Professional Documents
Culture Documents
(BitfRBCBBSSHElD
EN
|||
lw|
mI
Idioma Mixtee.
$81
f-Wt
fg{
|S|
DE
i Pfi
$Q|
*C3t'
f S
Of
&-
J%
#51
$**"'(*''"*.%
L*
I'!
MISTECA BAJA,
QUE
PERTENECEN AL
J|
t
OBISPADO
DE PUEBLA,
I)
FORMADO NUEVAMENTE
S/^?
^y.t-ij
Hf
*?'"1^
f:
ir
*.
fQt
PUEBLA.
IMPRENTA DEL HOSPITAL DE SAN
fh
PEDRO.
>.::<*
tjuxijncxxx3EXixxrsxTnxixxiTft
Si
barus: et
Cap
Quid
igit-ir facial,
eque interprtationem
gitur et ipse harbarus
cere
lingua
bar*
w ad Cor
nm doman non
habet,
s c <->nonurn,
esse,
ut,
non possit?
los.
Cap.
qm
loq'tor
1.
PROLOGO.
mayor gloria
al establecimiento de la
mas
Una
dificiles.
F
tros
que han
de procurar la salva-
JWontaez: con el manual para la administracin dlos Sacramentos queimpres se aade, mientras logramos concluir el arte y vocabulario que tambin
se nos ha ordenado formar.
Lia Santsima Virgen Jifera ntra.
Seora, que si creemos una piadosa
tradicin, apareci dos nios mixteos en el cerro de Ipantepeq, y alli
se venera en su devota Imagen de las
JYieves, quiera tomar bajo su proteccin este nuestro pequeo trabajo para
que sea til la salvacin eterna de
los mixteos, y alivie el trabajo de sus
prrocos y ministros, quienes suplicamos nos ilustren con sus advertencias para lo que nos falta que escriMr.Los Curas comisionados.
'eneiu*
Y,
silabario,
consideramos ser de necesidad urgente inserdesde ahora para que puedan leer la
doctrina en el idioma que se imprime, con
mucha facilidad, pues por este medio, atendiendo los acentos graves agudos, pronunciarn con el tono propio de este idioma. El
acento agudo es para alargar la slaba, levantaado el tono; y el grave, para abreviar bajando el tono, por ejemplo la voz uno en mixteco bin, y la nueve hin. La (h) es para expirar con suavidad apoyando retrayendo la
Esta letra
voz, como h, h, hi, h, h.
(h) en este idioma, es una de las principales
letras, su pronunciacin tiene alguna semejanza con la k, pero con mas suavidad, como cuando en castellano decimos (ac) en el idiotarlo
ma
.y
como en
tn,
bern pronunciar de
nido,
tn,
como
tn,
v.
tn,
gr.
tn.
tz,
tz,
como para
la
de Vd. y
mismo hemos
no se carece de
debe corregir.
PEQUEO SILABARIO
o,
ee,
ii.
11.
oo,
uu,
h,
h,
hi,
h,
hi,
h,
he,
h,
h,
h,
han,
hn,
hn,
hn,
hn,
che,
ch,
ch,
ch,
dz,
dz,
dz,
dz,
dz,
a,
le,
li,
lo,
lu,
>M*4
11.
j,
12.
nd,
13.
h,
14.
qn, qen,
j,
nd,
j,
nd,
li, hi,
qfiin,
ju
j,
nd,
ndo,
hp, h,
qon, qn,
r,
r,
15.
f,
re,
r,
16.
sala,
sh,
shi,
sh,
17.
z,
tz,
tz,
tz,
tz.
18.
tn,
tn,
tn,
tn,
tn,
19.
20.
x,
x,
x,
21.
z,
z,
z,
x,
z,
Mlm,
xh a,
x,
z,
NOTA.
ponen todas las del Silacastellano, porque guardan su
JYo
bario
mismo
se
valor
el espaol.
en
este
idioma que en
WOW&M,
(1)
e
s
recomienda a
los
seores
curas y
recibido
bautismo.
el
Limbo
los
coneeliindo, te
ni
S. S.
nani Pontfice
xi
ni
Vigilia ni cacudica
camaniaha
Dutu
Pedro
portae
inferi,
Et quodctnque
ligatura et in Coelis: et
per terram,
Cap.
