PRZYK A DO W A LEK CJA 1

Przygotuj sal do zaj. Na cianach umie plakaty, z ktrych studenci bd korzystali podczas zaj,
nastpnie przygotuj komputer oraz wideo projektor (jeeli jest dostpny) do wywietlania wideo
bdcych czci lekcji. Na stoach zostan rozoone materiay potrzebne studentom do pracy w
grupach. Wszystkie te czynnoci powinny zosta przeprowadzone przed lekcj lub, jeli jest to
niemoliwe, w trakcie pierwszych minut zaj, przy pomocy chtnych studentw.
Plakaty
Na jednej cianie, wisi plakat z ogromnym napisem w jzyku docelowym (lub jak w tym przypadku, po
angielsku), Reguy Wyjaniajce:

"Sucham? Nie rozumiem."

"Czy mgby to powtrzy?"
"Co to znaczy?"
"Jaki jest odpowiednik tego sowa w .....(jzyku ojczystym studenta)?"
"Rozumiem, dzikuj.", itd.

Na drugiej cianie wisi plakat z duym napisem, Proby Klasowe:

"Przepraszam",
"Prosz pj do Strefy Komunikacyjnej",
"Czy moesz mwi wolniej?"
"Prosz to powtrzy."
"Czy moemy mie wicej czasu?"
"Czy mog uda si do toalety?", itd.

Jako, e jest to grupa pocztkujca, plakaty zostay przygotowane przez nauczyciela, tylko
uwzgldniajc podstawowe wskazwki. Nastpnie nauczyciel prosi studentw o podanie w swoim
ojczystym jzyku lub lingua franca zwrotw i zda do zastosowania w klasie, ktre on potem tumaczy.
W miar postpu czynionego przez studentw, plakaty s przez nich uaktualniane. Przykad: "A teraz
skoro wiecie, co znaczy sowo ...... , kto umieci je na odpowiednim plakacie?"
Reguy przedstawione na plakatach powinny by zanotowane fonetycznie, przy pomocy ojczystego
jzyka studentw lub lingua franca, po to aby wytworzy fonemiczne przyblienie lub wykorzystujc
transkrypcj IPA. Na pierwszych zajciach nauczyciel nie poprosi studentw, aby uywali jzyka
docelowego spontanicznie, ale moe skoni ich do stosowania, od czasu do czasu, powyszych
zwrotw, ktry nauczyli si na pami. Niemniej, pierwsze tygodnie kursu powicone s na
dostarczanie studentom informacji, nie na produkcj, w zwizku z czym doskonaa wymowa nie jest
konieczna.
Na frontowej cianie (nawet czciowo zasaniajc tablic), wisz plakaty miast i synnych miejsc
zwizanych z kultur jzyka docelowego, o wsplnym tytule, "Synne miejsca w ....".

31

Plakaty wprowadz egzotyczny nastrj do klasy, ktra stanie si elementem kultury docelowego jzyka.
Co wicej, studenci mog nabra ochoty na odwiedzenie tych miejsc, a z braku moliwoci
podrowania, dowiedzie si wicej na temat kultury danego obszaru jzykowego. Plakaty powinny
by tak dobrane, aby uwzgldniay w miecie studentw obecno osb z danego obszaru jzykowego.
Przykadowo, jeeli w miecie przebywa dua grupa Hindusw mwicych po angielsku, plakaty
powinny przedstawia miejsca i wydarzenia w Indii, gdzie w wikszoci mwi si po angielsku.
Po kolejnych czterech lekcjach, nauczyciel moe poprosi studentw o wybranie z szeregu
przygotowanych plakatw, tego, ktry przedstawia inn spoeczno kulturaln i jzykow. W ten
sposb, plakaty widoczne na frontowej cianie przez okoo 2 tygodni, przypominaj studentom, e s
oni w obrbie nowej kultury i powinni mwi i postpowa zgodnie z normami w niej panujcymi.
wiczenie ciszy trwajce 1 minut:
Nauczyciel przedstawia si w jzyku docelowym podajc studentom sowa konieczne do tego, aby
mogli zrobi to samo. Po zakoczeniu wiczenia, kiedy studenci powtrzyli procedur, nauczyciel udaje
si do Strefy Komunikacji i przy pomocy jzyka ojczystego studentw lub lingua franca, wyjania
konwencj dziaania tego miejsca. Po opuszczeniu miejsca wraca do jzyka angielskiego.
W obrbie Strefy Komunikacji nauczyciel wyjania studentom i na pocztku kadej lekcji przez
1 minut bd musieli zachowa cisz. Sugeruje on/ona i powinni potraktowa t chwil jako
moment oddzielajcy ich prac i codzienne obowizki od wiata w ktrym panuje jzyk angielski i do
ktrego zaraz wkrocz. Nauczyciel opuszcza Stref Komunikacji i agodnym gosem oznajmia pocztek
minuty ciszy. Pomocna moe si w takiej sytuacji okaza 1-minutowa melodia - na przyszych zajciach
znajoma melodia bdzie sygnaem pocztku ciszy i zaprzestania wykonywania czynnoci.
Rola Nauczyciela: uspokaja grup i pomaga jej wej w wiat nowej kultury. Jeeli studenci staj zbyt
haaliwi naley wykorzysta wiczenie ciszy, nawet w trakcie zaj, puszczajc t sam muzyk, ktr
utosamiaj oni ze spokojem i relaksacj.

30 minut na uformowanie roboczych grup:

Studenci s podzieleni na robocze grupy, z ktrych kada wybiera swojego przedstawiciela.
Uczestnicy mog dobiera si w zespoy na zasadzie podobiestw lub sympatii. W przypadku
jakichkolwiek trudnoci z ich utworzeniem, nauczyciel pomaga to zrobi, wykorzystujc list z imionami.
Studenci przedstawiaj swojego lidera reszcie klasy.
Grupy te zostaj utworzone na pocztku kursu i pozostaj w niezmienionym skadzie do jego
zakoczenia.
Nastpnie nauczyciel prosi studentw, aby uywali imion jak najbardziej zblionych do jzyka

32

docelowego (nauczyciel moe je zasugerowa).

Wszystko to odbywa si w jzyku docelowym, jednak gdy zaistnieje taka konieczno, nauczyciel
korzysta ze Strefy Komunikacji, aby wszystko dokadnie wyjani - po czym powraca do klasy i
kontynuuje zajcia w jzyku docelowym.
Rola Nauczyciela: Naley studentom pozwoli na samodzielne stworzenie grup i pomaga im tylko w
sytuacjach problematycznych. Naley take pamita, e mae grupy umoliwiaj wszystkim
uczestnikom aktywne uczestniczenie we wszystkich przydzielonych lub wybranych zadaniach, nawet
przy maej iloci czasu.

