Professional Documents
Culture Documents
Texto
JOS EMA, JUAN SANDOVAL Y SILVIA GARCA (2003)
Fijaciones polticas y trasfondo de la accin: movimientos
dentro/fuera del socioconstruccionismo. Poltica y Sociedad, 40
(1) 71-86.
jeema@arrakises
juan.sandovai@uv.cl
2
w
w
uJ
~
El socioconstruccionismo ha pro puesto desde/a psicologa socia/una metoteora para trotar de superar el esencolismo ye! objetivismo de/a teora socio!predominante. El carcter erontiautoritar/o y Iiberadorma del sociaconstruccionismo se plante de la mano de su capacidad para desenmascarar los
presupuestos esenciolistas y objetivistas que reificabon y naturalizaban el mundo como extra-humano y poe/o tonto inevitable. Sin embargo, esta promesa de liberacin se ha visco debilitada al atender
slo auno dimensin desconstructivo, que desvelo las huellos de/o accin humana en lo construccin
de/a realidad, pero que puede dificultar/o posibilidad de legitimar y/o proponer otros mundos alternativos a oque/las que se desconstruyen.
Mediante lo metfora de lo coe-struccin se han generado un conjunto de argumentos centrados en
procesos sociales-humanas que han dificultado pensar sobre el trasfondo semitico-material en el que
participan y se articulan actores humanos y no humanos yen el que se produce todo erconstruccin
social de la realidodam. Ast en este trabajo hablamos del ecconstruccionismo omnipotentema que parece declarar que el mundo se genero ex nava en coda accin, como si estuviera sometido a un bigbangaa permanente.
Este artculo desarrolla uno revisin cntico sobre las prcticos polticas que posibilito o cierra el discurso socioconstruccionisto. Paro ello, despus de exponer sus elementos centrales, se presentan diferentes crticos desde la afirmacin del carcter ecomnipotente del tipo de construccin de la realidad que proponen algunas posiciones socioconstruccionistos sacando a las humanos del mundo,
olvidando la agencio de actores no humanos y obviando la presencia de un trasfondo semitico material para la accin. En la tercera parte de este trabajase ofrecen algunos propuestas a partir de la
crticas planteados desde el reconocimiento de la urgencia de hacer poltica desde lo contingente y/o
parcial.
Politice a-Sociedad. zooM. Vol. 40 Nmnm. u
71
ISSNu nu3o-Boom
fe-se auuu-iuuuua luuumn luujuuz .5ilnin Suc ucamul )unu-/ ua /uuuumu. .Sunmc-enucitl- A-luu-uu
u
4
A
a
ltemei-uucmns
Socuocoe-sceucliae-usmaa has propammedon che liel ofsocial psychologya metathearyto oieeposs che moinstmeamsocualtheoryaaesscncialism andohjectvism. The ecae-ci-auchar/caeian and memancipotoem chorocter
atsanioeoe-sreoctioe-is,mi acose [ramics capaci!y ca ue-mask che essentmolist and objeccivusc assumpdoe-s thoc
eec/ucd ood e-acuealized che world os excma-human and theeetaee inevitable. l-lowevee, chis libeeatory peomise has tueco wcakcned hy atcne-ding jnast ca ono econsteoctiue dimcnosioe- chot unveils che teacles of human acruon le- cinc naemscemaetioni ofeeolity. Thc exc/us/ve atrencioo ca chus dimeosion can evee-tually endangee
tIme possihdity ca /egitinmate and/oe propase olteenotive worlds ca chase airead> decansteucced.
Thmoagh Che mecopinar of coascreuccon ichos beco gee-eroted a hod> of aeguments olased um-ichicm socialhonuaan pracesses. Ths has pee venced thinking ae- che ma!erial-semiotic hockground rae/acre human an
non-human accoes parcicipacc and artcuum/occ wich u-oc/a achcr, ond wheee ol eesocial consteoccion oleealicyau re peodnumce. la Cha! sense, wc calle aboor samnipoceoc consteucclonismau which seems to scace
clic world is geneeoccd ex e-oreo in ce-ely actioa 0=e- a peenmacmcnt eclaig--ban gua.
This aemicle dnvclops a cric/cal mevisioe- an cine paliticol practicas social consteuctianisc discoarse foculitales cae loeznlases. le- char dimecrion. alcen desnrihinuj ics central clements. diflerent critiques are peesecundan cine ueonnnipotee-c ohaeacteeum of cnrcaiem social coas tnuctiae-ist positiansa taking homans ol che
vaeM tarqectmnq noo-hu,mon octoes agency and ahvioting che semiacic-maccriol background ofoccion.
