Professional Documents
Culture Documents
SCENE1
TELON (Tableau na nagpapakita ng pagbaril kay rizal.)
Gunshots (biglang gagalaw ang lahat sabay sa pagsara ng
telon
TELON
(sa loob ng napakahabang panahon, tayo ay nakubli sa anino
ng mga dayuhang umangkin sa ating bayan. mga dayuhang
naghari harian at kumitil sa ating pagkatao. mistulang binura
nila ang ating pagkatao, kasaysayan at kultura. naging sunod
sunuran tayo na tila mga papet sa kanilang munting palabas.
nakagapos at walang ibang magawa kundi ang sumunod dahil
na rin sa takot. nakita na n rin kung paanong ang sino mang
lumaban ay kanilang pinapatay upang huwag tularan. ngunit
walang kahit ano man ang mananatili magpakailanman.
napagod na ang mga pilipino sa kanilang mga pananakot,
pananakit at pang aabuso. nagsimula na nitong hanapin ang
sarili at kalayaan. hindi na nito nais na maging anino at sunod
sunuran.
hindi na nito nais na mamuhay sa takot at pangamba. Isa
itong ibong gustong kumawala. sinisira ang hawlang pilit na
nagkakait rito ng kalayaan. kailangan nito ng magbibigay ng
liwanag sa napakadilim nitong kinasasadlakan at ang
nobelang isinulat na "noli me tangere" at "el filibusterismo"
ang siyang nagsilbing liwanag. nagbukad sa mata ng marami
ukol sa katotohanan. muli tayong bumalik sa mundo ng mga
indio at kastila. muli nating balikan ang buhay ni rizal.)
SCENE2 TELON
N: Minsan daw ay may isang gamo gamo na naakit sa liwanag
ng apoy. Maski anong paalala ng kanyang ina na huwag
siyang lalapit sa apoy, ay lapit pa rin sya ng lapit.gustong
gusto nya ang liwanag ng apoy kaya sinuway niya ang bilin ng
kanyang ina.lumipad sya ng lumipad palibot sa apoy. palapit
ng palapit sa apoy hanggang sa magliyab ang pakpak niya at
tuluyan syang mamatay. pepe, naiintindihan mo ba ang ibig
sabihin ng kwento ng gamo gamo? dapat ay lumayo sya sa
apoy nang hindi nabuwis ang buhay niya.
SCENE3 TELON
Guro: Pepe, may alam ka ba sa wikang kastila?
R: ongpoko(?) senor.
G: e sa wikang latin?
R: onpoko senor.
G: tonto. ikaw ang onpoko dahil napakaliit mo.
G: kaya siguro walang laman yang utak mo kundi onpoko.
R: Professor!
R: kung tanging taas lang ang *dahilan kung bakit superiores
ang mga espanol/kastila, e bakit nawala sa espana ang ilan sa
kaniyang mga kolonyas sa mga indians hamak na mas maliliit?
P: Impertinente! Lumabas ka sa aking klase!
SCENE6 TELON
R: kompaniorismo, pagkakapatiran, ito ang prinsipyong
maguugnay sa ating lahat.
T1: hindi kaya maging sanhi ng kaguluhan ang ating
ginagawa?
R: bakit?
T1: iisipin ng mga estudyanteng kastilla na kilakalaban natin
sila. (oo nga)
K1: Tsongo!
P1: nandyan na nman ang mga bangus na yan!
R: pabayaan mo sila
K2: bonos(?monkeys)
P2:(Rotten)
K2: (Asshole)
K3: (Idiots) (away na.darating ang mga prayle para umawat)
Pr: anong nangyari?! tama na! tigil na!
SCENE7 TELON
TA: jose. jose.
R: Tiyo Antonio.
TA: kamusta na ang pakiramdam mo?
R: maabu- ah!
CLOSE
SCENE 9
SCENE 9
-Madrid, Spain-
EUROPE JOURNEY
J: Paano si Leonor?
CLOSE
-PierAntonio: Oh, heto ang pasaporte at ticket mo. Primera klase
yan.
CLOSE
SCENE 12
Pepe,
SCENE 14
TELON
Jose: Wala ni isa sa mga yan ang may prueba, General. Ang
mga akusasyong gaya ng mga yan ay maaaring manggaling
kahit kanino lang. Wala akong ki
GD: Huwag mo nang paikut-ikutin ang ulo naming Jose! No
somos idiotos!
Jose: General, nagsasabi akong ng totoo
GD: (Dahan-dahan) Ano ang kinalaman mo sa mga pagaalsa
at ano ang alam mo kay Bonifacio?
Jose: Wa
GD: Hindi kami mga tanga, Jose. (Ihahagis niya ang mga
polieto sa harapan ni Rizal.) Pobres Frailes isang satirika
laban sa simbahan at sa mga pari!
(Papalakpak si General Despujol at akmang dadalpin si Rizal
ng isang guardia. Papalag siya sa unang pagkakataon.)
Jose: Wala akong alam sa mga ito, General!
GD: Nasabat ang mga polietong yan sa Ate Lucia mo. Sige,
kunin na yan at ipatapon kay Capitan Carcinero!