30 minut na wyjanienie i przewiczenie zwrotw na plakatach:

Caa aktywno moe odbywa si w jzyku docelowym, przy czym nauczyciel moe wyjani
znaczenie regu z plakatw demonstrujc przy pomocy gestw, co znaczy kade z wyrae na
plakatach: Reguy Wyjaniajce, Proby Klasowe oraz "Synne miejsca w ....". W trakcie
demonstrowania dialogu, nauczyciel odgrywa dwie role: swoj i ucznia. Oto przykadowy dialog:
Nauczyciel mwi par sw, ostatnie s celowo wypowiedziane w sposb niezrozumiay dla
studentw. Np. trzymajc telefon komrkowy i wskazujc na niego, mwi: "To jest obudowa".
Nastpnie odgrywa rol studenta, ktry zdziwiony przerywa mu, proszc o wyjanienie:
"Przepraszam ! Czy moe Pan to powtrzy? Nie rozumiem sowa "obudowa" (housing).
Nauczyciel wraca do swojej roli prowadzcego i mwi: "To jest dom (rysujc go na tablicy), a to
jest obudowa telefonu komrkowego", (dotykajc obudowy telefonu).
Na koniec, nauczyciel wraca do roli studenta i z zadowoleniem odpowiada, "Dzikuj".
Nauczyciel zachca studentw do powtrzenia caej procedury. W przypadku Prb Klasowych
powinno si przeprowadzi taki sam dialog.
Rola Nauczyciela: Naley demonstrowa znaczenie wyrae w sposb bardzo wyrazisty, tak aby
sprzyjao to lepszemu ich zapamitaniu.
W trakcie pocztkowych zaj naley zadba o to, aby kady ze studentw mia moliwo przerywania
nauczycielowi, kierujc do niego zapytania i proby uywajc wyej wspomnianych zwrotw.
Naley powtarza scenki z dialogami przez kilka kolejnych lekcji, tak aby studenci czuli si na tyle
pewnie aby stosowa te zwroty spontanicznie.

14 minut na obejrzenie video

Celem tego wiczenia nie jest dogbne zrozumienie materiau filmowego, ale raczej pobiene
zapoznanie si z nim, poniewa film bdzie stanowi zadanie domowe i to wanie w warunkach
domowych bdzie odbywaa si prawdziwa nauka.
Nauczyciel/ka demonstruje studentom krtki film. Zwaywszy, e osoby na poziomie
33

pocztkujcym charakteryzuj si krtkim okresem uwagi, naley wybra niedugi materia (30 sekund,
czyli dugo reklamwki TV w zupenoci wystarczy).
Przed zademonstrowaniem filmu, nauczyciel krtko omawia osoby w nim wystpujce
(pokazuje fragmenty filmu), miejsce akcji oraz pobienie przedstawia cel rozmowy bohaterw,
bez wyjaniania poszczeglnych sw.
Po pierwszym obejrzeniu filmu, ta sama informacja jest przez nauczyciela/lk powtrzona.
Nastpnie zadaje on/ona studentom proste pytania, Tak/Nie: "Czy to jest Jane?" (wskazujc na
bohaterk filmu lub inne obecne w filmie osoby); "Czy Jane pyta o ich narodowo?".
Nauczyciel/ka nie bdzie zadawa/a pyta kierujc je do konkretnej osoby, co da studentom
moliwo wykazania si aktywnoci i gotowoci do odpowiedzi, dostarczajc pewnych informacji o
ich osobowoci.
Rola Nauczyciela: Jest to tylko wstpne wiczenie, poniewa to waciwe odbdzie si w domu.
Dla osb cakowicie pocztkujcych film powinien by krtszy anieli 30 sekund, podczas gdy osoby
na poziomie podstawowym mog pracowa z duszym materiaem filmowym (do 1 minuty), a pytania
dla nich przygotowane mog by bardziej zoone.
Naley uywa prostych i klarownych zwrotw oraz gestw, jeeli studenci nie rozumiej pyta.
15 minut na przydzielenie indywidualnych zada do pracy w domu.
Nauczyciel przechodzi do Strefy Komunikacji, po to aby wyjani studentom na czym bdzie polegao
ich zadanie domowe.
Przed przydzieleniem zadania:

Nauczyciel wyjania znaczenie prowadzenia Diary (Notatnika) przez cay czas trwania kursu. Po
kadej lekcji studenci powinni notowa w domu to czego nauczyli si tego dnia. Prowadzenie
takich zapisw da im poczucie czynienia postpw oraz utrwalania tego, co robili na zajciach.
Notatnik ma by przechowywany w domu i nie bd przynosili go na zajcia, dopki nie zostan
o to poproszeni.
Nauczyciel wgrywa film na kana YouTube specjalnie stworzony dla tego kursu jzykowego,
podaje studentom nazw kanau lub linka, tak aby mogli z filmu korzysta w domu. Wideo
zostanie zatytuowane na stronie internetowej, "Wideo 1. Tytu" Nauczyciel bdzie korzysta z tej
strony, dokadajc dodatkowe filmy i wiczenia, oznaczajc numerem identyfikacyjnym kady z tych
materiaw.
Zadanie domowe (nauczyciel nadal przebywa w Strefie Komunikacji)

Ponowne obejrzenie filmu: W domu studenci mog oglda film wielokrotne.

Wpisanie odpowiedzi do Notatnika: Przed kolejn lekcj studenci s zobowizani do wpisania
do swoich Notatnikw nazw przedmiotw spostrzeonych na filmie, w jzyku docelowym.
Nauczyciel daje studentom wskazwki w jaki sposb znale tumaczenie w Internecie, podajc
linki do sownikw on-line.
Studenci pisz w swoich Notatnikach: "Wideo 1. "Tytu", przed wpisaniem nazw przedmiotw.
34

Nauczyciel wyjania, e na tym etapie nauki od studentw NIE oczekuje si rozumienia sw

(zarwno w formie mwionej i pisemnej), w zwizku z czym nie musz si stresowa, a jedynie
sucha brzmienia jzyka obcego.

Po udzieleniu wyjanie dotyczcych zadania domowego, nauczyciel opuszcza Stref Komunikacji,

przechodzi do sali gdzie egna si ze studentami w jzyku docelowym.
Studenci maj za zadanie znale nazwy przedmiotw i wpisa do swoich notatnikw uywajc
odpowiednich sw w jzyku docelowym. Nauczyciel podaje im rne moliwoci znalezienia
odpowiednich sw w translatorze Google, dwujzycznym sowniku w Internecie, na stronie zwrotw
frazeologicznych w danym jzyku, ewentualnie grze lub zapisie filmowym w ktrych wystpuj dane
obiekty. Nauczyciel nie narzuca adnych rozwiza, lecz podaje podsuwa pewne wskazwki mogce
studentom pomc w szukaniu odpowiedzi. Studenci sami musz wypracowa sobie metod, ktr
podziel si z reszt swojej grupy w trakcie kolejnej lekcji, a w niektrych przypadkach, z ca klas.
To zadanie jest tak skonstruowane, aby studenci zapoznali si z brzmieniem jzyka i wiczeniami na
suchanie od pierwszych zaj oraz po to, aby unikn nadmiernych prb o materia gramatyczny.

Rola Nauczyciela: W tym zadaniu znajomo jzyka ojczystego/lingua franca pozwala studentom
lepiej zrozumie polecenia i w ten sposb szybciej i w sposb bardziej odpowiedzialny osign
niezaleno. W zwizku z tym, Strefa Komunikacji jest na tym etapie niezbdna.

