You are on page 1of 26

Istituto teologico Leoniano

Anagni (FR)

Dispensa essenziale di Latino


Prof. Don Lorenzo Cappelletti

I DECLINAZIONE
Tema in a;
Genitivo singolare in ae;
Comprende molti femminili, pochi maschili e nessun neutro.
Caso
Singolare Plurale
Nominativo
a
ae
Genitivo
ae
arum
Dativo
ae
is
Accusativo
am
as
Vocativo
a
ae
Ablativo
a
is
II DECLINAZIONE
Tema in o;
Genitivo singolare in i;
Comprende maschili (in -us, -er e -ir), femminili (in -us), e neutri (in -um).
Caso
Singolare (maschile/femminile) Plurale (maschile/femminile)
Nominativo
us, er, ir
i
Genitivo
i
orum
Dativo
o
is
Accusativo
um
os
Vocativo
e, er, ir
i
Ablativo
o
is
Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Singolare (neutro)
um
i
o
um
um
o

Plurale (neutro)
a
orum
is
a
a
is

III DECLINAZIONE
Tema in i o consonante;
Genitivo singolare in is;
Comprende maschili, femminili, e neutri.
GRUPPI
I GRUPPO imparisillabi con una consonante davanti a -is nel g. s.;
V. S. in -e;
CASI DIRETTI PLURALI DEL NEUTRO IN -a;
G. P. in -um;
II GRUPPO parisillabi e imparisillabi con due consonanti davanti a -is nel g. s.;
V. S. in -e;
CASI DIRETTI PLURALI DEL NEUTRO IN -a;
G. P. in -ium;
III GRUPPO neutri uscenti in -e, -al, -ar.
V. S. in -i;
CASI DIRETTI PLURALI DEL NEUTRO IN -ia;
G. P. in -ium.

Caso
I GRUPPO
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Singolare maschile/femminile (neutro)

Plurale maschile/femminile (neutro)

uscita varia
is
i
em (come N.)
come N.
e

es (a)
um
ibus
es (a)
es (a)
ibus

Caso
II GRUPPO
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Singolare maschile/femminile (neutro)

Plurale maschile/femminile (neutro)

uscita varia
is
i
em (come N.)
come N.
e

es (a)
ium
ibus
es (a)
es (a)
ibus

Caso
III GRUPPO
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Singolare neutro

Plurale neutro

e, al, ar
is
i
come N.
come N.
i

ia
ium
ibus
ia
ia
ibus

IV DECLINAZIONE
Tema in u;
Genitivo singolare in us;
Comprende maschili, femminili, e neutri.
Caso
Singolare maschile/femminile (neutro)
Nominativo
us (u)
Genitivo
us
Dativo
ui (u)
Accusativo
um (u)
Vocativo
us (u)
Ablativo
u
Declinazione di domus
Caso
Singolare
Plurale
Nominativo
Domus
Domus
Genitivo
Domus
Domuum/Domorum
Dativo
Domui/Domo
Domibus
Accusativo
Domum
Domos/Domus
Vocativo
Domus
Domus
Ablativo
Domu/Domo
Domibus

Plurale maschile/femminile (neutro)


us (ua)
uum
ibus
us (ua)
us (ua)
ibus

Declinazione Iesus
Caso
Singolare
Nominativo
Iesus
Genitivo
Iesu
Dativo
Iesu
Accusativo
Iesum
Vocativo
Iesu
Ablativo
Iesu
V DECLINAZIONE
Tema in e;
Genitivo singolare in ei;
Comprende maschili e femminili.
Caso
Singolare maschile/femminile (neutro)
Nominativo
es
Genitivo
ei
Dativo
ei
Accusativo
em
Vocativo
es
Ablativo
e

Plurale maschile/femminile (neutro)