Jose: Kailangan ko ng patas ng paglilitis, General! Hindi tama
ito!
TELON
SCENE 15
Dinala si Jose sa isang steamer, Cebu, patungong Dapitan.
Bago tumuloy ang steamer ay binasahan siya ng hatol ni
Capitan Carcinero at nakatanggap siya ng sulat mula kay
Padre Pastells.
kailangang mangumpisal.
PM: Magandang hapon sa iyo, Jose! Kumusta ka na?
FS: Bakit hindi, Jose? Isa ang pangungumpisal sa mga
tungkulin mo sa Dios.
Jose: Sa Dios o sa tao? Bakit ko nga ba kailangan
mangumpisal? Bakit ko kailangang humingi ng tawad sa mga
taong gaya ko ay makasalanan din? Sa Dios ako
nagkukumpisal, Padre.
FS: Hindi naman bababa ang Dios dito sa lupa para
pagkumpisalin ka, Jose. Kaya nga siya nagpapadala ng mga
kasangkapan niya.
Jose: Para saan pa ang panalangin, Padre? Alam nating
dalawa na ang panalangin ang nagiisang komunikasyon natin
sa Dios. Hindi ko kailangan ng anumang ritual para mapalapit
sa Kanya.
FS: (Nanlulumo) Huwag mong sabihin yan, Jose. Alam kong
marami kang mapait na karanasan sa Simbahan pero hindi
yan dahilan para lumaban ka sa Santa Iglesia. Nasa Simbahan
ang kaligtasan, Jose; huwag mong kalilimutan yan. (Hindi
sasagot si Jose.)
Oh, siya, Jose. Tutuloy na rin ako. Hinihiling ko sa Dios na
naway basbasan niya ang isip mo bago pa mahuli ang lahat.
Jose: Salamat sa dalaw mo, Padre. (Ihahatid ang pari sa
pintuan.) Hanggang sa huling pagkikita!
FS: Magingat kang lagi, Jose.
Dear Blumentritt;
My friend,
I shall tell you how we live here. I have three houses, where I
live with my mother, my sister Trinidad, my nephew and my
students. One of the three houses is for my chickens. I have
many farm animals, many fruit trees and many vegetables. I
actually have a small boat in which to ride to kill time. I wake
up very early in the morning to prepare food and prepare
things I need for the day.
I hope that you come here and see how idyllic life is in
Dapitan.
PM: Ah, may naisip ako! Anu kayat ako nalang ang maghatid
ng mga sulat mo papuntang Maynila? Isang munting tulong
ko nalang sa matagal ko nang hindi nakitang kamag-anak?
Jose: Magandang ideya yan pero mukhang mas magandang
ang mga kartero nalang ang gumawa ng paghahatid ng sulat.
Alam naman nating bihasa sila sa mga ganung gawain.
PM: Ah, oo naman, siyempre. Naku, maggagabi na pala.
Salamat sa oras mo, Jose. Baka tutuloy na rin ako.
TELON
SCENE 17
Nakaramdam na ng hindi maganda si Jose sa taong
nagpakilala sa kanya bilang Pablo Mercado. Di naglaon ay
nalaman niyang siya pala si Florencio Namanan, isang espiya
ng mga prayle na nagbabalak makakalap ng mga
ebidensiyang magpapadiin kay Jose. Sa loob ng apat na taong
pananatili ni Jose sa Dapitan ay naging produktibo ang
kanyang buhay. Naging manggagamot siya ng mga
naninirahan duon, naging guro sa mga maliliit na mga bata,
naging bihasa sa agham, nagsulat ng mga tula, nagpinta ng
magagandang mga obra maestro at naging negosyante. Kahit
abala si Rizal ay hindi naging hadlang ang mga gawain niya
para makilala niya si Josephine Bracken. Show clip-
Josephine, Josephine
Who to these shores have come
Looking for a nest, a home
Like a wandering swallow;
If your fate is taking you
To Japan, China or Shanghai,
Dont forget, on these shores
A hear for you beats high
Jose: Josephine, you have come back? Whom are you with?
SCENE 18
Naging maganda ang pagsasama ni Jose at ni Josephine kahit
na hindi sila kasal ng simbahan. Naging masipag si Josephine
sa pagtulong sa kanyang asawa at matiya niyang pinagaaralan
ang wika ni Jose, Filipino. Nagdalang-tao si Josephine ngunit
sa kasamaang palad ay hindi nabuhay ang bata.
(Ipapakitang buntis si Josephine at nagaayos sa bahay.
Nadaring ang isa sa mga kapitbahay ni Jose na
nagkukumahog. Dalaldala naman ng dalawa pang iba si
Josephine.)
Bebang: Jose! Jose! Manganganak na ata si Josephine, Jose!
Jose: Kalma lang ho, Aling Bebang. Pumutok na bang
panubigan niya?
Bebang: Ay naku, oo, Jose!
katawan niya.
Aling Bebang: Tama ka diyan. Hindi rin magandang sabihin sa
kanya agad at baka mabigla siya.