Pie-oil>. ram cinesc critiques mmmcc a/ter sorne peopasals recagnizing che orgency ofda/ng palitics feam parcial ene! nantingent pasitians
SUMARIO
jetivista o ci nelauivisnao ingenua y paralizante?. 3. Sobre la accin y su metfora como construcnido. 4. Dcsconstruccin y emancipacin
LI suurinmreaunstnaeaemionuisnnro ~e amatemnlefine
cadmnmlt lanuan Jasucumlogiai soemial canitie -i Muirais tbmi-nucas. re)1 ) 1 a ma estiria ele sus auceumnias teeuuinms
sea canganuuzami ni itmnnuia mi unan asnal a-ntiati un ul~im
cama cita itas 1 mml unuuemutems ea1isiuammiiuulea-- me cas r]c~ tau
Jisiemolemnuia suiemal nnanlicaieauai neJamese catad u eman-nicanuuraneme tite Jacar cal eanaapiuisnaua boina vn ma
cmieunauliarumem ntagniiaiu.-iei limrie<nidosca cacao e/ca
estea mumemuica rica leis Jal ucine mmmcc mueras Fnmndauaacci
tauies ~mnrm1mnaeasters
Juuur cut Cuumiidimndem lien ue-ovi
nuumeamauus lea emriuieaa mine merme
u u nmieideanmaa
6 ibufaez.
nemea,).(Keama
Esta-umetIl Ceroe-ni. acib rele
dieaua
cilajearc elea sria e-riLe as, lu cnmnmuma los 1 mmmi ces dci
50cm acanastnnuceranmsnoo ami cntrelazar seas pa mu-ucaacmiucnmtnus cacmm las debates emonatcnepnuuniemos
SOlare eaJuisteuncalogim. acatalogiau y facattieman. lo-deis ma bitas que exeedem ceau mmm nana fra las reas
ele castnanln cina ia psmemtmitgaa soemiau claesema.
Laus macajames de iueatabilidad y emanadaio prommaovidas Jmcar la crisis el e la raniti m dc verda el
conc o eearres1aeanmd ema el a cao la realidad y para
canil i nam mu e sciarso e mu-pi ritmo emir tu mrtea mal rra ti u.a
ejuaca ro cae nata nuan fon danuematos ratiaeuales pan-a
solu.auitaua sra seufacninmnmlaiul tapisacnuacuigiea sobre
otras fornas ele canoe inri ie-muto ce nti fico, lan
1aurcsto cr tela de naje i o cli ncleo de intel igib i - licuad fumnnlaneammtainirmrde la osir-natrugia semcam do-mema mmmiii te ema ci siglo XX. tal 1 sea cacaec nst nra nuca a
maisnaica. maanmilemiaemielem su emamrm i rnspiuacamnanm
cin de representacima refiere a su carga pictrica o fotogrfica, es decir a la idea deque nuestros conocinentos nos pueden smrnnistrargnmias.
imgenes o reprcsentaeiones apropiadas sobre
eaomno ese/e verdad el miando exteruio.
Sabre la base de esta doble crtica, e socio-
1mrcaceatando la nealdad
puestas emancipadoras. Desde entonces la tcayla poltica han sido escenarios recurrentes
en las batallas incruentas en las que se han con--
La segunda crtica termea que ver con el enestionamiento de la idea e/ea cina representacin
danaemmia y ana esernmctnama nmeatodoIgica para Imanen i nueligible y venifcable dicha ontologia. Al respecto ver Ger-gen (u996>.
Para tianuan la atenucira sobre ci emarcuen anadmacumcnica dcl uso del lenguaje emulas ciecacias sociales hemos optado par utilizan el femenino canino cauegonia no mareada.
Jean- Fran~os Iyatand (r 9139> sasnene la hiptesis dc gnie ci saber (o estado del conociomieuudo) cambia de estatoro al nuisnio sienapo qnae tas sociedades se incamponan. a cina nueva poca llamada posndustnial y las climas
culturales a una amueva era tt.a nada posnucaelenmaidad. Ecu las ciencias sociales este discurso teniemo se expresa cu
el desarmollo deumna protnmmmclm criniema a los as denominados nnceamrelatos, agrandes categanias discursivas de carcter trascendental que mu rnmodemndad se ha forjado para interpretan> nomnar la realidad.
73
71-86
feusu< Ecaiiuiueu Am-cu I.u4aez. .Siuuun tjmnueuua Lleuuuuiuu u/muuumu. Sutuieiuumiil a\/euuam
lcamuainmnm. uuuaur
i[iidtu)i .
II
airtmcualem sc melle cene a la emrimoir u sae notemnus tnimnanmearrst mx u sunas i napIiraauriemuae~. 1aoiai dais.
Eau1um ti ce mmcacuiiuaucmin <en tunisimnmee ucaruis tam/uixisl u> 1u-unu ituuar ~1e-1at~
u .ule~ummimiI
teataime cm cmi leus tIman nutrs amcalaums ele tus diccacias ~. suri cnuabanu4um tre str frua igaa cemnusudea rau
lucs tuunuo alm~etna ele mmm alsus iris 1mt mtimnamiient
tema de tve curie iii Ce-ngnua u 1 metas 1 Fiarme ma, ami
F\asmemmu u.urucaas maicumimnuin muas guau un e nutum, melca lan-mi, miamaniriimui u> ja ii-a denmomuiuuarsaas fatmmiitctamiuiemniieus euunmeaeuum mu ummnmiuamutea lis e cre as se nles lunanu rius su enuala ugu u-sus duxerasas enauetaus mao lac eonucmitmuida nrum
camenumnmre cima Jatumasaruueuamo linauuuoiuenme4 u. por st nant anua es 1mmisitule arganmneintar diferencias ujuiasecmoIgicaas.