es
erum
ebus
es
es
ebus

AGGETTIVI
Si dividono in due classi:
a) La prima classe contiene aggettivi con tre uscite diverse per maschile, femminile e neutro. Il
maschile e il neutro si declinano seguendo lo schema della seconda declinazione (nel neutro
i casi diretti sono uguali al nominativo), mentre il femminile si declina come la prima
declinazione;
b) La seconda classe ha aggettivi a tre, a due e a unuscita e segue lo schema del terzo gruppo
della terza declinazione anche per il maschile e il femminile (ablativo singolare in -i e
genitivo plurale in -ium). Nel maschile e femminile laccusativo plurale esce in -em.
PARTICOLARIT DEL NOME E DELLAGGETTIVO
I sostantivi composti da nome e aggettivo (respublica) sottoposti a declinazione nei vari casi
vedono declinare siano il nome che laggettivo, mentre nei sostantivi composti da due nomi
(agricultura) si pone il primo al genitivo e si declina solo il secondo.
GRADI DELLAGGETTIVO E DELLAVVERBIO
Gli aggettivi (come gli avverbi) presentato tre gradi: quello positivo, quello comparativo
(aggiungendo in genere -ior per il maschile e femminile e -ius per il neutro al tema dellaggettivo e
si declina come un sostantivo della terza declinazione) e quello superlativo (aggiungendo
generalmente -issimus, -a, -um al tema dellaggettivo declinandolo come un aggettivo della prima
classe).
Il grado comparativo dellaggettivo presenta tre comparazioni:
1) Quella di maggioranza che si forma in due modi:
a. Portando laggettivo del primo termine di paragone al grado comparativo e
introducendo il secondo termine (allo stesso caso del primo) con lavverbio quam;
b. Portando laggettivo del primo termine di paragone al grado comparativo e il
secondo termine renderlo con lablativo semplice del grado positivo.
Se la comparazione avviene ai casi diretti si possono usare entrambe le forme, mentre si usa
la prima se i termini di paragone sono nei casi obliqui. Nel caso in cui il secondo termine di

paragone sia un pronome relativo si usa il secondo modo e lo stesso si fa se la frase di


senso negativo o se una interrogativa negativa.
Se i due termini di paragone sono due aggettivi o si portano entrambi al grado comparativo
introducendo il secondo con lavverbio quam, oppure si rendono entrambi al grado positivo,
introducendo il primo dallavverbio magis e il secondo da quam;
2) Quella di uguaglianza richiede entrambi i termini di paragone allo stesso caso, introducendo
il primo con le particelle ita, tam o aeque e il secondo con i rispettivi avverbi ut, quam o
atque;
3) Quella di minoranza si forma rendendo laggettivo del primo termine di paragone al grado
positivo introdotto dallavverbio minus e il secondo, concordante con il caso del primo,
anchesso al grado positivo introdotto da quam.
Gli aggettivi uscenti al nominativo maschile del grado 0 in -er fanno come la regola per il
comparativo, mentre aggiungono al nominativo del grado positivo -rimus, -a, -um per formare il
superlativo.
Sei aggettivi della seconda classe a due uscite (facilis, difficilis, similis, dissimilis, gracilis, humilis)
formano normalmente il comparativo, mentre nel formare il superlativo aggiungono al nominativo
del grado positivo il suffisso -limus, -a, -um.
Gli aggettivi uscenti in -dicus, -ficus, e -volus aggiungono al tema dellaggettivo -entior, -entius per
formare il comparativo e -entissimus, -a, -um per formare il superlativo, mentre quelli uscenti in -us
preceduto da vocale (-eus, -ius, -uus) formano il comparativo premettendo lavverbio magis e il
superlativo premettendo maxime.
Altri modi per formare il grado superlativo di un aggettivo quello di usare i prefissi prae- e per- o
gli avverbi maxime e admodum.
PRONOMI
I pronomi personali e riflessivi della prima e seconda persona
Caso
Prima persona singolare Seconda persona singolare
Nominativo
Ego
Tu
Genitivo
Mei
Tui
Dativo
Mihi
Tibi
Accusativo
Me
Te
Vocativo
Tu
Ablativo
Me
Te
Prima persona plurale
Seconda persona plurale
Nominativo
Nos
Vos
Genitivo
Nostri/Nostrum
Vestri/Vestrum
Dativo
Nobis
Vobis
Accusativo
Nos
Vos
Vocativo
Vos
Ablativo
Nobis
Vobis
Nel genitivo plurale sia della prima che della seconda persona compaiono due espressioni diverse
perch la forma nostrum e vestrum si usa solo in frasi in cui il pronome personale al caso di
genitivo partitivo, mentre in tutti gli altri casi del genitivo si usa la forma nostri e vestri.

La terza persona non ha una forma propria per i pronomi personali, ma usa il pronome dimostrativo
is ea id. Solo se il pronome riflessivo si usa la declinazione:
Caso
Terza persona singolare
Nominativo
Genitivo
Sui
Dativo
Sibi
Accusativo
Se
Vocativo
Ablativo
Se
In latino i pronomi e gli aggettivi possessivi si declinano come gli aggettivi della prima classe:
meus mea meum;
tuus tua tuum;
suus sua suum;
noster nostra nostrum;
vester vestra vestrum;
suus sua suum.
I pronomi e gli aggettivi dimostrativi sono:
Caso
Questo
Nominativo
Hic
Haec
Hoc
Hi
Genitivo
Huius Huius Huius Horum
Dativo
Huic
Huic
Huic
His
Accusativo
Hunc
Hanc
Hoc
Hos
Ablativo
Hoc
Hac
Hoc
His
Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Ablativo