Uwagi do Lekcji Modelowej 1

Wykorzystywanie plakatw jest bardzo istotne na wszystkich zajciach (dla wszystkich
poziomw). Od pierwszej lekcji studenci musz rozmawia w jzyku docelowym, kiedy prosz o
udzielenie jakichkolwiek wyjanie lub formuuj proby.
Celem tego zadania jest przeniesienie na studentw odpowiedzialnoci za wasn nauk.
Poprzez stosowanie zwrotw z poleceniami wypisanymi na plakatach, mog oni "zatrzyma" i
"powtrzy", to co mwi nauczyciel (tak, jak robi si przy ogldaniu wideo lub odsuchiwaniu
nagrania), a nastpnie poprosi go o kontynuowanie zaj. To postawa "przejmowania
odpowiedzialnoci" kontrastuje z dotychczasowym biernym nastawieniem do zaj, w trakcie
ktrych studenci nie zawsze zadaj pytania, kiedy czego nie rozumiej lub udaj, e rozumiej
nawet gdy taka sytuacja nie ma miejsca.
Na tym etapie, ograniczona wersja notatnika bdzie zawieraa proste sowa. Jego
rozbudowana wersja, rozwijajca si wraz z umiejtnociami studenta, bdzie obejmowaa
materia od prostych sw do zoonych konstrukcji, z ktrych wikszo bdzie pochodzia z
wideo oraz innych materiaw. Na pocztku nauczyciel prosi o nieskomplikowane zadania
(przedmioty, pozdrowienia, itd.,), kolejno przechodzc do opisywania czynnoci na filmie,
35

opisw osb, itd.. Ponadto sami studenci prbuj zmienia pewne elementy filmw poprzez
wprowadzania innych dialogw, przekazw reklamowych i tym podobnych.
Podczas przegldania notatnikw w klasie przez pozostaych studentw i/lub nauczyciela,
studenci maj mono skonfrontowania i dokonania ewentualnych poprawek tego, co
bdnie zrozumieli, co w rezultacie uczyni ich nauk bardziej efektywn.
Nauczyciel nie prosi studenta o pokazanie notatnika, a wszelkie poprawki nanoszone s przez
samego studenta. W trakcie przegldania Notatnikw (dotyczy to poprzedniej lekcji),
nauczyciel moe przej do Strefy Komunikacji, aby spyta studentw w jaki sposb znaleli
swoje wyrazy. To da mu moliwo krytyki pewnych procedur, niezbyt korzystnych przy
nauce jzyka (np. tumacz Google) i rwnoczenie wyraenia aprobaty dla innych sposobw
(strony Internetowe z wyraeniami w kontekcie lub sowniki Internetowe).
Roz w aani a p ed agogic zn e n a temat
Lekcj i 1
Naley zwrci uwag na fakt, i pierwsze lekcje bardziej dotyczyy ustnej informacji i
niewiele wicze nawizywao do mwienia i pisania w jzyku obcym. Fakt, i studenci
zostali poproszeni o napisanie tylko paru wyrazw w swoich notatnikach w domu,
samodzielnie wyszukujc odpowiednie sowa w jzyku obcym, jest zacht do
autonomicznoci w nauce jzyka, jako e tego od nich si oczekuje.
Poniewa notatniki s przechowywane w domu, na zajciach studenci mog robi notatki, a
nastpnie przepisa je w domu do notatnika. Naley zatem, przypomnie im o koniecznoci
korzystania z NOTATNIKA tylko w domu.
Jednakowo robienie notatek nie jest konieczne i studenci nie powinni by do tej czynnoci
zachcani. Zwizane jest to z tym, i w trakcie pisania nie skupiaj si w peni na zajciach
lecz na zrobieniu jak najwikszej liczby notatek. Powinni by nakaniani do powicenia lekcji
penej uwagi, po to aby zapamitawszy jak najwicej, mogli to zapisa w swoich Notatnikach
po powrocie do domu. W trakcie przegldania swoich zapiskw przed kad lekcj bd
mogli przypomnie sobie tre poprzednich zaj ze znacznie lepszym skutkiem, jeeli to co
napisali w swoich notatnikach odnosi si tego, co nauczyciel napisze na tablicy oraz tego co
zrobili inni studenci. Jeeli na tym etapie kursu, studenci nie spostrzegaj swoich bdw nie
to jest istotne, poniewa w tym momencie chodzi o wyczulenie wraliwoci na nowy jzyk i
jego brzmienie, zapamitywanie i dbao o poprawno w momencie zapisywania notatek
w domu. Jest to proces stopniowego osigania poprawnoci i w tym momencie nie naley
oczekiwa od studentw perfekcji.
Robienie notatek w swoim dzienniku umoliwia studentom spojrzenie na pisemn form
jzyka obcego bez koniecznoci udzielania szczegowych instrukcji przez nauczyciela.
Naturalnie, takie postpowanie zaprzecza opiniom wyraanym przez cz pedagogw na
temat stopniowego wprowadzania pewnych elementw w procesie nauczania.
Studenci dowiaduj si jak naley uczy si samodzielnie i podejmowa inicjatyw, a kady z
nich robi to w indywidualnym tempie, w zalenoci od osobistego rozwoju (a take presji
spowodowanej yciem zawodowym i osobistym).
36

PRZYK A DO W A LEK CJA 2

W tej lekcji wszystkie wiczenia dotyczce tego moduu wyjaniane s przez nauczyciela w Strefie
Komunikacji, jeeli studenci wyra tak prob.
1 minuta powicona na wiczenie ciszy.
20 minut powicone na powtrk poprzedniej lekcji w trakcie, ktrej studencie mog sami
sprawdzi uwagi w swoich Notatnikach.
Nauczyciel prosi studentw, aby w grupach porwnali zapisy w swoich Notatnikach. Nastpnie
przewodniczcy grupy zbiera listy nazw przedmiotw oraz narzdzi wykorzystanych przez
studentw w trakcie sprawdzania tyche nazw, a na koniec przedstawia zgromadzone informacje
caej klasie.
Nauczyciel zapisuje wszystkie wyrazy na tablicy, aby umoliwi suchaczom sprawdzenie i
poprawienie pisowni. Jeeli kto chce pozna znaczenie nowego sowa, moe zapyta o to
nauczyciela wykorzystujc jedno z pyta z plakatu, Proby Klasowe, np. "Co znaczy sowo .....?", a
student z grupy, ktra podaa dane sowo przedstawi jego znaczenie mimik. Nauczyciel
interweniuje tylko na prob studentw. W trakcie kolejnych zaj, odpowiedzi mog by bardziej
urozmaicone i zoone w miar jak suchacze eksperymentuj w jzyku obcym.

Przed przedstawieniem filmu, nauczyciel powtarza po angielsku zasady z plakatu, Reguy

Wyjaniajce, uywajc rnych przykadw i zachcajc studentw do przewiczenia ich midzy
sob.
14 minut na obejrzenie filmu prezentowanego w Lekcji 1.
Nauczyciel przedstawia studentom ten sam film, ktry zosta ju wczeniej zaprezentowany,
wyjaniajc najbardziej istotne jego elementy oraz cel komunikatywny w identyczny sposb, jak
zostao to zrobione w trakcie Lekcji 1.
40 minut aktywnego suchania - praca w grupach.
Po raz pierwszy nauczyciel przedstawi kadej grupie zadanie:
- Pierwsze z nich bdzie polegao na zidentyfikowaniu i powtrzeniu najbardziej znaczcych zda
(lub ich fragmentw) wykorzystanych w sytuacjach lub dialogach przedstawionych na wideo (zaley
to od rodzaju filmu), jakie bd w stanie wychwyci w kadej wypowiedzi.
- studenci wicz w swoich grupach zanotowane zdania. Na tym etapie bdy w pisowni nie s
istotne, chocia naley zachca studentw, aby je wzajemnie poprawiali, jeeli je zauwa.
- Kada grupa przedstawia caej klasie wynotowane i przewiczone wypowiedzi. Nastpnie
decyduje o najbardziej prawdopodobnej pisowni danych wyrae. Nauczyciel prosi o podanie
znaczenia i zastosowania kadego zdania.
- Nauczyciel pisze zdania na tablicy w celu sprawdzenia pisowni.
- Studenci mog robi notatki, aby je nastpnie wykorzysta w domu i zapisa w Notatniku.

