/

?

.
,
. 50 ,
?
,
.

,
.
, "
" . ,
.
, , .
, ,
. " "
, , 16
,
.

 (Trajan Decius)249 251

( )
( ).

.
, .
.
.
(Gaius Valens Hostilianus Messius Quintus Augustus)251
( 251. ),
. ,
230. .
251.
, .
. .
II (Claudius II Gothicus) 268 270
II .
14. 269. ,
. . ,
. 30. ,
.
II 270. .
(Aurelian) 270 275
214.
, , .
275.
.

 (Probus) 276 282

.
,

, .
. 276 282 .
(Maximianus Herculius) 285 305, 310
.
,
20. . 305.
, x .
(Constantius Chlorus) 293 306
.

363. . .

. ,
. III-II . .
(Galerius) 293 311

.

.
.
, ( ).
,
,
.
, .

 (Maximinus Daia) 305 313

( 270.
, 313. ) ,
, .
( ),
.
,
.
4 . 313. .
(Flavius Severus) 305 307
( 307. )
. .


, . 305.
.
306. ,
.
(Constantine I the Great) 306 337
,

( ).
( )
.
,
, .
. ,
, ,

 .
.
. 64.
.
326.
.
(Licinus) 307 324
307 324. .

.
, .
II (Constantius II) 337 361
, II, ( 7.
, 317. , 361. ) 337.
361. .
.
. 337. ,
II ,
.
,
. , 353,
,
. ,
,
, 355. ,
. , , .
, 3.
361. .

 (Vetranio) 350
350. . .
.
. .
, .
(Jovian) 363 -364
( ), ,
26. 363. 17. 364. .

II, (
). .
(Flavius Gratianus) 375 383
( 8. 359. 25. 383.
), , 375.
383. . I
, .
(/)
. ,

.
III (Constantius III) 421
III .
, .
III
.


(. Gaius Messius Quintus Traianus
Decius; 201. - , 1. 251) .
.
.
.

,
. ,
( ), , .
, .
,
,
. 234 - 238. . 245.
, .
248. .
249.
.
. ,
. ,
.


,
. 250.
251. . , ,
. , .
.
.
.
.
, 1. 251.
, , ,
. .
. ,
.

, , 250.
, .
, .

(),
.
12.
, , , ,
16. , , , ,
, , .
( ) ,
,
. , ,
: " , ,
. , ".
: "
". ,
, .

 , (249-251), ,


( 251. ),
. ,
230. .
, .
.
.
,
(Caesar), ,
. 251. ,
, princeps iuventutis,
.
,
, .
,
. ,
.
, .
, princeps iuventutis,
251. ,
. .
.
.

Securitas, .

 II
( 10. 213. 214. -
270. ), II,

 ( 268. 270.),
.
, .
, ,
.
268. .
.
. ,
. ,
.

, ,.
.
, ,,
, . ,
.
, , ,
.
, 268. , .

.
. II III
,
, . 269. ,
, ,
270. . ,
, .
.

.
II
, .
14. , 269. .

Historia Augusta
.

II

(. Lucius Domitius Aurelianus;

214. ,
, , 275.
270. 275.

,
. .

268. .
.

 268.
. , ,
. II ,
.
II ,
.
.
.

,
II. ,
.
.
.
, .
, .
.
, .
: 7000
.
, :
, .
,
. 271. .

271.
, .
,, .
,

 : 272. ,
,
, .
,

.
, .
. , ,
: ,
, , .
, .
, . ,
:
. .
.
. I
, , ,
. 274.
, . ,
III
.

. ,
, III
.
, .
,
, .
.
, :
,
.
.


, , ORIENS
AVG, .
274.
,
, . , ,
.

(. Marcus Aurelius Probus; * 19. 232.

, 282. ,
276. 282. .


,
, , .
. , .
.
. ,
, .
276. ,
. .
,
. 277. 282.
. ,
, 277. . 278.
. 279.
, .
. 280.
, ,
. ,
, , ,
.

. .
,
282. .
, ,
: " , ."

.

, , .
, ,
[1].
, , .
, .


(. Marcus Aurelius Valerius
Maximianus Herculius; 250. , 310. )
, 1. 286. 305. .
, ,
. 285. ,
, ,
. ,
, 293. ,
.
, ,
, .
, , .
1. 305. .
.
, II .
, ,
.

, ,
.
, 308. , ,
. 310.
,
, .


,

,

. , ,
, .

.



, .
:

, ,
1. 305, 306,
.
, .

, (307) ,
, .

, ,
,
.

, , ,
, .
, .

,
.

, ,
(308).

, , ,
, ,
310.

, ,
, .
,
.
,
. , ,

 , ,
, .
, ,
, , .
, ,
.

Zosim. ii 7, 8, 10, 11.

Zonar. xii. 31, 32, 33.

Auct. de Mort. Persec. 8, 29, 30.

Paneg. Vet. ii passim, iii 3, 10, 14, vi 9, vii. 14&c.

Vict, de Caes. Epit. 39. 40.

Eutrop. ix 14, 16, x. 1. 2.

Oros. vii. 25, 28.

I
I (31. 250 25. 306) , 293. 306.
.
, ,
.
,
. 293, .
,
;
.
305. ,
. ,
.
, .
, .
,
306. .


,[7]
,[8]
,[9] [10] -
.[11] , ,
. (. Otto
Seeck),

.[12] .[13][b]
31. ,[15] , , .

, .

(. Flavius Valerius Constantius),[2][a] ( )
.
() ,
(. Herculius).[3]
(. Gaius),[4] (. Marcus).[5] (
. , , ) ,
.
.[6]


.
,
,
:
, ,
. .
, , , ,
, , . ,
,
.[9]
:
,
, , , , ,
, , , . ,
, ,
, , .
, .
, , ,, , , , ,
, , , ,
. [16]
,[c] ,
, : [.
] ,
, . ,
. ,
. .
, ,
. . .
.
.

, :
. .
, : .
,
[. ] ,
, [. ], , ,
.[18]

, 4. .


,

.
,
: [. ], ,
, ,
,
. , .
, , ,
.[19]
: ,
. ,
, , ,
. ,
, . [20]
.
,
. ,
, ,
.
, ,
286. . :
(. Iovius ),
(. Herculius ), , ,
,
.
,
, .
. ,
.
,
.
1. 293.
.
.
, , ();
, (
); ()
, ;
, , ,
().



