STRUMIE

Ruah
Duch Boy unosi si nad wodami...
1. Zdumienie
Zatoka lasu zstpuje
w rytmie grskich potokw
ten rytm objawia mi Ciebie,
Przedwieczne Sowo.
Jake przedziwne jest Twoje milczenie
we wszystkim, czym zewszd przemawia
stworzony wiat...
co razem z zatok lasu
zstpuje w d kadym zboczem...
to wszystko, co z sob unosi
srebrzysta kaskada potoku,
ktry spada z gry rytmicznie
niesiony swym wasnym prdem...
niesiony dokd?
Co mi mwisz grski strumieniu?
w ktrym miejscu ze mn si spotykasz?
ze mn, ktry take przemijam
podobnie jak ty...
Czy podobnie jak ty?
(Pozwl mi si tutaj zatrzyma
pozwl mi si zatrzyma na progu,
oto jedno z tych najprostszych zdumie.)
Potok si nie zdumiewa, gdy spada w d
i lasy milczco zstpuj w rytmie potoku
lecz zdumiewa si czowiek!
Prg, ktry wiat w nim przekracza,
jest progiem zdumienia.
(Kiedy temu wanie zdumieniu nadano imi Adam.)
By samotny z tym swoim zdumieniem
pord istot, ktre si nie zdumieway
wystarczyo im istnie i przemija.

Czowiek przemija wraz z nimi

na fali zdumie.
Zdumiewajc si, wci si wyania
z tej fali, ktra go unosia,
jakby mwic wszystkiemu wokoo:
zatrzymaj si! masz we mnie przysta
we mnie jest miejsce spotkania
z Przedwiecznym Sowem
zatrzymaj si, to przemijanie ma sens
ma sens... ma sens... ma sens!
2. rdo
Zatoka lasu zstpuje
w rytmie grskich potokw...
Jeli chcesz znale rdo,
musisz i do gry, pod prd.
Przedzieraj si, szukaj, nie ustpuj,
wiesz, e ono musi tu gdzie by
Gdzie jeste, rdo?... Gdzie jeste, rdo?!
Cisza...
Strumieniu, leny strumieniu,
odso mi tajemnic
swego pocztku!
(Cisza dlaczego milczysz?
Jake starannie ukrye tajemnic twego pocztku.)
Pozwl mi wargi umoczy
w rdlanej wodzie
odczu wieo,
oywcz wieo.

II
MEDYTACJE NAD KSIG RODZAJU NA PROGU KAPLICY SYKSTYSKIEJ
1. Pierwszy Widzcy
W Nim yjemy, poruszamy si i jestemy
mwi Pawe na ateskim Areopagu
Kim jest On?
Jest jak gdyby niewysowiona przestrze, ktra wszystko
ogarnia
On jest Stwrc:
Ogarnia wszystko powoujc do istnienia z nicoci
nie tylko na pocztku, ale wci.
Wszystko trwa stajc si nieustannie
Na pocztku byo Sowo i wszystko przez Nie si stao.
Tajemnica pocztku rodzi si wraz ze Sowem, wyania si
ze Sowa.
Sowo odwieczne widzenie i odwieczne wypowiedzenie.
Ten, ktry stwarza, widzia widzia, e byo dobre,
widzia widzeniem rnym od naszego,
On pierwszy Widzcy
Widzia, odnajdywa we wszystkim jaki lad swej Istoty,
swej peni
Widzia: Omnia nuda et aperta sunt ante oculos Eius
Nagie i przejrzyste
Prawdziwe, dobre i pikne
Widzia widzeniem jake innym ni nasze.
Odwieczne widzenie i odwieczne wypowiedzenie:
Na pocztku byo Sowo i wszystko przez Nie si stao,
wszystko, w czym yjemy, poruszamy si i jestemy
Sowo, przedziwne Sowo Sowo przedwieczne, jak gdyby
prg niewidzialny
wszystkiego co zaistniao, istnieje i istnie bdzie.
Jakby Sowo byo progiem.
Prg Sowa, w ktrym wszystko byo na sposb niewidzialny,
odwieczny i boski za tym progiem zaczynaj si dzieje!