Ille
Illius
Illi
Illum
Illo

Quello
Illa
Illius
Illi
Illam
Illa

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Ablativo

Quello, egli
Is
Ea
Id
Eius Eius Eius
Ei
Ei
Ei
Eum Eam
Id
Eo
Ea
Eo

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Ablativo

Iste
Istius
Isti
Istum
Isti

Illud
Illius
Illi
Illud
Illo

Codesto
Ista
Istud
Istius Istius
Isti
Isti
Istam Istud
Isti
Isti

Illi
Illorum
Illis
Illos
Illis
Ei, Ii
Eorum
Eis, Iis
Eos
Iis

Questi
Hae
Harum
His
Has
His
Quelli
Illae
Illarum
Illis
Illas
Illis

Haec
Horum
His
Haec
His
Illa
Illorum
Illis
Illa
Illis

Quelli, essi
Eae
Ea
Earum
Eorum
Eis, Iis Eis, Iis
Eas
Ea
Iis
Iis

Isti
Istorum
Istis
Istos
Istis

Codesti
Istae
Istarum
Istis
Istas
Istis

Ista
Istorum
Istis
Ista
Istis

I pronomi e gli aggettivi determinativi


Caso
Il medesimo
Nominativo
Idem
Eadem
Idem
Genitivo
Eiusdem Eiusdem Eiusdem
Dativo
Eidem
Eidem
Eidem
Accusativo Eundem
Eandem
Idem
Ablativo
Eodem
Eadem
Eodem
Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Ablativo

Ipse
Ipsius
Ipsi
Ipsum
Ipso

Lo stesso
Ipsa
Ipsum
Ipsius Ipsius
Ipsi
Ipsi
Ipsam Ipsum
Ipsa
Ipso

Pronomi relativi
Caso
Il quale, la quale, il quale
Nominativo
Qui
Quae
Quod
Genitivo
Cuius
Cuius Cuius
Dativo
Cui
Cui
Cui
Accusativo Quem Quam Quod
Ablativo
Quo
Qua
Quo

Iidem
Eorundem
Iisdem
Eosdem
Iisdem

Ipsi
Ipsorum
Ipsis
Ipsos
Ipsis

Gli stessi
Ipsae
Ipsarum
Ipsis
Ipsas
Ipsis

I medesimi
Eaedem
Earundem
Iisdem
Easdem
Iisdem

Eadem
Eorundem
Iisdem
Eadem
Iisdem

Ipsa
Ipsorum
Ipsis
Ipsa
Ipsis

I quali, le quali, i quali


Qui
Quae
Quae
Quorum Quarum Quorum
Quibus
Quibus
Quibus
Quos
Quas
Quae
Quibus
Quibus
Quibus

I pronomi e gli aggettivi interrogativi:


Caso
Chi?, Che Cosa?
Chi?, Che Cose?
Nominativo Quis
Quid
Qui
Quae
Genitivo
Cuius Cuius rei Quorum Quarum rerum
Dativo
Cui
Cui rei
Quibus
Quibus rebus
Accusativo Quem
Quid
Quos
Quae
Ablativo
Quo
Qua re
Quibus
Quibus rebus
Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Ablativo

Chi dei due?


Uter
Utra
Utrum
Utrius Utrius Utrius
Utri
Utri
Utri
Utrum Utram Utrum
Utro
Utra
Utro

Utri
Utrorum
Utris
Utros
Utris

Chi dei due?


Utrae
Utra
Utrarum Utrorum
Utris
Utris
Utras
Utra
Utris
Utris

I pronomi e gli aggettivi indefiniti di senso negativo


Caso
Nessuno
Niente
Nominativo
Nemo
Nihil
Genitivo
Nullius (neminis) Nullius rei
Dativo
Nemini (nulli)
Nulli rei
Accusativo
Neminem
Nihil
Ablativo
Nullo (nemine)
Nulla re
I NUMERALI
Le centinaia (escluso centum, che indeclinabile) e i distributivi si declinano come aggettivi plurali
della prima classe.
Declinazione di unus, duo, tres, milia.