294, 296, 300, 302, 305. 306.
;[21]
,
. ,
. ,
. (),
, ,
.
.
.[22]

.[23] 296.
.[24]

,[25]
:
,

().
, ,

: , []
,
?
, ,
: ?
? , ,
. ,
. ?
![26]

,



,

,




,


!

Pan. Lat. V 17.

(),
, . .
, ;
, , ()
. [27]


.
Fl(avius) Val(erius) Constantius Nobil(is) Caes(ar),


(redditor lucis aeternae).

.[28]

;
, , . ,

. ,
. ,
; 60.000
. ,
;
, ,
.[29] 298305.

, 1993.
.

, 1. 305.[30]
.
.
:
[] ,
. , ,

. ; ,
, [ ]. , ,
?[31]

 .
.[32]
[. ] , , ,
. ,
, ,
,
,
. A ,
. .
, , , ,
. [d]
, ; , . [e]
, , .[f]
, ,
, ...
, ;
, ,
, . ,
; , ,
. [33]

.[34]
.


:
, ,
( ),
,
. ,
, .
, ,
.
. ,
, ,
.[35] , (. Charles Matson
Odahl), ,
,
.[36]



.
. , , ,
: , ,
. , ()
,
,
. [. ], , .
,
. ,
, () .
. .
. .
. , ,
, . [37]-
: .
,
. , ,
, . ,
, ,
.[38]

. ,
,[39] () 25. 306.[40]
, (
) .[41]

[42] ,[43] [44]
. [45]
, 289;[46] :
, ,
, .[47] .
;


( 292); .
() .

324. .
Securitas rei publicae.

, , : ,
, [. . .],
( ) ,
. , , ,
.
,
, ,
,
,[g] ,
.[49]

, (or. I 7. D)
. .

,
.[50]

 (326)
. Salus
II II .

(307)
: ,
, ,
,
[.
. .].[51][h], ,
(312)
:
.


. ,
. , ?
? ? ?
,
. , , .
, :
, .
,

. , ,
, . , .
. , ,
.[53][i]

[j]
,
,[55] .
,
. , , ,
.[56]
.
,
.[57]
: , ,
,
, : ,
. A
, ,
.
, , , ,

.
, .[58]

(requies optimorum meritorum).[59]

1. Dessau 650a (. Gaius Fabius

Constantius),
.
2. ,
. , , , ,[14]
.
3. (CIL III pp. 1623 no. 9860)
:

IVOEX ///// AIVSAILA}VIOVAIFPIOCONS

IAVIIO ///// PPDELM
FIVISIVIEPSALV
IAIASEISIPIDO
VEVSESOEIEPM
IVAVII
: Judex datus a Flavio Valerio Constantio (viro
clarissimo?) P(residi) P(rovinciae) Delm(atie) finis inter Salviatas et Stridonenses
determinavit, :
,
.
, . ,
19. .[17]
4.
: decuriones (
); primores (
); egregii perfectissimi viri (
)
5.
.
6. ()
.
(res privata);
.
7.
1955.
(. 153-154).[48]
8.

( )
. (. Sabine MacCormack),
() , ,
( , ). ,

9. , ,
.[52]
10.
. iam divus ( )
, ()
.[54]
11. . .
.

1. . , . , 2010, .
80.
2. Dessau 630. 637. 639. 640643. 648652.}- .
3. Dessau 634. H. Cohen, Mdailles Impriales VII, Paris 1888, pp. 88, 306. . {Pan. Lat. VI 2.
4. Dessau 649. 650a.
5. Dessau 637.
6. Pan. Lat. V 19.
7. Pan. Lat. VII 2.
8. Pan. Lat. VIII 2. 4. Euseb. hist. eccl. X 8, 4; Vit. Const. I 50. Iulian. or. I 6. D. II 51
C; Caes. 313 D. Hist. Aug. Elag. 2, 4. 35, 2; Gall. 7, 1. 14, 3; Tyrann. 31, 6;
Claud. 1ff.; Aurel. 44, 4.
9. Anon. Vales. 1, 1.
10. Eutrop. XII 22. Zonar. XII 31 pp. 640 D.
11. Hist. Aug. Claud. 13, 2.
12. O. Seeck, Constantius I, in: Paulys Realencyclopdie der classischen
Altertumswissenschaft, Band IV/1, Stuttgart 1900, S. 1040-1043.
13. Vict. Caes. 39, 26.
14. H. Graanin, Illyricum of the 2nd and 3rd Centuries AD in the Works of Latin
and Greek Historians, u: Illyrica antiqua. Ob honorem Duje Rendi-Mioevi,
Zagreb 2005, pp. 289.

15. CIL I pp. 301.

16. Hist. Aug. Prob. 22, 3.
17. -{S. Mesihovi, Antiqvi Homines Bosnae, Sarajevo 2011, pp. 478.
18. Hist. Aug. Car. 17, 6.
19. Hist. Aug. Car. 18, 12.
20. Aur. Vict. Caes. 39, 11.
21. Iulian. or. II 51 D.
22. Pan. Lat. V 6. 7. VII 5.
23. Pan. Lat. V 79. 21. VII 5.
24. Eutrop. IX 22, 2.
25. Pan. Lat. V 13.
26. Pan. Lat. V 14.
27. Pan. Lat. V 1320. VII 5. IX 25. Vict. Caes. 39, 42. Eutrop. IX 22, 2. Zonar. XII
31 pp. 641 A.
28. Pan. Lat. V 21.
29. Pan. Lat. VII 6. Eutrop. IX 23.
30. O. Seeck, Eine Denkmnze auf die Abdankung Maximians, Zeitschrift fr
Numismatik12 (1885), S. 125.
31. Lact. de mort. pers. 20, 1-2.
32. Lact. de mort. pers. 18, 8. Anon. Vales. 4, 9.
33. Lact. de mort. pers. 21, 16.
34. Lact. de mort. pers. 24, 3. Vict. Caes. 40, 2. Epit. de Caes 41, 2. Anon. Vales. 2,
2. Zonar. XII 33 pp. 654 A. Zosim. II 8, 3. Euseb. vit. Const. I 19.
35. Anon. Val. Origo 2, 1
36. Ch. M. Odahl, Constantine and the Constantine and the Christian Empire,
London-New York 2004, pp. 66.
37. Lact. de mort. pers. 24, 58.
38. Anon. Val. Origo 2, 4
39. Lact. de mort. pers. 20, 1.
40. Pan. Lat. VII 7. Anon. Vales. 2, 4. Eutrop. X 1, 3. 2, 2. Vict. Caes. 40, 4. Zonar.
XII 33 pp. 644 D. Euseb. hist. eccl. VIII 13, 12.
41. Iulian. epist. ad Athen. 287 A.
42. Zosim. III 8, 2. 9, 1. Zonar. XIII 1 pp. 1 A. Hieron. chron. 2322.

