You are on page 1of 25

Technische Thermodynamik

Wrme- und Stoffbertragung


Prof. Dr.-Ing. habil. H.-J. Kretzschmar

Technische Thermodynamik

Stoffwertsammlung

FB Maschinenwesen

University
of
Applied Sciences

HOCHSCHULE ZITTAU/GRLITZ

(FH) - University of Applied Sciences


FACHBEREICH MASCHINENWESEN
Fachgebiet Technische Thermodynamik
Prof. Dr.-Ing. habil. H.-J. Kretzschmar

Stoffwertsammlung
Technische Thermodynamik
Wrme- und Stoffbertragung
Tab. 0
Tab. 1
Tab. 2
Tab. 3
Tab. 4
Tab. 5
Tab. 6
Tab. 7
Tab. 8
Tab. 9
Tab. 10
Tab. 11
Tab. 12
Tab. 13
Tab. 14
Tab. 15
Tab. 16
Tab. 17
Tab. 18

Umrechnung englischer Einheiten in SI-Einheiten


Physikalische Konstanten
Allgemeine stoffspezifische Konstanten
Fluide im Idealgaszustand
Stoffwerte von Wasserflssigkeit (inkompressibel)
Stoffwerte von trockener Luft bei p = 0,101325 MPa
Spezifisches Volumen von trockener Luft
Spezifische isobare Wrmekapazitt von trockener Luft
Spezifische Enthalpie von trockener Luft
Spezifische Entropie von trockener Luft
Stoffwerten von Metallen
Transporteigenschaften ausgewhlter Feststoffe
Emissionsverhltnisse ausgewhlter Stoffe
Diffusionskoeffizienten von Dampf-Luft-Gemischen
Diffusionskoeffizienten von Dampf-Dampf-Gemischen
Diffusionskoeffizienten von binren Flssigkeitsgemischen
Heizwerte und Brennwerte
Faktoren fr quivalente Luftschichtdicken
Sublimationsdruck von Wasser

Tab. 0 Umrechnung englischer Einheiten in SI-Einheiten


Maeinheit
Inch
Foot (12 in)
Yard (3 ft)
Mile
Nautical mile
Gallon
Barrel (USA)
Barrel Petrol (USA)
Barrel (brit.)
Foot per minute
Yard per second
Pound
Pounds per square inch
Pond per cubic foot
Horsepower - hour
Horsepower
British thermal unit
Btu per pound
Btu per cubic foot
Btu per hour

Umrechnung
1 in (")
1 ft
1 yd
1 mile
1 nmile
1 gal
1 barrel
1 barrel Petrol
1 barrel
1 ftmin-1
1 yds-1
1 lb
1 psi
1 lbft-3
1 hph
1 hp
1 Btu
1 Btulb-1
1 Btuft-3
1 Btuh-1

=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=

0,0254
0,3048
0,9144
1609,3
1852
0,0037854
0,1156
0,1588
0,1637
0,00508
0,9144
0,45359
6,89476
16,01846
26856000
0,746
1,055056
2,326
37,25895
293,0711

m
m
m
m
m
m3
m3
m3
m3
ms-1
ms-1
kg
kPa
kgm-3
kJ
kW
kJ
kJkg-1
kJm-3
kW

Tab.1 Physikalische Konstanten


Universelle (molare) Gaskonstante

R = 8,314510 kJ kmol-1 K-1

Erdbeschleunigung

g = 9,80665 m s-2

Lichtgeschwindigkeit im Vakuum

co = 299,792458 106 m s-1

Tab. 2 Allgemeine stoffspezifische Konstanten


Fluid

Strukturformel

Wasser
Stickstoffmonoxid
Stickstoffdioxid
Kohlenmonoxid
Kohlendioxid
Schwefeldioxid
Schwefeltrioxid
Luft (trocken)

H 2O
NO
NO2
CO
CO2
SO2
SO3

Ammoniak
R12
R22
R23
R123
R134a
R142b
R152a
R227
R502

NH3
CCl2F2
CHF2Cl
CHF3
CHCl2-CF3
CH2F-CF3
CH3CF2Cl
CH3CHF2
CF3-CHF-CF3

Helium
Neon
Argon
Stickstoff
Wasserstoff
Sauerstoff
Fluor
Chlor
Ozon

He
Ne
Ar
N2
H2
O2
F2
Cl2
O3

Methan
Ethylen ( Ethen )
Ethan
Propylen
Propan
Butan
Benzol
Diphenyl
Methanol
Ethanol
Propanol
Butanol
Glyzerin
Aceton
Phenol
Formaldehyd
Schwefelhexafluorid

CH4
C 2H 4
C 2H 6
C 3H 6
C 3H 8
C4H10
C 6H 6
C12H10
CH3OH
C2H5OH
C3H7OH
C4H9OH
C 2H 8O 3
C 3H 6O
C 6H 6O
CH2O
SF6

Daten am kritischen Punkt


kr
Tkr
pkr

kg kmol-1

kJ kg-1 K-1

MPa

kg m-3

0,46153
0,27709
0,18071
0,29684
0,18892
0,12978
0,103385
0,28706

647,096
180,2
431,35
132,91
304,21
430,7
491,45
132,507

22,064
6,485
10,13
3,499
7,3825
7,88
8,44
3,766

322,0
520
550
301
466,1
525
633
313

17,03
120,92
86,469
70,01
152,93
102,03
100,496
66,05
170,03
111,6

0,48823
0,68760
0,096156
0,11876
0,054368
0,081491
0,082735
0,12588
0,048900
0,074503

405,60
385,16
369,33
298,75
456,94
374,3
410,3
386,7
375,05
355,36

11,30
4,16
4,990
4,75
3,674
4,064
4,123
4,49
2,952
4,08

235
558
513
500
549,9
508
435
365
592
561

4,003
20,179
39,948
28,013
2,016
31,999
37,997
70,906
47,998

2,0771
0,41204
0,20813
0,29681
4,1243
0,25984
0,21882
0,11726
0,17323

5,201
44,40
150,8
126,20
33,24
154,576
144,30
417,0
261,1

0,2275
2,654
4,8979
3,400
1,296
5,043
5,215
7,70
5,53

69,64
483,5
535,7
314
30,1
436,1
574
573
537

16,043
28,054
30,069
42,08
44,096
58,12
78,11
154,20
32,04
46,07
60,09
74,12
92,09
58,08
94,11
30,03
146,05

0,51826
0,29638
0,27651
0,19759
0,18855
0,14306
0,10645
0,053920
0,25950
0,18048
0,13837
0,11218
0,090287
0,14316
0,088349
0,27687
0,056929

190,555
282,37
305,42
365,57
370,0
425,16
562,09
788,65
512,58
516,25
508,40
562,98

4,595
5,02
4,884
4,6646
4,26
3,797
4,898
3,8
8,092
6,379
4,764
4,413

162,2
218
205,6
223,4
226
225
309
343
272
275,5
272,7
269,9

509,45
694,25

4,78
6,13

278
401

318,729

3,7545

742

18,015
30,006
46,01
28,01
44,01
64,065
80,06
28,9647

Tab. 3-1 Fluide im Idealgaszustand


t

Wasserdampf - H2O
cp

Werte nach VDI-Richtlinie 4670

cp

T
TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

kJ kg-1K -1

2371,12
2408,15
2426,68
2445,22
2463,77
2482,33

8,6067
8,7805
8,8617
8,9396
9,0144
9,0863

1,8511
1,8523
1,8533
1,8545
1,8558
1,8572

1,8542
1,8552
1,8559
1,8565
1,8572
1,8580

to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

1,8589
1,8608
1,8629
1,8641
1,8654
1,8681
1,8711
1,8743
1,8779
1,8816
1,8856

1,8589
1,8598
1,8608
1,8614
1,8619
1,8631
1,8644
1,8658
1,8672
1,8688
1,8704

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

1,8898
1,8988
1,9084
1,9186
1,9292
1,9402
1,9690
1,9993
2,0308
2,0633
2,0968

1,8722
1,8759
1,8798
1,8840
1,8884
1,8931
1,9053
1,9185
1,9322
1,9466
1,9614

2688,13
2726,02
2764,09
2802,36
2840,83
2879,53
2977,25
3076,45
3177,20
3279,55
3383,54

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

2,1310
2,1659
2,2013
2,2371
2,2729
2,3088
2,3446
2,3800
2,4149
2,4494

1,9766
1,9923
2,0082
2,0244
2,0409
2,0576
2,0744
2,0913
2,1083
2,1254

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

2,4831
2,5161
2,5483
2,5797
2,6101
2,6396
2,6681
2,6957
2,7223
2,7479
2,7726
2,7964
2,8192
2,8412
2,8623