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Unus
Unius
Uni
Unum
Une
Uno

Uno, una, uno


Una
Unius
Uni
Unam
Una
Una

Unum
Unius
Uni
Unum
Unum
Uno

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Duo
Duorum
Duobus
Duos
Duo
Duobus

Due, due, due


Duae
Duarum
Duabus
Duas
Duae
Duabus

Duo
Duorum
Duobus
Duo
Duo
Duobus

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Tres
Trium
Tribus
Tres
Tres
Tribus

Tre, tre, tre


Tres
Trium
Tribus
Tres
Tres
Tribus

Tria
Trium
Tribus
Tria
Tria
Tribus

Caso
Nominativo
Genitivo
Dativo
Accusativo
Vocativo
Ablativo

Migliaia
Milia
Milium
Milibus
Milia
Milia
Milibus

Prospetto dei numeri


CIFRE
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
XXI
XXII
XXIII
XXVIII
XXIX
XXX
XL
L
LX
LXX
LXXX
XC
C
CC
CCC
CD
D
DC
DCC
DCCC
CM
M
MM

CARDINALI
Unus
Duo
Tres
Quattuor
Quinque
Sex
Septem
Octo
Novem
Decem
Undecim
Duodecim
Tredecim
Quattuordecim
Quindecim
Sedecim
Septendecim
Duodeviginti
Undeviginti
Viginti
Viginti unus
Viginti duo
Viginti tres
Duodetriginta
Undetriginta
Triginta
Quadraginta
Quinquaginta
Sexaginta
Septuaginta
Octoginta
Nonaginta
Centum
Ducenti
Trecenti
Quadringenti
Quingenti
Sescenti
Septingenti
Octingenti
Nongenti
Mille
Duo milia

ORDINALI
Primus
Secundus (Alter)
Tertius
Quartus
Quintus
Sextus
Septimus
Octavus
Nonus
Decimus
Undecimus
Duodecimus
Tertius decimus
Quartus decimus
Quintus decimus
Sextus decimus
Septimus decimus
Duodevicesimus
Undevicesimus
Vicesimus
Vicesimus unus
Alter et vicesimus
Vicesimus tertius
Duodetricesimus
Undetricesimus
Tricesimus
Quadragesimus
Quinquagesimus
Sexagesimus
Septuagesimus
Octogesimus
Nonagesimus
Centesimus
Ducentesimus
Trecentesimus
Quadringentesimus
Quingentesimus
Sescentesimus
Septingentesimus
Octingentesimus
Nongentesimus
Millesimus
Bis millesimus

DISTRIBUTIVI
Singuli
Bini
Terni
Quaterni
Quini
Seni
Septeni
Octoni
Noveni
Deni
Undeni
Duodeni
Terni deni
Quaterni deni
Quini deni
Seni deni
Septeni deni
Duodeviceni
Undeviceni
Viceni
Viceni singuli
Viceni bini
Viceni terni
Duodetriceni
Undetriceni
Triceni
Quadrageni
Quinquageni
Sexageni
Septuageni
Octogeni
Nonageni
Centeni
Duceni
Treceni
Quadringeni
Quingeni
Sesceni
Septingeni
Octingeni
Nongeni
Singula milia
Bina milia

Gli avverbi dei numerali presentano una forma propria solo per i primi quattro numeri (semel, bis,
ter, quater), gli altri si formano aggiungendo alla radice il suffisso -ies.

CUM NARRATIVO E ABLATIVO ASSOLUTO


Il cum narrativo si forma con cum + congiuntivo e si usa prevalentemente nelle narrazioni, si pu
rendere, in italiano, con il gerundio.
Lablativo assoluto una locuzione tipica latina che si forma con un sostantivo e un participio,
entrambi al caso ablativo. Si dice assoluto perch tale costrutto deve essere totalmente slegato dal
resto della frase, cio il nome nellablativo assoluto deve essere diverso dal soggetto della frase e
non ci deve essere un pronome che si riferisca al nome nellablativo assoluto. Il participio, come
tale, pu essere perfetto, presente o futuro. Con lultimo tempo lablativo assoluto pressoch
inutilizzato e comunque sta a indicare una posteriorit del costrutto al resto della frase. Con il
participio presente indica contemporaneit al contesto della frase (esprimibile con quando),
mentre con il perfetto dice anteriorit del concetto espresso dal costrutto rispetto al resto della frase.

I CONIUGAZIONE ATTIVA
Paradigma -o, -as, -avi, -atum, -are.
INDICATIVO
PRESENTE
-o
-as
-at
-amus
-atis
-ant
PERFETTO
-i
-isti
-it
-imus
-istis
-erunt

IMPERFETTO
-abam
-abas
-abat
-abamus
-abatis
-abant
PI CHE PERFETTO
-eram
-eras
-erat
-eramus
-eratis
-erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-em
-arem
-es
-ares
-et
-aret
-emus
-aremus
-etis
-aretis
-ent
-arent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-a
-ato
-ato
-ate
-atote
-anto

PERFETTO
-erim
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint

INFINITO
PRESENTE
-are

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
-ans, -antis
-urus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-abo
-abis
-abit
-abimus
-abitis
-abunt
FUTURO ANTERIORE
-ero
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint
PI CHE PERFETTO
-issem
-isses
-isset
-issemus
-issetis
-issent