ouicmtuxutaaiasu..imnitieic:usu nutr todase las (tanino lucs lo iluust mcl nuoramo ihumus; e> Ecu lacautaxinconasennccaicunuiseaemu
rmnmnmnmuas. 1aiamasimpuansuo ele causmnuee nmaumnse-um sememal Gergem a atmema e oconutramumacas el eoniasnruintivsiaei filcuasfico
(tmmeidnnari e neimui1ammnura emumonmir unsunus nl euunusumnmu muvusruuca di la cascuda u/etilo ulema ~XXatzt.uwitk,
Pumutesan---. cmii
nomnuammuuum cl ceanausunmmr u uvscumo e/etas tu mapuas sund mmicas erar oaanrunucus el eonmsmumniviasnmue era la laicatragm miel nomuemrmimnureumuo --Mannnaiau eVamcla - tlnicuanacnamuutis cal canascmaancinnuisua soeiotgiem Bergena- lmmnknuiaiu. peno aiim
laim litimnuam no una n.ensiuu reais asistdumiima- encoratramnras nl consemnmnciemnuiasmmma evoicmnivnu imagen. ele.- Puea1iica.
tun gamlauxia nuauiu-inuuueiu-iasna asca eausau sxjaaumel itauiiim cnmcmnomeanmucmutuu y. ciara. cmnm canec gue anaimn cina uanuurnmemar. placas, mcm 1imeaac tuca linarias ~ulaunutcanaauniineme
mcmliv dis[aammcas. inicie mliu.-camaseus (nemcm6u 96).
leiut~emeu a
- 86
74
Nuestra propuesta pasa por conciliar la dinensuon constnaida de la realidad con su pre-
Kitznugcr:
Nuestra primera crtica al soeioconstrazecionsmo se refiere a su dificultad para
incorporar en su anlisis aquellas sedimentaciones y constricciones semitico-materiales objetivadas, y que permanecen opa~
cas>~ en el anlisis de la diseursividad.
Sostenemos en este sentido, que cl socio
construcemonsmo en su esfuerzo terico por
desmontar las ingenuidades realistas domnantes era las ciencias sociales. y frente al
riesgo de reifcar un mundo previo a la accin humana, ha creado una metfora de la
Las categoniasgiue una sociedad usa. iodcpendienteomente de lo arbenanas a ami han que puacelau ser sobre bases punamente lgicas, e independiematenrente de la tuismnica y
cutturalouence variables que pace/aiim asean. soua reales para la
sociedad que las masa, a a/cctaua a unueamnas vuelas e/cm forma
eangibleyneal. (1999- 6o>.
Esta visin socieacomustnuecionista de la realidad es condicin de posibilidad del construccionusnio omnupotenrte. al aparecer e
construccin que opera con una naturaleza final: el discurso, y un lugar ltimo para
Sanos nosotros quienres inmsninuuimnos como objetos los obtemas de los gue mpareoremerate esmu hecha la realidad. El
objeto mro germen-a nuestra nepneseartuucin de l sino que resalta de las prcticas que areincitaumuos para nepresenueanio
(zooa 234).
caneca a travs de su silenucio ontolgico (Gergen. r996) toda preocupacin por el conteni do reala> de nuestras eanstrucciones. Pareciera que sobre el contenido e/cia realidad
994).
La cei mugensuidad a la qnaca u-tas referimos hace equivalenmes todas las posibles opciones polticas partiendo de
la base de que nuingura puede privilegiar sus fundamentos fremnee a otras al sentados clos relativos auna comunidad pamnicular. Si biem co es tcil encontrar quien sosteuaga esta posicin extrema, lo que queremos poner
de manifiesto es la auscuania de matizacin en algunas automas sociocanstnucconiseas sobre determinadas afirmacmoniea.sr cine s imnphicaniau cml tipo de relativisnio que estamos criticando.
86
75
7i-
as lauriiiueu
Viii
mm 1
upu
Sil, iii
uumluamuemns
Le e
u 1amo1amue sim Lisie-m e-as gime la inmiiaumnieuniatinlad (o eanuigaa-ca iam iuuulis cIrial re tse uutimlm> set fui ~odel lemagemuu e (ea mciii
liguun mmcmii iumtatnu,u Irise mu do> ( le asn muiann cmii mmii mname
mci iii -u mu mtiia 1animnlmmn irla re puumeliu mmiii cmiii rmmaiaieau ascaemial.
e-mua ceumsuclr man mciii ,iru.utiuuu u ~5 lime nnmeiatagnnam muirtun da miau-pua su nuumtu mii lu umrmi1ari ursuou ele u icen-su (mtmcmt>l.imE)
jea nemas .scuu mmiinusme- muuiuuauima iimnusinninnxu mIra tau iraitimlanut sin
-
1mnemem cascas ce mcm misto re cunar u son ial eltal ema-a sea u mana 1 iamanjea e-ti nac cacacte ta scnaarcatremem mnuarernml caa
cu que cml se-otida del a len ucn se aiii1uniercm caa m.mraa
mmm sama de ram ie tic ma le- sgnuul ieeminia sedienuear tadas ecmnuuc tranlun martes lean un use/em >itia (Wiut
gerisiciu u n>cS> Ls ele cnn si se asumnuicra cr
reacia sea racime u luc d la naac t ufuunm elea la ~- nanmmna-irmemcmremni
Jaiil tu mnaaeas Ja nisur Jmeu canuto Jume
rum lace tuca es canastnumelra (cnn su dinaenusin se
mitien raciutennul) cu us pr meaticams nemles dea
sionai [leaninm
rjmae emeammc teado acatea de emanes
trace man mcc1 unen e mmateni ales a dcl 1 rasfea nadea
1.