43. Ambros. de obit. Theod. 42 = Migne L. 16, 1399. Anon. Vales. 2, 2. Zosim III 8,
2. 9, 2.
44. Firm. Mat. math. I 10, 16. Anon. Vales. 2, 2. Steph. Byz. s.
45. Cohen, Mdailles impriales VII, pp. 98.
46. Pan. Lat. VI 7. 14. Anon. Vales. 1, 1. Eutrop. IX 22. Vict. Caes. 39, 24. Epit. de
Caes. 39, 2. Zonar. XII 31. XIII 1 pp. 640 D. 1 A.
47. Eutrop. IX 22. Pan. Lat. VI 7, 2. 14, 4-6. Anon. Vales. 2, 2. Hier. chron. 291 s.a.
291. Zonar. XII 1. XIII 1.
48. J. den Boeft, J. W. Drijvers, D. den Hengst, H. C. Teitler, Philological and
Historical Commentary on Ammianus Marcellinus XXVII, Leiden 2009, pp. 245.
49. Pan. Lat. VII 6.
50. C. E. V. Nixon, B. S. Rodgers, In Praise of Later Roman Emperors. The
Panegyrici latini, Berkeley, CA, 1994, pp. 198. n. 18.
51. Pan. Lat VII (VI) 14.
52. Nixon & Rodgers 1994, pp. 209. n. 50.
53. Pan. Lat. IV (X) 14.
54. Nixon & Rodgers 1994, pp. 359. n. 63.
55. Euseb. vit. Const. II 49.
56. Lact. de mort. pers. 15, 7. Euseb. hist. eccl. VIII 13, 13; append. 4; vit. Const. I
13.
57. Euseb. vit. Const. i 13ff. Liban. epit. Iul. I 524; de Const. et Const. III 277.
Eutrop. X 1, 2.
58. Eutrop. X 1, 2.
59. P. M. Bruun, The Roman Imperial Coinage VII, London 1966, pp. 180, 252, 310,
394, 429, 502.

 1955.

 1955.

 1955.


(. Galerius; * 250. , 311. )
(. Gaius Galerius Valerius
Maximianus) 305. , 311. .
, .

.
250. , ,
. .
1. 293. , , ,
, .
, . 294.
295.
. 297-298. ,
.
,305. , .
. ,
. , II,
.
, , .
307. ,
. , .
. ,
, ,
, .

, ,
.
, , , .
, 303.

. 30. 311. . ,
,
. .
,
.

, 1993. .

 II
Gaius Valerius Galerius Maximinus Daia Augustus
20. 270 / 313
, .
, .
.
,
.

 II
( 307. ) .

,
. 305.
.
306. ,
. ,
, ,
. ,
.
. 307.
,
.

,
. ,
. ,
, , ,
, . ,
, ,
, 1. 305.
. ,
.
306, .
.
, ,
,

. , ,


(. Tres Tavernae)
, ,
, . 307.

Panegr. Vet. i. v.

Auct. De Mart. Persec. 18, 19, 20, 25, 26

Victor, de Caes. 40

Epit. 40

Eutrop. x. 2

Excerpta Valesian. 510

Zosim. ii. 8, 10


(Flavius Galerius Valerius
Licinianus Licinius) ( 250. , 325. )
308. 324. .
. .
,
. II,
, 11. 308. .
, .
, 311. ,
.
.

 313. ,
. ,

. , ,
. ,
,
, , .
316. .
, ,
, ( ), 8. 316.
. ,
. ,
,
.
. 1. 317. ( ).
.
324.
320. .
. ,
, 18. 324. .
.
, ,
II,
.

II
, II, ( 7.
, 317. , 361. ) 337. 361.
.
.
. 337. , II

 ,
.
, II,
II,
. ,
. II ,
, , ,
.
II 340. , ,
.
350. ,
- . ,
,
, .

 ,
.
, 353, ,
. ,
, ,
355. ,
. , , .
, 3. 361.
. .
.
, 359. .
,
.

( )
,
( ),
.[1] (. Fasti Philocali)
7. , 317.
: [...] ...
(10.15.2: obiit ... anno imperii octavo
et tricesimo, aetatis quinto et quadragesimo).[2][3] , ,
45 .
, , (. Epitome de
Caesaribus)
(42.17: interiit anno aevi quarto et
quadragesimo, imperii nono atque tricesimo),
44 .

.[4]
, ,
[] ,
[] .[a] ,
, , . ,

 . :
.[1] ,
: II,
II I.[5]
,
,
. ,
, . [6]

, .

: , , ,
, , .[7]

: ,
.[8]
,
I II, II
.[9][10]

-
. ,
II (340) II ,

II.
. ,
337,
326. .
,
.[10]
,
.
.
, . [11]
, , ,

 .[12] ,

. ,
.[13]
,
. , 337. II
I ,
.
. ,
, .
, .

. [14]

337.
.

1. 321.
,
II I .
, . ,
,
. ,
:[15] , , , ,
,
( II ) ( ),
, .[b]
,
. 8. 324.

.[17]
.
, II .

.
. [18]

 326, 339, 346, 352, 353, 354, 356, 357. 360.

(. quinquennalia)
(328), (. triennalia) 29.
(353), , , ,
(. a. d. VI id. Oct.)
(. a. d. VI id. Nov.).
332.
II .
. 335
.
,
(. Sarmaticus).
336.
, ,
.
. ,
. ,

22. 337.

II (. folis) (325).

