YIQUAN

MISTRZA YAO CHENGGUANG

I
ZONGXUN WUGUAN

AKADEMIA YIQUAN

-1-

XIE YONGGUANG

YIQUAN
MISTRZA YAO CHENGGUANG
I
PRZEKAD Z CHISKIEGO: ANDRZEJ KALISZ

Wszelkie prawa zastrzeone. Rozpowszechnianie bez zgody autora i tumacza jest zabronione. Dozwolone jest wydrukowanie niniejszej publikacji do wasnego uytku.

ZONGXUN WUGUAN, AKADEMIA YIQUAN, 2003

-2-

SPIS TRECI:
-

OD AUTORA STRONA 4
O ZASADACH STUDIOWANIA YIQUAN STRONA 5
O ZHAN ZHUANG STRONA 9
O SHI LI STRONA 13
O MOCA BU STRONA 16
O FA LI STRONA 19

-3-

OD AUTORA
Uczc si od mistrza Yao Chengguang, wielokrotnie miaem okazj wysucha, jak omawia
on rne zagadnienia dotyczce yiquan. Jego wyjanienia i opisy s zawsze bardzo cise i
maj bezporednie odniesienie do praktyki. Za zgod mistrza Yao Chengguang, w oparciu o
jego nauki, przygotowaem niniejsze opracowanie.
Ksieczka ta podzielona bdzie na dwie czci:

CZ I omawia zasady studiowania yiquan, zhan zhuang, shi li, moca bu i fa li,
CZ II omawia shi sheng, tui shou, san shou, wiczenia z kijem, obecn sytuacj
yiquan oraz perspektywy rozwoju.

Mam nadziej, e publikacja ta stanowi bdzie dla Czytelnikw wartociowe i wszechstronne wprowadzenie do yiquan.

-4-

O ZASADACH STUDIOWANIA YIQUAN

UCZCIWA POSTAWA, SZUKANIE PRAWDY I KREATYWNE PODEJCIE
Mistrz Yao Chengguang uwaa, e yiquan jest gazi nauki. W studiowaniu yiquan zachowa naley podejcie naukowe, weryfikujc stare koncepcje i rozwijajc nowe. Patrzc na
yiquan jako pewn cao naley poznawa go, uczy si i rozwija.
POZNAWA YIQUAN, ZACHOWUJC PODEJCIE NAUKOWE
W ostatnich latach, niektre osoby w rodowisku yiquan zaczy mwi o emisji qi, uderzaniu
przeciwnika bez dotykania go, o nadnaturalnych zdolnociach itp. Pojawili si te ludzie propagujcy "osiemnacie metod walki", "trzydzieci sze metod" i inne "techniki absolutnie
skuteczne". Wedug mistrza Yao Chengguang yiquan jest sztuk i nauk opart na faktach
potwierdzonych w praktyce. Od samego pocztku jego istot byo odrzucenie fantazji i przesdw, szukanie natomiast oparcia w teoriach naukowych. Wszystkie jego zasady, jak "rozlunienie i napicie", "wzajemna zaleno ruchu i bezruchu", "jednoczesne uycie pchnicia
i pocignicia", "jedno wchonicia i odrzucenia", "sia w jednym kierunku, a ruch w przeciwnym", "czoowe i skone wystpuj razem", "mikkie i twarde wzajemnie si wspomagaj", "wejcie i wyjcie", "pojedynczy i podwjny", "lekki i ciki" itd. przenika dialektyczna
koncepcja jednoci przeciwiestw.
Nawet tak wielcy mistrzowie w historii yiquan, jak Wang Xiangzhai i Yao Zongxun, nie zajmowali si emitowaniem qi, nie uderzali przeciwnika bez jego dotykania, nie demonstrowali
te adnych nadprzyrodzonych zdolnoci. Wszelkie tego typu koncepcje robi z yiquan co
nadnaturalnego. S one zupenie przeciwstawne temu systemowi, poniewa s one sprzeczne
z fizyk ludzkiego ciaa. Zgodnie z prawami fizyki, gdy ciao nie podlega dziaaniu zewntrznej siy, to pozostaje w bezruchu, lub ruchu jednostajnym. Jeli w stanie w jakim znajduje si ciao nastpuje zmiana, z pewnoci jest ona efektem dziaania jakiej siy. Gdy mwimy o sile, chodzi o wzajemne oddziaywanie dwch cia. W tui shou podstaw jest kontakt
ramion, i wzajemne oddziaywanie obydwu partnerw, moliwe jest wtedy zastosowanie np.
zasady dwigni, ruby, skadania i rozkadania si itp.
Jak powiedzia Wang Xiangzhai: "Podstaw sztuki walki jest brak metody, jeli jest metoda,
te powinna by pusta". Warto jakiejkolwiek sztuki walki zaley od tego, czy jej zasady s
racjonalne, a nie od tego jak si prezentuje jej zewntrzna forma. To tak jak z emisj monet:
mamy 1 fen, 2 feny, 5 fenw. Nie ma potrzeby emitowania dodatkowo monet 3 fenowych, 4
fenowych, 8 fenowych. Trzeba wiedzie, e metoda sztuki polega na tym, e "jedno dziaanie
zmienia si w setki, setki dziaa sprowadzaj si do jednego". Tak wic gdy mwimy o metodzie yiquan, jest to metoda tkwica w zasadach, "wielka caociowa metoda", metoda rozwinicia naszych naturalnych moliwoci. Nie chodzi tu o techniki, chwyty, ktre s czym
powierzchownym. Wang Xiangzhai powiedzia kiedy: "Przyczyn upadku sztuki walki jest
nie co innego, jak te wszystkie formy i techniki". Dlatego wszelkie te "osiemnacie metod
walki", "trzydzieci sze metod" i inne "absolutnie skuteczne techniki" s czym, na co nie
ma miejsca w yiquan.
Przyczyn tego, e w rodowisku yiquan pojawiaj si rne mistyczne teorie i "absolutnie
skuteczne techniki", jest to, e ich propagatorzy po prostu nie przeszli przez systemowy tre-

