Tiranë më 20-01-2010

DETYRË KURSI

Struktura ekonomike e një Shumëkombëshe

Rasti i “The Coca-Cola Company”

Punoi: Pranoi:
Dhimitër Koça
Përmbajtja:

1 . Përkufizimi i një Ndërmarje Ndërkombëtare

2 . Një vështrim i shkurtër mbi Ndërmarjet Shumëkombëshe

3 . Mënyra si tregjet jo perfekte krijojnë mundësi për këto lloj ndërmarjesh

4 . Konkurenca në rastin e zhvillimit të plotë të një shumëkombëshe

5 . Biznesi i “The Coca-Cola Company”

6 . Zotëruesit e Coca-Cola-s

7 . Ndarja në segmentet e tregut dhe me konkurentët

8 . Kompanitë bija më fitimprurëse

9 . Raporte financiare të kompanisë

10 . Analiza financiare krahasuar me industrinë dhe S&P 500

 1. Përkufizimi i një Ndërmarje Ndërkombëtare

Një ndërmarje ndërkombetare ose një ndërmarje shumëkombëshe ndryshe e quajtur dhe
sipërmarje ndërkombetare, ështe një ndërmarje ose sipërmarje që e menaxhon prodhimin dhe
shpërndarjen në më shumë se një shtet. Organizata ndërkombëtare e punës e përkufizon një
ndërmarje ndërkombëtare si një ndërmarje që zyrat qëndrore te menaxhimit i ka në një shtet te
quajtur ndyrshe dhe shteti mëmë dhe operon në disa shtete të tjera te quajtura shtete mireprites.

2 . Një vështrim i shkurtër mbi Ndërmarjet Shumëkombëshe

E para ndërmarje ndërkombetare moderne përgjithsisht mendohet të jenë Kryqëzatat, fillimisht

të nënshkruara nga Papa ne vitin 1129. Elementi kryesor i një ndërmarje ndërkombetare ishte
prezent dhe atëherë duke pasur aktivitete ne shtete të ndryshme nga ai ku kishin shtabin e
përgjithshëm. Sot shume ndermarje kanë zyrat, degët dhe fabrikat në shtete të ndryshme nga
ku e kishin origjinën dhe ku zyrat qëndore janë vendosur. Kjo eshte esenca e një ndërmarje
ndërkombetare. Të pasurit të shumë njësive operacionale te tilla që të gjitha i përgjigjen nje
njesie menaxheriale qëndrore.
Kjo shpesh ka si rrjedhojë ndërmarje shumë te fuqishme që kane buxhete te cilat tejkalojnë
dhe GDP e disa shteteve. Ndërmarjet ndërkombetare kanë një influencë te madhe në
ekonomitë vendase si dhe në konominë botërore dhe luajnë nje rol të rëndësishëm në
maredhëniet ndërkombëtare dhe ne globalizimin. Prezenca e lojtarëve kaq të fuqishëm në
ekonominë botërore eshtë shkak për shumë divergjenca.
Kompanitë ndërkombëtare kanë luajur një rol të rëndësishëm në globalizim. Shtetet dhe
ndonjëherë rajonet brenda një shteti duhet të konkurojnë ndërmjet njëri tjetrit për vendosjen e
një fabrike të një ndërmarje shumëkombëshe si dhe uljet ne taksa, punësimin dhe aktivitetin
ekonomik. Në konkurencë shtetet dhe rajonet i ofrojnë sipërmarjeve si ndërmaje
nderkombëtare ulje ne taksa , zotimin e ndihmës qeveritare ose infrastukturë të përmirësuar
dhe përmirësim i standarteve të punës. Ky proces i t’e bërit sa më tërheqës për investime të
huaja mund të karakterizohet nga një garë për të arritur fundin, një shtytje drejt një autonomie
me të madhe për trupin e një korporate ose të të dyjave.
 3 . Mënyra si tregjet jo perfekte krijojnë mundësi për këto lloj ndërmarjesh

Mund të duket e cuditshme se si një ndërmarje mund të vendose te zhvillojë aktivitet në një
shtet tjetër, ku nuk njeh ligjet, konsumatorët vendas ose praktikat e biznesit. Përse, a nuk është
më e lehtë që të kombinosh asetet me vlere jashte shtetit me faktorët e prodhimit vendas në
një kosto me të ulët duke i’a dhënë me qera ose shitur ato investitorëve vendas ?