336.
II ,
. ,
, . II
.[19]

, .
.
. II ,
, II , , ,
, .
, . ,
,
.[20]
,
. ( )
,
.
. ,

, , ,
.
(. praefectus praetorio Orientis) ,
, .
.
. ,
, , .
, , .
, .
,
. , ,
,
, , .
.[21]

337.
9. 337. II, II I
.[22]

338.
II , , 338. ,
. II, II
I , ,
,
II .
, ,
. ,
,
. ,
, (, )
. II
.
. ,
,
. , II
,
, II .
, ,
. .
11. .
.
.[23]
.
.
,
.
,
63 . ,
.[24]
.
, , ,

 ,
. , ,
. ,
.[24]
,
.
,
.
. ,
, .
.
, ,
.

. , ,
(
, , ,
).
.
.

II , .
.
, , ,

II . 337,
,
338.
II
.
, .
, ,
. , ,
, . II
.
, . ,

. ,

 . , ,
.
, . ,
. ,
. ,
,
97 .
338.
( ).
.
, .
. , ,
, .
,
,
.
(23. 338). ,

.
, . ,

,
. ,
. ,
. , ,
II.
,
, ,
. , , ,
.

.
, .

.
338,
.

339
,
.
,
. .
.
,
.
. ,
, .
,
.
.
, ,

.
.

, . ,

, . ,
, .
, .

.
. ,

. ,
,
.
,
,
.
,
,
. , ,
,

. . ,
.
, . ,
19. 339. .
.
.
,
. ,

.
. ,
, .
II
.
,
. , .
.
.
,
. , .
,
. , (. ordo decurionum),
, (. senatus). ,
(. senatus secundi ordinis),
(. vir
clarissimus), (. vir clarus).
.
, (. praefectus urbi),
(. proconsulus).
II . 359.
.
, 339. . [c],
( )
.

.
, .


. ,
. , , ,

. , ,

.
, 339,
.
339. ,
, , 23.
, .
,
,
. ,
, , .

.
, . ,
,
.
. , ,
.
,
.
, . ,
.
,
.
.
,
. ,
.
, , ,
. , ,
. , .

 , (. ludi Persici),
13. 17. .

340.
, ,
, ,
,
. :

, . .
, .
.
. 340. 50

.
,
.
.
, ,
, ,
.
. ,
, ,
.
, 12.
. , 9.
,
.

341.
,
,
.
(. oo)
.
,
, .

 . ,
. ,
,
.
(. ooo)
. 25 ,

.

. , 21.
,
,
, . ,
, , .
341.
.

.
,
,
. ,
,
.
, .
,

.
.

342.
, .
, .
.
, , ,
,
. . ,

 (80.000 ). ,

.
. 31. .
11.
.

343.
18. , 27. 4. ,
.
, .
, , ,
.

344,

(15. ).

344.
, , , ,
. ,

, , ,
. 170
, 90 ( )
, .
, 80 ,

, ;
.
,

. , ,
,
. , ,

.

, ,
. , ,
.
.
,
,
,
. ,
. , ,
,
, .

.

.
, 15.
. ,
. , ,
,
,
.
. ,
. ,
, , 3.150
. ,
.
,
.
, . ,
,

( 344). ,
. , . 344,
. ,
, ,

. ,


.
, ,
, ,
(), ; , ooo
, .
.
345.
,
.
,
.
7.
.
. ,
, ,
. ;

, , 21.
.
,
. ,
, ,
.

346.
: Constantio IV
et Constante III AA. conss., : post consulatum Amantii et Albini.
, ,
.
,
. ,
, . ,
.

 .

,
. ,
, ,
. .

347.
11. .
, , ,
.
, .

, .
,

340. 350.
, ;
, , ,
, .
, ,
.
.
.
1) 2)
;
.
. ,
.
;
- ,
.
, , ,
.
. , , .

, , , , ,

, .
.


.
.
,

,
.
: ,
.
: , , ,
,
(351).

, .
, , ,
(28. 351)
, .
, .
,
, , , .

, , , ,
(353).
.
.
.

. , ,
: ,
,


.. ,
. , ,
.
, , ,
, , ,
,

, .
, , ,
.
, .
()
(354). , ,
, ,
, 355.
, ,
, .
355.
,
,
. ,
V .
. 357.
. ,
. 359.
,
, , .
, ,
, ,
. , ,
, .
,
. ,
,
.

 ,
, . ,
V .
.

 ,
. , , ,
(360).
;
, .
.

3. 361.
.
.

1. ILS 732 = CIL III 3705: divi Constantini optimi maximique principis (filius)
divorum Maximiani et Constanti nepos, divi Claudi pronepos.
2. 4 (), 36, 1: Tantorum Roma compos bonorum, quae
quidem ei sunt cum toto orbe communia, haurit insuper ingentis spei fructum,
quam propositam sibi ex Caesaribus nobilissimis habet eorumque fratribus.
Quorum iam nomina ipsa veneramur, etsi vota nostra interim proferuntur [16]
3. Festmnzen

1. Blum (1969), . 390.

2. Mommsen (1893), . 270.
3. Blum (1969), . 389.
4. Guthrie (1966), . 331.
5. Guthrie (1966), . 330.
6. Wilson (1977), . 22.
7. Ausonius (1919), . 122.
8. Ausonius (1919), . 124.
9. Booth (1978), . 245.
10. Wilson (1977), . 44.

11. Lieu & Montserrat (1996), . 172.

12. Lieu & Montserrat (1996), . 173.
13. Lieu & Montserrat (1996), . 173-74.
14. Wilson (1977), . 44-45.
15. Wilson (1977), . 15.
16. Nixon & Rodgers (1994), . 626.
17. Wilson (1977), . 21.
18. Blum (1969), . 390-91.
19. Seeck (1900), . 1045.
20. Seeck (1900), . 1045-1046.
21. Seeck (1900), . 1046.
22. Seeck (1900), . 1046-1047.
23. Seeck (1900), . 1047.
24. Seeck (1900), . 1048.

Mommsen, Theodor (1893). Inscriptiones Latinae Antiquissimae. Berlin.

Nixon, C. E. V.; Rodgers, B. S. (1994). In Praise of Later Roman Emperors: The

Panegyrici Latini. Berkeley: University of California Press.

Ausonius, Decimus Magnus (1919). Ausonius, with an English Translation. I. trans.

Hugh G. Evelyn White. Cambridge, MA and London.

