Anh Huong Cua Trung Quoc Doi Voi Che Do Pol Pot

Bin dch & Hiu nh: Nguyn Th Nhung
D n Nghiencuuquocte.net
1

NH HNG CA TRUNG QUC I VI CH POL POT

Ngun: John D. Ciorciari (2013). China and the Pol Pot Regime, Cold War
Hitor!, "ol. 1#, $o. 2, %%. 21&'23&.
Bin !"#$ %& Hi'u ()n$: $g(!)n *h+ $h(ng

,-c ti.( c/a 01i 2i3t n1! l1 g4% %h5n l1m 6ng t7 m8t trong nh9ng :h;a c<nh
nh<! c=m nh>t c/a di =n Chi3n tranh ?<nh c/a *r(ng @(AcB C4 l1 D /ng h8
c/a nEFc n1! d1nh cho nh1 nEFc Cam%(chia DGn ch/ c/a Pol%ot tH gi9a th6ng
#I1JK& C3n th6ng 1I1JKJ. DDa 21o c6c c(8c %h7ng 2>n trDc ti3% 2Fi c6c nhGn
2Lt Mhmer N7 ch4% 0( 21 c6c hO P ch;nh thQc c/a Cam%(chia DGn ch/, chRng
ta c4 thS tTm hiS( nhLn thQc c/a hai 0.n 2U nh9ng CiU( :ho=n trong V(an hW
thGn h9( gi9a *r(ng @(Ac 21 Cam%(chia cXng nhE t6c C8ng c/a chRng l.n =nh
hEYng c/a *r(ng @(Ac tr.n thDc t3. Z[ng chQng cho th>! d\ *r(ng @(Ac c4
CEa ra nh9ng ch] d^n :_ th(Lt V(an tr`ng nhEng nEFc n1! g5n nhE :hang c4
nhiU( =nh hEYng CAi 2Fi c6c ch;nh 6ch c>% cao c/a Mhmer N7, nga! c= :hi
nh9ng ch;nh 6ch C4 Cb! lci ;ch c/a *r(ng @(Ac 21o ng(! hiSm. @(an hW
*r(ng @(Ac'Cam%(chia DGn ch/ Cd chQng minh :h= neng nEFc !3( c4 thS 6%
Cft V(!Un tD tr+ C6ng :S trong V(an hW COng minh 0>t cGn gQng, cXng nhE
nh9ng ng(! hiSm c/a D hh trc g5n nhE 2a CiU( :iWn c/a c6c nEFc lFn.

@(6 :hQ tHng /ng h8 ch3 C8 Pol Pot C3n na! 2^n l1 m8t trong nh9ng :h;a c<nh
nh<! c=m nh>t trong l+ch i Chi3n tranh ?<nh c/a *r(ng @(Ac. *H th6ng #I1JK&
C3n th6ng 1I1JKJ, *r(ng @(Ac l1 CAi t6c 0.n ngo1i ch;nh !3( c/a ch;nh %h/
Cam%(chia DGn ch/ t1n 0<o. Ch;nh %h/ *r(ng @(Ac tH lG( Cd l(an cA h< th>% mAi
V(an hW thGn cLn n1!, trong :hi giFi ldnh C<o Cam%(chia ng1! na! l<i mong m(An
#159

16/05/2014


2
t6i lL% mAi r1ng 0(8c g5n gXi 2Fi Zjc Minh.
1
*(! nhi.n, ch/ CU n1! m8t l5n n9a l<i
CEcc gci l.n :hi m8t tka 6n do ?i.n Hc% @(Ac hL( th(^n mY %hi.n glt gi c6c cD(
V(an chQc Mhmer N7 t<i Phnom Penh. "1o nem 200J, thmi CiSm %hi.n tka C5( ti.n
0jt C5(, %h6t ngan 2i.n Z8 $go<i giao *r(ng @(Ac MhEPng D( (Jiang n() Cd l.n
ti3ng 0=o 2W r[ng nEFc n1! l(an thi3t lL% c6c mAi V(an hW h9( ngh+ thang
thEmng 2Fi c6c ch;nh %h/ c/a Cam%(chia 21 ch3 C8 Pol Pot ch] l1 m8t trong A
C4.
2
"1o nem 2010, C% 2iWn trc lEPng thDc nhEng V(= V(!3t ch;nh %h/ *r(ng @(Ac
chEa 0ao gim tham gia ha! can thiW% 21o ho<t C8ng ch;nh tr+ c/a Cam%(chia DGn
ch/.
3
,8t A nhGn 2Lt %he CAi lL% c/a Cam%(chia Cd l.n ti3ng %h/ nhLn o :i3n
n1!, 0(8c t8i *r(ng @(Ac ch+( tr6ch nhiWm m8t %h5n CAi 2Fi c6c 2- gi3t ch4c, 21 c4
trEmng hc% h` ckn t(!.n 0A r[ng *r(ng @(Ac nc ngEmi dGn Cam%(chia m8t lmi gin
lhi.
#

NG! :hang %h=i l1 l5n C5( ti.n 2ai trk c/a *r(ng @(Ac CEcc CEa ra gem glt
trong %hkng gi 6n. "1o nem 1JKJ, nh1 nEFc C8ng hka $hGn dGn Cam%(chia do
"iWt $am hL( th(^n Cd th1nh lL% m8t tka 6n glt gi Pol Pot 21 ngo<i trEYng
Cam%(chia DGn ch/ peng qar!. Phi.n tka n1! Cd V(! h5( h3t tr6ch nhiWm 2U t8i 6c
c/a Mhmer N7 l.n Zjc Minh, rr r1ng 2Fi m-c C;ch l1m (! gi=m (! t;n c/a Zjc Minh
:hi Chi3n tranh Nang DEPng l5n 0a (ha! chi3n tranh 0i.n giFi "iWt'*r(ng s $D)
0EFc 21o giai Co<n :hAc liWt. Ph6n glt c/a tka 6n cho r[ng *r(ng @(Ac Cd teng
cEmng O <t hh trc V(Gn D 21 thi3t lL% m8t m<ng lEFi cA 2>n d1! Cfc CS gi6m 6t
mì ho<t C8ng c/a ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/, gRi gi-c 0t lX n1! ti3n h1nh m8t
ch;nh 6ch diWt ch/ng t1n :hAc chAng l<i COng 01o chRng tau v21w c= c(8c chi3n
tranh gGm lEcc chAng l<i "iWt $am, COng thmi C4ng 2ai trk :x ch/ mE( C6ng cem
%h^n c/a :3 ho<ch n1!.
&
D\ nh9ng %hi.n tka ng1! na! hyn z :hang CEa ra

1
"; d- 21o nem 200{, c=nh 6t Cam%(chia Cd %h=i gi=i t6n C6m Cang c6c nh1 ho<t C8ng Cang cA
chAng CAi ch;nh 6ch *r(ng @(Ac ti3% ta! cho c(8c g(ng C8t C^m m6( Y Dar|(r. $h4m 0iS( tTnh Cd
CAt m8t ng`n C(Ac giAng %hi.n 0=n c/a }l!m%ic 0.n ngo1i nh1 t\ :hlt ti3ng cX c/a Mhmer N7 t<i
*(ol qeng. Mer ,(nthit, ~,ia arro Con|ront Cam0odian Police, ociated Pre, 1J Jan. 200{.
2
Zen Zlanchard, ~China De|end it Mhmer Ro(ge *ie a *rial }%en, Re(ter, 1K e0. 200J.
3
Mong qothanarith, ~China Pla!ed $o Role in Mhmer Ro(ge PoliticB m0aador, "} Mhmer, 22
Jan. 2010.
#
ntoaneta Zelo2a, ~China Ha(nted 0! Mhmer Ro(ge ?in:, ia *ime }nline, 21 e0. 200J (tr;ch
lmi l6nh C<o gd h8i dGn D ?ao ,ong Ha!). *ham :h=o th.m ,ea qo:chea, ~}%%oition Part!
Preident P(t Zlame on China, "ietnam |or Mhmer Ro(ge, Phnom Penh Pot, 1{ %r. 2012.
&
~J(dgment o| the Peo%le Re2ol(tionar! *ri0(nal, 1J (g. 1JKJ, tranlated and re%rinted in
Hoard J. De $i:e, John @(igle!, and Menneth J. Ro0inon, enocide in Cam0odiaB Doc(ment |rom
the *rial o| Pol Pot and peng qar! (Philadel%hia, PB ni2erit! o| Penn!l2ania Pre, 2000), &#&s#.
*o1 6n 2iWn d^n nh9ng tE liW( cho th>! *r(ng @(Ac c4 ca ngci 21 c(ng c>% hh trc V(Gn D cho
Cam%(chia DGn ch/ 21 chQng :i3n c6c 0=n :hai 2U c6c ch(!Wn them c/a nhiU( V(an chQc *r(ng
@(Ac tFi :h( 2Dc c6c m8 tL% thS. qCd., 2&&s&K, #0{s11, #1s20.


3
nh9ng C+nh :i3n tEPng tD chAng lt 21 mQc C8
=nh hEYng c/a *r(ng @(Ac l.n nh1 nEFc Cam%(chia DGn ch/ 2^n ckn 07 ng7.
Z1i 2i3t n1! z cA gjng g4% %h5n l1m 6ng t7 mAi V(an hW *r(ng @(Ac '
Cam%(chia dDa 21o 2iWc nghi.n cQ( 0=n ch>t c/a V(an hW COng minh ng5m gi9a
hai nEFc, cXng nhE tTm hiS( mQc C8 t6c C8ng c/a nh9ng CiU( :ho=n c/a mAi V(an
hW thGn h9( n1! l.n =nh hEYng c/a *r(ng @(Ac tr.n thDc t3. NS l1m CEcc CiU(
n1!, 01i 2i3t z tLn d-ng nh9ng c(8c %h7ng 2>n chi ti3t 2Fi c6c nhGn 2Lt ch4% 0(
c/a Mhmer N7, nh9ng ngEmi Cd 6t c6nh l1m 2iWc 2Fi c6c V(an chQc *r(ng @(Ac
giai Co<n 1JK&'1JKJ, cXng nhE c6c hO P ch;nh thQc c/a Cam%(chia DGn ch/ chEa
tHng CEcc tr;ch d^n trEFc CG! l>! tH *r(ng tGm D9 liW( Cam%(chia (DC'Cam) 21
nh9ng lmi :hai g5n CG! trong c6c %hi.n tka glt gi Mhmer N7. D\ nh9ng ng(On tE
liW( mFi n1! g5n nhE :hang 0 (ng th.m thang tin mFi n1o 2U c6c V(6 trTnh
ho<ch C+nh ch;nh 6ch trong n8i 08 Mhmer N7 ha! Z8 Ch;nh tr+ *r(ng @(Ac, nhEng
chRng giR% chRng ta c4 th.m nh9ng hiS( 0i3t V(an tr`ng 2U 2iWc mAi V(an hW COng
minh ng5m Cd CEcc hai 0.n nhLn thQc 21 triSn :hai tr.n thDc t3 nhE th3 n1o.
Z[ng chQng cho th>! V(an hW CAi t6c n1! r>t %hQc t<%, trong C4 ni 0Lt l1
!3( tA nghi ngm l^n nha(, 21 CEcc hai 0.n d(! trT %h5n lFn l1 do c4 ch(ng nh9ng
m-c C;ch chi3n lEcc 21 hc% t6c thDc d-ng hPn l1 gjn 04 2U tE tEYng. *r(ng @(Ac
Cd thi3t lL% t5m =nh hEYng to lFn trong lnh 2Dc h1nh ch;nh 21 :_ th(Lt ch(!.n
man t! :h= neng t6c C8ng c/a *r(ng @(Ac l.n c6c ch;nh 6ch c>% cao 2U an ninh
cXng nhE CAi n8i c/a Mhmer N7 l1 :hang lFn. ,8t A c6n 08 %h;a *r(ng @(Ac
:hang COng o 2Fi c6c ch;nh 6ch c/a Cam%(chia DGn ch/ 21 Cd thRc gi-c %h=i ti3t
ch3 l<i, nhEng giFi ldnh C<o nfng tE tEYng 01i ngo<i c/a nh1 nEFc n1! l<i :+ch liWt
0=o 2W V(!Un tD V(!3t c/a mTnh, :hi3n %h;a Zjc Minh C1nh %h=i h1nh gi thLt cbn
tr`ng, thLm ch; nga! c= :hi ch;nh 6ch m\ V(6ng 21 t1n :hAc c/a nh1 nEFc
Cam%(chia DGn ch/ Ce dà :h= neng tOn t<i c/a ch;nh nEFc n1!, gG! rjc rAi cho
hTnh =nh c/a *r(ng @(Ac 2Fi th3 giFi 0.n ngo1i, 21 :hi.( :h;ch "iWt $am gG! chi3n.
$hLn thQc c/a Zjc Minh 2U lci ;ch chi3n lEcc c/a mTnh Cd :hi3n =nh hEYng c/a
*r(ng @(Ac 0+ (! !3( 21 mY CEmng cho ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ chi %hAi mAi
V(an hW n1! m8t c6ch C6ng :S. @(an hW *r(ng @(Ac ' Cam%(chia DGn ch/ l1
trEmng hc% nghi.n cQ( CiSn hTnh c/a :h= neng m8t nEFc !3( gi1nh CEcc =nh
hEYng 21 tD ch/ nga! c= trong m8t mAi li.n minh :hang cGn gQng,
21 thLm ch; Cai

*ham :h=o Ro0ert }. Meohane, ~*he Zig pn|l(ence o| qmall llie, oreign Polic! 2 (1JK1), 11s{2
Ro0ert ?. Rothtein, lliance and qmall Poer ($e nor:B Col(m0ia ni2erit! Pre, 1J{), 2{s
3 nnette Za:er og, *he Poer o| qmall qtateB Di%lomac! in World War *o (ChicagoB


#
:hi ckn c4 thS gG! %hEPng ht lFn cho V(an hW CAi ngo<i c/a *r(ng @(Ac ng1! na!.

C* g+ng ,$-# (./ 0u1n $' (*i ,2#
qa( chi3n thjng 21o th6ng #I1JK&, c6c nh1 c6ch m<ng Mhmer N7 Cd g5n nhE tD
C8ng tTm C3n *r(ng @(Ac. H` d nhi.n hjt h/i %hEPng *G!. ?i.n a d\ c4 V(an hW
thGn h9( 2Fi Zjc "iWt $am nhEng trEFc C4 Cd :hang hh trc thDc D h1o %h4ng cho
Mhmer N7 trong c(8c n8i chi3n Cam%(chia, 21 thLm ch; Cd tHng c4 cGn nhjc m8t
th7a th(Ln hka 0Tnh nem 1JK2 CAi 2Fi Nang DEPng m1 n3( th1nh hiWn thDc chjc
chjn z giR% ch3 C8 c6nh h9( ?on $ol ti3% t-c njm gi9 V(!Un lDc tt 2U nEFc c\ng c6c 2+ :h6ch %hEPng *G! :hang ckn CEcc ch1o C4n :h6c.
J
?dnh
C<o Mhmer N7 cXng g<t %heng nh9ng lmi CU ngh+ C1m %h6n gG! dDng m8t mAi
V(an hW Cfc 0iWt tH %h;a H1 $8i, do lo ngt nEFc h` 21o m8t ?i.n 0ang Nang DEPng.
10
*ha! 21o C4, lDc lEcng
Cam%(chia DGn ch/ ckn t>n cang 21o hai C=o tranh ch>% m1 "iWt $am Cang njm
gi9 tr.n "+nh *h6i ?an 21o C5( th6ng &, :hi3n "iWt $am C6nh chi3m m8t hkn C=o
c/a Cam%(chia 21 :hYi t<o 05( :hang :h; CAi C5( h3t Qc ceng thyng gi9a hai
nEFc a( C4.
11

C8ng hka $hGn dGn *r(ng Hoa (a( CG! gì tjt l1 *r(ng @(Ac) cXng :hang
hU Y h9( m8t lo l+ch trong <ch :hi n4i C3n 2>n CU giR% C nh9ng ngEmi c8ng
=n Cam%(chia. *r(ng @(Ac tHng chAng lEng cho Ho1ng thGn $orodom qihano(:

ni2erit! o| Chicago Pre, 1J&J), 1{0s{2 21 John D. Ciorciari, *he ?imit o| lignmentB qo(theat
ia and the reat Poer ince 1JK& (eorgeton ni2erit! Pre, 2010), 1{s22.
K
*ham :h=o c6c ng(OnB Jaco0 Zerco2itch, ~q(%er%oer and Client qtateB nal!ing Relation and
Pattern o| pn|l(ence, in ,ohe |rat and Jaco0 Zerco2itch, ed., q(%er%oer and Client qtate in
the ,iddle atB *he pm0alance o| pn|l(ence (?ondonB Ro(tledge, 1JJ1), 1Ks1J 21 Phili% Windor,
~q(%er%oer and Client qtateB Perce%tion and pnteraction, trong qCd., #&s&2.
{
(gene M. ?aon, *he qino'"ietnamee Con|lict ($e nor:B Praeger, 1J{#), 22, 2J{ 21
$orodom qihano(:, War and Ho%eB *he Cae |or Cam0odia ($e nor:B Pantheon, 1J{0), JK.
J
qihano(:, War and Ho%e, J 21 rancoi Poncha(d, Cam0odge nnee ero (PariB J(illard,
1JKK), 13s1#.
10
Mhie( qam%han, Cam0odia Recent Hitor! and the Reaon Zehind the Deciion p ,ade (Phnom
PenhB Ponle( Mhmer Printing P(0lihing Ho(e, 200#), #{s&1 qte%hen Heder, ~*he Mam%(chean'
"ietnamee Con|lict in Da2id W.P. lliott, ed., *he *hird pndochina Con|lict (Zo(lder, C}B Wet2ie,
1J{1), 3& William qhacro, qidehoB Miinger, $igon, and the Detr(ction o| Cam0odia ($e
nor:B qimon and qch(ter, 1JKJ) 2JJ 21 *h('h(ong $g(!en'2o, Mhmer'"iet Relation and the *hird
pndochina Con|lict (Je||eron, $C ?ondonB ,carland Com%an!, 1JJ2), {0.
11
$a!an Chanda, Zrother nem!B *he War |ter the War ($e nor:B Harco(rt Zrace Jo2ano2ich,
1J{), 33 DM oreign ,initr!, ~qtatement o| the o2ernment, 1B1#Js&0 21 "ietnamee oreign
,initr!, Mam%(chea Doier, 2nd edn. (HanoiB "ietnam Co(rier, 1JK{), 1BKs1&0.