Një arsye është se tregu për koordinimin e sjelljes së agjentëve të ndodhur ne shtete të
ndryshme është me pak efiçent se sa koordinimi i tyre nga një sipërmarje ndërkombëtare
sikurse nje institucion. Kostot shtesë të shkaktuara nga hyrja në një treg te huaj e bëjnë me pak
interes për një sipërmarje vendase. Sipas Hymer, Kindleberger and Caves, ekzistenca e
ndërmarjeve ndërkombëtare justifikohet nga struktura jo perfekte e tregjeve për produktin
final.
Në shembullin e Hymerit janë supozuar dy firma si monopoliste në shtetet e tyre dhe të
izoluara nga konkurenca për arsye te kostove te transportit dhe bariera te tjera te lidhura ose te
palidhura me kosto. Në qoftë se këto kosto do të uleshin, të dyja këto firma do të detyroheshin
drejt konkurencës, e cila do t’i zvogëlonte fitimet. Firmat do të mund të maksimizonin të
ardhurën e tyre te përbashkët nëpërmjet bashkimit ose përvetësimit të cilat do të ulnin
konkurencën në tregun e përbashkët. Si rrjedhim i bashkimit të dy firmave të veçuara në një
ndërmarje ndërkombëtare, eskternaliteti për fitimeve do të nderkombetarizohet. Sidoqoftë kjo
nuk do të thotë që do të ketë një përmirësim për shoqërinë.
Ky mund të jetë gjithashtu rasti kur ekzistojnë në tregun e huaj disa zëvendësues apo liçecsa te
limituara . Konsolidimi zakonisht arrihet nëpërmjet përvetësimit, bashkimit apo intergrimit
vertikal të liçensuarit potencial në prodhimin jashte vendit. Kjo lehtëson shumëkombëshen për
të përforcuar skemat e diskriminimit të çmimeve në vende të ndryshme. Megjithatë Hymer
konsideroi lindjen e firmave shumëkombëshe si “një instrument (negativ) për të kufizuar
konkurencën ndërmjet firmave të kombeve të ndryshme”.
Parregullsitë e tregut janë konsideruar nga Hymer si strukturore dhe të shkaktuara nga devijimi
nga një konkurencë perfekte ne tregun e produkteve finale. Arsyet e tjera e kanë origjinën nga
kontrolli i teknologjisë private (te zotëruara nga firma) dhe sistemeve të shpërndarjes,
ekonomive të shkallës, akseset e privelegjuara të inputeve dhe diferencimi i produktit. Në
mungesë të këtyre faktorëve , tregjet janë plotësisht eficente. Teoritë për shumëkombëshet për
transaksionet dhe kostot janë zhvilluar njëkohësisht dhe të pavarura nga McManus (1972),
Buckley & Casson (1976) dhe Hennart (1977, 1982). Të gjithë këta autorë dolën në
përfundimin se parregullsitë e tregut janë kushte të përvetësuara në tregje dhe
shumëkombëshet janë institucione të cilat mundohen të kalojnë këto parregullsi.
Parregullsitë në tregje janë natyrale si dhe supozimet neoklasike si njohja e plotë dhe
konkurenca e plotë nuk ekzistojnë ne tregun e vërtetë.

4 . Konkurenca në rastin e zhvillimit të plotë të një shumëkombëshe

Kompani shumëkombëshe si në rastin tonë Coca-Cola pas kalimit të fazave të para të