ka umraein elia cuauu}rantdo nrmliemmma m mal u minie caco siseoaia,.aelua amigimmauinuuannte por). Seanin aa u-a dimir emuacaruna del cciiitexto qumea 1aiaasi/aitiuai tau aunaemin imameamad omit riel suie-co. Esuca cnmecapasc ele nnmslondo ras nmmemi1aerauelmi Junn Camncis Le-gas ea o el eisannetlm de una tac-mstaciaiim-i suaeuatogmnas eleal anuilisis miel senunido dra la amncirmnu. l~aana casera1.auuutau
citana
iaaeemmon
unae-u unc namnenm
ele rcmgnalamieiaeieas
gue laeraiiunhrtuu
un cornommmi
uuuaa
aumemiuan (m,a)
sigauaicitainmui
mu -ceseifmuin
mini mamcamueuunnm
miniu conmnmnumca
i ge-ruearal
demaomuainmauda 1mmuimuiumau sucia
1aranlmicida uamauemnia a asinculatimaunuueuaie.
Gori el eula1emuo etc eaamaeeizsulas namaumte simm meamie se/e-case man-u lea neganianidadeas egme pcasitailimcn lu nccida cml aur
tiar desa-mruatl. ama munumiluscas e iuumaguar me-u te tus retir ucines de iuieanuimlaiil. Imaulainus y ennanmaaeint. Al neaspecto merCan
cia Selgas (199.4
la de-nnumuiraeimm lea aueuuurune can caurmn un muele Cnt-/muas. Fmi e-suc texto umos neaeuimncas a e-Ita a 1uaumtin de toas tea tamjas le Ftmirascamm (19)ua Jiaaekeas (ng ce- liii cay. 1999> e lateiimm (azoe-u).
--
.gau= N
mu.
mu
m - etna
Iauemuauuts
76
Jas Ennijmu- Emcuen. Lri;mu-z. .Skicnmt- Cnnnnu~ei lenu m] en rinamcl Sa nlaua 1Mayo
Los actores mo saurios nosotros -i - Si cl nnnnmmuda existe psi-a
uacasotros nnunmo n n uaeiaralcama.a canto leasigima uc tipo de melacin.
una proeza de nunciamos actores. mmcm mmdcii tuamnanmos. mo rodos
argnminas. no muidos meno lgicos (It am a val. 1999 123>.
H araway:
asno [aoniamos mo son necesaria re e-te actores era sent
do hunano. smica irme tau pumnie eleal eatectivo luucionat que
conrstruye uu ac acate. La accin ra es mana un pnoblenaa
ontolgico camilo tema tr ca. Psi ocas lu i m. en anca que verdadero para taurnnurmos y no taunmrmmnuema. una formes de reunanlas
cosas que puede taccarmas salir riel imuniividcslisnmma cimero
dotgico intaererne al hecho de corrcmtranse cu quninues son
los ageanes viras acunares nana ci 5dm co ce tas comas liberales de: la agemunia ( 1999 ~6>.
2.
El sococonstruceionsmo desde su preoculpacin metaterca ha vinculado el potencial opresor de la psicologa dominante con
sus presupuestos realistas metafsicos sobre
el mundoyel conocimiento. El carcter antautoritaroa~ y liberador del sococonstriuccuonusmo vendra, por tanto, de la mano
de su capacidad para desenmascarar estos
presupuestos que reifcan y naturalizan el
Pareciera que el elscauanso socacanrstrucconista caos propone que ci inundo no es independiente de nosotras, Jaero nosotras si somos
independientes del nicando. Nos parece insumfi ciente este planteanueritui, asuamimnos radical
6
77
Pottriea-aSaciedad. aoo3Vot4o
Nfumn.
u-Pu
iii
1e cletenninua-do Jammnma
mu mmistean raan 1 mmc ulaulael
ti ma mIau dcl canulluetn 1alamaitmaeiem basta aiqcii
e~uuc el ruu ele e asti nuncie rl pon rum ando, laus pemsi
curies mt ilis u. mmiii ulmasmeas Jite elealmeuieleca minian
inleam furerme ele ob jet iviciat euauncu urea meaqcuisicua
panam im aunaemian 1aralimnt a u tmparir
catro.
