Professional Documents
Culture Documents
V QU P, QU DNG
Cc phn t trong mch cng sut s dng dng c bn dn nh BJT, FET, Thyristor
thng hay b hng do cc nguyn nhn qu p,qu dng. m bo tin cy trong hot
ng v bo v h thng khi s c phi c mch bo v qu p, qu dng.
Trong chng ny, ta s kho st cc phng php bo v qu p qu dng cho cc phn
t cng sut s dng c bn dn v cc mch bo v qu p qu dng in t s dng trong
cng nghip.
2.1: Bo v qu p cc phn t cng sut:
2.1.1: Cc iu kin qu p:
Trong cc mch cng sut, ngoi vic qu p do ngun cp in gy nn cn c cc
nguyn nhn qu p khc do bn thn hot ng ca mch nh: giao hon bin p, tt ca phn
t cng sut, giao hon ti.
1- Giao hon bin p: l ngun gy qu p thng xy ra c bit khi mch cng sut chn
cp ngun bng bin p. Cc qu trnh qu xy ra trn th cp khi dng s cp b ngt
hoc ng. Cc qu xy ra khi bin p v ti b ngt ngun cp, do dng t ho bn
trong bin p. Khi ngun cp cho bin p,dng t ho s gy nn qu p gp i so vi
lc xc lp. in dung ghp gia s cp v th cp lm tng qu p th cp nu bin p
c t s vng h p ln. Qu p do giao hon bin p c minh ho hnh 2.1, 2.2 v
2.3
Ep
SW m
+
Im
Im
Es
Ep
SW m
Es
qu in p
Ti
I
L
i(t)
0
t
Dng snubber
+
E
+
-
V(t)
-
V(t)
IR
E
0
a)
b)
Hnh 2.9: a) Mch Snubber vi SCR b) dng sng phc hi ngc
Trong hnh 2.9a khi SCR T tt xut hin xung dng phc hi ngc tng n gi tr nh
trong thi gian tt. Nu khng c mch RC, dng phc hi ngc b ngt trong mch in cm
s to ra mt qu in p L(di/dt) c th lm hng phn t cng sut.
Nu ni mch Snubber RC song song vi phn t cng sut, dng phc hi ngc c th
i qua mch RC (hnh 2.9b) Trn nhnh Snubber s xut hin mt dao ng tt dn to p
ngc p trn phn t cng sut. Gi tr RC thch hp s hn ch in p ngc v tc bin
thin ca n.
Khi SCR T dn, t snubber C x dng qua T v R chng tng dng di/ti ti thi im dn.
Tuy nhin khi T off, xut hin mt in p thun IR p vo t. iu ny lm hn ch vic gii hn
dv/dt ca mch snubber.
Gio trnh in T ng Dng
Edc
R RL t /
e
R RL
L
E
dc e t /
L
Gi tr di/dt max khi t=0:
di
E
max dc
(2.2)
dt
L
Edc
L
(2.3)
hay
(di / dt ) max
in p trn SCR T:
v R.i
dv
di
R
dt
dt
dv
di
R
dt max
dt max
Thay (2.2) vo ,ta c:
L dv
R
(2.4)
Edc dt max
Cc thng s L,RL,C c chn sao cho mch c m ti hn. C phi tch in y
trong thi gian ngn nht. T , theo phn tch trn ta c :
4L
( R RL ) 2
0
C
R RL 2
Gio trnh in T ng Dng
L
C
(2.5)
5
8H
Theo (2.3): L
(di / dt ) max
50
L dv
8 200
4
Theo (2.4): R
Edc dt max
400
Nu gi tr R b,nng lng tiu tan cao v dng x t C vo SCR khi SCR dn s cao!
Gi tr R c chn thng ln hn gi tr yu cu gii hn dv/dt.
Gi tr C c chn nh trnh gy qu dng cho SCR khi x dng vo SCR.
Thng thng ngi ta chn gi tr tiu biu l R=10,C=0,1F.
Nu chn R=10,gi tr L s tng m bo dv/dt cho php:
Edc R
400 10
T (2.4): L
20H
(dv / dt ) max
200
Gi tr L tnh trn m bo di/dt cho php!
Thit k mch snubber cho mch ac.
Cc phng trnh sau thng c s dng tnh ton:
VA 60
(2.6)
C 10 2
Vs
f
C: gi tr C min cn thit (F)
VA: cng sut biu kin bin p
Vs: in p hiu dng th cp
f: tn s lm vic
L
R 2
(2.7)
C
: h s m, thng ly khong 0,65
R: in tr m mch snubber
L: im cm hiu dng
C: in dung min cn thit mch snubber
Nu cho gi tr max dv/dt, phng trnh (2.6) c th vit thnh:
2
1 0,564 Em
(2.8)
C
2 L dv / dt
Em l in p nh dy/dy.