Lieu, Samuel N. C.; Montserrat, Dominic (1996). From Constantine to Julian: Pagan
and Byzantine Views: A Source History. London and New York.

Bleckmann, Bruno (1997). Constantius II. Der Neue Pauly. 3. Stuttgart. pp. 145
146.

Wilson, Edward George (1977). Studies in the lives of the sons of

Constantine (Ph.D. thesis). University of British Columbia.

, (2008). I 4.
. 45: 27-36.

Blum, W (1969). Die Jugend des Constantius II. bis zu seinem Regierungsantritt.
Eine chronologische Unteruchung. Classica et Medievalia 30: 389-402.

Guthrie, Patrick (1966). The Execution of Crispus. Phoenix 20: 325-331.

Booth, A. D. (1978). Notes on Ausonius' Professores. Phoenix 32: 235-249.

Seeck, Otto (1900). Constantius 4. Paulys Realencyclopdie der classischen

Altertumswissenschaft. IV/1. Stuttgart. pp. 10441094.

(. Vetranio; Vetriano)
. magister militum.
. ,
. II, (
), .
, 1. 350. .
, ,
.


,
( ), , 350. ,
.
, .
360. .
. .

.

(. Flavius Iovianus), ,
26. a363. 17. 364. .
II,
( ).

331.
. "incola agri Singidonensis"

(Iovianii- Iovius)
(comes domesticorum).
,
.
II .
361.,
.
363.
. ,
26. 363. , .

 363. .
.
, .
;

,
,
.
,
.
, ,
.
,
. !"
, .
, . ,
,
.


, ,
,
. ,
, II
. ,
, .
,
,
.
.
, , ,
,
.
: ,
299.,
: . ,

. 30
, .

.
,
. ,
,
.

, ,
.

 . ,

. ,

. ,
, ,
. ,

.
.

.
,
, .
(
) . ,
. ( )
1. 364. , , ,
. ,
. ,
,
. ,
,
.
,
.
. ,
, 17. 364. .
.
.
.
236 .


, 5. ,

.
, .
(, , ...)

. ,
.
, II ,
, (364378). 27. 363.

.
,
.
, , ,
.
I 25. 364. .
,
4. .
, , , ,
.

.
, .

28. 365.
, .
.
: ,
,
. , ,

 .
.

(Flavius Gratianus, * 8. 359. - 25.

383. ), ,
375. 383. .
,
.

4. 367. .
, 17. 375. ,
, II .
; ,
, . ,

.
. 378. ,
.

, ,
,
19. 379. .

382. .


,
, .
, ,
.

 .
.
.
.
, .
. , 25. , 383.
.

Flavius Gratianus Augustus

8. /23. 359 25. 383


"" (/)
. ,
.
(pontifex maximus) (
),
.
,
, ,
,
.

III
(? 2. 421), III
.
, 421. ,
.
.
, . ,
.
, , 2.
. :
III .
,
. , (
),
( ).

 , . .
magister militum , .
.
.
417. - , 8.
421.
.- II
.

Flavius Constantius III

Flavius Constantius III

(. Constantinus Magnus; 27. 272,[a]
22. 337, ), (324337)
.
, , ,
(
); ,

5. .[1]
, , , ,
. . ,
: ,
,
, , ,
.

,
.[1]

 , ( 312. )


,
.[2]
.[3] ,
, [4]
.[5] .[5]

.[6]
(. )
, .[7]
335. 339,[8] .[9]
, ,[10]
.[11]

(. Origo Constantini imperatoris) .[12] ,
,[13]
, . [14]

, ,
(. De mortibus persecutorum)

.[15] , ,
.[16]
II (40850), ,
,

.[17]
,
.[18]
5. .
.
,
,
.

, . ,
, .
(
431. 6. )
. ,
(498), ,
. ,
. ,
,
, . ,
.[19]
(. De Caesaribus), (. Breviarium),
(. Breviarium) (. Epitome de
Caesaribus) .
, ,
. [20] 3.
4. (. Panegyrici Latini)

. [21] ,
,[22]
.[23]

, ,
( ).
(. Constantinus
Magnus non fuit Britannus)
(. Commentationes historicae et criticae).

.
, , ,
. , ,
,
; ,

 313.

. , ,
, ,
. .
,
, ; ,
, . ,


. ,

 (
).
,
, ,
: ,
, ...
, ...

, ,
,
, , , :
,
(Pater tuus liberavit Britannias servitute, tu etiam nobiles illic oriendo fecisti). ,
,
, , , . ,
,
, :
, ...
, ,
7. , ,
. , , ,
(creatum in Britannia) ...
,
. ,
, , . ,
. , ,
, , , , .
, (stabularia),
, (vilissima),
.

27. , .
. [b]
270. 288.
.
.[24][25][26] .[27][28]
.[29]
.
284. 285.
.[24][25][26] .

 , .[30]
(. stabularia). , ,
. . ,
.
.[c][31]
,
.[24][32][33][34][35][36]
285. ,
, . ,
,
.[37][38][39][40] ,
,
. :
,[41][42][43]
.[42][43] 288.
, .
288.
289.[24][44][34][45][36]
293,
(
).
( ),
.
.

, . ,
, .

(),
, .[48][28] 1.


.[49][50][44][51][52][53]
,
,[54][55]

,[d]



.

,
41

 .
,
.[24][25][56]

,
, .[57]
, ,
.
.[58]
(, )
je ,
. , :
, ;
296,
(297) ,
(298299) (, , 16.2) [59] 305.
(. tribunus ordinis primi).[60] 303.
,
,
(, , 25).[61]

.
,
.


. ,
. , ,
,

.

,
.
,


, . ,
.
,
. ,

 , .

.

. ,
?
. ,
, .
,
. ,
(, 12.31)
.(,
9.56)
.[62]
[] ,
. , ,
, ,
,

. .
[] ,
, , , .
. ,
,
, ,
. ,
, ,
, ,
[e]
, .
, , 299.

. ,

.[64] 302.
(,
10.611)[65]

(, 2.49
52).[66]

 , 2012.
1.700 .

 , 4.27

 , 303. ,
.
, ,
.[67] ()

.
.

, ,
, , ,
(, 15.7).
. [68]

(,
, 25)[69]
.[70]
,
.[71]
304/5, 1. 305.
.[72] ,
.
.
, ,

(,
19.26).[73] , , .
, .
.[74]

,


,


.