2,1424
2,1594
2,1764
2,1932
2,2100
2,2266
2,2430
2,2593
2,2753
2,2912
2,3068
2,3222
2,3374
2,3524
2,3670

cp
To

sT

kJ kg-1

-70
-50
-40
-30
-20
-10

Luft (trocken)
cp

cp

T
TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

sT

h
kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,13509
-0,04093
0,00303
0,04515
0,08558
0,12445
so = 0,16189
0,19798
0,23284
0,24984
0,26655
0,29918
0,33080
0,36148
0,39127
0,42023
0,44840

1,0026
1,0028
1,0029
1,0030
1,0032
1,0035

1,0030
1,0032
1,0033
1,0034
1,0035
1,0036

1,0038
1,0042
1,0046
1,0048
1,0051
1,0057
1,0063
1,0070
1,0077
1,0085
1,0095

1,0038
1,0040
1,0042
1,0043
1,0044
1,0046
1,0049
1,0052
1,0055
1,0058
1,0062

-70,213
-50,159
-40,130
-30,101
-20,069
-10,036
ho = 0
10,040
20,084
25,108
30,132
40,186
50,246
60,312
70,385
80,467
90,557

9,7394
9,8383
9,9327
10,0232
10,1100
10,1936
10,3899
10,5710
10,7395
10,8974
11,0465

1,0104
1,0126
1,0151
1,0180
1,0211
1,0245
1,0341
1,0449
1,0565
1,0684
1,0805

1,0066
1,0074
1,0083
1,0093
1,0105
1,0117
1,0152
1,0192
1,0237
1,0286
1,0337

100,66
120,89
141,16
161,49
181,88
202,34
253,80
305,77
358,30
411,42
465,15

0,47584
0,52865
0,57896
0,62701
0,67303
0,71720
0,82058
0,91545
1,00332
1,08531
1,16229

3489,24
3596,66
3705,84
3816,79
3929,54
4044,09
4160,43
4278,54
4398,42
4520,03

11,1878
11,3224
11,4511
11,5747
11,6936
11,8084
11,9194
12,0270
12,1314
12,2329

1,0924
1,1040
1,1151
1,1258
1,1358
1,1454
1,1543
1,1627
1,1706
1,1779

1,0389
1,0443
1,0498
1,0552
1,0606
1,0659
1,0712
1,0763
1,0814
1,0862

519,47
574,38
629,86
685,89
742,43
799,46
856,95
914,88
973,22
1031,93

1,23493
1,30375
1,36919
1,43160
1,49128
1,54848
1,60341
1,65627
1,70722
1,75641

4643,34
4768,33
4894,94
5023,14
5152,89
5284,14
5416,83
5550,93
5686,38
5823,14
5961,16
6100,39
6240,78
6382,30
6524,89

12,3317
12,4280
12,5219
12,6136
12,7032
12,7908
12,8766
12,9605
13,0427
13,1232
13,2022
13,2796
13,3556
13,4301
13,5033

1,1848
1,1913
1,1974
1,2031
1,2084
1,2134
1,2182
1,2227
1,2270
1,2310
1,2348
1,2385
1,2420
1,2454
1,2486

1,0910
1,0956
1,1001
1,1045
1,1087
1,1128
1,1167
1,1206
1,1243
1,1279
1,1314
1,1348
1,1381
1,1413
1,1444

1091,00
1150,41
1210,13
1270,14
1330,43
1390,98
1451,77
1512,79
1574,04
1635,48
1697,13
1758,97
1820,98
1883,16
1945,51

1,80396
1,85000
1,89464
1,93797
1,98007
2,02104
2,06093
2,09984
2,13780
2,17490
2,21118
2,24671
2,28153
2,31571
2,34931

ho = 2500,91 so = 9,1556
2519,51
9,2224
2538,13
9,2871
2547,45
9,3186
2556,77
9,3496
2575,44
9,4102
2594,13
9,4689
2612,86
9,5260
2631,62
9,5815
2650,42
9,6355
2669,25
9,6881

1
h ho
=
c p dT =
T To To
T To
T

sT = so +

To

cp
T

dT

Tab. 3-2 Fluide im Idealgaszustand


t

Sauerstoff O2
cp

Werte nach VDI-Richtlinie 4670

cp

T
TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

Stickstoff N2
sT

cp

cp

kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,27001
-0,18451
-0,14457
-0,10628
-0,069499
-0,034115
so = 0
0,032898
0,064713
0,080234
0,095509
0,12536
0,15432
0,18246
0,20983
0,23647
0,26244

1,0391
1,0392
1,0391
1,0391
1,0391
1,0392

1,0392
1,0392
1,0392
1,0392
1,0392
1,0393

1,0393
1,0394
1,0396
1,0397
1,0398
1,0400
1,0403
1,0406
1,0409
1,0413
1,0418

sT

TO

kJ kg-1

kJ kg-1K -1

1,0393
1,0394
1,0394
1,0395
1,0395
1,0396
1,0397
1,0398
1,0400
1,0401
1,0403

-72,742
-51,958
-41,566
-31,175
-20,784
-10,392
ho = 0
10,394
20,789
25,988
31,186
41,586
51,987
62,391
72,799
83,210
93,626

-0,30776
-0,21018
-0,16463
-0,12099
-0,079109
-0,038850
so = 0
0,037282
0,073362
0,090945
0,10824
0,14199
0,17468
0,20639
0,23717
0,26708
0,29616

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

0,91031
0,91095
0,91148
0,91212
0,91288
0,91378

0,91203
0,91262
0,91297
0,91336
0,91380
0,91428

0,91481
0,91600
0,91735
0,91808
0,91886
0,92053
0,92236
0,92434
0,92647
0,92874
0,93114

0,91481
0,91539
0,91603
0,91636
0,91671
0,91746
0,91825
0,91910
0,92000
0,92095
0,92194

-63,842
-45,631
-36,519
-27,401
-18,276
-9,1429
ho = 0
9,1538
18,320
22,909
27,501
36,698
45,912
55,146
64,400
73,676
82,975

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

0,93365
0,93900
0,94471
0,95068
0,95686
0,96316
0,97910
0,99478
1,0097
1,0237
1,0367

0,92299
0,92521
0,92758
0,93009
0,93272
0,93545
0,94258
0,94998
0,95746
0,96488
0,97215

92,299
111,02
129,86
148,81
167,89
187,09
235,65
285,00
335,11
385,95
437,47

0,28777
0,33665
0,38338
0,42818
0,47123
0,51269
0,61023
0,70031
0,78414
0,86261
0,93643

1,0423
1,0436
1,0452
1,0471
1,0493
1,0519
1,0597
1,0692
1,0799
1,0915
1,1035

1,0405
1,0409
1,0414
1,0420
1,0426
1,0434
1,0459
1,0490
1,0526
1,0567
1,0613

104,05
124,90
145,79
166,71
187,68
208,69
261,47
314,69
368,41
422,70
477,57

0,32447
0,37892
0,43074
0,48019
0,52751
0,57288
0,67892
0,77607
0,86593
0,94972
1,0283

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

1,0485
1,0593
1,0690
1,0779
1,0860
1,0934
1,1001
1,1064
1,1121
1,1175

0,97920
0,98600
0,99252
0,99875
1,0047
1,0104
1,0158
1,0209
1,0258
1,0305

489,60
542,30
595,51
649,19
703,29
757,78
812,62
867,78
923,25
978,99

1,0061
1,0722
1,1349
1,1947
1,2518
1,3064
1,3587
1,4089
1,4573
1,5038

1,1156
1,1276
1,1394
1,1508
1,1616
1,1720
1,1817
1,1909
1,1996
1,2077

1,0661
1,0711
1,0763
1,0816
1,0870
1,0923
1,0976
1,1028
1,1079
1,1130

533,05
589,13
645,81
703,06
760,87
819,21
878,06
937,38
997,14
1057,33

1,1025
1,1728
1,2396
1,3034
1,3644
1,4228
1,4790
1,5330
1,5851
1,6353

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1,1226
1,1274
1,1319
1,1363
1,1405
1,1446
1,1486
1,1525
1,1564
1,1602
1,1640
1,1677
1,1714
1,1751
1,1788

1,0350
1,0393
1,0434
1,0473
1,0511
1,0548
1,0583
1,0617
1,0650
1,0683
1,0714
1,0744
1,0774
1,0803
1,0832

1034,99
1091,24
1147,72
1204,43
1261,35
1318,48
1375,81
1433,34
1491,06
1548,98
1607,08
1665,37
1723,85
1782,51
1841,36

1,5487
1,5920
1,6339
1,6745
1,7138
1,7519
1,7890
1,8250
1,8601
1,8943
1,9277
1,9604
1,9924
2,0238
2,0547

1,2153
1,2224
1,2290
1,2352
1,2410
1,2464
1,2514
1,2562
1,2606
1,2648
1,2687
1,2725
1,2759
1,2792
1,2824

1,1179
1,1227
1,1274
1,1319
1,1364
1,1407
1,1448
1,1489
1,1528
1,1566
1,1602
1,1638
1,1673
1,1706
1,1738

