Professional Documents
Culture Documents
NR 47 (669) 22 listopada 2009 Cena 3 zł (w tym 7% VAT) INDEKS 337 374 ISSN 0867-4523
Wojenne
werble strona 50
Pophistoria
strona 57
Komiksy, animacje, graffiti, rockowe przeboje.
To tylko niektóre nowe formy opowiadania o polskich dziejach.
J A S N O W I Z O R
I D E O L O
MAREK
We wrotach Europy SARJUSZ-WOLSKI
Tamtej jesieni 1997 roku
w Paryżu byłem bezwzględny.
K
ażdego ranka dzwoniłem do Ma- wczesnego ostrzegania Beriew A-50 (kod jest wspieranie i ścisła współpraca z trzema
isons-Laffitte z pytaniem: „Czy zdro- NATO: Mainstry) rosyjskich sił powietrznych, wschodnimi sąsiadami, bez których Rosja nig-
wie Redaktora polepszyło się na tyle, daremnie próbując nawiązać z nim łączność ra- dy nie osiągnie imperialnej masy) miała się
by mógł mnie przyjąć?”. Zofia Hertzowa od- diową. Jeden z niemieckich pilotów sfotografo- stąd, że odpadało kolejne pole konfliktów.
powiadała niezmiennie, że Jerzy Giedroyc wał intruza. Wtedy znienacka, z prędkością nad- Świeżo w pamięci mieliśmy wówczas prowo-
pozostaje nadal złożony chorobą. Po dwóch dźwiękową, nadleciały dwa myśliwce Su-27. kację na Dworcu Wschodnim w Warszawie
tygodniach oznajmiłem ostoi Instytutu Lite- Nikt na szczęście nie otworzył ognia. Maszyny (policja miała pobić rosyjskich turystów), która
rackiego, że będę czekał do skutku, że nie ru- znalazły się wkrótce w przestrzeni powietrznej zaowocowała ostrymi notami dyplomatyczny-
szę się z Francji, dopóki twórca „Kultury” nie Finlandii, gdzie wyleciały ku nim fińskie my- mi. Redaktor bał się przypadkowej ofiary za-
wyzdrowieje. Dopiąłem swego. Rozmawiali- śliwce F-18. Zmusiły Rosjan do odwrotu, eskor- błąkanej kuli i reakcji Kremla, który całą Eu-
śmy długo o wszystkim. Oczywiście najwięcej tując ich aż nad międzynarodowe wody Bałtyku. ropę postawiłby na baczność za przyczyną nie-
o kwestiach, które po latach zostały oficjalnie Eurofightery Luftwaffe we wrześniu dwukrotnie sfornych Polaków, którzy chcą wywołać
nazwane Wymiarem Wschodnim Unii Europej- dokonywały nad Bałtykiem „wizualnej identyfi- III wojnę światową.
skiej. Dzięki swemu szantażowi mogę przyto- kacji nieznanych statków powietrznych”. Pierw- Ponieważ siły zbrojne Litwy, Łotwy i Estonii
czyć taki oto pogląd gospodarza: szy incydent dotyczył wojskowego transportow- nie mają samolotów bojowych, obronę po-
„To jest zabójcza sprawa dla polskiego Ko- ca An-72, podającego się w korespondencji ra- wietrzną (w ramach misji „Baltic Air Policing”)
ścioła. To są interesy Watykanu, który nie od diowej za maszynę cywilną. zapewniają im maszyny innych państw NATO,
dziś rozwija akcję misyjną na Rosję. Niestety, Co to ma wspólnego z poglądami Jerzego bazujące rotacyjnie na lotnisku w Szawlach. Je-
robi to polskimi rękoma. To dostarcza nam nie- Giedroycia o misjach katolickich w Rosji? Re- żeli Jerzy Giedroyc obserwował z góry balet
potrzebnych zadrażnień z prawosławiem, które daktorowi nie chodziło wyłącznie o apostol- myśliwców, musiał radować się, że nie brali
jest tak związane z narodem rosyjskim, że jaki- stwo. Cieszył się, bo w owym czasie wiele mó- w nim udziału polscy piloci. Był surowy,
kolwiek z nim konflikt jest szukaniem konflik- wiono w Brukseli o europejskiej straży granicz- powtarzając mi z naciskiem, że „przez wiele
tu z Rosją. To są rzeczy niebezpieczne. Skoro nej. Rzecz miała polegać na tym, że granic ze- polskich środowisk Rosja kreowana jest jako
Watykan chce to robić, to niech się tym zajmą wnętrznych UE strzegłaby wspólna formacja. synonim wroga”. Dlatego bał się styku w naj-
Włosi czy Hiszpanie, ale nie wolno tego robić Polskiej granicy wschodniej i północnej mogliby bardziej wrażliwych obszarach, a zachęcał do
polskimi rękoma! Polscy księża nie powinni pilnować Portugalczycy i Grecy. Przedwczesna „odkłamania stosunków polsko-rosyjskich”
mieszać się do sporów misyjnych”. radość twórcy koncepcji UBL (Ukraina, Biało- w kontaktach naukowych, kulturalnych,
Minęło dwanaście lat. 15 września 2009 ro- ruś, Litwa; Giedroyc, wspólnie z Juliuszem obywatelskich i gospodarczych. Czy po ma-
ku na zachód od Tallina dwa niemieckie Euro- Mieroszewskim, a w ślad za ideami Józefa newrach „Zapad” i „Ładoga” poglądy te stra-
fightery zbliżyły się do odrzutowego samolotu Piłsudskiego, głosili, że polską racją stanu ciły na aktualności?
Dłużej
w Bośni
R ząd skierował 10 listopada
do prezydenta Lecha
Kaczyńskiego wniosek o prze-
dłużenie do 21 listopada 2010 ro-
ku obecności polskiego kontyn-
gentu wojskowego w operacji
wojskowej Unii Europejskiej
– w Bośni i Hercegowinie oraz
D ecyzję o ewentualnym
wzmocnieniu kadrowym
kontyngentu podejmą Rada Mini-
ność zwiększenia sił międzynaro-
dowych w Afganistanie o 40 tysię-
cy żołnierzy są słuszne. Szef MON
stanie. Należą do nich: zapew-
nienie bezpieczeństwa miejsco-
wej ludności, kontynuowanie
nych w porozumieniu pokojowym
z Dayton, do których należała mię-
dzy innymi ochrona granic. Ponie-
strów i prezydent. Mówił o tym uważa też, że jeśli NATO chce dialogu politycznego z Afgań- waż sytuacja w tych państwach
12 listopada minister Bogdan szybciej zakończyć misję w tym czykami, wsparcie humanitarne jest stabilna, Unia zamierza prze-
Klich. Wspólnie z dowódcą dwóch kraju, to w przyszłym roku powin- dla mieszkańców prowincji, pro- kształcić operację wojskową w mi-
poprzednich zmian kontyngentu no nie tylko zwiększyć tam siły, wadzenie działań operacyjnych sję szkoleniowo-doradczą i zredu-
pułkownikiem Rajmundem ale także zmienić priorytety swojej przez żołnierzy, wzmocnienie kować jej liczebność.
Andrzejczakiem podsumował do- strategii. szkolenia afgańskiego wojska „Do chwili zmiany profilu misji
konania naszych żołnierzy w pro- Decyzja o zakończeniu tej misji i policji oraz wsparcie lokalnej polski kontyngent będzie liczył do
wincji Ghazni. Minister uznał, że NATO musi być podjęta przez ca- administracji, a także dozbraja- 250 żołnierzy i pracowników woj-
raport głównodowodzącego siłami ły sojusz, a każde wcześniejsze nie kontyngentu. ska, a jego struktura organizacyjna
ISAF w Afganistanie generała wycofanie się któregoś z kontyn- Jak przekonywał, wśród zasad- się nie zmieni. Po transformacji li-
Stanleya McCrystala trafnie de- gentów będzie wodą na młyn tali- niczych powodów naszej obecno- czebność naszego kontyngentu zo-
finiuje cele misji i proponuje słusz- bów. ści w tym kraju są między innymi stanie ograniczona do 25 żołnierzy
ną zmianę w strategii oraz taktyce Szef MON przedstawił także wiarygodność Polski w NATO i zacznie on wykonywać zadania
działania sojuszniczych żołnierzy. sześć założeń, na których oparty i wiarygodność sojuszu w polity- doradcze oraz szkoleniowe”, in-
Zdaniem ministra Klicha, głosy jest projekt strategii dalszego za- ce bezpieczeństwa międzynaro- formuje Centrum Informacyjne
wojskowych apelujące o koniecz- angażowania Polski w Afgani- dowego. (GOL) Rządu. (ATU)
Trójbrygada K A R T O T E K A
Nowa
Polska
„DROGA DO
NIEPODLEGŁOŚCI BYŁA
DŁUGA I TRUDNA. Odzy-
skaliśmy ją, ponieważ
91 lat temu podjęliśmy
walkę i zrobiliśmy wszyst-
ko, aby stworzyć państwo”,
mówił prezydent Lech
Kaczyński na placu Mar-
szałka Józefa Piłsudskiego
w Warszawie 11 listopada
podczas głównych uroczy-
stości z okazji Święta Nie-
podległości. „11 listopada
to symbol odzyskania nie-
podległości. Niech będzie
także symbolem nowej Pol-
ski, która powinna zająć
należne jej, wynikające z ty-
siącletniej historii miejsce
w Europie”. Po odprawie
wart połączonej z apelem
pamięci defilowały oddziały
reprezentacyjne Wojska
Polskiego, Straży Granicz-
nej, Policji, Służby Wię-
ziennej oraz grupy rekon-
strukcyjne. (AD)
Z satysfakcją zawiadamiam, że
minister obrony narodowej za-
Krzyże za dowodzenie
rządzeniem nr 32/MON z 23 lipca „Bardzo się cieszę, że odznaczyłem dziś wielu żołnierzy”, powiedział 11 listopada
2009 roku ustanowił 13 listopada
prezydent Lech Kaczyński.
dorocznym Świętem Służby Uzbro-
jenia i Elektroniki. Przyjęty dzień
nawiązuje do rozkazu ministra
spraw wojskowych, który 13 listo-
Z a umiejętne i skuteczne do-
wodzenie jednostką w misji
zagranicznej prezydent Lech
Galec – dowódca Centrum Ope-
racji Powietrznych i Anatol
Wojtan – szef Zarządu Analiz
pada 1918 roku powołał Departa- Kaczyński uhonorował Krzyżem Wywiadowczych i Rozpoznaw-
ment Techniczno-Artyleryjski, Komandorskim Orderu Krzyża czych Sztabu Generalnego Woj-
FOT. MON
P rzewidywał on przejście do
kontruderzenia w obronie gicznym.
granic Białorusi i Rosji przed ata-
cji na zachodnim kierunku strate-
„Poinformowaliśmy o wynikach
Przygotowania
MIĘDZYRZECZ. Żołnierze
kiem z kierunku zachodniego, naszych analiz sojuszników, bo z Mobilnego Zespołu Zabezpiecze-
czyli państw NATO. uważamy, że wrześniowe ćwicze- nia Geograficznego (MZZG) wraz
„Sojusz nie planuje żadnej ope- nia są sygnałem ostrzegawczym z żołnierzami z 17 Wielkopolskiej
racji wojskowej w stosunku do Ro- nie tylko dla Polski, ale także dla Brygady Zmechanizowanej przygo-
sji czy Białorusi”, zauważył całego NATO”, powiedział towywali się do międzynarodo-
minister Bogdan Klich. Ćwiczenia szef resortu obrony. Jego wych ćwiczeń certyfikujących gru-
Pytany 12 listopada są sygnałem zdaniem, NATO powin- pę bojową Unii Europejskiej
o reakcje polskiego ostrzegawczym no przyspieszyć prace (GB UE I/2010) „Common Chal-
rządu na wrześniowe nie tylko dla Polski, nad planami wzmocnie- lenge ’09”. Zespół został wydzielo-
manewry za naszą ale także dla nia wszystkich członków ny z 19 Samodzielnego Oddziału
całego NATO.
wschodnią granicą, po- sojuszu, w tym krajów Geograficznego z Leszna.
informował, że w Sztabie Europy Środkowej. Należa-
Generalnym Wojska Polskie- łoby również poświęcić więcej
go przeprowadzono dokładną ich uwagi ćwiczeniom, które będą Szkolenie
analizę, odnotowując sprawdzian miały charakter odpowiedzi na POZNAŃ. Szkolenie przezna-
gotowości nie tylko jednostek ewentualne zagrożenia dla bezpie- czone dla żołnierzy kierowanych
2 i 20 Armii Federacji Rosyjskiej, czeństwa terytorialnego państw do polskich kontyngentów wojsko-
ale też po raz pierwszy zaangażo- członkowskich – to powinno wpły- wych odbyli dowódcy i działonowi
wanie jednostek należących do nąć na terminarz i charakter ćwi- Rosomaków w Centrum Szkolenia
Moskiewskiego Okręgu Wojsko- czeń natowskich. Trzeba także sfi- Wojsk Lądowych. Tematem ćwi-
wego oraz Nadwołżańsko-Ural- nalizować prace nad Siłami Odpo- czeń było prowadzenie ognia z bro-
FOT. MON
skiego OW, które ćwiczyły prze- wiedzi, które mają być gotowe ni pokładowej KTO do celów uka-
rzut na Białoruś i udział w opera- w 2010 roku. (AG) zujących się i ruchomych.
Zaproszenie
J eszcze w listopadzie planowane
jest skierowanie do sądów przez
stępstw korupcyjnych. Wskaza-
no, że w 2002 roku odnotowano za oceanem POWIDZ. Na zaproszenie do-
prokuratury wojskowe 25 aktów
oskarżenia dotyczących prze-
stępstw korupcyjnych w wojsku.
59 sprawców tych przestępstw,
a sześć lat później prokuratury woj-
skowe zarejestrowały już 214 takich
O sytuacji w Afganistanie
i współdziałaniu w operacji
ISAF rozmawiał generał broni
wódcy 3 Skrzydła Lotnictwa Trans-
portowego generała brygady pilota
Tadeusza Mikutela na terenie
Poinformował o tym 10 listopada osób. Prokuratura podała również, Mieczysław Stachowiak, zastępca podległych jednostek gościła dele-
rzecznik Naczelnej Prokuratury że od początku 2002 roku do końca szefa Sztabu Generalnego Wojska gacja kadry naukowej Politechniki
Wojskowej pułkownik Zbigniew września tego roku zakończono po- Polskiego, z zastępcą przewodni- Poznańskiej wraz ze studentami.
Rzepa. Podał on, że obecnie pro- stępowania karne przeciwko 877 czącego Połączonego Komitetu Gościom zaprezentowano między
kuratury prowadzą 84 postępo- wojskowym sprawcom przestępstw Szefów Sztabów generałem Jame- innymi wyzwania stojące przed
wania karne dotyczące prze- korupcyjnych. (ATD) sem Cartwrightem podczas ofi- wojskowym lotnictwem transporto-
cjalnej wizyty w USA 1–6 listopa- wym w kraju i na świecie oraz kie-
149 000
da. Polski generał omówił także ze runki jego rozwoju.
Liczba stojącym na czele Dowództwa Sił
Specjalnych admirałem Ericem
Ż A N D A R M E R I A W O J S K O W A
tygodnia Olsonem kwestię zacieśnienia
współdziałania szkoleniowego Certyfikaty
T yle złotych powinno wpływać
na konto resortu obrony za
każdą dobę użyczenia naszym so-
wstęp do Ośrodka Szkolenia Poli-
gonowego WL w Wędrzynie (od
37 do 41 tysięcy złotych), do Cen-
wojsk specjalnych po podpisanej
w Krakowie w lutym tego roku ra-
mowej umowy o współpracy. Ge-
WARSZAWA. Starsi chorążo-
wie Krzysztof Marczak i Piotr
Wydra z Oddziału Specjalnego ŻW
jusznikom poligonu Centrum tralnego Poligonu Sił Powietrz- nerał Stachowiak odwiedził rów- w Mińsku Mazowieckim 10 listo-
Szkolenia Wojsk Lądowych nych w Ustce (42–47 tysięcy zło- nież Centrum Doskonałości Arty- pada dostali certyfikaty ukończe-
w Drawsku Pomorskim. Jest to tych) oraz za wykorzystanie lerii Polowej i Przeciwlotniczej, nia kursu taktyczno-wytrzymało-
kwota za udostępnienie poligonu 21 Centralnego Poligonu Lotni- gdzie rozmawiano o koncepcji ściowego Patrol. Certyfikaty, które
rozwiniętej brygadzie, liczącej co czego w Nadarzycach (145 tysię- szkolenia i wykorzystania na polu uprawniają do noszenia odznaki
najmniej 2500 żołnierzy. Uaktu- cy złotych bez oddziaływania walki systemów wyrzutni rakieto- „Patrol”, wręczył im dowódca
alniony cennik udostępniania po- ogniowego, 29 tysięcy z użyciem wych MLRS i przeciwlotniczych Wojsk Lądowych generał dywizji
ligonów przewiduje opłaty za uzbrojenia). (AG) systemów Patriot. (ATU) Tadeusz Buk.
Na obcym
żołdzie
O
d zakończenia II wojny świa-
towej aż do 2005 roku służba
w obcym wojsku była dla Pola-
ków zamknięta i groziła praw-
nymi konsekwencjami. W la-
tach 1990–1997 sądy wojskowe wydały w takich
sprawach 32 prawomocne wyroki. Od 1997 roku
przypadkami nielegalnej służby w obcym woj-
sku zajmowały się sądy powszechne.
W 2005 roku zmieniono przepisy i zezwo-
lono na zaciągnięcie się do obcych armii tym
obywatelom, którzy mają uregulowany stosu-
nek do służby wojskowej. Ówczesny minister
obrony narodowej Radosław Sikorski wydał
pierwszą zgodę na taką służbę 27-letniemu
byłemu żołnierzowi zawodowemu, który
chciał służyć w Korpusie Piechoty Morskiej
Stanów Zjednoczonych.
Władze poszły też na rękę tym wszystkim,
którzy przed 2005 rokiem byli żołnierzami wojsk
lub organizacji wojskowych państw NATO i UE,
dając im w tak zwanej ustawie abolicyjnej moż-
liwość zalegalizowania tej służby. Wystarczyło
jedynie wystąpić do Ministerstwa Spraw We-
wnętrznych i Administracji lub Ministerstwa
Obrony Narodowej z wnioskiem zawierającym
pełną informację o charakterze i terminach służ-
by. „Z możliwości tej w ustawowym terminie do
20 października 2006 roku skorzystało 29 oby-
wateli polskich”, wyjaśnia Wioletta Paprocka,
rzecznik prasowy MSWiA. „Wśród nich 27 osób
służących w Legii Cudzoziemskiej, jedna w woj-
skach belgijskich i jedna w armii USA”.
KOMU WNIOSEK
Według nowych przepisów, zgody na służbę
w innej armii nie uzyska ten, kto nie odbył zasad-
niczej służby wojskowej w kraju lub ma przydział
mobilizacyjny. Pod obcą flagą nie może też słu-
żyć osoba, która była karana oraz została przez
komisję lekarską uznana za niezdolną do służby
w czasie pokoju (kategoria D) lub niezdolną do
służby w czasie pokoju oraz w razie ogłoszenia
mobilizacji i w czasie wojny (kategoria E).
W roku wejścia tych zasad w życie zostało
złożonych 26 wniosków, z których dziesięć roz-
patrzono pozytywnie. Siedmiu Polaków wybrało
karierę w Legii Cudzoziemskiej, dwóch – w ar-
mii belgijskiej, jeden – w marynarce wojennej
USA. Rok później do MSWiA wpłynęło
21 wniosków: siedmiu kandydatów chciało wstą-
pić do armii duńskiej, pięciu – do Legii Cudzo-
ziemskiej, a pozostali do armii amerykańskiej,
belgijskiej, brytyjskiej, hiszpańskiej i francuskiej.
FOT. US DOD
Droga do munduru
2007 ROK bez określenia Kanada – 1 wniosek
Francja – 19 wnio- wojska – 1 wniosek (wydano zgodę);
sków (w 7 wydano zgo- (nie wydano zgody); Belgia – 1 wniosek
dy); Francja – 13 wnio- (nie wydano zgody);
Belgia – 1 wniosek sków (w 7 wydano Dania – 1 wniosek
(nie wydano zgody); zgodę); (w trakcie realizacji);
Luksemburg USA – 1 wniosek USA – 1 wniosek
– 2 wnioski (nie wyda- (wydano zgodę). (wydano zgodę);
no zgody); Francja – 1 wniosek
USA – 2 wnioski Razem 17 wniosków (wydano zgodę);
(w 2 wydano zgodę). (w 8 wydano zgodę). Irlandia – 2 wnioski
(w 1 wydano zgodę);
Razem 24 wnioski 2009 ROK bez określenia
(w 9 wydano zgodę). (od 1 stycznia obcego wojska
do 20 października): – 1 wniosek
2008 ROK Francja (nie wydano zgody).
Niemcy – 2 wnioski – 15 wniosków
(nie wydano (w 3 zgoda, Razem 23 wnioski
zgody); 12 w rozpatrzeniu); (w 16 wydano zgodę).
Z przeszłości
Karalność służby w obcym wojsku zakładał już pierwszy wprowadzony
po odzyskaniu niepodległości polski kodeks karny z 1932 roku.
Z godnie z artykułem
101 paragrafu 1
każdy, kto będąc oby-
skim lub takich obo-
wiązków nie porzucał,
choćby przez wstąpie-
więzienia na czas nie
krótszy niż dziesięć lat.
W myśl paragrafu 2 cy-
nych przeciw państwu
polskiemu, podlegał
karze więzienia na czas
watelem polskim, przyj- nie do obcego wojska towanego przepisu: je- nie krótszy niż dziesięć
mował obowiązki uzyskał obce obywatel- żeli sprawca brał udział lat lub dożywotnio albo
w wojsku nieprzyjaciel- stwo, podlegał karze w działaniach wojen- karze śmierci.