Stoj przy wejciu do Sykstyny

Moe to wszystko atwiej byo wypowiedzie jzykiem
Ksigi Rodzaju
Ale Ksiga czeka na obraz. I susznie. Czekaa na swego
Michaa Anioa.
Przecie ten, ktry stwarza, widzia widzia,
e byo dobre.
Widzia, a wic Ksiga czekaa na owoc widzenia.
O ty, czowieku, ktry take widzisz, przyjd
Przyzywam was wszystkich widzcych wszechczasw.
Przyzywam ciebie, Michale Aniele!
Jest w Watykanie kaplica, ktra czeka na owoc twego widzenia!
Widzenie czekao na obraz.
Odkd Sowo stao si ciaem, widzenie wci czeka.
Stajemy na progu Ksigi.
Jest to Ksiga Rodzaju Genesis.
Tu, w tej kaplicy, wypisa j Micha Anio
nie sowem, ale bogactwem
spitrzonych kolorw.
Wchodzimy, eby odczytywa,
od zdziwienia idc ku zdziwieniu.
Tak wic to tu patrzymy i rozpoznajemy
Pocztek, ktry wyoni si z niebytu
posuszny stwrczemu Sowu;
Tutaj przemawia z tych cian.
A chyba potniej jeszcze przemawia Kres.
Tak, potniej jeszcze przemawia Sd.
Sd, ostateczny Sd.
Oto droga, ktr wszyscy przechodzimy
kady z nas.

2. Obraz i podobiestwo
Uczyni Bg czowieka na swj obraz i podobiestwo,
mczyzn i niewiast stworzy ich
i widzia Bg, e byo bardzo dobre,
oboje za byli nadzy i nie doznawali wstydu.
Czy to moliwe?
Wspczesnych o to nie pytaj, lecz pytaj Michaa Anioa,
(a moe take wspczesnych!?).
Pytaj Sykstyny.
Jak wiele tu powiedziane na tych cianach!
Pocztek jest niewidzialny. Tu wszystko na to wskazuje.
Caa ta bujna widzialno, jak ludzki geniusz wyzwoli.
I kres take jest niewidzialny.
Cho tu spada na twj wzrok wdrowcze
wizja ostatecznego Sdu.
Jak uczyni widzialnym, jak przenikn poza granice
dobra i za?
Pocztek i kres, niewidzialne, przenikaj do nas z tych cian!
On
W Nim yjemy, poruszamy si i jestemy.
Czy On jest tylko przestrzeni bytowania bytujcych?
Jest Stwrc.
Ogarnia wszystko stwarzajc i podtrzymujc w istnieniu
Sprawia podobiestwo.
Gdy Pawe aposto przemawia na Areopagu
wyraa si w jego sowach caa tradycja Przymierza.
Dzie kady koczy si tam sowami:
I widzia Bg, e byo dobre.
Widzia, odnajdywa lad swojej Istoty
Znajdowa swj odblask we wszystkim co widzialne.
Przedwieczne Sowo jest jak gdyby progiem,
za ktrym yjemy, poruszamy si i jestemy.

Czowiek (Ja)
Dlaczego o tym wanie jedynym dniu powiedziano:
Widzia Bg, e wszystko, co uczyni, byo bardzo dobre?
Czy temu nie przecz dzieje?
Choby nasz wiek dwudziesty! I nie tylko dwudziesty!
A jednak aden wiek nie moe przesoni prawdy
o obrazie i podobiestwie.
Micha Anio
Z t prawd kiedy zamkn si w Watykanie,
aby wyj stamtd, pozostawiajc Kaplic Sykstysk.
Stworzy wic Bg czowieka na swj obraz,
na obraz Boy go stworzy,
mczyzn i niewiast stworzy ich.
Chocia oboje byli nadzy,
nie doznawali wobec siebie wstydu!
I widzia Stwrca, e byo bardzo dobre.
Czy nie On wanie widzi wszystko w caej prawdzie?
Omnia nuda et aperta ante oculos Eius
Oni
Oni take u progu dziejw
widz siebie w caej prawdzie:
byli oboje nadzy...
Oni take stali si uczestnikami tego widzenia,
ktre przenis na nich Stwrca.
Czy nie chc nimi pozosta?
Czy nie chc odzyskiwa tego widzenia na nowo?
Czy nie chc dla siebie by prawdziwi i przejrzyci
jak s dla Niego?
Jeli jest tak, piewaj hymn dzikczynny,
jakie Magnificat ludzkiej gbi
i wtedy jake gboko czuj,
e wanie W Nim yjemy, poruszamy si i jestemy
Wanie w Nim!
To On pozwala im uczestniczy w tym piknie,
jakie w nich tchn!
To On otwiera im oczy.