PERFETTO
-isse

GERUNDIO
GENITIVO
-andi
ACCUSATIVO
ad -andum

FUTURO esse
-urum, -am, -um
-uros, -as, -a

DATIVO
-ando
ABLATIVO
-ando

SUPINO
PRESENTE
-um

II CONIUGAZIONE ATTIVA
Paradigma -eo, -es, -ui, -itum, -ere.
INDICATIVO
PRESENTE
-eo
-es
-et
-emus
-etis
-ent
PERFETTO
-i
-isti
-it
-imus
-istis
-erunt

IMPERFETTO
-ebam
-ebas
-ebat
-ebamus
-ebatis
-ebant
PI CHE PERFETTO
-eram
-eras
-erat
-eramus
-eratis
-erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-eam
-erem
-eas
-eres
-eat
-eret
-eamus
-eremus
-eatis
-eretis
-eant
-erent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-e
-eto
-eto
-ete
-etote
-ento

PERFETTO
-erim
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint

INFINITO
PRESENTE
-ere

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
-ens, -entis
-urus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-ebo
-ebis
-ebit
-ebimus
-ebitis
-ebunt
FUTURO ANTERIORE
-ero
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint
PI CHE PERFETTO
-issem
-isses
-isset
-issemus
-issetis
-issent

PERFETTO
-isse

GERUNDIO
GENITIVO
-endi
ACCUSATIVO
ad -endum

FUTURO esse
-urum, -am, -um
-uros, -as, -a

DATIVO
-endo
ABLATIVO
-endo

SUPINO
PRESENTE
-um

III CONIUGAZIONE ATTIVA


Paradigma -o, -is, -i, -tum, -ere.
INDICATIVO
PRESENTE
-o
-is
-it
-imus
-itis
-unt
PERFETTO
-i
-isti
-it
-imus
-istis
-erunt

IMPERFETTO
-ebam
-ebas
-ebat
-ebamus
-ebatis
-ebant
PI CHE PERFETTO
-eram
-eras
-erat
-eramus
-eratis
-erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-am
-erem
-as
-eres
-at
-eret
-amus
-eremus
-atis
-eretis
-ant
-erent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-e
-ito
-ito
-ite
-itote
-unto

PERFETTO
-erim
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint

INFINITO
PRESENTE
-ere

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
-ens, -entis
-urus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-am
-es
-et
-emus
-etis
-ent
FUTURO ANTERIORE
-ero
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint
PI CHE PERFETTO
-issem
-isses
-isset
-issemus
-issetis
-issent

PERFETTO FUTURO esse


-isse
-urum, -am, -um
-uros, -as, -a

GERUNDIO
GENITIVO
-endi
ACCUSATIVO
ad -endum

DATIVO
-endo
ABLATIVO
-endo

SUPINO
PRESENTE
-um

IV CONIUGAZIONE ATTIVA
Paradigma -o, -is, -ivi, -tum, -ire.
INDICATIVO
PRESENTE
-io
-is
-it
-imus
-itis
-iunt
PERFETTO
-i
-isti
-it
-imus
-istis
-erunt

IMPERFETTO
-iebam
-iebas
-iebat
-iebamus
-iebatis
-iebant
PI CHE PERFETTO
-eram
-eras
-erat
-eramus
-eratis
-erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-iam
-irem
-ias
-ires
-iat
-iret
-iamus
-iremus
-iatis
-iretis
-iant
-irent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-i
-ito
-ito
-ite
-itote
-iunto

PERFETTO
-erim
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint

INFINITO
PRESENTE
-ire

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
-iens, -ientis -urus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-iam
-ies
-iet
-iemus
-ietis
-ient
FUTURO ANTERIORE
-ero
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint
PI CHE PERFETTO
-issem
-isses
-isset
-issemus
-issetis
-issent

PERFETTO
-isse

GERUNDIO
GENITIVO
-iendi
ACCUSATIVO
ad -iendum

FUTURO esse
-urum, -am, -um
-uros, -as, -a

DATIVO
-iendo
ABLATIVO
-iendo

SUPINO
PRESENTE
-um

VERBO SUM
Paradigma sum, es, fui, esse.
INDICATIVO
PRESENTE
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt
PERFETTO
Fui
Fuisti
Fuit
Fuimus
Fuistis
Fuerunt

IMPERFETTO
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant
PI CHE PERFETTO
Fueram
Fueras
Fuerat
Fueramus
Fueratis
Fuerant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Sim
Essem
Sis
Esses
Sit
Esset
Simus
Essemus
Sitis
Essetis
Sint
Essent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
Es
Esto
Esto
Este
Estote
Sunto

PERFETTO
Fuerim
Fueris
Fuerit
Fuerimus
Fueritis
Fuerint

INFINITO
PRESENTE
Esse

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
/
Futurus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt
FUTURO ANTERIORE
Fuero
Fueris
Fuerit
Fuerimus
Fueritis
Fuerint

PI CHE PERFETTO
Fuissem
Fuisses
Fuisset
Fuissemus
Fuissetis
Fuissent

PERFETTO FUTURO esse


Fuisse
Futurum, -am, -um
Futuros, -as, -a

GERUNDIO
GENITIVO
/
ACCUSATIVO
/

DATIVO
/
ABLATIVO
/

SUPINO
PRESENTE
/

I composti di sum si formano aggiungendo delle preposizioni semplici che modificano il significato
del verbo, ma non la declinazione.