Mimo liberalizacji przepisów i czteroletniego ziemska. Ale też takie jest jej założenie – re- Z Polakami służącymi w Legii bardzo trudno
okresu ich obowiązywania liczba chętnych nie krutować żołnierzy z całego świata. Elitarna się skontaktować, bo wciąż praktykowane jest
wzrosła znacząco i według oficjalnych danych zawodowa jednostka bojowa, utworzona nadawanie legionistom nowej tożsamości. Ci,
nadal nie przekracza 30 osób rocznie. Być mo- w 1831 roku głównie w celu ochrony francu- którzy w Legii służyli nielegalnie, nie chwalą się
że wynika to z faktu, że uzyskanie pozwolenia skich terytoriów zamorskich podczas wojny służbą we Francji.
nie jest rzeczą prostą i dlatego nie wszyscy w Algierii, w potocznej opinii obrosła już mi-
o nie występują. To z kolei powoduje, że do- tem męskiej przygody. Jej żołnierze podejmu- U JEJ KRÓLEWSKIEJ
kładna liczba naszych rodaków służących pod ją się trudnych zadań w najbardziej zapalnych MOŚCI
obcą flagą nie jest znana. rejonach. Przez szeregi tej francuskiej formacji Na Wyspach Brytyjskich spośród wszyst-
„Z danych przekazywanych ministrowi spraw przewinęło się kilkadziesiąt tysięcy Polaków. kich mundurowych zawodów największym
wewnętrznych i administracji przez ambasady O ich zaletach na łamach „Dziennika” mówił prestiżem, także wśród obcokrajowców, cieszy
i konsulaty Rzeczypospolitej Polskiej wynika- rzecznik Legii pułkownik Christian Rascle, się zawód żołnierza. W ubiegłym roku głośno
łoby, że tylko nieliczni obywatele polscy otrzy- chwaląc doskonałe wyszkolenie, profesjonalizm było o kosztującej 2 miliony funtów kampanii
mujący zgodę na podjęcie służby faktycznie ją i zdolności bojowe naszych rodaków. rekrutacyjnej brytyjskiego wojska, mającej za-
podejmują. Można jednak przypuszczać, że chęcić do służby także cudzoziemców. Wielu
wiele osób nie dopełnia obowiązku zawiada- Szybkie obywatelstwo skusiły zarobki i prestiż. Wśród chętnych byli
miania ambasad lub konsulatów o fakcie podję- także Polacy. „Chciałem wstąpić do wojska,
cia służby”, tłumaczy Wioletta Paprocka.
„Z tego powodu MSWiA nie dysponuje infor-
macjami o liczbie obywateli polskich pełnią-
O d 11 września 2001 roku już 32 tysiące
500 żołnierzy obcokrajowców otrzymało
amerykańskie obywatelstwo. W lipcu 2002
ale okazało się, że nie spełniam podstawowych
wymagań – mieszkam tu zbyt krótko i nie
mam brytyjskiego obywatelstwa”, napisał na
cych służbę w obcych armiach lub organiza- roku prezydent George W. Bush podpisał internetowym forum Polonii brytyjskiej jeden
cjach wojskowych”. ustawę zezwalającą na nadawanie obywatel- z naszych rodaków.
stwa w szczególnie szybkim trybie obcokra- Minimum pięcioletni pobyt i posiadanie
LEGIA NAJPOPULARNIEJSZA jowcom, którzy zaciągną się do wojska. Od obywatelstwa angielskiego (lub podwójnego,
Najbardziej otwarta na obecność obcokra- tamtej pory około 8 tysięcy nie-Amerykanów polskiego i angielskiego) to najważniejsze wa-
jowców w swoich szeregach jest Legia Cudzo- co roku zgłasza się do służby w armii. runki, które trzeba spełnić, by wstąpić w sze-
Polacy w US Army
Amerykańskie mundury nosi obecnie
około 500 żołnierzy urodzonych w Polsce.
WIELU
POLAKÓW
służy
w Bundeswehrze.
FOT. US NAVY/US DOD
regi armii. Mając status rezydenta, są zarobki. W 2008 roku żołd angiel- wstąpienie do wojska. Dziś nadal żaden Po-
można co prawda zacząć starania skich oficerów wyższego szczebla lak nie może służyć w siłach zbrojnych Jej
o przyjęcie do wojska, ale i w tym wynosił brutto 6–7 tysięcy funtów Królewskiej Mości, jeżeli wcześniej nie przej-
przypadku mundur dostaje się dopie- miesięcznie. Niżsi stopniem otrzymy- dzie procedury naturalizacyjnej.
ro w momencie przyznania brytyjskie- wali od 3 tysięcy funtów brutto
go obywatelstwa. Ci Polacy, którzy wzwyż. PRZEZ ATLANTYK
chcą służyć w tamtejszym wojsku, nie Równolegle z kampanią promocyj- DO IRAKU
muszą się fatygować do kraju, by uzy- ną brytyjskiego wojska w prasie poja- Z danych statystycznych wynika, że w cią-
skać zgodę MSWiA – mogą to zała- wiły się informacje, jakoby na skutek gu ostatnich niecałych trzech lat o zgodę na
twić przez konsulat albo ambasadę. braków kadrowych i dużego zaintere- służbę w armii amerykańskiej wystąpiło za-
SŁUŻBA
Rekrutacja do angielskiej armii sowania Polaków służbą w brytyjskiej W US ARMY ledwie czterech Polaków.
trwa od trzech do sześciu miesięcy. armii rozważa się zmianę przepisów, to dla Polaków Nieoficjalnie jednak wiadomo, że amery-
Pierwszym krokiem jest rozmowa, która umożliwiłaby wcielanie do woj- najprostszy kańskie mundury może dziś nosić około 500
a następnie badania medyczne. Kan- ska obcokrajowców. Pisano o powoła- sposób Polaków, z czego wielu służy za granicami
uzyskania
dydat musi też zaliczyć test, który niu specjalnych polskich jednostek amerykańskiego USA, a co najmniej dziesięciu poległo pod-
dotyczy podstawowych działań ma- wzorujących się na regimentach Gur- obywatelstwa. czas misji w Afganistanie i Iraku.
tematycznych, języka angielskiego khów, a także stworzeniu brytyjskiej Jednym z nich był Dawid Pietrek, którego
i ogólnej wiedzy o świecie. Legii Cudzoziemskiej. historię opisała „Gazeta Wyborcza”. W 2005
Choć nie wiadomo dokładnie, ilu Co niektórzy szefowie biur wer- roku młody Polak wyjechał z Polic do USA.
Polaków służy dziś u Jej Królewskiej bunkowych dziwili się jednak praso- Chciał skorzystać z szansy, którą dawała pod-
Mości, to jednak zainteresowanie wym doniesieniom o dużym zainte- pisana przez prezydenta George’a
służbą w Wielkiej Brytanii jest spore. resowaniu Polaków brytyjską armią, W. Busha ustawa z lipca 2002 roku: mając
Niektórych blokuje słaba znajomość a tamtejsze ministerstwo obrony na- zieloną kartę, żołnierze obcokrajowcy mogli
języka, innych zbyt krótki pobyt, ale rodowej szybko ucięło temat, stwier- ubiegać się o naturalizowanie w trybie na-
wielu przyznaje, że rozważa taką dzając, że nie planuje żadnych zmian tychmiastowym. Rok po wstąpieniu do mari-
ewentualność. Głównym magnesem mających ułatwić cudzoziemcom nes, w czerwcu 2008 roku, 24-letni
FOT. US DOD
MARTA SKOWROŃSKA tego dokumentu podpisanie kontraktu było
Imigranci na start
niemożliwe.
D
i posiadają jedną z wielu kategorii nietury-
roga imigrantów do uzy- danego rozporządzenia, obywatel stycznych wiz (program jasno określa, które
skania amerykańskiego obcego państwa może złożyć poda- rodzaje wiz pozwalają na skorzystanie z ofer-
obywatelstwa jest dość nie o obywatelstwo już po jednym ty armii), a także mają nie więcej niż 41 lat
długa. Bardzo rzadko dniu służby czynnej. Żołnierze zwy- i dysponują pożądanymi przez US Army
udaje się zdobyć je w ciągu trzech kle dostają je w ciągu czterech–sze- AMERYKAŃSKIE kwalifikacjami, wstąpienie do wojska i w cią-
lat, częściej w ciągu pięciu, ale nor- ściu miesięcy. WOJSKO gu pół roku otrzymanie amerykańskiego
mą jest jeszcze dłuższy okres ocze- Do tej pory, chcąc wstąpić w sze- najbardziej paszportu. Wnioskodawcy muszą udowod-
potrzebuje
kiwania. Nieco łatwiej mają ci, któ- regi sił zbrojnych USA, trzeba było nić, że żyli w Stanach Zjednoczonych przez
tłumaczy
rzy wstąpili w szeregi amerykań- mieć pozwolenie na pobyt stały, i specjalistów dwa lata i nie wyjeżdżali w tym czasie do
skiej armii. Według niedawno wy- czyli tak zwaną zieloną kartę. Bez medycznych. swojego kraju na dłużej niż 90 dni.
TŁUMACZE POŻĄDANI
Amerykańscy dowódcy zdecydowali się
na werbunek obcokrajowców, bo zdają sobie
sprawę, że armia, która jest obecna w wielu
różnych rejonach świata, musi być elastycz-
na i różnorodna.
„Wśród obcokrajowców jest wiele utalen-
towanych osób, często ze znajomością języ-
ków i większą wiedzą specjalistyczną, której
brakuje Amerykanom wstępującym do woj-
ska. Chcemy tym samym uzupełnić braki
w wojskowej opiece medycznej oraz zasilić
szeregi tłumaczy”, wyjaśniał na łamach „New
York Timesa” generał Benjamin C. Freakley,
odpowiedzialny w US Army za nabór no-
wych rekrutów do służby wojskowej.
Program MAVNI nie jest jednak adreso-
wany do wszystkich, którym marzy się wło-
żenie amerykańskiego munduru. „Najbar-
dziej poszukiwanymi kandydatami są tłuma-
cze języka rosyjskiego, chińskiego, arabskie-
go, pasztuńskiego, perskiego, a także pol-
skiego oraz lekarze różnych specjalności
i analitycy”, wyjaśnia kapitan Stachowski.
„Dla tłumaczy języka polskiego i rosyjskiego
przewidziano w programie 119 stanowisk, PAULINA GLIŃSKA
Legia niekochana
które obecnie są już obsadzone”.
Eksperci od języków obcych podpisują
kontrakty z armią amerykańską na cztery la-
ta, zaś specjaliści medyczni na trzy. Jeśli
imigranci nie sprawdzą się bądź z własnej
woli zrezygnują ze służby, mogą nawet stra-
cić obywatelstwo.
Polacy, którzy służyli w Legii Cudzoziemskiej,
Początkowo pilotażowy program obejmo- według prawa wciąż są uznawani za zdrajców.
O
wał jedynie teren Nowego Jorku, ale obec-
nie rekrutacja została rozszerzona na Dallas, d 2006 roku Polacy mogą służyć temu i wcześniej (kwestia przedawnienia),
Chicago, Atlantę i Los Angeles. Wciąż aktu- w innych armiach. Warunek jest wstępując do francuskiej formacji posiadali
alna pozostaje liczba imigrantów, którą uję- jeden: otrzymanie stosownego po- podwójne obywatelstwo oraz w latach 2005–
to w programie – do końca roku ma ich być zwolenia od ministra spraw we- –2006 skorzystali z tak zwanego aktu abolicji.
około tysiąca (550 tymczasowych imigran- wnętrznych i administracji, a w przypadku by-
tów, którzy mówią jednym albo więcej z 35 łych żołnierzy – od ministra obrony narodo- GRANICE EUROPY
pożądanych języków, 300 medycznych spe- wej. Nie każdy, kto chce włożyć inny niż pol- Trudno mówić o konkretnej liczbie Polaków
cjalistów i pozostali). Jeśli eksperyment ski mundur, o taką zgodę występuje, narażając służących w Legii. Od początku istnienia tej
przyniesie wymierne efekty, być może zo- się tym samym na odpowiedzialność karną. jednostki przez jej szeregi mogło przewinąć
stanie przedłużony na kolejny rok. Tym, którzy służą lub służyli w Legii Cu- się kilkadziesiąt tysięcy naszych rodaków.
dzoziemskiej (od 1999 roku do dziś) bez wy- Dziś służy w niej prawdopodobnie około 700
Informacji o procesie rekrutacji maganej zgody, grozi od trzech miesięcy do Polaków. Założone w czerwcu 2007 roku Sto-
do armii USA udziela kapitan
RAFAŁ STACHOWSKI pod numerem telefonu pięciu lat pozbawienia wolności na podstawie warzyszenie Byłych Żołnierzy i Przyjaciół Le-
(888) 294-3943 lub pod adresem e-mailowym: artykułu 141 kodeksu karnego. Nie dotyczy gii Cudzoziemskiej w Polsce oficjalnie liczy
rafal.stachowski@us.army.mil on tych, którzy: służbę zakończyli dziesięć lat tylko 24 członków.
Wiszący paragraf
legionistów skorzystało z ustawy abolicyjnej 141 parafem 3 nie popełnia
i zgłosiło ten fakt do MSWiA. przestępstwa obywatel polski,
będący równocześnie obywa-
MACIEJ KUJAWSKI telem innego państwa, jeżeli
zamieszkuje na jego teryto-
Nie wszyscy przyznają się rium i pełni tam służbę wojsko-
do służby w obcej armii. wą bez uzyskania zgody wła-
ściwego organu polskiego.
Z tego dobrodziejstwa nie mo-
„Nie wszyscy przyznają się do służby w Le- galnie» służyli w Legii, pociągnąć do odpo- prawnego «starych»
gii, bo ciąży nad nimi wspomniany paragraf. wiedzialności”. legionistów i umożliwienie im powrotu do
Ponadto, aby zostać członkiem stowarzysze- normalnego życia społecznego”, mówi
nia, należy mieć za sobą minimum pięciolet- DMUCHAĆ NA ZIMNE Zbigniew Truszczyński. Praktyka pokazuje,
ni kontrakt w Legii i uzyskać certyfikat o nie- Działania na rzecz zmiany uregulowań że byłych legionistów się nie ściga, ale wielu
poszlakowanej opinii”, wyjaśnia jego prezes prawnych dotyczących służby w obcym woj- z nich woli dmuchać na zimne. Nie chcą opo-
Zbigniew Truszczyński, który w latach sku przez obywateli polskich wpisane są wiadać o służbie we francuskiej formacji, ale
osiemdziesiątych był kapralem I Regimentu w statut stowarzyszenia. „Stąd wspólne z sej- zdarza się, że usprawiedliwiając swoją nieobec-
Etrangere de Cavalerie. Dziś nie musi się już mową Komisją Obrony Narodowej prace nad ność, wymyślają historyjki o podróżach dooko-
ukrywać, ale walczy o normalne życie dla by- projektem ustawy, której głównym celem ła świata. Wiedzą, że złamali prawo, ale prze-
łych legionistów, którzy według prawa są ma być jak najszybsze uregulowanie statusu konują, że szkodliwość społeczna tego, co zro-
traktowani jak przestępcy i zdrajcy. „Nie są- bili, jest niewielka. Dlatego walczą o abolicję.
dzę, aby służba w Legii Cudzoziemskiej C O M M E N T „Dążymy do takich rozwiązań, jakie dał akt
w jakikolwiek sposób naruszała interesy na- WIOLETTA PAPROCKA,
z 2005 roku, kiedy to 27 Polaków służących
szego państwa. Formacja ta jest przecież ele- rzecznik Ministerstwa w Legii skorzystało z możliwości zalegalizo-
mentem armii francuskiej, a Francja to nasz Spraw Wewnętrznych i Administracji wania swojej służby w wojsku lub organizacji
sojusznik. Dziś, gdy mamy Europę bez gra- wojskowej państw NATO i Unii Europejskiej”,
nic, gdy Polacy wyjeżdżają w poszukiwaniu
pracy do innych krajów, służba wojskowa sta-
W resorcie nie są prowadzone prace nad
zmianą przepisów dotyczących statusu
osób, które służyły w siłach zbrojnych obcych
podkreśla Zbigniew Truszczyński. „Wciąż
wysyłamy pisma, ale na razie nic się w tej
ła się pracą jak każda inna. Dlatego, moim państw. Nie docierają do nas sygnały o po- sprawie nie robi”.
zdaniem, artykuł 141 nie pasuje do dzisiej- trzebie ponownego wprowadzania abolicji. Polskim legionistom zależy także na tym,
szych czasów”, mówi prezes Truszczyński. Gdyby wystąpiły okoliczności uzasadniające by wyjść naprzeciw oczekiwaniom naszej
„I choć jest zapisem w praktyce nie stosowa- potrzebę dokonania zmian prawnych, inicja- armii. Nie ulega wątpliwości, że z ich
nym, to nigdy nie wiadomo, czy komuś nie torem nowelizacji przedmiotowych uregulo- doświadczenia wojsko mogłoby bardzo sko-
przyjdzie do głowy, aby tych, którzy «niele- wań może być minister obrony narodowej. rzystać.
Nie jesteśmy
16
detektywami
POLSKA ZBROJNA NR 47 | 22 LISTOPADA 2009
A R M I A
Z MARCINEM IDZIKIEM
o przyspieszaniu zakupów dla wojska
i kontrolowaniu ich celowości
rozmawiają ARTUR GOŁAWSKI,
KRZYSZTOF KOWALCZYK
i TADEUSZ WRÓBEL
POLSKA ZBROJNA: Co Pan zrobił, aby MARCIN IDZIK: Zanim w listopadzie
przetargi na broń i sprzęt dla wojska trwa- 2007 roku Bogdan Klich objął funkcję mi-
ły krócej? nistra, takie opinie się pojawiały. MON miał
MARCIN IDZIK: Kierowane przeze mnie wówczas wysoki budżet i pod koniec roku
Biuro do spraw Procedur Antykorupcyj- okazało się, że resort zalega z wydatkami na
nych doprowadziło do sformułowania trybu prawie 2 miliardy złotych, bo na taką kwotę
pilnej potrzeby operacyjnej (PPO) i dziś od nie zrealizowano zakupów. Winą za taki stan
zgłoszenia takiej potrzeby do przekazania rzeczy obarczano również biuro. Minister
dokumentów przetargowych do Departa- zdecydował o jego utrzymaniu, i to była bar-
mentu Zaopatrywania Sił Zbrojnych MON dzo słuszna decyzja.
mogą minąć maksymalnie 44 dni robocze,
przy tym przewidywana jest odpowiedzial- POLSKA ZBROJNA: Do czego jesteście
ność za brak przestrzegania terminów. ministrowi potrzebni?
Wcześniej udało się powołać Biuro Analiz MARCIN IDZIK: Obowiązująca ustawa
Rynku Uzbrojenia (BARU) i oddzielić „Prawo zamówień publicznych” ma swoje in-
funkcję autora wstępnych założeń taktycz- stytucje odwoławcze. Można składać protesty
no-technicznych (WZTT) od autora specy- i odwołania, a także wnosić skargi do sądu.
fikacji warunków zamówienia. BARU, Ponadto prezes Urzędu Zamówień Publicz-
oprócz WZTT, robi też doraźną analizę nych sprawuje kontrolę udzielania zamówień
rynku, co pozwala przed ogłoszeniem prze- publicznych. Zamówienia resortowe udziela-
targu ustalić, czy wymagania gestora-użyt- ne są w przeważającej mierze w trybie wyłą-
kownika mogą być spełnione. czonym z prawa o zamówieniach publicz-
nych, w trybie decyzji ministerialnych.
POLSKA ZBROJNA: „Gdy był pełno- Wojskowe prawo o zamówieniach to decyzja
mocnikiem do spraw procedur antyko- ministra obrony numer 291. Od cywilnego
rupcyjnych, wnikał w przetargi. Gdy różni się ona między innymi tym, że nie prze-
dostał nową funkcję, stał się współodpo- widuje odwołania. Jak już się zdecydujemy
wiedzialny za zakupy, zobaczył drugą kupić coś dla wojska, to klamka zapadła. Biu-
stronę medalu – przetargi zaczęły iść ro jest zatem instytucją sprawującą nadzór
sprawniej”. Tak powiedział o Panu pe- nad procesem udzielania zamówień na sprzęt
wien pułkownik. Wynika z tego, że był wojskowy. Choć mamy świadomość, że nie
Pan zawalidrogą. naprawimy wszystkich błędów czy zanie-
MARCIN IDZIK: Powierzenie mi nowych dbań. Dlatego musimy współpracować z ge-
obowiązków nie ma z tym nic wspólnego. storami sprzętu, z Dowództwem Operacyj-
Ostatnio zakupy usprawniła decyzja mini- nym SZ, Zarządem Planowania Rzeczowego
stra obrony numer 101, która zaczęła obo- SGWP, Departamentem Zaopatrywania Sił
wiązywać w czerwcu. Wtedy uzgodnione Zbrojnych MON.
wymagania do pierwszych przetargów
w przyspieszonym trybie – po 44 dniach od POLSKA ZBROJNA: Co oznacza dla Pa-
zgłoszenia pilnej potrzeby operacyjnej – tra- na pilna potrzeba operacyjna?
fiły do departamentu zaopatrywania, i uka- MARCIN IDZIK: Jest to potrzeba nie-
zały się ogłoszenia. I jeszcze jedno – dla zwłocznego pozyskania uzbrojenia lub
czystości procedur od dnia powierzenia mi sprzętu wojskowego, która wynika z ko-
obowiązków radcy koordynatora nie ingeru- nieczności użycia sił zbrojnych, a której
FOT. JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
WYJAZD W 2007
ROKU do
Afganistanu nie
był idealnie
zaplanowany.
Rosomaki
dopancerzyliśmy
w kraju po
testach, które
nie
odzwierciedlały
jednak
warunków
afgańskich.
POLSKA ZBROJNA: Czyli od zgłoszenia a znacząco trzeci rok, i musimy posługi- tego typu wyposażenia. Nie chodzimy na
potrzeby do faktycznego przekazania wać się PPO. obiady, nie przyjmujemy zaproszeń ani ga-
sprzętu żołnierzom na froncie może minąć dżetów. Ale to nie załatwia sprawy, bo istnie-
więcej niż pół roku. POLSKA ZBROJNA: Czy żołnierze są po- je lobbing nieformalny. Czytając dokumenty
MARCIN IDZIK: To rozsądny czas, ale za- datni na korupcję, czy bardziej uprawnio- wojskowe opisujące wymagania sprzętu,
leży od tego, jaki towar pozyskujemy i jak ne jest twierdzenie, że zdarza się im mar- można odnieść wrażenie, że ktoś, kto je pisał,
skomplikowane będzie szkolenie jego użyt- notrawić publiczne pieniądze? miał na myśli produkt konkretnej firmy.
kowników. Udało się wprowadzić decyzję MARCIN IDZIK: O korupcji możemy mó-
o uznawaniu certyfikacji sprzętu i broni wić, gdy zapadnie prawomoc- POLSKA ZBROJNA:
w obcym kraju, czym wyeliminowaliśmy
część testów. Gdy poprzednio chcieliśmy ku-
ny wyrok sądu. Jest jednak fak-
tem, że budżet MON, obecnie
W wojsku Jaką rolę w pozyskiwa-
niu uzbrojenia mają ge-
pić lekkie opancerzone samochody patrolo- 24–25 miliardów, stanowi dla czasami w ciągu storzy?
we, to samo ich testowanie – aby potwierdzić,
że spełniają parametry wskazane w WZTT
wielu osób oraz firm łakomy
kąsek i chciałyby one zarobić dwóch miesięcy MARCIN IDZIK: Po-
winni mieć prawo do zgło-
– zajęłoby 109 dni. Dziś testy prowadzi się
jedynie w przypadku, gdy nie ma innych
na wojsku. Proces udzielania
zamówień wojskowych jest
chcemy szenia generalnych zało-
żeń, czyli opisania wy-
możliwości weryfikacji spełnienia wymagań przy tym specyficzny – nie za- naprawić błędy tycznych odnośnie do
określonych w WZTT. To przyczynia się do wsze występuje wielość kon- przeznaczenia sprzętu
szybszej finalizacji kontraktu. kurencyjnych ofert i na ogół i podjąć decyzję, oraz tego, jaką zdolność
wnioski z misji afgańskiej powinny wska- POLSKA ZBROJNA: Czy oficer mógłby
my się zachować rozsądek w ocenie ludzi, zać, jakiego wozu potrzebujemy. objąć stanowisko szefa Biura do spraw
których pracę nadzorujemy. Procedur Antykorupcyjnych?