16.
solveris,
erit
quodcmque
solutum et
^.18 y
19.
lilt.
erit
solveris su-
in eoeiis. S.
Allia
ea5.
Math,
Q,uodcumque
que Non
nisi in
I
A
fere en
Con.
mexicanos el Tilmo. Sr. Arzobispo de Mxico D Francisco Antonio Lorenzana,
adonde
hablando del modo corno se administr el
cilios
tradicin.
CUltATDS
DE LA MIXTECA BAJA
De
1.
la Vicaria
fornea de Huajuapan.
Huajuapan.
4.
5 Tequixepeq.
2. Chila.
Chazumba.
3.
De
7.
8.
la
Huapanapan.
6,
Huajolotitlan.
Acatln.
Totoltepeq.
10.
Zacatepeq.
mos Curatos
estos
mis*
mz
se
de orden del
gunda
edicin.
i>
Dha ncu
EL PADRE
DUTNDO.
NUESTRO.
ts en
los
Jicado sea
cielos,
tu
Jess.
es-
santi
nombre.
tundo
hiadicani
Andvi ac hii a Nnin: naquxidca satnixin: nacu nddu nin
unahvi yh daguatnaha yo cu ini Andivi.
Ditndo itin itan taxinia nundi vichi: te dandooni cuachindi dagua
tnaha dandoondi naa ni
EL AVE MARIA.
ios
te salve,
Maria,
de gracia: el
Seor es contigo; ben
llena
eres
muge-
bendito el fruto
de tu vientre, Jess. Sanres.
Amn.
ni
Dahya unu
hiini
Santa Maria
Dihi Man nDios
nacuatu cahnuni saha
nditaca ntziuhu na ni
Sya Jess.
datvi
cuindi.
vichi
xihi
quivi
Duha na cuu
Jess.
L CREDO.
^Lj reo en Dios Padre
Todopoderoso, Criador
del cielo
y de la tierra,
y en Jesucristo su ni
co
Pilaio,
fu
crucificado,
YOXININDIZANDL
oxinindizai
Dutu
za
pritu
Santo, te ni ca-
3
vendi los infiernos, y
al tercero da resucit
de entre los muertos. Subi los cielos y est
sentado la diestra de
uni quivi ni
natiacudi-
de la carperdurable.
la resurreccin
ne y
la vida
Amn
Jess,
lica;
nde
ni niCahui ntzi-
nandqto iacu
LA SALVE.
N:
na cunh
Dios
-MJrios te salve, Reina
y Madre de misericordia, guha ahaxini lya Dihi
vida y dulzura, esperan- Toni Cagnu Maria lya
za nuestra. Dios te sal- xini ndabuiaha lya itave: ti llamamos los des- cu, Vidini lya yondiatu
irados hijos de Eva. A cabnundi. NDios ydica
H suspiramos gimiendo xihini yocanandi mini
y llorando en
\9
este
valle
to.
Amn,
1,08
DIEZ MANDAMIENTOS.
Mos
mandamientos de
la ley de Dios son diez,
?o.<? tres
primeros pertenecen al honor de Dios,
to.
NDUD
xi.
JlI dudu sahu xi Estohndo uhun nDios yacuvi uxi. Na uni digna
yocuvi ahii uhu mani
ximi nDios, a uzaka
los otros
siete al
pro-
na guab xi nanita
sa
ha o do. _
Na
CU
nimammlo
CU*
nunditaca
hun nDios
a iyo._
cosas.
hlU,
inindza u-
2.
Na cu wi, ma
no jua nachinahadiquindo
de
Dios
nombre
rar el
ni uhun nDios.
en vano
3.
Na cu un, cada
El tercero, santificar
nditaca tico
cahnundo
las fiestas.
El
segundo,
quivi
4.
hii.
Na
cahnundo
cu cumi cada
Yuando
xi
difunda
El
El
matar.
quinto no
sesto
5.
Na cu hunhu ma
cahnitnahando.
Na cu
6.
no fornicar.
datirindo ma
cuachi yaa
El
sptimo, no hurtar.