&
chAng l<i V(Gn ni dL! Mhmer N7 (At nh9ng nem 1J0, :hang nhiWt tTnh /ng h8
V(Gn ni dL! Cam%(chia (tQc Mhmer N7 ' $HN) a( :hi ?on $ol ti3m V(!Un 21o
nem 1JK0, 21 tHng nh lDc g;ch l<i g5n Hoa M 21o giai Co<n 1JK1'1JK2.
12
*(!
nhi.n, Mhmer N7 l<i ch`n cYi mY 2Fi Zjc Minh, 2T lo do ch/ ngha ,ao g5n 2Fi thi.n
hEFng tE tEYng c/a h` hPn c=, 0.n c<nh C4 ckn 0Yi h` 2^n chEa n 1ng CS c4
thS tD Ci tr.n Cai chGn c/a mTnh. *r(ng @(Ac cXng nhanh ch4ng chRc mHng Mhmer
N7, nhEng :han ngoan nh>n m<nh trong c6c thang c6o li.n V(an r[ng ch;nh %h/
mFi z CEcc d^n djt dEFi ta! qihano(: s m8t ngEmi 0<n thGn t;n c/a *r(ng @(Ac
2An Cd Ang t<i Zjc Minh :S tH :hi 0+ ?on $ol C=o ch;nh 21o nem 1JK0.
13

iFi ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ Cd 0 nhiWm qihano(: 21o tr+ tr; ng(!.n
th/ V(Ac gia tr.n danh ngha trong m8t Nt cQ th3 lDc 0.n ngo1i n1oB
?L% trEmng chi3n lEcc lG( na! c/a C>t nEFc Cam%(chia chRng tai l1 :i.n C+nh
theo C(i ch;nh 6ch C8c lL%, hka 0Tnh, tr(ng lL%, 21 :hang li.n :3t. $hGn dGn
Cam%(chia chjc chjn z :hang cho %hl% 0>t cQ m8t V(Ac gia n1o Cft cen cQ
V(Gn D tr.n ldnh th c/a mTnh, COng thmi :i.n V(!3t 21 dQt :ho6t %h=n CAi
c6c th3 lDc 0.n ngo1i c4 h1nh C8ng can thiW% dEFi mì hTnh thQc 21o nh9ng
2>n CU n8i 08 c/a Cam%(chia.
1#

*(!.n 0A ngen c>m V(Ac gia :h6c C4ng V(Gn Y CG! l1 m8t lmi c=nh c6o d1nh cho
"iWt $am :hi 21o thmi CiSm C4, 2^n ckn :ho=ng 20.000 08 C8i "iWt $am tr.n ldnh
th Cam%(chia,
1&
nhEng 0.n c<nh C4 ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ cXng 6m ch]
*r(ng @(Ac :hi CU cL% 2U 2>n CU can thiW% n8i 08. Zjc Minh rr r1ng Cd njm 0jt
CEcc t;n hiW( >!. "1o ng1! 13I&, m8t 0=n tin c/a *Gn Hoa d Cd tr;ch g5n nhE
ng(!.n 2en t(!.n 0A n1!,
1
21 $g(!.n o6i DiW% Mi3m nh Cd %h6t 0iS( r[ng

12
*ham :h=o qD thLt 2U V(an hW "iWt $am'*r(ng @(Ac trong 30 nem V(a v*he *r(th 0o(t
Relation Zeteen "ietnam and China in the Pat 30 nearw (HanoiB $h1 g(>t 0=n qD thLt, 1JKJ),
1s2.
13
qo%hie Richardon, China, Cam0odia, and the i2e Princi%le o| Peace|(l Co'gitence ($e nor:B
Col(m0ia ni2erit! Pre, 200J), {#.
1#
Marl D. Jac:on, ~*he pdeolog! o| *otal Re2ol(tion, in Marl D. Jac:on, ed., Cam0odia, 1JK&s1JK{B
Rende2o( ith Death (Princeton,$JB Princeton ni2erit! Pre, 1J{J), #1 (d^n Zpq p",,a! ,
1JK&,H2).
1&
~|ter "ictor!B Pointer to a $e(tral (t(re, ar atern conomic Re2ie, J ,a! 1JK&, 20 21
Peter . Poole, ~Cam0odia 1JK&B R$M Regime, ian q(r2e! 1B1 (1JK), 2J.
1
Ro0ert q. Ro, *he pndochina *angleB China "ietnam Polic!, 1JK&s1JKJ ($e nor:B Col(m0ia
ni2erit! Pre, 1J{{), #&.



*r(ng @(Ac z l(an m8t lkng /ng h8 c(8c C>( tranh ch;nh C6ng c/a nhGn dGn
Cam%(chia cho u cang c(8c 0=o 2W C8c lL% dGn t8c 21 ch/ V(!Un V(Ac gia.
1K

$hEng thDc t3 Mhmer N7 nhLn thQc CEcc r[ng h` c5n %h=i nhLn 2iWn trc
nEFc ngo1i, ch/ !3( l1 tH *r(ng @(Ac.
1{
"1o ng1! 1JI#, trong :hi l;nh Mhmer N7
Cang ti3n h1nh t=n cE Phnom Penh, peng qar! Cd cang d( C3n Zjc Minh 21 C1m
%h6n 2Fi *r(ng @(Ac 2U m8t th7a th(Ln c(ng c>% 13.300 t>n 2X :h; 21 z 2Ln
ch(!Sn chRng V(a c=ng Mam%ong qaom, tha! 2T 0[ng CEmng 08 V(a "iWt $am.
1J

ZAn ng1! a(, ang ta trY l<i Phnom Penh c\ng m8t nh4m V(an chQc 21 ch(!.n
2i.n :_ th(Lt ngEmi *r(ng @(Ac, Cem theo c6c thi3t 0+ li.n l<c 21 nh9ng trang 0+ tAi
c5n thi3t cho 2iWc thi3t lL% m8t ch;nh %h/ mFi.
20
N5( th6ng &, c4 thang tin cho th>!
Pol Pot Cd 0; mLt C3n Zjc Minh 21 c/ng cA nh9ng cam :3t 2U 2iWn trc :inh t3, hh
trc :_ th(Lt, 21 h(>n l(!Wn V(Gn D tH *r(ng @(Ac. Ni l<i, V(Ac gia Nang $am
n1! z /ng h8 tE tEYng Za *h3 giFi c/a *r(ng @(Ac 21 hL( th(^n Zjc Minh chAng
l! mAi V(an hW n1! z Cki h7i !3( tA c4 Ci c4
lt C+nh.
21

CXng trong :ho=ng thmi gian n1!, C<i Q V(6n *r(ng @(Ac Y Phnom Penh Cd
mY cia trY l<i, nhEng lmi chQng g5n CG! trong %hi.n tka glt gi Mhmer N7 c/a ?i.n
Hc% @(Ac, ha! ckn CEcc 0i3t C3n 2Fi c6i t.n ch;nh thQc l1 *ka 6n V(Ac t3 Cfc 0iWt
glt gi t8i 6c c/a Mhmer N7 (CCC), Cd g6c nhLn thang tin r[ng ch3 C8 Cam%(chia
DGn ch/ :hi C4 ch1o C4n c6c nh1 ngo<i giao *r(ng @(Ac 0[ng th6i C8 nghi ngm.
"1o th6ng I2012, cD( V(an chQc Mhmer N7 Mhoe(m $gorn Cd :hyng C+nh :hang
lG( a( chi3n thjng c/a Mhmer N7, ang c\ng nem c6n 08 :h6c Cd CEcc CiU( 21o
l1m 2iWc trong C<i Q V(6n *r(ng @(Ac, 2Fi nhiWm 2- l1 theo 6t c6c 2+ :h6ch.
22

ng gi=i th;ch chRng tai :hang CEcc %hl% n4i ch(!Wn 2Fi :h6ch 2U ch/ CU ch;nh
tr+, 21 chRng tai :hang thS tD do Ci ln l(!Wn
%h=i c=nh gi6c, thLn tr`ng 2Fi ng(! cP c4 c6c Cfc 2- Cp tr1 tr8n 21o 0.n

1K
qCd. (tr;ch d^n tH Zpq'PRC, 21 %r. 1JK&, 2#'2&). *ham :h=o th.m reat "ictor! o| the
Cam0odian Peo%le (Pe:ingB oreign ?ang(age Pre, 1JK&), 3.
1{
pan D(n0ar ith dith ?enart, ~olloing Pe:ing Re2ol(tionar! ,odel, ar atern conomic
Re2ie, 23 ,a! 1JK&, 22s23.
1J
Phili% qhort, Pol PotB natom! o| a $ightmare ($e nor:B Henr! Holt, 200&), 301 Chanda,
Zrother nem!, 1{, #1 (note 1#) 21 q%eech 0! Wang qhangrong, de%(t! chie| o| the general ta||
o| the Chinee Peo%le ?i0eration rm!, e0. 1JK, in Proceeding o| the Peo%le Re2ol(tionar!
*ri0(nal ((g. 1JKJ), doc(ment 2.&.0&.
20
~pndochinaB ach to Hi }n, ar atern conomic Re2ie, 13 J(ne 1JK&, 2& 21 D(n0ar ith
?enart, ~olloing, 22s23.
21
*ham :h=o *he Chinee R(ler Crime gaint Mam%(chea (Phnom PenhB ,initr! o| oreign
||air, Peo%le Re%(0lic o| Mam%(chea, 1J{#), K, { 21 Wil|red Z(rchett, *he China'Cam0odia'
"ietnam *riangle (?ondonB ed Pre, 1J{2), 1&s{.
22
gtraordinar! Cham0er in the Co(rt o| Cam0odia, *rancri%t o| *rial Proceeding, Cae $o.
002I1J'0J'200K'CCCI*C (K J(ne 2012), JK.


K
trong, h<n ch3 tAi Ca trao Ci 2Fi ngEmi *r(ng @(Ac, 21 l(an 06o c6o gi6m 6t l^n
nha(. Z>t cQ ai 4t n1o cXng z d^n C3n hL( V(= l1 0+ CiU( ch(!Sn ra t(!3n a(
hofc CEa Ci c=i t<o, c= hai CU( 0ao gOm m8t thmi gian d1i lao C8ng cEng 0Qc
tr.n c6c c6nh COng, ha! thLm ch; tW hPn.
23
?mi :hai c/a Mhoem Cd 0=o chQng cho
nh9ng 06o c6o trEFc CG! c/a c6c V(an chQc *r(ng @(Ac :h6c tHng lE( trR t<i CG!
thmi : Cam%(chia DGn ch/. H` cho 0i3t :h= neng ti3% cLn thang tin 2U nh9ng di)n
0i3n nga! 0.n ngo1i nPi l1m 2iWc c/a h`, 0ao gOm c= nh9ng 2- t1n 6t, l1 h3t Qc
h<n ch3 21 %h=i dDa 21o nh9ng tin COn nghe ng4ng CEcc cXng nhE c6c 06o c6o Cd
CEcc lEcc gi=m nhiU( %h5n tH nh9ng COng D 21 %h- t6 Cam%(chia.
2#

N$3ng !4u $i'u 5+# 5*i (6u ,in
,fc d\ Cd 6% d-ng c6c 0iWn %h6% :iUm ch3 l.n V(an chQc *r(ng @(Ac, nhEng rr
r1ng nh9ng tha! Ci ch;nh 6ch theo hEFng cDc Coan Cang di)n ra. C6c nh1 ngo<i
giao *r(ng @(Ac :hi Cft chGn C3n Phnom Penh nhLn ra th/ Ca n1! g5n nhE 0+ 07
hoang 21 0i3t CEcc r[ng giFi ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ Cd cho ti.( h/! lo<i tiUn
tW m1 *r(ng @(Ac trEFc C4 giR% in cho h`.
2&
*h6i C8 c/a Cam%(chia DGn ch/ ckn
:lo *r(ng @(Ac 21o m8t c(8c :h/ng ho=ng ngo<i giao :hang mong m(An :hi lDc
lEcng 2X trang c/a Mhmer N7 Cd 0jt gi9 m8t t1( h1ng :hang trang 0+ 2X :h; c4 t.n
.q.q. ,a!ag(e tr.n 2\ng 0iSn V(Ac t3 21o gi9a th6ng &. "- 2iWc n1! Cd Cb!
*r(ng @(Ac lGm 21o th3 ch.nh 2.nh nhE 0EFc tr.n dG!, gi9a m8t 0.n l1 %h=i 0=o
2W COng minh mFi c/a mTnh 21 0.n :ia l1 tr6nh 0+ c(An 21o m8t c(8c tranh ch>%
2Fi Hoa M.
2

*ha! 2T gG! Qc l% 0jt Mhmer N7 %h=i ti3t ch3 ch;nh 6ch, *r(ng @(Ac Cd
V(!3t C+nh Cb! nhanh hh trc cho COng minh ckn non !3( c/a mTnh, gii c6c t1(

23
qCd., J{s103.
2#
*ham :h=o c6c ng(OnB ndre ,ertha, ~q(rreal%oliti:B *he g%erience o| Chinee g%ert in
Democratic Mam%(chea, 1JK&s1JKJ, Cro'C(rrent $o. # (qe%t. 2012), {. *ham :h=o th.m
lia0eth Zec:er, When the War Wa }2erB Cam0odia and the Mhmer Ro(ge Re2ol(tion ($e nor:B
P(0lic||air, 1JJ{), 2K{ (trong C4 m8t nh1 ngo<i giao *r(ng @(Ac : cD( Cd 06o c6o r[ng c6c nh1
ngo<i giao CH$D *r(ng Hoa 0+ h<n ch3 ti3% cLn 21 ch+( canh g6c nghi.m ngft, nhEng cXng n4i
th.mB ChRng tai c4 nghe 2U c6c 2- 0<o lDc. ChRng tai V(= thDc c4 %h6n Co6n l1 Y :h( 2Dc nang
than c4 nhiU( ngEmi ch3t dEFi ta! c6c 2i.n chQc C+a %hEPng)
2&
Richardon, China, {#s{& 21 otteman, Cam0odia |ter the Mhmer Ro(geB pnide the Politic o|
$ation'Z(ilding ($e Ha2en, C*B nale ni2erit! Pre, 2003), JK.
2
*r(ng @(Ac :hang C6% Qng c6c !.( c5( c/a ,_ 2U giR% C h` gi=i tho6t th/! th/ Co1n nhEng n4i
rr n3( %h;a ,_ can thiW% thT chRng tai chyng thS l1m gT. *ham :h=o Henr! . Miinger, near o|
Reneal ($e nor:B qimon qch(ter, 1JJJ), &&#s#. ,8t nh1 ngo! g>( h 21 thRc l% giFi ldnh C<o Cam%(chia th= t1(.
~pncident in the (l| o| *hailand, ar atern conomic Re2ie, 23 ,a! 1JK&, 22. *rEFc :hi CiU( C4
g=! ra, lDc lEcng %h;a ,_ Cd tL% hc% ti3n h1nh m8t 2- gi=i cQ(.