POLSKA ZBROJNA: Czy nie było mar- MARCIN IDZIK: Etat biura, jako jedynej
POLSKA ZBROJNA: Znana jest Panu notrawstwem wysyłanie do Afganistanu komórki organizacyjnej MON, nie przewidu-
sprawa „Żeglarków”? Rosomaków opancerzonych przeciw poci- je żadnych stanowisk dla wojskowych. Przy-
MARCIN IDZIK: To była modernizacja skom z karabinów 14,5 milimetra, które są pominamy raczej małe biuro prawne. Naszy-
okrętów rakietowych naszej floty. tak ciężkie, że bojownicy nie chcą ich dźwi- mi pracownikami są dobrze wykształceni
gać i w wersji bojowej, z amunicją podkali- prawnicy, świadomi roli, jaką odgrywają
POLSKA ZBROJNA: Doszło do nadużyć brową, wartą 2500 złotych za sztukę, dla w procesie zaopatrywania wojska. Wydaje
uprawnień przez oficerów MW i zawiera- której nie ma tam celów? się, że członek korpusu służby cywilnej daje
nia niekorzystnych umów ze Stocznią Ma- MARCIN IDZIK: Pewnym niedopatrze- gwarancję niezależności i może być mniej
rynarki Wojennej. Ministerstwo obrony niem systemu zaopatrywania wojska było to, podatny na naciski.
musiało wypłacić SMW 50 milionów zło- że w łańcuchu decyzyjnym nikt nie uwzględ-
tych. Ktoś za to odpowie? nił Dowództwa Operacyjnego SZ. Teraz to WIZYTÓWKA
MARCIN IDZIK: Biuro podjęło stosowne zmieniamy i dowódca operacyjny będzie
czynności. Dziś toczą się odpowiednie postę- opiniował wnioski o zakup w trybie pilnej
powania. potrzeby operacyjnej. To przecież jego per-
sonel ma informacje z pierwszej linii, on MARCIN IDZIK
POLSKA ZBROJNA: Czy w tym roku ja- zbiera wnioski i prowadzi bieżące analizy.
kieś kontrakty będą opóźnione ze względu Podsekretarz stanu do spraw uzbrojenia
na wyjaśnianie dokumentacji lub proce- POLSKA ZBROJNA: Nie wszystko da się i modernizacji. Wcześniej pełnił dwie funk-
dur przetargowych? przewidzieć, ale planowanie i decyzje po- cje: dyrektora Biura do spraw Procedur An-
MARCIN IDZIK: Nie dostrzegam takich dejmowane na wysokich szczeblach tykorupcyjnych, a od lipca 2009 roku rów-
zagrożeń. Kupujemy za tyle, ile mamy pie- – w kwestii zaopatrzenia – powinny być sen- nież radcy koordynatora w pionie MON od-
powiadającego za modernizację technicz-
niędzy. Jeśli w jakimś przetargu cena okaże sowniejsze. Nie stać nas na rozrzutność.
ną wojska. Z wykształcenia jest prawni-
się wyższa niż planowaliśmy, może trzeba MARCIN IDZIK: Wyjazd w 2007 roku do
kiem, ukończył także studia podyplomowe
będzie poświęcić jakiś inny zakup, mniej Afganistanu nie był idealnie zaplanowany. z zakresu finansów publicznych, ma upraw-
ważny, aby pozyskać sprzęt ważniejszy. Rosomaki dopancerzyliśmy w kraju po te- nienia audytora wewnętrznego. Pochodzi
stach, które nie odzwierciedlały jednak wa- z Trzebini. Obecnie mieszka z rodziną
POLSKA ZBROJNA: Jaki jest sens zaku- runków afgańskich. No i teraz mamy kłopot w Warszawie. Dwa razy odwiedził kontyn-
pu 40 opancerzonych samochodów patro- z nośnością transporterów i zabezpieczeniem gent w Afganistanie w związku z analizowa-
lowych dla kontyngentu w Afganistanie? na przykład przed granatami z RPG-7. niem potrzeb żołnierzy.
FOT. RAYTHEON
ANNA DĄBROWSKA i Rozwoju Projektów Departamentu Obrony Sta-
Mózg Patriota
nów Zjednoczonych w ściśle tajnym laborato-
rium taktycznych głowic jądrowych. Po kilkuna-
stu latach uczestniczył tam w pracach zespołu
projektującego pocisk antyrakietowy Patriot. Ko-
ordynował też te prace z ramienia Departamentu
Obrony. Jest konstruktorem „mózgu” rakiety,
Brał udział w walkach pod Kockiem i Monte czyli jej głowicy. Sam twierdzi, że można mu
przypisać jej autorstwo w 75–80 procentach,
Cassino, kopał złoto na Syberii i skonstruował a jego koncepcją był między innymi jej żyroskop
system Patriot. oraz koder i dekoder.
W
tegorocznych nomi- uznał go za amerykańskiego szpiega OFIARA AGENTA
nacjach generalskich i skazał na osiem lat katorgi. Najpierw Jego udział w projekcie okazał się zagrożony,
nadawanych z okazji rąbał lasy na bagnach nad Peczorą. gdy na początku lat osiemdziesiątych dokumen-
Święta Niepodległo- Uciekł stamtąd, ale jak sam opowiadał, tację Patriota wykradł polski szpieg podpułkow-
ści gwiazdki generała brygady dostał złapano go, skatowano i dołożono dwa nik Zdzisław Przychodzeń. Zwerbował do
dziewięćdziesięcioletni pułkownik lata odsiadki. Następnie został przenie- współpracy małżeństwo – Rudy Schiller
Zdzisław Julian Starostecki, polski siony do kopalni złota na Kołymę. Stąd i Jamesa Harpera. Oboje byli zatrudnieni w fir-
kombatant i konstruktor głowicy po- też próbował uciekać, ale po kilkunastu mie Systems Controls, która miała dostęp do pla-
cisku antyrakietowego Patriot. godzinach brodzenia po bagnach peł- nów pocisku. Wykradli dokumentację i przeka-
Nowo mianowany generał urodził się nych komarów wrócił do obozu. Wol- ZDZISŁAWOWI zali polskiemu szpiegowi.
w Łodzi, gdzie jego ojciec Leonard ność dał mu dopiero układ Sikorski– JULIANOWI Po wykryciu afery małżonkowie zostali aresz-
przed wojną był komisarzem policji. –Majski w sierpniu 1941 roku. STAROSTECKIEMU towani i skazani na długoletnie więzienie. Pod-
Uznał on, że synowi przyda się wojsko- Zwolniony z obozu wstąpił do armii można przypisać pułkownik Przychodzeń zdążył natomiast uciec
autorstwo Patriota
we wychowanie. Początek wojny zastał generała Władysława Andersa. Został w 75–80 z USA. Kiedy okazało się, że udało mu się wy-
więc Zdzisława w korpusie kadetów zastępcą dowódcy plutonu 4 Pułku Pan- procentach kraść siedemnaście rysunków głowicy sygnowa-
w Chełmie. cernego „Skorpion”, z którym brał – jego koncepcją nych przez Starosteckiego, inżynierem zaintere-
Podczas kampanii wrześniowej udział w natarciu na Monte Cassino. był między innymi sowało się FBI. Dla agentów zastanawiająca by-
żyroskop oraz
walczył w szeregach Samodzielnej Podczas kampanii włoskiej był trzy koder i dekoder. ła też zbieżność polskiego pochodzenia szpiega
Grupy Operacyjnej „Polesie” generała razy ranny, najciężej w kwietniu 1945 i naukowca. Polski konstruktor spędził więc dłu-
Franciszka Kleeberga. Po bitwie pod roku pod Bolonią. Lekarze cudem oca- gie godziny na rozwiewaniu podejrzeń FBI.
Kockiem dostał się do niemieckiej nie- lili mu przed amputacją zmasakrowaną Na szczęście, Polak pozostał w centrum,
woli, z której udało mu się uciec. Prze- prawą nogę, ale ze szpitala wyszedł do- a prace nad Patriotem z sukcesem zakończono
dostał się do Warszawy i zaczął działać piero po roku. Wojnę porucznik Staro- w 1987 roku. Broń weszła do wyposażenia armii
w konspiracji. Marzył jednak, aby wal- stecki zakończył z Krzyżem Virtuti Mi- amerykańskiej, a inżynier Starostecki przeszedł
czyć w armii polskiej na Zachodzie. litari i Krzyżem Walecznych. na zasłużoną emeryturę. Przeniósł się na Florydę
Osiadł w Londynie, a następnie wy- i poświęcił pasji żeglarskiej.
ATAK NA WIDMO emigrował z rodziną do USA. Pracował Z swoje prace i udział w wojnie dostał polski
Pierwszy raz spróbował dostać się na tam najpierw jako tokarz i kreślarz. Do- Krzyż Czynu Zbrojnego, Krzyż Oficerski Orderu
Węgry przez Tatry. Kolejną, także nie- piero dzięki skończeniu wieczorowych Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Dostał też
udaną, próbę przekroczenia granicy wę- studiów na politechnice Stevens Institu- gratulacje od prezydenta USA Billa Clintona,
gierskiej podjął na Ukrainie. Wpadł tam te of Technology udało mu się dostać który list do niego rozpoczął słowami: „Drogi
w ręce NKWD, a sowiecki sąd wojenny pracę w elitarnym Centrum Badań Zdzisławie”.
W
ażący około 2 kilogra-
mów pocisk o napędzie
rakietowym, wystrzelony
z ręcznej wyrzutni
RPG-7, z prędkością pra-
wie 300 metrów na sekundę uderza w pan-
cerz. Kontakt z celem wywołuje inicjację za-
palnika, co prowadzi do wybuchu głowicy za-
wierającej pół kilograma heksogenu i uformo-
wania z ukrytej w niej wkładki miedzianej rdze-
nia kumulacyjnego, zdolnego przebić pancerz
ze stali o grubości 300 milimetrów lub kilkuna-
stocentymetrową szybę pancerną. Wdzierający
się do wewnątrz rdzeń razi ukrytych tam żołnie-
rzy swą energią kinetyczną oraz niszczy urzą-
dzenia ulokowane na jego drodze. Penetracji to-
warzyszy działanie odłamkowe przebijanego
pancerza, fragmentującego rdzenia oraz nisz-
czonych urządzeń. Sama eksplozja głowicy
wyrzuca wzdłuż burty strumienie odłamków
z aluminiowej obudowy (czepca), zabójcze
dla tych, którzy znajdą się w pobliżu.
Właśnie z powodu trafienia z „ergierury”
musieliśmy wycofać z kontyngentu w Afgani-
FOT. US DOD
Granatołapki
w kontyngencie stosuje się doraźne rozwiąza-
nia, używając środków podręcznych. Ale
sprawa powinna być załatwiona oficjalnie
i kompleksowo”.
Dotychczas załogi wozów trafionych z gra-
natnika miały wiele szczęścia – żaden żoł-
Choć żołnierze wiedzą o zagrożeniu ostrzałem z RPG-7 od misji w Iraku, nierz nie zginął. Większych strat z powodu
to żaden z wozów bojowych kontyngentu w Afganistanie nie ma ekranów użycia rgppanc kontyngent nie odnotował tak-
przeciwkumulacyjnych. że dlatego, że jeśli strzały z tej broni oddawa-
ne są ze zbyt daleka, trafienie w cel, nawet
– kilka Rosomaków. Dokładna liczba uszko- wiele pocisków. Przewidujemy, że będą tę nieruchomy, jest trudne. Standardowe przy-
dzonych wozów musi pozostać niejawna, ale taktykę stosować częściej. W tym kraju jest rządy celownicze „ergierury” są prymitywne,
Czytelnikom należy się informacja, że więcej wciąż dużo broni porzuconej 20 lat wcześniej a granaty – duże i wrażliwe w locie na po-
zniszczeń wśród transporterów wywołały do- przez wycofujących się Rosjan. Napływa też dmuchy wiatru. Boczne powiewy o sile 3 me-
tąd miny pułapki. Nie zmienia to faktu, iż Ro- ona przez granice państw sąsiednich, głównie trów na sekundę obniżają prawdopodobień-
somaki, warte prawie 10 milionów złotych za z Pakistanu, znajdujemy również chińskie stwo trafienia przy pierwszym strzale do 50
jeden egzemplarz, padały łupem bojowników wersje rgppanc. Trzeba myśleć o wprowadze- procent na dystansach powyżej 180 metrów.
uzbrojonych w oręż, który w Afganistanie niu jakiejś formy lekkich osłon przeciwkumu- Zasięg skuteczny RPG-7 to 500 metrów, ale
można kupić za mniej niż tysiąc dolarów. lacyjnych”, komentuje oficer Dowództwa na tym dystansie szanse trafienia w wolno ja-
I choć skonstruowanie miny pułapki jest tań- Operacyjnego Sił Zbrojnych. dący cel wynoszą 4 procent. I dlatego bojow-
sze, to także w tym przypadku ryzyko strat Pułkownik Paweł Palicki, szef oddziału nicy w Afganistanie (ale także hezbollahowie
w ludziach jest zbyt wielkie, by bagatelizo- analiz i wymagań operacyjnych w DOSZ, w Libanie i hamasowcy w Strefie Gazy) zasy-
wać zagrożenie. Powinniśmy także dążyć do przyznaje, że zarówno w dowództwie, jak pują patrole granatami z daleka. Liczą, że
ograniczenia kosztów ewakuacji i naprawy i kontyngencie dostrzeżono zagrożenie i wy- któryś trafi, a jak nie, to po 4,5 sekundy od
uszkodzonych transporterów. stąpiono o opracowanie oraz szybkie wdroże- wystrzelenia, po pokonaniu około 900 me-
nie dodatkowego opancerzenia zmniejszają- trów, zadziała w nich samolikwidator, odłam-
ZASYPYWANE PATROLE cego efektywność granatów wystrzeliwanych ki zaś porażą spieszonych żołnierzy lub
„Bojownicy atakujący konwoje i patrole z RPG. Problemem zajmują się również Do- uszkodzą nisko i wolno lecące śmigłowce.
z zasadzek na ogół posługują się także ręcz- wództwo Wojsk Lądowych i instytucje odpo- Podobno ekrany do Rosomaków zostały już
nymi granatnikami i wystrzeliwują z nich wiedzialne za eksploatację sprzętu. „Na razie zamówione i są to siatki Lasso szwajcarskiej
FOT. RUAG
Panel z siatki
PROPOZYCJA
E krany siatkowe są montowane w for-
mie modułów o ograniczonych wy-
miarach, tak by siatka zachowała sztyw-
ekranów siatkowych Lasso ność, co zapobiega zbyt dużemu jej
do Rosomaków przygotowana ugięciu pod wpływem siły uderzenia gra-
przez WZM Siemianowice Śląskie.
natu, a więc też kontaktowi zapalnika
głowicy z zasadniczym pancerzem
pojazdu.
Ukrycie pod tekstyliami
B rytyjska firma Amsafe
próbuje zainteresować
odbiorców wojskowych lekką
uprzedzającej inicjacji zapalni-
ka. Reklamuje tekstylne osło-
ny jako odpowiednik ekranów
w Afganistanie oraz zamówie-
niem 30 próbnych moduło-
wych zestawów (za 100 tysię-
włókniną tarian, mogącą po- siatkowych i prętowych, lżejszy cy dolarów) przez amerykań-
noć chronić pojazdy pancerne nawet o 85 procent. ską Agencję Zaawansowanych
FOT. US DOD
(mające pancerz dodatkowy) Chwali się współpracą z brytyj- Badań Obronnych (DARPA).
przed przeciwpancernymi gra- skim resortem obrony i testo- Wadą włókniny jest nieprze-
natami kumulacyjnymi dzięki waniem tekstylnych ekranów zroczystość.
SKUTECZNY ZASIĘG RPG-7 wynosi 500 metrów.
firmy RUAG. Dał to do zrozumienia dzienni- ekranów”, przyznaje Idzik, pozostający for- dać. Alternatywnym rozwiązaniem jest odzy-
karzowi „Polski Zbrojnej” podczas obchodów malnie szefem tej komórki. „Szybko powinny skanie zapasu nośności poprzez wymianę do-
święta Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych się one wyjaśnić. Chcemy pomóc żołnie- pancerzenia bocznego na lżejsze albo jego
generał broni Mieczysław Stachowiak. rzom”, zapewnia i dodaje, że za montaż no- zdjęcie, jako że bojownicy nie używają cięż-
Pierwszy zastępca szefa Sztabu Generalnego wych osłon będą odpowiedzialne Wojskowe kich karabinów maszynowych strzelających
WP powiedział, że „do Afganistanu będziemy Zakłady Mechaniczne w Siemianowicach amunicją kalibru 14,5 milimetra, przed czym
posyłali jako uzupełnienie pancerza dodatko- Śląskich jako dostawca transporterów. dodatkowy pancerz boczny miał chronić. Puł-
wego osłony Lasso” i że „powinny one już kownik Rajmund Andrzejczak, dowódca
być na początku przyszłego roku. (…) Chce- PRĘT CZY SIATKA czwartej i piątej zmiany naszego kontyngentu,
my, aby w pierwszej kolejności mieli je żoł- Parametr masy wydaje się w tej chwili chy- jednoznacznie opowiada się jednak za utrzy-
nierze jeżdżący na patrole, a docelowo ba ważniejszy od ceny ekranów. Transporte- maniem dodatkowych pancerzy po uzupełnie-
wszyscy”. rów nie można obciążać w nieskończoność niu ich osłonami przeciwkumulacyjnymi.
Marcin Idzik, podsekretarz stanu w MON – do ich konstrukcji użyto podzespołów, dla Z porównania kratownic i siatek wynika, że
do spraw uzbrojenia i modernizacji, wyjaśnia, których producent wyznaczył konkretną no- systemy prętowe są trwalsze i wygodniejsze
że do transakcji na zlecenie ministerstwa jesz- śność. Zapas nośności Rosomaków podda- w eksploatacji. Możliwe jest skonstruowanie
cze nie mogło dojść. Gestor transporterów nych „afganizacji” jest już niewielki, około takiego ekranu prętowego, który po uderzeniu
– Szefostwo Wojsk Pancernych i Zmechani- pół tony, więc niewiele osłon można im do- i rozbiciu jednego granatu (zniszczeniu
zowanych Dowództwa Wojsk Lądowych wkładki kumulacyjnej lub obwodu elektrycz-
– wystąpił z prośbą o zakup w trybie pilnej Wnioski dla Afganistanu nego zapalnika) zachowa własności ochron-
potrzeby operacyjnej dopancerzenia Rosoma- ne, nawet gdy w prawie to samo miejsce trafi
ków w postaci zamawianego dotąd pancerza
dodatkowego oraz, jako nowości, ekranów
przeciwkumulacyjnych. Szef Sztabu General-
O potrzebie udoskonalenia wozów bojo-
wych w Afganistanie rozmawiano pod-
czas warsztatów „Wnioski i doświadczenia
kolejny granat. W systemie siatkowym nato-
miast w pewnej niewielkiej odległości od
zniszczonego pierwszym pociskiem fragmen-
nego WP zatwierdził ten wniosek, dokumen- z eksploatacji uzbrojenia i sprzętu wojsko- tu siatki osłona będzie już nieefektywna.
ty trafiły do podsekretarza stanu, stamtąd do wego w misjach i operacjach poza granica- W razie potrzeby pręty można wymieniać
Biura Analiz Rynku Uzbrojenia (BARU), mi kraju”, które odbyły się 29 października pojedynczo, nie mając specjalistycznych na-
gdzie powstały założenia taktyczno-technicz- 2009 roku. Ich organizatorem był Oddział rzędzi, natomiast przy naprawie systemu siat-
ne. Wreszcie znalazły się w resortowym biu- Analiz i Wymagań Operacyjnych Dowództwa kowego najprostszą i najszybszą metodą jest
rze do spraw antykorupcyjnych. „Biuro zgło- Operacyjnego SZ RP. wymiana całej siatki w module. Nową trzeba
siło pewne uwagi do procedury pozyskania naprężyć specjalistycznymi narzędziami, co
ncerza
Zadaniem pa o jest
eg
kratownicow działaniu
za
zapobieżenie zeniowego
lnik a ud er
zapa
atu.
głowicy gran
ić
Ma ona utkw i.
międz y prętam
Z badań poligonowych
i analiz WITPiS wynika, że
odsunięcie punktu detonacji
chałby w ulicę normalnej, kil- z RPG, dodatkowy pancerz
kumetrowej szerokości. kompozytowy – lżejszy od
Opancerzenie kratownicowe stalowego (przeciw poci-
Generał Stachowiak docenia walory pan-
cerzy aktywnych, ale zwraca uwagę na to, że
użycie obecnie dostępnych systemów naraża
głowicy granatu PG-7M umieszczane jest, ze wzglę- skom kinetycznym i odłam- żołnierzy znajdujących się w pobliżu bronią-
o mniej więcej 80 centyme- dów eksploatacyjnych, kom oraz fragmentują- cego się wozu. Gdy następuje aktywacja ta-
trów od pancerza redukuje zazwyczaj w odległo- cym IED lub EFP), kiej osłony – odłamki rażą wszystkich wokół.
Każda
głębokość penetracji pance- ści 30–50 centy- z warstw pancerz kadłuba „Żołnierz w Afganistanie musi zaś być goto-
rza stalowego – w przypadku metrów od pan- zwiększa – element no- wy do tego, aby w każdej chwili wyjść na ze-
zadziałania zapalnika około cerza zasadni- prawdopodobieństwo śny, a także do- wnątrz”.
połowę. czego. uniknięcia zranienia dać we wnętrzu Do tej pory żadna armia nie zastosowała
Aby zniwelować zdolność pe- Konstruktorzy załogi pojazdów. pojazdu spall-li- pancerzy aktywnych na transporterach koło-
netracji do zera, należałoby z Sulejówka propo- ner – wykładzinę wych, a tylko Duńczycy nabyli ekrany siat-
odsunąć punkt detonacji nują złożyć w jeden na ścianach ograni- kowe – Lasso firmy RUAG – do gąsienico-
o kilka metrów. Nikt tego nie system pancerza przestrzen- czającą kąt rozlotu odłam- wych transporterów M113. Inne armie,
zrobi, bo obustronne osłonię- nego, chroniącego boki po- ków powstających wewnątrz obecne w Afganistanie czy Iraku, instalują
cie takimi ekranami Rosoma- jazdu, minimum cztery war- pojazdu w przypadku przebi- ekrany prętowe, co widać na używanych tam
ka, Piranii czy Pandura spo- stwy ochronne: ekran lub in- cia pancerza przez pociski zarówno pojazdach gąsienicowych, jak
wodowałoby, że wóz nie wje- ny system przeciw granatom i rdzeń kumulacyjny. i kołowych.