El
octavo,
tar faso
mentir,
no
levan-
testimonia ni
Yu ma
cadando
7.
Na cu uza rn
cadacuihnand.
8.
Na cu una, ma
ndanehendo tnuhn diqui y ni un canhanahaifdo saha anitnahando.
anitnahando.
Na cu uxi ma10.
|
ciar los bienes genos. nchio inindo catayahui
Estos diez mandamien* j xi au tnahando: vxi.
tos se encierran en dos, nand, sahuyoh ndia-
gimo.
\
El
dcimo,
no codi
en servir y
prdgimo como
tu
mismo.
LOS
Santa
Madre
iglesia
son cinco.
El primero, or 31isa
entera los
fiestas de
El
domingos
guardar.
lo
el
ao por
la
Cuaresma,
por pascua
comulgar
florida.
NDUDU
HNHir.
y sa Domingo
segundo, confesar
menos una vez' en
El
cunimanindo hmmiza.
nuhu nDios nu nditada
na iyo, xi a etmimanindo nani
thahando
dahuatnaha
yexinimanindo mundo. Buha na
cuu Jesiis.
CINCO MANDAMIENTOS.
M^os Manlamientf'S de
la
sanu*
hin liaciDiiquachbdo te
xi
qui vi
Na
2.
mi
cu
nahmando vate
chi
hin,
hin
Cuaresma
yacbi
quivi
3.
xi
cuia,
qniv
cucahuiidry
cnitahuindo.
Na cu
hio >xU
un
tna
sa
xf
cu-
Pascua
caya.
ni
natiacudi-
El
miando
ta
ayunar
cuarto,
lo
manda
la San-
Madre Iglesia.
El quinto, pagar
os
la
son
primero.
tismo.
El segundo,
Na
5.
co
hnh,
N4DU-D USA.
za yo cu Santos
Sacramentos xi Dihima*
nindo Santa Iglesia.
1.
BauNa cu ho, a
sodondatendo (4) qiiivi
yocacudo, nani Bau-
Sacramentos
siete.
El
na Dihimanindo Santa
Iglesia xi nDios Doha
na cuu Jess.
Dios,
Madre
com
en
la Santa
'
Iglesia.
diez-
mos y primicias a
Iglesia de
Na
4,
de
Iglesia
tismo. _
confirma-
tion.
2.
Na cu w, a
teatnuniaha lya cah.
nu Obispo, nani Con-
firmacin.
El
tercero, Penitencia.
El
cuarto,
3.
Na cu un, na
nahmando, nani Peni-
tencia-
Comuntion.
4.
Na cu cu mi, a
cuitahuindo cuu mani
dica
nin.
El
quinto,
Extrema-
Uncin.
El
sesto,
Orden
5.
Na cu hnh
andendo a hii quida Dutu quivi cu cahuindo, nani Extremauncin^
Sa6.
Na cu yu a
nitahui Dutu qnivi cu
cerdotal
hyya, nani
Orden Sacer-
dotal.
El
sptimo,
Matrimo
Na
7.
datandh
cu uza, a
aha quida
nio.
monio
Jess.
NDUD
XI
CJUMI.
u,
M^os
Artculos de la
xicumi ndudu xison catorce: los siete nindizandi nani Artcupertenecen a
la
los de la F:
divia uza
nidad, y los otros siete digna a hiiuhu xi mii
la santa humanidad ya; azaca sa xi mi Esde nuestro Seor Je- tohndo Jesucristo a ni
cuya
sucristo.
Te hi uza
digna yo-
xi mi-
ya Dua_ Cachi.
1.
Na cu hn,
xinindizandi hni
yo-
ndiza
solo
Todopo-
Dios
El segundo,
creer que
Dios Padre.
es
El
El
es
tercero, creer
cuarto,
que
creer
que
El
quinto,
ni
% Na
cuya.
cu
wi,
yondiza uhu Dutu nDios.
3.
Na cu uni, yoxinindizandi ndiza uhu Dahya nDios.
4.
Na cu cumi, yoxinindizandi ndiza uhu
Espritu Santo nDios.
xinindizandi,
Dios Mijo.
es
deroso,
creer
que
5.