VERBO POSSUM

Paradigma pussum, potes, potui, posse.


INDICATIVO
PRESENTE
Possum
Potes
Potest
Possumus
Potestis
Possunt
PERFETTO
Potui
Potuisti
Potuit
Potuimus
Potuistis
Potuerunt

IMPERFETTO
Poteram
Poteras
Poterat
Poteramus
Poteratis
Poterant
PI CHE PERFETTO
Potueram
Potueras
Potuerat
Potueramus
Potueratis
Potuerant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Possim
Possem
Possis
Posses
Possit
Posset
Possimus
Possemus
Possitis
Possetis
Possint
Possent

FUTURO SEMPLICE
Potero
Poteris
Poterit
Poterimus
Poteritis
Poterunt
FUTURO ANTERIORE
Potuero
Potueris
Potuerit
Potuerimus
Potueritis
Potuerint

PERFETTO
Potuerim
Potueris
Potuerit
Potuerimus
Potueritis
Potuerint

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
/
/

INFINITO
PRESENTE
Posse

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
Potens, -entis
/

GERUNDIO
GENITIVO
/
ACCUSATIVO
/

PI CHE PERFETTO
Potuissem
Potuisses
Potuisset
Potuissemus
Potuissetis
Potuissent

PERFETTO FUTURO
Potuisse
/
DATIVO
/
ABLATIVO
/

SUPINO
PRESENTE
/

I CONIUGAZIONE PASSIVA
INDICATIVO
PRESENTE
-or
-aris
-atur
-amur
-amini
-antur
PERFETTO
participio perfetto
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
-abar
-abaris
-abatur
-abamur
-abamini
-abantur
PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-er
-eris
-etur
-emur
-emini
-entur

-arer
-areris
-aretur
-aremur
-aremini
-arentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-are
-ator
-ator
-amini
-abimini
-antor

PERFETTO
participio perfetto
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
-ari

PARTICIPIO GERUNDIVO
PERFETTO -andus, -a, -um
-us, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-abor
-aberis
-abitur
-abimur
-abimini
-abuntur
FUTURO ANTERIORE
participio perfetto
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
-um, -am, -um
-os, -as, -a

SUPINO
PRESENTE
-u

FUTURO
-um iri

II CONIUGAZIONE PASSIVA
INDICATIVO
PRESENTE
-eor
-eris
-etur
-emur
-emini
-entur
PERFETTO
participio perfetto
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
-ebar
-ebaris
-ebatur
-ebamur
-ebamini
-ebantur
PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-ear
-earis
-eatur
-eamur
-eamini
-eantur

-erer
-ereris
-eretur
-eremur
-eremini
-erentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-ere
-etor
-etor
-emini
-ebimini
-entor

PERFETTO
participio perfetto
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
-eri

PARTICIPIO GERUNDIVO
PERFETTO -endus, -a, -um
-us, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-ebor
-eberis
-ebitur
-ebimur
-ebimini
-ebuntur
FUTURO ANTERIORE
participio perfetto
ero
eris
erit
erimus
eritis
erunt

PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
-um, -am, -um
-os, -as, -a

SUPINO
PRESENTE
-u

FUTURO
-um iri

III CONIUGAZIONE PASSIVA


INDICATIVO
PRESENTE
-or
-eris
-itur
-imur
-imini
-untur
PERFETTO
participio perfetto
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
-ebar
-ebaris
-ebatur
-ebamur
-ebamini
-ebantur
PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-ar
-aris
-atur
-amur
-amini
-antur

-erer
-ereris
-eretur
-eremur
-eremini
-erentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-ere
-itor
-itor
-imini
-emini
-untor

PERFETTO
participio perfetto
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
-i

PARTICIPIO GERUNDIVO
PERFETTO -endus, -a, -um
-us, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-ar
-eris
-etur
-emur
-emini
-entur
FUTURO ANTERIORE
participio perfetto
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
-um, -am, -um
-os, -as, -a