mijnicilais
jemetaJain
nnaulisuaaea
niucaim
satuiana
peaeisaunmniie
it
Ji
lisie-em nuanuan eaFascamrmnuinm pi mr u 1 us }mcatiairaais camniasu -nai~maelnmrais. irni nuuaras ma eapnuanuaa mt emeutaslion e-carimiamI t
1cie Jmneavemeam e st u u. usmemr reanime nlieeudouam m
eaceatiivcaiinra. sea nraficamc a [truene seelamel. cnica, ele rum
lmammnianuemuutea mitarnaamuuea mit reun aurm pcademerams
fcauuiiuui el nmuunmnlcm e-tu cal e1cnra viu.immems cnn mcmi cii
nearaeiemtu emumumruei1amuileimau \Jmnumeim tast ema si cari
uueaeaeaautaa ammm mealltaaniemmi mus mumnuFul u a sea/mr etas cara
mueaxaranras eanmlre cretealeagim. e1aasnumnuuatuagia erie-am
peal ini ca. ita-tea cas eu e1uacm eau1mremnmt mr un e rute u.mu
nucas mm 1 iatmt elea uiesannemllae mu ememnl reunan ami
Iuanmminuieai ddumnmna Janucalc Ita lam mini u la cimpa-salmtiel mcl ele ami Imitar pniaueuui mull pirul traa dainaaemuai
mnuc,u me
cii ele
asele lu
a cicitcaleiuau
a ur-ulieiadl
1 es
di -ade
u
nleaeienr[ici
al cran
[tuneajtmrii1itei. aingamnuenunums seuninmeanusnuremieuumisaas han seanvido ~iananmiesuiouuar el manismimo tamotogin-ca. Jacamo taint-biuln [nauum
suusenunatammuas tic :eismnua emnmtuarat Vean e-ru cace rcmneagraifimn el mabajo de taucninnu Rnmmntennm Bcuiatuitter
Jotiuicea u-.Smmucieuiam. azoo2. \~cit. 40 Nmumnu.
71
78
Jase Enrique Ecu me l.emp u-z. iiuiem Gen ue-iu [Iiu-uueiu-c u Jma onu .Sa e-dotal Mo u a
Debemos, parlo tanto, pensarlo polticotico tonando cona punto departida la imposibilidad de fundannentos ltimos, a la vez
que la inevitablidad de las fijaciones del aigmuificanlo, auneqme stas no sean definitivas. La
ausencia de un fundanento definitivo no
significa la ausencia total de fuandanmento algama. de fundamentos localesy situados (Haraway. 1995) conuprametdos con experiencias (Teresa de Laurets. i
99a) e iniciativas
colectivas tramsfornadoras en las que se reconstruyen agentes y agencias para la accin
poltica (Diana Fuss. 999 )~~ - Desde este
punto de vista no podemos hablar de eman cipacin como una propuesta deliberacin
con unos contenidos sustantivos prefijados
--
dad de politizan cada den miami cu cualquier m-bito, lacro no es posible ce irme mr de esta (m)posbldad obligacin enne a mmrngunma.
Es inevitable derivan de esta posicin ameti faocIanio ra lista cari u-el mmci vsnmra ingenuo y pa
ralzamce ~ue hace eqealva erute cualquier opcimr
poltica? Pensanmos qnme ra. Nuestra reflexin
no term ma coma cl renca mtica i muuienuto de la que ja
ques Derrda (u997) denonmna lo ndccdible (la urgencia de una decisin para la que
no existen criterios posibles sobre su justicia): esta constatacin raca es para nosotras el final de cualquier prayeemto de liberacin. Es
precisamente el inicio. el terreno en donde
estanuos plantadas y cr e/anide debemos repensar nuestras posibilidades de accin. Aloraes nauanda se abre nuceesaramente el canpo a la responsabilidad> ala toma urgente de
una decisin. y no ya conmo un proceso algaritmico en que padenmnas segnairuna regia tras
al margen de las prcticas de significacin locales y situadas; si, como un horizonte por
constnuir que tiene corno primera condicin
de posibilidad la renunca a toda teleologiay
ontologa final, pero que tiene como segundo paso la fijacin de nuevos significados y
ontologas esta vez ya sin pretensin defimnitiva.
cenre/eutal para decidir ira queya estaba escrito como la mejor. Seguum Laclan:
eu etc que mmii juiuutiiummnms a mumucsenau jmruaibtiammia cas umuammmn tungar ainmumuiedo-eare-enne una vertido
monina radical pan-u modas tas afimnuanionee del re-nacimiento las musieras canoredeunes. mmmii
dcli
canciogne-cia hin
As Frana genmerado propnestaus sobre el comrocinmniemmto. la accin poltica> las augemates politicas desde posturas no
esencial seas (ver. por ejemmpta. los erabajos de Icid ch Bumner. [cresa de Launenis, Diana Fuss, llanna Harava>>.
En este apartada temnuos veamuido musnejsnda un esquenma de argunueneacin que quiz puede e/ana entendenunea
senuemena temporal. Asi tucmnmius hablado de can procese-de desesrabilizacin y luego de e-cro de tijacin: de un e-ni 86
79
muse lmmau
1uuu flu-mm. l.eiu msS uuumu (iunuuuim liecuuulmuu-lueumua Simm climiami Aluman
cli un
u cumnnipue nusuuam
III
Esmea iralmajo se lam alalaeme-elo cari mo eiauicagaa
e niti ta com 1 mas posicione as asan caec ni stnu nemea causeas Sie- enabare-ca liegadaus e- este pumnutea.
e
1uneneranas preapamaer alquicas linmemas ce reilexioc
pamrm monatinun,ai pcuisanunla ilniaartos dita leus lamo
latenamas y ~anegmunitaaspI
mute un ns cari nunurastrni amnuallisis. Se ti it udc abrir camunmnas pamue- la disco
sitan lu anido ilgamea tapo dc laropmesla tenatativa,
nana cina prnaaenmtmmnuanua macaval ade n nativa de mua
leal ti ttatusietu.