zgjerimit dhe integrimit në territore dhe vende të reja, pasi dhe novacionet dhe përmirsimet që
mund t’i bëhet miksit të produkteve kanë humbur efektin e tyre si faktore konkurence, arrijnë
në fazën e quajtur zhvillim i plotë, që do të thotë shtrirje të gjërë në tregun ndërkombëtar dhe
konsolidim i gamës dhe specifikave të produkteve që ofron.
Çfarë strategjish mundësojnë industritë e makinave, naftës, prodhimit të letrës dhe ushqimeve
të konservuara, të mbajnë për një kohë të gjatë operacione ndërkombëtare aktive, pas
degradimit të përparësive të tyre të rinovimit dhe pasi produktet e tyre janë bërë produkte
standard?
Përgjigjja është e thjeshtë, këto industri kanë shfrytëzuar potencialin e tyre ndërkombëtar,
duke ngritur të njejtat barriera hyrjeje me ato që i lejuan këto firma të mbeten oligopole brenda
vendit. Një barrierë kryesore është prezenca e ekonomive të shkallës, e cila ekziston kur rritja
në prodhim, marketing dhe shpërndarje shoqerohet me rritje më të vogel të kostos. Ekzistenca
e ekonomive të shkallës nënkupton. faktin se të jesh i madh ka përparësi kostoje. Sa më të
rëndësishme të jenë këto ekonomi të shkallës, aq më i mash është dizavantazhi që lidhet me
koston për një firmë të re që hyn në treg.
Kompani të tilla si Coca-Cola dhe Procter & Gamble, sigurojnë përparësi nga shpenzimet e
mëdha të reklamës dhe aftësitë shumë të zhvilluara të marketingut për të diferencuar produktet
e tyre dhe për të larguar konkurrentët potencialë, të cilët janë te kujdesshëm ndaj kostove të
marketingut për njohjen e një produkti të ri. Duke shitur në tregjet e huaja, këto firma mund të
shfrytëzojnë emrin e mirë të markës. Ekonomite e shkallës shpjegojnë përse shumë firma po
investojnë në Europën Perendimore, kur barrierat ndërkufitare për lëvizjen e mallrave,
shërbimeve, punes dhe kapitalit do të hiqen. Shpjegimi është se sapo Europa të behet një treg i
vetëm, mundësite për të shfrytëzuar ekonomite e shkallës do të rriten dukshëm. Kompanitë, të
cilat nuk janë të pozicionuara mirë në tregjet kryesore europiane, tremben se do të kenë
disavantazhe në kosto në krahasim me rivalet shumëkombesh, të cilet kanë më shumë mundësi
të shfrytëzojnë këto ekonomi shkalle.
Ende ka firma që përfitojnë nga ekonomitë e hapësirës. Ekonomitë e hapësirës ekzistojnë kur i
njëjti investim mund të mbështetë disa aktivitete fitimprutëse, të cilat, të kombinuara, janë më
pak të shtrenjta se sa veç e veç.
Ka shembuj të shumtë të përparësive të kostos për të prodhuar dhe shitur produkte të
shumëfishta, të lidhura nga një teknologji e përbashkët, mjedise prodhimi apo rrjet
shpërndarje. Për shembull, Honda ka fuqizuar investimet e saj në teknologjinë e motoreve të
makinave, motorçikletave, makinave kositëse të barit, motorëve të marinës dhe gjeneratoreve
të biznesit.
Në mënyrë të ngjashme, Matsushita ka fuqizuar investimet e saj në reklamën dhe shpërndarjen
e produkteve të Panasonic në një pjese të konsumatorëve dhe tregjeve industriale, duke filluar
nga kompjuterat personale deri tek videoregjistratoret. Çdo dollar i investuar në emrin dhe
sistemin e shpërndarjes së kompanisë Panasonic ndihmon shitjet e një sere produktesh të tjerë.
Prodhimi nga ekonomi të hapesirës (economies of scope) po bëhet gjithmonë e me
mbizotërues, ndërkohë që sistemet fleksibël të prodhimit lejojnë të njejtat pajisje të prodhojnë
një varietet produktesh me më pak shpenzime në kombinim se sa të veçuara. Aftësia për të
prodhuar një varietet të gjërë produktesh me kosto të ulët, për shkak të një prodhimi në
shkallë të gjerë të një produkti të vetëm - hap tregje të reja, klientë, kanale shpërndarjeje dhe
bashkë me to, rrugë të reja drejt avantazheve konkurruese.
Strategjia e ndjekur nga Texas Instruments (TI), Sony, etj, është të përfitojnë nga kurba e të
mësuarit. Ky koncept i fundit bazohet në një thenie të vjetër ''practice makes perfect".
Shumë kompani shumëkombëshe përfitoinë kurba e të mësuarit, për të ulur kostot dhe të
nxjerrin jashtë loje konkurrentët. Ndërsa eksperienca e prodhimit rritet, akumulohet, kostoja
pritet të ulet për shkak të metodave të përmirësuara të prodhimit, standartizimit dhe
rikonceptimit të produktit, zëvëndësimit me materiale më të lira dhe eksperiencës. Megjithatë,
rritja e shpejte ka rezultat konkurrues. Duke fituar një pjesë më të madhe në tregun botëror, një
firmë mund të ulë koston e saj të prodhimit dhe të fitojë përparësi konkurruese mbi rivalët saj.
Një mënyrë për të arritur këtë ekspansion tregu është ulja e çmimeve sot për të reflektuar
vlerën e rritur të eksperiences së mësuar, shoqëruar me vëllim më të lartë shi tjesh në të
ardhmen.
TI shkoi në Japoni të prodhonte gjysëmpërcjellës, për të parandaluar prodhuesit japonezë të
dominonin tregun e tyre dhe të prodhonin në vëllime të mjaftueshme për të arritur njohuri
ekonomike të rëndësishme. Megjithese avantazhi i prodhimit të gjysempërcjellesve është
zbehur tashmë, TI e mbajti ate më gjatë nga ç'mendohej. Në kontrast më të, në vitet 1960,
prodhuesit amerikane të televizorëve injoruan rritjen e tregut të televizoreve në Japoni.
Paaftësia e prodhuesve amerikane për të parashikuar zhvillimin e televizoreve japoneze me
ngjyra krijoi shumë konkurrente japonezë, të tillë si: Sony, Matsushita dhe Hitachi, të cilet jo
vetëm dominuan tregun e tyre, por edhe një pjesë të madhe të tregut amerikan. Morali i gjithë
kësaj që thamë është: për të mbetur konkurrues në vendin tënd , shpesh është e domosdoshme
të sulmosh rivalët e mundshëm si në tregjet lokale, ashtu edhe në vendet e treta.

5 . Biznesi i “The Coca-Cola Company”

Coca-Cola është prodhuesi, shpërndarësi dhe shitësi më i madh i koncentrateve të pijeve