SUPINO
PRESENTE
-u

FUTURO
-um iri

IV CONIUGAZIONE PASSIVA
INDICATIVO
PRESENTE
-ior
-iris
-itur
-imur
-imini
-iuntur
PERFETTO
participio perfetto
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
-iebar
-iebaris
-iebatur
-iebamur
-iebamini
-iebantur
PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-iar
-iaris
-iatur
-iamur
-iamini
-iantur

-irer
-ireris
-iretur
-iremur
-iremini
-irentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-ire
-itor
-itor
-imini
-iemini
-iuntor

PERFETTO
participio perfetto
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
-iri

PARTICIPIO GERUNDIVO
PERFETTO -iendus, -a, -um
-us, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-iar
-ieris
-ietur
-iemur
-iemini
-ientur
FUTURO ANTERIORE
participio perfetto
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
-um, -am, -um
-os, -as, -a

SUPINO
PRESENTE
-u

FUTURO
-um iri

VERBI IN IO DELLA III CONIUGAZIONE ATTIVA


INDICATIVO
PRESENTE
-o
-is
-it
-imus
-itis
-iunt
PERFETTO
-i
-isti
-it
-imus
-istis
-erunt

IMPERFETTO
-iebam
-iebas
-iebat
-iebamus
-iebatis
-iebant
PI CHE PERFETTO
-eram
-eras
-erat
-eramus
-eratis
-erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-iam
-erem
-ias
-eres
-iat
-eret
-iamus
-eremus
-iatis
-eretis
-iant
-erent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
-e
-ito
-ito
-ite
-itote
-iunto

PERFETTO
-erim
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint

INFINITO
PRESENTE
-ere

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
-iens, -ientis -urus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-iam
-ies
-iet
-iemus
-ietis
-ient
FUTURO ANTERIORE
-ero
-eris
-erit
-erimus
-eritis
-erint
PI CHE PERFETTO
-issem
-isses
-isset
-issemus
-issetis
-issent

PERFETTO FUTURO esse


-isse
-urum, -am, -um
-uros, -as, -a

GERUNDIO
GENITIVO
-iendi
ACCUSATIVO
ad -iendum

DATIVO
-iendo
ABLATIVO
-iendo

SUPINO
PRESENTE
-um

VERBI IN -IO DELLA III CONIUGAZIONE PASSIVA


INDICATIVO
PRESENTE
-ior
-eris
-itur
-imur
-imini
-iuntur
PERFETTO
participio perfetto
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
-iebar
-iebaris
-iebatur
-iebamur
-iebamini
-iebantur
PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
-iar
-iaris
-iatur
-iamur
-iamini
-iantur

-erer
-ereris
-eretur
-eremur
-eremini
-erentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
/
/

PERFETTO
participio perfetto
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
-i

PARTICIPIO GERUNDIVO
PERFETTO -iendus, -a, -um
-us, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
-iar
-ieris
-ietur
-iemur
-iemini
-ientur
FUTURO ANTERIORE
participio perfetto
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PI CHE PERFETTO
participio perfetto
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
-um, -am, -um
-os, -as, -a

FUTURO
-um iri

SUPINO
PRESENTE
-u

I DEPONENTI
Sono verbi che hanno la forma passiva, ma il significato passivo per la maggior parte dei modi e dei
tempi. Hanno, invece, forma passiva e significato passivo: GERUNDIVO E SUPINO PASSIVO.
Hanno forma attiva e significato attivo: GERUNDIO, PARTICIPIO, INFINITO FUTURO E
SUPINO ATTIVI.

VERBO FERO ATTIVO


Fero, fers, tuli, latum, ferre.
INDICATIVO
PRESENTE
Fero
Fers
Fert
Ferimus
Fertis
Ferunt
PERFETTO
Tuli
Tulisti
Tulit
Tulimus
Tulistis
Tulerunt

IMPERFETTO
Ferebam
Ferebas
Ferebat
Ferebamus
Ferebatis
Ferebant
PI CHE PERFETTO
Tuleram
Tuleras
Tulerat
Tuleramus
Tuleratis
Tulerant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Feram
Ferrem
Feras
Ferres
Ferat
Ferret
Feramus
Ferremus
Feratis
Ferretis
Ferant
Ferrent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
Fer
Ferto
Ferto
Ferte
Fertote
Ferunto

PERFETTO
Tulerim
Tuleris
Tulerit
Tulerimus
Tuleritis
Tulerint

INFINITO
PRESENTE
Ferre

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
Ferens, -entis Laturus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
Feram
Feres
Feret
Feremus
Feretis
Ferent
FUTURO ANTERIORE
Tulero
Tuleris
Tulerit
Tulerimus
Tuleritis
Tulerint

