:
m
q
R
x
x
q
R
dx
dM
T
x
q
x R M M
x
x q x R M M
A
A
y
z
A A y
A A y
3
10
30
0 2
2
0
2
2
2
= = =
=
= =
+ =
+ =
m x 5 1
100
M
y
dijagram
kNm M
x
q
x R M M
maks y
A A y
20 45 90 25 3
2
10
3 30 25
2
2

2
= + = + =
+ =
101
102
2. primjer
103
Dijagrami:
104
b
1
) Reakcije
0 M . 1
d
C
=
0 M . 2
A
=
0 M . 3
l
C
=
105
b
1
) Reakcija R
D
kN 10
2
1 2
R
0 1 2 2 R 0 M . 1
D
D
d
C
=

=
= =
q
q
106
b
1
) Reakcija R
B
kN 75 , 43
4
7 R 5 , 3 7
R
0 5 , 3 7 7 R 4 R 0 M . 2
D
B
D B A
=

=
= + =
q
q
107
b
1
) Reakcija R
A
kN 25 , 16
5
1 75 , 43 5 , 2 5 10
5
1 R 5 , 2 5
R
0 5 , 2 5 1 R 5 R 0 M . 3
B
A
B A
l
C
=

=

=
= + =
q
q
108
Ili: Reakcija R
A
kN) 25 , 16 R 0 3 R 5 , 3 7 q 7 R 0 M . 3 (
A B A D
= = + =
109
b
1
) Kontrola
0 70 70 -
0 7 10 10 - 43,75 - 16,52 -
0 7 R - R R - 0
D B A
= +
= +
= + = q F
z
110
b
2
) Dijagrami:
N uzdunih sila
T
z
poprenih sila
M
y
momenata savijanja
111
Dijagram uzdunih sila N
- nema
112
Dijagram poprenih sila T
z
Podruje izmeu toaka A i B
kN 75 , 23 4 10 25 , 16 4
kN 25 , 16
= = =
= + =
+ =
q R T
R T
x q R T
A
l
B
A A
A z
113
Dijagram poprenih sila T
z
kN 00 , 10
kN 00 , 10 75 , 43 4 10 25 , 16 7
2 1 4
kN 00 , 20 75 , 43 4 10 25 , 16 4
= =
= + = + =
+ =
+ = + = + =
+ + =
D D
B A
B A D
B A
d
B
B A z
R T
R q R
q q R q R T
R q R T
R x q R T
Podruje izmeu toaka B i D
kN) 00 , 10 1 10 75 , 43 4 10 25 , 16 1 4 ( + = + = + = q R q R T
B A C
114
115
Dijagram momenata savijanja M
y
0
0
kNm 15 2 4 10 4 25 , 16 2 4 4
0
=
=
= = =
=
D
C
A B
A
M
M
q R M
M
116
Dijagram momenata savijanja M
y
kNm 5
8
2 10
8
2
kNm 25 , 1
8
1 10
8
1
kNm 20
8
4 10
8
4
2 2
3
2 2
2
2 2
1
=

=
=

=
=

=
q
f
q
f
q
f
117
Dijagram momenata savijanja M
y
Ekstrem momenata savijanja u podruju od A do B
m x 4 0
118
m x 4 0
119
m
q
R
x
x
q
R
dx
dM
T
x
q
x R
x
x q x R M
A
A
y
z
A A y
625 , 1
10
25 , 16
0 2
2
0
2 2
2
= = =
=
= =
= =
m x 4 0
Podruje izmeu toaka A i B
120
m x 4 0
Ekstrem momenata savijanja u podruju od A do B
kNm 20 , 13 20 , 13 40 , 26 625 , 1
2
10
625 , 1 25 , 16
m 625 , 1
2
2
2
= = =
=
=
y
A y
M
x
x
q
x R M
121
Dijagram momenata savijanja M
y
Ekstrem momenata savijanja u podruju od C do D
m x 7 5
122
m x 7 5
Ekstrem momenata savijanja u podruju od C do D
123
m x 7 5
( )
m
q
R R
x
x
q
R R
dx
dM
T
x
q
R x R x R
x
x q x R x R M
B A
B A
y
z
B B A B A y
6
10
60
10
75 , 43 25 , 16
0 2
2
0
2
4
2
4
2
= =
+
=
+
=
= +
= =
+ = + =
Podruje izmeu toaka B i D
124
m x 7 5
( )
kNm 5 180 50 , 87 50 , 97 6
2
10
2 75 , 43 6 25 , 16
6
2
4
2
2
= + = + =
=
+ =
y
B A y
M
m x
x
q
x R x R M
Podruje izmeu toaka B i D
125
126
Greberov nosa
c) L = 3 m
q = 2 kN/m
M = 6 kNm
127
R
A
= 4 kN
R
C
= 6 kN
R
B
= 10 kN
0 M . 1
l
G
=
0 M . 2
B
=
0 M . 3
d
G
=
128
Dijagrami
129
Gerberov nosa
Primjer d)
130
R 0 M . 1
D
d
H
=
R 0 M . 2
C
d
G
=
R 0 M . 3
B A
=
R 0 M . 4
AV
l
G
=
R 0 F . 5
AH x
=