1117,90
1178,85
1240,13
1301,74
1363,64
1425,83
1488,27
1550,96
1613,88
1677,02
1740,36
1803,89
1867,60
1931,48
1995,52

1,6839
1,7308
1,7763
1,8203
1,8631
1,9046
1,9449
1,9842
2,0223
2,0595
2,0958
2,1311
2,1656
2,1992
2,2321

cp
T

h ho
1
=
c p dT =
T To T
T To
T

sT = so +
T

cp
T

dT

Tab. 3-3 Fluide im Idealgaszustand


t

Kohlenmonoxid CO
cp

Werte nach VDI-Richtlinie 4670

cp

TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

Kohlendioxid CO2
sT

cp

cp

kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,30752
-0,20995
-0,16441
-0,12077
-0,078892
-0,038631
so = 0
0,037509
0,073596
0,091184
0,108481
0,14225
0,17496
0,20669
0,23750
0,26744
0,29657

0,73892
0,76134
0,77265
0,78394
0,79516
0,80628

0,77822
0,78947
0,79509
0,80069
0,80626
0,81178

0,81726
0,82807
0,83869
0,84393
0,84911
0,85932
0,86932
0,87911
0,88868
0,89803
0,90718

sT

TO

kJ kg-1

kJ kg-1K -1

0,81726
0,82268
0,82804
0,83069
0,83333
0,83856
0,84371
0,84880
0,85382
0,85876
0,86363

-54,476
-39,474
-31,804
-24,021
-16,126
-8,1185
ho = 0
8,2261
16,560
20,767
24,999
33,542
42,185
50,927
59,766
68,700
77,726

-0,22982
-0,15940
-0,12578
-0,093097
-0,061277
-0,030256
so = 0
0,029598
0,058523
0,072751
0,086829
0,11455
0,14172
0,16836
0,19450
0,22017
0,24537

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

1,0390
1,0390
1,0390
1,0391
1,0391
1,0393

1,0391
1,0391
1,0392
1,0392
1,0393
1,0393

1,0394
1,0396
1,0399
1,0400
1,0402
1,0405
1,0409
1,0414
1,0420
1,0427
1,0434

1,0394
1,0395
1,0396
1,0397
1,0398
1,0399
1,0401
1,0403
1,0405
1,0407
1,0410

-72,736
-51,956
-41,566
-31,176
-20,785
-10,393
ho = 0
10,396
20,793
25,993
31,193
41,597
52,004
62,416
72,833
83,256
93,687

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

1,0443
1,0462
1,0486
1,0514
1,0546
1,0581
1,0683
1,0800
1,0927
1,1058
1,1191

1,0412
1,0419
1,0427
1,0436
1,0446
1,0458
1,0493
1,0534
1,0581
1,0632
1,0687

104,12
125,03
145,98
166,98
188,04
209,16
262,31
316,02
370,33
425,29
480,91

0,32492
0,37949
0,43146
0,48110
0,52863
0,57425
0,68103
0,77906
0,86991
0,95474
1,0344

0,91613
0,93343
0,94997
0,96581
0,98099
0,99555
1,0295
1,0602
1,0882
1,1136
1,1369

0,86844
0,87784
0,88697
0,89584
0,90447
0,91285
0,93284
0,95154
0,96909
0,98559
1,0011

86,843
105,34
124,18
143,33
162,80
182,57
233,21
285,46
339,18
394,24
450,51

0,27013
0,31842
0,36514
0,41043
0,45436
0,49705
0,59876
0,69413
0,78398
0,86895
0,94957

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

1,1321
1,1448
1,1569
1,1684
1,1792
1,1894
1,1989
1,2077
1,2159
1,2235

1,0744
1,0802
1,0861
1,0920
1,0978
1,1036
1,1093
1,1148
1,1202
1,1254

537,19
594,12
651,66
709,80
768,49
827,71
887,42
947,59
1008,18
1069,17

1,1097
1,1810
1,2489
1,3136
1,3756
1,4349
1,4919
1,5467
1,5994
1,6504

1,1582
1,1776
1,1954
1,2117
1,2267
1,2404
1,2530
1,2645
1,2752
1,2850

1,0158
1,0296
1,0427
1,0551
1,0668
1,0779
1,0885
1,0985
1,1080
1,1171

507,89
566,30
625,63
685,81
746,78
808,46
870,80
933,74
997,24
1061,25

1,0263
1,0995
1,1695
1,2365
1,3008
1,3626
1,4221
1,4794
1,5347
1,5881

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1,2306
1,2372
1,2433
1,2490
1,2543
1,2592
1,2638
1,2682
1,2722
1,2760
1,2796
1,2830
1,2862
1,2893
1,2921

1,1305
1,1354
1,1402
1,1448
1,1493
1,1536
1,1577
1,1617
1,1656
1,1693
1,1730
1,1765
1,1798
1,1831
1,1863

1130,53
1192,22
1254,23
1316,54
1379,12
1441,96
1505,04
1568,34
1631,85
1695,56
1759,45
1823,52
1887,75
1952,14
2016,67

1,6995
1,7470
1,7930
1,8376
1,8808
1,9228
1,9635
2,0031
2,0417
2,0792
2,1157
2,1514
2,1861
2,2201
2,2532

1,2940
1,3023
1,3100
1,3171
1,3237
1,3298
1,3355
1,3408
1,3458
1,3504
1,3547
1,3588
1,3626
1,3662
1,3696

1,1257
1,1339
1,1418
1,1492
1,1564
1,1632
1,1697
1,1760
1,1819
1,1877
1,1932
1,1984
1,2035
1,2084
1,2131

1125,72
1190,63
1255,94
1321,62
1387,65
1453,99
1520,62
1587,53
1654,70
1722,10
1789,73
1857,57
1925,60
1993,82
2062,22

1,6398
1,6898
1,7383
1,7852
1,8308
1,8751
1,9182
1,9600
2,0008
2,0405
2,0792
2,1169
2,1537
2,1897
2,2248

cp
T

h ho
1
c p dT =
T T
T T
T

sT = so +

cp
T

dT

Tab. 3-4 Fluide im Idealgaszustand


t

Stickoxid NO
cp

Werte nach Fischer et al.

cp

TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

Wasserstoff H2
sT

cp

cp

kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,29798
-0,20293
-0,15874
-0,11651
-0,076070
-0,037278
so = 0
0,035880
0,070466
0,087303
0,10385
0,13612
0,16735
0,19761
0,22696
0,25546
0,28316

13,483
13,684
13,774
13,857
13,934
14,005

13,803
13,890
13,930
13,968
14,004
14,038

14,071
14,131
14,185
14,211
14,235
14,281
14,322
14,359
14,392
14,422
14,448

sT

TO

kJ kg-1

kJ kg-1K -1

14,071
14,101
14,130
14,143
14,157
14,182
14,206
14,228
14,250
14,269
14,288

-966,21
-694,50
-557,21
-419,05
-280,09
-140,38
ho = 0
141,01
282,59
353,58
424,70
567,28
710,30
853,71
997,47
1141,5
1285,9

-4,0825
-2,8069
-2,2051
-1,6249
-1,0648
-0,52358
so = 0
0,50700
0,99840
1,23852
1,4751
1,9378
2,3874
2,8244
3,2496
3,6634
4,0665

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

1,0153
1,0094
1,0068
1,0044
1,0023
1,0004

1,0060
1,0035
1,0024
1,0014
1,0004
0,99948

0,99865
0,99716
0,99587
0,99529
0,99477
0,99386
0,99314
0,99259
0,99222
0,99201
0,99196

0,99865
0,99789
0,99719
0,99687
0,99656
0,99600
0,99549
0,99505
0,99467
0,99435
0,99409

-70,422
-50,177
-40,097
-30,041
-20,008
-9,9948
ho = 0
9,9789
19,944
24,922
29,897
39,840
49,775
59,703
69,627
79,548
89,468

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

0,99207
0,99272
0,99392
0,99564
0,99782
1,0004
1,0086
1,0186
1,0300
1,0423
1,0550

0,99388
0,99362
0,99357
0,99372
0,99405
0,99455
0,99651
0,99934
1,0029
1,0070
1,0117

99,388
119,23
139,10
158,99
178,93
198,91
249,13
299,80
351,01
402,82
455,25

0,31010
0,36191
0,41120
0,45822
0,50321
0,54636
0,64725
0,73975
0,82541
0,90537
0,98050