PI CHE PERFETTO
Tulissem
Tulisses
Tulisset
Tulissemus
Tulissetis
Tulissent

PERFETTO
Tulisse

GERUNDIO
GENITIVO
Ferendi
ACCUSATIVO
Ferendum

FUTURO esse
Laturum, -am, -um
Laturos, -as, -a

DATIVO
Ferendo
ABLATIVO
Ferendo

SUPINO
PRESENTE
Latum

VERBO FERO PASSIVO


Feror, ferris, latus sum, latu, ferri.
INDICATIVO
PRESENTE
Feror
Ferris
Fertur
Ferimur
Ferimini
Feruntur
PERFETTO
Latus, -a, -um
Sum
Es
Est
Sumus
Estis
Sunt

IMPERFETTO
Ferebar
Ferebaris
Ferebatur
Ferebamur
Ferebamini
Ferebantur
PI CHE PERFETTO
Latus, -a, -um
Eram
Eras
Erat
Eramus
Eratis
Erant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Ferar
Feraris
Feratur
Feramur
Feramini
Ferantur

Ferrer
Ferreris
Ferretur
Ferremur
Ferremini
Ferrentur

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
Ferre
/
Ferimini
PARTICIPIO
PERFETTO
Latus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
Ferar
Fereris
Feretur
Feremur
Feremini
Ferentur
FUTURO ANTERIORE
Latus, -a, -um
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PERFETTO
Latus, -a, -um
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
Ferri

PI CHE PERFETTO
Latus, -a, -um
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
Latum, -am, -um
Latos, -as, -a

GERUNDIVO
SUPINO
Ferendus, -a, -um PRESENTE
Latu

FUTURO
Latum iri

VERBO FIO
Fio, fis, factus sum, fieri.
Passivo del verbo facio.
INDICATIVO
PRESENTE
IMPERFETTO
Fio
Fiebam
Fis
Fiebas
Fit
Fiebat
Fimus
Fiebamus
Fitis
Fiebatis
Fiunt
Fiebant
PERFETTO
PI CHE PERFETTO
Factus, -a, -um
Factus, -a, -um
Sum
Eram
Es
Eras
Est
Erat
Sumus
Eramus
Estis
Eratis
Sunt
Erant
CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Fiam
Fias
Fiat
Fiamus
Fiatis
Fiant

Fierem
Fieres
Fieret
Fieremus
Fieretis
Fierent

IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
Fi
Fito
Fite
Fito
Fitote
PARTICIPIO
PERFETTO
Factus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
Fiam
Fies
Fiet
Fiemus
Fietis
Fient
FUTURO ANTERIORE
Factus, -a, -um
Ero
Eris
Erit
Erimus
Eritis
Erunt

PERFETTO
Factus, -a, -um
Sim
Sis
Sit
Simus
Sitis
Sint

INFINITO
PRESENTE
Fieri

FUTURO
Futurum, -a, -um

PI CHE PERFETTO
Factus, -a, -um
Essem
Esses
Esset
Essemus
Essetis
Essent

PERFETTO esse
Factum, -am, -um
Factos, -as, -a

FUTURO
Factum iri

GERUNDIVO
SUPINO
Faciendus, -a, -um PRESENTE
/

VERBI EO
Eo, is, ii (ivi), itum, ire.
INDICATIVO
PRESENTE
Eo
Is
It
Imus
Itis
Eunt
PERFETTO
Ii
Iisti
Iit
Iimus
Iistis
Ierunt

IMPERFETTO
Ibam
Ibas
Ibat
Ibamus
Ibatis
Ibant
PI CHE PERFETTO
Ieram
Ieras
Ierat
Ieramus
Ieratis
Ierant

CONGIUNTIVO
PRESENTE IMPERFETTO
Eam
Irem
Eas
Ires
Eat
Iret
Eamus
Iremus
Eatis
Iretis
Eant
Irent
IMPERATIVO
PRESENTE FUTURO
I
Ito
Ito
Ite
Itote
Eunto

PERFETTO
Ierim
Ieris
Ierit
Ierimus
Ieritis
Ierint

INFINITO
PRESENTE
Ire

PARTICIPIO
PRESENTE FUTURO
Iens, euntis
Iturus, -a, -um

FUTURO SEMPLICE
Ibo
Ibis
Ibit
Ibimus
Ibitis
Ibunt
FUTURO ANTERIORE
Iero
Ieris
Ierit
Ierimus
Ieritis
Ierint
PI CHE PERFETTO
Issem
Isses
Isset
Issemus
Issetis
Issent

PERFETTO FUTURO esse


Isse
Iturum, -am, -um
Ituros, -as, -a

GERUNDIO
GENITIVO
Eundi
ACCUSATIVO
Eundum

DATIVO
Eundo
ABLATIVO
Eundo

SUPINO
PRESENTE
Itum

You might also like