Kiedy Micha Anio wychodzc z Watykanu

pozostawi polichromi, ktrej kluczem jest obraz
i podobiestwo.
Wedle tego klucza niewidzialne wyraa si w widzialnym.
Prasakrament.
3. Prasakrament
Kime jest On? Niewypowiedziany. Samoistne Istnienie.
Jedyny. Stwrca wszystkiego.
Zarazem Komunia Osb.
W tej Komunii wzajemne obdarowywanie peni prawdy,
dobra i pikna.
Nade wszystko jednak niewypowiedziany.
A przecie powiedzia nam o Sobie.
Powiedzia take, stwarzajc czowieka na swj obraz
i podobiestwo.
W polichromii sykstyskiej Stwrca ma ludzk posta.
Jest Wszechmocnym Starcem Czowiekiem podobnym
do stwarzanego Adama.
A oni?
Mczyzn i niewiast stworzy ich.
Zosta im przez Boga zadany dar.
Wzili w siebie na ludzk miar to wzajemne obdarowanie,
ktre jest w Nim.
Oboje nadzy...
Nie odczuwali wstydu, jak dugo trwa dar
Wstyd przyjdzie wraz z grzechem,
a teraz trwa uniesienie. yj wiadomi daru,
cho moe nawet nie umiej tego nazwa.
Ale tym yj. S czyci.
Casta placent superis; pura cum veste venite,
et manibus puris sumite fontis aquam
sowa te czytaem codziennie przez osiem lat,
wchodzc w bram wadowickiego gimnazjum.

Prasakrament samo bycie widzialnym znakiem

odwiecznej Mioci.
A kiedy bd si stawa jednym ciaem
przedziwne zjednoczenie
za jego horyzontem odsania si
ojcostwo i macierzystwo.
Sigaj wwczas do rde ycia, ktre s w nich.
Sigaj do Pocztku.
Adam pozna swoj on
a ona pocza i porodzia.
Wiedz, e przeszli prg najwikszej odpowiedzialnoci!
Spenienie Apocalypsis
Kres jest tak niewidzialny, jak pocztek.
Wszechwiat wyoni si ze Sowa i do Sowa te powraca.
W samym centrum Sykstyny artysta ten niewidzialny
kres wyrazi
w widzialnym dramacie Sdu
I ten niewidzialny kres sta si widzialny jakby szczyt
przejrzystoci:
omnia nuda et aperta ante oculos Eius!
Sowa zapisane u Mateusza, tutaj zamienione w malarsk wizj:
Pjdcie bogosawieni... idcie przeklci...
I tak przechodz pokolenia
Nadzy przychodz na wiat i nadzy wracaj do ziemi,
z ktrej zostali wzici.
Z prochu powstae i w proch si obrcisz.
To co byo ksztatne w bezksztatne.
To co byo ywe oto teraz martwe.
To co byo pikne oto teraz brzydota spustoszenia.
A przecie nie cay umieram,
to co we mnie niezniszczalne trwa!