{
V(Gn D C3n c=ng Mam%ong qaom nga! a( 2- ,a!ag(e.
2K
*heo *ang ?!, cD( c6n
08 Cam%(chia DGn ch/, 2iWn trc :inh t3 cXng 0jt C5( C 2U dEFi d<ng g<o, geng
d5(, 21 c6c =n %hbm :h6c.
2{
$h9ng con t1( tH *r(ng @(Ac chY 200.000 ' #00.000
t>n h1ng h4a 2iWn trc 0jt C5( cL% c=ng CU( Cfn 21o mhi th6ng.
2J
$h9ng ch(!3n
h1ng C5( ti.n 0ao gOm lEcng lFn g<o c\ng nh9ng mft h1ng dGn d-ng, 21 C3n gi9a
m\a ht nem C4, theo 06o c6o cho th>!, *r(ng @(Ac cXng 0jt C5( c(ng c>% 2X
:h;.
30
C6c ldnh C<o *r(ng @(Ac nhTn nhLn 2iWc /ng h8 cho Cam%(chia l1 m8t 0iWn
%h6% %hkng 0+ V(an tr`ng CU %hkng mAi V(an hW Cang trY n.n ng1! m8t g>( Ci 2Fi
"iWt $am s COng minh m8t thmi c/a *r(ng @(Ac nhEng Cd nghi.ng 2U %h;a
,atgcP2a trong nh9ng nem c(Ai c(8c Chi3n tranh Nang DEPng l5n thQ hai (ha!
Mh6ng chi3n chAng ,_ c/a "iWt $am s $D) s 21 COng thmi chAng l<i c= ng(! cP 06
V(!Un c/a "iWt $am Y Nang DEPng.
31

,ao *r<ch Nang Cd t7 ra lo ng<i 2U c6c ch;nh 6ch c/a Mhmer N7. *rong
m8t c(8c h`% t! l1 m8t tan ch] d^n CEmng cho h1nh C8ng,
nhEng :hang %h=i l1 m8t h`c th(!3t. $hEng 0.n c<nh lmi nhjc nhY >!, ,ao cXng
:hen ngci Pol PotB ch] m8t l5n thDc hiWn m1 ang Cd C<t CEcc CiU( m1 t>t c= chRng
tai Cd th>t 0<i.
32
,ao cXng cam :3t c(ng c>% 2iWn trc V(Gn D 21 :inh t3 tr+ gi6
C3n m8t t Ca'la, 0ao gOm 20 triW( Ca'la 2iWn trc :hang ho1n lt trong l+ch i c/a *r(ng @(Ac.
33

Zjc Minh m8t l5n n9a lf% lt hiWn ng1! c1ng nhiU(. *h/ tEFng
Ch( n ?ai, 2An ni ti3ng l1 ngEmi thDc t3, :hi ti3% Co1n ldnh C<o Cam%(chia DGn
ch/ 0.n giEmng 0Wnh Cd nhjc nhY nh9ng V(an chQc h1ng C5( c/a h` l1 Mhie(
qam%han and peng *hirithB

2K
~pndochina, 2&.
2{
C(8c %h7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi cD( c6n 08 Cam%(chia DGn ch/ *ang ?!, l1ng *rach, Mam%ong
Chen Che(ng, qte(ng, Mam%ong *hom, 20I3I2003.
2J
Zen Miernan, *he Pol Pot RegimeB Race, Poer, and enocide in Cam0odia (nder the Mhmer
Ro(ge, 1JK&sKJ ($e Ha2en, C*B nale ni2erit! Pre, 1JJ), 12J (d^n %h7ng 2>n c/a Miernan 2Fi
qo: qam, Mam%ong qam, th6ng 1{IKI1J{0).
30
Miernan, *he Pol Pot Regime, 12{s30 (d^n m8t ng(On thmi : Mhmer N7 21 c6c 01i %h7ng 2>n 2Fi
c6c c6n 08 l1m 2iWc t<i c=ng 21o nem 1JK&) 21 J(t( ,. "an der Mroe|, ~*he Cam0odian'
"ietnamee WarB qome }rigin and pm%lication, ia @(arterl! 2 (1JKJ), J3.
31
ra . "ogel, Deng iao%ing and the *ran|ormation o| China (Cam0ridge, ,B Har2ard ni2erit!
Pre, 2011), 2K2sK3.
32
Chanda, Zrother nem!, 1.
33
qhort, Pol Pot, 2JJs300 21 Da2id Chandler, Zrother $(m0er }neB Political Ziogra%h! o| Pol Pot,
re2. edn. (Zo(lder, C}B Wet2ie, 1JJJ), 10.


J
C6c anh %h=i h3t Qc cbn thLn, 2T con CEmng Ci l.n ch/ ngha c8ng =n r>t
chang gai 21 ng(! hiSm. $3( c6c anh cA tTnh 07 V(a nh9ng %hEPng c6ch :han
:hlo 21 thLn tr`ng, thT chjc chjn z :hi3n nhGn dGn mTnh %h=i hQng ch+( m8t
t>m th=m :+chu Ch/ ngha c8ng =n %h=i nhE m8t m4n V(1 c6c anh dGng tfng
ngEmi dGn, m4n V(1 tD do 21 tD ch/ to1n 2n.
3#

lt theo cam :3t c/a *r(ng @(Ac trEFc C4 2U :hang can thiW% n8i 08, thT lmi c=nh
06o c/a Ch( n ?ai l1 thyng thHng nhEng cXng :hang m>! hiW( V(=. *heo lmi c/a
qihano(:, nhGn chQng c4 mft ng1! ham C4, Mhie( qam%han 21 peng *hirith ch] C6%
l( C6 n8i 08
3
s m8t c6ch n4i tr6nh
6m ch] ch;nh 6ch c/a Cam%(chia DGn ch/ nh[m g<t qihano(: ra rTa V(!Un lDc,
th=i hOi c6c cD( 0inh c/a ?on $ol trEFc CG! Cd C1o ngX tham gia c6ch m<ng, 21
t1n 6t hofc tAng giam nh9ng c6n 08 thGn "iWt $am.
3K
$o(th Choe(m, thE :o 06o
ch; c/a qihano(: cXng :hyng C+nhB Ph;a *r(ng @(Ac t7 rr lo ng<i. H` n4i Mhmer
N7 Cd V(6 h>% t>%u vMhmer N7w :hang c4 D hL( th(^n c/a ngEmi *r(ng @(Ac,
nh9ng ngEmi ckn hPn mì nh1 hiWn thDc ch/ ngha 2U mft ti3n h1nh c6ch m<ng.
3{

D\ :hang CEcc 0an ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ nhGn nhEcng nhiU( 2U
ch;nh 6ch n8i 08, nhEng *r(ng @(Ac ln CU CAi ngo<i. "1o th6ng {, Mhie( qam%han Cd c\ng nh9ng COng D %h;a
*r(ng @(Ac :o :3t m8t thang c6o ch(ng %h=n 6nh triWt CS CEmng lAi V(Ac t3 c/a
*r(ng @(Ac hiWn na! s 6m ch] D /ng h8 c/a Mhmer N7 d1nh cho c6c n8i d(ng cAt
lri trong ch;nh 6ch CAi ngot Cjc d COng o ti3n h1nh nh9ng 0iWn %h6% CAi ngo<i thDc d-ng chAng l<i
=nh hEYng c/a "iWt $am, 2; d- nhE theo C(i ch;nh 6ch g;ch l<i g5n *h6i ?an hofc

3#
Richardon, China, { (d+ch tH 0=n gAc ti3ng *r(ng).
3&
qihano(:, War and Ho%e, {.
3
~De%(t! Prime ,initer Mhie( qam%han and peng qar! "iit China, Pe:ing Re2ie, 22 (g. 1JK&,
3.
3K
Meng Piao, ~Re%ort on the qit(ation on the pndochinee Penin(la, p(e and qt(die (*aian)
1KB1 (1J{1), {2. Z=n 06o c6o n1!, ckn CEcc 0i3t C3n 2Fi t.n Z6o c6o c/a C=nh *i.(, CEcc coi l1
m8t t1i liW( n8i 08 c/a *r(ng @(Ac do c6c CiW% 2i.n N1i ?oan d+ch. *r(ng @(Ac C3n n1! 2^n :hang
thHa nhLn t;nh ch;nh thAng c/a t1i liW( n1!, d\ h`c gi= Zrantl! Womac: :hyng C+nh r[ng ang Cd
g6c nhLn t;nh g6c thDc c/a n4. Zrantl! Womac:, ~!mmetr! and q!temic ,i%erce%tionB China,
"ietnam and Cam0odia d(ring the 1JK0, Jo(rnal o| qtrategic qt(die 2B2 (2003), 11J (note #{).
3{
~p qihano(: gile Coming to an nd ar atern conomic Re2ie, 1 (g. 1JK&, 22 21
~qihano(: Ret(rn, 10.
3J
areth Porter, ~"ietnamee Polic! and the pndochina Crii, in lliott, *he *hird pndochina Con|lict,
K{ (d^n $e China $e genc!, 1J (g. 1JK&) 21 ,in Chen, *he qtrategic *riangle and Regional
Con|lictB ?eon |rom the pndochina War (Zo(lder, C}B ?!nne Rienner, 1JJ2), 132 (d^n Zpq'
PRC, 1{ (g. 1JK&).


10
thi3t lL% CEmng dG! li.n l<c 2Fi Wahington.
#0
$ga! c= trong lnh 2Dc CAi ngo<i, c6c
V(an chQc Cam%(chia DGn ch/ ti3% t-c :hyng C+nh D C8c lL%, ch>% nhLn m8t
ch;nh 6ch chAng ch/ ngha C3 V(Ac m<nh mz nhEng tH chAi /ng h8 0>t cQ %he
n1o trong A hai cEmng V(Ac c8ng =n Cang c<nh tranh l^n nha(.
#1

lt 2U nh9ng nh lDc :h(!3n :h;ch :iUm ch3 n8i 08 Cam%(chia, *r(ng @(Ac ;t
th1nh cang hPn. *r(ng @(Ac Cd th(!3t %h-c c6c ldnh C<o Cam%(chia DGn ch/ CS
qihano(: V(a! 2U nEFc, 2Fi h! 2`ng ang c4 thS t<o CEcc =nh hEYng an hka, thRc
Cb! t;nh ch;nh danh V(Ac t3 c/a ch3 C8 n1!, 21 nGng cao (! th3 c/a Zjc Minh
nh[m CAi tr`ng 2Fi nh9ng nhGn tA thGn H1 $8i trong ch3 C8 Cam%(chia DGn ch/.
#2

*rY lt COng 2Fi ch;nh 6ch t1n 0<o
c/a Mhmer N7 nhEng thHa nhLn *ai %h=i h! inh 0=n thGn mTnh 2T danh dD c/a
*r(ng @(Ac 21 ng1i Ch( n ?ai, nh9ng Gn nhGn Cd giR% C Cam%(chia 21 0=n thGn
tai r>t nhiU(.
#3
*(! nhi.n, ch(!3n trY 2U c/a qihano(: l<i :hang Cem l<i nhiU( t6c
d-ng an hka nhE mong m(An, do Mhmer N7 Cd h5( nhE giam l7ng ang 21 trao cho
ang m8t 2ai trk h9( danh 2a thDc trong ch;nh %h/. *ha! 21o C4 V(!Un lDc l<i n[m
trong ta! ! 0an *hEmng 2- N=ng C8ng =n Cam%(chia mFi th1nh lL%, 0ao gOm
Pol Pot, $(on Chea 21 m8t A nhGn 2Lt :h6c, trong C4 c4 c= nh9ng 0+ c6o c/a tka
6n CCC l1 Mhie( qam%han, peng qar!, and peng *hirith.
##

NAi mft 2Fi th6i C8 nghi ngm 21 Cai :hi c= th6ch thQc cang :hai tH %h;a
Mhmer N7, *r(ng @(Ac 2^n ti3% t-c r4t 2iWn trc 21o CG!. Mhang lG( a( thang c6o
th6ng { CEcc :o :3t, m8t C8i ngX ch(!.n gia tH Z8 @(Ac %hkng *r(ng @(Ac Cd C3n
Cam%(chia CS ti3n h1nh m8t c(8c :h=o 6t G( r8ng c6c nh( c5( V(Ac %hkng c/a
Cam%(chia DGn ch/.
#&
"1o th6ng 10, Ph4 *ng tham mE( trEYng *r(ng @(Ac
Wang qhanrong Cd C3n Phnom Penh 21 cang 0A m8t dD th=o :3 ho<ch 2iWn trc

#0
"U *h6i ?an, tham :h=o ,i:e qnito:!, ~Phnom Penh *rade Door qlightl! ar, ar atern
conomic Re2ie, 2{ $o2. 1JK&, 20 21 Poole, ~Cam0odia 1JK&, 2K. "1o th6ng J, Z8 trEYng $go<i
giao *r(ng @(Ac Chiao M(an'h(a Cd th(!3t %h-c V(an chQc ,_ gf% g qarin Chha:, C<i diWn %h;a
Cam%(chia DGn ch/ t<i ?i.n Hc% @(Ac, 21 qihano(:. Menton J. Cl!mer, *he nited qtate and
Cam0odia, 1JJs2000B *ro(0led Relationhi% (?ondon and $e nor:B Ro(tledge, 200#), 110.
#1
Menneth ,. @(inn, ~Cam0odia 1JKB pnternal Conolidation and gternal g%anion, ian q(r2e!
1KB1 (1JKK), #3s&# (c4 ghi chR c6c 01i %h6t 0iS( c/a Z8 trEYng $go<i giao Cam%(chia DGn ch/
peng qar! 21o th6ng 10I1JK& t<i h8i ngh+ Phong tr1o Mhang ?i.n :3t 21 t<i ?i.n Hc% @(Ac nem
1JK).
#2
% lDc c/a *r(ng @(Ac dEmng nhE Cd gG! =nh hEYng C3n th3 cGn 0[ng trong m8t c(8c tranh l(Ln
gi9a c6c ldnh C<o Mhmer N7. *ham :h=o Chandler, Zrother $(m0er }ne, 10 21 ~*he nd o| Prince
qihano(: ~Holida!, ar atern conomic Re2ie, & qe%t. 1JK&, 21.
#3
~qihano(: Ret(rnB Death o| a Dream, ar atern conomic Re2ie, 2# }ct. 1JK&, J.
##
NiU( lW N=ng C8ng =n Cam%(chia, NiU( 23, thang V(a t<i m8t N<i h8i N=ng 21o th6ng 1I1JK
(DC'Cam Doc. $o. D2122K) 21 ~Permanent Committee ,eeting (2 $o2. 1JK&), DC'Cam ile $o.
DK{ John D. Ciorciari ith no(: Chhang, ~Doc(menting the Crime o| Democratic Mam%(chea, in
Ja!a Rami and Zeth "an qchaac:, ed., Zringing the Mhmer Ro(ge to J(ticeB Proec(ting ,a
"iolence 0e|ore the Cam0odian Co(rt (?ondonB din ,ellen Pre, 200&), 221s30.
#&
Chanda, Zrother nem!, 1K.