-5-

ning i nauk yiquan. Swoje braki w wiedzy i rozumieniu yiquan prbuj wic pokrywa tajemniczoci i "absolutnie skutecznymi technikami", starajc si w ten sposb zrobi wraenie, e s tacy bardzo zaawansowani i prezentuj poziom wiedzy nieuchwytny dla zwykego
czowieka.
Wiele osb zadaje mistrzowi Yao pytania o kwesti ukrywania przez niektrych nauczycieli
swej wiedzy przed uczniami. Yao wyjania, e najczciej nauczyciel ktry tak postpuje po
prostu nie posiada autentycznej wiedzy i umiejtnoci. Kto taki ma niewiele do zaoferowania, a to co ma nie jest gbokie i subtelne. Boi si on zatem, e gdy nauczy innych zbyt duo
z tego co umie, nie zostanie mu nic czego mgby dalej uczy. Dlatego kto taki popada w
mtno i mistycyzm. Yao Zongxun zwyk mawia: "Otwieram przed wami skarbiec, a wy
starajcie si z niego wynie jak najwicej". Yiquan nie jest tajemniczy i nieosigalny. Ale nie
jest te czym prostym i co atwo przychodzi. Dlatego nawet gdy kto uczy si bezporednio
od dobrego nauczyciela, takie czynniki jak inteligencja, charakter, wytrwao, odwaga,
sprawno ciaa itp., wpywaj na moliwo nauki. Nawet jeli nauczyciel stara si przekaza uczniowi wszystko, to nie ma gwarancji, e ucze to w peni zrozumie i opanuje. Jeliby
jeszcze co celowo ukrywa, to jak wushu mogoby si rozwija?
Mistrz Yao Chengguang zawsze podkrela, e yiquan jest gazi nauki. Zajmujc si zagadnieniami nauki musimy strzec si arogancji i niecierpliwoci. Musimy do przedmiotu naszych
bada podchodzi z powag, wystrzegajc si tajemniczoci i zachowywania dokona tylko
dla siebie. Mionicy yiquan nie mog poda za przesdami, ale powinni poznawa yiquan
z postaw naukowca, czc systemow praktyk ze studiami teoretycznymi. Uczc si sztuki
walki, przede wszystkim trzeba stara si rozumie jej zasady. Tylko wtedy mona zrobi
prawdziwe postpy. Tylko przy takim podejciu yiquan moe si zdrowo i harmonijnie rozwija.
UCZY SI YIQUAN W OPARCIU O NAUKOWY SYSTEM METOD
"Naukowo, systemowo, ciso, standard", to zasada jakiej mistrz Yao Chengguang
przestrzega w nauczaniu. Uwaa on, e nauka yiquan musi si odbywa w oparciu o naukowe
koncepcje, systemowy program, cise wymogi i standardowe pozycje, tak by ucze stopniowo pozna ca praktyk i teori, od rzeczy prostych do bardziej zoonych, od powierzchownych do gbszych. Uczniowie musz mie moliwo podania wyranie wytyczonym
szlakiem, rozwijajc waciwe reakcje i funkcje ruchu. Nauka i opanowanie pewnej funkcji
ruchowej polega na wytworzeniu waciwego systemu reakcji. Tylko dziki wielokrotnemu
powtarzaniu wicze wzmacniane s waciwe reakcje, ksztatuje si prawidowa funkcja
ruchowa, czyli okrelona umiejtno. Bez przestrzegania zasady "naukowo, systemowo,
ciso, standard" atwo o wytworzenie nieprawidowej formy ruchu i bdnych reakcji.
Mistrz Yao Chengguang odrzuci klasyczn metod nauczania poprzez pokazywanie bez wyjaniania. Wykorzystuje on wspczesn metod wizania teorii z praktyk, stopniowo wprowadzajc ucznia coraz gbiej, poprzez obrazowe wyjanienia i standardow demonstracj,
czynic yiquan atwiejszym do zrozumienia i do wiczenia. W treningu mistrz Yao podkrela
zasad caociowego rozwoju, uwaajc, e zhan zhuang, shi li, fa li i inne podstawowe metody s rnymi formami poszukiwania i opanowania hunyuan li. Dlatego naley jdrem systemu uczyni prac mentaln we wszystkich formach wicze. Po pewnym czasie treningu
podstawowego naley do staego programu wczy take praktyk walki, kontynuujc poszukiwanie i doskonalenie opanowania hunyuan li w bardziej wymagajcych warunkach. Na-

-6-

ley wiczy bieganie, skakanie na skakance, fa li, tui shou, san shou itp., poprawiajc atrybuty fizyczne, zwikszajc wytrzymao, szybko i koordynacj.
Yiquan kadzie nacisk na praktyk. Wskanikiem skutecznoci metod treningowych jest
sprawdzian w walce. A podniesienie poziomu sprawnoci i umiejtnoci w walce jest rezultatem poprawienia funkcjonowania ukadu nerwowego, poprawy fizycznej i mentalnej, opanowania ruchu i strategii. W nauce yiquan nie ma skrtw. Jedyny skrt to: prawidowa metoda + wiaty nauczyciel + inteligencja ucznia + odwaga + atrybuty fizyczne + cika
praca.
ROZWIJA YIQUAN, CZERPIC ZEWSZD I BDC KREATYWNYM
Yao Chengguang podkrela, e uczc si yiquan, naley te mie kontakt z przedstawicielami
innych styli, poznajc ich umiejtnoci i czerpic od nich to co wartociowe. Nie mona zakada sobie klapek na oczy. Gdy Wang Xiangzhai zetkn si z boksem, stwierdzi, e jest on
bardzo praktyczny i naukowy, dlatego wiele z niego zaczerpn. Pniej, dziki pracy Yao
Zongxuna system treningowy yiquan zosta udoskonalony, szeroko zaczto wykorzystywa
apy i worki bokserskie, rkawice i inny sprzt ochronny. W owym czasie wielu przedstawicieli rodowiska sztuk walki byo do tego nastawionych negatywnie. Jednak kada nauka musi by nieustannie rozwijana. Rozwj polega na odrzucaniu wielu starych rzeczy, czerpaniu z
rnych rde i tworzeniu nowych koncepcji i metod. Praktyka dowioda, e podejcie Yao
Zongxuna byo bardzo trafne. Wprowadzenie tarcz i workw zbliyo trening uderze do sytuacji realnej walki. Rkawice i ochraniacze sprawiy e mona mocno uderza i sprawdza
realne metody walki nie ranic przeciwnika. To znacznie wzbogacio system treningowy
yiquan, podnoszc efektywno treningu. W historii chiskiego wushu by to kolejny przeom.
Ostatnio duo si mwi o "treningu cigien i koci" 1. Wedug mistrza Yao Chengguang tak
zwany "trening cigien i koci" to niedojrzaa koncepcja Wang Xiangzhai'a z najwczeniejszego okresu rozwoju yiquan. W pniejszym okresie Wang nie wspomina w ogle o takiej
metodzie. "Rozwj sztuki walki nie ma granic, skd zatem mowa o penej doskonaoci?"
Kady z mistrzw, ktrzy mieli wielkie osignicia, cae swe ycie powici na nieustanne
poszukiwanie i doskonalenie, nieustanne wchanianie nowego, odrzucanie zbdnego i bdnego, stopniowo doskonalc swj system. We wczesnym, rodkowym i pnym okresie ich
pogldy byy rne. Mona powiedzie, e najbardziej dojrzae s pne pogldy. Do dzi
jednak s jeszcze ludzie, ktrzy propaguj wczesne koncepcje Wang Xiangzhai'a. To zapewne efekt nieznajomoci i niezrozumienia historii yiquan, niezrozumienia procesu rozwoju
tej nauki. Nie mona zaprzeczy, e ta wczesna koncepcja Wang Xiangzhai'a bya swego czasu modna. Co wiadczy o tym, e odpowiadaa specyfice rozwoju wushu w wczesnym rodowisku spoecznym. Ale w procesie rozwoju trzeba odrzuci niektre rzeczy. Dotyczy to i
spoeczestwa i sztuki walki. Jelibymy w dzisiejszych czasach, gdy na polu bitwy wykorzystuje si wysok technologi, przystpili do wojny wymachujc wczniami i halabardami,
poniewa uwaamy je za drogocenne dziedzictwo, ktre zostawili nam przodkowie, wiadomo
jaki byby efekt. Zatem w sztuce walki niezbdny jest twrczy rozwj, dostosowanie do warunkw epoki. Obecnie zostay ju opracowane regulaminy zawodw san shou i tui shou w
yiquan i przy wsparciu Chiskiego Zwizku Wushu takie zawody si odbyy. To kolejny
krok, jaki zrobilimy. Moemy spodziewa si, e wkrtce yiquan pojawi si na midzynarodowych ringach.