4. Sd
W Kaplicy Sykstyskiej artysta umieci Sd.
W tym wntrzu Sd dominuje nad wszystkim.
Oto kres niewidzialny sta si tutaj przejmujco widzialny.
Kres i zarazem szczyt przejrzystoci
Taka jest droga pokole.
Non omnis moriar
To co we mnie niezniszczalne,
teraz staje twarz w twarz z Tym, ktry Jest!
Tak zaludnia si ciana centralna sykstyskiej polichromii.
Pamitasz, Adamie? On na pocztku ciebie pyta gdzie jeste?
A ty odrzeke: Ukryem si przed Tob, bo jestem nagi.
Kt ci powiedzia, e jeste nagi?...
Niewiasta, ktr mi dae podaa mi owoc...
Ci wszyscy, ktrzy zaludniaj cian centraln sykstyskiej
polichromii,
nios w sobie dziedzictwo twojej wwczas odpowiedzi!
Tego pytania i tej odpowiedzi!
Taki jest kres waszej drogi.
Posowie
I tu wanie u stp tej przedziwnej sykstyskiej polichromii
zbieraj si kardynaowie
wsplnota odpowiedzialna za dziedzictwo kluczy Krlestwa.
Przychodzi wanie tu.
I Micha Anio znw ogarnia ich widzeniem.
W Nim yjemy, poruszamy si i jestemy...
Kim jest On?
Oto do stwarzajca Wszechmogcego Starca skierowana
w stron Adama...
Na pocztku Bg stworzy...
On wszystko widzcy...

Sykstyska polichromia przemwi wwczas Sowem Pana:

Tu es Petrus usysza Szymon syn Jony.
Tobie dam klucze Krlestwa.
Ludzie, ktrym trosk o dziedzictwo kluczy powierzono,
zbieraj si tutaj, pozwalaj si ogarn sykstyskiej
polichromii,
wizji, ktr Micha Anio pozostawi
Tak byo w sierpniu, a potem w padzierniku pamitnego
roku dwch konklawe,
i tak bdzie znw, gdy zajdzie potrzeba,
po mojej mierci.
Trzeba, by przemawiaa do nich wizja Michaa Anioa.
Con-clave: wsplna troska o dziedzictwo kluczy,
kluczy Krlestwa.
Oto widz siebie pomidzy Pocztkiem i Kresem,
pomidzy Dniem Stworzenia i Dniem Sdu...
Postanowiono czowiekowi raz umrze, a potem Sd!
Ostateczna przejrzysto i wiato.
Przejrzysto dziejw
Przejrzysto sumie
Potrzeba, aby w czasie konklawe Micha Anio uwiadomi ludziom
Nie zapominajcie: Omnia nuda et aperta sunt ante oculos Eius.
Ty, ktry wszystko przenikasz wska!
On wskae...
III
WZGRZE W KRAINIE MORIA
1. Ur w ziemi chaldejskiej
By taki czas, kiedy ludzie
nie przestawali wdrowa.
Otoczeni stadami szli tam, gdzie ich woa urodzaj:
tam, gdzie ziemia jak yzna matka
zdolna bya wykarmi zwierzta,
tam i czowiek rozbija namioty,
zaczyna mieszka.

Dlaczego my dzi szukamy

tego miejsca w ziemi chaldejskiej,
skd wyruszy Abram syn Teracha
z gromad podobnych sobie koczownikw?
Myla moe: dlaczego mam std odchodzi?
Dlaczego mam opuszcza Ur w ziemi chaldejskiej?
Czy tak myla? Czy odczuwa smutek rozstania?
Czy oglda si wstecz?
Nie wiemy. Wiemy tylko, e sysza Gos,
ktry mwi do niego: Wyjd!
Abram postanowi i za Gosem.
Gos mwi: Bdziesz ojcem wielu narodw,
potomstwo twoje bdzie tak liczne, jak piasek
na brzegu morskim.
Jake speni si ta obietnica myla Abram,
gdy natura odmwia mi daru ojcostwa?
Maonka, ktr umiowaem od dni mej modoci,
nie daa mi syna. Cierpimy nad tym oboje.
Gos jednak mwi: Bdziesz ojcem. Bdziesz ojcem
wielu narodw.
Potomstwo twe bdzie tak liczne, jak piasek
na brzegu morskim.
2. Tres vidit et unum adoravit
Kto mg tak przywoywa przyszo
dalek i blisk?
Kim jest Ten Bez-Imienny,
ktry zechcia objawi si w gosie?
Ktry mwi tak do Abrama,
jak mwi Czowiek do czowieka?
By Inny. Niepodobny do wszystkiego,
co mg pomyle o Nim czowiek.
Mwi wic oczekiwa odpowiedzi...

Raz przyszed do Abrama w gocin.