37

W tym momencie studenci znaj oglny cel kadej wypowiedzi, w zwizku z czym nie musz
rozumie kadego usyszanego sowa lub formy gramatycznej, poniewa ich zadanie polega na
powtarzaniu sw, ktre wydaj si najbardziej istotne, ze wzgldu na akcent, czas trwania,
brzmienie lub z innych powodw. W ten sposb ucz si koncentrowania na akcentowanych w
trakcie rozmowy w jzyku angielskim wyrazach oraz skupiania mniejszej uwagi na tych wyrazach,
ktre ich rozmwcy degraduj fonetycznie, co stanowi najwaniejsz umiejtno w procesie
suchania w jzyku angielskim.
W trakcie suchania grupowego, dobrze byoby aby przynajmniej jeden czonek zespou mia
Smartphona z moliwoci podczenia go do Internetu aby mona byo obejrze Film 1 na
klasowym kanale YouTube. Wystarczy jeden Smartphone na grup, jeeli jego mikrofon jest
wystarczajco gony i wyrany, aczkolwiek naley pamita o tym, aby nie przeszkadza innym
grupom. Jeeli nie ma moliwoci wykorzystania Smartphona, mona do tego celu uy innych
narzdzi, jak np. komputer, CDs, itd..
Rola Nauczyciela: W trakcie wiczenia wykonywanego przez studentw, nauczyciel powinien
usun si na bok i interweniowa tylko na ich wyran prob. Poprzez poruszanie si po sali i
obserwowanie konwersacji midzy studentami, uzyskuje dodatkowe informacje na temat ich
osobowoci, co jest wane przy proponowaniu im odpowiednich zada w przyszoci.

15 minut na przydzielenie indywidualnych zada do wykonania w domu.

Nauczyciel udaje si do Strefy Komunikacji i wyjania studentom, e przed nastpn lekcj powinni
powtrzy w domu wiczenia wykonane w klasie w grupach, tj. powinni gono powtarza
akcentowane zdania z filmu, do ktrego maj dostp. Studenci powinni te zdania zapisa w swoich
Notatnikach.
Kady student przyniesie na kolejne zajcia swj Notatnik z wypisanymi wypowiedziami do
porwnania z innymi studentami w swojej grupie.
Poniewa studenci jeszcze nie orientuj si w zasadach ortograficznych w gramatyce angielskiej,
nauczyciel wyjania im i mog pisa w taki sposb, jaki wydaje im si by najbardziej
prawdopodobn interpretacj zasyszanych wyrazw. Student nie musi zna angielskiego znaczenia
wyrazu. Wystarczy, jeeli zgadnie jak grup dwikw dany wyraz reprezentuje i potrafi je zapisa
w swoim Notatniku.
Rola Nauczyciela: Nauczyciel powinien zachowa biern postaw, wyjaniajc jedynie jak naley
wykona dane zadanie. Naley by przygotowanym na ewentualne skargi (doroli czsto
obawiaj si popenienia bdw w obecnoci innych osb) i uspokoi ich, e nie oczekuje si
perfekcji poniewa jest to pierwszy krok w kierunku osignicia niezalenoci. Ta sytuacja wpisuje
si w nauczanie zgodnie z zasad Montessori: to student powinien przej kontrol nad swoj
wasn nauk, wczajc w to weryfikowanie odpowiedzi, uczciwie oceniajc co opuci, czego
potrzebuje, zwracajc si o pomoc do nauczyciela.

38

Uwagi do Lekcji Modelowej 2

To zadanie moe wydawa si skomplikowane i poza zasigiem moliwoci (lub
zainteresowania) kadego studenta - zwaszcza kiedy mamy do czynienia z pracownikiem
biura, zmczonym po caodniowej pracy oraz obowizkach domowych. W rzeczywistoci,
pracownicy biurowi - podobnie jak emeryci, studenci uczelni oraz lekarze - uwaaj tego typu
wiczenie za mniej trudne anieli typowe zadanie gramatyczne, a na pewno znacznie bardziej
przydatne w ostatecznym "usyszeniu" wszystkich tych drobnych elementw umykajcych im
w trakcie suchania jzyka obcego.
W tym wiczeniu suchania tekstu studenci nie otrzymuj transkrypcji. Pomimo i, do
pewnego stopnia napisany tekst mgby wyjani to co dzieje si na filmie, stanowi pewne
oparcie to jednak czytanie napisw nie pomaga suchaczowi w lepszym odbiorze
suchanego materiau. Jednake, gdy studenci ogldaj nowy film w obcym jzyku i odnosz
wraenie, e w nawale materiau nie s w stanie zrozumie i powiza ze sob
poszczeglnych elementw, transkrypcja staje si koniecznoci.
Roz w aani a pedagogiczne na temat Lekcji
2
Maria Montessori przekazaa nam, i powinnimy pomc suchaczom pozna rzeczywisto z
ktr si stykaj tak jaka ona jest, bez zbdnych namiastek (w tym przypadku jest to
"transkrypcja"). Materiay dydaktyczne powinni skupia si na jednym aspekcie
rzeczywistoci bez zafaszowywania jej. Przedstawione wiczenie wanie to czyni poprzez
skonienie studenta to odkrywania bogactwa dwikw jzyka obcego, traktujc go jako
brzmienie, a dopiero pniej jako sowa lub tekst pisany.
W nauczaniu przy wykorzystaniu metody Montessori, nauczyciel nie musi sprawdza
Notatnikw prowadzonych przez studentw, poniewa nie nagradza ich stopniami, ktre
bd podstaw ostatecznej oceny. Dzieje si tak, poniewa w tej metodologii nie ma
punktw i ocen. Jeeli nauczyciel jest skaniany przez swoich przeoonych do dawania ocen,
moe on/ona poprosi studentw, aby co jaki czas przynosili na zajcia swoje Notatniki.
Studenci bd przegldali i porwnywali je w grupach i przyznawali oceny za kurs.
Po tych dwch pierwszych zajciach powinno by jasne, i nauczanie metod Montessori
automatycznie eliminuje przyczyny stresu oraz zahamowania, napotykanych w klasach, jak
zostao to przedstawione w Rozdziale 2.
Stres znik, poniewa studenci:
1) przejmuj odpowiedzialno za swoj wasn nauk;
2) bior odpowiedzialno za przyznanie ocen.
Brak zahamowania ze strony studentw, poniewa:
1) przygotowuj oni zadania majc wsparcie czonkw swojej grupy;
2) czonkowie grupy oferuj wsparcie w postaci pomocnych przykadw, nie oceniajc si
nawzajem;
3) studenci wykonuj zadanie w swoim domu;
4) studenci poznaj jzyk w sposb naturalny, poprzez dowiadczenie (zamiast czytania
39

materiaw gramatycznych).