joalkolike dhe shurupeve në botë. Produktet e pijeve të gatshme të cilat mbajnë markat e tyre,
shitur në Shtetet e Bashkuara që prej 1886, shiten tashmë në më shumë se 200 shtete. Së
bashku me Coca-Cola, e cila është e njohur si marka me më tepër vlerë në botë, ata shesin
katër nga pesë markat e pijeve të gazuara joalkolike në botë, duke përfshirë Diet Coke, Fanta
dhe Sprite.
Biznesi tyre është në pijet joalkolike, kryesisht pijet e gazuara por gjithashtu dhe një
shumëllojshmëri të pijeve natyrale (pa gaz). Prodhojnë koncentrate pijesh dhe shurupe, të cilat
i shesin te “botler” (kompani që i shtojne koncentratit ujë dhe përbërës të tjerë duke prodhuar
produktin e gatshëm) , linjave të produktit te hapur dhe shpërndarësve të produkteve të hapura
si dhe produkte të gatshme, të cilat kryesisht i shiten shpërndarësve. Zotëron sistemin më të
madh të shpërndarjes me më shumë se 200 shtete. Kompanisë të ardhurar, fitimet dhe xhiroja i
burojnë nga shitja e koncentrateve te pijeve , shurupeve dhe pijeve të gatshme.
Kompania zotëron ose liçenson afërsisht 500 marka , duke përfshirë dietike dhe lëngje të lehta,
ujëra , ujëra të përmirsuara , suko dhe pije me lëngje frutash, lëngje energjitike dhe lëngje për
sportistët. Gjithashtu kanë zotërime në nje numër të madh joint-venture , botler dhe
shpërndarës megjithëse shumica e ketyre operacioneve janë të menaxhuara dhe zotëruara
veçant.
Kompania është një nga shumë konkurentët në tregjet e pijeve komerciale. Nga afërsisht 54
miliard gota pijesh te pira çdo ditë në botë, pije që mbajnë një nga markat që zotëron
kompania ose ka licensuar janë afërsisht 1.6 miliard.
Kompania vazhdon të zgjerohet me prezencën e saj nëpër tregje dhe duke ritur volumin e
shitjeve në vendet në zhvillim si dhe në tregjet e reja. Sistemi i fortë dhe i qëndrueshë i tyre i
ndihmon në ritje të mëtejshme nëpërmjet prodhimit, shpërndarjes dhe shitjes së produkteve
ekzistuese, të përmirësuara dhë novacioneve të reja në produkte në të gjithë botën.
Veprimtaria kryesore është prodhimi, shitja dhe promovimi i koncentrateve dhe shurupeve te
partnerët botler, herë pas here kanë parë si më përfitim dhe blerjen e aksioneve kontrolluese në
operacionet botler, përgjithsisht përkohësisht. Shpesh , megjithëse jo gjithmonë, këto blerje në
operacionet botler janë në tregje ku besojnë se mund të përdorin eksperiencën dhe burimet e
tyre për të ritur performancën. Zotërimi i shumicës së aksioneve i ka lejuar që të kompensojnë
për burimet e kufizuara vendase dhe i ka lejuar të fokusohen ne shitjet e botler-ave dhe
programet e tyre të marketingut duke asistuar në zhvillimin e bisnesit botler dhe sistemeve të
informacionit duke vendosur një strukturë të përshtatshme kapitali.
Kompania ka tre lloje mardhenie me partnerët botler : kompani ku Coca-Cola nuk ka kapital
aksioner, kompani ku Coca-Cola ka kapital dominues aksioner dhe kompani ku Coca-Cola ka
kapital asksioner jo dominues.
Shpenzimet për marketing të kompanisë në mbështetjë të markave janë domethënëse duke
përfshirë shpenzimet për publicitet, sponsorizimet dhe eventet speciale promovuese. Si pjese e
aktivitetit marketing , me maturi , i japin shpërndarësve final dhe distributorëve pika
automatike shitjeje; boter-ave duke i mbështetur me publicitet dhe pajisje për pije të ftohta;
konsumatorëve me kupona, ulje dhe stimuj promocional. Këto shpenzime për marketingun
ndihmojnë për të ritur njohjen dhe preferencën e konsumatorëve për markat e kompanisë.
Besohet se një njohje dhe preferecë më e madhe promovojnë një rritje në afat gjatë shitjeve
për produkte finale, konsumin për njeri dhe ritje e pjesës se kompanisë në shitjet
ndërkombëtare të pijeve joalkolike.
 6 . Zotëruesit e Coca-Cola-s

Coca-Cola Company është një korporatë. Ata ofrojnë aksione për publikun e gjërë nëpërmjet
tregut të kapitalit. Aksionet emetohen me emetime fillestare që janë në vlerë shumë të madhe e
nuk mund të blihen nga publiku direkt por mund të blihen nga ndermjetës që mund të jenë
banka ose firma investimesh shume të fuqishme. Më pas këta i ofrojnë për publikun duke i
shitur me pakicë në tregun dytësor siç janë bursat ndërkombëtare, psh. ëall Street.