V d 2.2:
bo v dv/dt cho nhnh SCR trong mch chnh lu cu 1 pha,tnh mch
snubber.SCR c (dv/dt)max=50V/s.in p nh AC ng va 380V v in cm ngun 0,1mH.
Gii:
2
T (2.8):
0,564 380 10 6
1 0,564 Em
1
0,092F
C
2 L dv / dt
2 10 4
50
T (2.7):
R 2
L
10 4
2 0,65
42,86
C
0,092 10 6
Diode Zener:
Diode Zener cng c s dng trit qu p trong
Hnh 2.14 a) Diode selen phn cc
nhng mch dc. N c kh nng hp th nng lng ln
b) Diode selen khng phn cc
qu p,tuy nhin cng sut tiu tn tng.
Cc dng c phi tuyn c u im hn mch snubber ch khng ph thuc vo gi tr
in cm/dung trong mch v trit qu p theo nguyn tc ngn mch, khc vi mch snubber
cho p dao ng tt dn nn hiu qu bo v cao hn.
3. Mch bo v qu p:
Nh vo c tnh giao hon nhanh ca SCR, c th s dng n vo cc mch bo v qu
p do ngun cp in hoc hot ng giao hon gy ra .SCR c ni song song vi ti.Khi c
in p vt qu gi tr n nh, SCR c kch dn to mt dng in ln t ngun qua lm
gim in p ra ti. Hnh 2.15 minh ho mt dng mch bo v qu p s dng SCR. V ngun
cp in l xoay chiu nn c 2 SCR, 1 cho chiu dng v 1 cho chiu m.Cc mch bo v
qu p in t s c phn tch phn sau.
R1 hn dng ngn mch khi SCR dn. Dng dn qua SCR ln gy st p
trn tng tr ngun Z lm gim in p ra ti . Diode Zener DZ ni tip R1, R2 to mc ngng
nhn dng qu p. Khi in p AC in cao gy ra qu p, Dz dn.
Trong cc mch giao hon cu hoc y ko, vic ngn mch xut hin khi 1 phn t
chuyn t dn sang tt v 1 phn t chuyn t tt sang dn.
Hnh 2.17: Ngn mch ng ra do chuyn trang thi dn gia cc phn t cng sut.
Trng hp ti l ng c cng xy ra ngn mch khi khi ng ng c trong trng
hp ng c c ng yn (v nht l khi ng c c gn ti). Lc sc in ng cm ng v
tng tr tng ng ca ng c xem nh bng 0.
2- S c trong mch cng sut:
S c xy ra khi phn t cng sut dn sai, c th do xung kch sai hoc xut hin dv/dt
vt qu p thun cho php, hoc in p ngc cao qu mc cho php.
3. S c trong chuyn i nhnh dn ca phn t cng sut:
S c ny c cp hnh 2.17, khi mt nhnh chuyn t dn sang tt v mt nhnh
chuyn t tt sang dn m khng c thi gian tr chuyn trng thi.
Xem mch cu BJT nh hnh 2.18.Bnh thng Q1Q4 dn, Q2Q3 tt, dng ghp ra ti theo
chiu VccQ1RLQ4GND. Khi o trng thi Q1Q4 tt, Q2Q3 dn, dng ghp ra ti theo
chiu Vcc Q3RLQ2GND.
Trng hp xung kch sai hoc ti mang tnh cm, thi gian chuyn trng thi di d dn
n tnh trng ngn mch do dn trng Q1Q2 dn hoc Q3Q4 dn lm qu dng v hng cc
phn t cng sut.
Hnh 2.19: a) Cu ch bo v t ng vo
b) Cu ch bo v t ng hng vi phn t cng sut
c) t cc cun dy chng di/dt
Hnh 2.20 minh ho cu to cu ch v hnh 2.21 l c tnh dng in ca cu ch.
Hnh 2.20: Cu to cu ch
10
Thi gian ct tc l tng hai thi gian chy tm v thi gian h quang ta,tm ph thuc vo
dng ti v ta ph thuc vo h s cng sut ca mch gy s c. Thng thng s c b ct
trc khi dng s c t n gi tr nh u tin. Dng s c t n gi tr cc i nu khng
c cu ch gi l qu dng t ti.