40

Powysze zasady obowizyway ju wczeniej, gdy dzieci w zamonych domach uczyy si

jzyka obcego od swojej nauczycielki. Tak dzieje si rwnie obecnie, gdy imigranci poznaj
jzyk poprzez kontakty z osobami mwicymi w tym jzyku.
Dziki temu osigaj lepsze rezultaty, anieli poprzez studiowania podrcznikw
gramatycznych i wykonywania wicze. Niewtpliwie, poznawanie gramatyki stanowi
niezaprzeczaln warto w intelektualnym aspekcie, jednak dla opanowania ywego jzyka
do praktycznych celw, jest mniej efektywne.
Ponadto, wiedz o jzyku rwnie dobrze mona uzyska poprzez traktowanie go jako
systemu poj, uprzednio poznawszy go w aspekcie kulturowym (tak wanie dzieci
przyswajaj jzyk ojczysty).
Wszystko to nie oznacza, i osoby dorose powinny uczy si jzyka obcego w taki sam
sposb jak mae dzieci poznaj swj jzyk ojczysty, jako e doroli maj do dyspozycji
pomocne narzdzia i umiejtnoci spoeczne. Oznacza to jednak, i zarwno osoby dorose
jak i dzieci ucz si jzyka obcego w tym samym celu. Cel ten mog oni atwiej osign ni
dzieci, gdy wemiemy pod uwag ich zdolnoci intelektualne i spoeczne umiejtnoci.

40

PRZYK A DO W A LEK CJA 3

Wchodzc do sali, nauczyciel wita studentw uywajc ich angielskich imion.

W jaki sposb nauczyciel pamita imi kadego studenta zaledwie po paru lekcjach?
Po utworzeniu grup w trakcie drugiej lekcji, nauczyciel prosi kadego studenta o przyniesienie
swojej fotografii. Nastpnie podczas trzecich zaj, przewodniczcy grup podpisuj zdjcia
kadego uczestnika/uczestniczki ich angielskim imieniem.
Ta forma powitania studentw z uyciem ich angielskich imion bdzie powtarzana na pocztku
kadej lekcji, aby zasygnalizowa ich przejcie do anglojzycznego otoczenia.

1 minuta wiczenia ciszy.

Odbywa si to wedug procedury obowizujcej na kadych zajciach.

10 minut na powtrzenie poprzedniej lekcji (studenci mog porwna swoje zapiski w

notatnikach).
Nauczyciel/ka przechodzi do Strefy Komunikacji i zadaje studentom pytanie dotyczce ich
notatek, w jaki sposb korespondoway one z tymi, ktre zrobili pozostali czonkowie grupy oraz
odpowiedziami nauczyciela/ki. Nawet jeli nie wymagane s jakiekolwiek wyjanienia, powinien
on/a powtrzy najistotniejsze zdania i ich zastosowanie w dialogu, zachcajc studentw do
powtrzenia ich. To pomoe im "zapa rytm" angielskich wypowiedzi (patrz: Rola nauczyciela).
Nauczyciel/ka ponownie pokazuje film i zatrzymuje w tych momentach, w ktrych pojawiaj si
dane wypowiedzi po to, aby studenci mogli skorygowa swoj wymow. Nastpnie zachca ich do
przewiczenia wyrae w rnych sytuacjach komunikacyjnych.

10 minut na omwienie pierwszego zadania domowego na nastpne zajcia.

Kiedy nauczyciel/ka jeszcze przebywa w Strefie Komunikacji, omawia on/a pierwsze z dwch
zada domowych na kolejne zajcia. Wyjania, i aby zaznaczy przejcie do strefy
anglojzycznej, kady ze studentw bdzie musia od nastpnych zaj nosi co odmiennego - co,
co jest charakterystyczne dla spoecznoci anglojzycznej i jest tematem zaj. Mog mie
take plakietk ze sloganem nawizujcym do Wielkiej Brytanii, ktr przypinaj do odziey
przed wejciem na zajcia http://bit.ly/brit-slogan.

Powysza proba w poczeniu z powitaniem w jzyku angielskim i uyciem angielskich imion,

plakaty na cianach przedstawiajce kultur anglojzyczn, minuta ciszy, talerz z ciastkami i
sodyczami, ktrymi studenci mog si poczstowa, i naturalnie, konieczno uywania jzyka
41

obcego (przynajmniej w sytuacji, gdy prosz oni nauczyciela o udanie si do Strefy Komunikacji),
razem tworz odskoczni do codziennego ycia, jzyka ojczystego oraz ich kultury. Zaoenie
czego brytyjskiego (amerykaskiego, australijskiego lub z innej kultury) przed wejciem na lekcj
jzyka angielskiego, jest w zwizku z tym znaczcym "Rytuaem Przejcia" do wiata jzyka
angielskiego.
Ta umiejtno "przeksztacenia swojej wiadomoci" i postawienia si w sytuacji rozmwcy, ma
nieocenion warto, przydatn nawet w rodzimej kulturze. Ponadto, dziki temu studenci
podchodz bardzo wnikliwie do zagadnie stereotypw.
Nauczyciel/ka opuszcza Stref Komunikacji i przed pokazaniem filmu powtarza zwroty z plakatu
Reguy Wyjaniajce, podajc rne przykady, zachcajc studentw do przewiczenia ich z
innymi suchaczami.

15 minut na obejrzenie rozmowy na wideo.

To wiczenie odbywa si wedug uprzednio przedstawionych standardowych audiowizualnych i
komunikacyjnych procedur. Nauczyciel/ka przedstawia krtki film przedstawiajcy rozmow z
Anglikiem.
Ten
krtki,
24-sekundowy
fragment
pochodzi
z
Picture
Project
(http://www.worldenough.net/picture/). Przedstawia on dwch duskich studentw czekajcych
przed muzeum w Amsterdamie. Osobami, z ktrymi rozmawiaj s dwaj brytyjscy turyci, bdcy
na wakacjach w Amsterdamie, ktrzy wanie przybyli do muzeum. Przed rozpoczciem zaj ten
film powinien by wgrany na kana YouTube kursu jzyka angielskiego przez nauczyciela/k
(https://dl.dropboxusercontent.com/u/4013735/interview1-picture.wmv).
25 minut na wprowadzenie tabel ewaluacji.
Studenci otrzymuj kopie specjalnych tabel ewaluacji od nauczyciela/ki, ktry/a nastpnie
przechodzi do Strefy Komunikacji i wyjania jak z nimi postpowa. Tabele przedstawiaj cztery
odruchy w zachowaniu, stereotypowo charakteryzujce rozwanego Brytyjczyka w nastpujcych
wypowiedziach: 1. wahanie, 2. stwierdzenie, 3. wyraanie osobistej opinii.
Tabelka 1
1. wahanie
2. stwierdzenie
3. wyraenie opinii

Zaznaczy odruch przy pomocy "l". ("llll"= 4 odruchy)

Razem

Tabelka jest w jzyku angielskim, wobec czego nauczyciel/ka musi przetumaczy kady zwrot,
jeeli studenci maj problemy ze zrozumieniem.
Studenci z kadej grupy ponownie ogldaj film. Kady z nich notuje w tabelce, ilo i rodzaj
zaobserwowanych odruchw, a po zakoczeniu filmu, porwnuj w swoich grupach wyniki.
Jeeli rozbienoci s znaczne (zazwyczaj ma to miejsce), powtarzaj to wiczenie.
Kada grupa oddaje uzupenione tabelki nauczycielowi/nauczycielce, ktry(a) przed podaniem
42

odpowiedzi, prosi grupy o wymienienie si swoimi rezultatami, aby grupy mogy si oceni.
Po podaniu waciwych odpowiedzi, nauczyciel/ka ponownie puszcza film i zapisuje w tabelce, jak
ta poniej, wyrazy lub fragmenty zda do zastosowania w konwersacji 1.2.3.:
Tabelka 2
1. wahanie
2. stwierdzenie
3. wyraenie opinii

(np.:Mmmm! Nie wiem)

(np.: Tak, zgadza si)
(np.: Myl, e .....)