14,472
14,510
14,538
14,558
14,570
14,577
14,578
14,566
14,553
14,550
14,563

14,305
14,336
14,363
14,386
14,406
14,423
14,454
14,474
14,486
14,494
14,501

1430,5
1720,3
2010,8
2301,8
2593,1
2884,6
3613,5
4342,1
5070,1
5797,6
6525,4

4,4593
5,2159
5,9366
6,6244
7,2818
7,9113
9,3758
10,706
11,924
13,047
14,090

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

1,0678
1,0804
1,0924
1,1037
1,1140
1,1232
1,1313
1,1381
1,1437
1,1481

1,0166
1,0219
1,0273
1,0327
1,0382
1,0435
1,0488
1,0538
1,0587
1,0633

508,32
562,03
616,36
671,26
726,71
782,64
839,01
895,75
952,80
1010,1

1,0515
1,1188
1,1828
1,2440
1,3025
1,3585
1,4123
1,4640
1,5137
1,5615

14,594
14,646
14,718
14,808
14,912
15,027
15,147
15,269
15,388
15,498

14,508
14,518
14,532
14,550
14,572
14,598
14,629
14,663
14,700
14,739

7254,2
7985,1
8719,2
9457,2
10200
10949
11703
12463
13230
14002

15,064
15,980
16,846
17,668
18,452
19,201
19,921
20,614
21,281
21,926

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1,1515
1,1539
1,1557
1,1569
1,1580
1,1593
1,1611
1,1638
1,1681
1,1743
1,1832
1,1952
1,2112
1,2317
1,2577

1,0676
1,0716
1,0754
1,0789
1,0822
1,0853
1,0881
1,0909
1,0936
1,0962
1,0990
1,1019
1,1050
1,1086
1,1125

1067,6
1125,2
1183,0
1240,8
1298,7
1356,6
1414,6
1472,7
1531,0
1589,6
1648,5
1707,9
1768,1
1829,1
1891,3

1,6076
1,6520
1,6948
1,7362
1,7761
1,8148
1,8523
1,8886
1,9240
1,9585
1,9922
2,0253
2,0578
2,0900
2,1219

15,598
15,684
15,757
15,818
15,870
15,920
15,975
16,050
16,159
16,323
16,566
16,915
17,406
18,077
18,973

14,779
14,821
14,861
14,902
14,941
14,979
15,016
15,053
15,091
15,130
15,174
15,224
15,284
15,358
15,451

14779
15562
16348
17137
17929
18724
19521
20322
21127
21939
22761
23597
24454
25341
26266

22,549
23,151
23,735
24,299
24,846
25,377
25,892
26,393
26,881
27,360
27,830
28,295
28,759
29,226
29,701

cp
T

h ho
1
c p dT =
T T
T T
T

sT = so +

cp
T

dT

Tab. 3-5 Fluide im Idealgaszustand


t

Methan CH4
cp

Werte nach Fischer et al.

cp

TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

Ethan C2H6
sT

cp

cp

kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,63108
-0,43378
-0,34097
-0,25151
-0,16505
-0,081300
so = 0
0,079084
0,15615
0,19399
0,23139
0,30496
0,37700
0,44763
0,51698
0,58515
0,65223

1,2604
1,3191
1,3500
1,3817
1,4142
1,4474

1,3674
1,3986
1,4147
1,4310
1,4475
1,4643

1,4812
1,5156
1,5504
1,5679
1,5855
1,6209
1,6566
1,6924
1,7284
1,7644
1,8004

sT

TO

kJ kg-1

kJ kg-1K -1

1,4812
1,4984
1,5157
1,5243
1,5331
1,5506
1,5682
1,5859
1,6037
1,6216
1,6394

-95,720
-69,932
-56,587
-42,930
-28,951
-14,643
ho = 0
14,984
30,313
38,109
45,992
62,024
78,411
95,156
112,26
129,72
147,55

-0,40325
-0,28222
-0,22373
-0,16637
-0,11004
-0,054610
so = 0
0,053871
0,10707
0,13344
0,15966
0,21169
0,26320
0,31423
0,36481
0,41497
0,46474

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

2,0926
2,1113
2,1235
2,1375
2,1532
2,1705

2,1338
2,1469
2,1543
2,1623
2,1708
2,1799

2,1895
2,2098
2,2316
2,2430
2,2547
2,2791
2,3046
2,3313
2,3589
2,3876
2,4172

2,1895
2,1995
2,2101
2,2155
2,2211
2,2325
2,2444
2,2566
2,2692
2,2822
2,2956

-149,37
-107,34
-86,171
-64,868
-43,416
-21,799
ho = 0
21,995
44,202
55,388
66,632
89,300
112,22
135,40
158,85
182,58
206,60

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

2,4476
2,5107
2,5766
2,6447
2,7148
2,7863
2,9695
3,1552
3,3396
3,5196
3,6930

2,3092
2,3375
2,3669
2,3974
2,4287
2,4609
2,5442
2,6306
2,7187
2,8077
2,8965

230,92
280,50
331,37
383,58
437,17
492,18
636,06
789,17
951,56
1123,1
1303,4

0,71830
0,84771
0,97390
1,0973
1,2182
1,3370
1,6259
1,9053
2,1769
2,4415
2,6999

1,8363
1,9078
1,9786
2,0483
2,1167
2,1837
2,3436
2,4915
2,6272
2,7510
2,8643

1,6573
1,6931
1,7288
1,7644
1,7998
1,8348
1,9208
2,0038
2,0833
2,1591
2,2313

165,73
203,17
242,04
282,31
323,96
366,97
480,20
601,13
729,14
863,64
1004,1

0,51413
0,61186
0,70827
0,80344
0,89744
0,99030
1,2177
1,4383
1,6524
1,8599
2,0611

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

3,8581
4,0139
4,1599
4,2961
4,4228
4,5407
4,6505
4,7534
4,8502
4,9422

2,9845
3,0710
3,1558
3,2383
3,3184
3,3960
3,4710
3,5435
3,6134
3,6810

1492,2
1689,1
1893,5
2104,9
2322,9
2547,0
2776,8
3012,0
3252,1
3496,9

2,9523
3,1989
3,4399
3,6754
3,9053
4,1299
4,3492
4,5633
4,7724
4,9768

2,9689
3,0667
3,1598
3,2499
3,3383
3,4256
3,5114
3,5941
3,6706
3,7363

2,2999
2,3652
2,4275
2,4874
2,5450
2,6008
2,6550
2,7079
2,7593
2,8090

1149,9
1300,8
1456,5
1616,8
1781,5
1950,6
2124,0
2301,7
2483,3
2668,6

2,2561
2,4452
2,6288
2,8073
2,9810
3,1504
3,3159
3,4777
3,6359
3,7905

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

5,0303
5,1152
5,1976
5,2778
5,3555
5,4302
5,5009
5,5657
5,6222
5,6672
5,6967
5,7058
5,6884
5,6376
5,5452

3,7462
3,8094
3,8706
3,9301
3,9879
4,0441
4,0988
4,1519
4,2034
4,2532
4,3009
4,3461
4,3884
4,4271
4,4615

3746,2
3999,9
4257,7
4519,6
4785,4
5055,1
5328,4
5605,1
5884,8
6167,1
6451,3
6736,5
7021,4
7304,7
7584,5

5,1766
5,3720
5,5632
5,7506
5,9341
6,1141
6,2907
6,4638
6,6336
6,7998
6,9624
7,1210
7,2752
7,4244
7,5681

3,7846
3,8064
3,7908
3,7237
3,5885
3,3652
3,0306
2,5578
1,9160
1,0704
-0,0182
-1,3936
-3,1042
-5,2038
-7,7513

2,8567
2,9015
2,9425
2,9781
3,0066
3,0258
3,0328
3,0244
2,9968
2,9456
2,8657
2,7513
2,5960
2,3925
2,1328

2856,7
3046,6
3236,7
3424,8
3607,9
3782,2
3942,6
4083,0
4195,6
4271,2
4298,6
4264,6
4153,6
3947,7
3625,8

3,9413
4,0876
4,2286
4,3632
4,4896
4,6060
4,7096
4,7975
4,8659
4,9105
4,9262
4,9074
4,8475
4,7391
4,5740

cp
T

h ho
1
c p dT =
T T
T T
T

sT = so +

cp
T

dT

Tab. 3-6 Fluide im Idealgaszustand


t

Argon Ar
cp

Werte nach VDI-Richtlinie 4670

cp

T
TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

Neon Ne
h

sT

cp

cp

kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,15406
-0,10520
-0,082389
-0,060537
-0,039565
-0,019407
so = 0
0,018709
0,036768
0,045568
0,054222
0,071109
0,087465
0,10332
0,11871
0,13366
0,14819

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

sT

TO

kJ kg-1

kJ kg-1K -1

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

-72,104
-51,503
-41,202
-30,902
-20,601
-10,301
ho = 0
10,301
20,601
25,751
30,902
41,202
51,503
61,803
72,104
82,404
92,705

-0,30497
-0,20825
-0,16310
-0,11984
-0,078324
-0,038418
so = 0
0,037036
0,072787
0,090208
0,10734
0,14077
0,17315
0,20454
0,23500
0,26459
0,29335

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

-36,423
-26,017
-20,813
-15,610
-10,407
-5,2033
ho = 0
5,2033
10,407
13,008
15,610
20,813
26,017
31,220
36,423
41,626
46,830