.

,


,

,
.
,

2.1

.

. .
.
:
, ;
,

( 4;
24.39;
() 1.2; ,
41.2; 2.8.3; ,
1.21). [75]

.[76]

,
.
. .[77]
305. ,
. ,
.
, .
,
.[78][79][76][80][81][82][83][84]
, .[80]
( ) 305.[78][79][76][81][82][83][84]

 , 306.

, ,
.
,
( ).[85][86][87][82] ,
,
.[88][89] , 25.
306. . ,

 . ,
, ,
.
,[90][91][92][93] ,
, .[91]

. ,
.[94][95][96] .[91][97]
,
, . [98]
; . ,
.[94][95][96][99]
: ,
.[100][101][91][97][96]
,
.[96] ,
.[100]

, . ,
,
.[102] ,
.

.[103] ,
.[104]
, 306/7.
.[97][105]
, ,

(. adventus).[100][101][106][107][108]

.
,
.
.

, .[109][110]
, ,
. ,
, [111][112][113]
, .[114]
.[115]

 () .

.
,
.
.

, .[109][110]
, ,
. ,

,[111][112][113] ,
.[114]
.[115]

,
,
:

.[116]

.[117] ,
.

 ,
. .
:
, ,
,
. ,
?... ,
! , : ,
!
6(7).10.

,
:
,
(. ira) (.odium)
.
, -,
,
.[118]

,
. ,
.
, . 28. 306.
. , ,
. , ,
.
. ,
, ( 307).
,

.
( 307).
: [.
], , ,
, . , , ,
.
,
, , ,
, ,
.

7.6


1955. (. 153-154).

 , .
, . 307,

; ,
. 308.
. 310.
. ,
.
,
. 307/8,
. 308.
, .
11. 308.
.
, , .
,
. , ,
. :
,
.
,
, .
,
. 310.
.

310.
, .
.
, ,
. ,
.


. . ,
. ,
. .
, ,
310, .
, ,
, , .
,
.
. , 311. . , ,
.
, .

, . ,
(. damnatio memoriae),

.
.
:
. 25. 310,
II, 3.
.
, ,
.
,
. , , .

( ). ,

, .

.[119] ?
, ,
, , ,[120][121]
.

Ultima Cumaei venit iam carminis aetas; ;

Magnus ab integro saeclorum nascitur ordo.
(= ),

iam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna,

,

iam nova progenies caelo demittitur alto.

,
tu modo nascenti puero, quo ferrea primum,

desinet ac toto surget gens aurea mundo,

,

casta fave Lucina; tuus iam regnat Apollo

.

, !

, , [121]
.
, , ,
.[122]
,
.
.
310. ,
. ,

.

( terminus ante quem 311)
.

. ,
: ... . , ,
,
.[123] ,
() (30. 311).
, , .
.
.[124][125]
.
, , .

310.
. .
,
. , .

; ,
. 312,
, . 311.
,
. , .
,
311/312
.
. ,
,
. , ,
.
.

; ,

 .
,
. 312,
1/4 , 40.000 .
.
.
. .
.
, , ,
, :
.
. , ,
:

, ! !
.[f] [],
,
... :
, ,
.

4(10).2223
, ,
,
. , ,
; , :
[] ...
,
.[g]
, .
,
. .
, , , , :
. ,
.
,[h] .
, ,
, .
. ,
. .
, ,
, , ,

 , . ,
, ,
, ,
.

4(10).24

,
, ,
.
, .

. ,
.
, 312. .
, ,
. ,
,
.
, .
,
.
. .
.
, , .
, , .
.
.
,
.
, ,
; .
,
.
: 27.
, .
,
. , 28. 312,
.

 .
.

,

.

(transversa X littera, summo capite circumflexo, Christum
in scutis notat).
,
20.
3. () (
) .[127][128][129] , .
(

), = () = (),

( ),
.[127][130]
(), (), (
). .[128]
,
, ,
.[127] ,

.[131] .

. ,
.[132]
,
. ,
, ,

( ).

XIV-XV (

75

).

, (. labarum)
.
,
.
,
.
312, .

, . ,
. ,
. 4.
, ,
.

II
() (), -.


, , ,
312.
.[133]
,
, :

(321) ,
. [134][135]
. ,
.
.
. , ,
, , ,
.[136] ,
,
.[134]

.

.
, . ,
, , ,
? ,
. , ,
. ,
: , . ,
, .
, , , .
, ,
,
.

4(10).14
,
,
.
,
,
. [133] ,
, ( )

 (, , ): In
ore denique est omnium Galliarum exercitus visos, qui se divinatus missos prae se
ferebant (14.1).
. [136]
. (. Geldmuseum)

.
, , ( 300)
, . [133]

312. .
,
.

, (14991546), .

.
, ,
.
. ,
.
.

 (28.
), .
?
,
.
,
.
.
.
.

.
, ,
,
(
).
. ()
(
).
.[137]

.
. .

. ,
, .
. ,
.

. , , .

. ,
.
.
, .
.

 .
,
. ,
.

.

: , , ,
, , 9 ;
,
, , [
] .
:
() . ,
. .
. . ,
.[138]
,
.
, ,
.
.
.
, .
, .
, :
? ,
:
,
.

29. .
(. adventus) .
.
.


,
.
.

. .

, , . ,
.[139][140] ,
.
. ,
. ,
,
. , .
,
.
,
. ,
, .
.
,
.

 .
,
.
. ,
: Hoc salutari signo ... senatui populoque Romano et urbi Romae iugo
tyrannicae dominationis ereptae pristinam libertatem splendoremque reddidi, .
... ,
.[141]
,

.
. ,
- .
,
.
(excultus mirifice).
. (. ,
). , ,
() (sublimis
portico), . [142][143]

(. equites singulares) .

. 9. 312,
,
.
, .

Edictum Mediolanense ?
313. ,
.
. .
,
.
, , .

 ,
.
, , .
, ,
:
, , [i]
,


[j] .
,

48

.
30. 313. , ,
, .

. ,
.
: , .
.

.
( )
. , 33
1. 314.
.

,
(Epistula Constantini
ad Episcopos Catholicos).
(famulus) , , ,
.
.
316,
, .
321. .

 337. . ,
, , ,
324. .

, , .