Na
hn
cu
yoxinindizandi
s
qui-
ni
dahuahaya Andivi
Criador.
h,
xi
nahivi._
El
sesto, creer
que
es
Salvador.
El
es
Glorificador.
6.
Na
cu
iu,
yo-
cacunihnu aha.
7.
Na cu uza yoyotaxiya
xinindizandi,
sacanda, a Dii nani
Gloria.
la
to
El
en cuanto hombre fu
U,zaca tucu
sa xi rai
Estohndo Jesucristo a
ni
cuuya Tehi, Dua
Cachia.
1.
Na cu hn, yoxinindizandi Estohndo
Iyatoni Jesucristo saa
ni
cuya Tehi
ni
naqa-
J
por obra
concebido
del\
Espritu Sanio.
4
El
Santa
de
'naci,
Maria
i
Virgen, siendo
gen
antes
ella
Fir-
xi
2.
Na cu wi yoxinindizandi Estohndo I.
yaoni
jatuui
f
Jesucristo,
CSUUISIU,
ni
111
cacudiya Tixi ya dihi
Sa
del varo, en
1
el
hu dicaya
sala gracia
Espritu Santo ini
Iunuhii ya >ihi Santa Maria.
I
'
parto.
J
ta
f
ntiuu,
te
Dhya many.
El
tercero, creer
recibi
por
3.
Na cu un yo*
xinindizandi
Estohndo
yatoni Jesucristo, nindoho ni nniya, ni. xihidicaya ndica Santa
que
muerte y pasin
salvar
nosotros
pecadores.
los
santos
padres,
que
nihidicaya
advenimiento.
El
creer
que
al tercero
dia
quinto,
hadiliindo
resucit
animas yuSantos
nani
11
de entre los muertos.
El
bi
cielos,
est
sentado la diestra de
Dios Padre
Todopode-
roso.
El
vendr juzgar
los
Jesucristo yu-
qan Andivi quixidicavivos y los muertos; ya qui taxituniya ehiu ndiaando nayonchito
conviene a, saber, a los itiacu xi na ni xihi;
cuiii cachi nay ni cut
buenos, para darles glo- nahivi guab cuah hya Andivi Gloria
sa-
guardaron a ni sa incumiguahana
ndudu sau xi Estofando
sus santos Mandamien- uhu nDios: Te nahivi
hunguah cuahahya
tos; y ci los malos, pena cahnu tundoho ini Andea ni ca ni qnhu,
los cuachi hun ni sahin cueterna porque no
miguahana ndudu shu
xiya.
Duba na cuu
guardaron. Amn.
ria
porque
Jess.
u.
BREVE CATECISMO
DE LA DOCTRINA CRISTIANA
por
Padre Castao.
el
P. ^jmjaz.*rm
sois
P.
cristiano?
ani,
JL ondacatnuh
Ayocundo Cris-
tiano?
R. S por
nuestro
gracia de
Seor Jesu-
R. Yocuundi Cristiano
sh gracia x Estohondo Iyatoni Jesu-
la
cristo.
cristo.
P.
Qu
quiere
cristiano?
B. Tlomhr que
decir
chi cristiano?
tiene
R-
la
Te
yocumi a
tismo.
ta
F a
ni
nite
quivi
dutete.
H.
solo
Dios
nadoco
ni sodon-
Yondacatnhi nada
nDios hio?
R. Hnindizaabu nDios
P.
hay?
Un
x*
nindiza x Estohndo
Jesucristo, nani San T
ver-
dadero.
p.
Dnde
est
jR.
En
el
cielo,
tierra
Dios?
P.
en la
en todo lugar.
Nda
hio nDios?
R._Hiyoya
Nuayvi
Andivi x
ndidani
xi
xian.
P.
v
13
R. Dios nuestro Seor.
uhu
Estohndo
nDios.
Na yo yocuy nDios?
P. Quien es Dios?
R. La Santsima Tri
Santsima Trinidad.
nielad.
P. (uin es la Santi
sima Trinidad?
R. Dios Padre, Dios
Mijo y Dios Espritu
Santo,
distin tas
tres
personas
y un solo Dios
verdadero.
hini
nDzaubu
nDios.