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

52,033
62,440
72,846
83,253
93,660
104,07
130,08
156,10
182,12
208,13
234,15

0,16232
0,18949
0,21531
0,23991
0,26339
0,28587
0,33814
0,38563
0,42915
0,46931
0,50659

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

103,01
123,61
144,21
164,81
185,41
206,01
257,51
309,02
360,52
412,02
463,52

0,32134
0,37511
0,42623
0,47492
0,52142
0,56590
0,66938
0,76340
0,84955
0,92905
1,0029

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

260,17
286,18
312,20
338,22
364,23
390,25
416,26
442,28
468,30
494,31

0,54138
0,57399
0,60467
0,63364
0,66109
0,68716
0,71199
0,73568
0,75834
0,78006

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

515,03
566,53
618,03
669,54
721,04
772,54
824,04
875,55
927,05
978,55

1,0717
1,1363
1,1970
1,2544
1,3087
1,3603
1,4095
1,4564
1,5012
1,5442

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033
0,52033

520,33
546,35
572,36
598,38
624,40
650,41
676,43
702,45
728,46
754,48
780,50
806,51
832,53
858,55
884,56

0,80091
0,82095
0,84025
0,85886
0,87683
0,89420
0,91100
0,92728
0,94307
0,95839
0,97327
0,98774
1,00182
1,01553
1,02888

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301
1,0301

1030,05
1081,56
1133,06
1184,56
1236,06
1287,57
1339,07
1390,57
1442,08
1493,58
1545,08
1596,58
1648,09
1699,59
1751,09

1,5855
1,6252
1,6634
1,7002
1,7358
1,7702
1,8034
1,8357
1,8669
1,8972
1,9267
1,9554
1,9832
2,0104
2,0368

cp
T

h ho
1
=
c p dT =
T T
T T
T

sT = so +

cp
T

dT

Tab. 3-7 Fluide im Idealgaszustand


t

Werte nach VDI-Richtlinie 4670

Schwefeldioxid SO 2
cp

cp

T
TO

kJ kg-1K -1 kJ kg-1K -1

sT

h
kJ kg-1

kJ kg-1K -1
-0,17408
-0,12010
-0,094542
-0,069824
-0,045881
-0,022652
so = 0
0,021875
0,043264
0,053758
0,064124
0,084489
0,10439
0,12385
0,14291
0,16158
0,17987

-70
-50
-40
-30
-20
-10
to = 0
10
20
25
30
40
50
60
70
80
90

0,56957
0,58037
0,58584
0,59133
0,59684
0,60237

0,58863
0,59410
0,59685
0,59961
0,60237
0,60514

0,60792
0,61350
0,61909
0,62189
0,62470
0,63031
0,63591
0,64150
0,64707
0,65261
0,65810

0,60792
0,61071
0,61350
0,61490
0,61630
0,61910
0,62190
0,62470
0,62750
0,63029
0,63308

-41,205
-29,706
-23,875
-17,989
-12,048
-6,0521
ho = 0
6,1064
12,269
15,372
18,488
24,763
31,094
37,482
43,924
50,423
56,976

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450

0,66354
0,67423
0,68464
0,69472
0,70444
0,71378
0,73540
0,75457
0,77145
0,78625
0,79921

0,63585
0,64136
0,64681
0,65217
0,65744
0,66261
0,67505
0,68674
0,69766
0,70783
0,71728

63,585
76,963
90,552
104,35
118,34
132,52
168,76
206,02
244,18
283,13
322,77

0,19783
0,23275
0,26646
0,29906
0,33064
0,36127
0,43406
0,50207
0,56589
0,62601
0,68281

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

0,81057
0,82055
0,82934
0,83711
0,84401
0,85016
0,85567
0,86061
0,86507
0,86912

0,72605
0,73420
0,74177
0,74881
0,75537
0,76149
0,76720
0,77256
0,77757
0,78229

363,02
403,81
445,06
486,73
528,76
571,11
613,76
656,67
699,82
743,17

0,73662
0,78774
0,83638
0,88278
0,92712
0,96957
1,0103
1,0493
1,0869
1,1231

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

0,87280
0,87616
0,87924
0,88207
0,88468
0,88710
0,88935
0,89144
0,89340
0,89523
0,89695
0,89858
0,90011
0,90157
0,90295

0,78672
0,79090
0,79485
0,79858
0,80211
0,80547
0,80865
0,81168
0,81456
0,81731
0,81994
0,82245
0,82485
0,82716
0,82936

786,72
830,45
874,33
918,37
962,54
1006,83
1051,24
1095,76
1140,39
1185,10
1229,91
1274,80
1319,76
1364,81
1409,92

1,1580
1,1917
1,2243
1,2558
1,2863
1,3158
1,3445
1,3724
1,3994
1,4258
1,4514
1,4764
1,5007
1,5244
1,5476

cp
T

h ho
1
=
c p dT =
T T
T T
T

sT = so +
T

cp
T

dT

Tab. 4 Stoffwerte von Wasserflssigkeit (inkompressibel)


Werte auf Siedelinie nach IAPWS-IF97

t
C
to =0

cp

cp

T
TO

sT

-1 -1
-1
kg m-3 kJkg-1K-1 kJkg K kJkg kJkg-1K-1

ho = 0
so = 0
8,3916 0,030606
16,813 0,061101
25,224 0,091340
33,626 0,12133
42,021 0,15109
50,410 0,18061
58,794 0,20990
67,173 0,23898
75,548 0,26785

2
4
6
8
10
12
14
16
18

999,79
999,89
999,93
999,89
999,80
999,65
999,45
999,20
998,90
998,55

4,2199
4,2134
4,2078
4,2031
4,1992
4,1958
4,1930
4,1905
4,1884
4,1866

4,2199
4,1958
4,2032
4,2039
4,2033
4,2021
4,2008
4,1995
4,1983
4,1971

20
22
24
25
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48

998,16
997,73
997,25
997,00
996,74
996,19
995,61
994,99
994,34
993,65
992,93
992,18
991,40
990,60
989,76
988,90

4,1851
4,1838
4,1827
4,1822
4,1817
4,1809
4,1803
4,1798
4,1794
4,1791
4,1789
4,1788
4,1788
4,1789
4,1791
4,1794

4,1960
4,1950
4,1940
4,1935
4,1931
4,1923
4,1915
4,1908
4,1902
4,1896
4,1890
4,1885
4,1881
4,1877
4,1873
4,1870

83,920
92,289
100,66
104,84
109,02
117,38
125,75
134,11
142,47
150,82
159,18
167,54
175,90
184,26
192,62
200,98

50
55
60
65
70
75
80
85
90
95

988,01
985,67
983,18
980,53
977,75
974,83
971,78
968,60
965,30
961,89

4,1798
4,1811
4,1829
4,1853
4,1882
4,1917
4,1956
4,2001
4,2051
4,2106

4,1867
4,1862
4,1859
4,1858
4,1860
4,1863
4,1869
4,1876
4,1885
4,1897

100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200

958,35
950,95
943,11
934,83
926,13
917,01
907,45
897,45
887,01
876,08
864,67

4,2166
4,2304
4,2464
4,2648
4,2860
4,3103
4,3379
4,3695
4,4056
4,4468
4,4940

4,1910
4,1942
4,1982
4,2030
4,2086
4,2150
4,2223
4,2306
4,2399
4,2503
4,2620

cp
To

10 -3
10 -6
W m-1 K-1 kg m-1 s -1

10 -3
K -1

Pr

10 -6
m2 s-1

-0,068073
-0,032744
0,000267
0,031229
0,060370
0,087889
0,11396
0,13873
0,16233
0,18487

562,00
566,20
570,29
574,28
578,16
581,95
585,64
589,24
592,75
596,17

1791,8
1673,6
1567,4
1471,6
1384,8
1306,0
1234,1
1168,4
1108,1
1052,7

1,7922
1,6738
1,5675
1,4717
1,3851
1,3064
1,2348
1,1693
1,1094
1,0542

13,454
12,454
11,565
10,771
10,058
9,4161
8,8358
8,3093
7,8302
7,3928

0,29650
0,32495
0,35320
0,36726
0,38126
0,40912
0,43679
0,46428
0,49158
0,51871
0,54566
0,57243
0,59903
0,62547
0,65174
0,67785

0,20646
0,22718
0,24711
0,25680
0,26631
0,28486
0,30280
0,32018
0,33704
0,35343
0,36938
0,38492
0,40008
0,41488
0,42936
0,44353

599,50
602,76
605,93
607,49
609,02
612,04
614,98
617,85
620,64
623,36
626,01
628,59
631,10
633,55
635,93
638,24

1001,6
954,46
910,76
890,11
870,20
832,49
797,35
764,56
733,90
705,19
678,26
652,97
629,18
606,78
585,65
565,70

1,0035
0,95663
0,91326
0,89278
0,87304
0,83567
0,80087
0,76841
0,73808
0,70970
0,68309
0,65812
0,63464
0,61253
0,59170
0,57205