Druga kariera
intencyjnego, który został podpisany 25 lipca
2008 roku pomiędzy naszą uczelnią, reprezen-
towaną przez kanclerza docenta Krzysztofa
Sikorę, i Ośrodkiem Aktywizacji Zawodowej,
reprezentowanym przez jego kierownika
Warto dobrze się przygotować do podjęcia pracy
Piotra Lemanowicza oraz specjalistę
po zdjęciu munduru i uzupełnić swoje wykształcenie Janusza Karbowiaka.
oraz kwalifikacje pod kątem bieżących potrzeb rynku pracy. Na studia I stopnia ubiegało się w tym roku
39 żołnierzy skierowanych przez
W
nawiązaniu do artykułu Krzysztofa Myśląc o dalszej ka- Ośrodek Aktywiza-
Wilewskiego „Wojskowy cieć”, rierze tej grupy zawo- cji Zawodowej
który ukazał się w 38. numerze dowej, WSG włączyła w Bydgoszczy.
„Polski Zbrojnej” (20 września 2009), pra- do oferty także studia Studia podyplomo-
gniemy poinformować, że „kariera ciecia” podyplomowe oraz we w roku akade-
z całą pewnością nie jest jedyną możliwością szeroki wachlarz mickim 2009/2010
dla byłych żołnierzy zawodowych. kursów i szkoleń, odbywa kilkunastu
Od ponad roku, w porozumieniu z Ośrodkiem w tym językowych. żołnierzy.
Aktywizacji Zawodowej w Bydgoszczy, realizu- Do kierunków stu- Druga kariera za-
jemy w Wyższej Szkole Gospodarki program diów podyplomo- wodowa jest zatem
„Druga kariera zawodowa żołnierzy”, który obej- wych z 20-pro- możliwa. Warto być
muje szeroką ofertę kształcenia dla żołnierzy centową zniżką należą do niej dobrze przygo-
i byłych żołnierzy zawodowych. Program zakła- między innymi zarządzanie zasobami towanym i uzupełniać
da korzystanie ze specjalnej oferty bezpłatnych ludzkimi, logistyka i transport, bezpieczeń- swoje wykształcenie
lub w znacznym stopniu dofinansowanych z fun- stwo państwa w standardach europejskich oraz oraz kwalifikacje pod kątem bieżących po-
duszu uczelni studiów wyższych (licencjackich, zarządzanie kryzysowe. trzeb rynku pracy.
inżynierskich, magisterskich) na wybranych kie- Program „Druga kariera zawodowa żołnie-
runkach i specjalnościach. Żołnierze mogą także rzy”, oprócz preferencji finansowych, obejmu- MARZENA BOGDANOWICZ
skorzystać z 10-procentowej zniżki na pozostałe je także wiele udogodnień organizacyjnych. dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego
i Szkoleń
kierunki studiów. Realizujemy w ten sposób postanowienia listu
R
zecz idzie, jak można się domyślać, Wszyscy przybyli tutaj z pobudki serca, nalenia zostały przetestowane na polskich
o polskich oficerów rozstrzelanych przechodząc zieloną granicę i zostawiając jeńcach wojennych. Jeszcze wiele lat póź-
w Katyniu. Nie chce Pan, jak sądzę, ni- swoje rodziny, aby bronić Republiki przed niej, już jako emerytowany generał NKWD,
kogo uniewinniać od zarzutów popełnionych „faszyzmem” generała Franco, ramię w ra- chwalił się tym przed młodszymi kegebista-
zbrodni. Każe Pan jednak ubierać się w rubasz- mię z innymi „towarzyszami”. Bezinteresow- mi, którzy odwiedzali go w jego general-
kę, uszankę, walonki i płakać z Rosjanami nie, w imię wolności i solidarności. Ich jedy- skiej daczy.
w śnieżnych pustaciach Syberii. ną winą było to, że nie należeli Szanowny Panie Redaktorze, myślę, że
Wolałbym się jednak prze- do Partii Komunistycznej, ale większość czytelników zrozumiała, co miał
nieść kilkadziesiąt lat wstecz do POUM. Byli marksistami, Pan na myśli, pisząc o zakładaniu walonek.
– powiedzmy do roku 1938, do a towarzysza Stalina i jego Jeżeli o milionach ofiar mówi matka czy
zalanej słońcem Katalonii. Na idee, wielkie czystki, kolekty- córka jednej z nich, należy się szacunek. Je-
zapleczu batalionu którejś z Bry- wizację i szukanie wrogów lu- żeli jednak o tym samym mówi ktoś, kto na
gad Międzynarodowych trwa du mieli „w głębokim poważa- świat spogląda zza nigdy niezdjętej maski
właśnie sąd polowy. Prokurator, niu”. Nie tak wyobrażali sobie Błochina, to należy się pewne wyjaśnienie.
obrońca i sędzia w jednej osobie kraj proletariatu. Być może w syberyjskich pustaciach wiatr
to oficer NKWD. Przysłany tu, Oficer NKWD wraca do zapomnienia wieje silniej i możliwe jest
by czuwać nad czystością wy- Związku Radzieckiego i wita- przebaczenie bez wyznania win i kary. Za-
znawanych przez żołnierzy Re- ny jest jako bohater wojny do- równo natomiast w słonecznej Hiszpanii,
publiki poglądów, do węszenia mowej w Hiszpanii. Pisze jak i w Polsce, które leżą, jakby nie było,
spisków i karania nieprawomyśl- książkę o swych wyczynach na w Europie, najpierw trzeba się rozliczyć
nych. Cała rozprawa trwa może linii frontu. Ubolewa nad lo- z przeszłością i zbrodniami, a dopiero póź-
pięć minut. W ręku enkawudzisty pojawia się sem poległych i zamęczonych przez franki- niej płakać nad ich ofiarami.
pistolet. Strzał w głowę młodego, może dwu- stów „towarzyszy”. Jego ofiary nie mogą mó-
dziestoletniego chłopaka. Ciało upada obok in- wić. Godnego pochówku doczekają się kilka- MAREK SMOLIŃSKI
nych, martwych już, żołnierzy. dziesiąt lat później. ze Śremu
RAFAŁ RYBICKI
K
ilka tygodni temu, niezauważo- Pierwszą konwencję genewską, ustalającą regu- na, której zasady zostały zawarte w tak zwanym
na przez media, minęła ły obowiązujące podczas wojny, podpisano wspólnym artykule trzecim (mającym jednako-
60. rocznica podpisania naj- w 1864 roku. Miała ona poprawić los rannych we brzmienie we wszystkich czterech konwen-
ważniejszych dla współczesne- na polach bitew. Głównym zadaniem MPH jest cjach genewskich) zwanym konwencją w mi-
go prawa wojennego dokumen- bowiem ochrona osób, które nie biorą udziału niaturze, zawiera on bowiem podstawowe regu-
tów: konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 w walkach. Podlegają jej cywile, personel me- ły MPH. Artykuł ten zobowiązuje walczących
roku. Cztery konwencje, wzbogacone o dwa dyczny i kapelani oraz żołnierze, którzy zaprze- do humanitarnego traktowania wszelkich osób
protokoły dodatkowe z 1977 roku, miały ucy- stali walki ze względu na odniesione rany lub niebiorących udziału w walkach, zakazuje ich
wilizować wojny. Politycy, widząc, że zjawiska dostanie się do niewoli. MPH ustala też zasady, zabijania, torturowania i ranienia. Ochrona
tego nie da się całkowicie wyeliminować, po- według których wojny mogą być prowadzone. przysługuje bez jakiejkolwiek dyskryminacji.
stanowili spróbować nadać mu choć minimum Międzynarodowe prawo humanitarne ma za- Zakazane jest branie zakładników i naruszanie
reguł fair play. stosowanie do wszelkich konfliktów zbrojnych, godności chronionych osób, a także wydawanie
ale dokonuje się rozróżnienia między konflikta- i wykonywanie na nich wyroków przez organy
HUMANITARNE TRAKTOWANIE mi międzynarodowymi a wewnętrznymi – róż- inne niż niezawisłe sądy. Ranni i chorzy powin-
Idea międzynarodowego prawa humanitarne- ny jest bowiem zakres obowiązujących w tych ni być otoczeni opieką i leczeni.
go (MPH), zwanego też prawem wojennym, sytuacjach norm. Niezależnie od rodzaju kon- Pierwszą z naczelnych zasad prawa huma-
zrodziła się w drugiej połowie XIX wieku. fliktu, zawsze obowiązuje podstawowa ochro- nitarnego jest odróżnienie kombatantów, czy-
W
ojskowe Centrum Geograficz- Polska ma ich podpisanych dwanaście. realizowanego właśnie międzynaro-
ne w Warszawie przekazało Oprócz USA partnerami naszych geo- dowego programu MGPC (Multina-
Amerykanom 29 różnych map grafów są, między innymi, służby tional Geospatial Co-production Pro-
z obszaru Ghazni i okolicznych z Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, gram). NATO dąży do pozyskania
prowincji, w całkowitym nakładzie 290 tysięcy Z DANYCH Włoch. Kolejne umowy z państwami dokładniejszych i zestandaryzowa-
arkuszy. To najdokładniejsze mapy regionu, ja- gromadzonych NATO są w trakcie negocjacji. nych map całego świata.
kie istnieją, bo Polacy rysowali je na podstawie na polskim Na mocy tych porozumień nasze
geoserwerze
nie tylko przekazanych nam map czeskich, lecz korzystać mają wojsko może pozyskiwać w drodze NIE TYLKO KOMPUTERY
także aktualnych zdjęć satelitarnych, dostarczo- nie tylko Polacy, wymiany najdokładniejsze mapy Aby mapy różnych regionów Polski
nych przez Amerykanów. ale też i zdjęcia geograficzne niemal wszyst- dostarczane wojsku przez WCG były
WCG to najnowocześniejsza placówka dowództwa kich regionów świata. Dzięki temu dokładne, centrum współpracuje z wie-
sojusznicze.
w Polsce odpowiedzialna za zaopatrzenie na- polscy żołnierze na misjach zagranicz- loma krajowymi ośrodkami, między
szej armii w tak zwane produkty geograficzne. nych mają pewność, że ich informacje innymi z głównym geodetą kraju, Pań-
W sumie jednostek geograficznych mamy czte- są aktualne. stwowym Instytutem Geologicznym,
ry – są jeszcze w Toruniu, Komorowie koło WCG wzbogaca także zasoby geo- ale też Głównym Urzędem Statystycz-
Ostrowii Mazowieckiej i Lesznie pod Pozna- graficzne NATO – teraz dostarcza nym, który dostarcza WCG informacji
niem. Ale to właśnie stołeczne WCG dostarcza szczegółowe mapy Ukrainy, Białoru- o liczbie mieszkańców konkretnych re-
im materiały do produkcji map i wykonuje mię- si i Obwodu Kaliningradzkiego. Ma gionów. Dzięki takiej wieloletniej już
dzynarodowe umowy o współpracy kartogra- to związek z wymianą cyfrowych współpracy mapy wojskowe uznawane
ficznej – takie jak ta z Amerykanami. map wektorowych (komputerowe ba- są za najdokładniejsze.
zy danych o ukształtowaniu i innych Osiągniecie takiego efektu nie jest
DOKŁADNE I AKTUALNE właściwościach terenu), znajdują- łatwe. Nie gwarantuje go również naj-
W NATO współpraca między wojskowymi cych się w posiadaniu sojuszu, z po- nowocześniejszy sprzęt komputerowy
służbami geograficznymi poszczególnych ziomu 0 i 1 na dokładniejszy stan- do obróbki zdjęć satelitarnych, z któ-
państw opiera się na umowach dwustronnych. dard, tak zwany Level 2 – w ramach rego korzysta WCG. Bez wprawnych
FOT. US DOD
nawigacyjnych myśliwców F-16, ale też praco-
wać nad wdrożeniem polskiego geoserwera
– ma być w pełni gotowy pod koniec tego roku.
Specjalna strona w wojskowej sieci intranetowej JANUSZ JASIŃSKI
MIL-WAN nie tylko pozwoli dowódcom wyko-
Zawał,
rzystywać wszystkie zasoby map cyfrowych
– obejmujące praktycznie cały świat – jakimi
dysponuje WCG, ale też umożliwi, dzięki spe-
cjalnemu oprogramowaniu, wykonywanie
nie zadyszka
skomplikowanych analiz geograficznych. „Geo-
serwer pozwoli nie tylko ściągać mapy, ale też
zadawać pytania, na przykład o przejezdność
danego terenu dla pojazdu o określonej masie”,
wyjaśnia pułkownik Rozwałka.
Wojsko będzie mogło pozyskiwać nie tylko
informacje o rozlokowaniu dróg czy mostów,
lecz także o ich parametrach: szerokości i no- Niedługo będziemy szukać orzeczników wojskowych przez ogłoszenia
śności. System umożliwi też analizę terenu i wy- w prasie albo przekażemy cały ten system do ZUS lub KRUS.
A
szukiwanie choćby tras przejazdu według ocze-
kiwań oddziałów. Biorąc pod uwagę, że do tej utor felietonu „Zadyszka w komi- i przekazaniu szpitali do narodowego systemu
pory mapy cyfrowe zamawiane przez wojsko sjach” („PZ” numer 42 z 18 paź- ochrony zdrowia komisje pozostawiono same.
były dostarczane na płytach CD pocztą, urucho- dziernika 2009 roku) dotknął waż- Stworzenie oddziałów gospodarczych (OG), któ-
mienie polskiego geoserwera będzie znaczącym nego tematu. Od czasu ostatniej re- rym zaczęliśmy podlegać, powodowało spięcia.
skokiem jakościowym. Docelowo z danych na organizacji w wojskowych komisjach lekar- Osoby funkcyjne w OG nie rozumiały specyfiki
nim gromadzonych korzystać mają nie tylko Po- skich właściwie nic się nie zmieniło, a ciągle naszej służby. Wielkim nieporozumieniem jest
lacy, ale też dowództwa sojusznicze. przybywa nam zadań, także orzeczniczych. traktowanie WKL przez dowódców OG oraz na-
Warto przybliżyć czytelnikom „PZ”, o co cho- szych przełożonych jak samodzielnych jedno-
Imponująca rocznica dzi z tymi komisjami. Przedstawię problem na stek wojskowych z pełnym składem sztabu. Oka-
przykładzie mojej, Terenowej Wojskowej Ko- zuje się, że oto nagle kilku lekarzy wojskowych
misji Lekarskiej w Żarach. pozostawiono samym sobie z olbrzymią odpo-
15 listopada Wojskowe wiedzialnością za całokształt działań komisji.
Centrum Geograficzne 60 LAT MINĘŁO Na dodatek w jednej chwili, gdy obcięto nam
obchodziło swoje święto. Otóż 29 października 1945 roku rozkazem etaty, rozszerzono ponad miarę zakres obowiąz-
dowódcy DOW nr 41 powołana została Garnizo- ków. Nie dziwi mnie, że wielu kolegów nie wy-
STANISŁAW SZOSTAKIEWICZ
Tematy rezerwowe
Dobrze przygotowane siły rezerwowe obrony (duża nowela z 27 sierpnia 2009 roku)
i po tym wydarzeniu media dość obszernie
budzą szacunek u przeciwników. o tym informowały.
D
„Pracownik będzie mógł jednocześnie słu-
o dziś pokutuje pogląd, ju) – rezerwistów mających przy- żyć okresowo w armii” – to tytuł z „Gazety
że o wygranych wojnach działy kryzysowe, uzupełniających Prawnej” z 5 sierpnia, „Obywatel NSR” – to
decydują rezerwiści, co rezerwistów z przydziałami mobili- „Polska Zbrojna” z 30 sierpnia, „Profesjonalna
w dobie nowoczesnych zacyjnymi na czas „W” (wojny). armia amatorów” – zabrał głos „Dziennik”
i inteligentnych środków walki oraz Sukces będzie pełny jednak dopiero 10 września. Wobec braku przepisów wyko-
przy ograniczonych konfliktach wtedy, gdy ustanowione przepisy nawczych do ustawy autorzy tych artykułów
zbrojnych może nie brzmieć przeko- i procedury okażą się przystępne dla starali się podać jak najwięcej informacji o za-
nująco. Życie pokazuje jednak, że obywateli, którzy ochotniczo lub sadach podpisania kontraktu i otrzymania
posiadanie zaawansowanych techno- obowiązkowo będą wypełniać nało- przydziału kryzysowego oraz specyfice szko-
logii oraz przygotowanych rezerw żone na nich powinności. lenia, funkcjonowania i użycia NSR.
osobowych nie szkodzi żadnej armii Jak dalece informacje prasowe okażą się
i z reguły budzi szacunek ewentual- REZERWA 2010 trafne – czas pokaże. Mam nadzieję, że
nych przeciwników. Terenowe organy administracji woj- przepisy i procedury zapewnią wojsku pożą-
Kryzys finansowy, w którym zna- skowej (TOAW) i dowódcy jednostek daną liczbę ochotników, którymi da się ob-
lazło się nasze państwo, w tym siły wojskowych od 1 stycznia 2010 roku sadzić planowane stanowiska w NSR (doce-
zbrojne, to dobry okres na wprowa- zmierzą się z nowymi zadaniami; lowo do 20 tysięcy) w różnych jednostkach
dzanie zmian – w pierwszej kolej- między innymi chodzi o przepisy do- i którzy będą mogli wykonywać często spe-
ności funkcjonalno-zadaniowych, tyczące rekrutacji żołnierzy rezerwy cyficzne zadania.
w drugiej organizacyjno-etatowych. – ochotników na przydziały kryzyso-
Reformatorów, w tym munduro- we, co ma zapoczątkować powstanie KOMENDANCI OD PRZYDZIAŁU
wych, należy chwalić, że podjęli się Narodowych Sił Rezerwy (NSR). Według ustawy, żołnierzem rezerwy jest
stworzenia nowej jakości rezerw dla Przed uchwaleniem ostatniej zmiany osoba, która złożyła przysięgę i została prze-
zawodowej armii na czas „P” (poko- ustawy o powszechnym obowiązku niesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej
SŁUŻBA PRZYGOTOWAWCZA
Przy nadawaniu przydziałów (mobilizacyj-
nych i kryzysowych) wojskowi komendanci
uzupełnień będą ściśle współpracowali z do-
wódcami jednostek wojskowych, którzy z re- (w trybie ochotniczym) kandydatów w miejsce wojewódzkich chyba
zerwistami podpiszą kontrakty. W tym miej- na przydziały czasu „P” i „W”. skomplikuje pracę komórek finanso-
scu istotna wydaje się odpowiedź na pytanie: Procedura nadawania przydziałów wych tych organów.
czy posiadane zasoby profesjonalnych żołnie- mobilizacyjnych i kryzysowych wy-
rzy rezerwy zapewnią uzupełnienie etatów NSR – w formie daje się precyzyjnie określona, ale dla ĆWICZENIA I SŁUŻBA
jednostek na czas „P” i „W”? Obecnie nie po- odrębnych rezerwisty może okazać się zbyt Żołnierz rezerwy obowiązek służ-
pododdziałów
winno być z tym problemu, ale za kilka lat – powinny skomplikowana i czasochłonna. Tak- by wojskowej w czasie „P” ma speł-
może być inaczej. podlegać szefom że TOAW i jednostki wojskowe niać poprzez odbywanie ćwiczeń
Dostrzegł to generał dywizji w stanie WSzW i służyć do w związku z nadawaniem przydzia- i pełnienie służby okresowej. Ci na
spoczynku doktor habilitowany Julian uzupełniania łów kryzysowych i podpisywaniem przydziałach mobilizacyjnych będą
wybranych
Maj z Wojskowej Akademii Technicznej jednostek kontraktów będą miały dużo dodatko- uczestniczyli w ćwiczeniach tylko na
w referacie wygłoszonym na konferencji wojskowych na wych obowiązków. ochotnika. Natomiast ci na przydzia-
„Profesjonalizacja Sił Zbrojnych a po- czas „P” i „W” Z nowymi zadaniami będą musia- łach kryzysowych – obligatoryjnie
oraz wsparcia sił
wszechny obowiązek obrony Rzeczypo- ły się również uporać organy kadro- lub ochotniczo, czyli na ich wniosek
podległych
spolitej Polskiej” 7 października 2009 ro- wojewodzie. we i finansowe jednostek oraz ko- lub za ich zgodą. W obu przypadkach
ku. Dlatego dużego znaczenia w najbliż- mórki finansowe wojewódzkich szta- rezerwiści będą ćwiczyć, jeżeli takie
szej przyszłości nabierze ochotnicza służ- bów wojskowych (WSzW). Przy peł- będą potrzeby sił zbrojnych.
ba przygotowawcza. nej realizacji zakładanych szkoleń Ćwiczenia i okresowa służba żoł-
Odbywana na podstawie dobrowolnego żołnierzy rezerwy na przydziałach nierzy rezerwy na przydziałach kry-
zgłoszenia, ma ona trwać w przypadku kryzysowych oraz rekompensat dla zysowych są określone w ustawie
kształcenia: oficerów – sześć miesięcy, pod- żołnierzy rezerwy i pracodawców i przybiorą takie formy:
oficerów – pięć miesięcy, szeregowych – przy obecnych obsadach – mogą ćwiczenia wojskowe – jednodnio-
– cztery miesiące, i powinna zapewnić od- nie podołać obowiązkom. W tej sytu- we, krótkotrwałe (trwające nieprze-
powiednią liczbę żołnierzy rezerwy, z któ- acji ewentualne utworzenie regional- rwanie do trzydziestu dni), długotrwa-
rych będzie można typować lub pozyskiwać nych sztabów wojskowych (RSzW) łe (trwające nieprzerwanie do 90 dni)
i składanie
Rozkładanie
AK 47 z oczami
karabinu
i kominiarką.
zasłoniętym
Zmechole
p
poszli w las Dwadzieścia pięcioosobowych
ekip z pododdziałów szczecińskiej
12 Brygady Zmechanizowanej
konkurowało w zawodach
sprawnościowych.
Skandynawski
FOT. BAE SYSTEMS
łucznik
Niebawem wojska lądowe Królestwa Szwecji zostaną
wyposażone w nowy, rodzimy system artylerii samobieżnej.