11
V(Gn D.
#
*rao Ci thEPng m<i gi9a hai nEFc cXng teng nhanh, 21 theo EFc t;nh
c/a m8t cD( V(an chQc Cam%(chia DGn ch/ l1m 2iWc t! m6! m4c c6c lo<i, Cam%(chia DGn ch/ thEmng g(!.n ch(!Sn C3n *r(ng @(Ac
c6c ch(!3n h1ng lFn gOm g<o, ngX cAc th1nh %hbm, 21 nh9ng ng(!.n 2Lt liW(
:h6c.
#{

N3n m\a th( nem 1JK&, 0=n ch>t V(an hW *r(ng @(Ac'Cam%(chia DGn ch/
Cd C+nh hTnh rr. iFi ldnh C<o 01i ngo% nhLn
2iWn trc 2U :inh t3 21 :_ th(Lt c/a *r(ng @(Ac nhEng :i.n V(!3t 0=o 2W C3n c\ng
V(!Un tD do V(!3t 6ch c/a mTnh. "U %h;a *r(ng @(Ac, h` c4 thS gG! Qc l% m8t
c6ch mUm m7ng CS ti3t ch3 nh9ng h1nh C8ng Ci V(6 giFi h<n c/a Mhmer N7,
nhEng z :hang m<o hiSm thi C8 gjn :3t c/a mAi V(an hW n1! 0[ng Ce dà cjt
2iWn trc. Ro0ert Ro Cd lL% l(Ln, *r(ng @(Ac c4 lci ;ch C6ng :S :hi 0jt ta!
Cam%(chia CS t<o th1nh m8t CAi tr`ng m<nh mz 2Fi mAi li.n minh "iWt'a Cang
ng1! m8t :hYi jc, 21 ch;nh CiU( n1! Cd dL% tjt mì %h=n Qng cho6ng 26ng 21 tQc
giLn c/a Zjc Minh trEFc D t1n 0<o c/a Mhmer N7.
#J
H1nh C8ng c/a *r(ng @(Ac
Cd hl l8 ch;nh 6ch E( ti.n h1ng C5( c/a Zjc Minh :hi C4B cA gjng gi9 cho anh 0<n
COng minh rjc rAi :hang 0+ -% C. C6ch ti3% cLn n1! Cd giR% 0i3n nhEcc CiSm c/a
Cam%(chia DGn ch/ th1nh m8t ng(On =nh hEYng h9( hiW( 21 :hi3n cho mì %h=n
Qng 0>t 0Tnh tH %h;a *r(ng @(Ac d5n m>t Ci tr`ng lEcng.

B7 ng8&i 9ng $: %; (i7u <i'n
"1o th6ng 2I1JK, Wang qhanrong V(a! l<i Phnom Penh 21 :o :3t m8t tho= th(Ln
2iWn trc V(Gn D G( r8ng hPn m1 Pol Pot Cd :hYi C8ng C1m %h6n 2Fi Nfng *iS(
ZTnh tH th6ng I1JK&. *heo nhE m8t t1i liW( CEcc CEa ra t% 320 cA 2>n V(Gn D thi3t 0+ radar, %h6o
%hkng :hang, 21 m8t Gn 0a! V(Gn D 0An t1( h8 tAng 21 t1( %h4ng ngE lai 21

#
Richardon, China, {s{K.
#K
Ph7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi ?o! nn, tn c/a t6c gi= 2Fi Man, cD( V(an chQc Z8 *hEPng m<i Cam%(chia DGn ch/, tn 2U mft C<o CQc ha! %h=n CAi 2U tE tEYng thT cXng :hang thS l1m l(ng la! tinh th5n
/ng h8 *r(ng @(Ac d1nh cho Mhmer N7 ' m8t D giR% C dDa tr.n n.n t=ng 29ng chjc c/a ch;nh tr+
thDc d-ng)


12
thi3t 0+ cho m8t tr(ng Co1n teng thi3t gi6%, tr(ng Co1n thang tin, 0a tr(ng Co1n
%h6o 0inh dd chi3n, 21 m8t tiS( Co1n c5( %hao cho V(Gn C8i. Wang ckn cho 0i3t
*r(ng @(Ac z C=m nhLn tr6ch nhiWm gG! dDng m8t cen cQ h=i V(Gn, Gn 0a!, :ho
C<n, 21 z mY r8ng m8t cP Y ia ch9a 2X :h;.
&0
Hh trc tH %h;a *r(ng @(Ac 0U
ngo1i c4 2x :hang :tm theo 0>t cQ CiU( :iWn r1ng 0(8c n1oB
Ch;nh %h/ Cam%(chia z t\! o V(!3t C+nh 2iWc i d-ng c6c ng(On c(ng c>% 21
thi3t 0+ V(Gn D vc/a *r(ng @(Acw nhE th3 n1o 21 21o 2>n CU gT. *r(ng @(Ac
z :hang can thiW%, cXng :hang 6% Cft 0>t cQ CiU( :iWn ha! Cki h7i Cfc V(!Un
n1o.
&1

"1o th6ng 2I2012, :hai nhLn tn m<nh 21o t;nh ch>t %hi
CiU( :iWn trong g4i 2iWn trc tH *r(ng @(Ac. ng n4iB *r(ng @(Ac Cd hh trc chRng
tai 2X :h;, ch/ !3( ti3% t3 c6c lo<i 2X :h; h<ng nh, nhEng :hang 0ao gim 06n 2X
:h; cho Cam%(chia DGn ch/.
&2
ng 0 (ngB Mhang hU c4 hh trc n1o trong lnh
2Dc ch;nh tr+, *r(ng @(Ac ch] 2iWn trc CPn th(5n 2U :_ th(Lt, 2; d- nhE giR% ia
ch9a c6c t(!3n CEmng jt, 21 theo nhE tai CEcc 0i3t, mì 2iWn trc tH *r(ng @(Ac,
d\ l1 2U V(Gn D, ha! V(5n 6o nh( !3( %hbm CU( CEcc c(ng c>% m1 :hang c4
0>t : CiU( :iWn gT dEFi mì hTnh thQc.
&3
*heo C4, lmi :hai c/a $(on tr\ng :hF% 2Fi
nh9ng cang 0A ch;nh thQc c/a *r(ng @(Ac, d\ c= hai %h;a CU( Cd thi %hOng mQc
C8 2a CiU( :iWn thDc ch>t c/a 2iWn trc.
&#

"iWn trc :hang r1ng 0(8c tr.n danh ngha n1! 2^n :hang thS giR% *r(ng
@(Ac mi)n nhi)m 2Fi th6i C8 ngm 2Dc c/a Cam%(chia DGn ch/. "1o nem 1JK,
hi3n %h6% mFi c/a Cam%(chia DGn ch/ Cd t6i nh>n m<nh r[ng Cam%(chia DGn ch/
z %h=i C>( tranh chAng ln CU n8i 08, 0ao gOm nh9ng hTnh thQc can thiW% V(Gn D, ch;nh tr+, 2en h4a,
:inh t3, gd h8i, ngon CU gì l1 nhGn C<o.
&&
?a(rence PicV, 01

&0
*r;ch d^n tH m8t 01i %h6t 0iS( c/a Wang qhang Rh(ng, Ph4 *ng *ham mE( c/a @(Gn C8i *r(ng
@(Ac, t<i c(8c h8i C1m 2Fi qon qen, I2I1JK, De $i:e et al., enocide in Cam0odia, 3{2s{3.
*ham :h=o th.m Miernan, *he Pol Pot Regime, 132 21 Richardon, China, J3.
&1
qhort, Pol Pot, 301s02, d^n tH m8t t1i liW( lE( tr9 c/a "iWt $am, Doc 32 ($##2I*{300).
&2
002I1J'0J'200K'CCCI*C ({ e0. 2012), 1K.
&3
qCd., 1&s1.
&#
$h[m nh>n m<nh rr r1ng t;nh ch>t V(Ac gia c/a c(8c c6ch m<ng, c-m tH ch/ ngha gd h8i 21
ch/ ngha c8ng =n :hang g(>t hiWn trong Hi3n %h6%, trong C4 l>! V(Ac : l1 l6 cm m1( C7 2Fi
hTnh =nh CUn ng:or Wat m1( 21ng Y gi9a, tha! 2T hTnh =nh ao nem c6nh c/a ch/ ngha c8ng =n.
Da2id Chandler, ~*he Contit(tion o| Democratic Mam%(chea (Cam0odia)B *he qemantic o|
Re2ol(tionar! Change, Paci|ic ||air #JB 3(1JK), &0s13.
&&
?a(rence PicV, ( Dela d( CielB CinV n Che ?e Mhmer Ro(ge (PariB Zarra(lt, 1J{#), &2. Z1
0 (ng th.m c6ch V(an chQc Mhmer N7 Cd trHng %h<t 01 trong m8t %hi.n h`% tD %h. nem 1JKK,


13
2c ngEmi Ph6% c/a m8t V(an chQc Mhmer N7 hOi tEYng l<iB a( :hi thang c6o Ch(
n ?ai V(a Cmi CEcc %h6t tr.n N1i %h6t thanh Phnom Penh 21o th6ng 1I1JK, c6c
V(an chQc Mhmer N7 Cd CEa ra m8t ch] th+ nhjc nhY c4 n8i d(ngB ChRng ta %h=i
dt chHng *r(ng @(Ac. *>t nhi.n, ta nc h` r>t nhiU(, 21 C4 l1 m8t nEFc lFn, nhEng
h` Cang m(An 0i3n chRng ta th1nh 2W tinh c/a h`.
">n CU 2U 2ai trk c/a qihano(: trong ch;nh %h/ ti3% t-c l1 m8t ngki n ceng
thyng tiUm bn. "+ ho1ng thGn n1! Cd ni giLn 2T 0+ giam l7ng, 21 0i.n 0=n m8t c(8c
h`% c/a ! 0an *hEmng 2- Cam%(chia DGn ch/ 21o gi9a th6ng 3 cho th>! c6c ldnh
C<o Mhmer N7 Cd tTm c6ch :iSm o6t mAi ng(! n1!. ! 0an :3t l(Ln n3( qihano(:
tH chQc, chRng ta z :hang CS ang >! rmi :h7i C>t nEFc. ng ta rmi :h7i CG! z
:hi3n cho tTnh hTnh trY n.n :h4 :hen 2Fi *r(ng @(Ac, 21 V(!3t C+nh z ti3% t-c
giam l7ng qihano(: t<i gia.
&
qD 2iWc a( C4 Cd di)n ra CRng nhE 2L!, nhEng *r(ng
@(Ac :hang hU t7 o %h=n CAi, c4 lz l1 do nh9ng 0i3n C8ng n8i 08 c/a 0=n thGn
*r(ng @(Ac thmi CiSm n1! 21 do D trhi dL! c/a nh4m *Q nhGn 0ang cDc Coan 21o
C5( th6ng #.
&K

$h4m *Q nhGn 0ang, 2An thanh trHng Nfng *iS( ZTnh 21 CQng ra c5m
V(!Un trong (At 6( th6ng hhn lo<n trEFc :hi ,ao V(a Cmi 21o th6ng J 21 Nfng
trY l<i ch;nh trEmng 21o th6ng 10, t7 ra cYi mY hPn c6c ldnh C<o tiUn nhiWm CAi 2Fi
nh9ng ch;nh 6ch cDc Coan c/a Cam%(chia DGn ch/. Z.n c<nh C4, *Q nhGn 0ang
cXng c4 V(an CiSm cQng rjn hPn 2Fi "iWt $am, ti.( 0iS( nhE !.( c5( *ng 0; thE
?. D(bn 06c 07 ch/ ngha 06 V(!Un c/a ?i.n a, 21 ch;nh CiU( n1! Cd CEa H1
$8i g;ch lt ch>% nh9ng lo c CAi 2Fi %he thGn
H1 $8i Cang trhi dL! trong n8i 08 Cam%(chia DGn ch/,
&J
*r(ng @(Ac 2^n ch>%
th(Ln gG! dDng m8t gEYng =n g(>t 2X :h; mFi Y m8t 2+ tr; 0; mLt g5n Phnom
Penh.
0
"1o th6ng , theo 0=n 06o c6o N=ng C8ng =n Cam%(chia gii cho c6c ch]
h(! V(Gn D, m8t V(an chQc Q V(6n *r(ng @(Ac Cd cam :3t *r(ng @(Ac z cho
2Ln ch(!Sn g>% g] 1.000 t>n thi3t 0+ V(Gn D C3n c=ng Mam%ong qaom 21o c(Ai
th6ng hofc C5( th6ng K, 0ao gOm hai mEPi ge teng, mEmi ge 06n teng (emi'

n4i 2Fi 01B Z1 th;ch *r(ng @(Ac 21 CHng cA gi>( gi3m. $hEng *r(ng @(Ac :hang %h=i l1 0<n 0t
thDc D, h` m(An th(8c C+a h4a chRng ta. qCd., 10.
&
~Zi.n 0=n c(8c h`% ! 0an *hEmng trDc, 11I3I1JK, Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc.
$(m0er DK&2.
&K
Richardon, China, J#.
&{
"ogel, Deng iao%ing, 2K3sK&.
&J
Ro, *he pndochina *angle, 10Ks0{.
0
Miernan, *he Pol Pot Regime, 13.


1#
tan:), ge V(Gn D, h1ng ch-c ng1n 2i.n C<n, c6c thi3t 0+ tr(!Un %h6t thang tin, 2Lt
liW( gG! dDng c6c lo<i, 21 nh9ng trang thi3t 0+ :h6c.
1

?dnh C<o Cam%(chia DGn ch/ ti3% t-c ch1o C4n 2iWn trc tH *r(ng @(Ac
nhEng 2^n lo ng% cao c/a N=ng C8ng =n Cam%(chia Cd l.n ti3ngB $3( chRng ta
:hang m<nh mz 21 :hang nhanh ch4ng %h6t triSn nh=! 2`t, nh9ng :x th\ 0.n
ngo1i z ch] chDc chm nghiUn n6t chRng ta. Mx th\ d\ c4 Y d<ng n1o thT cXng CU(
m(An nh9ng nEFc nh7 l1m C5! tF cho h`.
2
"1o th6ng K, giFi ldnh C<o N=ng C8ng
=n Cam%(chia Cd thang V(a M3 ho<ch ZAn $em CS C+nh hEFng ch;nh 6ch V(Ac
gia 21 lE( o r[ng c5n %h=i c4 D giR% C 21 hh trc tH %h;a 0<n 0t V(Ac t3 d1nh
cho chRng ta, nhEng cXng 0 (ng th.m r[ngB
*r(ng @(Ac c4 c(ng c>% 2iWn trc, nhEng cXng :hang nhiU( n3( o 2Fi c6c
nEFc :h6c. NG! l1 ch;nh 6ch c/a N=ng ta. $3( nEFc ta Ci c5( :hbn c6c nEFc
:h6c giR% C, chjc chjn %h5n n1o z CEcc C6% l<i, nhEng l1m 2L! z =nh
hEYng C3n lL% trEmng ch;nh tr+ c/a chRng ta. in CEcc 2iWn trc tH ?i.n a
:hang d). "iWt $am 2^n Cang %h=i V(anh V(bn g5n 0.n CS gin g7 ?i.n a.
ChRng ta z :hang theo chGn h`. $g(!.n nhGn l1 0Yi, n3( chRng ta gin h` giR%
C, d\ ;t ha! nhiU(, chjc chjn z c4 nh9ng CiU( :iWn ch;nh tr+ :tm theo 6% Cft
l.n nEFc ta.
3

$ga! c= trong giai Co<n n<n C4i nem 1JKK, m8t V(an chQc Cam%(chia DGn ch/ Cd
gi=i trTnh lo do ch3 C8 mi)n cEng ti3% nhLn 2iWn trc lEPng thDc tH 0.n ngo1i nhE
a(B
ng'ca v* chQc Mhmer N7w :hang m(An nghe 0>t cQ CiU( gT 2U 2>n CU hh
trc tH 0.n ngo1i 2T chRng ta c4 ng(!.n tjc cP 0=n l1 l(an l1m ch/ 2Ln mWnh
c/a mTnh 21 dDa 21o ch;nh Qc m<nh 21 ng(On lDc c/a 0=n thGn. $3( chRng ta
Cd gi=i %h4ng C>t nEFc c/a mTnh, thT C4 ch;nh g6c l1 do C>t nEFc n1! chEa
tHng CEcc C8c lL% tH nhiU( th3 : na!. "L! tt C8c
lL% 21 %hbm gi6 c/a mTnh N4 l1 0Yi 2T ta Cd V(en %h- th(8c 21o nh9ng nEFc
:h6c. C6c 2+ %h=i hiS( r[ng nh9ng ngEmi ngo<i V(Ac :hang 0ao gim cho :hang

1
~Dear Zrother Mhie( and Zrother *om, 12 J(ne 1JK, Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc.
$(m0er ?012J1
2
~gcer%ted Re%ort on the ?eading "ie o| the Comrade Re%reenting the Part! }rganiation at a
one em0l!, J(ne 1JK, re%rinted in Da2id Chandler, Zen Miernan, and Chantho( Zo(a, ed., Pol
Pot Plan the (t(reB Con|idential ?eaderhi% Doc(ment |rom Democratic Mam%(chea, 1JKs1JKK
($e Ha2enB nale ni2erit! qo(theat ian qt(die, 1J{{), 2#.
3
~*he Part! o(r'near Plan to Z(ild qocialim in ll ield, 1JKKs1J{0, re%rinted in Chandler et al,
Pol Pot Plan the (t(re, #K.