6,9924
6,6250
6,2869
6,1278
5,9750
5,6869
5,4200
5,1723
4,9421
4,7277
4,5277
4,3409
4,1661
4,0023
3,8487
3,7043

209,34
230,24
251,15
272,08
293,02
313,97
334,95
355,95
376,97
398,02

0,70379
0,76798
0,83122
0,89354
0,95499
1,0156
1,0754
1,1344
1,1927
1,2502

0,45742
0,49100
0,52317
0,55416
0,58413
0,61327
0,64172
0,66960
0,69704
0,72414

640,49
645,83
650,79
655,38
659,60
663,46
666,99
670,17
673,03
675,56

546,84
503,97
466,38
433,25
403,88
377,73
354,34
333,34
314,40
297,28

0,55347
0,51129
0,47437
0,44185
0,41307
0,38748
0,36463
0,34414
0,32571
0,30906

3,5686
3,2626
2,9977
2,7668
2,5645
2,3865
2,2290
2,0891
1,9644
1,8529

419,10
461,36
503,78
546,39
589,20
632,25
675,57
719,21
763,19
807,57
852,39

1,3070
1,4187
1,5278
1,6346
1,7393
1,8420
1,9428
2,0419
2,1395
2,2358
2,3308

0,75101
0,80442
0,85798
0,91238
0,96829
1,0264
1,0875
1,1522
1,2217
1,2968
1,3788

677,78
681,30
683,63
684,82
684,89
683,88
681,82
678,73
674,62
669,51
663,40

281,75
254,70
232,05
212,89
196,54
182,46
170,24
159,55
150,14
141,78
134,32

0,29399
0,26784
0,24605
0,22774
0,21222
0,19897
0,18760
0,17778
0,16926
0,16184
0,15534

1,7528
1,5815
1,4414
1,3258
1,2299
1,1500
1,0831
1,0272
0,98047
0,94172
0,90992

h ho
1
=
c p dT =
T To To
T To
T

sT = so +

To

cp
T

dT

kinematische
Viskositt

Tab. 5 Stoffwerte von Luft (trocken) bei p = 0,101325 MPa


Werte nach Lemmon et al.

t
C

cp

cp
-1 -1

T
TO
-1 -1

-3

kJkg K

kJkg K

kg m

h
kJkg

10 -3
K -1

-1

10 -3
10 -6
-1 -1
W m K kg m-1 s -1

Pr

10 -6
m2 s-1

-30
-25
-20
-15
-10
-5
to = 0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90

1,4530
1,4236
1,3953
1,3682
1,3421
1,3170

1,0058
1,0058
1,0058
1,0058
1,0058
1,0059

1,0058
1,0058
1,0058
1,0058
1,0059
1,0059

-30,174
-25,145
-20,116
-15,088
-10,059
-5,029

4,13316
4,04874
3,96773
3,88993
3,81515
3,74321

21,810
22,178
22,543
22,905
23,265
23,623

15,670
15,934
16,195
16,454
16,711
16,967

10,785
11,193
11,607
12,026
12,452
12,883

0,72267
0,72260
0,72255
0,72250
0,72246
0,72242

1,2928
1,2694
1,2470
1,2252
1,2043
1,1840
1,1645
1,1455
1,1272
1,1094
1,0922
1,0594
1,0284
0,99928
0,97172

1,0059
1,0060
1,0061
1,0062
1,0064
1,0065
1,0067
1,0069
1,0072
1,0074
1,0077
1,0083
1,0089
1,0097
1,0105

1,0059
1,0060
1,0060
1,0061
1,0061
1,0062
1,0063
1,0063
1,0064
1,0065
1,0066
1,0069
1,0071
1,0074
1,0077

ho = 0,000
5,030
10,060
15,091
20,123
25,155
30,188
35,222
40,257
45,294
50,331
60,411
70,497
80,590
90,691

3,67396
3,60725
3,54293
3,48088
3,42099
3,36313
3,30721
3,25313
3,20080
3,15014
3,10107
3,00739
2,91923
2,83611
2,75762

23,979
24,332
24,683
25,032
25,379
25,724
26,068
26,409
26,749
27,087
27,423
28,092
28,754
29,411
30,064

17,220
17,472
17,722
17,970
18,216
18,461
18,704
18,945
19,185
19,423
19,660
20,129
20,592
21,049
21,501

13,320
13,763
14,212
14,666
15,126
15,591
16,062
16,539
17,020
17,507
18,000
19,000
20,022
21,064
22,126

0,72239
0,72237
0,72236
0,72234
0,72234
0,72234
0,72234
0,72235
0,72236
0,72238
0,72240
0,72245
0,72252
0,72261
0,72271

100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
200
250
300
350
400
450

0,94565
0,92093
0,89748
0,87520
0,85400
0,83380
0,81453
0,79614
0,77856
0,76174
0,74563
0,67434
0,61550
0,56611
0,52406
0,48783

1,0115
1,0125
1,0136
1,0148
1,0160
1,0174
1,0188
1,0203
1,0219
1,0235
1,0252
1,0347
1,0454
1,0568
1,0688
1,0808

1,0080
1,0084
1,0088
1,0092
1,0096
1,0101
1,0106
1,0111
1,0117
1,0122
1,0129
1,0162
1,0202
1,0246
1,0294
1,0344

100,801
110,921
121,051
131,193
141,347
151,514
161,694
171,890
182,100
192,327
202,571
254,062
306,058
358,611
411,750
465,489

2,68337
2,61302
2,54629
2,48288
2,42257
2,36513
2,31035
2,25807
2,20810
2,16030
2,11453
1,91203
1,74498
1,60480
1,48550
1,38272

30,711
31,354
31,994
32,629
33,262
33,891
34,517
35,141
35,762
36,381
36,998
40,055
43,074
46,059
49,011
51,928

21,947
22,388
22,825
23,256
23,683
24,105
24,523
24,937
25,346
25,752
26,153
28,107
29,977
31,774
33,507
35,182

23,209
24,310
25,432
26,572
27,732
28,910
30,107
31,322
32,555
33,807
35,075
41,680
48,703
56,127
63,937
72,120

0,72283
0,72296
0,72310
0,72326
0,72343
0,72361
0,72381
0,72402
0,72423
0,72446
0,72470
0,72602
0,72750
0,72907
0,73067
0,73226

500
550
600
650
700
750
800
850
900
950
1000

0,45629
0,42857
0,40404
0,38216
0,36253
0,34481
0,32875
0,31412
0,30073
0,28844
0,27712

1,0927
1,1043
1,1154
1,1260
1,1361
1,1456
1,1545
1,1629
1,1708
1,1781
1,1850

1,0397
1,0450
1,0504
1,0558
1,0612
1,0665
1,0717
1,0769
1,0819
1,0867
1,0915

519,827
574,752
630,246
686,284
742,839
799,884
857,390
915,328
973,671
1032,395
1091,475

1,29325
1,21466
1,14508
1,08305
1,02739
0,977175
0,931643
0,890166
0,852226
0,817389
0,785288

54,806
57,645
60,441
63,192
65,900
68,562
71,180
73,756
76,289
78,783
81,238

36,806
38,384
39,920
41,417
42,880
44,311
45,713
47,089
48,439
49,767
51,073

80,665
89,562
98,802
108,378
118,282
128,508
139,052
149,907
161,070
172,535
184,301

0,73381
0,73530
0,73670
0,73802
0,73925
0,74039
0,74146
0,74244
0,74336
0,74420
0,74499

cp
To

h ho
1
=
c p dT =
T To To
T To
T

kinematische
Viskositt

Tab. 6 Spezifisches Volumen von Luft (trocken)


Werte nach Lemmon et al.
3
-1
v in m kg
p

MPa
C

0,1

0,5

1,5

2,5

3,5

4,5

-30 0,69737 0,13888 0,06908 0,04582 0,03420 0,02723 0,02259 0,01928 0,01680 0,01487 0,01333
-20 0,72619 0,14473 0,07206 0,04784 0,03574 0,02849 0,02365 0,02020 0,01762 0,01561 0,01401
-10 0,75500 0,15057 0,07503 0,04985 0,03727 0,02973 0,02470 0,02112 0,01843 0,01634 0,01468
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90

0,78379
0,79819
0,81259
0,82698
0,84137
0,85576
0,87015
0,88454
0,89892
0,91331
0,92769
0,95646
0,98522
1,0140
1,0427

0,15640
0,15931
0,16222
0,16513
0,16803
0,17094
0,17384
0,17675
0,17965
0,18255
0,18545
0,19124
0,19704
0,20283
0,20861

0,07798
0,07946
0,08093
0,08241
0,08388
0,08535
0,08682
0,08828
0,08975
0,09121
0,09268
0,09560
0,09852
0,10144
0,10435

0,05185
0,05285
0,05385
0,05484
0,05583
0,05682
0,05781
0,05880
0,05979
0,06078
0,06176
0,06373
0,06569
0,06765
0,06961