Y-lu raeaFucarenneaia ranin Iras ricas c1e se mulcas efrana sea
ha estnumetnurada nuestra traba1o este aparna e/case nelierea. Jior naca pune, a leus ias1ie deis ciiiinalgi etas ep atemaical ogi asiria [aleidas cr las
neafami minies sae ioco nseren nc io mmm astas solare la
acci ame x el cot can mneiienata: y Jaar at rl a leas as -
it mii eno u-alan-lu mcnmiutum iii [mmiiimira ue-ii lamas itcmalu u-sil tu iila1e nmn.uei un \uuluum, niiegini lis
a]aLmesias ca tau irme li/nc mcmi cautn me anime me-ii u. u mili peas
un e-tutu mt mmmi mci. inummmiel uit cu lime mm Ii uiiiic m.nuumnu tau
cual iii, e ciii simm amuutum u mutuas clix mcmii. luid [umimuiuu
tem mt
uiusiimmi lii nui~utu u.uii su mnmuatuel u] tu muisnmmuuiu tic hiel Cas tus liii
sieutumuss ele-set uuimtuiii ti mrm uuiioseuimuauumnmsuiitaicconm
lii miuras 1iuuiusam,ienuin mu tape-ti
1 si u
u u.eitmu mute en iiiei e/cal seaeieaeaans-trine e niutimsnnuiu ~
nurnutimn it 1muretlcm eeauuvnautim
St cari su ti cmii te 1umn u u u ir anisluin cuutc moni Jmnilin mmmi. Lsi~~ ~a ce u mmmc u m u rime cicuta cu que
casta u.t u tmemite ele ase-emumas mare-lux a se una imite nana
tenaiua iu u muid u tauacule a Jacal tt u 1ieistbie u mm unc
ntuanitlem s u ci mit/asele tu namuiu. cas cr Ii mime dccl atari
ejeme minias sume te 1 u [mu iiinmumum c1nnc antes se
1areaseniiim cu p [ibm mas cte ti uiau.uaa (e)) a> O
e- <tan mli, un moni cr as ietenalegu use/e i u cab1eni
vdarel a ea ni nelatviasmmmna mmutentmea > 1 u iteuma
pealiuieau me n4euieie prmvnlegnnu deten metmnian usvean
cmiii
len uumC~micu.
me
iii
1 uisminir u mii tuis m-mus ummi-mmmniuusin iiisuiiuui imau. un im irmuuli elm cmi cliii tul uuumum scetimnuumiimmlus e1muu u miii euuuisitlcnmetmus
constnieeaui
La pas ci n obj etivistamu unadernme la mantea nuielca munaanvsieana de la acacaican cacana i otervenemuon
dc u mm u age mute en el tea undm. e-tui fen era. ladra y
<abj ct i u.o aa - La accin se en itemderia as coraao
(<alga q me cus e-gea a e le le-eme a la neati riad a ( Pa -lata Navarro. rq9 4). DIcente a catan raan ecpcu oca.
e-tau-u dia-iumaimugnmnuiem tita mmmi 1amnsrmnucm lea icamneumus aedinuuemmitadas; inmemilan-n mira mini nunnmnnuemnna re lumrtnimuiucmiuaeaitimnm [mmcm
viii a tau auuaeaiinm. Simm ernubaunga cada esqueanuan. se lan atamuicauuetua nimnuitautniueamumm emranuua reme-ursa asrualiciemo ex1atcativo. Asma-rum remos e-ru e-smc miruiliais cnica u uuuiua e-sumas cteuiicannraa es-tui prmseuiuea simuurmlt,ineananuate cmi la uitainu van ntaccumusun-niacauu
emite
u- ~
ene-A ~
e-
N~ae-
ca
Jas Lcmnaaqmee Lun mu Lu$mez. Situuam Gen me-uun lien-ii-ejem u-Jiman Sanum/uanmi 1 A-/tu man
Actuar en el mundo supone. por tanto, articularse com otras actantes que se actualizan
desde el trasfondo que comparten. fijando
alianzas entre diferentes. No se trate- de la mema
recacambnacinde elementos predefinidosya
su
Paticr aSaciedad,
2003.
Val. 40 Nm.
ma cm-S
u-se Peiniu
1iu-u ITumuun- tiuu1ucm. .,ilireu Guma-dm liii muelmmc umuuu ,Suicm ulummn A-/uuii
~.