W
najbliższej przyszłości stacjo- przybyła do Szwecji delegacja australijska. Po- Trwają dalsze testy systemu, a do wiosny
nujący w Boden Pułk Artylerii ważniejsze zainteresowanie nim wyraża też przyszłego roku zostaną zbudowane dwa proto-
A9 dostanie pierwszych sześć Kanada. typy: jeden w wersji zamówionej przez siły
seryjnych dział samobieżnych Pomysł zbudowania tego systemu artyleryj- zbrojne Szwecji, a drugi – w wersji dla Norwe-
Archer (Łucznik) kalibru 155 milimetrów. We- skiego pojawił się w pierwszej połowie lat dzie- gii. Działa różnić się będą między innymi opan-
dług początkowych ustaleń, szwedzka artyleria więćdziesiątych XX wieku. Po zatwierdzeniu cerzeniem kabiny załogi. Produkcja seryjna bę-
miała mieć ich nawet kilkadziesiąt. Teraz wia- decyzji o jego budowie, w 1995 roku powstał dzie się odbywać w zakładach w Karlskodze.
domo, że na pewno będą dla niej wyproduko- wstępny model działa. Warto wspomnieć, że je-
wane 24 działa, co wystarczy dla dwu dywizjo- den z prototypów Archera miał lufę o długości NOWATORSKA
nów. Zastąpią haubice FH-77. 45 kalibrów. Później rozpoczęto prace nad dwo- KONSTRUKCJA
Taka sama liczba Archerów trafi do Norwe- ma demonstratorami przyszłego systemu, ozna- Archer jest autonomicznym systemem. Jego
gii. W 2011 roku wejdą do uzbrojenia jednostki czonymi FH 77 BW L52. Jeden z nich zapre- konstrukcję można podzielić na podwozie
stacjonującej w Setermoen. Trzecim krajem, do zentowano na paryskiej wystawie Satory i część artyleryjską. Załogę działa mają tworzyć
którego prawdopodobnie trafią, będzie Dania. w 2006 roku. Próby ogniowe demonstratorów kierowca, celowniczy-operator, dowódca
Być może zamówi ona nawet 28 takich dział. Archera przeprowadzano między innymi na po- i czwarta osoba, której funkcja nie jest jeszcze
Firma Bofors promowała je także w Australii, ligonach Villingsberg i Alvdalen. Na drugim znana. Pracować będą w specjalnej kabinie,
która rozważała zakup aż 36 egzemplarzy. z nich w tym samym roku odbyły się strzelania której osłona balistyczna jest zgodna z normą
W 2006 roku na pokaz i strzelania Archera z użyciem pocisku Excalibur. STANAG 4569 poziom 2. Zapewnia ona
Skandynawski łucznik
Napęd
silnik Volvo D9AACE2 o mocy 242 kW
Zasięg jazdy
500 km
Brody o głębokości
0,75 m
Poprzednicy Archera
Szwecja ma duże doświadczenie
w konstruowaniu uzbrojenia
artyleryjskiego.
żołnierzom ochronę przed pociskami z broni ma- Część artyleryjską systemu tworzy
łokalibrowej oraz odłamkami pocisków artyle- 155-milimetrowe działo z lufą długości
ryjskich. Członkowie załogi wchodzą do wnętrza 52 kalibrów i stałym kątem pochylenia tego cel muszą widzieć
bocznymi drzwiami. Kabina zostanie wyposażo- bruzd. Jest ono zamontowane z tyłu po- żołnierze obserwatorzy. Będą oni
na w ogrzewanie, niezbędne w skandynawskich jazdu w widocznej masywnej osłonie. wyposażeni w zestaw obserwacyjno-
warunkach, jak również układ ochrony przed bro- Objętość komory nabojowej działa wy- -pomiarowy FOI2000, zawierający ter-
nią masowego rażenia. Kierowca będzie miał do nosi 25,4 decymetrów sześciennych. mowizor, dalmierz laserowy, wyposa-
dyspozycji wyświetlacz Login, który przekazuje Według dostępnych informacji, przy żenie nawigacyjne oraz inne urządze-
ARCHER
między innymi informacje nawigacyjne doty- strzelaniu na tak zwanym pełnym ła- nia. W razie potrzeby możliwe jest tak-
może
czące pracy silnika i elementów układu napędo- otworzyć ogień dunku żywotność lufy dochodzi do że prowadzenie ognia na wprost,
wego oraz pojemności zbiorników. po 30 sekundach 1500 strzałów. Kąt jej podniesienia wy- a przy użyciu pocisku kasetowego Bo-
Przed kabiną znajduje się silnik wysokopręż- od zatrzymania. nosi od 0 do +70 stopni. Lufa może ob- nus – nawet do celów ruchomych. Sku-
ny. Układ napędu Archera ma konfigurację 6x6. racać się do 75 stopni w lewo i w prawo teczny zasięg ognia bezpośredniego
Pojazd może jechać nawet z przestrzelonymi (według niektórych źródeł – do 85 dochodzi do ponad 2 kilometrów. Mo-
oponami. Jego konstrukcja zapewnia ochronę stopni). że on być prowadzony o każdej porze.
załodze także w przypadku wybuchu miny Trzy strzały oddaje się w 14 sekund,
o masie materiału wybuchowego 6 kilogramów STRZELANIE a czas wystrzelenia wszystkich poci-
(TNT). Na drogach Archer może poruszać się W KILKU WARIANTACH sków z magazynu wynosi ponad 2 mi-
z prędkością 70 kilometrów na godzinę. Dobrze Haubica tego systemu służy głównie nuty. W ciągu godziny działem udaje
radzi sobie także w terenie. do strzelania ogniem pośrednim. Dla- się oddać przeszło 70 strzałów. Można
Uzbrojenie systemu
– haubica 155/52 mm
– wkm M2HB – 12, 7 mm
Donośność strzelania
pociskiem Bonus – 35 km
pociskiem HEER – ponad 40 km
pociskiem Excalibur – około 60 km
pociskiem dymnym SS 007,
w zależności od wersji – 18 lub 24 km
Załoga
czterech żołnierzy
Masa
około 30 t
10,5 m
Wysokość
3,3 m
Długość
14,1 m
stosować różnorodną amunicję. Poza amunicyjnym mieści się 20 pocisków, ładunki wyświetlone: kąty ostrzału w płaszczyźnie po-
wspomnianym pociskiem kasetowym Bo- miotające i 40 zapłonników. Czas załadowywa- ziomej, aktualny kąt podniesienia, zasięgi po-
nus, zawierającym dwa samonaprowadzające nia magazynu działa ma być nie dłuższy niż 15 szczególnych typów pocisków, informacje o ich
się podpociski przeciwpancerne, także kiero- minut. zapalnikach, ładunkach miotających, liczbie
wany przez system GPS Excalibur, odłamko- pocisków w magazynie i tak dalej. Na ekranie
wo-burzący dalekonośny HEER czy dymny SS SYSTEM SIECIOCENTRYCZNY tym jest także ,,wyświetlony” spust. Po jego do-
007. Są one wystrzeliwane za pomocą dwóch Archer ma cyfrowy komputer główny prze- tknięciu działo oddaje strzał.
rodzajów ładunków modułowych Uniflex 2. chowujący różne dane, które są wyświetlane na Archer jest działem samobieżnym wyposa-
Dzięki ich zastosowaniu można uzyskiwać monitorach w kabinie. Jest on połączony ze żonym w artyleryjski system kierowania
prędkości pocisków w zakresie 318–950 me- wszystkimi elementami systemu, czyli stanowi- ogniem MMIs1. Jego głównym składnikiem
trów na sekundę. skiem kierowcy, magazynem amunicji, ukła- jest inny komputer, obliczający na podstawie
W czasie prowadzenia ognia jego załoga dem ładowania, napędami naprowadzania lufy otrzymywanych danych żądany kąt położenia
przebywa w kabinie. Na początku prac nad Ar- działa. Załoga Archera na bieżąco dostaje także lufy w azymucie oraz kąt jej podniesienia.
cherem ustalono, że część artyleryjska ma być informacje o sytuacji taktycznej i dysponuje cy- Nad kabiną załogi znajdują się służący do sa-
oddalona od przedziałów załogi i obsługiwana frowymi mapami. Do łączności zewnętrznej moobrony, naprowadzany zdalnie wielkokali-
zdalnie. Dzięki takiej lokalizacji działa, w razie służą radiostacje RA-180. W kabinie żołnierze browy karabin maszynowy 12,7 milimetrów
jego trafienia żołnierze obsługujący je będą porozumiewają się za pośrednictwem systemu i wyrzutnie granatów dymnych. Do wycelowania
mieli większe szanse na ocalenie życia. Archer łączności wewnętrznej. Przy ich stanowiskach broni załoga ma celownik termowizyjny i tele-
wyposażono w układ automatycznego ładowa- znajdują się klawiatury i ekrany. Na dotyko- wizyjny CCD. Stanowisko z kaemem wyposa-
nia. W znajdującym się obok niego magazynie wym ekranie celowniczego-operatora działa są żono też w dalmierz laserowy CELT2.
Pancerny scyzoryk
klimatyzujące rozprowadza powietrze przewoda-
mi w okolice stanowisk poszczególnych człon-
ków załogi. Steruje nim kierowca-mechanik
z pulpitu zamontowanego obok tablicy wskaźni-
ków. Instalacja klimatyzacji i agregatu prądo-
Dwa czołgi saperskie z 5 Pułku Inżynieryjnego przed rokiem twórczego wymagała zmiany w wyposażeniu
zmodyfikowano pod kątem użycia w Afganistanie. Ale raczej tam nie trafią. MID-ów, inaczej zabrakłoby miejsca na nowe
D
urządzenia.
ecyzja o „afganizacji” przez wiele godzin pod pancerzem, Za zgodą gestora sprzętu, Szefostwa Inżynierii
dwóch z dziesięciu używa- a także zwiększenie efektywności pro- Wojskowej SGWP, „afgańskie” MID-y pozba-
nych przez naszych sape- wadzonych przez nią prac dzięki umoż- wiono rur ewakuacyjnych, używanych do poko-
rów wozów inżynieryjno- liwieniu operatorom obserwacji pola nywania przeszkód wodnych. W tym miejscu,
-drogowych MID zapadła w 2008 roku. roboczego. w skrzyni ładunkowej umieszczono agregat prą-
Szefostwo Wojsk Inżynieryjnych Małą modernizację wykonali kon- dotwórczy z alternatorem.
SGWP wytypowało je do ewentualnego struktorzy i pracownicy Ośrodka Ba- „O wykorzystaniu MID-ów w misjach zade-
użycia w polskim kontyngencie wojsko- dawczo-Rozwojowego Urządzeń Me- cydują wojskowi po wykonaniu dodatkowych te-
wym w siłach ISAF ze względu na wy- chanicznych OBRUM w Gliwicach. stów. Zakładamy, że ich wyniki będą pozytywne.
soki poziom odporności na ostrzał Postanowili, że wprowadzając ulepsze- Po zweryfikowaniu udoskonaleń w realnym dzia-
i możliwość prowadzenia prac inżynie- nia, postarają się nie naruszyć dotych- łaniu moglibyśmy rozszerzyć zakres moderniza-
ryjnych przez załogi bez wychodzenia czasowej struktury MID, a ewentualne cji. Proponujemy dodanie MID-om wysięgnika
na zewnątrz. Za pomocą wysięgnika ingerencje będą minimalne. Z zadania łamanego, kamer z zoomem i autofocusem oraz
z manipulatorem operatorzy MID-ów wywiązali się w cztery miesiące. własnym oświetleniem LED. Warto też w nowy
mogą podejmować oraz przemieszczać Oba wytypowane do misji czołgi in- CZOŁG sposób rozmieścić wiązki kablowe”, powiedział
INŻYNIERYJNY
podejrzane przedmioty i urządzenia, żynieryjne otrzymały: system wizyjny, MID Marek Grabania z OBRUM na zorganizowa-
siedząc pod osłoną pancerza. Przydały- klimatyzację, agregat prądotwórczy zaprojektowano nej w październiku przez Wojskowy Instytut
by się więc takie maszyny nie tylko i osłonę strzelca wielkokalibrowego ka- na początku Techniczny Uzbrojenia i Instytut Techniki Uzbro-
podczas rozbudowy fortyfikacyjnej baz rabinu maszynowego WKM-B 12,7 lat dziewięć- jenia WAT konferencji „Uzbrojenie 2009”.
dziesiątych
czy naprawy dróg w Ghazni, ale także milimetra. Tę ostatnią wykonały z przeznacze- Prawdopodobnie MID-y, zaparkowane obec-
do usuwania wykrytych min pułapek. 4 Okręgowe Warsztaty Techniczne niem do użycia nie w garażach 1 Brzeskiej Brygady Saperów,
Czołg inżynieryjny MID zaprojekto- z Żurawicy. w warunkach nie wyjadą do Afganistanu. „ Nie planujemy ich
europejskich.
wano na początku lat dziewięćdziesią- System wizyjny zapewnia obserwa- użycia w tej misji”, wyjaśnił generał brygady
tych z przeznaczeniem do użytku w wa- cję pola pracy wysięgnika maszyny Janusz Lalka, szef Szefostwa Inżynierii Woj-
runkach europejskich. Saperzy uznali, oraz terenu z tyłu pojazdu. Tworzą go skowej. Przyszłoroczny plan zakupów MON
że przed wysłaniem tych pojazdów na trzy kamery połączone z terminalem przewiduje pozyskanie dwóch zestawów do
misję należy je dostosować do spodzie- LCD, zamontowanym na obudowie wy- oczyszczania-rozminowania dróg (Road Cle-
wanych warunków użycia, odmiennych ciągarki pomocniczej we wnętrzu MID, aring Patrol), złożonych z sześciu pojazdów
od tych, które znamy z kraju. Zabiegali pozwalającym także nagrywać i odtwa- z wieloma saperskimi urządzeniami każdy. Ta-
zatem o zwiększenie bezpieczeństwa rzać czynności operatora wysięgnika. ki kołowy sprzęt może lepiej sprawdzić się
załogi w trakcie operowania osprzętem Dwie kamery z reflektorami doświetla- w Afganistanie niż 46-tonowy pojazd na gąsie-
w terenie, gdzie istnieje zagrożenie jącymi umieszczono na członach wy- nicach. Pieniądze nie zostały jednak zmarno-
ostrzałem przez rebeliantów oraz uży- sięgnika – wysuwnym (kamera wąsko- wane: uzyskane w wyniku modernizacji nowe
ciem min i improwizowanych ładunków kątna) i stałym (kamera szerokokątna). cechy eksploatacyjno-użytkowe maszyny mogą
wybuchowych. Chodzi także o zapew- Tylną półsferę załoga może obserwo- się przydać także w innych warunkach niż misja
nienie komfortu załodze pracującej wać dzięki kamerze sprzężonej z reflek- afgańska.
Saperski czołg
MID został opracowany w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym
OBRUM na bazie podwozia czołgu T-72/PT-91.
FOT.OBRUM
FOT.MATTHEW WELLMAN
USA
Kabina z Mielca
FIRMA SIKORSKY przekazała 30 października lotnictwu amerykańskich wojsk lądowych 145. śmigłowiec UH-60M Black Hawk. Jak podano, jest to
pierwsza maszyna, której centralna część kadłuba została wyprodukowana w polskim zakładzie, PZL Mielec. Kabina z Mielca trafiła do Bridgeport
w Connecticut, gdzie połączono ją z kokpitem zbudowanym w zakładach Kamana Jacksonville na Florydzie oraz tylną częścią, zrobioną w Turcji. Finalny
montaż i oblot odbyły się w Stratford w Connecticut. (W)
Anulowany kontrakt
FOT.ROYAL AUSTRALIAN NAVY
SZWECJA
AUSTRALIA
S ąd administracyjny
w Sztokholmie uznał, że
kontrakt na dostawę transpor-
konieczna będzie nowa proce-
dura przetargowa. Patria
w oświad-
czeniu wyraziła ubolewanie
z powodu wyroku sądu. Szwe-
dzi zamówili w czerwcu tego
liarda euro. (WW) pierwszy z 220 czołgów Brazylii w 2012 roku. (T)
K
iedy pod ciężarem niemieckiego „Ale najciekawsze jest to”, kustosz poka- łek. „Typowo niemiecka precyzja myślenia”,
Stuga pękał lód na rzece Rgilew- zuje szczelnie zakręcony kałamarz, do mówi Ogrodniczuk.
ce, nikt z członków jego cztero- połowy wypełniony oryginalnym Są także dwie latarki – jedna wojskowa, taka,
osobowej załogi nie miał głowy zielonym atramentem. Kałama- jakich używali żołnierze Wehrmachtu, z trzy-
do ratowania osobistych drobiazgów. Ernst rza nikt dotychczas nie kolorowymi przesłonami i resztką baterii
Saffert myślał tylko o tym, jak wydostać się otwierał z obawy wewnątrz, oraz druga, ebonitowa, typowo
z wnętrza tonącego pojazdu i szybko dotrzeć na przed zwietrze- cywilna i bez baterii, ale za to ma
brzeg. Oprócz niego jeszcze jednemu z żołnie- niem inkaustu. sprawną żaróweczkę.
rzy to się udało. Dwóch pozostałych utknęło Ocalał W mule na dnie Rgilewki
pod lodem. Był styczeń 1945 roku. również przetrwały także dwa niewiel-
Sześćdziesiąt cztery lata później w hangarze służący kie pojemniki z odkażalni-
Muzeum Broni Pancernej rozległ się potężny do kreślenia kami do czyszczenia ma-
warkot silnika wyremontowanego działa samo- linii na mapach sek przeciwgazowych.
bieżnego Sturmgeschütz IV, kończąc w ten spo- rapidograf, pier- Same maski zacho-
sób kolejny etap jego historii. Przedmioty osobi- wowzór pisaka. Do- wały się niestety
ste załogi znalezione w jego wnętrzu zostały wódca samobieżnego w kiepskim
oczyszczone i zakonserwowane przez kustosza działa posługiwał się za- stanie, w prze-
kapitana Tomasza Ogrodniczuka. pewne krzywomierzem, po- ciwieństwie do
„Być może dzięki nim uda się odtworzyć na- zwalającym obliczać odległo- broni ręcznej, która
zwiska i historie wszystkich żołnierzy, a Stug ści na mapie, przesuwając po niej trafiła do magazynu
przestanie być takim bezosobowym pojazdem”, to małe urządzenie przypominające uzbrojenia i jeszcze nie jest
mówi kustosz. ręczny zegarek. Do pomiarów służyła eksponowana w muzeum.
Ernst Saffert był z pewnością właścicielem także linijka z kilkoma różnymi podział-
zapalniczki, na której wyryto jego nazwisko, kami mapy, co pozwalało unikać przelicza- EGZEKUCJA
napis „Boże Narodzenie 1943-44” i nazwę nia i tym samym błędów. Bezbronny Ernst Saffert był ranny, gdy do-
austriackiej miejscowości Ternitz. Czy dowódcą był ktoś o nazwisku Kruse? To tarł do pobliskiego Grzegorzewa i w jednej
ono właśnie wydrapane zostało na niewielkiej z chat suszył przemokły, zesztywniały na mrozie
STALÓWKA PELIKANA przezroczystej ekierce z plastiku. Być może mundur. Drugi z żołnierzy, być może ten, który
Zapewne do niego należała także jedna Herr Kruse był także właścicielem kompletu nazywał się Kruse, także bez broni, był Śląza-
z dwóch znalezionych fajek, być może też mo- sześciu noży stołowych z polskimi oznaczenia- kiem i rozmawiał po polsku z mieszkańcami
siężne puzderko w kształcie serca, ozdobione mi. Ukradł je? A może był Ślązakiem, tym dru- chaty. Mówił, że do Wehrmachtu wcielono go
grawerunkiem liści. Można się domyślać, że gim z załogi, który ocalał? siłą – kulka w łeb albo mundur. Potem włożył
właściciel dostał je od kobiety. Ołówek, do dziś Do jedzenia służyły żołnierzom przynajmniej swój podeschnięty płaszcz i poszedł pomodlić
powszechnie znanej firmy Faber, też mógł nale- dwa niezbędniki: jeden aluminiowy, wyraźnie się do grzegorzewskiego kościoła. Na drodze na-
żeć do niego, podobnie jak jedno z dwóch z końca wojny, mocno osłabiony upływem cza- potkał rosyjskiego oficera, który bez słowa wyjął
wiecznych piór. su, i drugi, stalowy, nietknięty przez rdzę. We nagana i strzelił mu w tył głowy. „Za każdego
Kustosz precyzyjnie określa: „Jedno to wnętrzu znaleziono także łyżkę, plater z fabry- zabitego Rosjanina zabijam dziesięciu Niem-
FOT. TOMASZ OGRODNICZUK
OSMIA, produkowane wyłącznie dla wojska, ki Kruppa. Na uchwycie wyryte są inicjały ców”, wyjaśniał potem mieszkańcom wsi.
drugie natomiast to Pelikan, który dostępny był „S.N.”. Rodzinna pamiątka kolejnego członka Ernsta Safferta zastrzelił w wiejskiej chacie.
także dla cywilów”. Jeszcze na początku wojny załogi?
Pelikany miały złote stalówki. Ten ze Stuga to Kustosza zaskakuje bogactwo wyposażenia W Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu można
obejrzeć 37 pojazdów pancernych. Większość eks-
już produkcja późniejsza, w której zamontowa- żołnierzy, którzy mieli także buteleczki z jody- ponatów była wykorzystywana podczas II wojny
no zwykłą. Drugie pióro z kolei ma stalówkę ną, maszynki do golenia i urządzenia do ostrze- światowej. Nieetatowym kustoszem muzeum jest
ułamaną. nia żyletek, przypominające pudełka do zapa- kapitan TOMASZ OGRODNICZUK.
Instytucje
bez woli
Polsko-francuska deklaracja o europejskiej
obronie jest symbolicznym końcem sporu o rolę
FOT. EUFOR/CHAD – RCA
TAK JAK
FRANCUZI,
powinniśmy
adaptować ideę
i politykę
europejskiego
bezpieczeństwa
Dla Wielkiej Brytanii z kolei wymiar woj- Z kolei lekcje ostatnich kilku lat wyniesione
skowy jest kluczowy: sojusz z Francją w St. z udziału w operacjach NATO i u boku USA
Malo (1998 rok) był wyrazem brytyjskich na- przekonują, że budowanie wzajemności po-
dziei (i frustracji), że sponiewierana przez przez udział w operacjach pozostających
Miloszevicia Europa jest w stanie sprostać w luźnym związku z naszym bezpieczeń-
własnym ambicjom (i ocalić swą godność). stwem, w nadziei na pozyskanie partnerów dla
Dlatego dzisiejszy spadek zainteresowania eu- naszych spraw, się nie udaje.