0,03879
0,03955
0,04031
0,04106
0,04182
0,04257
0,04332
0,04407
0,04481
0,04556
0,04631
0,04779
0,04928
0,05076
0,05224

0,03096
0,03158
0,03219
0,03280
0,03341
0,03402
0,03462
0,03523
0,03583
0,03644
0,03704
0,03824
0,03944
0,04063
0,04182

0,02575
0,02627
0,02678
0,02730
0,02781
0,02832
0,02883
0,02934
0,02985
0,03036
0,03086
0,03187
0,03288
0,03388
0,03488

0,02202
0,02247
0,02292
0,02337
0,02381
0,02426
0,02470
0,02514
0,02558
0,02602
0,02645
0,02733
0,02819
0,02906
0,02992

0,01923
0,01963
0,02003
0,02042
0,02082
0,02121
0,02160
0,02199
0,02238
0,02276
0,02315
0,02392
0,02468
0,02545
0,02620

0,01707
0,01743
0,01778
0,01814
0,01849
0,01884
0,01919
0,01954
0,01989
0,02024
0,02058
0,02127
0,02196
0,02264
0,02332

0,01534
0,01566
0,01599
0,01631
0,01663
0,01695
0,01727
0,01759
0,01790
0,01822
0,01853
0,01915
0,01977
0,02039
0,02101

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

1,0715
1,1290
1,1865
1,2440
1,3014
1,3589
1,5026
1,6462
1,7898
1,9334
2,0770
2,2206
2,3642
2,5078
2,6514
2,7950
2,9385
3,0821
3,2257
3,3693
3,5128

0,21439
0,22595
0,23750
0,24905
0,26058
0,27212
0,30093
0,32972
0,35849
0,38726
0,41601
0,44476
0,47350
0,50224
0,53097
0,55970
0,58843
0,61715
0,64588
0,67460
0,70332

0,10727
0,11308
0,11889
0,12469
0,13048
0,13627
0,15073
0,16516
0,17958
0,19399
0,20838
0,22278
0,23716
0,25154
0,26592
0,28029
0,29467
0,30904
0,32340
0,33777
0,35214

0,07156
0,07546
0,07936
0,08324
0,08712
0,09100
0,10066
0,11031
0,11994
0,12956
0,13918
0,14878
0,15838
0,16798
0,17757
0,18716
0,19675
0,20633
0,21591
0,22549
0,23507

0,05371
0,05666
0,05959
0,06252
0,06544
0,06836
0,07563
0,08289
0,09013
0,09735
0,10457
0,11179
0,11899
0,12620
0,13340
0,14059
0,14779
0,15498
0,16217
0,16936
0,17654

0,04301
0,04538
0,04774
0,05009
0,05244
0,05478
0,06062
0,06644
0,07224
0,07803
0,08381
0,08959
0,09536
0,10113
0,10689
0,11265
0,11841
0,12417
0,12992
0,13567
0,14143

0,03587
0,03786
0,03984
0,04181
0,04377
0,04573
0,05061
0,05547
0,06031
0,06515
0,06997
0,07479
0,07961
0,08442
0,08922
0,09403
0,09883
0,10363
0,10842
0,11322
0,11801

0,03078
0,03249
0,03419
0,03589
0,03758
0,03926
0,04346
0,04764
0,05180
0,05595
0,06009
0,06423
0,06836
0,07248
0,07660
0,08072
0,08484
0,08896
0,09307
0,09718
0,10129

0,02696
0,02847
0,02996
0,03145
0,03294
0,03442
0,03810
0,04176
0,04541
0,04905
0,05268
0,05630
0,05992
0,06353
0,06714
0,07075
0,07435
0,07795
0,08155
0,08515
0,08875

0,02399
0,02534
0,02667
0,02800
0,02933
0,03065
0,03393
0,03719
0,04044
0,04368
0,04691
0,05014
0,05335
0,05657
0,05978
0,06299
0,06619
0,06940
0,07260
0,07580
0,07900

0,02162
0,02284
0,02404
0,02525
0,02644
0,02764
0,03060
0,03354
0,03647
0,03939
0,04230
0,04520
0,04810
0,05100
0,05389
0,05678
0,05966
0,06255
0,06543
0,06831
0,07119

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

3,6564
3,8000
3,9435
4,0871
4,2306
4,3742
4,5178
4,6613
4,8049
4,9485
5,0920
5,2356
5,3791
5,5227
5,6663

0,73204
0,76076
0,78948
0,81820
0,84691
0,87563
0,90434
0,93306
0,96177
0,99049
1,01920
1,04791
1,07663
1,10534
1,13405

0,36650
0,38086
0,39522
0,40959
0,42395
0,43831
0,45267
0,46703
0,48138
0,49574
0,51010
0,52446
0,53882
0,55317
0,56753

0,24465
0,25423
0,26381
0,27338
0,28296
0,29253
0,30211
0,31168
0,32125
0,33083
0,34040
0,34997
0,35954
0,36912
0,37869

0,18373
0,19091
0,19810
0,20528
0,21246
0,21965
0,22683
0,23401
0,24119
0,24837
0,25555
0,26273
0,26991
0,27709
0,28427

0,14718
0,15293
0,15867
0,16442
0,17017
0,17591
0,18166
0,18741
0,19315
0,19890
0,20464
0,21038
0,21613
0,22187
0,22762

0,12281
0,12760
0,13239
0,13718
0,14197
0,14676
0,15155
0,15634
0,16113
0,16591
0,17070
0,17549
0,18027
0,18506
0,18985

0,10540
0,10951
0,11362
0,11772
0,12183
0,12594
0,13004
0,13415
0,13825
0,14235
0,14646
0,15056
0,15467
0,15877
0,16287

0,09235
0,09594
0,09954
0,10313
0,10673
0,11032
0,11391
0,11750
0,12109
0,12469
0,12828
0,13187
0,13546
0,13905
0,14264

0,08219
0,08539
0,08859
0,09178
0,09498
0,09817
0,10137
0,10456
0,10775
0,11094
0,11414
0,11733
0,12052
0,12371
0,12690

0,07407
0,07695
0,07983
0,08270
0,08558
0,08845
0,09133
0,09420
0,09708
0,09995
0,10282
0,10570
0,10857
0,11144
0,11431

Tab. 7 Spezifische isobare Wrmekapazitt von Luft (trocken)


Werte nach Lemmon et al.

c p in kJ kg-1 K-1
p

MPa
C

0,1

0,5

1,5

2,5

3,5

4,5

-30
-20
-10

1,0058
1,0057
1,0058

1,0164
1,0154
1,0145

1,0300
1,0276
1,0256

1,0440
1,0401
1,0368

1,0582
1,0527
1,0482

1,0727
1,0656
1,0597

1,0876
1,0787
1,0713

1,1026
1,0919
1,0831

1,1179
1,1053
1,0949

1,1334
1,1188
1,1068

1,1490
1,1325
1,1188

0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90

1,0059
1,0060
1,0061
1,0062
1,0064
1,0065
1,0067
1,0069
1,0071
1,0074
1,0077
1,0082
1,0089
1,0097
1,0105

1,0139
1,0136
1,0134
1,0132
1,0130
1,0129
1,0129
1,0128
1,0128
1,0129
1,0129
1,0132
1,0135
1,0140
1,0145

1,0239
1,0232
1,0225
1,0220
1,0215
1,0210
1,0206
1,0203
1,0200
1,0197
1,0196
1,0193
1,0192
1,0193
1,0195

1,0341
1,0329
1,0318
1,0308
1,0299
1,0291
1,0284
1,0277
1,0271
1,0266
1,0262
1,0254
1,0249
1,0246
1,0245

1,0443
1,0426
1,0411
1,0397
1,0384
1,0372
1,0362
1,0352
1,0343
1,0335
1,0328
1,0316
1,0306
1,0299
1,0295

1,0547
1,0525
1,0505
1,0486
1,0469
1,0454
1,0440
1,0427
1,0415
1,0404
1,0394
1,0377
1,0363
1,0352
1,0344

1,0651
1,0624
1,0599
1,0576
1,0555
1,0536
1,0518
1,0501
1,0486
1,0473
1,0460
1,0438
1,0419
1,0405
1,0393

1,0756
1,0724
1,0694
1,0666
1,0641
1,0618
1,0596
1,0576
1,0558
1,0541
1,0526
1,0499
1,0476
1,0457
1,0442

1,0862
1,0824
1,0789
1,0757
1,0727
1,0700
1,0674
1,0651
1,0630
1,0610
1,0591
1,0559
1,0532
1,0509
1,0490

1,0968
1,0925
1,0884
1,0847
1,0813
1,0782
1,0752
1,0726
1,0701
1,0678
1,0657
1,0619
1,0588
1,0561
1,0538

1,1075
1,1025
1,0980
1,0938
1,0899
1,0863
1,0830
1,0800
1,0772
1,0746
1,0722
1,0679
1,0643
1,0612
1,0586