ja re - eamsresetes. N cm ase un atarle ruina re 1 ae i cina e u u - tuem a umai mige uuic un nmiuma luir se ruine cml u cut
ruiumnunIn umncu1auiestti ele rum nuatu1nuuaio re ~<tatijca-itas nairnlas>. cita unc 4 ncup u ~ ~
rIn n asgas
emurenuueise- Sra hnaima ele e le aue ~dn ruin culme
e-reun e-mu laus e1nie simias e millet tele smc ceimis mucama
Dcscao ,jslruc.aioii
canurinalparmi rl
cranes de JaOdltai n
1naem sematicanmeme lara prc icamus de
danuaimaaeinm e-ni tau vicie-, scan-ial. Sian enabe-ugo cal
damrmitattai eauaamumirijue-eiiar ile Ini nlese-cmns nuannuoui
ruereaeaea cr cumacastra ca1mi cucul asen natizado y
tenmmmauuuntnu e cauuuua efe renac u la etisunuteimam dc 1 cl un y ntorutte (yB> e-narre elemenatas mnmanemnos. caeuusuiaus
muas qiar inican ]amar it mu tren clin usluaudo ecauuma ami caspe-nuca de ctcnmuemumuau s ]uimnims suri rniactuiamn- siria carao
nataniunmniiu a i]nucmc u nuustmumme re miar heme-mm asee areucual un te-ii ermit It m{ume se mmmc maye la iinumaaiecimmeniaticic
s- cemms unirme e alumna ti masramda liare milo minies ~ao>mtalu
une ouu suri it istamirlo lirio tanipeac.o trasionielo simm aneu(n.
tinujuirs u mcii de mu non u niniuiamniitnutaenumti eiauimerumemmdiltmeniuts yunopuuesuasx nellcxnimmme sdraanmimnnaaseoe-mo 1am
cate-ni u tcammtlt (1)0 1 1 tiusnr ( e-Qn> Hu mmx mli mmmcm) un munnlumso\mmcla (mu3elb) com su comce meo de cmaannnini.
Nra e-a ul ummn mmmi it e suc u auca desan uoiam a luanmniu u tas melcas mmii> 1ae-smbntudide dr calme ~inmu.
situumlemnuuemuinm lis
a iii mua lucs u mnimum tnsulle tune is mli ir le xnumut
it n~uiumimas tIc tstmuiaaim ile intu nicmtiOiu eluusmeai cita ertuunumiJaautininu e1ruia dinamia tau jininniicsamulem cmii iuiuudo umiehuar cmi ca-mua mm ami 1uumuceeina uciematgicua ctnucmnraunuaeiem dcaaemnemrdua a fnumaelauiaenmeosimtniruacas. Manueanmicuuctuu la clinemnainu de ~uuoiridasm. 1~<-e-> sim uuutmnalisiemai. la uauiiai-mni1iamiui e1iuea uiemleuadenaaas se canustrnx-c mumnuu tucmmimiunte alaicanuma. t1nd macuca sc
amimamu/m. mi ~m-uit
ir ele mtmius dmmuieurie-nu uuua emuumum uxamcmaammna cina mira tmmraclamaueuaurm ruluimumn.
--
u.-
e
a-u
-u e-acm
Cnn-u
c mvi
mmmiii>
*uui
1uu
mu..,..
me
amin-u u. uii,,
8-a-
Por un lada. s qanremos un mayor collapromso con la transtarnuacima e/cias relaciones de dominacin. a desconstruccin requiere de una accin explicite-de generacin de
alternativas. Se he-ce evidente, por tanto, la
urgencia e/ce-brin nuevos registrase/e identfcacin/accin para eui~reotar una situacin
que no ternmmna con la triera moma de conciencia de la contingencia de las straaciones de
opresin. De ah lo relevante de Lacen definiciones y propuestas resJununmsabies y comprometidas en una politice- dc deseonstruccin
que pretende- contribuir e-un proyecto emancipador: toda accin de desestabilizacin de una
relacin de dominaciu ree1uere de una propuesta de reconstruaccin que okupe$a. con
una estetca yuna tce- alternativa los espaemios
donde sc luche- parlas ansformaciones de
las relaciones de dom irte-canon.
Fin ejemplo de ello es la aplicacin de pruebas de distinta inedote en Alemania para demostrar-> la homosexualidad ce idenuitaria frutan ca nomo base legal que permita la concesin de asilo para aquellas personas proce-
denates dc paises que castigar-u com lipemia de ouan-re ma acm-as penas la imomosexeralidad (Encarnacin Gutirrez Rodnguez. noam>. Vase ~aa
re- e-unas potinicas deJo urgente de gays y lesbianas. Kitzingcr (1999).
83
cus imnucuu
1ae-rausc.
nleaseasee-lailiamameair niel signuifieaidea ay ~ecnaunas
feinae-eiemmi ele las racandieieames nauateriaileas niel
sears deis m daca curacas eaxcal nave mateas.
Se abre as ia 1mosbi Ii ele-el el e e-ii e- u-zas cr tan
nuca mm deamnauneias y catrateagias counmneataa cmii re
eliaseastasi, iii-tauda mua e/el s gru fi emamnn a y =.liman a
fenumeleanaa nieta estaeatumna a mmnatnmamrelo era al
mu
IV
En este tnaiae-j a iremumosa reteauna ni cay-revisado
mil guineas de los presupuestas y namotive-nionesa
del norstnuenianrseuao social. Desde alguna os
de e licuas segra i muras sos cena u erie/o ie- u meemes ciad
ele una ruine-e/a nra esenecial lace-. nutre otras rezoues, Jacau cml pnitenaemal mecatamte-rio quaca tacan
II ex-a una oa tal ogia uiactafi aiea. coma la que sc
la sostenida y se sostiene e/ese/e: pos icanes
i tvi astas. Si ni e nnulmargo. canio campe-rl e ras
de ce-nimio en muchos de los propsitos ce-mus-1 reatanion atas, ere encinas quac le-y algunas ele-mii cuiteas e~ Qe canivie ren reamasar fiare- facilitar
asma enimcrpnemmmuso cuitreo.