Hnh 2.22 minh ho c tnh dng in/ thi gian ca phn t cng sut v cu ch.
Nu R = const, gi tr I2t t l vi nng lng nui mch. Gi tr I2t gi l nng lng cho qua v
p ng vi vic nng chy cu ch.
Gi s dng sng dng ct cu ch hnh 2.21 c dng tam gic u v tm=ta=tc/2.Dng
nh xuyn qua Ip.T (2.9),ta c:
tc
I 2p
2I p 2
t dt tc
I t i dt 2
t
3
0 c
3 I 2t
Suy ra:
(2.9a)
I p2
tc
chn cu ch thch hp, trc tin phi d on dng s c v tho cc iu kin:
1- Cu ch phi m bo dn lin tc dng nh mc
2- Gi tr I2t ca cu ch trc khi dng s c b ct phi nh hn gi tr nh mc I2t ca
dng c.
3- Cu ch phi chu c in p sau khi dp tt h quang
4- in p h quang nh phi nh hn gi tr nh mc nh ca dng c.
2.3: Bo v qu p&qu dng s dng mch in t:
Vi
2.3.1: Cm bin qu p&qu dng:
1. Cm bin p:
in tr: phng php thng dng nht l dng in tr
+
phn p nh hnh 2.23.
Vc
R2
(2.10)
Vc
Vi
R1 R2
Chn t l R1,R2 t h s phn p nh yu cu.
Lu : tng tr vo nhn t Vc l:
Hnh 2.23: Cm bin p dng in tr phn p.
Gio trnh in T ng Dng
11
2
Rc R1 // R2
(2.11)
0,045
R1 R2 220
V
220
R1 R2 i 3 220 K
I c 10
Suy ra:
R2 9,9 K , R1 210,1K
Cng sut tiu tn v in p trn in tr:
PR1 210,1.10 3 0,21W ,VR1 210V
PR 2 10.103 0,01W , VR 2 10V
Tng tr vo nhn t Vc:
Rc R1 // R2 9, 45K
Cm bin p bng in tr c th s dng lm cm bin p dc hoc ac.
Bin p: s dng bin p ch cm bin p ac.
+
+
Ta c in p trn th cp:
N
Vp
Vs
Vs s nV p
(2.12)
Np
Ns: s vng th cp
Np: s vng s cp
Lu p ng tn s ca bin p v trnh
Hnh 2.24: Bin p cm bin p ac.
bin p bo ha t.
2. Cm bin dng:
in tr shunt: phng php ny s dng cho dng dc hoc ac,chnh xc vi dng
Ic b v khng cch ly vi mch iu khin.
Vc I c Rs
(2.13)
Ic
Rs
Vc
C th to in tr shunt t cng thc tnh in tr dy qun:
l
R
(2.14)
S
Hnh 2.25: Cm bin dng bng
in tr shunt
: in tr sut ca vt liu lm in tr(.m)
l: chiu di dy/thanh in tr(m)
S: tit din ngang ca dy/thanh in tr(m2)
Bin dng: ch p dng cho cm bin dng ac.
Lu : vi bin dng k hiu Ip/Is=200/5 chng hn,c ngha l nu t dng s cp
Ip=200A,ngn mch th cp s c dng th cp Is=5A.
Th cp bin dng c ni tr Ri t vi n vi chc .
cm dng th cp,ta mc in tr Rs gia hai u th cp bin dng vi iu kin
Rs<< Ri m bo t s bin dng ng.
Khng c th cp bin dng h mch!Ng ra th cp s c xung p rt cao c
th lm hng mch vo.
Gio trnh in T ng Dng
12
Th cp
Is
Ip S cp
Dy dn
Ic
Phn t Hall
K
Vc
Li st vt liu t mm
13
in tr dn bn trong 1,2m
Cch in min 2,1KVrms
Cp ngun n 5V
nhy ng ra 66-185mV/A
in p ra t l vi dng dc/ac ng vo
Tm dng in vo max: 5 n 30A
Cm bin
p/dng
iu khin
K
(chnh lu)
So snh
ng/ct
p tham
chiu
Q2
Vcc
+
R1
Q1
Ti
Dz
R2
14
15
I2
R2
R4
Thay cc gi tr vo:
0,5 5,6 15
I2
8,36 A
0,22
5,6
Bi tp chng 2
2.1:
2.2:
2.3:
2.4:
2.5:
2.6:
2.7:
2.8:
2.9:
2.10:
2.11:
2.12:
2.13:
2.14:
2.15:
16