Avantazhet e korporatave janë:

 Zotëruesit e aksioneve kanë përgjegjësi të kufizuar
 Shitja e aksioneve lejon që te mblidhen shuma me të mëdha parash
 Ndërsa kompania i ka paratë në mënyrë permanente, individët mund ti shesin aksionet
individuale duke rikuperuar paratë e investuara dhe njëfarë fitimi
 Drejtuesi mund të zgjidhen specialista në fushat e tyre
 Prodhojnë të mirat me kosto më të ulta për njësi
 Për shkak të madhësisë se tyre ato përfitojnë nga ekonomitë e shkallës si psh. blerjet me
shumicë dhe huamarje e lirë

Dizavantazhet e korporatave janë

 Kërkohen një numër kushtesh për të nisur një korporatë
 Ligjet e bëjnë këtë lloj kompanie me të shtrenjtë për tu operuar se një person fizik, ortakëri ose
shoqëri me përgjegjësi të kufizuar
 Kontabiliteti për të tilla kompani është i hapur për publikun në të kundërt nga kompanitë e tjera
 Kompania mund të zgjerohet shumë duke pasur si pasojë menaxhim të dobët dhe mungesë
komunikimi të brendshëm
 Mund të ketë konflikt interesash ndërmjet aksionerëve dhe Bordit të Drejtorëve
 Mundësi "pushtimi" ose bashkimi nga kompani të tjera sepse aksionet mund ti blejë kushdo

Coca Cola ka gjithashtu përgjegjësi të kufizuar pasi ajo është korporatë. Një korporatë është në
pronësi të aksionerëve të saj. Nuk ka kufizim ligjor për numrin maksimal të aksionerëve. Ka
dy forma të kompanisë me përgjegjësi të kufizuar në Mbretërinë e Bashkuar, korporata private
(Ltd) dhe e korporata publike (Plc). Dallimi thelbësor midis të dyjave, është se kompania
 private e kufizuar nuk mund të ofrojë ligjërisht aksionet e saj për publikun e përgjithshëm ,
prandaj kjo formë e kompanisë është e lidhur zakonisht me biznesin familjar. Përderisa
korporatat publike mund të shesin aksionet e saj për publikun e gjerë në Bursë, ofrohet
mundësia për të ritur financat e tyre në shumë më të madhe.
Pronarët e një korporate quhen si pronare të saj dhe gjithashtu janë dhe vendim marrës, ose
aksioner. Një individ mund të bëhet pronar i biznesit duke blerë aksione në atë biznes. Kur
fitimet e biznesit i shpërndahen aksionerëve, ato janë të shpërndara në formën e dividentit.
Vlera e dividentit është vendosur jo nga pronarët, por nga drejtorët e biznesit.
Disa aksionerë kishin investuar kursimet e tyre të jetës dhe jo vetëm humbur paratë e tyre, por
shtëpitë e tyre, përgjegjësi të kufizuar është projektuar për të mbrojtur aksionerët nga ky
gabim, por motivi kryesor ishte që të siguronte se projektet e mëdha mund të vazhdojnë duke
rritur kapitalin.

7 . Ndarja në segmentet e tregut dhe me konkurentët

Struktura operacionale e kompanisë është baza e raportimit financiar. Në datën e ndërtimit të

pasqyrave struktura operacionale i përfshinte këto segmente operacionale, gjashtë të parat
ndonjëherë quhen dhe “grupe operacionale” :

1. Euroasia dhe Afrika

2. Europa
3. Amerika Latine
4. Amerika e Veriut
5. Paqësori
6. Investime në botling
7. Korporata

Gjatë 2008 kompania bëri disa ndryshime në strukturën operuese për te identifikuar
përgjegjësinë që buron nga rajone të ndryshme. Segmenti operues i Bashkimit Europian u
riorganizua për të përfshirë njësitë e biznesit në Adriatikun dhe Ballkanin dhe u quajt segmenti
operues i Europës, segmentet e mbetura te Euroazisë u bashkuan me segmentin e Afrikës për
të dhënë segmentin e ri operues Euroazi dhe Afrikë. Ndryshimet në strukturë nuk ndikuan në
segmentet e tjera operuese në investimet në bottling ose koorporatë. Periudhat e mëpërparshme
janë riklasifikuar duke dhënë të dhëna konform strukturës së re operuese.

Menaxhimi vlerëson performancën e kompanisë në segmentet operuese te veçantë për të

monitoruar individualisht faktorët e ndryshëm që ndikojnë performancën financiare.
Kompania i menaxhon te ardhurat nga taksat dhe kostot financiare , si te ardhurat nga interesi
dhe shpenzimet , në një shkallë globale përbrenda segmenteve operuese te kompanisë.
Vlerësimi i performancës bazohet në të ardhurat ose humbjet para taksave.

Përmbledhje e të ardhurave të segmenteve të ndryshme të kompanisë

Ne milion dollarë
Segmentet operuese e kanë shumicën e fitimeve të tyre nga prodhimi dhe shitja e koncentrateve te
pijeve dhe shurupit, në disa raste dhe nga shitja e produktit të gatshem.
Kërkesa e konsumatorëve përcakton menunë optimale të produkteve që ofron Coca-Cola. Kërkesa e
konsumatorëve mund të ndryshojë nga një vend në një tjetër dhe mund të ndryshojë me kohën në po të
njëjtin vend. Duke zbatuar strategjinë e biznesit të kompanisë, me një mbështetje kryesore mbi
produktet qëndrore, kompania kërkon që të afirmojë markat ekzistuese edhe në të njëjtën kohë të
zgjerojë familjen e markave, produkteve e shërbimeve historike në mënyrë që të kënaqë kërkesat e
konsumatorëve në çdo rajon.