Wyrazy/zdania

Nastpnie, nauczyciel/ka zadaje studentom pytania, a oni powinni odpowiada uywajc wyrazw i
zwrotw (np. Nauczyciel: Czy dzisiaj jest zimno?; Studenci: Mmm.. Nie wiem.).

19 minut na wyznaczenie indywidualnych zada, ktre studenci przygotuj w domu. Ponownie,

nauczyciel udaje si do Strefy Konwersacji w celu zademonstrowania kolejnej tabelki.
Po przesuchaniu filmu tyle razy ile uwaaj to za konieczne, studenci powinni zanotowa w ktrej
sekundzie sysz podane poniej wyrazy.
Tabelka 3
Wyrazy
Tak ..
Myl, .
Sdz, e.
To dobrze .
Hm, mmm .

W ktrej sekundzie

W domu, studenci zapisuj w swoich Notatnikach powysze sowa i zwroty oraz ich znaczenie dla
komunikacji w identyczny sposb, jak zrobione to zostao w Tabelce 1 przy uyciu nastpujcych
stwierdze (1. wahanie, 2.stwierdzenie, 3. wyraanie opinii). Podczas kolejnych zaj
nauczyciel/ka pisze na tablicy poprawne odpowiedzi, a studenci sprawdzaj swoje zapiski w
Notatnikach i sami oceniaj, jak wykonali zadanie.

Rola Nauczyciela: nauczyciel powinien zwraca uwag na waciwy rytm w jzyku angielskim
bardziej anieli poprawn wymow poszczeglnych sw, aby by dobrze zrozumianym. W
innych jzykach dzieje si podobnie. Nauczyciel, wic powinien to wyjani studentom, aby
suchajc nie utknli zastanawiajc si nad znaczeniem kadego sowa.
Zaleca si unikania tumaczenia, jako e lepiej jest gdy student sam wywnioskuje znaczenie sowa
z kontekstu. Jednake w tym wypadku, aby waciwie wykona to zadanie, konieczne jest
tumaczenie tak, aby studenci dobrze zrozumieli na czym ono polega i jak posugiwa si
43

tabelkami.
Zadanie zwizane z wypenianiem tabelek miao by wstpem do wiczenia, ktre bd robili w
domu.
Zadanie w tabelce 2 wprowadzi studentw, od 3 lekcji, do konwersacji w jzyku angielskim. Ta
cz powinna by powtarzana wielokrotnie podczas nastpnych zaj i uaktualniana nowymi
formami w miar jak studenci coraz pewniej opanowuj jzyk obcy w rnych sytuacjach
komunikacyjnych i kulturowych. Uaktualniane poznanych form powinno by dokonywane przez
samych studentw za kadym razem, gdy napotkaj nowy zwrot, przy zachcie ze strony
nauczyciela/ki.

Uwagi do Lekcji Modelowej 2

wiczenie przy wykorzystaniu tabelki 1 i nastpujce po nim zadanie domowe o charakterze
fonologicznym, polegajce na wypenianiu tabelki 3 , moe wydawa si bardzo abstrakcyjne i
nie majce wikszego praktycznego zastosowania dla studenta o ograniczonej znajomoci
jzyka obcego. W rzeczywistoci, sytuacja wyglda inaczej.
Niniejsza strategia zmusza studentw do koncentrowania si na materialnych aspektach
jzyka tak jak si nim mwi. To pozwala im na skupienie si na zasadniczych wyrazach
zasyszanych w trakcie autentycznej rozmowie w jzyku obcym. Innymi sowy, ucz si
"syszenia" danego jzyka (w tym wypadku, angielskiego) znacznie wyraniej i atwiej zgaduj
znaczenie sw. Ten przykad jest wersj uproszczon i moe by przez nauczycieli
adaptowany przy uyciu rnych dwikw i kluczowych sw.
Ponadto, dla studentw takie wiczenia s bardziej interesujce, anieli tradycyjne zadania, z
ktrych wikszo skupia si na reguach gramatycznych, co wielu suchaczy uwaa za
oderwane od ycie i nudne.
wiczenie dotyczce tabelki 3, wykonywane na zajciach jest uwaane za "drzwi wejciowe" do
komunikacji i kultury jzyka obcego, jako e studenci powinni uywa nie tylko
odpowiednich sw lub zwrotw dla osignicia celu w sytuacji komunikacyjnej, ale rwnie
zdoby umiejtno zachowania si odpowiedniego dla kultury danego jzyka.
Roz w aani a pedagogiczne na temat Lekcji 3
Innymi sowy, tradycyjne nauczanie zmusza uczcego si do koncentrowania si na czysto
mentalnych konstrukcjach, ktre gramatycy odkryli (lub myl, e odkryli) w danym jzyku,
zazwyczaj w pisemnej formie, a nastpnie dostosowuj je do werbalnych kontekstw
poznanych na zajciach.
W odrnieniu, nauczanie metod Montessori rozpoczyna od uczenia przez dowiadczenie,
bd na zajciach, korzystajc z Internetu, rozmw na ulicy lub wymiany filmw wideo z
44

osobami z innych krajw. Pozwala to uczcym si odnale sens w zagmatwanej

rzeczywistoci, z jak si stykaj, poprzez materiay do nauki, ktre dobierane s tak by
skupiay si na kluczowych sytuacjach.
Std, zarwno tradycyjne jak i Montessoriaskie nauczanie jzyka obcego dotyczy tych
samych zagadnie, jednak podchodz do nich w innej kolejnoci i drog odmiennego
procesu odkrywania, gdzie nauczycielowi i studentowi przypisuje si inne role.

45

LEKCJA MODELOWA X

Niniejsza lekcja zostaa nazwana jako "X", poniewa jest lekcj praktyczn, a nauczyciele mog
zadecydowa, kiedy mona zacz wiczenia w rozmowie w zalenoci od poziomu studentw.

1 minuta wiczenia ciszy.

Odbywa si to wedug standardowej procedury.
Powtrzenie poprzedniej lekcji (po to aby studenci mogli sami sprawdzi swoje notatniki).

wiczenie zwrotw z Regu Wyjaniajcych w jzyku angielskim, stosujc rne przykady i

zachcajc studentw do uywania ich w rozmowie.

Nauczyciel/ka przechodzi do Strefy Komunikacji i wyjania zadania zwizane z lekcj.

Analiza informacji na temat ycia w krajach anglojzycznych.
Cel wiczenia: Studenci prbuj znale rnice pomidzy Wielk Brytani i Stanami Zjednoczonymi.
Przykady brytyjskich filmw rnego rodzaju (takie same filmy amerykaskie, australijskie i inne s
dostpne w Internecie).
Podrnicze: http://www.youtube.com/watch?v=jyp7icIOuEs
Socjologiczne: http://www.youtube.com/watch?v=KUcEAMqJXaw
http://www.youtube.com/watch?v=h0kQ4pEAN2A

Etnograficzne: http://www.youtube.com/watch?v=LLp4QxkMIFs)

wiczenie:
kada grupa wybiera sobie wasn "tosamo" - amerykask, brytyjsk, australijsk lub inn
i oglda waciwe wideo;
kady uczestnik grupy notuje zachowanie i wypowiedzi zaobserwowane i zasyszane w
trakcie wiczenia;
kada grupa zbiera wszystkie notatki i wiczy odpowiedni wymow, zachowanie i zwroty
zgodnie z wybran tosamoci, podobnie jak na wideo;
przewodniczcy grupy, wspomagany przez pozostaych jej uczestnikw udostpnia notatki i
razem z ca klas wiczy materia z filmu;
poniewa jest to niski poziom zaawansowania, nauczyciel/ka poprawia wymow lub
wypowiedzi tylko jeeli jest to konieczne.