P, El Padre es Dios?
R. Si es.
P, El Hijo
es
Dios?
Yo cuuya.
Espritu Santo ha
Santo
yocuuya nDios?
Dios?
R. Si
Yo
es.
un mismo ser
y naturaleza divina.
tienen
yo-
Yo muya.
es
R. Si es.
P. El Espritu
t
DatnnDios- h
cuya ii Dios?
Ha
Coo
cunya.
iyo un i
nios?
yocuminda.
:rjr*-iE
t
14
7imZ *e to ires dfivinas personas se hizo
jP.
JR.
hombre?
La segunda que
P.
Nda
lya
xi
di
Tehy?
R. Jya yocuu
es
wi
lya
hombre llamamos
ya Tehy d naniya,
el
Ycaya
Je.
sucristo.
Quin
Jl.
Es
P.
verdadero Dios
verdadero hombre,
R.
En
el
sani ndu-
Cristo.
es Jesucristo?
vientre virgi-
hu nDios xi ndiza
uhu Tehy.
P. Nda ni nduya Tehy,
R.
tna
Dahya nDios.
R. Ini unu hii ya sa
quiuhu xi Dihi Mamado Santa Maria
sa gracia xi Espritu
Santo te hun ni ti.
vinihnu a saquiuhu.
ya ni ca ni qnhu,
ndiza yocuuya Dihi
uhu nDios.
P. Na cu
ni
cuuya
Thy Dahya nDios?
R. Saaha
dacacunihnuya ndo na nida-
tivi.
P.
Qu
la
hizo Cristo en
tierra
vamos?
para
sal
P.
Nda chiu
ni
quida
ifPbLi
15
E. Padeci debajo del\-E
poder de Pondo Pl\
lato, fue crucificado,
muerto y sepultado;
descendi los infiernos, resucit, subi a
los cielos, y est sentado la diestra de
Dios Padre Todopo.
deroso, y desde all ha
de venir juzgar
vivos
los
y los
Ni ndoh
Tixindee
ni
xi
naniy
'Poncio
muertos.
Dicaya, quitaxtuniy
nay nchito iua
cu, xi na nixihi.
Tna nixihi ya toni
Jesucristo ndica Santa Cruz ha ni xihiya
tna nDios ha ni xi-
nu
hiya tna
i?.
No muri
Dios, sino
Ma
en cuanto
en cuanto
hombre.
P.
Y el hombre cuando
al
R. No
alma?
muere en cuanto
P.
al cuerpo.
pre?
Tehy?
ni
xihiya tna
xihiya tna
Te tea
quivi yoxi-
nDios
Tehy.
hite,
ni
ha extnaha
an-
mate yoxihi?
,
Ma yoxihi extnaha
animate sabahani iqoi
cu ute yoxihi,
Te Yquicuu
vi
ha xihia a
nahi-
ma
un-
ca natiacua?
16
R.
No porque
da
del juicio se volvern
,
a juntar
las
el
Coo
quacbi
ndee
almas con
hivi,
da nacuacatnaba
P.
P.
Te Animas
guaba
nabivi
nda
sanhana
quiyi yoxihi yqui cuuna?
R. Al cielo gozar de R. Andivi Gloria nda
cotona lya oni nDios
Dios para siempre,
cocaminaa dii, a vatu ne ca ne qn, saporque guardaron sus
a ni sacumiquahana
ndudusahuxiyaxindusantos mandamientos.
dn saliu xi Sta. Iglesia.
P. Y. las almas de los F. Te animas naivi hun
malos, donde van
guaba nda sanhana
cuando mueren en pequivi yoxihi iqui cucado mortal?
una?
R. Al infierno pade- R. Andea yuqam cocer para, siempre, porcona, ndohona, neka
que no guardaron los
ne quhu, sa a mani
mandamientos de Dios
sabio cumi gy abana,
nuestro Seor, y los
nd-udirsahu x Es*
de la Santa Iglesia.
tindo uhu n Dios -xi
ndudu sabu Santa
Iglesia,
P. fyuin
es
la
Santa
F.
Iglesia?
R.