As. lemnueas ca esto nada una cierta priori
zacaram del poica smub jetivoy acanalad qure se seistentecari a resma puestas qa cm aria-u cnica ren nimia brecheemnutre nua ruda (olmjnatea) y suajetea (distanca e
1 rae
sera reehmacide- por las Lu me-ras nnmedana ce el
leugoaje) - Nos refer meas a el le com la idee- el e
eeeaeamiatnmaememuemnitsnmro omnrm1aocarate: >5 -
ttispt-cuei aula fmnuelanee-meammrmn lea lumia distimaemnm muniuutitiman duenda 1aeutiic-.is dra rcmcounmeienirnmmcn e- y aotitiems
me iemdiatnitiuicitus. vean Nmtite-y Emulasen (rpm)?. 2000) y tras debanca con.Jnudielm Bautnn (-aotao> e tris \-larionuYe-cmng
-
997> enitimainucina cml duiltanuima le su mmeu1mntemsuam e-nunca earateuuray eeoumocuiiam 1aolicicaav cml jmosieiunamnicrica ele Isis 1a0
tiuirmaus le- gauss y- teshaimnrias camama nniemauunaeraem erulcnmnantts a.
Prmimuiumm -u .Suueamiauieuul.
2001.
Jom e-nnrjue Lmmumn iciper. Saluin Gaueacaut llmnice u-Juman .Snme-ulumncul A-/oa
6. Referencias bibliogrficas
Bitor. Vivien (998>- 4 )veuxiew tlealismmm. relacivismn. social canste-uctiomrismo unid dscaunsesa. en lan Parleer (eme-mp.> Socio! Ceinustmuttaniommuasoa.. Disnanerse and Realiscn- (mS-e-5). Londres. Sage Pubtcate-ua.
BUTirar. judtin (e-ceo>: El me-ananisna y la meramnemce culturral Nena. /.
5/t Recule-un. 2 ma9- me-e-.
Cnrscm. IKduaarnla (r 995>: /u mmadn,cnicin a te- Paina/e-gia Semnia-/. Madrid, Universicas.
Dm Luranunnisa, leresa (u 992>: luden cci no. l%me--i-cnsrmca, semitica. ciAs. Madrid. Ctedra Ir 9841.
Ummm nc u tic. i anques (u 997>: cenznn el-e ley. El /ame-ta.arruenuto mnisntco de/a. amaronidrmel - Me-ni riel. Tenemos.
DOMn-mim ami, Nl iqmaet (n 998> El problema de ~<losocial ce-la Psicologa Social. Algurnas consderaniones
desde t a Sociologa el cml tiauaocnaic reto Cje e-ti Fica , Renuistn Ae--trap/eoa - i7~: 67 72.
Fu-xsce. Nancy (m997X /cstuuue- !cueerrempra. Santaf de Bogot. Colombia. Sigla dcl Hombre/tlniverside-d de
tos Andes.
(soca>: ileeerosem smica, falta de reeanormimniemto y capicalismno: una respuesta e-juidth Bueler - Ns-tau
Lcjt Reiuieun. e-: re-BmS (a.
Fess. t)ana (u999): Lemean comon na feminista. ere Neus Carbonel y Man Tornas (comp.). Fem-inism-as
Decan mas (re-, u 46). Nl e-el riel - Arco Libros.
1um intencionalidad.
Gascias
Sianc~ys,
Fernando].
(1994)
e-Anlisis
del sennido
iaacce-eualimanuuas
eltrasfondo
de
en juman
M. Deiganin
y .iurmnnm
Conirrez
(eonap.).
Mtodosdey tcnicas
de innueaeigacin
eme ciencias
sanie-es (493-527). Muuiinid. Sntesis.
CERCEe-. Kcnneth (r935>: TEn Social Constnaeeonist Movenene in Modern Psycbology, American
Pern!mum/e-gist 4Cm 266-475.
(i
(1999): Las proumeasas de los monstruos: Urna politice- regenere-dore- para otros napropiables/dos.Pe-/mtica -a Saciedad-. Sc: ram 63.
IBn7.. Iams (r996) u E!nmmmnaciones conceptuales en torne- ala posmoaodennnidad y-la psico/aga, Canacas. Univerau 1 aid Ce:nitral de: Vea meznlela.
(u997>: Wbya cniccaul social psychoioguu?, enTonns ibfczy Luapcinio Iiguez (ed.). Cninica/Sociai
Psa-c/a- a/ap
(2741)
-
1 e-ce/res. Se-ge.
(2001>:
Mieoicie-nes1acnnmc e/isiul-enes. Realidad- Vendad~Jmo/itica. Barcelona.
1? Ameno-al
Cee/isa.
Recuse-a ofCrtica! Psycho/ogy.
Knnzrsiammme-,
Celia (u999> u 1 cabian e-ud gay psychologyu is it crtica
~o--66.
la recuoiueaime de-.
[9901.
85
Paiieiea y-Sociedad.
2003,Vol.
40
Nm. ma
7nc86
/enjuu
S/u
(ir
9( uueuumueneuumnm u ulnuiccuumem
Mu uiu
71
--86
86