1&
ai c6i gT. ?5n n1! Cd CEcc hEYng tr`n 2n nUn C8c lL%, chRng ta z :hang C6nh
Ci tD do c/a mTnh CS ti3% t-c nhLn 2iWn trc.
#

C6c V(an chQc *r(ng @(Ac cXng c4 lRc tQc giLn 2T Mhmer N7 tH chAi nhLn 2iWn trc
21 o :i3n cA 2>n. Mhi 2+ V(an chQc *r(ng @(Ac ang ni C3n Phnom Penh 21o th6ng
12I1JK, ang :hyng C+nh Mhmer N7 Cd Ci V(6 ga trong 2iWc thRc Cb! 2iWc tD lDc
c6nh inh, 21 nhLn th>! ch3 C8 Cam%(chia DGn ch/ thLm ch; ckn :hang C-ng C3n
:ho=n 2iWn trc :hang ho1n l% tH nem 1JK&. iFi chQc *r(ng @(Ac tin r[ng Mhmer N7 Cd thDc thi ch/
ngha V(Gn 0Tnh 21 tD cEmng V(6 C1.
&

*(! nhi.n, 0=n thGn *r(ng @(Ac nhTn ch(ng 2^n h1nh gi theo ng(!.n tjc
:hang can thiW%, m8t %h5n do :inh nghiWm l+ch i 0+ can thiW% c/a mTnh. qo%hie
Richardon Cd lL% l(Ln r[ng $em $g(!.n tjc c\ng *On tn m<nh 2>n CU ch/ V(!Un, to1n 2n ldnh th, 21 :hang can
thiW%, Cd :hi3n Zjc Minh %h=i CAi gi 2Fi ch3 C8 mFi n1! nhE 0ao ch3 C8 :h6c 21
2^n %h=i %h=n Qng dt dft nga! c= :hi nh9ng h1nh C8ng t1n 0<o 21 CEmng lAi ldnh
C<o C>t nEFc ai l5m nghi.m tr`ng c/a Cam%(chia DGn ch/ Cd trY n.n rr r1ng.

"iWc *r(ng @(Ac 2^n tr(ng th1nh 2Fi %hEPng chGm n1! :hang ch] CPn th(5n l1 2>n
CU ng(!.n tjc. $4 ckn c4 t6c d-ng giR% *r(ng @(Ac gG! dDng =nh hEYng tng #91 T5ung Qu*# ,5n ,$?# ,@
Ch3 C8 Cam%(chia DGn ch/ Cd :iSm o6t mAi V(an hW 2iWn trc 2Fi *r(ng @(Ac
0[ng c6ch hEFng c6c ho<t C8ng hc% t6c 21o nh9ng lnh 2Dc m1 Mhmer N7 cho l1
mang t;nh :_ th(Lt. D\ C=ng c8ng =n c/a hai nEFc thEmng g(!.n nh>n m<nh D
gjn 04 2U mft tE tEYng trong c6c 01i di)n 2en 21 nh9ng 0=n tin,
K
nhEng con
CEmng thDc D CS *r(ng @(Ac g5! dDng =nh hEYng Y nEFc Cam%(chia DGn ch/ l1
thang V(a m8t m<ng lEFi c>% th>% hPn gOm c6c ch(!.n gia 21 cA 2>n V(Gn D,
:inh t3, 21 cang nghiW% tt nEFc.

#
qo:ha Zo(n, Cam0odgeB ?a ,a(e de lng:ar (PariB J(illard, 1JKJ), 1J{.
&
Chanda, Zrother nem!, KJ.
Richardon, China, {s{J. *ham :h=o th.m ndre ,ertha, Zoo: Re2ie, China, Cam0odia, and
the i2e Princi%le o| Peace|(l Co'gitence, Jo(rnal o| ian qt(die K0B 1(2011), 213.
K
*ham :h=o c6c ng(OnB Zpq, Dail! Re%ort, qe%t. 20, 1JK.


1
,8t trong nh9ng C+a CiSm C4 l1 Gn 0a! V(Gn D Y Mam%ong Chhnang, CEcc
thang V(a 21o nem 1JK&. N3n th6ng I1JK, c6c V(an chQc *r(ng @(Ac 2^n Ci 2U
gi9a Phnom Penh 21 Mam%ong Chhnang CS chQng :i3n c6c ch(!3n 0a! thi
nghiWm.
{
$h9ng 06o c6o V(Gn D c/a Mhmer N7 Cd cho th>! C3n th6ng {I1JK,
c6c cA 2>n V(Gn D c/a ch;nh %h/ *r(ng @(Ac Cd hEFng d^n 21 h(>n l(!Wn nhGn
2i.n N=ng C8ng =n Cam%(chia 2U c6ch thQc gG! dDng Gn 0a!.
J
C4 thang tin cho
r[ng :ho=ng 10.000 ngEmi Cd tham gia thi cang t<i cang trTnh n1!, 21 :hang ;t
ngEmi %h=i 07 m<ng tt th3 CU(
%h=i ch+( lao C8ng cEng 0Qc trEFc :hi 0+ gi3t ch3t tt dd man, h` Cd Cem c6c V(Gn nhGn C3n CG! CS l1m 2iWc rOi a( C4 gi3t
ch3tu. H` z tr4i c6c n<n nhGn 2Fi nha( rOi cho l.n ge t=i CEa Ci.
K1
?eng Mim, m8t
cD( 0inh :h6c trong qE Co1n 310 c/a Cam%(chia DGn ch/, Cd :S ln :_ th(Lt c/a *r(ng @(Ac Cd c4 mft Y hiWn trEmng CS
giR% gG! dDng Gn 0a! cXng nhE ti3n h1nh c6c ho<t C8ng ch(bn 0+ V(Gn D :h6c.
K2

*(! nhi.n mQc C8 h` Cd chQng :i3n 2iWc gi3t ch4c tFi CG( 2^n chEa rr r1ng.
,8t C+a CiSm :h6c c4 D li.n V(an c/a ngEmi *r(ng @(Ac l1 c=ng Mam%ong
qaom s c6nh cng ch;nh cho trao Ci thEPng m<i ong %hEPng, COng thmi cXng l1
m8t 2+ tr; V(an tr`ng cho ho<t C8ng hc% t6c V(Gn D. *rong m8t t1i liW( 21o th6ng
{I1JK, Pol Pot Cd :h(!.n c6c lDc lEcng 2X trang n.n tham :h=o o :i3n c/a c6c
ch(!.n gia :_ th(Lt *r(ng @(Ac nga! c= trong nh9ng 2>n CU cP 0=n nh>t, nhE c6c
lo(.
K3
C6c 06o c6o tH th6ng JI1JK cho th>! c6c cA 2>n *r(ng @(Ac cXng Cd h(>n
l(!Wn nh9ng ngEmi COng ch; Cam%(chia c/a mTnh 2U c6ch thQc 2Ln h1nh nh9ng
lo<i Rng chAng teng 21 %hkng :hang, c6ch 0=o dEng c6c lo<i %h6o cXng nhE

{
~Dear Zrother Mhie( and Zrother *om.
J
~Dear Zrother {J and Zrother {1, 2# (g. 1JK, Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc.
$(m0er ?013{{ (0#00:).
K0
*ham :h=o gtraordinar! Cham0er in the Co(rt o| Cam0odia, qtatement |rom the pnternational
Co' Proec(tor regarding Cae ile 003 (22 e0. 2012),
htt%BII.eccc.go2.:hIenIarticleItatementinternational'co'%roec(tor'regarding'cae'|ile'003 21
?(:e H(nt, ~What Wa China Role *he Di%lomat, 1K Dec. 2011
K1
Ro0ert Carmichael, ~*rial o| o(r q(r2i2ing Mhmer Ro(ge ?eader to }%en in Phnom Penh,
De(tche Welle, 2# J(ne 2011.
K2
Ph7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi ?eng Mim (ith Dara "anthan, }man na, and qochea Phann),
Mam%ong Chhnang, J(l! 2002.
K3
~Zi.n 0=n C(8c hc% Cang t6c c/a @(Gn C8i t<i Mam%ong qom, 3I{I1JK, Doc(mentation Centre o|
Cam0odia Doc. $(m0er ?013K# (0#00:) (t4m tjt m8t 01i %h6t 0iS( c/a Pol Pot d1nh cho c6c V(an
chQc V(Gn C8i t% %h-
t\ng cho c6c t1( chi3n nh7 C4ng Y Mam%ong qaom.
K&
N3n nem 1JKK, lDc lEcng
V(Gn C8i c/a Cam%(chia DGn ch/ Y Mam%ong qaom Cd 0jt C5( CEcc h(>n l(!Wn
dEFi D ch] C<o c/a c6c cA 2>n V(Gn D *r(ng @(Ac 21 CEcc h`c c6ch 2Ln h1nh
nh9ng t1( h=i V(Gn lFn do *r(ng @(Ac ch(!Sn cho Cam%(chia. "1o nem 1JK{, C8i
ngX cA 2>n *r(ng @(Ac Cd gi6m 6t cang nhGn Cam%(chia thi cang m8t 03n c=ng
mFi.
K
*1( 0t thEmng g(!.n cL% c=ng chY theo c6c thi3t 0+ V(Gn D nhE ge teng,
%h6o, 21 Rng m6!. Z.n c<nh C4, theo lmi m8t cD( 2i.n chQc Cam%(chia DGn ch/,
21o thmi CiSm C4 c4 ;t nh>t m8t trem cang nhGn *r(ng @(Ac inh Ang 21 l1m 2iWc
V(anh :h( c=ng.
KK

CA 2>n *r(ng @(Ac cXng CEcc 0A tr; C3n c6c CPn 2+ trong to1n V(Gn C8i. ,ai
}e(n, m8t cD( ch] h(! tiS( Co1n c/a qE Co1n 2K0 tn *r(ng @(Ac h(>n l(!Wn 21
hEFng d^n tH nem 1JK C3n 1JK{. C6c ch(!.n gia *r(ng @(Ac cXng hEFng d^n 2U
c6ch i d-ng c6c lon *r(ng @(Ac l(an Y trong cen cQ 21 :hang ra
trDc ti3% ch] h(! c6c chi3n d+ch tr.n mft trLn, nhEng ,ai }e(n nhF l% cao
hPn, 21 Cd C3n tLn Cam%(chia CS giR% C chRng tai. ng cXng n4i th.m r[ng c6c
V(an chQc V(Gn C8i Cam%(chia DGn ch/ l(an l1m theo lmi h` ch] 0=o n3( c4. *(!
2+ cD( c6n 08 :hyng C+nh r[ng nh9ng cA 2>n c/a *r(ng @(Ac :hang 0ao gim CEa ra
lmi :h(!.n 0inh Cam%(chia DGn ch/ ti3n h1nh c6c c(8c t>n cang c- thS n1o C4,
nhEng cXng :hang c4 0[ng chQng cho th>! h` Cd !.( c5( %h;a Cam%(chia DGn ch/
:iUm ch3 tr.n cP Y l(Lt nhGn C<o V(Ac t3 ha! nhGn V(!Un.
K{
Zen Mierman Cd tHng
CEa ra chQng cQ chQng minh nh9ng cA 2>n :_ th(Lt c/a *r(ng @(Ac c4 tham gia
ch] C<o m8t A chi3n d+ch V(Gn D nh>t C+nh c/a Cam%(chia DGn ch/ Y m8t 21i C+a
CiSm d`c 0i.n giFi.
KJ

C6c t1i liW( c/a Mhmer N7 cXng CU cL% C3n nh9ng d<ng hh trc V(Gn D
:h6c. Ch(!.n gia cA 2>n :_ th(Lt *r(ng @(Ac tHng giR% gG! dDng c6c nh1 m6!

K#
~Zi.n 0=n c(8c h`% c/a nh4m ch(!.n gia %h6o *r(ng @(Ac, 2# IJI1JK, Doc(mentation Centre o|
Cam0odia Doc. $o. ?01&1J (0&00:) ~Zi.n 0=n C(8c hc% c6c COng ch; NPn 2+ 1#, JIJI1JK lRc 10h,
Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc. $o. ?01## (0&00:).
K&
~Dear Zelo2ed and ,ied Zrother ,(t, *elegram 1K, { }ct. 1JK, Doc(mentation Centre o|
Cam0odia Doc. $o. ?01#J{ (0&00:).
K
Ph7ng 2>n 2Fi *ang ?!.
KK
Ph7ng 2>n 2Fi ?o! nn 21 *ang ?!.
K{
Ph7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi ,ai }e(n, l1ng Cham:ar *anget, Re0eang Men, Mandal qte(ng, Mandal,
Cam%(chia, 2KI3I2003.
KJ
Zen Miernan, ~$e ?ight on the }rigin o| the "ietnam'Mam%(chea Con|lict, Z(lletin o| Concerned
ian qcholar 12B# (1J{0), 1s&.


1{
V(Ac %hkng 21 m8t Gn 0a! 21 c=ng 0iSn V(Gn D.
{0
"iWc *r(ng @(Ac c4 can dD
21o 08 m6! an ninh n8i 08 t1n 0<o c/a Mhmer N7 ha! :hang ;t rr r1ng hPn nhiU(.
Da2id Chandler tHng CEa ra lL% l(Ln c6c nh1 t\ 21 trn l(!Wn V(Gn D cho c6c
c6n 08 Mhmer N7 l1m 2iWc t% th.m chQng cQ
th(!3t %h-c n1o. *hDc t3, %h6n V(!3t chAng l<i D(ch ch] ghi ang thHa nhLn c4
nh9ng ngEmi mang V(Ac t+ch *r(ng @(Ac trong A nh9ng t\ nhGn 0+ ch3t hofc 0+
h1nh hTnh t( hiW( :h6c
cho th>! nh9ng lo ngt nEFc chAng ln *r(ng @(Ac cXng Cd tham gia gi6m 6t c6c nh1 m6! 21
nh9ng dD 6n cP Y h< t5ng tr.n :hj% C>t nEFc. N3n m\a ht nem 1JK, c6c V(an
chQc N=ng C8ng =n Cam%(chia 21 COng D tH Q V(6n *r(ng @(Ac 2^n th=o l(Ln
2U hc% t6c trong 2iWc gG! dDng m8t Gn 0a! v21w c=ng 0iSn V(Gn D 21 :ho=ng
#0 nh1 m6! ch(!.n 2U V(Gn D, cang nghiW% 21 nh9ng lnh 2Dc :h6c. @(an chQc
N=ng C8ng =n Cam%(chia cXng !.( c5( *r(ng @(Ac teng cEmng hh trc :_ th(Lt Y
;t nh>t t6m C+a CiSmB m8t nh1 m6! 2X :h;, m8t nh1 m6! C<n, m8t gEYng l(!Wn :im,
m8t :ho 2X :h;, m8t Gn 0a!, m8t c=ng 0iSn, m8t nh1 m6! gi>!, 21 m8t nh1 m6!
ch3 0i3n cao (.
{#

Ph;a *r(ng @(Ac ckn giR% hEFng d^n :_ th(Lt 2U 2Ln h1nh thEPng m<i.
$em 2012, cD( %h4 tng gi6m CAc $gGn h1ng *hEPng mn cho c6c

{0
~Dear Zrother {J and Zrother {1, Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc. $(m0er ?013{{
(0#00:).
{1
Richardon, China, J1sJ2. *ham :h=o th.m ~*he hot o| ,ideed Pat, *he conomit, 11
Jan. 2001 (CU cL% C3n nh9ng lL% l(Ln tEPng tD 21 lE( o r[ng ldnh C<o *r(ng @(Ac iang *r<ch DGn
Cd CAi mft 2Fi c6c c(8c %h=n CAi 2U 2ai trk c/a *r(ng @(Ac t<i Cam%(chia DGn ch/ trong m8t
ch(!3n 2i3ng them C3n Phnom Penh 21o 11I2000.)
{2
gtraordinar! Cham0er in the Co(rt o| Cam0odia, J(dgement, Cae $o. 001I1{'0K'200KICCCI
*C (2 J(l! 2010), K#.
{3
1JK Deciion, ptem 12, re%rinted in Chandler et al, Pol Pot Plan the (t(re, {.
{#
~Dear Zrother {J and Zrother {1.