Sa për të krahasuar madhësinë e pijeve që shpërndan dhe shet Coca-Cola në botë është paraqitur
grafiku i tregut të pijeve joalkolike dhe produktet dominuese në të. Siç shihet ajo mbulon mbi një të
tretën e këtij tregu që nga një raport për vitin 2009 llogaritet në dy triliard dollarë amerikanë.

Ndarja e tregut per 2008 të pijeve joalkolike

Përqindja (%)
Coca-Cola Classic 20.3
Pepsi 13.9
Diet Coke 8.6
Mountain Deë 7.1
Sprite 6.5
Dr. Pepper 6.2
Diet Pepsi 4.9
Seven-Up 2
Minute Maid Orange 1.5
Të tjera 29
Totali 100 %
 20.3, 20% Coca-Cola Classic
29, 28% Pepsi
Diet Coke
Mountain Dew
Sprite
13.9, 14% Dr. Pepper
1.5, 2% Diet Pepsi
2, 2% Seven-Up
8.6, 9% Minute Maid Orange
4.9, 5%
Te tjera
6.2, 6% 7.1, 7%

6.5, 7%

8 . Komponitë bija më fitimprurëse

Kompanitë e mëposhtme janë kompani ku Coca-Cola ka një pjesë jokontrolluese të aksioneve

dhe kanë rëndësi në fitimin e gjithë kompanisë. Kompanitë janë :
 Coca-Cola Enterprises Inc. (‘‘CCE’’)
 Coca-Cola FEMSA, S.A.B. de C.V. (‘‘Coca-Cola FEMSA’’)
 Coca-Cola Amatil Limited (‘‘Coca-Cola Amatil’’)

Coca-Cola Enterprises Inc. (‘‘CCE’’). Pjesmarja në CCE qe afërsisht 35 përqind në 31

dhjetor 2008. CCE është botleri më i madh në botë i pijeve të kompanisë. Në 2008 shitjet e
koncentrateve, shurupeve, ujit mineral, lëngjeve, ëmbëlsuesve dhe produkteve te gatshme te
kompanisë qenë 6.8 miliard dollarë. CCE llogarit që teritoret në të cilat marketon produktet e
pijeve në shpërndarës (të cilat përfshijnë pjesë të 46 shteteve të SHBA) përmban afërsisht 78
përqind të popullatës së SHBA, 98 përqind të Kanadasë dhe 100 përqind të popullatës në
Mbretërinë e Bashkuar, Francën kontinentale, Hollandë, Luxemburg, Belgjikë dhe Monako.
Në 2008, të ardhurat operative të CCE ishin afërsisht 21.8 miliard. Duke përjashtuar produktet
e hapura , në 2008, afërsisht 34 përqind e njësive të shitura nga CCE përbëhet nga Marka të
pijeve të kompanisë Coca-Cola dhe afërsisht 7 përqind të njësive të markave të kompanive të
tjera.
 Coca-Cola Hellenic Bottling Company S.A. (‘‘Coca-Cola Hellenic’’). Pjesmarja në Coca-
Cola Hellenic qe afërsisht 23 përqind në 31 dhjetor 2008. Coca-Cola Hellenic ka të drejta
botling dhe shpërndarje nëpërmjet zotërimit direkt apo joint-venture, në Armeni, Austri,
Belarus, Bosnjë-Herzegovinë, Bullgari, Kroaci, Qipro, Republikën Çeke, Estoni, Maqedoni,
Greqi, Hungari, Itali, Kosovë, Latvia, Lituani, Moldavi, Nigeri, Irlandën e Veriut, Poloni ,
Republikën e Irlandës, Rumani, Russi, Serbi, Malin e Zi, Slloveni, Sllovaki, Zvicër dhe
Ukrahinë. Coca-Cola Hellenic përllogarit që territoret në të cilat marketon produktet pijet
përmbajnë 90 përqind të popullsisë në Itali dhe 100 përqind të popullsisë në vendet e tjera të
mësipërme në të cilat Coca-Cola Hellenic ka të drejta botling dhe distribuimi. Në 2008 shitje
neto të Coca-Cola Hellenic për pijet ishin afërsisht 9 miliard dollarë. Në 2008, afërsisht 41
përqind e njësive të shitura nga Coca-Cola Hellenic përbëheshin nga pije të markuara nga
Coca-Cola, 54 përqind nga marka të tjera të kompanisë dhe afërsisht vetëm 5 përqind e njësive
të shitura qenë të markave të tjera