Nang gabing iyon ay inilibing ni Jose ang kanyang siyam-nabuwang anak sa isang kakahuyan sa Dapitan. Pinangalanan
niya itong Francisco bilang pagalaala sa kanyang amang si
Don Francisco. Labis na naghinagpis si Jose sa pangyayaring
ito sa kanyang buhay. Mabuti nalang at nandoon ang mga
kaibigan at kapitbahay niya sa Dapitan upang makiramay sa
kanyang pangungulila.
SCENE 19
Pio Valenzuela Scene
PV: Magandang araw Dr. Rizal. Ako ay nagmula pa sa
malayong lugar at ninanais ko sana na makahingi ng tulong
medical sa inyo. Sana ay matulungan nyo ako.
Jose: -- Salamat
Kb: Nabalitaan mo na ba ang mga pagyayari sa ating bayan?
Jose: Mukhang nahuhuli na ako sa mga pangyayari dito.
Maaari mo bang ikuwento sa akin?
TELON
Noong Hulyo 31, 1897 natapos ang pagpapatapon kay Jose.
Apat na taon din siyang nanatili sa Dapitan. Labis ang lungkot
at pangungulilang naramdaman ng mga naninirahan duon
nang umalis si Jose. Nawalan sila ng isang pangulo, ng isang
manananggol at ng isang kaibigan. Nagpaalam kay Jose lahat
ng mga mamamayan ng Dapitan at untiunti silang lumuha
habang untiunting lumalayo ang Espaniya, ang steamer na
sinakyan ni Jose papuntang Maynila.
SCENE 20
-AUGUST 1986 REVOLUTION, Show clip.|Nang nasa Maynila na si Jose ay marami siyang nalaman na
lubhang bumagabag sa kanya.
(May isang kababayan niya na kakausap sa kanya.)
TELON
SCENE 21
SCENE 22
Pinabalik si Jose sa Maynila sakay ng isang steam. Punongpunong ng mga sundalo at mga opisyal ang steamer. Ang
huling paguwi ni Rizal sa kanyang bayan ay noong 1896. Alam
ni Jose na iyon na ang pinakamalaking pagsubok sa kanya at
maaring buhay niya ang maging kabayaran.
-Fort Santiago, kulungan ni RizalGH: Kailangan bang isinusulat ang lahat ng nakikita? (Galit)
Jose: Kung hindi Heneral, ano ang ipinagkaiba natin sa mga
hayop?
GH: Ganyan ba katalas ang dila ng iyong mga nobela?!
Jose: Nabasa nyo na ba ang aking mga nobela?
GH: Hindi pa! (PAUSE) Ang sabi nilay hindi ako patutulugin ng
iyong mga nobela.
-Silence, pacingGH: Kamusta ka rito?
Jose: Walang pinagkaiba sa Dapitan, Heneral Blanco. Mas
masikip nga lang dito. Nawala ang mga tanawin, ang
karagatan, ang kabundukan.
GH: Paumanhin Jose.
Jose: Pinaniwala nyo ako na pinapayagan nyo akong magsilbi
sa Cuba bilang manggagamot doon yun palay ipapahuli at
ipapakulong nyo lamang akong muli. I-sa kayong hi-pok-rito.
GH: Naipit ako sa bilis ng mga pangyayari. Bigla na lamang
sumabog ang lahat! Sumiklab ang rebelyon sa napakaraming
panig ng bansa! At ikaw, ikaw Jose ang intuturong apoy ng
rebelyon!
Jose: Kailanmay hindi ko papayagang magamit ang aking
pangalan sa ganyang kadahilanan. Ang aking mga isinulat at
aking pagpapahalaga sa edukasyon, sa kapayapaan ay
nawawalang saysay lamang dahil sa iilang mga Pilipinong
hindi makapaghintay sa tamang panahon!
GH: Bakit hinid ka magpalabas ng manifesto para pabulaanan
ang lahat?
Voice over (Rizal) show clip writing
Ang reblusyon ay sumiklab sa kabila ng aking pagtutol. Ang
pakikidigma sa panahong kasalukuyan ay hindi
makakatulong sa atin. Ito ay masahol pa sa pagpapatiwakal.
CLOSE
SCENE 23
(Ipapakita ang isang paglilitis. Nakaupo si Jose sa katabi ang
kanyang mananaggol Si Luis Taviel de Andrade. Babasahan
siya ng mga ebidensiya laban sa kanya ni Juez Francisco
Olive.)
Juez: Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda, ito na
ang huling araw ng iyong paglilitis sa kasong panguupat ng
himagsikan laban sa Espaniya. Babasahin sa iyo, bilang bahagi
ng iyong karapatan, ang mga ebidensiya laban sa iyo. (Papalo)
CLOSE
-CLOSESCENE 25
KKK
Andres B. : Sasalakay tayo, ililigtas natin si Dr. Rizal! Mabuhay
si Dr. Jose Rizal!
All: Mabuhay! (Infinity times)
Paciano: Sandali langggg! Magsitigil kayooo! (Loud voice)
Mahigpit ang pagbabantay kay Pepe! Handa sila sa anumang
bagay na maaring mangyari!
CLOSE
[79]
Sa pakikidigma at pamimiyapis
na inahihibik ay kapighatian.
[80]