Bellum Cibalense. ( ) 8.
316.
. 1. 317.
II
. 321.
. ,

. 323.
. . ,
325. .
3. 324.,
18. .
. ,
325. .

 324.
.
.

,
, .
.
. , ,

. 25. 325.
, 327.
.
, ,
335.
.
. ,
,
(.
). ,

 ,
.

,
, (), 11.
a 330. . , ,
- .
,
II.
(: ,
: Knstantinoupolis, : Constantinopolis)
. ,
( ),
"" (: ,
: h Polis, : , i Poli).
, .

, 1453. .
( ) ,
( ),
.
, .

,
.

317.
.
, . 317.,
II, .

 : II ( 324) I(333).
,
: 326. ,
, .
,
. II ,
, II , I ,
, ( 335)
.
22. 337.
. ,
, ,
, .

. . 12
. ,
,
.
9. 337. .
21. , 3.
.

(),
.
,
: 306308 , 313314.
, 332. 334. . 336.
, , ,
271.
.[146]
,
. ,
. ,
.

 . , XI (, . , )

 ,
.
,
. , ,
.

.
. ,

.
11. 12. .
( ),
( ).
: [k] , ,
,[l] .[147]
.

. ,
. , 361,
, ,
, ,
. ,
:
, , , ,
.
, ,
.[148]
,
,
.[149][150]

. ,
,

 I . , 1622

 1576,

, .
, ,
.
(1588) .
,
(. The History of the Decline and Fall of the
Roman Empire)
.
,

.

.
,
. 20. ,
. ,
.

. . (. Geschichte des
Untergangs der antiken Welt)
(. L'empereur Constantin) .
,
.
, . . . .
,
.

.
(. Constantine the Great and the Christian Church)
.
(. Conversion of Constantine and Pagan Rome)
,
. (. Constantine
and Eusebius) . . .

 ,
.
. . .
,
. (. The
Christianity of Constantine the Great) . . ,
.
(. Quand notre monde est devenu
chrtien) ,
,

.
,
, ,
,
. , ,
, .[1]

,
.
. ,
. 8. ,
II (752757), . ,

,
(314335) .
,
, III . ,
, 15. ,

4. , .



, . 12.

(. Historia Anglorum) ,
.

(. Historia Regum Britanniae), .
- .
, ,
, . ,
. ,
, , .
,
. , .
. ,
,
. .
.

II

II


. ,



.
.[151]
,

.
(. ) ( )
, .
...
, , ,
,
...
,
.
, .
, ,
, ,
...
, 4 ,
: , , ,
...

1. ,
272.
2. , 41.15: 62 ;
41.15: 63 ; ,
4.53: 64 ; , 13.4: 65; , : 66
3. . 10:34.
4. ( ) 41: divini muneris. .
munus , . ,
.[46][47] .
5. , 4.27: expugnarent Dei templum (
).
.[63]
6. . clibanus, .
7. 4 (), 23, 3: Hostem, quem vinci deceret.
. decet (, , )
,
. , , . decet
, :
, [] : nos decet facere,
, : nobis decet.
8. 4 (), 24, 2: Diducta acie inrevocabilem impetum hostis
effundis, dein quos ludificandos receperas reductis agminibus includis
ludificando
. s , ,
,

. ,
,
.
quos ludificandos receperas ( :

 )
quos ludificaturus receperas.

receperas.[126]
9. , 48.2: Cum
... apud Mediolanum cinvenissemus.
(=in .)
. . apud
aedes, apud portam, apud portum, apud puteum;
apud forum in foro ( ),
; apud villam,
, , , ,
.
apud apud principia, apud
signa, apud arma, (ultima pugna apud Margum).
, apud
. ,
, , , ,
, .
. , 4. ,
apud in (error consuetudinis apud pro in
utitur), .
,
.
, . . 1.34: apud Germanias; I
47: apud Pannoniam .
, ,
. , ,
,
(rerum Romanarum florentissimus auctor).
apud .
: apud legiones venit. . ,
2.24: qui apud Romanos de societate functus est legatione. ,
apud (=ad) ,

(. de solecismo): apud amicum eo pro ad amicum.

apud
, ,
: apud
in ,
,
.
apud ?
. ,
,

, .[144][145]
10. , 48.2: liberam
potestatem sequendi religionem: , , , ,
, (. libera potestas,
. ) , . .
11. . .
12. .

1. Bardill (2012), . 1.
2. Barnes (1981), . 272.
3. Bleckmann 2006, p. 14; Cameron 2005, pp. 90-91; Lenski 2006a, pp. 2-3.
4. Bleckmann 2006, p. 23-25; Cameron 2005; Southern 2001, p. 169.
5. Cameron 2005, p. 90; Southern 2001, p. 169.
6. Bleckmann 2006, p. 23-25; Corcoran 1996, p. 1; Lenski 2006a, p. 2-3.
7. Barnes (1981), . 26568.
8. Drake (1988), . 21.
9. Odahl (2004), . 3.
10. Lenski 2006b, p. 2-3; Storch 1971, p. 145-55.
11. Barnes 1981, p. 265-71; Cameron 2005, pp. 90-92; Cameron & Hall 1999,
pp. 4-6; Elliot 1991, pp. 162-71.

12. Lieu & Montserrat 1996, p. 39; Odahl 2004, p. 3.

13. Bleckmann 2006, p. 26; Lieu 1996, p. 40; Odahl 2004, p. 3.
14. Lieu & Montserrat 1996, p. 40; Odahl 2004, p. 3.
15. Barnes 1981, p. 12-14; Bleckmann 2006, p. 24; Mackay 1999, p. 207; Odahl
2004, pp. 9-10.
16. Barnes 1981, p. 225; Bleckmann 2006, pp. 28-29; Odahl 2004, pp. 4-6.
17. Barnes 1981, p. 225; Bleckmann 2006, pp. 26-29; Odahl 2004, pp. 5-6.
18. Odahl (2004), . 6, 10.
19. Dam (2011), . 4142.
20. Warmington 1999, pp. 166-67; Lieu & Montserrat 1996, pp. 2-6; Odahl 2004,
pp. 6-7.
21. Bleckmann 2006, p. 24; Odahl 2004, p. 8.
22. Bleckmann 2006, pp. 20-21; Johnson 2006, pp. 288-91; Odahl 2004, pp. 11-12.
23. Bleckmann 2006, pp. 17-21; Odahl 2004, pp. 11-14.
24. Barnes (1981), . 3.
25. Lenski (2006b), . 5960.
26. Odahl (2004), . 1617.
27. 8(5), 9(4); ,
8.7; , 1.13.3
28. Barnes (1981), . 13, 290.
29. MacMullen (1969), . 21.
30. Drijvers (1991), . 9, 1517.
31. , 42
32. Barnes (1982), . 3940.
33. Elliott (1996), . 17.
34. Lenski (2006b), . 59, 83.
35. Odahl (2004), . 16.
36. Pohlsander (2004), . 14.
37. Barnes (1981), . 814.
38. Corcoran (2006), . 4154.
39. Odahl (2004), . 4650.
40. Treadgold (1997), . 1415.
41. Bowman (2005), . 70.
42. Potter (2005), . 283.