La
congregacin de
*X
Nayo
yoc
Santa
Iglesia?
R.
Nde
yonatacanino
cristianos cana
tna
bswmw
17
yoxihina xi gracia casalvan mucugnu animama.
riendo en gracia.
P. Quin est en el San-\ P. Mayo yodica mi
se
cuales
Santsimo Sacramen-
to
altar?
f.
verdadero Dios
or,
en
como
asi
el cielo
est
tanto est
y en
cualquiej
el
pan en
la
el
cia
del cuerpo,
(*)
nan
Andivi
duquan
ini
Hostia
hii
chi
ndudu hii yo
Puu dagua
catna-
ha ni calina lyatoni
Jesucristo, daidatnu
i
y la\
Alfcar,
te
te
palabras de la coma
gracion?
R. No, porque por virtud de las palabras
que el sacerdote dice,
en persona de Cristo,
la sustancia de pan se
convierte en la sustan
dicaya
yuchi
vino en el
cliz despus de haber
dicho l sacerdote las
hostia
xiya,
hiyo
ra partcula.
P. Queda
Daguatna
uhu
Gloria,
en la hostia como en
el cliz,
f)
nija,
hii?
Tehy,
hombre,
y verdadero
Y Tey
dita
Hostia
yuchi
yonchicoea-
yondou
t
18
sustancia
gua
de vino en
la sustancia de la sangre de nuestro Seor
daidatnu
virio
yo
nd yo nchicocagua
Jesucristo.
ini
daidatnu
cunuinaniya, te
iqui
ini
mani
xi
Jesucristo,
P,
Y para
confesarnos
P.
qu debemos hacer?
M, Pensar primero nes-
Estohndo
Estohndo yatoni Je
sucristo?
R. Llegar en ayunas
y confesar si tuviremos algn pecado
R, Coonchitondo tenah
matucundo tnu ni na
tui inca cuachi.
mortal.
para salvarnos,
P.
qu debemos hacer.
P.
19
Iglesia,
ciones
tado.
las obliga-
de nuestro
Amn
es-
Jess.
ndea icando;
na cuu Jess.
Duha
EL YO PECADOR.
'J* o pecador,
Y,
'tf
',
bienaventurada
siempre
Virgen Mara, al
bien-
tiviyu,
niyu,
m
or San
y San Pablo,
tnu Santa Mara, xi nuu
Santos, y vos, Padre, lya nikaindatnu, S. Miguel Arcngel, si nuu
S. Juan Bautista, xi nuu
m
que rogueis por
S. Jos, xi nuu ntziha
Seor. lya nikaindatnu Sanios
nuestro
Dios
Apostles S. Pedro xi
Pablo, xi nuu nditaS.
Amn,
ios Apstoles
EL ACTO BE CONTRICIN,
Hi
UPPPUI
21
satisfaccin de mis peca-
.;*'".
Te yo
saqui ndaa
ciiiti
na nagmandayu
dos: y confio en vuestra nu tnaha quivi yoaa do
guaha
bondad y misericordia coy ndida chinu
,
dahwncuuy sa na ndoo
I
iniyu
infinita,
que
me perdona- cuachi Te
Clln( j ee te
ndiatu cagnuyu na ma-
nixini.
sangre, y
eia
car.
me
daris gra-
Te cundeh nda
huiiiahani ne ka necuhn,
te cucagnuinini
sahayu
Amn.
Ia
j
ma hunca
Duba na cuu
%m
.--:
>:.'
w'ri
le
sa-
dativiyu.
Jess,
kwWNWKMKi'if
&
ff
Montas.
ftl
til
fW*
LISTA QUE
SE *
::$
INSERTA.
FORMADO
itl
t!
OBISPO
SR.
DE LA
l-/
& ,.&(&
5|
'^
161
PUEBLA.
IMPRENTA DEL HOSPITAL DE SAN
PEDRO.
*;:.
sto
N
i'E^
'.
'
'
::
- -
r.
A.*
'
:
:
'
*.
"*
.'
-
&
^^
'
,A
'-'
:
''::"
/i
r*~'%-
X.,V>*>
*-
%**
I'VV
%-
Wit**-*"
AV
LO?
..y&