Byo Przybyszw Trzech, ktrych przyjmowa
z wielk czci.
Abram za wiedzia, e to On,
On jeden.
Rozpozna Gos. Rozpozna obietnic.
W rok pniej cieszyli si oboje z Sar
narodzinami syna,
chocia byli ju w latach podeszli.
Syn to znaczy: ojcostwo i macierzystwo.
Bdziesz ojcem, Abramie, bdziesz ojcem wielu ludw.
Odtd ju imi twoje bdzie Abraham.
W tym imieniu bd ci bogosawi.
W tym imieniu rozmno twe potomstwo
a po najdalsze krace ziemi.
Imi to bdzie znaczyo: Ten, ktry uwierzy wbrew nadziei.
Wkoo ludzie i ludy sami sobie tworzyli bogw
(tak Egipt, tak Hellada, tak Rzym).
On, Abraham, uwierzy Temu, ktry Jest,
z Kim rozmawia, kiedy szed za Gosem,
przed Kim otwiera drzwi swego namiotu,
w gocin Jego zaprasza,
z Nim obcowa.
My dzisiaj wanie do tych miejsc powracamy,
tdy bowiem przyszed kiedy Bg do Abrahama.
Do Abrahama, ktry uwierzy, przyszed Bg.
Gdy ludy i ludzie sami sobie tworzyli bogw,
przyszed Ten, ktry Jest.
Wszed w dzieje czowieka
i odsoni mu Tajemnic zakryt
od zaoenia wiata.

3. Rozmowa ojca z synem w krainie Moria

Tak szli i rozmawiali ju trzeci dzie:
Oto wzgrze, na ktrym mam zoy Bogu ofiar
mwi ojciec. Syn milcza, nie mia pyta:
Gdzie jest ertwa? mamy ogie i drwa i n ofiarny,
lecz gdzie ertwa?
Bg sam sobie t ertw upatrzy
tak powiedzia, nie mia gono
wypowiedzie tych sw: ertw, mj synu, bdziesz ty
wic milcza.
Tym milczeniem znw si zapada w guchy ostp.
Sysza Gos, ktry go prowadzi.
Teraz Gos umilk.
Zosta sam ze swym imieniem
Abraham: Ten, ktry uwierzy wbrew nadziei.
Za chwil zbuduje stos ofiarny,
rozpali ogie, zwie rce Izaaka
i wwczas co? zaponie stos...
Widzi siebie ju ojcem martwego syna,
ktrego Gos mu da, a teraz mu odbiera?
O Abrahamie, ktry wstpujesz na to wzgrze w krainie Moria,
jest taka granica ojcostwa, taki prg, ktrego ty nie przekroczysz.
Inny Ojciec przyjmie tu ofiar swego Syna.
Nie lkaj si, Abrahamie, id dalej przed siebie
i czy, co masz czyni.
Ty bdziesz ojcem wielu narodw,
czy, co masz czyni, do koca.
On sam powstrzyma tw rk,
gdy bdzie gotowa zada w ofiarniczy cios...
On sam nie dopuci, aby spenia twa rka
to, co ju spenio si w sercu.
Tak zawinie w powietrzu twa rka.
On sam j wstrzyma.

I odtd wzgrze w krainie Moria stanie si oczekiwaniem

na nim bowiem ma si speni tajemnica.
4. Bg przymierza
O Abrahamie Ten, ktry wszed w dzieje czowieka,
pragnie tylko przez ciebie odsoni t tajemnic
zakryt od zaoenia wiata,
tajemnic dawniejsz ni wiat!
Jeli dzi wdrujemy do tych miejsc,
z ktrych kiedy wyruszy Abraham,
gdzie usysza Gos, gdzie spenia si obietnica,
to dlatego,
by stan na progu
by dotrze do pocztku Przymierza.
Bo Bg Abrahamowi objawi,
czym jest dla ojca ofiara wasnego syna mier ofiarna.
O Abrahamie tak bowiem Bg umiowa wiat,
e Syna swojego da, aby kady, kto w Niego uwierzy,
mia ywot wieczny.
Zatrzymaj si
Ja nosz w sobie twe imi,
to imi jest znakiem Przymierza,
ktre zawaro z tob Sowo Przedwieczne
zanim stworzony by wiat.
Zapamitaj to miejsce, kiedy std odejdziesz,
ono bdzie oczekiwa na swj dzie