46

Zadanie domowe na nastpne zajcia.

W obrbie Strefy Komunikacji (jeeli to konieczne) nauczyciel/ka prosi studentw aby ci
przewiczyli wymow amerykask (brytyjsk lub australijsk, itd.,) uczc si najnowszych
przebojw muzyki pop. Piosenki mog by wyuczone bez wnikania w tre i znaczenie sw, jeeli
studenci nie mieli czasu tego sprawdzi, lub rozwiniciem tego zadania moe by przetumaczenie
tekstu piosenki przy pomocy sownikw (nie translatorw).

W tym wiczeniu wykorzystane zostay filmy z napisami i bez nich. Mog one by stosowane w
grupach o kadym poziomie, w zwizku z czym dla grup bardziej zaawansowanych naley wybra
trudniejsze filmy.

Rola Nauczyciela: Nauczyciel powinien zachca do tego typu wicze, poniewa umoliwiaj
one studentom wiczenie mowy i docieranie do psychologicznego aspektu procesu uczenia si.
Zwiksza ono take poczucie tosamoci grupy, pomaga wyeliminowa blokad emocjonaln
bdc wynikiem poczucia lojalnoci wobec wasnego jzyka i kultury. Krtko mwic, otwiera
umys, co jednoczenie uatwia uczenie si. W Internecie mona znale wiele narzdzi do
suchania wymowy, jako e niektre z filmw, wczeniej zasugerowanych, s bez wersji dwikowej.
Naley studentom wyjani, i uywanie automatycznych translatorw nie wspomaga uczenia si,
poniewa nie mamy tutaj do czynienia z czynnoci zapamitywania, a ponadto tumaczenia te
znaczco odbiegaj od oryginalnego znaczenia. W przeciwiestwie do tego wykorzystanie
sownika (w wersji internetowej lub papierowej) do znalezienia znaczenia pojedynczych sw jest
aktywnym procesem i wspomaga zapamitywanie.

3.1 Kocowy komentarz do Lekcji 1, 2, 3, i X

Powysze modelowe lekcje demonstruj w jaki sposb mona przeprowadzi zajcia w trakcie
ktrych to studenci przejmuj odpowiedzialno za wasn nauk, a zadaniem nauczyciela/ki
jest:
nie uczenie,
nie ocenianie,
nie poprawianie zada domowych,
nie poprawianie egzaminw,
nie uczestniczenie w nudnych zebraniach, ktrych celem jest opracowanie programu
nauczania na kursie,
nie sprawdzanie odpowiedzi i podawanie ich studentom (powinni si nauczy robi to
samodzielnie),
nie motywowanie studentw,
nie dyscyplinowanie ich,

47

nie robieniem niczego na zajciach poza zaprezentowaniem materiau, a nastpnie

obserwowanie w jaki sposb s one wykorzystywane, po to aby okreli co naley
wyeliminowa lub zmieni nastpnym razem.

W istocie, chocia metoda Montessori moe wydawa si paradoksem, bez wtpienia

pokazuje ona, i im mniej nauczyciele ucz, tym wiksz przyjemno sprawia im nauczanie,
a studenci wicej si ucz.

3.2 Sugestie do przygotowania wasnego kursu jzykowego z wykorzystaniem metodologii

Montessori
Poniej przedstawione s praktyczne sugestie:
Poznanie kursantw 2
W celu przygotowania kursu, ktry odpowiada potrzebom i zainteresowaniom uczcych si,
naley okreli kim oni s w rzeczywistoci, biorc pod uwag ich dowiadczenie, pogldy oraz
rne oczekiwania.
Nie mona opracowa zestawu zaj dajcych si zaadaptowa do kadej sytuacji
edukacyjnej. Oznacza to, i nauczyciele musz dowiedzie si czego zdaniem studentw oni
oczekuj, a nastpnie czego w rzeczywistoci chc. W gruncie rzeczy, studenci mog by
podwiadomie odczuwa motywacj czego wicej anieli pragnienie wykorzystywania
jzyka obcego dla spenienia swojego pierwotnego denia.
Przykadowo: nie tylko w pracy. Kursanci pracujcy w firmie mog skrycie pragn wzicia
urlopu w pracy, oderwania si od codziennej rutyny i poznania jak wyglda ycie w innych
miejscach. Ujawni si to poprzez zainteresowanie okazane materiaom demonstrujcym
kultur, mentalno i ycie spoeczne w danym obszarze jzykowym. Studenci mog te by
podwiadomie motywowani przez pragnienie przezwycienia traumy zwizanej z nauk (i
zrekompensowa braki), nabytej w dziecistwie w szkole.
Takie denie ujawni si take poprzez okazanie zainteresowania materiaami
umoliwiajcymi im zrozumienie i zapamitanie gramatycznych zawioci w jzyku obcym, w
sposb agodny (w domu, przy pomocy materiaw, ktre pozwol im samym poprawi
bdy). W nauczaniu wedug metody Montessori, nauczyciel/ka pomaga studentom
zrozumie czego naprawd pragn, obserwujc ich i wspomagajc odpowiednimi
materiaami.
Aby Montessoriaski nauczyciel/ka mg pomc studentom odkry ich wewntrzne i
podwiadome potrzeby uczenia si, powinien ich pozna, od samego pocztku rozmawiajc z
nimi przed i po zajciach, tak aby czego si o nich dowiedzie i co sdz o kursie jzykowym.
Boga ct wo in for macji prz ed p rez en t acj n a niskich p oz iom ach (Pocz t
ku jcy d o
re d n ioz aawan sowan y n i sz y - A2)
48

Patrz, tabelka 1, "Zarzdzanie stresem" oraz tabelka 1, "Analiza Potrzeb", Aneksy.

49

Pocztkowe zajcia powinny obejmowa przede wszystkim suchanie i ogldanie, z niewielk

iloci mwienia i pisania. Jeeli istnieje moliwo przeprowadzenia lekcji gotowania w
kulturze jzyka obcego, dojd do tego rwnie takie czynnoci, jak wchanie, degustowanie i
dotykanie. Proponuje si wykorzystania takich narzdzi jak filmy, piosenki, obrazki, tace
ludowe z krokami przedstawionymi na plakatach i podanych przez nauczyciela/k, jako e od
pierwszego dnia pobudzaj one zmysy i oferuj prawdziw nauk poprzez cakowite
reagowanie ciaem i naturalne zapamitywanie.