Coca-Cola FEMSA, S.A.B. de C.V. (‘‘Coca-Cola FEMSA’’). Pjesmarja në Coca-Cola

FEMSA qe afërsisht 32 përqind në 31 dhjetor 2008. Coca-Cola FEMSA është një kompani me
zotërim Meksikan me fabrika prodhimi të vendosura në pjeset më të rëndësishme të Meksikës
qëndrore, duke përfshirë Mexico City dhe Meksikën e juglindjes, Sao Paulo, Campinas,
Santos, shteti i Matto Grosso du Sul, shteti i Minas Gerais dhe pjesë të shtetit të Goias në
Brazil, Guatemala qëndrore, pjesën më të madhe të Kolumbisë, të gjithë Costa Rikën,
Nikaragua, Panama dhe Venezuela, Buenos Aires, Argjentina. Coca-Cola FEMSA përllogarit
që territoret në të cilat marketon pije përfshijnë afërsisht 48 përqind të popullsisë së Meksikës,
26 përqind të popullsisë të Brazilit, 98 përqind të popullsisë së Kolumbisë, 47 përqind të
popullsisë së Guatemalës, 100 përqind të popullsisë të Costa Rikës, Nikuaragues, Panamasë
dhe Venezuelës dhe 31 përqind të popullsisë të Argjentinës. Në 2008 shitjet neto të Coca-Cola
FEMSA për pijet qenë afërsisht 8 miliard dollarë. Në 2008 afërsisht 64 përqind e njësive të
shitura nga Coca-Cola FEMSA përbëheshin nga produkte të markuara nga Coca-Cola,
afërsisht 35 përqind e njësive të shitura qenë të produkteve të tjera te kompanisë Coca-Cola
dhe afërsisht 1 përqind e njësive të shitura qenë të markave të kompanive të tjera.
 Coca-Cola Amatil Limited (‘‘Coca-Cola Amatil’’). Pjesmarja në Coca-Cola Amantil qe
afërsisht 30 përqind në 31 dhjetor 2008. Coca-Cola Amantil ka të drejta botling dhe
distribuimi me anë të pronësisë ose me joint-venture në Australi, Zelandën e Re, Fizhi, Papua
Neë Guinea dhe Indonesia. Coca-Cola Amantil përllogarit që territoret në të cilat ajo marketon
pije, të cilat përmbajnë 100 përqind të popullsisë janë: Australia, Zelanda e Re, Fizhi dhe
Papua Guinea e Re, kurse me 98 përqind të popullsisë në Indonezi. Në 2008 shitjet neto të
Coca-Cola Amantil për pijet qenë afërsisht 2.9 miliard dollarë. Në 2008 afërsisht 48 përqind e
njësive të shitura nga Coca-Cola Amantil përbëheshin nga produkte të markuara nga Coca-
Cola, afërsisht 40 përqind e njësive të shitura qenë të produkteve të tjera te kompanisë Coca-
Cola dhe afërsisht 12 përqind e njësive të shitura qenë të markave të vetë kompanisë Coca-
Cola Amantil.

9 . Raporte financiare të kompanisë

Bilanci

Aktive
(te shprehura ne milion) 2008 2007 2006
Ative te rrjedhshme
Para dhe
ekuivalent 4,701,000 4,093,000 2,440,000
e
Investime
Afatshkurt 278,000 215,000 150,000
ra
Te
disponues 3,090,000 3,317,000 2,704,000
hme neto
Inventar 2,187,000 2,220,000 1,641,000
Aktive te
tjera te
1,920,000 2,260,000 1,506,000
rrjedhshm
e
Totali i aktiveve
12,176,000 12,105,000 8,441,000
te rrjedhshme
Investime
5,779,000 7,777,000 6,783,000
Afatgjata
Prona dhe pajisje 8,326,000 8,493,000 6,903,000
Emri i mire 4,029,000 4,256,000 1,403,000
Aktive jo fizike 8,476,000 7,963,000 3,732,000
Amortizim i
- - -
akumuluar
Aktive te tjera 1,733,000 2,675,000 2,533,000
Prapambetje ne
- - 168,000
ivestimet afatgjata
Totali i Aktiveve 40,519,000 43,269,000 29,963,000

Pasivet
Pasive te rrjedhshme
Llogari te
pagueshm 6,152,000 7,173,000 5,622,000
e
Pagesa te
borxheve 6,531,000 6,052,000 3,268,000
afatgjata
Te tjera
detyrime
305,000 - -
afatshkurtr
a
Totali i
detyrimeve te 12,988,000 13,225,000 8,890,000
rrjedhshme
Borxhi afatgjate 2,781,000 3,277,000 1,314,000
Te tjera detyrime 3,401,000 3,133,000 1,873,000
Prapambetje ne
877,000 1,890,000 608,000
detyrimet afatgjata
Interesa te
- - 358,000
pagueshme
Perkeqesim i emrit
- - -
te mire
Totali i
detyrimeve pa 20,047,000 21,525,000 13,043,000
kapitalin e vet

Kapitali i vet
Opsine te aksineve - - -
Aksione
preferenciale te - - -
pagueshme
Aksione
- - -
preferenciale
Aksione te
880,000 880,000 878,000
zakonshme
Fitimet e mbajtura 38,513,000 36,235,000 33,468,000
Aksinet te (24,213,000 (23,375,000 (22,118,000
thesarizuara ) ) )
Mbikalim i
7,966,000 7,378,000 5,983,000
kapitalit
Te tjera detyrime
(2,674,000) 626,000 (1,291,000)
mbi kapitalin e vet
Totali i kapitalit
20,472,000 21,744,000 16,920,000
te vet
Totali i Pasiveve 40,519,000 43,269,000 29,963,000