1J
2i.n chQc Cam%(chia 2U c6ch t<o CiU( :iWn cho m8t mAi V(an hW thEPng m! m6! m4c cXng nhE nh9ng h1ng h4a g(>t :hb(
:h6c c/a *r(ng @(Ac.
{
Z.n c<nh C4 c4 nh9ng ch] d>( cho th>! giFi chQc Mhmer
N7 Cd c4 nh9ng lo ngn CU %h- th(8c :inh t3. "; d- nhE :hi th=o l(Ln 2U gG!
dDng nh1 m6!, c6c V(an chQc Cam%(chia Cd cho r[ng ngo1i cang t6c t;nh to6n 21
:h=o 6t, ngEmi Cam%(chia c4 C/ :h= neng l1m ch/ to1n 08 c6c dD 6n. H` CU
g(>t nh9ng cang t6c a( C4 n.n CS cho %h;a Cam%(chia C=m tr6ch 21 n4i th.mB
"U ng(!.n 2Lt liW( a( :hi 2Ln ch(!Sn tH *r(ng @(Ac C3n CG! i d-ng, gin hd! CS
cho %h;a Cam%(chia lo liW(.
{K
C(8c trao Ci o :i3n n1! cho th>! ch;nh %h/
Cam%(chia DGn ch/ d\ n 1ng C4n nhLn 2iWn trc 2U 2Lt ch>t 21 tE 2>n :_ th(Lt
tH *r(ng @(Ac nhEng 2^n ti3% t-c CU cao V(!Un tD ch/ c/a mTnh.
Z.n c<nh cA 2>n 2U lnh 2Dc ngGn h1ng 21 t1i ch;nh, C8i ngX cA 2>n *r(ng
@(Ac ckn C3n l1m 2iWc trDc ti3% tn *r(ng @(Ac Cd C3n th+ 6t cang trTnh gG! dDng CL%
nEFc 21 hO chQa Y *ra%eang *hma %h;a tG! 0jc Cam%(chia. NG! cXng l1 nPi nhiU(
lao C8ng cEng 0Qc Cd ch3t, 21 Cai :hi cXng l1 C+a CiSm ti3n h1nh m8t A 2- h1nh
hTnh do c6c th1nh 2i.n c/a CPn 2+ Mhmer N7 lE( C8ng Y C+a %hEPng.
{{
C6c cD( c6n
08 Mhmer N7 :hai cA 2>n *r(ng @(Ac cXng tHng Ci th+ 6t thEmng g(!.n tFi m8t
nh1 m6! cao ( Y t]nh Mam%ong Cham 21 c4 nhiU( ngEmi *r(ng @(Ac Cd l1m 2iWc
c\ng hofc giR% gi6m 6t ngEmi Cam%(chia tt lA% ge th(8c Mandal, m8t cang nhGn Mhmer N7 nem gEa Cd nhF l!
c6c Co1n cA 2>n 21 ch(!.n gia *r(ng @(Ac l.n tFi hPn 20 ngEmi C3n them nh1 m6!
21 thEmng ha! 0jt gf% h` Y th+ tr>n *a Mhma(. *>t c= nh9ng C+a CiSm l1m 2iWc n1!
CU( n[m g5n c6c hA chan tL% thS c/a c6c 2- t1n 6t dEFi ta! Mhmer N7. D\ 2L!
:hang c4 thang tin rr r1ng liW( c6c V(an chQc *r(ng @(Ac c4 chQng :i3n nh9ng 2-
th=m 6t :hang glt gi C4 ha! :hang.
J0

C6c c6n 08 Mhmer N7 cXng 6m ch] ngEmi *r(ng @(Ac Cd t<o CEcc t5m =nh
hEYng :hang nh7, ;t nh>t cXng trong %h<m 2i h% c/a lnh 2Dc h` C4ng 2ai trk cA

{&
002I1J'0J'200K'CCCI*C (31 ,a! 2012), 11, (%ertaining to itne qar Mim ?a,o(th).
{
Ph7ng 2>n 2Fi Man.
{K
~Dear Zrother {J and {1.
{{
Dan! ?ong %h7ng 2>n cD( 0inh Cam%(chia DGn ch/ ?at q(o!, *hma P(o:, Zantea! ,eanche!,
1{I&I2011, c4 tn c/a t6c gi= 2Fi qa( Pa(ch, l1ng Pre: qamraong, *a:hma(, *a:hma(, Mandal,
Cam%(chia, 2KI3I2003 21 %h7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi qaom, l1ng Po%ea!, *rea, qte(ng, Mam%ong
*hom, 20I3I2003.
J0
*ham :h=o Cam0odian enocide Data0ae, nale ni2erit! Cam0odian enocide Program and
the Doc(mentation Centre o| Cam0odia, c4 tn ch(!.n man. *! Y Phnom Penh, m8t cD( c6n 08 cho 0i3t
c6c cA 2>n *r(ng @(Ac CEcc t(Gn lWnh trong mì ho1n c=nh. N6ng chR o hPn, ang
:hyng C+nh 0>t cQ ai :hang nghe theo c6c cA 2>n *r(ng @(Ac CU( z 0+ tAng C3n
*(ol qleng, chjc chjn z 0+ tra t>n 21 h1nh hTnh.
J1
*% tr.n c/a mTnh r[ng %h=i nh>t
nh>t t(Gn theo c6c cA 2>n *r(ng @(Ac, 2TB $3( chRng tai m(An h` hh trc, chRng
tai %h=i nghe theo mì lmi h` n4i. "+ c6n 08 n1! cXng th(Lt lt nEFc c/a h` t<i c6c : h`% C=ng thEmng ni.n t chQc tr.n :hj%
Cam%(chia nhGn : niWm ng1! 1KI#. ,hi : h`% c4 D g4% mft c/a h1ng ng1n
V(an chQc Mhmer N7 21 0inh 21 :hang c4 ghi chl% n1o chQng t7 %h;a *r(ng
@(Ac Cd tLn d-ng cP h8i n1! CS CU g(>t c6c ch;nh 6ch trong nEFc nhGn C<o hPn Y
Cam%(chia.
J2
Mhang ng<c nhi.n :hi ch;nh 6ch Y c6c c>% th>% hPn cXng %h=n 6nh
c6ch ti3% cLn Y c>% cao n1! c/a *r(ng @(Ac.
ndre ,ertha, a( m8t lo<t c6c 01i %h7ng 2>n 2Fi nh9ng cD( V(an chQc
*r(ng @(Ac tHng C4ng tt h<n ch3 li.n l<c 2Fi dGn C+a %hEPng 0.n ngo1i n3( :hang c4 can hW
gT C3n cang 2iWc c/a h`. C6ch h1nh gi c/a h` :hang giAng tTnh Co1n :3t anh em
21 th5! trk m1 thi.n 2U th6i C8 :hinh thEmng 2T hiS( 0i3t ch(!.n man c4 %h5n :lm
c7i c/a COng D Mhmer N7 (thEmng l1 ckn trx), cXng nhE tQc giLn 2T 08 m6! V(an
li.( thi3( minh 0<ch 21 :lm hiW( V(= c/a Cam%(chia DGn ch/.
J3
"Fi nh9ng ai nhLn
thQc CEcc tTnh tr<ng 2i %h<m nhGn V(!Un nghi.m tr`ng, m8t 21i ngEmi thHa nhLn
r[ng h` c=m th>! CG! l1 nh9ng h1nh C8ng gh. tYm 2U mft C<o CQc.
J#
*(! nhi.n,
nh9ng ngEmi tham gia %h7ng 2>n li.n t-c nh>n m<nh r[ng *r(ng @(Ac :h4 c4 thS
l1m gT CS ngen c=nh C5( rPi m6( ch=! >!, cXng nhE 0=n thGn h` 2Fi tE c6ch c6
nhGn CPn lx :hang c4 :h= neng tha! Ci CEcc tTnh th3.
J&
$h9ng :o Qc c/a ch;nh h`
2U c(8c C6ch m<ng "en h4a 2^n ckn l1 lmi nhjc nhY 2U mAi ng(! hiSm h` z %h=i
CAi mft n3( thi l1m gT C4. $3( c4 ch(!Sn 0i3n V(an tr`ng n1o trong V(an hW
*r(ng @(Ac ' Cam%(chia DGn ch/ C/ CS tha! Ci tTnh hTnh, thT n4 %h=i di)n ra Y
c6c c>% cao hPn.

J1
Ph7ng 2>n c/a t6c gi= 2Fi Ch(m ,in, tn c/a t6c gi= 2Fi qao non, t<i l1ng Mam%ong qamnanh, *a:hma(, *a:hma(, Mandal,
J3
*ham :h=o ,ertha, ~q(rreal%oliti:, K#s{.
J#
*ham :h=o c6c ng(OnB Richardon, China, J2 21 Chanda, Zrother nem!, {0.
J&
Richardon, China, J2 21 ,ertha, ~q(rreal%oliti:, {, {.


21
Ti@A ,B# C4, #$4A ,= ,=>ng !6n #$i1 ,2#$
qD :iWn ,ao *r<ch Nang V(a Cmi C5( th6ng JI1JK 21 2- tAng giam *Q nhGn 0ang
di)n ra a( C4 Cd mY ra m8t giai Co<n ch;nh 6ch thDc d-ng hPn c/a *r(ng @(Ac
21 l1m n=! inh nghi ng<i gi9a m8t A th1nh 2i.n Mhmer N7 2U tEPng lai 2iWn trc
c/a COng minh. NiU( n1! 0jt ng(On tH thDc t3 %hong tr1o Mhmer N7 h`c tL%
CEmng lAi ch;nh tr+ 21 nhLn CEcc D COng c=m tH %h;a ,ao.
J
*heo nhE 0i.n 0=n
c(8c h`% ng1! 1IJ gi9a c6c tEFng lnh ch4% 0( c/a Cam%(chia DGn ch/, C=ng Cd
t chQc m8t l) tEYng niWm ,ao, nhEng cXng nh>n m<nh t5m V(an tr`ng c/a 2iWc
cGn 0[ng gi9a tD lDc tD cEmng 21 0=o h8 c/a nEFc lFn. C(8c h`% Cd :hyng C+nhB
ChRng ta z 2^n :i.n V(!3t C>( tranh cho V(!Un C8c lL% tD ch/ c/a chRng tau
v21w z :hang %h=i cA l>! lkng ai, nhEng l) tEYng niWm l1 m8t h1nh C8ng CRng
Cjn thDc thi ch;nh 6ch CAi ngo<i c/a N=ng CS thjt chft h9( ngh+ 2Fi m8t cEmng
V(Ac lFn. Z.n c<nh C4B
ChRng ta l1m nhE 2L! CS tLn d-ng d+% Cfc 0iWt n1!, :hi m1 c= *r(ng @(Ac
Cang :h4c thanu, CS c/ng cA 21 mY r8ng V(an hW h9( ngh+ 21 tTnh Co1n :3t
vgi9a hai nEFcw. ZYi 2T h` cXng Cang dk glt mQc C8 tr(ng th1nh c/a ta CAi 2Fi
hù "iWt $am c4 thS lci d-ng cP h8i n1! CS h< 0W hTnh =nh c/a Cam%(chia
DGn ch/ 21 h` cXng Cd n 1ng mY r8ng V(!Un lDcu v$hm t chQc 0(i l)
tEYng niWm n1!,w chRng ta z th( CEcc lci ;ch c/a tTnh h9( ngh+ :hi ngen chfn
:x th\ ca lL% chRng ta. *Tnh th3 hiWn na! Cki h7i chRng ta %h=i cA gjng thjt
chft V(an hW thGn thiWn 2Fi nh9ng nEFc 0<n ti t3 21 c4 Qc m<nh.
JK

N6ng n4i Y chh, t1i liW( n1! ghi rr nh9ng C=ng 2i.n 21 tEFng lnh tham gia 21o
0(i l) t( l5n C5( ti.n N=ng ta t chQc
m8t c(8c h`% 2Fi D g4% mft c/a c6c 2+ :h6ch nEFc ngo1i. NiU( n1! l1 minh
chQng cho th>! o ngha V(an tr`ng m1 Cam%(chia DGn ch/ d1nh cho D :iWn ,ao
V(a Cmi.
J{

"1o th6ng JI1JK, Pol Pot t(!.n 0A ang Cd tH chQc th/ tEFng, gG! ra nhiU(
COn Co6n 21 :h4 hiS( 2U V(an hW gi9a c6c lDc lEcng trong n8i 08 Cam%(chia DGn

J
Chandler and Miernan, %re|ace to Chandler et al., Pol Pot Plan the (t(re, gii 21 Da2id Chandler,
"oice |rom q'21B *error and Hitor! in Pol Pot qecret Prion (Zer:ele!, CB ni2erit! o| Cali|ornia
Pre, 1JJJ), & (d^n c6c c(8c %h7ng 2>n :hang %h6t h1nh ch;nh thQc 2Fi c6c cD( Mhmer N7 c/a
qte%hen Heder 21o 1J{1).
JK
,in(te o| Di2iional and pnde%endent Regiment, qecretar! and nder qecretar! ,eeting, 1
qe%t. 1JK, K ocloc:, Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc. $o. ?01##J (0&00:).
J{
qCd.