-7-

Mistrz Yao Chengguang podkrela, e yiquan znajduje si dzi w kluczowym momencie swojego rozwoju. Wang Xiangzhai i Yao Zongxun byli prekursorami tej nauki. My jako ich nastpcy nie moemy ich zawie. Miejmy nadziej, e ludzie zajmujcy si yiquan nie bd
kierowa si tylko swoimi prywatnymi korzyciami, robic z niego system tajemniczy i niedostpny, ale e bd zachowywa uczciw postaw, prowadzc gbokie studia, szukajc
prawdy, wsppracujc z innymi, dajc z siebie wszystko dla rozwoju yiquan.

1 Yiquan ktrym si zajmujemy opiera si na koncepcjach rozwinitych przez Wang Xiangzhaia w pniejszym okresie. Klasycznych poj takich jak qi, czy nei jin (sia wewntrzna) nie traktuje jako czego niezalenego
od biomechaniki, ale jako pewn form opisu zjawisk dotyczcych funkcjonowania ciaa oraz relacji midzy
wiadomoci, ukadem nerwowym i ukadem motorycznym. Koncepcja rozdzielenia treningu na "trening cigien i koci" oraz na "trening qi" nie ma we wspczesnym yiquan zastosowania (przypis tumacza).

-8-

O ZHAN ZHUANG
Mistrz Yao Chengguang czsto powtarza sowa swojego ojca Yao Zongxuna: Gdy zrozumiesz zawarto zhan zhuang, to tak jakby zrozumia poow yiquan. Zhan zhuang jest metod ktra wprowadza do wiata yiquan.

Najistotniejszym elementem zhan zhuang jest praca mentalna, wykorzystanie wyobrae.

Kady ruch ludzkiego ciaa jest rezultatem oddziaywania mini, kontrolowanych przez
ukad nerwowy, na ukad stawowo-kostny. Ten za podlega kontroli wiadomoci. Dlatego
znaczenie wiadomoci jest pierwszorzdne. Praktyczne umiejtnoci s cile zwizane z
poziomem opanowania aktywnoci mentalnej. Jeli jednak podkrela tylko znaczenie umysu, a lekceway form, sztuka walki staje si wie zbudowan bez fundamentw. Waciw ciek zhan zhuang jest cise poczenie waciwej aktywnoci mentalnej z odpowiedni pozycj. Sowa Wang Xiangzhaia: Szukaj peni ducha i wiadomoci, a nie podobiestwa formy odnosz si do wysokiego poziomu praktyki. Pocztkujcy nie powinni lepo za tym poda.
W zhan zhuang umys jest skupiony, ciao zrelaksowane, oddech naturalny. Odpowiednio do
celu treningu i jego efektw, wiczenia zhan zhuang dzieli si na dwie grupy: yangsheng zhuang i jiji zhuang.

-9-

Gwnym celem yangsheng zhuang jest kultywowanie relaksu ducha i ciaa (na zasadzie zrelaksowany, ale nie luny), przy wykorzystaniu pozytywnych form aktywnoci mentalnej.
Osigane efekty to:

Zmiana siy (huan jin) - czyli eliminacja sztywnej, czciowej siy, co daje podstaw dla pniejszego treningu przemian rozlunienia i napicia w jiji zhuang.
Zdrowie: ciao jest zrelaksowane, umys jest spokojny, komrki kory mzgowej uzyskuj odpoczynek, nastpuje regulacja organizmu poprzez mechanizm sprzenia
zwrotnego, poprawia si krenie krwi, metabolizm, osiga si wzmocnienie organizmu.

Po opanowaniu odczucia relaksu w yang sheng zhuang, naley wykona kolejny krok,
przechodzc do pracy z przemianami rozlunienia i napicia w jiji zhuang. W yiquan uwaa
si, e rozlunienie i napicie s podstawow par przeciwiestw, stanowic podstaw funkcji ruchowych ludzkiego ciaa. Sia, szybko, koordynacja, wytrzymao i inne atrybuty
fizyczne, wszystkie one s zwizane z zagadnieniem rozlunienia i napicia mini. Istota
caego treningu yiquan polega na tym, jak prawidowo opanowa i wykorzystywa rozlunienie i napicie. Rozlunienie i napicie dotycz ciaa, ale chodzi tu take o rozlunienie i napicie w umyle. To wanie jest najwaniejsze.
Celem przemian rozlunienia i napicia w jiji zhuang jest rozwinicie zespou si przeciwstawnych zheng li, czyli inaczej mwic hunyuan li siy caociowej. Zaczynamy zwykle od
wasnego ciaa. Majc ju pewne podstawy, powicamy wicej uwagi rozwiniciu odczucia
si przeciwstawnych midzy ciaem, a otoczeniem zewntrznym. Ostatecznie odczucia te cz si w jedno - osigamy wysoki poziom koordynacji pomidzy wiadomoci, a ciaem,
ciaem, a rodowiskiem zewntrznym. Ta jedno jest osigana poprzez tzw. mo jin szukanie siy.
Szukanie siy polega na tym, e zachowujc zasady wygody, harmonii i peni, mikko, powoli
dowiadczamy odczucia siy w zmianach pomidzy napiciem i rozlunieniem. Cay czas
zwraca naley uwag na to, by ani relaks, ani napicie nie byy nadmierne. Nadmierny relaks, to sia zbyt luna. Nadmierne napicie, to sia zbyt sztywna. W obydwu przypadkach
wystpuje brak zwinnoci, opnienie reakcji, fa li nie jest do gwatowne, natomiast atwo
si mczymy. Formy aktywnoci mentalnej dostosowane s do poziomu zaawansowania w
mo jin.
Gwne formy mo jin w jiji zhuang:

Przd-ty, otwarcie-zamknicie, gra-d to pocztkowy etap wicze mo jin. Koncentrujemy si na rozwijaniu odczucia si przeciwstawnych we wasnym ciele. Wykorzystuje si wyobraenia stosunkowo krtkie.
Szukanie siy ze swobodnymi zmianami kierunkw. Nie ma ustalonej kolejnoci kierunkw. Gdy mamy ju pewne odczucia si przeciwstawnych w obrbie ciaa, w wikszym ni poprzednio stopniu moemy skoncentrowa si na odczuciu si przeciwstawnych w relacji z otoczeniem zewntrznym. Wyobraenia podlegaj wydueniu, powikszeniu.
Szukanie siy w odniesieniu do szeciu paszczyzn jednoczenie. Jest to bardziej zaawansowany etap w szukaniu siy. Nie ma tu adnego okrelonego kierunku, ciao
pulsuje si, czstotliwo zmian napicia i rozlunienia jest bardzo wysoka, wewntrz ciaa nastpuj bardzo krtkie i bardzo szybkie ruchy oscylacyjne, osiga si

- 10 -

stan wiecznie rodzcego si i nigdy nie ustajcego ruchu. Ciao mona w pewnym
stopniu porwna do szybko obracajcego si koa - gdy co w nie trafi, natychmiast
zostaje odbite. Umys jest maksymalnie skoncentrowany, gotowy by odbi przedmioty nadlatujce z rnych stron w momencie gdy trafi one w dowoln cz ciaa.
W wiadomoci ciao jest zjednoczone z otoczeniem i z caym wszechwiatem. Yao
Zongxun opisywa to tak: Duch jakby by poza materi, sia jest naturalna, wiadomo zawiera wszechwiat.
Podczas wicze mo jin naley zwrci uwag na nastpujce kwestie:

jeli odczuwa si napicie, sztywno lub zmczenie, mona na jaki czas zaprzesta
aktywnoci mentalnej typowej dla jiji zhuang, a wykorzysta formy typowe dla
yangsheng zhuang, by si zrelaksowa, odpocz, a nastpnie dopiero kontynuowa
szukanie siy.
czas trwania wiczenia naley dostosowa do indywidualnych warunkw. Zwykle
osoby ktre maj ju pewne podstawy, wicz pozycje jiji zhuang po ok. 30 minut na
stron. W wiczeniu naley przede wszystkim zwraca uwag na jako, a dopiero
potem stopniowo wydua czas.
trzeba zachowywa odczucie wygodnej siy, caociowo i koordynacj, odczucie
peni siy, uywajc umysu, a nie siy. Trzeba uwanie obserwowa odczucia
przy mo jin, nie przelizgiwa si nad nimi.

W wiczeniach mo jin zaczynamy od okrelonego porzdku, przechodzc do zmian porzdku, a wreszcie do braku porzdku. Naley zachowywa uwag i stopniowo przygotowywa si do reagowania w odpowiedzi na odczucie nastpujce w walce w dowolnej chwili, w
dowolnej sytuacji.
Pozycje jiji zhuang maj rn form. Na rne elementy kadzie si w nich akcenty. Ma to
zwizek z moliwoci zaistnienia rnych sytuacji w walce. Np. hunyuan zhuang jest waciwie podstawow pozycj przygotowawcz w walce - jest to faza akumulacji siy do wyzwolenia jej do przodu. Donie skierowane s do wewntrz, jakby co obejmoway, sia jest w 3
czciach rozpierajca na zewntrz, a w 7 czciach obejmujca. W pingbao zhuang donie
skierowane s do dou - jest to pozycja przez ktr przechodzimy z hunyuan zhuang, gdy wykonujemy fa li zawarta jest tu sia nacisku do dou i skrtu na zewntrz. W chengtuo zhuang
donie skierowane s do przodu i do gry - jest to pozycja w ktrej nastpuje emisja siy do
przodu. Nacisk pooony jest na pchanie i cignicie, rozpieranie i unoszenie. W gougua
zhuang z kolei nacisk kadzie si na wiczenie siy pocignicia i siy wskazujcej do przodu.
Niao nan fei zhuang to zaawansowana forma jiji zhuang podkrela trening reakcji i wysokiej czstotliwoci zmian midzy napiciem i rozlunieniem, Fuhu zhuang i xianglong zhuang
z jednej strony rozwijaj si ng, z drugiej przygotowuj do reagowania w nietypowych sytuacjach w walce - dziki temu treningowi, gdy pozycja jest niska i wyduona, albo ciao i
pozycja s skrcone, w dalszym cigu potrafimy zachowa zwinno krokw i swobod emisji siy. Du li zhuang przede wszystkim odnosi si do fa li przy pomocy ng - jest podstawowym wiczeniem przygotowujcym do kopni. Pozycje siedzce pozwalaj rozwin zdolno do dziaania w sytuacjach nietypowych, gdy nie mamy oparcia dla emisji siy.
Podstawow z pozycji jiji zhuang jest hunyuan zhuang. Gdy ma si ju pewn wiadomo
hunyuan li, mona zacz wiczy pingbao zhuang, chengtuo zhuang, gougua zhuang, niao
nan fei zhuang itd. Gdy ma si pewne podstawy w wiczeniu pozycji wysokich, mona
przej do wiczenia pozycji niskich i siedzcych. Kadej pozycji powici trzeba uwag i

- 11 -

czas, by mc rozwin zdolno dziaania w rnych, zmieniajcych si sytuacjach. Moemy

wybra jedn, dwie pozycje i na nich si skoncentrowa. Nie powinnimy jednak zapomina
te o wiczeniu pozostaych.
Zhan zhuang w yiquan polega na tym, e przy wykorzystaniu odpowiednich form aktywnoci
mentalnej, poprzez mo jin rozwija si i wzmacnia zrwnowaon we wszystkich kierunkach
hunyuan li. Celem jiji zhuang jest szukanie i rozwj hunyuan li. Hunyuan li jest w centrum
caego systemu treningowego yiquan.