Zjawisko to wzmacnia problem kosztów ope- ropejską obroną nad Tamizą nie jest wyrazem Tak jak nasi partnerzy znad Sekwany, po-
racji, które pokrywają, podobnie jak w NATO, eurosceptycyzmu, lecz raczej rozczarowania winniśmy zatem adaptować ideę i politykę eu-
państwa wysyłające ludzi i sprzęt. Taki system strategiczną krótkowzrocznością kontynentu. ropejskiego bezpieczeństwa pod kątem wła-
zachęca do bierności. Zwiększenie wspólnego snych priorytetów politycznych i rozwoju zdol-
finansowania misji – gdyby istniała w tej spra- WŁASNE PRIORYTETY ności wojskowych (pamiętając o komponencie
wie zgoda – także wiąże się z ryzykiem bloko- Mając na względzie powyższe obserwacje, cywilnym). Czy nasze zaangażowanie ubie-
wania działań przez państwa, które nie chcą po- Polsce i Francji trudno będzie dokonać przeło- rzemy w szaty sojuszu polsko-francuskiego,
nosić kosztów swego niezaangażowania. Me- mu. Jeżeli zacieśnianie współpracy dwustron- czy trójkąta weimarskiego jest rzeczą wtórną.
chanizm „Atena” pokrywa zaledwie około nej – wymiana oficerów, szkolenie sił specjal- Liczy się zdolność do sprostania wyzwaniom,
10 procent nakładów na misję – głównie infra- nych czy partnerstwo przemysłowe – przynie- które choć w coraz większym stopniu mają
strukturę na miejscu oraz koszty funkcjonowa- sie nowe zdolności i stworzy lepszy kontekst wymiar globalny, to przecież ich kontekst jest
nia dowództwa operacji. Nigdy nie został jed- do dyskusji nad całością wyzwań dla bezpie- już subregionalny. Dla Francji priorytetem po-
nak użyty na przykład do wspólnego finanso- czeństwa Europy, będzie to z pewnością war- zostanie więc basen Morza Śródziemnego
wania transportu strategicznego, który jest piętą tość dodana całej inicjatywy. Z wcześniejszych i Afryka, dla Polski – poza tradycyjnym skon-
achillesową europejskich armii. doniesień prasowych wiemy też, że europejska centrowaniem na Wschodzie – obszarem, któ-
obrona ma być głównym priorytetem prezy- rego znaczenie powinno rosnąć, jest Bałtyk,
RÓŻNE ODPOWIEDZI dencji Polski w UE w 2011 roku. W tym kon- a także bliska Daleka Północ.
Nic dziwnego zatem, że polityczne poparcie tekście wspomina się o planach nowych grup
członków UE dla wspólnej polityki obrony ma bojowych, rozwoju cywilnych zdolności i za- WIZYTÓWKA
często charakter ogólnikowy. Nieraz wynika sobów do reagowania kryzysowego, a także
też bardziej z przekonania, że jest ona w więk- pomyśle współfinansowania lub wspólnego Doktor OLAF OSICA
szym stopniu podyktowana logiką rozwoju in- zakupu deficytowych zdolności wojskowych Analityk Centrum Europejskiego w Natoli-
tegracji europejskiej niż rzeczywistymi potrze- w rodzaju transportu strategicznego. nie oraz wykładowca w Instytucie UE Colle-
bami strategicznymi Europy. Gdy zatem zapy- Doświadczenia ostatnich dziesięciu lat roz- gium Civitas. Doktor nauk politycznych (Eu-
tać o charakter i cel działania oraz skalę, geo- woju europejskiej polityki bezpieczeństwa ropejski Instytut Uniwersytecki we Floren-
grafię i priorytety zaangażowania, większość i obrony wymagają jednak głębszego namysłu cji). Specjalizuje się w problematyce relacji
euroatlantyckich oraz polityce zagranicznej
państw udziela własnych odpowiedzi. przy realizacji tych planów. Polska ma już za
i bezpieczeństwa UE. Współautor raportu
Dla Francji europejska obrona była zawsze sobą czas, gdy przez zaangażowanie w europej-
„Konsolidacja czy dezintegracja? Bezpie-
instrumentem wpływu w relacjach atlantyc- ską obronę chcieliśmy dać wyraz akceptacji po- czeństwo w subregionie Morza Bałtyckie-
kich, a także osłoną dla narodowego zaanga- litycznych ambicji UE. Nie jest też chyba przed- go”, Natolin 2009.
POLSCY I FRANCUSCY
ŻOŁNIERZE współdziałali
podczas misji Unii
Europejskiej w Czadzie.
B
niówki, jak i importowanych. Zarysowały się
liskie więzi łączyły Pol- Ostatnie spotkanie szefów resortów też możliwości współpracy między stocznia-
skę i Francję w okresie obrony Polski i Francji miało miej- mi zajmującymi się produkcją militarną.
międzywojennym. Po- sce podczas niedawnych konsultacji
twierdzać to może fakt, międzyrządowych w Paryżu, szefo- NA RÓŻNYCH FORACH
że właśnie z Francją, jako pierw- wie sztabów generalnych spotkają Współpraca wojskowa między Warszawą
szym krajem zachodnim, Warszawa się natomiast w ramach rozmów a Paryżem nie ogranicza się tylko do sfery
rozpoczęła po 1989 roku współpra- Trójkąta Weimarskiego w grudniu bilateralnej. Od 1991 roku ma ona też miej-
cę w sferze obronnej. Kontakty na- w Krakowie. Powstały też związki sce w ramach Trójkąta Weimarskiego. Pod-
wiązano w maju 1990 roku, zaś dwa jednostek Wojska Polskiego i sił czas spotkania ministrów obrony Polski, Fran-
lata później został podpisany regulu- zbrojnych Francji. cji i Niemiec w lutym 1997 roku podpisano
jący te kwestie dokument. Było to Przykładem mogą być kontakty dokument dotyczący intensyfikacji trójstron-
„Porozumienie między Minister- brygad piechoty górskiej obu SZANSĄ nej współpracy polityczno-wojskowej i woj-
na zacieśnienie
stwem Obrony Narodowej Rzeczy- państw. Francuscy strzelcy alpejscy polsko- skowej. Powołano Wspólną Wojskową Grupę
pospolitej Polskiej a ministerstwem szkolili się w Polsce, a nasi żołnie- -francuskiej Koordynacyjną, która czuwa nad przygotowa-
obrony Republiki Francuskiej w spra- rze mieli okazję ćwiczyć we Fran- współpracy niem i realizacją planu kooperacji trójstron-
wie ustanowienia współpracy w dzie- cji. Poza wojskami lądowymi współ- w przemyśle nej. Wśród jego założeń jest stworzenie we-
zbrojeniowym
dzinie obronności”. Owa współpraca pracują ze sobą także siły morskie jest „Tarcza imarskiej Grupy Bojowej Unii Europejskiej.
okazała się niezwykle cenna dla i powietrzne obu krajów oraz uczel- dla Polski”. Wstąpienie naszego kraju do tej wspólnoty
Polski, która przygotowywała się do nie wojskowe. Niezwykle ważna dało nowy impuls polsko-francuskiej współ-
wstąpienia do NATO. Ćwiczenia jest polsko-francuska współpraca pracy wojskowej. Polska włączyła się w dzia-
i inne przedsięwzięcia pozwoliły na w dziedzinie uzbrojenia i sprzętu łania wzmacniające Europejską Politykę Bez-
zwiększenie interoperacyjności na- wojskowego. Od 1993 roku funkcjo- pieczeństwa i Obrony oraz związane z nią
szej armii z sojuszem. nuje Polsko-Francuski Komitet Mie- inicjatywy, takie jak Eurokorpus w Strasbur-
szany do spraw Koordynacji i Kon- gu. Najpierw do jego kwatery głównej trafili
WSPÓLNE ĆWICZENIA troli. To właśnie zakupienie w la- polscy oficerowie. Potem nasz kraj postano-
Kontakty wojskowe między obu tach dziewięćdziesiątych przez Pol- wił wydzielić do niego 17 Brygadę Zmecha-
krajami mają miejsce na różnych skę licencji na radiostacje UKF nizowaną. Polscy żołnierze wspólnie z fran-
szczeblach, poczynając od mini- PR4G rozpoczęło proces moderni- cuskimi uczestniczyli w misjach UE w De-
sterstw, przez szefów sztabów, na zacji systemów łączności taktycznej mokratycznej Republice Konga, a ostatnio
ekspertach i jednostkach kończąc. polskiej armii. w Czadzie.
FOT. US NAVY
MARCIN KACZMARSKI wód kaliningradzki. Rosja przerzuciła siły na
pomoc Białorusi, łącznie z przeprowadzeniem
Manewry
desantu morskiego i powietrznego.
W manewrach uczestniczyły okręty trzech
flot – Bałtyckiej, Północnej i Czarnomorskiej.
Pojawiły się informacje prasowe o włączeniu
do scenariusza uderzeń za pomocą taktycz-
przed zbliżeniem
nych rakiet z głowicami nuklearnymi.
Ćwiczenia „Zapad 2009”, na których w naj-
większym stopniu skupiona była uwaga za-
równo obserwatorów, jak i polityków, odbyły
się w czasie, kiedy główne państwa zachodnie
szukają zbliżenia z Rosją. To jednak nie groź-
Ostatnie rosyjskie ćwiczenia wojskowe pokazały, że tamtejsi generałowie ba militarnej konfrontacji – niezależnie od
wciąż przygotowują się do konfliktu symetrycznego, w którym naprzeciwko prowokującego scenariusza manewrów – jest
siebie staną tradycyjne armie. największym problemem Zachodu. O wiele
R
poważniejszym wyzwaniem, który ćwiczenia
ok 2009 obfitował w Rosji bądź jako sygnał ostrzegawczy pod dobitnie ukazały, jest sposób myślenia o pro-
w ćwiczenia, którym adresem Zachodu. blemach bezpieczeństwa narodowego i mię-
nadano szeroki wymiar dzynarodowego rosyjskich elit.
propagandowy. Latem od- PROWOKACYJNY Państwa zachodnie nie szukają zbliżenia
były się manewry „Kaukaz 2009”, od SCENARIUSZ z Moskwą z czystej sympatii dla reżimu
sierpnia do października – „Ładoga W ćwiczeniach „Zapad 2009” Putina–Miedwiediewa (taki okres skończył
2009” oraz prowadzone wspólnie wzięło udział ponad 13 tysięcy żoł- się kilka lat temu). Traktują one Rosję jako
z białoruskim wojskiem „Zachód nierzy, głównie z okręgów wojsko- PAŃSTWA niechcianego, ale niezbędnego partnera do roz-
ZACHODNIE
2009” (dwa ostatnie należałoby trak- wych Moskiewskiego i Leningradz- wiązania problemów z dziedziny bezpieczeń-
traktują
tować jako całość, pomimo formalnej kiego oraz z Białorusi. Scenariusz Rosję jako stwa, stojących przed wspólnotą zachodnią.
odrębności). Ćwiczenia te można po- przewidywał odpowiedź na wybuch niechcianego, Przed Zachodem jest mnóstwo wyzwań:
traktować wielorako: jako informację konfliktu lokalnego, który miał się ale niezbędnego terroryzm międzynarodowy, ekstremizm is-
partnera
o stanie i możliwościach rosyjskich rozpocząć wskutek powstania mniej- do sprostania
lamski, rozprzestrzenianie broni masowego ra-
sił zbrojnych, jako demonstrację real- szości polskiej na Białorusi i ataku wyzwaniom żenia, zorganizowana przestępczość, nielegal-
nego uzależnienia Białorusi od Rosji terrorystów z terytorium Litwy na ob- bezpieczeństwa. ne migracje, handel narkotykami, konflikty
wewnętrzne, państwa upadłe, bezpieczeństwo strzegany jako dużo mniej groźny niż zachod- jakiego przygotowują się rosyjskie siły zbroj-
energetyczne, konflikty asymetryczne, zmiana nie wsparcie dla rosyjskich organizacji poza- ne, jest starcie między tradycyjnymi armiami,
klimatu, problem piractwa morskiego i tym rządowych. konflikt symetryczny. Politycznym przeciwni-
podobne. I nie jest w stanie poradzić sobie Ponadto rosyjska elita postrzega bezpieczeń- kiem wpisywanym w scenariusze pozostaje
z tym wszystkim w pojedynkę – stąd presja, stwo w kategoriach geopolitycznych. Zachodnia NATO. Zmieniają się tylko autorzy „prowoka-
żeby zaangażować innych obecność w Azji Środkowej cji” prowadzących do konfliktu.
w odpowiedź na te zagroże-
nia i wyzwania. Rosja wciąż
Politycznym czy innych częściach obszaru
poradzieckiego jest traktowana
W takiej sytuacji kluczową kwestią jest, czy
Zachód i Rosja są w stanie wypracować
jest postrzegana jako oczywi- przeciwnikiem jako groźniejsza od aktywno- wspólne podejście do nowych wyzwań
sty kandydat na partnera, mi-
mo pogorszenia się relacji wpisywanym ści fundamentalistycznych or-
ganizacji islamskich. Rosja jest
w dziedzinie bezpieczeństwa. Różnice w ro-
zumieniu problemów bezpieczeństwa mię-
i rosnącego rozczarowania.
Wszystkie kluczowe państwa
w scenariusze skupiona bardziej na promocji
swojej idée fixe, nowej archi-
dzynarodowego nie wykluczają bowiem skło-
nienia Moskwy do współpracy. Nie należy
zachodnie znalazły wspólny pozostaje nadal tekturze bezpieczeństwa jednakże oczekiwać, że Rosja zaangażuje się
grunt do współpracy z Mo- w Europie, niż na wspólnym we wspólne zwalczanie nowych zagrożeń
skwą – w przypadku Unii jest NATO zwalczaniu zagrożeń transna- i wyzwań tylko dlatego, że – jak to często
to zmiana klimatu, dla USA rodowych. twierdzą zachodni eksperci i politycy – jest to
– nieproliferacja, dla NATO – konflikt Jak pokazuje „Strategia bezpieczeństwa na- również w jej narodowym interesie. Bardziej
w Afganistanie. rodowego do roku 2020”, rosyjska wizja bez- prawdopodobne jest to, że w zamian za
pieczeństwa pozostaje państwowocentryczna, współpracę Kreml będzie szukał wymiernych
DWA PUNKTY WIDZENIA tak w aspekcie zewnętrznym, jak i wewnętrz- zysków geopolitycznych.
Zasadniczy problem, który pokazał scena- nym. Co istotne, Rosja różni się też od Zacho-
riusz ćwiczeń, tkwi w tym, że te zagrożenia du w diagnozie źródeł nowych zagrożeń dla WIZYTÓWKA
i wyzwania, które dla Zachodu są sednem bezpieczeństwa. Za poszczególne problemy MARCIN
współczesnej polityki bezpieczeństwa, dla obwinia Stany Zjednoczone, usprawiedliwia- KACZMARSKI
Rosji stanowią marginalne zmartwienia. Ro- jąc nuklearne ambicje Iranu amerykańskim Analityk Ośrodka Studiów
syjska elita postrzega swoje bezpieczeństwo unilateralizmem. Wschodnich, pracuje
całkowicie inaczej. Priorytetem jest bezpie- również w Instytucie Stosun-
czeństwo reżimu, którego nie należy równać POMYSŁ NA WSPÓŁPRACĘ ków Międzynarodowych Uniwersytetu War-
z bezpieczeństwem wewnętrznym – perma- „Zapad 2009” pokazał jednoznacznie, że szawskiego, autor książki „Rosja na rozdrożu”.
nentny chaos na Kaukazie Północnym jest po- podstawowym typem konfliktu zbrojnego, do
R E K L A M A
TADEUSZ WRÓBEL
Wojenne werble
Na nowo zaogniły się stosunki między Kolumbią a Wenezuelą. Przywódca
tej ostatniej ostrzega, że może to doprowadzić do regionalnej wojny.
P
rezydent Wenezueli Hugo Chavez cze w marcu operacji „Centinela” na te- nych przez przemytników narkotyków.
powiedział 8 listopada, odnosząc się renach graniczących z Kolumbią. Poda- Szef Strategicznego Dowództwa Opera-
do Stanów Zjednoczonych: „Impe- no wtedy, że wydzielone zostały do cyjnego (Comando Estrategico Opera-
rium jest groźniejsze niż kiedykol- niej: cztery brygady (trzy z wojsk lądo- cional) generał Carlos Mata Figueroa
wiek”. W przemówieniu wygłoszonym w sta- wych i jedna z marynarki wojennej), podał na początku listopada, że w ostat-
nie Portuguesa oświadczył, że wojsko powin- sześć oddziałów Gwardii Narodowej, nim czasie zniszczono 70 takich niele-
no być przygotowane na zbrojny konflikt trzy grupy sił specjalnych i 20 samolo- galnych pasów startowych w Apure
z Kolumbią. Według Chaveza, Waszyngton tów. Teraz „Centinela” składa się i dziesięć w Bolivar. Do zwalczania
może sprowokować wojnę między sąsiednimi z trzech podoperacji, obejmujących przemytu narkotyków drogą lotniczą
państwami latynoskimi. Przywódca wenezuel- POMIMO sześć stanów. planowane jest użycie dziesięciu rada-
ski ostrzegł, że ten konflikt „mógłby się roz- POLITYCZNYCH Pierwszą z nich jest „Sierra XXI”, rów i lekkich odrzutowców K-8, które
SPORÓW,
ciągnąć na cały kontynent”. W odpowiedzi na wymiana która ma za cel przeciwdziałanie obec- rząd w Caracas zakupił w Chinach.
te tyrady rząd Kolumbii zapowiedział, że handlowa ności zbrojnych grup, zwykle powiąza- Działania wenezuelskie nie ograni-
w sprawie pogróżek zwróci się do Rady Bez- między Kolumbią nych także z narkobiznesem, czają się tylko do terenów graniczących
pieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczo- a Wenezuelą w Sierra de Perijá, górzystym regionie z Kolumbią. Trzecia podoperacja, „Oro
wzrosła w latach
nych i Organizacji Państw Amerykańskich. 1999–2008 stanu Zulia. Działania obejmują ponoć Azul”, obejmuje sąsiadujący z Brazylią
pięciokrotnie. również stany Apure, Barinos i Táchira. stan Bolivar. Tam problemem jest niele-
Jednym z zadań tej operacji jest nisz- galna eksploatacja bogactw natural-
TRZY W JEDNYM czenie znajdujących się tam upraw koki nych, w tym wydobycie złota oraz kol-
Władze w Caracas nie ograniczają się tylko i maku, z których produkowane są nar- tanu. Ten ostatni to mieszanina kolum-
do retoryki. Dzień przed wystąpieniem Chaveza kotyki. Region Sierra de Perijá podzie- bitu i tantalitu, rud tantalu, wykorzysty-
ogłosiły wydalenie ze stanu Barinas 90 Ko- lono na dwa sektory i rozpoczęto stałe wana w elektronice, przemysłach ko-
lumbijczyków, którzy nie mieli odpowiednich jego dozorowanie z powietrza. smicznym i zbrojeniowym.
dokumentów pobytu. Z kolei 5 listopada zapo- Drugą z podoperacji jest „Boquete 5” Plan „Centinela” był w dużej mierze
wiedziały wysłanie do regionów nadgranicznych na obszarze stanów Apure i Táchira, reakcją władz w Caracas na zaliczenie
15–20 tysięcy żołnierzy wszystkich rodzajów sił które również graniczą z Kolumbią. Wenezueli przez Organizację Narodów
zbrojnych. Oddziały trafią do stanów Amazonas, Głównym zadaniem uczestniczących Zjednoczonych do grona państw,
Apure, Bolívar, Barinas i Táchira. Tym samym w niej sił jest wykrywanie i niszczenie w których swobodnie uprawia się rośli-
wzmocnią siły uczestniczące w rozpoczętej jesz- nielegalnych lądowisk, wykorzystywa- ny narkotyczne. Działania sił zbrojnych
Oliwa do ognia
Hugo Chavez próbuje odwrócić uwagę
K omentatorzy latynoscy
zauważają, że w tworze-
niu napięcia ma też pewien
potrwa co najmniej przez
pierwszy kwartał 2010 roku.
Sam Chavez już wezwał oby- Wenezuelskie
udział Uribe. Eskalacja kon- wateli, by oszczędzali wodę. stany objęte
operacją
fliktu jest korzystna dla obu Alvaro Uribe, którego czeka „Centinela”
stron, gdyż zagrożenie ze- w przyszłym roku walka o re-
wnętrzne zwiększa poziom elekcję, ma również spore Morze Karaibskie
poparcia społecznego dla problemy. Cieniem na jego
rządzących. sukcesach w zwalczaniu par- CARACAS
Tymczasem w przyszłym roku tyzantki położył się skandal Zulia
w Wenezueli odbędą się wy-
bory parlamentarne, a popar-
w armii. Niektórzy wojskowi
mordowali niewinnych cywi- WENEZUELA
cie dla prezydenta spada. lów, by poprawić statystyki Tachira Barinas
NA
Hugo Chavez, zaogniając sto- zwalczania rebeliantów. Nie- Apure
JA
sunki z sąsiadem, stosuje dawno doszły jeszcze recesja Bolivar
GU
stary, ale sprawdzony wybieg w gospodarce i oskarżenia je-
– próbuje odwrócić uwagę go z urzędników o korupcję.
społeczeństwa od proble- Poparcie dla Uribe spadło Amazonas
mów wewnętrznych. Niedaw- w ostatnich miesiącach z 70 KOLUMBIA
no władze zapowiedziały ra- do 64 procent i jest najniższe
GRAFIKA: P. KĘPKA
cjonowanie wody w stolicy od siedmiu lat. Pobrzękiwa-
kraju i jej okolicach. Sytu- nie szabelką przez Chaveza
acja spowodowana suszą, daje mu szansę na odwróce-
która jest efektem El Nino, nie trendu spadkowego. BRAZYLIA
są koordynowane przez ministerstwo spraw we- broń zabraną gwardzistom. Ich przedstawiciele dowych w 2008 roku przeciwko bazie jednego
wnętrznych i sprawiedliwości. twierdzą, że za przemoc na pograniczu są odpo- z jej liderów w sąsiednim Ekwadorze.