22
ch/.
JJ
ng t6i g(>t hiWn 21o th6ng 10 a( 2- h< 0W *Q nhGn 0ang, 21 c4 01i %h6t
0iS( cang :hai 2Fi n8i d(ng l.n 6n 0t lX %h=n N=ng, chAng c6ch m<ng *Q nhGn
0ang.
100
$h4m n8i 08 c/a Pol Pot a( C4 cXng nhanh ch4ng /ng h8 Ch/ t+ch mFi
Hoa @(Ac Phong, d\ tE tEYng thi.n 2U %h;a *Q nhGn 0ang hPn, 21 tin r[ng *r(ng
@(Ac 2^n z ti3% t-c cam :3t chi3n lEcc 2Fi Cam%(chia.
101
@(an CiSm n1! a( C4
21i t(5n Cd CEcc chQng minh l1 hc% lo :hi *r(ng @(Ac t(!.n 0A m8t th7a th(Ln
2iWn trc :inh t3 mFi 21 hQa z ti3% t-c mY r8ng hh trc 2U V(Gn D.
102
qD /ng h8
tEPng CAi 29ng chjc c/a *r(ng @(Ac d1nh cho Cam%(chia DGn ch/, 0>t :S trong
nh9ng giai Co<n tE tEYng tEPng COng ha! :h6c 0iWt, cho th>! trong :hi gAc r) c/a
V(an hW CAi t6c *r(ng @(Ac ' Cam%(chia DGn ch/ l1 dDa tr.n nUn t=ng ch/ ngha
,ao ch(ng gi9a hai nEFc, thT !3( tA giR% thjt chft mAi li.n :3t n1! l1 nhLn thQc
c/a hai 0.n 2U lci ;ch V(Ac gia 21 hc% t6c Cai 0.n c\ng c4 lci.
103

D (@n EF# <$;ng ,$G 0u1/ (6u
"1o C5( nem 1JKK, :hi nh9ng c(8c thanh trHng c/a Mhmer N7 2^n Cang di)n ra 21
c6c CPn 2+ V(Gn D c/a Cam%(chia DGn ch/ C-ng C8 2Fi c6c lDc lEcng c/a "iWt
$am d`c 0i.n giFi, *r(ng @(Ac 0jt C5( lo ng% 0i.n giFi n1!, nhEng m8t l5n
n9a *r(ng @(Ac Cd V(!3t C+nh ch`n c6ch hL( th(^n 0=o 2W cho Pol Pot tha! 2T gG!
Qc l% :iUm ch3.
10&
Z8 trEYng ngo% mì hh trc c4 thS CS giR% 0=o 2W
ch/ V(!Un 21 to1n 2n ldnh th c/a Cam%(chia DGn ch/.
10
HiW% EFc h9( ngh+ "iWt
$am :o 2Fi ?1o 21o th6ng KI1JKK Cd :hi3n *r(ng @(Ac c1ng c4 cP Y CS c/ng cA
mAi nghi ngm r[ng "iWt $am Cang tTm c6ch 2EPn d1i nh9ng chi3c 2ki 0<ch t(8c
c/a mTnh ra :hj% Nang DEPng, c4 thS l1 0[ng m8t c(8c can thiW% c/a anh em

JJ
Zen Miernan, ~Con|lict in the Mam%(chean Comm(nit ,o2ement, Jo(rnal o| Contem%orar! ia
10B1s2 (1J{0), &s&K 21 Craig tcheon, *he Rie and Demie o| Democratic Mam%(chea (Zo(lder,
C}B Wet2ie, 1J{#), 1KsKK.
100
Miernan, ~Con|lict, &K.
101
qhort, Pol Pot, 31s3.
102
Richardon, China, J#.
103
$h9ng :3t l(Ln tEPng tD tham :h=o Richardon, China, J0 21 Chanda, Zrother nem!, KK.
10#
William J. D(i:er, China and "ietnamB *he Root o| Con|lict (Zer:ele!B ni2erit! o| Cali|ornia
pntit(te o| at ian qt(die, 1J{), {.
10&
William qa|ire, $e nor: *ime, & Jan. 1JK{ (CU cL% C3n m8t 01i %h6t 0iS( th6ng KI1JKK c/a Z8
trEYng $go<i giao *r(ng @(Ac Ho1ng Hoa 0+ gi6n CiW% N1i ?oan ghi lln).
10
Ming C. Chen, China and the *hree WorldB oreign Polic! Reader (rmon:, $nB ,.. qhar%e.
1JKJ), 2K2.


23
trong nh1 21o nEFc l6ng giUng ?1o hofc Cam%(chia.
10K
qa( :hi thanh trHng nh9ng
V(an chQc thGn "iWt 21 gi1nh CEcc th.m nh9ng cam :3t hL( th(^n c/a %h;a Zjc
Minh trong :hi mAi V(an hW "iWt ' *r(ng 0jt C5( c4 d>( hiW( tr-c trfc, Pol Pot Cd
%h6t triSn cho Cam%(chia m8t 2+ th3 CAi tr`ng thLm ch; ckn m<nh mz hPn trong
li.n minh 2Fi *r(ng @(Ac.
10{

*r.n thDc t3 *r(ng @(Ac Cd !.( c5( chRt C6% l) tH Cam%(chia a( h1ng
lo<t nh9ng 2iWn trc giR% chAng lt mft *r(ng @(Ac
tr.n trEmng V(Ac t3, trong :hi Zjc Minh Cang cA tho6t ra :h7i thL% : 2Lt l8n trong
nh9ng mAi V(an hW chyng m>! tAt C% 2Fi th3 giFi. Zjc Minh th(!3t %h-c c6c ldnh
C<o Cam%(chia ti3n h1nh c=i thiWn tHng 0EFc hTnh =nh tW h% %hl% 21o them C>t nEFc, 21 cEmi trH :hi CEcc h7i 2U 2>n CU dGn t+ n<n. ng ta
t(!.n 0A z ti3n h1nh nh9ng ho<t C8ng tD do h4a :hi.m tAn 21 hmi hct 21 mmi
*ng thE :o ?i.n Hc% @(Ac M(rt Waldheim C3n them Cam%(chia DGn ch/, d\ a(
C4 lmi mmi n1! Cd 0+ Waldheim tH chAi.
10J

*r(ng @(Ac cXng !.( c5( Pol Pot t(!.n 0A /ng h8 *r(ng @(Ac, COng thmi
cang nhLn tE c6ch th1nh 2i.n c/a Cam%(chia DGn ch/ trong %hong tr1o c8ng =n
V(Ac t3.
110
Pol Pot Cd C6% Qng 0[ng 2iWc tham dD l) ra mjt t( l5n C5( ti.n ang g(>t hiWn trEFc cang chRng 2Fi tE c6ch
th/ tEFng :i.m 0; thE N=ng C8ng =n Cam%(chia. *rong thmi gian Co1n C<i 0iS(
Cam%(chia DGn ch/ Ci tham V(an Zjc Minh, th/ tEFng Hoa @(Ac Phong Cd ca ngci
ch;nh %h/ Mhmer N7 2T Cd c4 V(an CiSm CRng Cjn, 21 m8t 01i gd l(Ln ch;nh thQc
c/a nEFc n1! cXng nhjc C3n tTnh h9( ngh+ *r(ng @(Ac ' Cam%(chia DGn ch/ l1
:hang thS %h6 2 s m8t c-m tH trEFc C4 ch] CEcc d\ng :hi n4i C3n n0ani.
111

*r(ng @(Ac ckn cho g(>t 0=n m8t tm t<% ch; l>! t.n $EFc Cam%(chia DGn ch/ Cang
ti3n l.n %h;a trEFc 21 thDc hiWn m8t 08 %him 2Fi D g4% mft c/a qo Phim, 0; thE
Mh( Nang Cam%(chia DGn ch/ 21 V(a! c=nh nh9ng nang dGn c5n c\ lao C8ng gG!
dDng C>t nEFc.
112

10K
*reat! o| riendhi% and Coo%eration, 0eteen the qocialit Re%(0lic o| "ietnam and the ?ao
Peo%le Democratic Re%(0lic, 1{ J(l! 1JKK. *ham :h=o $g(!en'2o, Mhmer'"iet Relation, {&.
10{
qhort, Pol Pot, 32 21 Chandler, Zrother $(m0er }ne, 133s3#.
10J
Zec:er, When the War Wa }2er, 30{, 321s23.
110
Chandler, Zrother $(m0er }ne, 13&s3.
111
Pe:ing Re2ie, K }ct. 1JKK, J, 22 $a!an Chanda, ~Pol Pot Pla! % to Pe:ing, ar atern
conomic Re2ie, # }ct. 1JKK. *ham :h=o th.m gcer%t |rom H(a M(o eng q%eech at a Part! in
Honor o| Pol Pot, 2J qe%tem0er 1JKK, in De $i:e et al., enocide in Cam0odia, #1.
112
Zec:er, When the War Wa }2er, 30Ks0{.


2#
*(! nhi.n, Pol Pot Y m8t mQc C8 nh>t C+nh 2^n gi9 th6i C8 chAng CAi cang
:hai. *rong thmi gian Y *r(ng @(Ac, ang Cd cho %h6t m8t 01i di)n 2en ghi Gm n,
d1i nem ti3ng COng hO tr.n 4ng %h6t thanh Cam%(chia nhGn d+% : niWm chi3n
thjng ng1! 1KI# 21 ca ngci nh9ng thjng lci c/a C>t nEFc :S tH C4. Z1i di)n 2en
:hang hU CU cL% C;ch danh 2ai trk hh trc c/a *r(ng @(Ac, nh>n m<nh 21o tinh th5n
tD lDc c6nh inh c/a %hong tr1o Mhmer N7, n4i th.m nh9ng giR% C tH 0<n 0t
V(Ac t3u ch] l1 !3( tA %h- trc 21 r[ng CEmng lAi ao chl% tH ngEmi :h6c z
:hang mang l<i lci ;ch gT.
113
*r(ng @(Ac rr r1ng Cd %hFt lm C8ng th6i thi3( tan
tr`ng n1! :hi 2^n ti3% t-c :o :3t m8t th7a th(Ln 2iWn trc V(Gn D :h6c trong
ch(!3n them n1!.
"1o thmi CiSm ch(!3n cang d( c/a Pol Pot, c4 lz *r(ng @(Ac Cd 2Ect V(6
giFi h<n c4 thS V(a! C5( ln CU hh trc ch3 C8 Cam%(chia DGn ch/. Hoa
@(Ac Phong Cd n4i 2Fi Pol Pot r[ng ang hEFng C3n m8t gi=i %h6% hka 0Tnh gi9a
Cam%(chia 21 "iWt $am, nhEng COng thmi cXng nhLn thQc CEcc nh9ng ceng thyng
ga! gjt trong V(an hW *r(ng'a 21 *r(ng'"iWt, CiU( cho th>! *r(ng @(Ac c5n
Cam%(chia.
11#
@(= thDc, c6c V(an chQc *r(ng @(Ac tin r[ng ch3 C8 Cam%(chia
DGn ch/ !3( Ft :ia z -% C n3( h` rRt 2iWn trc, :hi3n :h= neng "iWt $am can
thiW% 21o nEFc l6ng giUng n1! z c1ng lFn.
11&
,8t t1i liW( 2iWn d^n nem 1JKJ c/a
Zjc Minh (Z6o c6o c/a C=nh *i.() cho th>! c6c V(an chQc *r(ng @(Ac nhTn nhLn
hh trc cho COng minh c/a mTnh l1 CiU( 0jt 0(8c 0>t :S N=ng C8ng =n Cam%(chia
Cd %h<m %h=i lhi l5m gT Ci cheng n9a trong V(6 :hQ.
11
Z=n 06o c6o n1! cXng ghi
nhLn r[ng C3n th6ng 11 chia rz gi9a "iWt $am 21 Cam%(chia :hang ckn c4 thS
che d>( CEcc n9a. *r(ng @(Ac Cd nh lDc ngen chfn nh9ng mG( th(^n gi9a hai
0.n nhEng c(Ai c\ng CU( th>t 0<i. *rong 0Ai c=nh V(an hW *r(ng'"iWt ng1! c1ng
g>( Ci do "iWt $am ngEcc Cdi c8ng C8ng Hoa :iU(, c8ng hEYng c\ng nh9ng !3( tA
:h6c, *r(ng @(Ac V(!3t C+nh CQng 2U %h;a Cam%(chia.
11K

"1o c(Ai nem 1JKK, "iWt $am 0jt C5( teng cEmng li.n l<c 2Fi c6c nh4m
%hi3n V(Gn Y %h;a Cang Cam%(chia, 0ao gOm c= qo Phim, COng thmi triSn :hai m8t
c(8c t>n cang d`c 2\ng 0i.n.
11{
Ph4 th/ tEFng *r(ng @(Ac *r5n "nh @(o (Chen
nongg(i) Cd c4 ch(!3n them C3n Cam%(chia, coi CG! l1 m8t C8ng th6i thS hiWn D

113
~Z1i %h6t 0iS( c/a Pol PotB Phnom Penh Home qer2ice, 2{ qe%t. 1JKK, ZZC q(mmar! o| World
Zroadcat, I&32IC, &s20.
11#
Chrito%her . ocha, ~"ietnam, the *hird pndochinaWar and the,eltdon o| ian
pnternationalim, in }dd rneWetad and qo%hie @(inn'J(dge, ed., *he *hird pndochina War
(?ondonB Ro(tledge, 200), 1K3sK#.
11&
Richardon, China, 100.
11
Meng Piao, ~Re%ort, J3.
11K
qCd., {3s{#.
11{
D(i:er, China and "ietnam, JsK0.


2&
/ng h8 cang :hai,
11J
trong :hi C4 Y Zjc Minh ! 0an *r(ng EPng N=ng C8ng =n
*r(ng @(Ac Cd ch>% th(Ln c(ng c>% nhiU( 2X :h; 21 c6c lon cang 2a cF, ch] tr;ch lX
c6 >( 2ong Pn "iWt $am Cd :hang rRt :h7i c6c cQ C+a thmi chi3n tranh ("iWt $am)
n[m g5n 0i.n giFi, 21 0(8c t8i "iWt $am Cd tHng cA gjng ti3n h1nh nh9ng 2- C=o
ch;nh 21o nem 1JK& 21 1JK.
121
"1o ng1! 31I12, Cam%(chia Cd cjt CQt V(an hW
ngom dQt to1n 08 ho<t C8ng hc% t6c V(Gn
D 2Fi "iWt $am, l.n 6n "iWt $am gGm lEcc.
123

"1o C5( nem 1JK{, Nfng *iS( ZTnh, 2An l1 m8t ngEmi theo hEFng an hka,
Cd l.n njm V(!Un lDc tr(ng tGm trong ch;nh tr+ *r(ng @(Ac. *r(ng @(Ac l(i m8t
0EFc :h7i 0m 2Dc chi3n tranh, Ci C3n m8t th7a th(Ln thEPng m% cao Y
Phnom Penh. D\ C8ng cP c/a ch(!3n Ci n1! m8t %h5n l1 CS thS hiWn D /ng h8 c/a
*r(ng @(Ac d1nh cho ch3 C8 Pol Pot, nhEng 01 Cd ch(!Sn lmi tH %h;a Zjc Minh cho
N=ng C8ng =n Cam%(chia, :h(!.n h` n.n 0Tnh tnh an hka trong 2>n CU tranh
ch>% 0i.n giFi. Mhang rr liW( 01 c4 Ce dà cjt 2iWn trc ha! :hang, nhEng tr.n thDc
t3 01 Cd nhLn CEcc %h=n Qng giLn d9 c/a Mhmer N7. Pol Pot 21 nh9ng COng
nghiW% :hang c4 o C+nh t7 ra an hka 21 th7a hiW%.
12#

Nfng 21 m8t A cA 2>n :hang C6nh gi6 cao Pol Pot c\ng nh9ng ch;nh 6ch
c(Ong 2`ng c/a Mhmer N7, nhEng th6i C8 trEFc CG! c/a *r(ng @(Ac Cd Cb! nEFc
n1! C3n m8t tTnh th3 lEng nan ng1! c1ng :h4 :hen, C4 l1 n.n Ce dà cjt CQt
V(an hW 2Fi ch3 C8 Pol Pot, ha! E( ti.n cho 2iWc d(! trT ch3 C8 n1! 21 ngen chfn
"iWt $am gGm lEcc.
12&
*r(ng @(Ac, m8t l5n n9a, l<i ch`n %hEPng 6n thQ hai. ,\a
g(Gn nem C4, /! 0an tr(ng EPng N=ng C8ng =n Cam%(chia Cd ti3n h1nh m8t c(8c
thanh trHng diWn r8ng 2Fi c6c c6n 08 21 cE dGn Mh( Nang CS lLt tb! lX thGn g6c
Mhmer m1 mang C5( 4c "iWt $am, COng thmi h1nh hTnh h1ng lo<t nh9ng :x tTnh

11J
Ro, *he pndochina *angle, 1&Ks1.
120
Meng Piao, ~Re%ort.
121
DM oreign ,initr!, ~qtatement o| the o2ernment o| Democratic Mam%(chea to pt riend ar
and $ear cro i2e Continent and to World }%inion, Mam%(chea Doier, 1B1#Ks#{. *ham :h=o
th.m P.J. Hone!, ~D(oc ?am "(a, ian ||air 3B3 (1JK{), 21 (c4 chQa c6c t(!.n 0A tEPng tD c/a
peng qar!).
122
iaee:, 13 Jan. 1JK{.
123
rant 2an and Mel2in Role!, Red Zrotherhood at WarB "ietnam, Cam0odia, and ?ao ince
1JK&, 2nd edn. (?ondonB "ero, 1JJ0), 13{s3J.
12#
Ro0ert C. Horn, ~qo2iet'"ietnamee Relation and the (t(re o| qo(theat ia, Paci|ic ||air
&1B# (1JK{s1JKJ), 01 21 qte%hen Heder, ~*he Mam%(chean'"ietnamee Con|lict, in lliott, *he
*hird pndochina Con|lict, #&s#.
12&
Chanda, Zrother nem!, 203 21 Richardon, China, JJ.


