Kuantum Bilgisayarlar

Bilgisayar Nedir?
Bilgisayarlar genel kullanım amacı olarak
yapılması gereken işlemleri daha hızlı ve hata
oranı daha düşük olarak yapmaya yarar.
Örneğin; 3+5 işlemini kafadan yapabiliriz,
ancak 1,34 PC’in kaç kilometre olduğunu ancak
kağıt kalemle çözebiliriz, ki bu da bir hayli zaman
alır. İşte bu kısımda bilgisayarlar yardımımıza
koşuyor ve 1 saniyeden de kısa bir sürede bize
sonucun 4,13×1013 olduğunu gösteriyor.
Ozan Müyesseroğlu
 Peki Ama Nasıl?
Aslında bilgisayarlar aptaldırlar; toplama,
eksiye çevirme, taşıma, döngüleme ve mantık
işlemleri yaparlar. Ancak bunların hepsini “bit”
bazında yaparlar.
Bu işlemleri yapabilmek için bir işlemciye
(CPU’ya), geçici veri depolama alanına (RAM’e)
ve ASSEMBLY kodlarına ihtiyacımız var.

Ozan Müyesseroğlu
 Bit Nedir?
Bitler, kısaca bilgisayarın veri tutan en küçük
birimidir. Böcek olan bitlerden farklıdırlar yani.
Bitler sadece 0 ve 1 değeri alabilirler. Bunu da
işlemci, daha doğrusu işlemcideki transistörler
belirler. 5 volt biti 1 yapar, 0 volt biti 0 yapar.
Daha sonra bitler birleşerek baytları, baytlar
birleşerek kilobaytları (KB) oluştururlar.
Yani bir bitin değeri ya vardır, ya yoktur.
Ozan Müyesseroğlu
 Kuantum Bilgisayar Nedir?
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarların
yapamadığı işlemleri yapabilen bilgisayarlardır.
Bunun yanında, belirtmeye gerek var mı
bilemiyoruz ama, klasik bilgisayarların yaptığı
işlemleri de daha hızlı yaparlar. Slayt süresi uzun
olmadığı için biraz yüzeysel anlatacağız, ancak
kuantum bilgisayarlar hakkında genel bilgi
sahibi olacaksınız.
Ozan Müyesseroğlu
 Nasıl Çalışırlar?
Kuantum bilgisayarlar da bit sistemine göre
çalışırlar. Ancak kuantum bilgisayarların bitleri
klasik bilgisayarların kullandığı bitler değillerdir;
QuantumBit’ler, kısaca QUBIT’lerdir.
Bit sistemi farklı olduğu için biti okuma-yazma
işlemi de farklı oluyor. Şöyle ki bir Qubiti okumak
için nükleer manyetik rezonans, yazmak içinse
yüksek enerjili radyo frekans gerekir.
Ozan Müyesseroğlu
 Bit ve Qubit

Resimde üst kısımdakiler bit, alttaki Qubit’tir.

Ozan Müyesseroğlu
 Peki Qubit Nedir? (1)
Bunu kısaca şöyle açıklayabiliriz; bitlerin aksine
Qubitler 0 ile 1 arasında sınırsız değer alabilir.
Bunun anlamı bir Qubit 0 olabilir, 1 olabilir, 1.2
olabilir… Buna “çakışma” (superposition) denir.
Çakışma özelliği sayesinde aynı büyüklükteki
fiziksel alana bir Qubit, bir bitten daha fazla veri
sığdırır.

Ozan Müyesseroğlu
 Peki Qubit Nedir? (2)
Qubitler, çakışma özelliklerinin yanında
mantıksal işlemlerde sonucun daha net olmasını
sağlar ve işlem kapsamını genişletir.
Dolanıklık (Entaglement) sayesinde güvenli
şifreler oluşturulabilir ve son derece güvenli
şifreler çözülebilir. Ancak bu işlemi klasik bir
bilgisayar yapamaz ya da yapsa bile birkaç
milyon yıl sürer.
Ozan Müyesseroğlu
 Kuantum Bilgisayar Örneği (1)

(C11H5F5O2Fe ) molekülünden oluşan 7 Qubit Kuantum Bilgisayarı

Ozan Müyesseroğlu
 Kuantum Bilgisayar Örneği (2)
Bir önceki sayfada görülen yapı 7 Qubitlik bir
kuantum bilgisayardır. Sadece 24 molekülden
oluşan bu bilgisayar 15’i asal çarpanlarına
ayırabiliyor. Bu işlem ise Peter Shor’un 1994’te
yayımladığı “kuantum bilgisayarları için asal
çarpanlara ayırma” algoritması ile yapılıyor.
Molekül üzerindeki 5 Flor atomuyla 2 Karbon
atomu birer Qubit olarak davranıyorlar.
Ozan Müyesseroğlu
 Kuantum Bilgisayar Örneği (3)
Bu atomlar, yani bu Qubitler birbirleriyle
etkileşim halindeler. Bu sayede birbirlerine veri
aktarımı yapabiliyorlar. Aynı zamanda bu
Qubitler tek tek programlanabiliyorlar.

Klasik Bilgisayar Programcısı ve Kuantum Bilgisayar Programcısı

Ozan Müyesseroğlu
 Sonuç
Kuantum bilgisayarlar geleceğin bilgisayarları
olmayı hak ediyorlar, ama iyi ellerde kullanılmak
şartıyla. Çünkü kuantum bilgisayarları ile kötü
ellerde bugün yapılandan daha fazla ve daha
hızlı hacker’lık yapılabilir.
Halihazırda yapılmış bir kuantum bilgisayarı
olmamasına rağmen yapıldığında kullanılacak
algoritmalar yazılmaya devam ediyor.
Ozan Müyesseroğlu
 Kaynakça
• http://www.robot.metu.edu.tr/~betul/Dokumanlar/Karisik/Logic%20Gates.pdf
• http://www.biltek.tubitak.gov.tr/haberler/fizik/S-444-15.pdf
• http://www.qubit.org
• http://cs.bilgi.edu.tr/~bulent/kuantum.html

“Eğer inşa ettiğiniz bilgisayarlar kuantum bilgisayarları olurlarsa, bütün

casuslar bunlardan edinmek isteyecekler. Bütün kodlarımız çözülecek
ve e-mail’lerimizi okuyabilecekler. Ta ki biz kuantum şifreleri yazana ve
onların gözlerini korkutana kadar.”
Jennifer & Peter Shor

Ozan Müyesseroğlu