- 12 -

O SHI LI
Gdy dziki wiczeniom mo jin, mamy ju pewne odczucia i dowiadczenie odnonie hunyuan
li, powinnimy wicej uwagi powici take shi li.

Mistrz Yao Chengguang mwi, e zhan zhuang to podstawa, natomiast shi li jest elementem
kluczowym. Jego zakres jest najszerszy, poziom trudnoci najwyszy. W caym systemie treningowym yiquan, shi li jest tym co czy podstawy z treningiem zaawansowanym. Poziom
umiejtnoci walki jest cile zaleny od treningu shi li. W treningu yiquan, shi li trzeba powici odpowiednio duo uwagi.
Dlaczego trzeba wiczy shi li? W zhan zhuang rozwijamy i wzmacniamy hunyuan li przy
wzgldnie statycznej pozycji ciaa. Gdy ciao zaczyna si rusza, odczucie peni hunyuan li
zwykle znika. Dopiero po ponownym dostosowaniu pozycji i aktywnoci mentalnej, hunyuan
li znw si pojawia. Yao Zongxun mwi: Jeli nie ma podstawy w hunyuan li, nie ma co
mwi o umiejtnociach walki. Ale nie da si walczy stojc w zhan zhuang. Trzeba hunyuan li rozwinit w zhan zhuang przenie do ruchu, umie j wykorzysta take w ruchu
gwatownym i szybko zmieniajcym si. Ten proces przejcia od bezruchu do ruchu dokonuje
si przy pomocy shi li.
Gwnym celem shi li jest kontynuowanie, przy wykorzystaniu odpowiedniej aktywnoci
mentalnej, rozwijania i wzmacniania hunyuan li, w sytuacji gdy cae ciao si porusza - tak by
przy zmianie pooenia nadal odczuwa caociow, pen si i mc jej swobodnie uywa.
W ten sposb tworzymy podstawy dla umiejtnoci emisji siy w dowolnym momencie, w
dowolnej sytuacji. Shi li jest jednoczenie form kontroli jakoci wicze zhan zhuang. Jako zhan zhuang bezporednio wpywa na jako shi li. Zhan zhuang i shi li s z sob wza- 13 -

jemnie powizane, wzajemnie na siebie wpywaj. Shi li to powikszenie zhan zhuang - rozcignicie zhan zhuang w przestrzeni.
Rozpoczynajc nauk shi li stosowa si naley do zasad: naturalnoci, mikkoci, powolnoci, relaksu i subtelnoci. wiadomo siy caego ciaa musi by caociowa i zrwnowaona.
Koci podpieraj, stawy s zrelaksowane i zwinne, minie zrelaksowane i rozcignite, zachowujemy odczucie rozlunienia nie rozlunienia. Naley odczuwa ruch ciaa w otoczeniu powietrza, subtelny jak rozwijanie jedwabnej nici. Gdy jedno miejsce si porusza, trzeba
mie wiadomo ruchu caego ciaa, czyli gdy ciao si porusza, nie ma miejsca, ktre by
si nie poruszao. Stopniowo nastpuje pogbienie subtelnoci ruchu, zwikszenie koncentracji, umys i sia nie ulegaj przerwaniu, cae ciao porusza si naturalnie.
Niezalenie czy chodzi o zhan zhuang, czy shi li, w pocztkowym etapie nauki naley si
zdecydowanie wystrzega popiechu. Yiquan podkrela ducha, umys, odczucia. Gdy ruchy
s szybkie, umys jest niecierpliwy, co powoduje przelinicia nad odczuciami - efekty
staj si zgrubne, co negatywnie wpywa na rozwj i uycie hunyuan li. Dlatego na pocztku
trzeba wiczy powoli i subtelnie - im subtelniej, dokadniej, i wolniej, tym atwiej rozwin
doskona koordynacj wiadomoci i ciaa.
Poniewa rce s wyjtkowo wraliwe, gdy zaczyna si nauk shi li, prac z odczuwaniem
oporw mona zacz od rk. Nastpnie stopniowo staramy si rozcign te odczucia na
pozostae czci ciala, caym ciaem smakujc shi li w powolnym, delikatnym i bardzo subtelnym ruchu.
Podczas shi li, niezalenie od tego jaki ruch wykonujemy i jak aktywno mentaln wykorzystujemy, gdy wykonujemy ruch do przodu, jednoczenie powinnimy odczuwa si wskazujc do tyu. Gdy wykonujemy ruch do tyu, powinnimy odczuwa si skierowan do
przodu. To samo dotyczy gry i dou, lewej i prawej strony. To jest sens sformuowania sia
w kierunku przeciwstawnym do ruchu. Celem jest rozwinicie odczucia si przeciwstawnych w rnych sytuacjach, by uzyska podstawy dla spontanicznej emisji siy podczas walki
stosownie do odczucia.
Formy treningu shi li mona podzieli na:

wiczenie w miejscu. Na pocztku wykonuje si wielokrotnie wiczenie jednego

okrelonego ruchu, np. pingtui shi li. Pniej kaihe shi li, fuan qiu, boshui itp. Jest to
przygotowanie do wiczenia syntetycznego shi li w miejscu.
Syntetyczne shi li w miejscu. W jednym wiczeniu czy si rne ruchy shi li w zupenie dowolnej kolejnoci. Mona np. wykona pingtui, po nim kaihe, po nim fuan
qiu, boshui itd. Celem jest przygotowanie do rnorodnych zmian w trakcie wicze
pojedynczego tui shou.
wiczenie pojedynczych ruchw z krokami (w nastpnym rozdziale zostan opisane
wiczenia krokw). Jest to przygotowanie do syntetycznego shi li z krokami.
Syntetyczne shi li z krokami. W jednym wiczeniu czy si rne ruchy shi li z krokami w dowolnej kolejnoci. Celem jest przygotowanie do rnorodnych zmian w
swobodnych pchajcych rkach i w san shou.