2
nghi %h=n 08i m1 :hang c5n glt gi. Ch] trong 2kng 6( th6ng ti3% theo, hPn
100.000 ngEmi Cd 0+ gi3t, c4 lz l1 giai Co<n diWt ch/ng t1n 0<o nh>t trong thmi :
Pol Pot.
12
*r(ng @(Ac dEmng nhE Cd cho %hl% ti3n h1nh nh9ng 2- thanh trHng
n1!. Z6o c6o c/a C=nh qi.( ti3t l8 r[ng *r(ng @(Ac /ng h8 nh9ng nh lDc c/a qon
qen nh[m thi3t lL% : cEPng cho lDc lEcng 2X trang 21 lo% cho ang ta nh9ng hh trc c5n thi3t. NG!
dEmng nhE l1 m8t c6ch n4i gi=m n4i tr6nh 2U nh9ng 2- thanh trHng.
12K

"1o th6ng 3I1JK{, c(8c C1n 6% thyng ta! c/a "iWt $am l.n c6c ho<t C8ng
:inh doanh 0(an 06n tE nhGn c/a c8ng COng ngEmi Hoa Cd d^n C3n c6c l1n 4ng t+
n<n O <t 21 :hi3n r<n nQt gi9a hai 0.n 2An Cang g>( Ci trY n.n tr5m tr`ng hPn.
12{

?(Ln CiW( c/a *r(ng @(Ac trY n.n cQng rjn, 21 ch;nh 6ch c/a Zjc Minh cXng
ch(!Sn tH :h(!3n :h;ch C1m %h6n ang ngen chfn "iWt $am gGm lEcc Cam%(chia.
$EFc n1! Cd ci m8t C8i ngX c6c :_ E C3n t6i thi3t t(!3n CEmng jt nAi Mam%ong
qaom 2Fi Phnom Penh, l8 trTnh c/a n4 c4 2kng V(a :h( 2Dc gi6% 0i.n giFi 2Fi "iWt
$am, 21 C8i :_ E n1! 2^n Y l% C/ trang thi3t 0+ cho 0a E Co1n 21 C5! C/ V(Gn
lEPng, V(Gn nh( 21 V(Gn trang C<n dEcc cho :ho=ng 100.000 V(Gn C3n h3t nem
1JK{.
130
"Fi 2X :h; 21 C8i ngX cA 2>n CEcc teng cEmng, V(Gn C8i Cam%(chia DGn
ch/ cXng gia teng t5n (>t c6c 2- cEF% %h6 21o trong ldnh th "iWt $am. H1 $8i Cd
C6% tr= 0[ng nhiU( 0iWn %h6%, COng thmi cho %h6t m8t 01i t(!.n 0A cang :hai 2Fi
n8i d(ng 0t lX Pol Pot'peng qar! l1 lX 6t nhGn C6ng :inh tYm nh>t trong nia
c(Ai th3 : n1! 21 r[ng *r(ng @(Ac Cang lci d-ng h` l1m nh9ng con rAiB
$h9ng :x gi3t ngEmi n1!, ta! chRng nh(8m C^m m6( c/a nhGn dGn
Cam%(chia, 0ao gOm c= ngEmi Chem, m8t dGn t8c Cd 0+ ti.( diWt g5n h3t, c\ng
ngEmi "iWt 21 ngEmi Hoa, ai CQng C[ng a( chRng NG! :hang %h=i l1 CiU( 0;
bn CAi 2Fi th3 giFi. Zt lX Pol Pot s peng qar! ch] l1 m8t cang c- rx tiUn c/a :x
th\ thGm hiSm nh>t c/a hka 0Tnh 21 nhGn lo<i.
131

*;nh C3n m\a th( nem C4, :ho=ng .000 cA 2>n V(Gn D *r(ng @(Ac Cd c4 mft Y
Cam%(chia, 0.n c<nh m8t C8i ngX ch(!.n gia :_ th(Lt thLm ch; ckn Cang C=o hPn

12
Zen Miernan, ~Wild Chic:en, arm Chic:en, and CormorantB Mam%(chea atern one (nder
Pol Pot, in Da2id Chandler and Zen Miernan, ed., Re2ol(tion and pt |termath in Mam%(cheaB ight
a! ($e Ha2en, C*B nale ni2erit! qo(theat ian qt(die, 1J{3), 13{.
12K
Meng Piao, ~Re%ort, {3.
12{
Zrantl! Womac:, China and "ietnamB *he Politic o| !mmetr! (Cam0ridgeB Cam0ridge
ni2erit! Pre, 200), 1JKsJ{.
12J
2an and Role!, Red Zrotherhood, 13J.
130
qR" ,initr! o| oreign ||air, *he Chinee R(ler Crime, JJ 21 Meng Piao, ~Re%ort.
131
Zpq'P'K{s11J, 20 J(ne 1JK{.


2K
r>t nhiU(.
132
*r(ng @(Ac ti3% t-c l.n ti3ng /ng h8 m<nh mz Cam%(chia DGn ch/,
21 nh9ng V(an chQc Cam%(chia Cd thang 06o hai 0.n COng th(Ln trong mì 2>n
CU, Cfc 0iWt 6t c6nh /ng h8 l^n nha( CS gi1nh CEcc thjng lci trEFc c(8c gGm
lEcc c/a ?i.n a 21 2W tinh c/a h`, cXng l1 :x ch(!.n gGm %h<m ldnh th "iWt
$am.
133
*(! 2L!, Mhmer N7 :hi C4 :hang ho<t C8ng dEFi D :iSm o6t chft chz
c/a *r(ng @(Ac. Nfng :h(!.n Ph4 ch/ t+ch N=ng C8ng =n Cam%(chia $o(n Chea
:iUm ch3 :hi.( :h;ch 2Fi "iWt $am 21 tH chAi gii l-c V(Gn *r(ng @(Ac C3n CG! do
z %h6t inh nh9ng %h; tn Cjt C7 2U V(Gn D 21 c= danh ti3ng, nhEng ang :hang
t7 th6i C8 l.n 6n nh9ng 2- th=m 6t do V(Gn Mhmer N7 thDc hiWn.
13#
D\ :hang n
1ng 07 rPi ch3 C8 Cam%(chia DGn ch/, nhEng nhTn th>! ng(! cP chi3n tranh g5n
nhE :hang thS tr6nh :h7i, *r(ng @(Ac Cd gii th.m 2iWn trc, 0ao gOm c= 2X :h;,
thi3t 0+ radio, 21 thQc en C4ng h8% cho Cam%(chia, 2Fi (! t;nh ti3n h1nh m8t
chi3n d+ch d( :;ch :lo d1i c/a Mhmer N7 :hi3n "iWt $am hao tn Qc lDc m1 tr6nh
cho *r(ng @(Ac 0+ 2EFng 21o g(ng C8t.
13&
Mhi V(Gn "iWt $am tr1n 21o Cam%(chia
21 ti3n 21o Phnom Penh 21o C5( th6ng 1I1JKJ, *r(ng @(Ac Cd cho rRt c6c cA 2>n
21 2i.n chQc ngo<i giao c/a mTnh, h/! mì t1i liW( Y C<i Q V(an, di t=n qihano(:
21 gia CTnh ang *h6i ?an, 21 nhanh ch4ng thi3t lL% m8t C<i Q V(6n Y dd! nRi
Cardammon (ha! ckn gì l1 dd! Phnom Mra2anh s $D) CS hh trc cho %hi3n V(Gn
Mhmer N7.
13

H@, IuJn
$h9ng 0[ng chQng hiWn c4 Cd chQng minh *r(ng @(Ac Cd d1nh cho Mhmer N7 hh
trc to lFn 2U 2Lt ch>t 21 :_ th(Lt, COng ngha 2Fi t8i mQc C8 COng lra 2Fi nh9ng t8i
6c m1 a( C4 nhanh ch4ng trY n.n rr r1ng. *(! nhi.n, cG( ch(!Wn n1! :hang %h=i
ho1n to1n do D ch] C<o ha! ch>% th(Ln c/a *r(ng @(Ac, m1 CRng hPn C4 l1 D
nh( nhEcc 21 coi nh 2>n CU nhGn C<o c/a *r(ng @(Ac CAi 2Fi :ho=n C5( tE chi3n
lEcc mong manh n1!. *r(ng @(Ac chjc chjn :hang %h=i l1 nhGn tA 0.n ngo1i d(!
nh>t %h=i g6nh ch+( tr6ch nhiWm. "iWt $am c\ng tHng h(>n l(!Wn 21 c(ng c>% 2X
:h;, ,_ tHng nlm 0om 0jn %h6 21 /ng h8 cho ch3 C8 C1n 6% c/a ?on $ol giai Co<n

132
D(i:er, China and "ietnam, {0.
133
~Re%ort on the $egotiation 0eteen Democratic Mam%(chea Commercial Delegation and
Peo%le Re%(0lic o| China pnternational *rade Delegation, |ternoon o| Decem0er 3, 1JK{,
Doc(mentation Centre o| Cam0odia Doc. $(m0er D132 (Hq).
13#
2an and Role!, Red Zrotherhood, 1#0 21 Meng Piao, ~Re%ort, {3 et eV.
13&
2an and Role!, Red Zrotherhood, 1#0 Chanda, Zrother nem!, 32K Ro, *he pndochina
*angle, 211 21 PicV, ( Dela d( Ciel, 1#1.
13
*ham :h=o n(n qh(i, ~n cco(nt o| Chinee Di%lomat ccom%an!ing the o2ernment o|
Democratic Mam%(chea ,o2e to the Cardamom ,o(ntain, Critical ian qt(die 3#B #(2002),
#JKs&1J.


2{
1JK0'1JK&,
13K
0.n c<nh C4 ckn %h=i :S C3n th6i C8 ding dEng c/a c8ng COng V(Ac
t3 CAi 2Fi Cam%(chia a( :hi ,_ rRt ra :h7i Nang DEPng 21o th6ng &I1JK&. *>t c=
Cd g4% %h5n t<o CiU( :iWn cho t>n th=m :;ch Mhmer N7.
13{
*(! nhi.n, 2Fi nh9ng
gjn 04 g5n gXi 2Fi ch3 C8 Pol Pot, *r(ng @(Ac Cd C4ng m8t 2ai trk Cfc 0iWt trong
2>n CU n1!.
@(an hW *r(ng @(Ac'Cam%(chia DGn ch/ l1 nh9ng 01i h`c c4 gi6 tr+ thDc
ti)n CAi 2Fi V(an hW CAi ngot 0t nEFc
l6ng gi3ng n1!. *h4i V(en theo C(i nh9ng m-c ti.( chi3n lEcc ngjn h<n, thEmng
CEcc *r(ng @(Ac che CL! 0[ng nh9ng l(Ln CiW( V(! ch(bn 2U V(! tjc :hang can
thiW%, cXng g4% %h5n d^n C3n th6i C8 /ng h8 nh9ng ch;nh %h/ l<m V(!Un Y c6c
nEFc nhE im0a0e ha! q(dan. NiU( C6ng n4i Y CG! l1 *r(ng @(Ac :hang %h=i l1
nEFc d(! nh>t l1m nhE 2L!. $ga! c= ,_ 21 c6c cEmng V(Ac :h6c cXng ch(ng ta!
gG! ra nh9ng th=m :+ch :hi d(ng dEng nh9ng ch3 C8 l<m V(!Un CS th( 2U nh9ng
lci ;ch chi3n lEcc trEFc mjt 21 0=o 2W nh9ng :ho=n C5( tE c/a ri.ng mTnh. *rEmng
hc% c/a Cam%(chia DGn ch/ l1 m8t 01i h`c h9( ;ch 2U :h4 :hen trong 2iWc 0(8c
nh9ng COng minh !3( hPn ch+( tr6ch nhiWm (2Fi nh9ng h1nh C8ng c/a mTnh), cXng
nhE nh9ng ng(! hiSm c/a 2iWc :hang thS thDc hiWn CEcc CiU( n1!.

GII THIKU LM NN NGHIONCUUQUOCTOPNOT

QB# ()#$

$ghienc((V(octe.net l1 m8t dD 6n %hi ch;nh tr+, %hi lci nh(Ln nh[m m-c C;ch %h6t triSn ng(On h`c
liW( ch(!.n ng1nh nghi.n cQ( V(Ac t3 0[ng ti3ng "iWt 21 thRc Cb! 2iWc h`c tL%, nghi.n cQ( c6c 2>n
CU V(Ac t3 tn CU V(Ac t3 Y "iWt $am ng1! c1ng gia teng thT
2iWc ti3% cLn c6c t1i liW( mang t;nh h`c th(Lt c/a th3 giFi 2U lnh 2Dc n1! ckn r>t h<n ch3 2T hai lo
doB *hQ nh>t, c6c t1i liW( n1! thEmng %h=i tr= %h; mFi ti3% cLn CEcc, trong :hi c6c trEmng C<i h`c 21
2iWn nghi.n cQ( c/a "iWt $am h5( nhE :hang c4 chi %h; trang tr=i. *hQ hai, c6c t1i liW( n1! ch/ !3(

13K
*ham :h=o Zen Miernan, Ho Pol Pot Came to PoerB Colonialim, $ationalim, and Comm(nim
in Cam0odia, 1J30s1JK& ($e Ha2en, C*B nale ni2erit! Pre, 200#), 3#JsJ3 21 qhacro,
qideho, cha%ter 1K.
13{
*hang tin 2U th6i C8 ding dEng c/a %hEPng *G! tham :h=o Jamie rederic ,etl, Wetern
Re%one to H(man Right 0(e in Cam0odia, 1JK&s{0 ($e nor:B qt. ,artin Pre, 1JJ) 21
qamantha Poer, Pro0lem |rom HellB merican and the ge o| enocide ($e nor:B Zaic Zoo:,
2002), {Ks1#0.


2J
CEcc g(>t 0=n 0[ng ti3ng nh, :hi3n nhiU( inh 2i.n, nh1 nghi.n cQ(, 21 Cfc 0iWt l1 V(=ng Cn CU V(Ac t3 n4i ch(ng, gf% :h4 :hen trong 2iWc ti3% th(, lnh
h8i. $ghienc((V(octe.net ra Cmi 2Fi hi 2`ng z g4% %h5n :hjc %h-c CEcc c6c 2>n CU tr.n.

H8T, (:ng #$)n$

Ho<t C8ng ch;nh c/a $ghienc((V(octe.net l1 0i.n d+ch ang ti3ng "iWt 21 g(>t 0=n tr.n e0ite c/a
mTnh c6c ng(On t1i liW( mang t;nh h`c th(Ln 0[ng ti3ng nh 2U lnh 2Dc V(an hW V(Ac t3, 0ao gOm
ch;nh tr+ V(Ac t3, :inh t3 V(Ac t3, 21 l(Lt %h6% V(Ac t3.
C6c t1i liW( n1! ch/ !3( l1 c6c 01i 06o tr.n c6c tL% an V(Ac t3, c6c chEPng 6ch, hofc c6c t1i liW(
tEPng Qng, Cd CEcc g(>t 0=n 0Yi c6c nh1 g(>t 0=n, c6c trEmng Ct 0=nB
C6c 01i 2i3t mang t;nh nUn t=ng CAi 2Fi lnh 2Dc nghi.n cQ( V(Ac t3
C6c 01i 2i3t c4 nhiU( =nh =nh hEYng trong lnh 2Dc n1!
C6c 01i 2i3t li.n V(an trDc ti3% hofc c4 =nh hEYng, h1m o gi6n ti3% C3n "iWt $am
C6c 01i 2i3t CEcc Cang C=o C8c gi= V(an tGm.

*rang ch/ dD 6nB htt%BIInghienc((V(octe.netI
*hang tin th.m 2U DD 6nB htt%BIInghienc((V(octe.netIa0o(tI
Danh m-c c6c 01i Cd g(>t 0=nB htt%BIInghienc((V(octe.netIm(c'l(cI
*heo dri DD 6n tr.n ace0oo:B htt%BII.|ace0oo:.comIDnghienc((V(octe

:i3n C4ng g4% 21 mì li.n hW gin gii 2UB ?. HOng HiW%, nghienc((V(octegmail.com

Anh Huong Cua Trung Quoc Doi Voi Che Do Pol Pot

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Anh Huong Cua Trung Quoc Doi Voi Che Do Pol Pot

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bin dch & Hiu nh: Nguyn Th Nhung

21 thLm ch; Cai

You might also like