Pisanie: chocia studenci zaczynaj nauk jzyka obcego piszc niewiele, z czasem
doskonal t umiejtno obserwujc nauczyciela/k (Maria Montessori okrelia to
jako "okres ciszy"). Nauczyciel powinien zachca studentw do samodzielnego
odkrywania poprawnej pisowni i zda, podajc linki do forum i platform
dyskusyjnych oraz internetowych sownikw.
Gramatyka: w sali powinno by par ksiek, tak aby kursanci mogli z nich korzysta
kiedy tego potrzebuj. Dla poziomu pocztkujcego, do poziomu redniozaawansowanego niszego (A2) ksiki gramatyczne powinny by w jzyku ojczystym
(L1) kursantw po to aby mogli sta si niezaleni bez pomocy nauczyciela,
odzwierciedlajc haso Montessori - "Pom mi zrobi to samemu." Poniewa w tej
metodologii nie obowizuje jeden "oficjalny" podrcznik z ktrego korzysta caa grupa,
zastpuj go wszystkie materiay przygotowane przez nauczyciela/k. W nauczaniu
Montessori to nauczyciel/ka jest "klasow bibliotek", a studenci korzystaj z jego wiedzy
kiedy zajdzie taka potrzeba.
Listy zapisw do indywidualnych lub grupowych projektw z kocow samoocen.
Na niektrych kursach, takie listy s odpowiednikiem "prac semestralnych" lub "prac
badawczych". Kada tego typu lista przymocowana do ciany przy pomocy tamy klejcej, tak
by studenci mogli wpisa na ni swoje imi i nazwisko, przedstawia kilka projektw
zasugerowanych przez nauczyciela/k, trwajcych przynajmniej 1 tydzie i prowadzonych
poza klas. Przykadem takiego projektu moe by przeprowadzenie i nastpnie
zrelacjonowanie wywiadu z rodzimym uytkownikiem danego jzyka (native speaker) w jego
jzyku, w zalenoci od poziomu studentw. Taka rozmowa powinna odby si w
bezporedni sposb i zosta zarejestrowana.
Co tydzie, na pocztku lekcji, nauczyciel lub przewodniczcy grup pytaj o postpy w
projekcie i notuj otrzymane informacje. Te cotygodniowe ewaluacje maj zapewni
ukoczenie projektw i pozwoli kademu studentowi lub grupie na wyjanienie
ewentualnych problemw, z ktrymi si zetknli i poproszenie o pomoc.
Notatniki do zapisywania informacji z lekcji.
Notatki z zaj s wykonywane w domu, nie na zajciach, co skoni studentw do
przypomnienia sobie i utrwalenia materiau poznanego na lekcji. Nauczyciel/ka moe
zasugerowa suchaczom podzielenie Notatnika w tradycyjny sposb, a mianowicie: poznane
sownictwo, reguy gramatyczne, wskazwki dotyczce wymowy, zwroty do konwersacji oraz
poznane zasady dotyczce kultury kraju studiowanego jzyka, jednak decyzja w jaki sposb
student zorganizuje swj notatnik naley do niego samego.

50

Notatniki daj studentom poczucie pewnoci siebie, oferujc namacalny dowd tego czego
nauczyli si do tej pory i s doskonaym narzdziem do przeprowadzenia samooceny. Od
czasu do czasu studenci proszeni s o przyniesienie ich na zajcia i wtedy wymieniaj je z
pozostaymi uczestnikami swoich Grup, po to aby si wzajemnie poprawia. Nauczyciel/ka
jedynie pyta studentw na pocztku kadej lekcji, czy zapisali wiczenia wykonane podczas
poprzednich zaj.
Materiay dydaktyczne.
Materiay dydaktyczne dla dorosych suchaczy w metodologii Montessori pomagaj im w
uzyskaniu samodzielnoci. Innymi sowy, w trakcie zaj nauczyciel/ka zaznajomi studentw z
materiaami, ktre studenci wykorzystaj w domu. To wanie dom jest tym miejscem,
gdzie odbywa si prawdziwa nauka. Na tym polega sukces Metody Montessori: zapewni
suchaczom waciwe materiay, z ktrych bd samodzielnie korzystali, takie ktre
stymuluj samodzielne uczenie si.
Metoda Montessori usiuje ksztaci ca osobowo osoby uczcej si i "poszerza jej
horyzonty mylowe". W przypadku nauki jzyka obcego oznacza to wspomaganie studentw
w przejmowaniu odpowiedzialnoci za swoje wyksztacenie i samodzielnie uczenie si jak
najlepiej i najbardziej autentycznie funkcjonowa w nowym otoczeniu jzykowokulturowym.
Wiemy, e wiele kursw jzykowych zaczyna si od rozmowy nauczyciela ze studentami w
jzyku obcym. Rnica w metodologii Montessori polega na tym JAK studenci zyskuj
umiejtno udzielania informacji i proszenia o ni. Tutaj, w trakcie nabywania tych dwch
prostych umiejtnoci ucz si jak robi to samodzielnie w przyszoci.3 Jako, e kadzie si
nacisk na nauk jzyka jako Kultury, rwnoczenie ucz si, i podczas rozmowy w obcym
jzyku, musz zmieni sposb zachowania oraz tego, co mwi. Musz postpowa
"odmiennie" po to, aby wpasowa si w kultur swojego rozmwcy lub, w przypadku jzyka
angielskiego, ktrym mwi si na caym wiecie przez rne narody, studenci musz by
przygotowani na to, e bd musieli zapomnie o swoim dziedzictwie kulturowym, poniewa
bdzie ono kolidowao z innymi tradycjami, gdzie pewien sposb zachowania lub pogldy
mog prowadzi do nieporozumie.
Materiay dydaktyczne musz cile korespondowa z otoczeniem studentw, ich
zainteresowaniami i potrzebami, a take wymogami instytucjonalnymi konkretnej sytuacji
edukacyjnej. Materiay dydaktyczne maj by wykorzystywane w domu, co jest moliwe jako
e umoliwiaj samodzielne poprawianie ewentualnych bdw. Mona kupi je w sklepie,
jednak wikszo z nich jest przygotowana przez kadego nauczyciela tak aby byy one spjne
z zainteresowaniami i potrzebami konkretnej grupy studentw, a take odpowiaday
nauczycielowi.
Praktyka nauczycielska Marii Montessori, razem z t reprezentowan przez wiodcych
wiatowych pedagogw przed ni i po niej, mogaby mie ogromny wpyw na to jak uczy si
jzykw w wielu instytucjach ksztacenia, co niektrzy nauczyciele ju stosuj, nie znajc
rde zasad, ktre z powodzeniem wcielaj w ycie.

Patrz, wykorzystanie plakatw w Lekcji modelowej 1.

50

Przykadowo, w niektrych instytucjach ksztacenia jzykw obcych studenci

sami kieruj swoj nauka razem z nauczycielem/k (zdjcie po prawej stronie),
gotowym/ pomc w razie potrzeby.

Tego typu centra jzykowe stanowi idealne otoczenia dla tego rodzaju
autonomicznego uczenia si, zalecanego przez Mari Montessori. Pomimo i w
zamierzeniu s one zwykymi usugowymi orodkami, czasami bdc czci
uniwersyteckich wydziaw jzykowych, w gruncie rzeczy stanowi one
autentyczn szko jzykow uczc wedug standardw Montessori.
"Alternatywna" metoda nauczania stosowania na niektrych uniwersytetach
amerykaskich stanowi kolejny przykad tego, w jaki sposb metodologia
Montessori przenikna do pewnej grupy instytucji ksztacenia w kraju. Poniej
prezentujemy zdjcie z zaj jzyka obcego prowadzonych poza budynkiem
Uniwersytetu w Kalifornii

Po prawej stronie znajduje si nauczyciel, sucy pomoc w razie potrzeby. Na

samym dole, po prawej stronie zdjcia widoczna jest "Klasowa Biblioteka", czyli
skrzynia, ktr nauczyciel otwiera na pocztku zaj. Prawdopodobnie, ani uczcy
ani te jego studenci nie syszeli o Marii Montessori, jednak by moe jej zasady
znane na caym wiecie, zainspiroway ten typ nauczania.

50