Sytuacja na granicy wenezuelsko-kolumbij- wiedzialni członkowie prawicowych paramilitar- Przejawem rosnącego napięcia między Ko-
skiej, której długość wynosi 2216 kilometrów, nych grup będących na usługach kolumbijskich lumbią i Wenezuelą było zamknięcie dwóch gra-
jest napięta od dawna. Dochodzi tam do zbroj- oligarchów, którym nie podobają się lewicowe nicznych mostów, Simon Bolivar i Francisco de
nych incydentów. Jednym z nich było znalezie- rządy u sąsiada. Paula Santander przez Rio Táchira. Przeprawy
nie w końcu października na terytorium Wene- łączą kolumbijski stan Táchira z kolumbijskim
zueli ciał jedenastu mężczyzn, których na po- ZIMNA WOJNA departamentem Norte de Santander. Ich blokada
czątku miesiąca porwano podczas meczu piłkar- To jednak nie działania grup paramilitarnych sparaliżowała zwykle bardzo ożywione kontakty
skiego w Kolumbii. Wiceprezydent Wenezueli czy handlarzy narkotyków są główną osią sporu między mieszkańcami pogranicza. Wiele osób
Ramon Carrizalez podał 1 listopada, że zabici między Bogotą a Caracas. Nie sposób nie za- z bagażami musiało przeprawiać się wpław. Za-
byli członkami kolumbijskich grup paramilitar- uważyć, że napięcie między obu krajami wzro- mknięcie mostów spowodowało, że w mediach
nych, szkolącymi się na terytorium jego kraju. sło kilka dni po tym, gdy Kolumbia i Stany Zjed- pojawiły się opinie, że 20 lat po obaleniu muru
Według niego, byli oni częścią „paramilitarnej noczone podpisały porozumienie rozszerzające berlińskiego powstaje podobna bariera. Stosunki
infiltracji”, której celem jest zdestabilizowanie dwustronną współpracę wojskową. Zgodnie zaś między Bogotą a Caracas zaczynają przypo-
sytuacji w Wenezueli. Członkowie rodzin zabi- z nim w siedmiu kolumbijskich bazach będzie minać relacje panujące między Wschodem a Za-
tych twierdzą, że nie mieli oni nic wspólnego z mogło stacjonować do 1400 amerykańskich żoł- chodem w okresie zimnej wojny. Innym podo-
jakąkolwiek nielegalną działalnością. nierzy i pracowników wojska. Według rządu bieństwem są wielkie zbrojenia w Wenezueli,
Kilka dni wcześniej władze Wenezueli ogłosi- w Bogocie, mają oni pomóc mu w zwalczaniu wydającej miliardy euro na broń. Pozostaje na-
ły, że aresztowano osoby szpiegujące dla kolum- partyzantki i narkobiznesu. Skłócony z Wa- dzieja, że i zakończenie sporu kolumbijsko-we-
bijskiego wywiadu, a 30 października minister szyngtonem Hugo Chavez utrzymuje jednak, że nezuelskiego obędzie się bez zbrojnej konfronta-
spraw wewnętrznych i sprawiedliwości Tareck owo porozumienie to element przygotowywanej cji, a Hugo Chavez, który poczuł się pewniej po
El Aissami przekazał, że zatrzymano ośmiu Ko- przez Amerykanów inwazji na jego kraj. Stąd zacieśnieniu kontaktów z Rosją i dzięki otrzyma-
lumbijczyków i dwóch Wenezuelczyków podej- z irytacją zareagował przed kilkoma miesiącami nej od niej broni, pozostanie jak dotychczas przy
rzanych o działania destabilizacyjne w rejonie na wieść, że trwają negocjacje w tej sprawie. kwiecistej retoryce.
miejscowości San Antonio del Táchira. Jednak Chavez już wcześniej krytykował pre- Tym bardziej że po kilku dniach zaczął łago-
Najbardziej sytuację zaostrzyło zastrzelenie zydenta Kolumbii Alvaro Uribe za bliskie więzi dzić ton swej niedzielnej wypowiedzi, zaprze-
2 listopada na punkcie kontrolnym między lotni- z USA. Z drugiej strony, władze w Bogocie czając, że groził wojną. Wywołała ona już nega-
skiem San Antonio a nadgraniczną osadą Urena oskarżają przywódcę Wenezueli, że udziela tywne skutki dla Wenezueli. Pierwszą „ofiarą”
w stanie Táchira dwóch podoficerów 1 Kompa- wsparcia destabilizującej od kilkudziesięciu lat wojny słów stało się jej przystąpienie do połu-
nii 11 Oddziału Granicznego Gwardii Narodo- ten kraj lewackiej partyzantce, Rewolucyjnym dniowoamerykańskiego wspólnego rynku (Mer-
wej. Według wenezuelskich władz, zatrzymano Siłom Zbrojnym Kolumbii. Dowodem na to są cado Común del Sur). Senat Brazylii wstrzymał
podejrzanych i odzyskano karabinki AK-103, materiały znalezione podczas operacji wojsk rzą- się z głosowaniem w tej sprawie.
C na to NATO
SZACUJE SIĘ, że w bazie sił powietrznych Büchel Amerykanie utrzymują 20 taktycznych pocisków B-61. stwom, które takowej nie mają. Amerykańska
broń atomowa w Niemczech „zabezpiecza
wpływ Berlina na stan bezpieczeństwa
NATO”.
Wydawać się może, że to koncepcja Angeli
Merkel będzie realizowana – wszak to ona
piastuje najważniejszą funkcję w państwie.
W ministerstwie obrony dominujące
Angela wpływy mają przedstawiciele cen-
Merkel troprawicowej CDU. Przeciwnicy
jest zwolenniczką obecności broni atomowej na nie-
utrzymania doktryny mieckiej ziemi mają jednak w par-
NATO współdzielenia
broni atomowej. lamencie większość. Lider Partii
Lewicowej Gregor Gysi już otwar-
cie wezwał kanclerz Merkel do wy-
cofania Niemiec z doktryny współdziele-
nia broni atomowej NATO.
„Pogląd, że odejście od tej polityki osłabi
wpływ Niemiec w NATO, to myślenie rodem
z zimnej wojny” stwierdził krytycznie Gysi,
którego poglądy nie są odosobnione. Jurgen
Trittin, lider Zielonych, nazwał broń atomo-
wą NATO „reliktem zimnej wojny” i zaapelo-
wał, aby rząd nie ukrywał się za plecami
ROBERT CZULDA
Atomowe
Amerykanów.
KOMPROMIS
W dłuższej perspektywie może się więc
szykować spór w łonie koalicji, czego wyraź-
przepychanki
ną zapowiedzią są odmienne głosy Merkel
i Westerwelle. Jak na razie, kanclerz Merkel
zgodziła się przyjąć politykę FDP w imię
utrzymania jedności rządu. Z tego też powo-
du Niemcy prawdopodobnie będą nalegać na
Nowy minister spraw zagranicznych Niemiec postawił sobie za cel usunięcie pozostałej broni ze swego teryto-
trudne zadanie. Amerykanie mają zabrać z jego kraju rium i już wkrótce włączą się w antynukle-
całą swoją broń atomową. arne działania. Problem ten ma być poruszo-
A
ny podczas najbliższego spotkania Merkel
merykańska broń atomowa zwał do uczynienia z Niemiec „kraju wolnego z Obamą w Kopenhadze.
w Niemczech jest tajemnicą pu- od broni atomowej”. „Chcemy, aby to Niemcy stały się liderem
bliczną – chociaż oficjalnie nikt Podobny pogląd wyraził Frank-Walter ruchu rozbrojenia i kontroli zbrojeń”, stwier-
tego nie potwierdza, dobrze wia- Steinmeier, szef MSZ w pierwszym rządzie dził Guido Westerwelle. „Musimy odwrócić
domo, że się tam znajduje. Szacuje się, że Angeli Merkel: „Z militarnego punktu wi- niekorzystną tendencję narastającej utraty
w bazie sił powietrznych Büchel Amerykanie dzenia, broń ta jest już przestarzała”. Niemcy zaufania, która może doprowadzić do nowe-
utrzymują 20 taktycznych pocisków B-61. mogłyby wykorzystać dobrą międzynarodową go wyścigu zbrojeń”. Zapowiedziane działa-
W Europie Stany Zjednoczone mają atmosferę oraz często powtarzane zapowiedzi nia Berlina już zyskały aprobatę Belgii i Ho-
200 pocisków. Niemcy, którym już podczas prezydenta Baracka Obamy, który deklaro- landii, które również są miejscem rozmiesz-
zimnej wojny udało się uzyskać nieco wpły- wał chęć budowy świata bez broni atomowej. czenia amerykańskiej broni jądrowej.
wu na wykorzystanie broni atomowej, cy- Jeśli więc amerykański przywódca będzie Dyskusja nad przyszłością broni atomowej
klicznie symulują jej użycie i zrzucanie z sa- chciał zrealizować swoją obietnicę, powinien w Niemczech wpisuje się w prace nad
molotów Tornado. usunąć bomby z Niemiec. nową koncepcją strategiczną NATO. Obec-
Odmienne stanowisko w tej kwestii ma nie obowiązująca (z 1999 roku) uznaje tę
RELIKT ZIMNEJ WOJNY kanclerz Angela Merkel. W odróżnieniu od broń za ważny instrument odstraszania. Bio-
Guido Westerwelle, wicekanclerz i nowy swego wyborczego konkurenta Steinmeiera rąc pod uwagę coraz wyraźniejszą krytykę
minister spraw zagranicznych Niemiec (z ra- z SPD, jest ona zwolenniczką utrzymania utrzymywania arsenałów atomowych
mienia FDP), postanowił skończyć z tą hipo- doktryny NATO współdzielenia broni atomo- w państwach NATO, nowa koncepcja może
kryzją. Tuż po objęciu ministerialnej teki we- wej. Polega ona na udostępnieniu jej tym pań- to zmienić.
N
egatywne skutki tego Nowa świadomość zrodziła nowe ru- niej takiej gotowości nie okazują. Także ci, któ-
zjawiska są już dosko- chy polityczne i dziś już nikt nie wątpi, rzy dynamicznie wspinają się na gospodarczy
nale znane i na margi- że niezbędna jest nam możliwość poha- olimp, mówią: jeszcze nie teraz.
nes można odłożyć mowania samozagłady, do której nie- Owo jeszcze nie teraz, jeszcze za chwilę da-
wątpliwości nieprzeko- wątpliwie jesteśmy zdolni. Wciąż jed- ło się słyszeć parę dni temu w Singapurze,
nanych. Z tego jednak wcale nie wy- nak obowiązuje zasada, niekiedy lo- podczas forum gospodarczego krajów Azji
nika, by państwa, zwłaszcza te za- giczna i usprawiedliwiona: niech to zro- i Baracka Obamy. I już wiadomo, że jeśli
możne, były gotowe ponieść ciężar bią najpierw inni. A inni, których na to grudniowa konferencja klimatyczna ONZ
rozwiązania problemu. Podstawowy bardziej stać, którzy na zatruwaniu śro- w Kopenhadze, tak zwany COP 15, ma nie za-
opór ma naturę gospodarczą i spo- dowiska już zbudowali swą zamożność, kończyć się fiaskiem, trzeba znaleźć sprytny
łeczną. Nasza gospodarka tego nie którzy mają niewątpliwy dług wobec polityczny trick. Sprawy nierozwiązujący, ale
wytrzyma, a społeczeństwa nie zaak- reszty świata, bynajm- podtrzymujący proces przyjmowa-
ceptują kosztów związanych z nie- nia nowej konwencji
zbędnymi przemianami technologicz- klimatycznej. Naj-
nymi – mówią politycy, których dalej dziś idąca na-
egzystencja ma rytm cztero- dzieja, jeśli chodzi
letni, i taki jest też hory- o Kopenhagę, to perspekty-
zont ich decyzji. wa politycznej deklaracji ponie-
Pamiętam, gdy słowa sienia niezbędnych ciężarów, rozło-
„środowisko naturalne żonych według zasady sprawiedliwości,
człowieka” i „ekologia” połączona z wolą szybkiego rozwiązania
dopiero wchodziły do języ- problemów technicznych. To znaczy
ka polityki i gospodarki. określenia, kto, ile i w jakim czasie wło-
Koszty budowy filtrów na ży do wspólnego worka.
kominach i oczyszczania Profesor Maciej Nowicki, minister
ścieków wydawały się tak ochrony środowiska, kończy kadencję ja-
niebotyczne i zbędne, że ko prezydent konferencji klimatycznej
trzeba było ustawowych ONZ – COP 14, którym był od ubiegło-
kar, by do takich wydat- rocznej w Poznaniu. Był to rok pracowity
ków zmusić. A i celo- i owocny. Wiele spotkań, dyskusji i in-
wość pójścia tą drogą wy- nych podobnych inicjatyw doprowadziło
dawała się wątpliwa. Pamię- zarówno do wzrostu świadomości, jak
tam, jak wielkie zdumienie i zbliżenia stanowisk. Pojawiło się także
wywołał powrót ryb do Ta- wiele nowych koncepcji rozwiązywania
mizy po tym, gdy fabryki najważniejszych problemów. Wiele barier
zostały nakłonione do pokonano, ale ciągle jesteśmy w drodze.
umieszczania swoich ujęć Bez woli największych, przede wszyst-
wody poniżej miejsc zrzutu kim Stanów Zjednoczonych i Chin, cel
ścieków. będzie się ciągle oddalał.
USA
Ciekawa porada
FOT. NATO
PO TYM, gdy podsekretarz stanu do spraw militarno-politycznych Andrew J. Shapiro spotkał się z delegacją Unii Greckich Armatorów, z jej prezesem
Theodorem Veniamisem na czele, departament stanu zaproponował właścicielom statków uzbrojenie ich załóg. Miałby to być sposób na zmniejsze-
nie liczby porwań jednostek handlowych przez somalijskich piratów grasujących na wodach Zatoki Adeńskiej i na Oceanie Indyjskim. (TW)
Skandale w armii
Żołnierze czescy służący w Afganistanie nosili
Sojusz
FOT. MO CZECH
na hełmach symbole jednostek SS.
CZECHY. Dwaj żołnierze z bry- wanym symbolem brygady SS JAPONIA. Podczas wizyty pre-
gady szybkiego reagowania zostali „Dirlewanger”, która uczestni- zydenta Baracka Obamy w Tokio
wyrzuceni z wojska po tym, gdy czyła w tłumieniu powstania war- Nie był to jedyny w ostatnim czasie padły deklaracje, że sojusz ame-
pojawiły się kompromitujące ich szawskiego. Sierżant Hynek skandal o podtekście faszystowskim rykańsko-japoński będzie „fun-
zdjęcia. W czasie służby w Mię- Matonoha zaś „ozdobił” swoje w czeskiej armii. Wcześniej został damentem” pokoju i pomyślno-
dzynarodowych Siłach Wsparcia nakrycie głowy symbolem 9 Dy- z niej wyrzucony Lukas Sedlacek, ści w Azji. Ze swej strony premier
w Afganistanie wojskowi sfotogra- wizji Pancernej SS „Hohenstau- który współzałożył i szkolił organi- Yukio Hatoyama oświadczył, że
fowali się w hełmach z nazistow- fen”. Szef resortu obrony zawie- zację Biała Sprawiedliwość. Przed trzeba go dostosować do zmie-
skimi symbolami. Dzień wcześniej sił też w obowiązkach pułkowni- kilkoma miesiącami Human Rights niających się czasów. W Tokio
czeski minister obrony Martin ka Petra Prochazkę, dowódcę Watch i minister do spraw mniej- zapowiedziano też dwustronną
Bartak zawiesił obu wojskowych. czeskiego kontyngentu w Afga- szości Michael Kocab ostrzegli, że współpracę nad nierozprzestrze-
Dziennik „Mladá Fronta DNES” nistanie, który – jak podał czeski z „ekstremistycznymi grupami” nianiem broni jądrowej.
napisał, że porucznik Jan dziennik – polecił zniszczyć może być powiązanych około Po objęciu władzy przez premie-
Czermak nosił hełm z wymalo- kompromitujące materiały. 90 wojskowych. (WW) ra Hatoyamę poprawiły się sto-
sunki dwustronne, na które cie-
Afera
niem kładą się problemy związa-
Nadmiar kobiet ne z amerykańskimi bazami woj-
skowymi na terytorium Japonii,
BUŁGARIA. Dowódcom bułgar-
skich sił zbrojnych nie podoba się
wódca wojsk lądowych generał
Iwan Dobrew, zacytowany
szpiegowska szczególnie na wyspie Okinawa.
Japończycy domagają się między
zbyt duża liczba kobiet żołnierzy. w dzienniku „Standart”. Kobiety CHILE–PERU. Skandal szpie- innymi przeniesienia bazy lotni-
Obecnie jest ich ponad 4200, czy- stanowią aż 22 procent jego pod- gowski zaostrzył stosunki mię- czej Futenma z centrum miasta
li 12,7 procent stanu etatowego. władnych. Wypowiedź generała dzy Chile a Peru. Peruwiański Ginowan w rzadziej zaludniony
„Nie chcemy pozbyć się wszyst- sprowokował raport jednej z nich, sąd nakazał aresztowanie dwóch teren wyspy lub nawet do innego
kich pań, lecz powinny one zaj- która chciała zostać kierowcą czoł- chilijskich oficerów, którzy mie- kraju. Obama zapowiedział roz-
mować tylko odpowiednie dla gu. „To są czysto męskie stanowi- li wręczyć pieniądze podofice- wiązanie tego sporu, ale nie po-
nich stanowiska”, powiedział do- ska”, oznajmił Dobrew. (WR) rowi peruwiańskich sił powietrz- dał szczegółów.
nych w zamian za ujawnienie
Niechciana
przez niego tajemnic państwo-
wych. Miał dostać za swe usługi Wielki wybuch
kilkanaście tysięcy dolarów. ROSJA. 13 listopada po połu-
wojna Czterdziestopięcioletni Victor
Mendoza Ariza został areszto-
dniu doszło do potężnego wybu-
chu w należącym do rosyjskiej
W I E L K A B RY TA N I A wany i oskarżony o szpiego- marynarki wojennej składzie
Aż 71 procent Brytyjczyków opo- stwo. Jest specjalistą od wywia- amunicji w leżącym nad Wołgą
wiada się za stopniowym, w ciągu du elektronicznego. Od 1 lute- Uljanowsku (dawnym Symbirsku),
jednego roku, wycofaniem wojsk go do 31 grudnia 2002 roku w południowo-wschodniej części
z Afganistanu. Tak wynika z opu- pełnił służbę w ambasadzie pe- kraju. Zginęło dwóch wojskowych
blikowanego 15 listopada sonda- ruwiańskiej w stolicy Chile. strażaków, którzy usiłowali nie do-
żu przeprowadzonego na zlecenie Efektem afery jest odwołanie puścić do rozprzestrzenienia się
dziennika „The Independent” spotkania prezydentów – Peru pożaru. Ranne zostały 44 osoby,
przez instytut ComRes. Na pyta- Alana Garcii i Chile Michelle w tym dwie ciężko.
FOT. US DOD
nie, czy obecność ich żołnierzy Bachelet, zaplanowanego pod- Udało się uniknąć dużej liczby
w Afganistanie zwiększa ryzyko czas Forum Współpracy Go- ofiar, gdyż ludzie przebywający na
ataków terrorystycznych na tere- spodarczej Azji i Pacyfiku terenie składu ukryli się w specjal-
nie Zjednoczonego Królestwa, oni wysłać do Afganistanu dodat- w Singapurze. nych schronach. Uszkodzonych zo-
twierdząco odpowiedziało 47 pro- kowo 5 tysięcy żołnierzy. Napięcia między krajami stało ponad 200 budynków.
cent ankietowanych, 44 procent Poza Wielką Brytanią wzmocnić wzmogły się w ubiegłym mie- Prezydent Dmitrij Miedwiediew
było przeciwnego zdania. swój afgański kontyngent planują siącu, a powodem były chilij- polecił ministerstwu obrony i mini-
Pomimo rosnącej niechęci społe- Niemcy. Minister obrony Karl- skie ćwiczenia wojskowe sterstwu do spraw sytuacji nad-
czeństwa brytyjskiego do misji -Theodor zu Guttenberg zapo- w pobliżu spornych terytoriów. zwyczajnych skontrolowanie w cią-
afgańskiej premier Gordon wiedział, że w styczniu wysła- Niemniej jednak antagonizm gu dwóch tygodni wszystkich po-
Brown postanowił powiększyć nych zostanie tam dodatkowych między nimi sięga XIX wieku. dobnych obiektów, których może
uczestniczący w niej kontyngent 120 żołnierzy. Trafią oni do pro- Po przegranej wo j n i e być 2,5 tysiąca. Resort obrony za-
o pół tysiąca żołnierzy. Zaapelo- wincji Kunduz w północnym o Pacyfik, w latach 1879– powiedział zlikwidowanie składów
wał też do sojuszników z NATO Afganistanie, gdzie w ostatnich –1884, Peru utraciło część amunicji w miastach i pociągnię-
i spoza niego, by postąpili podob- miesiącach nasiliła się aktywność swego terytorium na rzecz po- cie do odpowiedzialności dowód-
nie. Brown uważa, że powinni rebeliantów. (WR) łudniowego sąsiada. (WT) cy z Uljanowska. (WRT)
ROMAN
KUŹNIAR
Biznes i wojna
Administracja Obamy zrobiła postęp
w zmienianiu kultury zakupów zbrojeniowych.