Gdy w shi li z krokami ruchy s skoordynowane, naturalne, mona zacz swobodnie zmienia kierunek do przodu i do tyu, np. do przodu krok, do tyu krok, do tylu krok, do przodu
dwa itp. Gdy w tym osigniemy wpraw, mona przej do wiczenia ze zmiennymi krokami

- 14 -

w rnych kierunkach, stopniowo mona swobodnie zmienia pozycje i tory ruchu, unikajc
okrelonego porzdku.
Gdy w subtelnym, powolnym ruchu dowiadczamy wyranie siy huanyuan li, trzeba zburzy mury, zmieni ruch wolny w szybki, duy w may - czyli trzeba wiczy czasem wolniej, czasem szybciej, czasem wykonujc dusze ruchy, a czasem krtsze. Nastpnie cay
porzdek i rytm trzeba zmienia w trakcie wiczenia, poniewa w walce nie mona najpierw
si przygotowa, a pniej przygotowany ruch zastosowa - mona spotka si z rnymi
okolicznociami, i trzeba umie si do nich dostosowa. Zatem zachowujc odczucie cigoci, w shi li zmieniamy jednak rytm, wprowadzamy pauzy. Musimy mie zdolno do swobodnego wyzwolenia siy w dowolnym momencie, stosownie do sytuacji, zbliajc si do
wymogw walki wrcz.
Gdy w shi li osignie si wysoki etap, zachowujemy odczucie peni wygodnej siy, caociowo i harmoni, niezalenie od tego jakie nastpuj zmiany. Gdy umys gdzie dociera,
sia tam dociera - nie ma rozgraniczenia midzy umysem, a si. W kocu i pojcie shi li
przestaje mie znaczenie - osiga si etap naturalnoci.
O shi li Yao Zongxun powiedzia: W shi li jeste jak flaga na wietrze, jak ryba w rzece. Flaga powiewa w sposb nieprzewidywalny, nie ustalony - gdy wiatr powiewa, ona reaguje, ryba
jakby si lekko poruszaa, a faktycznie to woda j niesie.

- 15 -

O MOCA BU
Umiejtno kontroli dystansu w walce jest bardzo istotna. Wymaga ona odpowiedniej pracy
ng. Mistrz Yao Chengguang wyjania, e w walce przeciwnicy cay czas s w ruchu, dystans
midzy nimi si nieustannie zmienia. By mc efektywnie broni si i atakowa, trzeba wykorzysta kroki, odpowiednio do sytuacji zmieniajc dystans i pozycj. Dobra praca ng powinna by precyzyjna, sprysta i zwinna. Powinnimy by w stanie zachowa pozycj dominujc i moliwo efektywnej emisji siy w kadym momencie walki. Wszelkie ruchy ataku i
obrony opieraj si na krokach. Kroki o ktrych mowa s inne od zwykego chodzenia, czy
biegu, s te inne od krokw sportowcw biegaczy, czy skoczkw. Jest to bardzo specyficzny
rodzaj ruchu. Mwi si: Zdradz raczej dziesi metod uycia siy ni jedn metod krokw, Gdy rce docieraj do celu, kroki trafiaj we waciwe miejsce, walka staje si atwa
jak zabawa. Te klasyczne maksymy dobitnie podkrelaj znaczenie krokw w walce.

Podstawowy trening krokw w yiquan nosi nazw mocabu. Moca oznacza tarcie. W trakcie
wiczenia krokw, gdy stop przenosimy ponad podoem, wyobraamy sobie e jak gdyby
ocieraa ona o podoe, odczuwajc wynikajcy std opr. Moca bu mona zatem okreli
jako shi li dla ng.
Rozpoczynajc nauk moca bu, naley przestrzega zasad: naturalnoci, mikkoci, relaksu i
subtelnoci. Wykorzystana musi by praca mentalna. Sia caego ciaa powinna by odczuwana jako zjednoczona i zrwnowaona. Dowiadczamy tu hunyuan li w sytuacji gdy nogi
wykonuj ruch. Oczywicie czy si do z odpowiedni prac grnej czci ciaa. Ruch jest
caociowy zgodnie z klasyczn zasad: Gdy gra si porusza, d samoistnie poda, gdy
d si porusza, gra samoistnie prowadzi.
wiczenie mocabu zaczynamy stojc wyprostowani. Najpierw naley si skupi. Wzrok skierowany jest na cel daleko z przodu. Kolana s lekko ugite. Donie umieszczamy w pewnej
odlegoci od ciaa, po obu jego stronach, jakby spoczyway oparte na balustradach, dziki
czemu atwiej nam utrzyma rwnowag (chodzi wycznie o takie wyobraenie, a nie o faktyczne podpieranie si). Zacznijmy od kroku lew nog. Wyobramy sobie, e ca lew sto-

- 16 -

p powoli wycigamy z bota (ciao cignie nog), tak jakbymy starali si, eby but z niej nie
spad i nie pozosta w bocie. Mona wyobrazi sobie, e tylne kolano jest jak gdyby podcigane do gry link, co pomaga wycign stop z bota. Stopa (rodek stopy) jest jak gdyby
oparta na drewnianej rolce. Rolk t powoli przesuwamy do przodu. Ale jednoczenie naley
wyobrazi sobie jakby si j chciao przesun do tyu. Zawsze powinnimy mie wiadomo si przeciwstawnych. Gdy podczas wysuwania lewej nogi do przodu jej kolano niemal
si prostuje, odstawiamy t nog w lewo o dwie szerokoci stopy (okoo 20 cm). Najpierw
opuszczamy na podoe przedni cz stopy. Nastpnie ciar jest stopniowo przenoszony na
lew nog, a pita lewej stopy w trakcie tego ruchy opada na podoe. Kolano lewej nogi lekko si ugina. Gdy ciar cakowicie zostanie przeniesiony na lew nog, zaczynamy powoli
wyciga z bota praw stop. Wymogi s takie same jak podczas poprzedniego kroku. Podobnie wiczy si take kroki do tyu.
Ruch ten mona okreli sowami: uniesienie, przestpowanie, przydeptywanie, wciganie.
Uniesienie odnosi si do kolana. Przestpowanie dotyczy ruchu gdy przenosimy stop ponad
podoem. Przydeptywanie dotyczy intencji podczas stawiania stopy. Wciganie oznacza odczucie lekkiego wcignicia centrum stopy.
Po pewnym opanowaniu podstaw, moemy rozwin wiczenie. Gdy przednia (lewa) stopa
przesuwa rolk do przodu, to wykorzystujemy si tylnej nogi i cae ciao. Gdy kolano si
niemal prostuje, i odstawiamy stop w bok o okoo 20 cm, w dalszym cigu wysuwamy j
take do przodu, popierajc to tyln nog i caym ciaem. Krok praw nog wykonuje si w
ten sam sposb. wiczy si take kroki do tyu. Kroki mona te wyduy, jest to tzw. duy
krok. Jego wiczenie sprzyja wzmocnieniu ng. Uczymy si krtszych i duszych krokw,
by umie dostosowa si do rnych sytuacji w walce. Celem jest zwikszenie dugoci kroku
i siy ng. By mc si dostosowa do rnych sytuacji w walce. wiczenie duego kroku powizane jest te wiczeniem niskich i dugich wariantw pozycji bojowych, ktre midzy
innymi pozwalaj zwikszy si ng i stabilno.
Podczas wiczenia mocabu naley zwrci uwag na nastpujce kwestie:

Gdy uzyska si podstawowe odczucia oporw dotyczce stp, mona wyobrazi sobie, e cae ciao poniej talii znajduje si w bocie. Jego gsto stopniowo zwiksza
si. Mona wyobrazi sobie, e trudno jest brn przez gste boto, a stopa jak lemiesz
puga tworzy bruzdy. Celem jest rozwinicie odczucia oporu i zwikszenie siy ng.
Jest to jednoczenie wiczenie caego ciaa.
Trzeba zwrci uwag na odczucie jakby ciao byo zawieszone na linie, zachowujc wyprostowane ciao. Koncentracja na treningu ng nie powinna powodowa utraty
prawidowej, stabilnej pozycji caego ciaa.
Trzeba zwrci uwag na symetri. Jeli stwierdzimy, e jedna z ng jest wyranie
sabsza, musimy wicej uwagi powici jej wiczeniu.
Przed wiczeniem krokw do przodu i do tyu mona wiczy kroki w miejscu, wykorzystywa inne wiczenia pomocnicze, ktre pomagaj wzmocni nogi i rozwin
umiejtno utrzymania rwnowagi, jak unoszenie i opuszczanie stopy z boku ciaa,
unoszenie stopy i przydeptywanie przed ciaem, unoszenie kolana w kroku do tyu i
inne.
Niezalenie czy wykonujemy kroki do przodu, do tylu, czy czc w rnych kombinacjach kroki do przodu i do tyu, wykonujc je take w zmiennym rytmie, wzrok cay
czas jest skierowany na cel daleko z przodu.

- 17 -

Wang Xiangzhai powiedzia: Kroki okrelaj pozycj. Kroki s te tym co czyni pozycj
nieustalon. Gdy przednia noga wchodzi, tylna nastpuje. Przednia i tylna maj w naturalny
sposb okrelon pozycj. Z kroku do przodu zrb krok do tyu. Z kroku do tyu zrb krok do
przodu. Z kroku do przodu zrb krok do tyu, ktry bdzie przygotowaniem do kroku do
przodu. Z kroku do tyu zrb krok do przodu, ktry bdzie waciwie pierwsz faz kroku do
tyu. Niech nie bdzie okrelonej pozycji.
Zatem gdy mamy pewne podstawy w wiczeniach krokw do przodu i do tyu (w tym w wiczeniach duych krokw), powinnimy zmienia kolejno i rytm. Do przodu lub do tylu,
cay krok, albo p, may albo duy, w rwnomiernym tempie, albo nagle przyspiesz, Umys
musi by skupiony i czujny. Wyobra sobie, e gdy wykonujesz krok do przodu, nagle twoja
stopa natyka si na jak przeszkod, albo ju stawiasz stop na podoe, a tam akurat jest
dziura. Musisz natychmiast wyczu zmian sytuacji, i odpowiednio zareagowa, albo zatrzymujc stop, albo zabierajc j z powrotem. Cay czas jakby si porusza na krawdzi przepaci, albo po cienkiej warstwie lodu. Celem jest przygotowanie do wymogw walki wrcz.
Tak, by przeciwnik nie mg odczyta naszych intencji i rytmu ruchu, eby w zmieniajcych
sytuacjach zachowa odczucie peni siy i zdolno do jej efektywnej emisji.

- 18 -

O FA LI
Niektre osoby zajmujce si yiquan maj o tym systemie tylko powierzchown wiedz.
Uwaaj, e wystarczy duo wiczy zhan zhuang, by mc w peni rozwin eksplozywn,
spryst si caego ciaa. Mistrz Yao Chengguang podkrela, e w walce nie mona opiera
si tylko na bezruchu zhan zhuang, czy na powolnoci shi li. By mc zwycia w walkach
niezbdna jest te umiejtno odpowiedniego uycia gwatownego wybuchu siy. Zhan
zhuang, shi li i mocabu s tylko wiczeniami podstawowymi yiquan. Ich celem jest rozwinicie i opanowanie hunyuan li, stworzenie w ten sposb warunkw dla fa li. Natomiast fa li jest
podstaw dla umiejtnoci walki, Yiquan jest spjnym systemem metod treningowych, ktre
s z sob cile powizane. W procesie treningowym kada faza suy kolejnej, adnej z nich
nie moe zabrakn.

Fa li to efektywne uycie siy w sztuce walki. Fa li jest w treningu yiquan bardzo wanym
etapem. U podstaw yiquan tkwi studia nad metodami emisji siy rnych sztuk walki. Stopniowo rozwinity zosta specyficzny system treningu fa li. Gwne czynniki wpywajce na
jako fa li to:

Wysoki stopie stymulacji ukadu nerwowego, wywoany przez odpowiedni prac

mentaln. wiczc jiji zhuang wyobraasz sobie na przykad, e z wszystkich stron

- 19 -

otaczaj ci jadowite we i dzikie zwierzta, ktre ze sob wzajemnie walcz. Woski

na twoim ciele powstaj jak ostrza. Cay czas jeste gotowy do walki na mier i ycie. Duch jest pobudzony w wysokim stopniu. Masz uczucie, e gdy dojdzie do walki,
to tam gdzie trafisz kamienie bd pkay, gry bd si rozpaday. Walka opiera si
na odwadze. Bez nieustraszonego ducha najlepsza technika jest bezuyteczna. Kluczowym punktem fa li jest stan dziaania jakby w realnym zagroeniu.
Wykorzystanie nacisku tyln stop na podoe i wynikajcej std siy reakcji. Gdy
wykonujemy mo jin w jiji zhuang, cay czas pracujemy z tym, caociowym ruchem,
gdzie tylna stopa naciska podoe i popycha ciao do przodu.
Zesp si przeciwstawnych w caym ciele. Im peniejszy jest zesp tych si, tym peniejsza, a zatem wiksza emitowana sia (dodaje si szybko ruchu wszystkich czci
ciaa). Podstaw dla caoci s siy przeciwstawne w kierunku gra-d. Wang
Xiangzhai powiedzia. O zmian relaksu i napicia jest pomidzy gr i doem. Poczenie i wzajemne prowadzenie gry i dou jest baz dla caego zespou si przeciwstawnych. Mo jin w zhan zhuang oraz shi li su rozwojowi si przeciwstawnych.
Szybkie oscylacje wszystkich czci ciaa podczas cigych zmian pomidzy napiciem i rozlunieniem. Im wiksza czstotliwo tych wibracji tym sia jest wyzwalana
gwatowniej, tym atwiej jest j wyzwoli natychmiast, w dowolnym kierunku, przy
pomocy dowolnej czci ciaa, stosownie do potrzeb. To ta pulsacja ciaa o ktrej mwi Wang, to ten wieczny i nigdy nie koczcy si ruch.