43. Williams (1997), . 49, 65.

44. Elliott (1996), . 20.
45. Odahl (2004), . 47, 299.
46. (1852), . 375.
47. Danii (1910), . 689.
48. , 7.1
49. Barnes (1981), . 3, 8.
50. Corcoran (2006), . 4041.
51. Odahl (2004), . 4647.
52. Pohlsander (2004), . 89, 14.
53. Treadgold (1997), . 17.
54. Barnes (1981), . 89.
55. Corcoran (2006), . 4243, 54.
56. Odahl (2004), . 567.
57. Barnes 1981, pp. 73-74; Lenski 2006b, p. 60; Odahl 2004, pp. 72, 301.
58. Barnes 1981, p. 47, 73-74; Fowden 1988, pp. 175-76.
59. Elliot 1996, pp. 29-30; Lenski 2006b, p. 60; Odahl 2004, pp. 72-73.
60. Elliott 1996, p. 29; Lenski 2006b, p. 61; Odahl 2004, pp. 72-74, 306; Pohlsander
2004, p. 15.
61. Elliott 1996, p. 30; Odahl 2004, p. 73.
62. Cameron (1993), . 45.
63. Digester (2004), . 57.
64. Barnes (1982), . 180.
65. Potter 2005, p. 338; Elliot 1996, pp. 35-36; MacMullen 1969, p. 24; Odahl 2004,
p. 67.
66. Barnes 1981, p. 21; Odahl 2004, pp. 67, 73, 304; Potter 2005, p. 338.
67. Barnes 1981, pp. 22-25; MacMullen 1969, pp. 24-30; Odahl 2004, pp. 6769; Potter 2005, p. 337.
68. MacMullen (1969), . 2430.
69. Odahl (2004), . 73.
70. Drake 2006, p. 126; Elliott 1987, pp. 425-26.
71. Drake (2006), . 126.
72. Barnes 1981, pp. 25-27; Lenski 2006b, p. 60; Pohlsander 2004, p. 15; Potter
2005.

73. Barnes 1981, p. 26; Potter 2005, p. 342.

74. Lenski 2006b, pp. 60-61; Odahl 2004, pp. 72-74; Pohlsander 2004, p. 15.
75. Lenski 2006b, p. 61; MacMullen 1969, p. 32; Odahl 2004, p. 73.
76. Lenski (2006b), . 61.
77. Odahl (2004), . 75-76.
78. Barnes (1981), . 27.
79. Elliott (1996), . 3940.
80. MacMullen (1969), . 32.
81. Odahl (2004), . 77.
82. Pohlsander (2004), . 1516.
83. Potter (2005), . 34445.
84. Southern (2001), . 16970, 341.
85. Barnes (1981), . 27, 298.
86. Elliott (1996), . 39.
87. Odahl (2004), . 77-78, 309.
88. Mattingly (2007), . 23334.
89. Southern (2001), . 170, 341.
90. Barnes (1981), . 2728.
91. Jones (1978), . 59.
92. Lenski (2006b), . 6162.
93. Odahl (2004), . 7879.
94. Barnes (1981), . 2829.
95. Lenski (2006b), . 62.
96. Odahl (2004), . 7980.
97. MacMullen (1969), . 39.
98. Treadgold (1997), . 28.
99. Rees (2002), . 160.
100.

Barnes (1981), . 29.

101.

Elliott (1996), . 41.

102.

Pohlsander (2004), . 1617.

103.

Odahl (2004), . 8081.

104.

Odahl (2004), . 81.

105.

Odahl (2004), . 8182.

106.

Lenski (2006b), . 63.

107.

MacMullen (1969), . 3940.

108.

Odahl (2004), . 8183.

109.

Odahl (2004), . 8283.

110.

Gwatkin, Jr. (1933), . 312.

111.

, 24.9

112.

Barnes & 1981 (4346).

113.

Odahl (2004), . 85, 310-11.

114.

Odahl (2004), . 86.

115.

Barnes (1981), . 28.

116.

Rodgers (1989), . 236.

117.

Rodgers (1989), . 238.

118.

Mller-Rettig (1990), . 155.

119.

6(7).21.5.

120.

Barnes (1981), . 36.

121.

Nixon & Rodgers (1994), . 250.

122.

Rodgers (1980), . 276.

123.

, 33.11

124.

, 3

125.

Christensen (1980), . 48.

126.

Maguinness (1935), . 45.

127.

Bremmer (2006), . 61.

128.

Bardill (2012), . 16263.

129.

Black (1970), . 320.

130.

Horsley & Waterhouse (1984), . 21415.

131.

Roug (1978), . 1921.

132.

Bardill (2012), . 161.

133.

Bardill (2012), . 170.

134.

Weber (2000), . 28685.

135.

Jump up Grnewald (1990), . 8586.

136.

Nixon & Rodgers (1994), . 34041.

137.

, 2.16

138.

, 44.9

139.

Curran (1996), . 68.

140.

Curran (2002), . 16970.

141.

Alfoldi (1948), . 64.

142.

Humphrey (1986), . 129.

143.

Curran (1996), . 8385.

144.

Lfstedt (1911), . 25253.

145.

Wlfflin (1876), . 146.

146.

Pohlsander (2004), . 78.

147.

(1927), . 415.

148.

Barnes (1981), . 27273.

149.

Barnes (1981), . 273.

150.

Odahl (2004), . 281.

151.

(2005), . 74.