T
wórca zupełnie funda- niu kultury zakupów. Jednak, uważa Ze zmiany w sferze zakupów dla armii, czy-
mentalnego dzieła wy- IHT, utrzymanie tej linii będzie wyma- li z odsunięcia wpływowych lobbystów i kon-
danego na początku tej gać politycznej odwagi i odporności na traktorów od polityki bezpieczeństwa USA,
dekady o relacjach mię- presję biznesu, zwłaszcza w przyszłym cieszy się także Thomas Friedman, począt-
dzy prawem a siłą, zaty- roku, gdy wielu członków Kongresu kowo także frajer, bo zwolennik wojny w Ira-
tułowanego „Tarcza Achillesa”, Phillip będzie ubiegać się o reelekcję. ku. Później przejrzał na oczy. A teraz pisze: je-
Bobbit pisał, że Ameryka znajduje się Prywatyzacja „wysiłku zbrojnego” śli prywatny biznes przejmuje pierwotne funk-
w końcowej fazie przechodzenia od na- oraz ekspedycyjnych operacji mili- cje rządu (outsourcing), otwiera się droga do
tion-state do market-state. W tym dru- tarnych stała się wielkim problemem ogromnych nadużyć i korupcji. Dopuściliśmy
gim przypadku dochodzi do całkowite- strategii bezpieczeństwa USA i kilku do „zbudowania w Waszyngtonie kompleksu
go połączenia się sektora militarnego innych krajów zachodnich. Dotyczy kontraktorsko-przemysłowego, który ma inte-
z komercyjnym. Ma to oczywiście to także osławionych PMC, czyli pri- res ekonomiczny w zagranicznych ekspedy-
wielkie znaczenie dla strategii bezpie- vate military companies – przedsię- cjach militarnych. To powinno nas czynić
czeństwa USA, a przede wszystkim dla biorstw paramilitarnych żyjących czujnymi”. „Kiedy Ameryka działa za grani-
sposobu użycia siły przez ten kraj z wojny. Chodzi nie tylko o okryte cą, to wolę”, pisze Friedman, „aby te działa-
w stosunkach zewnętrznych. ponurą sławą amerykańskie firmy nia były prowadzone przez przedstawicieli
Komentując niedawno podpisany ochroniarskie w Iraku, których pra- służb publicznych, kierujących się poczuciem
przez prezydenta Obamę projekt cownicy strzelali tam do wszystkie- dobra wspólnego i patriotyzmem, a nie zy-
amerykańskiego budżetu na następny go, co się rusza. Bezkarnie, bo nie skiem czy prywatnymi ambicjami”.
rok, wielkości 680 miliardów dola- obowiązywały ich żadne konwencje Warto pamiętać o tym nad Wisłą, kiedy na-
rów, „The International Herald Tribu- genewskie. Były naszym zachodnim, mawia się nas do zbrojnych wypraw za demo-
ne” z uznaniem odnotował istotną pozapaństwowym militarnym akto- krację lub do kupna drogiego sprzętu przeciw
zmianę odnoszącą się do miejsca biz- rem. Te firmy, obciążone najwięk- nieistniejącym zagrożeniom. Te ostatnio łatwo
nesu w polityce obronnej Stanów szymi grzechami, można było usunąć wymyślić, jak było to w przypadku Iraku
Zjednoczonych. stamtąd dopiero po ustąpieniu wice- i Missile Defence. W tym wymyślaniu brali-
„Prezydenci i ci, którzy aspirują do prezydenta Dicka Cheneya, który śmy gorliwy udział. My także bądźmy czujni,
tego stanowiska, zwykle obiecują re- był ich protektorem. choć szkoda, że po szkodzie…
formę systemu zakupów przez armię W Polsce wielu naiwnych sądziło,
sprzętu i broni. A następnie produ- że system antyrakietowy w wersji
cenci, kontraktorzy i ich lobbyści Busha był potrzebny dla bezpieczeń-
oraz służby wojskowe skutecznie ro- stwa Ameryki albo że w wojnie prze-
bią wszystko, aby tak się nie stało”, ciwko Irakowi chodziło o broń maso-
pisze IHT. Zdaniem gazety, w tym wego rażenia lub demokrację. Nic po-
roku zaskakująco jest inaczej: „Pre- dobnego. Wystarczy poczytać amery-
zydent Obama oraz sekretarz obro- kańskich ekspertów, aby wiedzieć, że
ny Bob Gates położyli kres progra-
mom zbrojeniowym, których budże-
tego rodzaju uzasadnienia były prze-
znaczone dla frajerów znad Wisły i in-
PRYWATYZACJA „WYSIŁKU
ty przeraźliwie rosły i zużywały pie- nych miejsc, w których słowa G.W. ZBROJNEGO” STAŁA SIĘ
niądze podatnika. Postanowili nie
kupować tych zdolności wojskowych,
Busha były brane za dobrą
monetę. WIELKIM PROBLEMEM
które przekraczały potrzeby obronne
państwa”.
Ta administracja zro-
biła postęp
w zmienia-
Pophistoria
Komiksy, animacje, graffiti, rockowe przeboje. To tylko
niektóre nowe formy opowiadania o polskich dziejach.
I
stnieją miłośnicy historii, którzy z wy- opowiadanie o naszych dziejach. Wydarze- storii jest konieczność odejścia od martyrolo-
piekami na twarzy pochłaniają opasłe nia historyczne są zawłaszczane przez pop- gii, patosu, patriotycznego zadęcia i nudy
podręczniki, oglądają programy doku- kulturę. Historia, przede wszystkim po- dawnych akademii. Chodzi o to, aby nie roz-
mentalne i fascynują się datami. Nie we wstania warszawskiego, stała się tematem pamiętywać jedynie naszych klęsk ani nie
wszystkich jednak historia budzi tak gorące komiksów i murali, inscenizacji i gier tere- wymieniać tylko suchych faktów, ale nowa-
uczucia. Wielu nie ekscytują szkolne wykłady, nowych, pojawiła się na społecznościowych torsko i świeżym okiem spojrzeć na polskie
powieści historyczne nie należą do ich ulubio- portalach internetowych, w książkach i fil- dzieje. Widownia, szczególnie młoda, jest
nych gatunków, a spotkania z kombatantami mach fantastyczno-naukowych, piosenkach znudzona tradycyjnymi lekcjami i czeka na
stanowią okazję do drzemki. i animacjach. nowe pomysły.
Z myślą o nich od kilku lat powstają co- Głównym argumentem zwolenników takie- Dzięki tym inicjatywom upamiętnianie
raz to nowe pomysły na niekonwencjonalne go nowatorskiego sposobu opowiadania o hi- rocznic nie jest już ograniczone wyłącznie do
ZWOLENNICY
nowatorskiego
sposobu
opowiadania
o historii
odchodzą
od patosu
i patriotycznego NIEZWYKŁYM GRAFFITI kibice i Klub Polonia uczcili
zadęcia. 65. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
Pomysłów na pokazanie
naszej historii nie brakuje.
Powstanie
„Zawsze jak zaczynamy jest słonecznie, ra-
dośnie i optymistycznie, a jak wychodzimy,
to zostawiamy z tyłu gruzy”, i u Kostka:
„Znów to samo. Niemcy atakują. My się co-
na „Facebooku”
famy. Brakuje amunicji. Jak długo to już
trwa? Dla mnie wieczność”.
Czytelnicy zamarli, gdy pod koniec wrze-
śnia Kostek, uwięziony na zatopionym statku
„Żadna książka nie nauczyła mnie tyle „Bajka”, przestał zamieszczać wpisy. Na
o historii Polski, co ta akcja”, stwierdził jeden z internautów. szczęście po czterech dniach udało mu się wy-
M
dostać i przedrzeć do Śródmieścia. Tyle szczę-
ieli po dwadzieścia lat. Kostek w nowatorski sposób. Argumentowali, że mło- ścia nie miała Sosna, która 27 września prze-
mieszkał na Czerniakowie, dych ludzi, znudzonych tradycyjnymi lekcja- chodziła kanałami na Mokotów. „Jesteśmy co-
a jego dziewczyna Sosna po- mi, w takiej formie można zainteresować wy- raz bliżej. Jeszcze tylko kilkadziesiąt me-
chodziła z Żoliborza. On pra- darzeniami z przeszłości. trów… widać już właz na Dworkowej. Wy-
cował w niemieckich warsztatach wojsko- „Jest to doświadczenie jedyne w swoim ro- chodzę”, napisała.
wych, ona po wojnie chciała studiować archi- dzaju, bardzo przemawiające do pokolenia Kolejnego wpisu nie było, z profilu znik-
tekturę. Oboje walczyli w powstaniu warszaw- «żyjącego» w internecie”, komentowała nęło też jej zdjęcie. Internauci już wiedzie-
skim: Sosna w Parasolu, Kostek w Zośce. Magdalena Łań z Wydziału Prasowego li – znalazła się wśród blisko 140 powstań-
Swoje przeżycia relacjonowali na portalu spo- Urzędu Miasta. Projekt znalazł też uznanie za ców, którzy omyłkowo wyszli z kanałów
łecznościowym „Facebook”. granicą, zdobywając nagrodę na międzynaro- w pobliżu komendy żandarmerii przy ulicy
dowym festiwalu reklamy i PR „Golden Dworkowej i zostali wymordowani przez
WSPARCIE W SIECI Drum Award 2009”. Niemców. Dzień później okupanci złapali
Profile dwójki fikcyjnych powstańców Na obie postacie złożyło się wiele powstań- Kostka. „Widzę, że przed wejściem do wa-
– Sosny Dwadzieściacztery i Kostka czych życiorysów. Sosna i Kostek opowiadali gonów rewidują. Zaraz stracę łączność”, to
Dwadzieściatrzy – pojawiły się na portalu o swoich problemach, umieszczali zdjęcia, był ostatni jego post. „Teraz pewnie Prusz-
pod koniec lipca. Stworzyli je Michał Berger tworząc własną kronikę powstania warszaw- ków, potem Murnau, a potem bolesna emi-
i Tomasz Chojnacki z agencji reklamowej skiego. Ich posty to nie tylko opisy walk i czy- gracja w Wielkiej Brytanii, Stanach albo
San Markos we współpracy z Biurem Promo- sto historycznych faktów, lecz także osobiste Kanadzie”, napisał jeden z internautów.
cji Miasta Stołecznego Warszawy. komentarze i przeżycia. Nad projektem praco- „To i tak lepsze niż Pruszków, Bergen-Bel-
Celem projektu multimedialnego „Kumpel wał cały zespół: scenarzyści, historycy i znaw- sen, Rakowiecka i Służew”, dodał drugi.
z przeszłości – 1944 LIVE”, jak tłumaczyli je- cy powstania warszawskiego. „A więc nie będzie happy endu?”, pytał
go pomysłodawcy, było ożywienie historii, Powstańcy stali się jednymi z najpopular- ktoś. Na to pojawiła się odpowiedź: „Hap-
upamiętnienie powstania i przybliżenie go niejszych postaci na polskim „Facebooku”. py end jest. To my”.
This is Warsaw!
nagród. Jako jedyna jednak uznanie zdobyła
Magdalena Bierzycka za kostiumy, za które
otrzymała Europejską Nagrodę Filmową. Hi-
storia Polski jest świetnym materiałem do pro-
Historia Polski była do tej pory w kinematografii ukazywana na sposób mowania kraju, ale musi być opowiedziana
martyrologiczny. „Hardkor 44” brutalnie zrywa z tą tradycją. w sposób ciekawy. „Szkoda tylko, że po reali-
P
zacji filmu «Hardkor 44» powstanie wrażenie
rojekt Tomka Bagińskiego „W Polsce nikt jeszcze nie próbował dużej nierównowagi między tym co popkultu-
to świeże spojrzenie na pol- zrobić takiego filmu. «Hardkor 44» ralne, a tym co kulturalne”, stwierdza Jan
ską historię. Zrealizowany będzie nowoczesną, skrojoną według Długosz. „To, że od czasu «Kanału» nie po-
przez studio Platige Image wzorców zachodnich opowieścią wstał żaden poważny film poświęcony powsta-
we współpracy z Muzeum Powstania o polskich bohaterach. Już na tym eta- SCENARIUSZ niu, nie jest winą Bagińskiego, lecz tych, któ-
Warszawskiego, będzie filmem pełno- pie prac mamy świadomość, że po- ma zostać rzy je zamawiają, reżyserują lub finansują, czy
metrażowym, utrzymanym w komikso- wstaje fantastyczna historia”, powie- zatwierdzony raczej właśnie tego nie robią”.
w ciągu
wym stylu jak „Sin City” czy „300”, dzieli Tobiasz Piątkowski i Łukasz najbliższych
Czy zatem czeka nas polska wersja „300”,
w którym prócz tego, że powstańcy bę- Orbitowski, autorzy scenariusza. miesięcy. Sam tyle że zamiast Leonidasa i jego twardzieli bę-
dą twardzielami walczącymi z nawałni- „W dziejach polskiego kina powsta- film ukaże się dzie Tadeusz „Bór” Komorowski z grupką
cą nazistów, to mają pojawić się także ło wiele wybitnych filmów dotyczą- jednak nie młodych akowców, którzy rzucą równie chwy-
wcześniej niż
wątki science fiction. „To będzie aktor- cych powstania warszawskiego. Wciąż w 2012 roku. tliwym tekstem jak król Sparty („This is Spar-
ski film z dużą ilością animacji i efek- jednak brakuje wielkiej historycznej ta!”)? Niekoniecznie. Wstępny scenariusz za-
tów specjalnych”, mówi Tomek Ba- epopei, która mogłaby podbić serca kłada, że protagonista Arnold jest byłym żoł-
giński. „Czyli skojarzenie z «300» jest widzów na całym świecie, przenosząc nierzem, który w niejasnych okolicznościach
dużo bliższe, choć przede wszystkim tym samym historię powstania z wy- zniknął po zakończeniu kampanii wrześniowej.
chodzi tu o aspekt techniczny. Plastycz- miaru lokalnego w globalny”, twier- Nie kieruje się jednak niepodległościowymi
nie wyobrażamy to sobie inaczej”. dzą w Platige Image. „W dzisiejszych ideałami, a chęcią zysku. Formuje swoje ko-
czasach jedyną szansą na dotarcie z ja- mando złożone z różnych renegatów, przestęp-
ZASTĘPY CYBORGÓW kimś przekazem o polskiej historii do ców, a nawet kolaborantów, by położyć łapę na
Oryginalności „Hardkorowi 44” na odbiorcy z Zachodu jest popkultura”, łupach Oskara Wangera. Tomek Bagiński
pewno nie brakuje. Dominuje w nim komentuje Jan Długosz, szef serwisu jednak uspokaja: „Główna intryga początkowo
klimat postapokaliptyczny. Oskar Technopolis („Polityka”). „To, czego będzie prowadzona obok samego powstania,
Wanger, demoniczny oberfürer SS, w niej nie ma, zupełnie się nie liczy. ale wraz z rozwojem akcji walki powstańcze
wyznaczony do spacyfikowania po- Bardzo dobrze, że powstaje taki pro- staną się istotnym elementem fabuły”.
wstania i zrównania z ziemią Warsza- jekt, jak «Hardkor 44»”. Scenariusz ma zostać zatwierdzony w cią-
wy, używa szczególnej broni. Prawdzi- gu najbliższych miesięcy. Sam film ukaże się
wym wunderwaffe III Rzeszy okazują BEZ MARTYROLOGII jednak nie wcześniej niż w 2012 roku. Nie
się specjalne oddziały cyborgów. Cięż- Trudno się dziwić tym wypowie- odbył się jeszcze casting aktorów. Twórcy fil-
ko opancerzeni, od razu mogą skoja- dziom. Biorąc pod uwagę polskie fil- mu nie kryją, że chcą, by w produkcji zagrali
rzyć się z wrogimi żołnierzami przed- my poświęcone II wojnie światowej, zarówno Polacy, jak i Niemcy. Po tym, co
stawionymi w popularnej grze typu można zauważyć zbyt duże przywią- Tomek Bagiński pokazał w nominowanej do
FPS „Killzone”. Z kolei powstańcy zanie do martyrologii, którą mało kto Oskara „Katedrze” czy w grze komputerowej
mają być piękni, uśmiechnięci, wyra- poza granicami Polski mógłby zrozu- „Wiedźmin”, można z czystym sumieniem
ziści; podkreślona zostanie też wojow- mieć. Wystarczy wziąć do ręki ostat- dać mu kredyt zaufania przy realizacji „Hard-
niczość kobiet. Zupełnie jak w amery- nią wielką produkcję opowiadającą koru 44”. Panie i Panowie, szykuje się na-
kańskim komiksie. o zbrodni katyńskiej. Film Andrzeja prawdę niezły hardcore.
P o s ł u ż b i e
Nie przegap
Warto
Niezłe
Nie warto
KSIĄŻKA
Połowy
N a tej książce ciąży po-
dwójne piętno: po
pierwsze, jest to powieść
autora „Fabryki muchoła-
pek”, znakomitej książki
o dużym ciężarze gatunko-
wym; po drugie, powstała
na podstawie scenariusza
filmowego, co – jak pokazu-
je doświadczenie – nie jest intensywnie pracują nad
najlepszym pomysłem. Mi- tym, żeby złowić dla niej mę-
KSIĄŻKA
Tułacze dzieci mo tych dwóch pułapek
Andrzej Bart się wybronił.
„Rewers” to napisana ze
ża. Tymczasem do Sabiny
uśmiecha się los – nagle, ni-
czym książę z bajki, pojawia
Opowieść o Polakach deportowanych w czasie II wojny swadą lekka powieść krymi- przystojny i szarmancki męż-
światowej w głąb Związku Radzieckiego, którzy później nalno-obyczajowa. czyzna. Bronisław broni ją
Sabina jest bardzo skromną, w ciemnej uliczce przed zbi-
dotarli do Iranu, a następnie do Nowej Zelandii. wrażliwą kobietą. Pracuje rami. Czyżby w tak nieco-
składa
Panu gen. bryg. Leszkowi dowódca Sił Powietrznych
Panu mjr. Krzysztofowi ROJKOWI SURAWSKIEMU gen. broni pil. Andrzej Błasik.
oraz Jego NAJBLIŻSZYM wyrazy szczerego żalu i głębokiego
wyrazy głębokiego współczucia współczucia
i szczerego żalu z powodu śmierci
z powodu śmierci TEŚCIA
OJCA „A śmierć tak ważna, bo się nie powtórzy”
składają ks. Jan Twardowski
składają dowództwo, kadra i pracownicy
szef, kadra i pracownicy wojska 20 Bartoszyckiej Brygady Panu gen. bryg. Krzysztofowi
Dyżurnej Służby Operacyjnej Wojsk Zmechanizowanej. SZYMAŃSKIEMU
Lądowych. oraz Jego RODZINIE
wyrazy szczerego współczucia i żalu
z powodu śmierci
TEŚCIA
Panu gen. bryg. Leszkowi
Gen. bryg. Leszkowi SURAWSKIEMU SURAWSKIEMU składają
wyrazy szczerego współczucia wyrazy głębokiego współczucia szef, kadra zawodowa
z powodu śmierci z powodu śmierci i pracownicy wojska
TEŚCIA TEŚCIA Biura Koordynacyjnego
Sztabu Generalnego WP.
składają składają
żołnierze i pracownicy wojska dowódca, kadra i pracownicy wojska
20 Bartoszyckiej Brygady 16 Pomorskiej Dywizji
Zmechanizowanej. Zmechanizowanej.
„Śpieszmy się kochać ludzi,
tak szybko odchodzą…”
ks. Jan Twardowski
Panu płk. dypl. Edwardowi Panu płk. dypl. Edwardowi Panu płk. Piotrowi WIŚNIEWSKIEMU
TWARDZIKOWI TWARDZIKOWI wyrazy szczerego współczucia
zastępcy dyrektora Departamentu Kadr zastępcy dyrektora Departamentu Kadr, i głębokiego żalu
wyrazy głębokiego współczucia wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci
z powodu śmierci z powodu śmierci TEŚCIOWEJ
SIOSTRY SIOSTRY
składają
składają składają szef, kadra zawodowa i pracownicy
kierownictwo, kadra zawodowa kierownictwo, kadra zawodowa wojska
i pracownicy i pracownicy Biura Koordynacyjnego Sztabu
Departamentu Kadr MON. Departamentu Kadr MON. Generalnego WP.
N I E T Y L K O
O D Ś W I Ę T A
Szczere wyrazy głębokiego żalu i współczucia Panu płk. dypl. Edwardowi TWARDZIKOWI
Panu mjr. Zbigniewowi WRÓBLEWSKIEMU wyrazy głębokiego współczucia
z powodu śmierci z powodu śmierci
MAMY SIOSTRY
Najdoskonalszym
składają składają szef oraz kadra sakramentem
dowódca, żołnierze i pracownicy wojska Zespołu Obsługi Administracyjno-Personalnej. jest Eucharystia.
1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej.
ksiądz porucznik
SŁAWOMIR GADOWSKI
ANDRZEJ
FĄFARA
Turniej Euro 2012 drużyn armijnych to znakomity pomysł.
Oby tylko nikt nie próbował wzmacniać naszej reprezentacji
wojskowej zawodowcami.
Na piłkę patrz!
M
imo że nasza pił- Z tymi szarżami sportowców to była tworzących obóz powszechnej szczęśliwości, ale
karska reprezenta- fikcja. Oficerowie Brychczy i Deyna tych zachodnich również. Jakież więc było moje
cja dostała nowe- wkładali mundury od wielkiego dzwo- zdziwienie, gdy kiedyś przy nazwiskach repre-
go trenera, z żela- nu, a ich głównym zajęciem nie była zentacji Holandii w rubryce zawód pojawiło się
zną konsekwencją służba w wojsku, lecz gra w piłkę. słowo: bezrobotny. Oni jedni postanowili wyja-
gra swój futbol na tak (Znowu nie Ale tego rodzaju fałsz dotyczył nie wić prawdę i dzięki temu stali się bohaterami kil-
strzeliliście gola? Tak.). Całe szczę- tylko sportowców armijnych. Piłkarze ku moich relacji na łamach „Życia Warszawy”.
ście, że wojsko ma z tą trwającą od Górnika Zabrze z Włodzimierzem Dziś zakłamanie jest pod tym względem mi-
pewnego czasu katastrofą niewiele Lubańskim na czele figurowali na li- nimalne. Sport zawodowy zyskał w Polsce po-
wspólnego. Niewiele, bo jednak mecz ście płac jako sztygarzy, choć prawdo- wszechną akceptację i mistrzowie nie muszą już
z Rumunią, pierwszy pod dowództwem podobnie żaden z nich nigdy nie zjechał udawać, że są wojskowymi lub sztygarami. Do-
Franciszka Smudy, odbył się na Sta- pod ziemię. Takie były czasy. tyczy to zwłaszcza piłkarzy, którzy przestali
dionie Wojska Polskiego. Nazwa jest hi- Gdy jeździłem jako sprawozdawca wkładać mundury nawet od święta. Mam oczy-
storyczna i przez lata była merytorycz- na Wyścig Pokoju, lubiłem przeglądać wiście na myśli futbolistów zawodowych, bo
nie uzasadniona. Na obiekcie przy Ła- notki biograficzne uczestniczących amatorzy chodzą w uniformach na co dzień. Za-
zienkowskiej występował bowiem nasz w imprezie kolarzy. Wszyscy byli ama- wodnicy Twardego Świętoszów są autentyczny-
sztandarowy armijny zespół – Legia. torami, co powinno oznaczać, że upra- mi żołnierzami, którzy w wolnych chwilach ko-
Grali w nim zarówno wojskowi, jak wiany przez nich sport stanowi tylko pią piłkę i robią to całkiem nieźle, bo prowadzą
i cywile. Kazimierz Deyna, najlepszy dodatek do pracy zawodowej. Dlatego w rozgrywkach IV ligi.
gracz w historii klubu, a może i polskie- każdy chwalił się jakąś profesją, a to Mam nadzieję, że to oni będą reprezentować
go futbolu, był przecież ślusarstwem, a to służbą w milicji. Polskę w turnieju Euro 2012 drużyn wojsko-
porucznikiem, a wybit- W rzeczywistości byli oni jednak profe- wych. Na znakomity pomysł, by zorganizować
ny strzelec Lucjan sjonalnymi sportowcami utrzymywany- taką imprezę, wpadły samorządowe władze Sie-
Brychczy (182 go- mi przez państwo. Co radza. W rywalizacji wzięłyby udział te same
le w 368 meczach) ciekawe, owa fikcja kraje, które staną na starcie turnieju zawodow-
dosłużył się stopnia dotyczyła nie ców. Oby tylko nikt nie próbował wzmacniać po-
podpułkownika. tylko krajów szczególnych drużyn profesjonalistami, uzasad-
niając to służbą wojskową dziadka albo dzieciń-
stwem spędzonym w sąsiedztwie poligonu.
A z drugiej strony, oglądając marną grę zawo-
dowców na Stadionie Wojska Polskiego – czy
to byłoby wzmocnienie?
FOT. WWW.SXC.HUI