wiczc fa li trzeba przestrzega zasad: naturalnoci, relaksu, caociowoci, koordynacji,

szybkoci i eksplozywnoci. Proces emisji siy obejmuje dwie fazy: kumulacj i emisj. Najpierw jest kumulacja i oczekiwanie na wyzwolenie. Umys i ciao musz by w stanie jakby
rozlunienia, ale nie rozlunienia rozlunienie ani napicie nie moe by zbyt due. Umys
musi by skupiony. W pewnym momencie ruchu, nagle, w sposb eksplozywny jest emitowana sia przy pomocy jakiej czci ciaa.
Sia emitowana w yiquan, to hunyuan li sia zrwnowaona i skoordynowana we wszystkich kierunkach, nazywana rwnie si caociow. Caociowo nie jest czym absolutnym. Rozproszenie to nadmiar rozlunienia, to brak odczucia si przeciwstawnych w kierunkach gra-d, lewy-prawy, przd-ty i ich harmonii. Przejawia si tym, e fa li jest wolne,
sztywne, nieskoordynowane. Natomiast caociowo to wykorzystanie wszystkich dajcych
si wykorzysta si ciaa, na powierzchni i w gbi, skoordynowane i rwnomierne - z
ogromn szybkoci nastpuje gwatowny skurcz. Po krtkim spiciu nastpuje natychmiastowe rozlunienie, by mc ponownie wyzwoli si. Relaks (ale nie rozlunienie) to kumulowanie siy, napicie (ale nie sztywno) to emisja siy. Zmiany napicia i rozlunienia okrelaj cay proces fa li. Im wiksza szybko zmian, tym wiksza jako fa li. Wang Xiangzhai
mwi: Relaks i napicie, napicie i relaks we waciwym stopniu, puste i pene, pene i puste wzajemnie stanowi dla siebie korze. W krtkim procesie fa li zawiera si wiele rodzajw siy i wykorzystanych zostaje wiele zasad, jak caociowa sprysta sia, sia wkrcania
ruby wynikajca ze spiralnych ruchw koczyn, trjkt si wynikajcy z ugicia koczyn,
dzwignia, ukona paszczyzna wynikajca z przyjtej pozycji ciaa, itd.
Fa li jest podsumowaniem treningu podstawowego: zhan zhuang, shi li i mocabu. Nie jest
moliwe wiczenie fa li bez treningu podstawowego. Niektrzy jednak, mimo e przeszli
przez trening podstawowy, nie potrafi prawidowo emitowa siy:

Wykonujc fa li nie uzyskuj stanu wysokiej stymulacji psychicznej.

- 20 -

Ciao jest zbyt sztywne i spite, ruchy nie s harmonijne, nie jest wykorzystana w peni sia ng, gra i d nie wsppracuj ze sob.
Jeli zachowana jest caociowo i koordynacja, to czas dziaania siy jest zbyt dugi,
nie ma przyspieszenia, tworzy si sia pchajca , a nie eksplozywna.

Gwn przyczyn s braki w treningu metod podstawowych, i niedostateczne rozumienie

wymogw wykonania fa li. Dlatego podczas fa li trzeba zwrci uwag na nastpujce punkty:

Duch musi by skupiony, psychika wprowadzona w stan wysokiej stymulacji, wiadomo rozcignita i powikszona, powinnimy mie odczucie wielkiej, daleko sigajcej siy, czujc, e gdy gwatownie poruszymy ciaem, jestemy w stanie wywoa
tornado.
Przed fa li ciao powinno by jak rozlunione, ale nie rozlunione, powinien by zachowany waciwy stopie rozlunienia i napicia.
Podczas fa li gowa jakby prowadzia do gry, tylko gdy zachowane s siy przeciwstawne w kierunku gra-d, moliwe jest pene wykorzystanie moliwoci ciaa przy
fa li.
Trzeba zwrci uwag na nacisk na podoe tyln stop, by uzyska si popychajca
cae ciao do przodu.
Naley wyobrazi sobie, e cz ciaa przy pomocy ktrej wykonujemy fa li, jakby
uderzaa w rozpalone do czerwonoci elazo, gdy tylko dochodzi do kontaktu, nastpuje emisja siy w taki sposb osiga si szybko emisji siy i ruchu powrotnego.
Fa li musi by jak najszybsze i najsilniejsze. Nie mona przy tym traci cigoci i caociowoci.
Fa li trzeba poczy z shi sheng, wykorzystujc dodatkow stymulacj, dopeniajc w
ten sposb fa li.

Emisja siy moe przejawia si na dwa sposoby, jako uderzenie i jako pchnicie. W przypadku uderzenia, sia dziaa na ciao przeciwnika na krtkim odcinku, w bardzo krtkim czasie, w sposb skoncentrowany. Im mniejsza powierzchnia kontaktu, tym sia penetrujca jest
wiksza. Nie wystpuje tu wyrane przemieszczenie ciaa przeciwnika, natomiast powane s
obraenia. W przypadku pchnicia, zwikszony jest czas w jakim sia oddziauje na przeciwnika oraz droga jej dziaania. Zwikszona jest powierzchnia kontaktu z ciaem przeciwnika.
Nastpuje due przemieszczenie jego ciaa, natomiast nie wystpuj powane obraenia.
Trening fa li mona zacz od pojedynczych wicze w miejscu. Nastpnie mona je poczy z krokami i wykonywa w rnych kierunkach. Pniej mona przej do etapu swobodnego fa li, gdy czy si w dowolnej kolejnoci rne formy emisji siy, przy pomocy rnych
czci ciaa. Gdzie nastpi wyobraony kontakt, tam mona emitowa si. Mona zmienia
rytm, wykonywa ruchy szybciej lub wolniej, ruchy mog by czasem dusze, czasem krtsze, ciao moe by ustawione czasem na wprost, a czasem skonie, tak bymy w rnych
warunkach byli w stanie wyzwoli caociow si. Powinno to by poczone ze stanem
mentalnym ktry okrela si: Gdy dochodzi do kontaktu z przeciwnikiem, ciao jest jak nagle wybuchajca bomba. Ale wtedy jeszcze nie mona powiedzie, e w peni opanowao si
fa li. Fa li musi by kontrolowane i rozwijane w praktyce tui shou i san shou. Trzeba nieustannie wyciga wnioski z tej praktyki i doskonali swoje fa li.

- 21 -

OD TUMACZA:
Pierwotnie planowana maa praca ostatecznie zmienia si w du ksik wydan w Chinach w
2005 roku.

AKADEMIA YIQUAN
www.yiquan.pl
Tel. kom. 0603 427 087

- 22 -