Pasqyra të ardhura dhe shpenzime

Fundi i periudhes 31-Dec-08 31-Dec-07 31-Dec-06

(te shprehura ne milion)
31,944,00 28,857,00 24,088,00
Totali i te ardhurave 0 0 0
11,374,00 10,406,00
Kosto e te ardurave 0 0 8,164,000
Fitimi 20,570,00 18,451,00 15,924,00
neto 0 0 0
Shpenzimet
operative
Kerkim zhvillim - - -
Shitjeje dhe 11,774,00 11,199,00
administrative 0 0 9,616,000
Te paperseritshme 350,000 - -
Te tjera - - -

Totali i shpenzimeve
operative - - -
Operating Income or Loss 8,446,000 7,252,000 6,308,000
Te ardhura nga
veprimtaria
operacionet e
vazhdueshme
Totali i te ardhrave dhe
shpenzimeve te tjera 305,000 1,077,000 388,000
Te ardhura para interesit
dhe taksave 7,877,000 8,329,000 6,798,000
Shpenzime interesash 438,000 456,000 220,000
Te ardhura para
takave 7,439,000 7,873,000 6,578,000
Shpenzime taksash 1,632,000 1,892,000 1,498,000
Interesa te paguseshme - - -

E ardhura neto nga

operimi 5,807,000 5,981,000 5,080,000
 Ngjarje te
paperseritshme
Operacione te
perfunduara - - -
Artikuj te
jashtezakonshem - - -
Efekti i ndryshimeve te
regullave kontabel - - -
Te tjera - - -
E Ardhura Neto 5,807,000 5,981,000 5,080,000
Ndryshimi nga veprimet me
aksionet preferenciale - - -
E ardhura neto qe mund te $5,807,00 $5,981,00 $5,080,00
aplikohet per aksionet e zakonshme 0 0 0

10 . Analiza financiare krahasuar me industrinë dhe S&P 500

Ritja ne % Kompania Industria S&P 500

Shitjet (krahasuar me 4 vitet e
fundit) -4.2 -1.3 -4.3
E ardhura neto (midis 2 viteve) 9.7 10.4 -4.2
E ardhura neto (krahasuar me 4
vitet e fundit) 0.3 9.4 15.2
Shitjet (mesatarja e 5 viteve) 8.9 9.73 12.3
E ardhura neto (mesatarja 5
viteve) 5.96 6.59 13.01
Devidentet (mesatarja 5 viteve) 11.55 14.02 11.07

Raporte te çmimit Kompania Industria S&P 500

Raporti rrjedhes P/E 20.9 19.9 27.7
Raporti P/E per 5 vjet i larti - 0.9 16.9
Raporti P/E per 5 vjet i ulti - 0.5 3
Raporti Cmim/Shitje 4.27 3.33 2.29
Rapoti Price/Kosto 5.45 5.86 3.53
Raporti Cmim/Cash floë 17.4 17.4 13.8

E ardhuro marxhinale ne % Kompania Industria S&P 500

E ardhura marxhinale bruto 64 58 38.6
E ardhura marxhinale para
taksave 26.6 19 10.3
E ardhura marxhinale neto 20.7 15.1 7.2
E ardhura marxhinale bruto e
mesatarizuar per 5 vjete 64.7 56.4 38.3
E ardhura marxhinale para
taksave e mesatarizuar per 5
vjete 26.8 20.3 16.5
E ardhura marxhinale neto e
mesatarizuar per 5 vjete 20.5 15.4 11.5
Gjendja Financiare Kompania Industria S&P 500
Debt/Equity Ratio 0.47 1.25 1.08
Current Ratio 1.3 1.4 1.5
Quick Ratio 1.1 1.1 1.2
Interest Coverage 8.6 7.7 28.5
Leverage Ratio 2 3.4 3.4
Book Value/Share 10.35 10.81 21.49

Kthimi i investimeve ne % Kompania Industria S&P 500

Kthimi nga borxhet 26.3 17.8 14.6
Kthimi nga aktivet 13.3 10 5.6
Kthimi nga kapitali 19.5 14.3 7.8
Kthimi nga borxhet
mesatare e 5 viteve 30.1 23.8 19
Kthimi nga aktivet
mesatare e 5 viteve 15.8 12.4 7.8
Kthimi nga kapitali
mesatare e 5 viteve 23.2 18 10.6

Eficenca e menaxhimit Kompania Industria S&P 500

E ardhur për punonjës 68,431 52,759 45,255
Shpërblim për punonjës 331,234 334,306 776,682
Xhirot e marra 8.6 9.6 13.6
Xhirot e ivenstuara 4.7 6.3 8.7
Xhirot në aktive 0.6 0.7 0.8
 Referenca :

1. Coca-Cola , Raporti i plotë financiar për investitorët i viti 2008

2. Drejtimi Financiar Nderkombëtar , Prof. Dr. Halit Xhafa , Tiranë 2006
3. Multinational corporation , Wikipedia the Free Encyclopedia http://en.wikipedia.org
4. Financial Statements , Yahoo Finance http://finance.yahoo.com
5. Key ratios for The Coca-Cola Company, MSN Money http://moneycentral.msn.com
6. The Coca Cola Company, 123 helpme!com http://www.123helpme.com
7. Performance in Non-Alcoholic Beverage Industry, Accenture http://www.accenture.com/