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

1,0115
1,0136
1,0160
1,0188
1,0218
1,0252
1,0347
1,0454
1,0568
1,0688
1,0808
1,0927
1,1044
1,1157
1,1265
1,1370
1,1469
1,1565
1,1658
1,1748
1,1835

1,0152
1,0169
1,0190
1,0214
1,0242
1,0274
1,0364
1,0467
1,0580
1,0697
1,0816
1,0934
1,1050
1,1162
1,1270
1,1374
1,1473
1,1569
1,1661
1,1750
1,1838

1,0199
1,0210
1,0227
1,0247
1,0272
1,0301
1,0385
1,0485
1,0594
1,0709
1,0826
1,0942
1,1058
1,1169
1,1276
1,1378
1,1477
1,1572
1,1664
1,1753
1,1840

1,0246
1,0252
1,0263
1,0280
1,0302
1,0327
1,0406
1,0502
1,0608
1,0721
1,0836
1,0951
1,1065
1,1175
1,1281
1,1383
1,1482
1,1576
1,1668
1,1757
1,1843

1,0292
1,0292
1,0300
1,0313
1,0331
1,0354
1,0427
1,0519
1,0622
1,0732
1,0846
1,0959
1,1072
1,1181
1,1287
1,1388
1,1486
1,1580
1,1671
1,1760
1,1846

1,0338
1,0333
1,0336
1,0345
1,0360
1,0380
1,0448
1,0535
1,0636
1,0744
1,0856
1,0968
1,1079
1,1187
1,1292
1,1393
1,1490
1,1584
1,1675
1,1763
1,1849

1,0384
1,0373
1,0371
1,0377
1,0388
1,0405
1,0468
1,0552
1,0649
1,0755
1,0865
1,0976
1,1086
1,1194
1,1298
1,1398
1,1494
1,1588
1,1678
1,1766
1,1851

1,0429
1,0413
1,0407
1,0408
1,0417
1,0431
1,0488
1,0568
1,0663
1,0767
1,0875
1,0984
1,1093
1,1200
1,1303
1,1403
1,1499
1,1591
1,1681
1,1769
1,1854

1,0475
1,0453
1,0442
1,0440
1,0445
1,0456
1,0508
1,0584
1,0676
1,0778
1,0884
1,0992
1,1100
1,1206
1,1308
1,1407
1,1503
1,1595
1,1685
1,1772
1,1857

1,0519
1,0492
1,0477
1,0471
1,0473
1,0482
1,0528
1,0600
1,0689
1,0789
1,0894
1,1000
1,1107
1,1212
1,1314
1,1412
1,1507
1,1599
1,1688
1,1775
1,1860

1,0564
1,0531
1,0511
1,0501
1,0500
1,0507
1,0548
1,0616
1,0703
1,0800
1,0903
1,1008
1,1114
1,1218
1,1319
1,1417
1,1511
1,1603
1,1691
1,1778
1,1862

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1,1921
1,2006
1,2090
1,2174
1,2259
1,2344
1,2430
1,2518
1,2609
1,2704
1,2803
1,2908
1,3022
1,3147
1,3285

1,1923
1,2008
1,2092
1,2175
1,2259
1,2343
1,2428
1,2514
1,2602
1,2692
1,2783
1,2879
1,2977
1,3081
1,3191

1,1926
1,2010
1,2094
1,2177
1,2261
1,2345
1,2429
1,2515
1,2601
1,2690
1,2780
1,2872
1,2967
1,3066
1,3169

1,1928
1,2012
1,2096
1,2179
1,2262
1,2346
1,2430
1,2515
1,2602
1,2689
1,2779
1,2870
1,2964
1,3060
1,3160

1,1931
1,2015
1,2098
1,2181
1,2264
1,2347
1,2432
1,2516
1,2602
1,2690
1,2778
1,2869
1,2962
1,3057
1,3155

1,1933
1,2017
1,2100
1,2183
1,2266
1,2349
1,2433
1,2518
1,2603
1,2690
1,2779
1,2869
1,2961
1,3055
1,3152

1,1936
1,2019
1,2102
1,2185
1,2267
1,2350
1,2434
1,2519
1,2604
1,2691
1,2779
1,2869
1,2960
1,3054
1,3150

1,1938
1,2021
1,2104
1,2186
1,2269
1,2352
1,2436
1,2520
1,2605
1,2692
1,2780
1,2869
1,2960
1,3053
1,3148

1,1941
1,2024
1,2106
1,2188
1,2271
1,2353
1,2437
1,2521
1,2606
1,2693
1,2780
1,2869
1,2960
1,3052
1,3147

1,1943
1,2026
1,2108
1,2190
1,2272
1,2355
1,2438
1,2522
1,2607
1,2693
1,2781
1,2870
1,2960
1,3052
1,3146

1,1946
1,2028
1,2110
1,2192
1,2274
1,2356
1,2440
1,2524
1,2608
1,2694
1,2782
1,2870
1,2960
1,3052
1,3146

Tab. 8 Spezifische Enthalpie von Luft (trocken)


Werte nach Lemmon et al.

h in kJ kg-1
p

MPa
C
-30
-20
-10
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90

0,1
-30,170
-20,112
-10,055

0,5

1,5

2,5

3,5

4,5

-31,539 -33,247 -34,952 -36,653 -38,350 -40,041 -41,727 -43,406 -45,077 -46,738
-21,380 -22,960 -24,533 -26,099 -27,659 -29,211 -30,756 -32,292 -33,818 -35,334
-11,231 -12,694 -14,149 -15,596 -17,034 -18,463 -19,882 -21,292 -22,691 -24,079

0,00363 -1,0894 -2,4471


5,0333 3,9792 2,6706
10,063 9,0466 7,7849
15,094 14,113 12,896
20,126 19,179 18,005
25,158 24,243 23,111
30,191 29,308 28,215
35,225 34,372 33,317
40,260 39,437 38,418
45,296 44,501 43,517
50,334 49,565 48,615
60,413 59,696 58,809
70,499 69,829 69,002
80,592 79,966 79,195
90,693 90,109 89,389

-3,7952
1,3721
6,5337
11,690
16,842
21,989
27,133
32,273
37,410
42,545
47,677
57,935
68,186
78,434
88,680

-5,1337
0,0837
5,2930
10,495
15,690
20,879
26,063
31,241
36,415
41,584
46,750
57,071
67,382
77,685
87,982

-6,4625
-1,1946
4,0628
9,311
14,549
19,780
25,004
30,220
35,430
40,635
45,834
56,219
66,589
76,946
87,294

-7,7813
-2,4625
2,8432
8,137
13,420
18,692
23,956
29,211
34,457
39,697
44,930
55,379
65,807
76,219
86,617

-9,0898
-3,7199
1,6345
6,974
12,301
17,616
22,919
28,212
33,496
38,770
44,037
54,549
65,036
75,502
85,951

-10,388
-4,966
0,437
5,823
11,194
16,551
21,894
27,225
32,545
37,855
43,155
53,730
64,275
74,795
85,294

-11,674
-6,201
-0,749
4,683
10,098
15,497
20,880
26,250
31,606
36,951
42,285
52,922
63,525
74,099
84,648

-12,949
-7,425
-1,924
3,556
9,015
14,455
19,878
25,286
30,679
36,058
41,425
52,125
62,786
73,413
84,012

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

100,80
121,05
141,35
161,70
182,10
202,57
254,06
306,06
358,61
411,75
465,49
519,83
574,76
630,27
686,32
742,91
800,01
857,60
915,66
974,18
1033,1

100,26
120,58
140,94
161,34
181,80
202,31
253,90
305,97
358,59
411,78
465,56
519,94
574,91
630,44
686,52
743,13
800,25
857,85
915,93
974,46
1033,4

99,586
119,99
140,43
160,90
181,42
202,00
253,70
305,87
358,57
411,82
465,66
520,08
575,09
630,65
686,77
743,40
800,54
858,17
916,26
974,81
1033,8

98,925
119,42
139,94
160,48
181,06
201,69
253,51
305,78
358,55
411,87
465,76
520,23
575,27
630,87
687,02
743,68
800,84
858,49
916,60
975,16
1034,2

98,275
118,86
139,45
160,06
180,70
201,39
253,33
305,69
358,53
411,92
465,86
520,38
575,46
631,10
687,27
743,96
801,14
858,81
916,94
975,52
1034,5

97,635
118,30
138,97
159,65
180,35
201,09
253,15
305,60
358,53
411,97
465,97
520,53
575,65
631,32
687,52
744,24
801,45
859,13
917,28
975,88
1034,9

97,005
117,76
138,50
159,25
180,01
200,81
252,98
305,52
358,52
412,03
466,08
520,69
575,85
631,55
687,78
744,52
801,75
859,46
917,62
976,23
1035,3

96,386
117,23
138,05
158,86
179,68
200,53
252,82
305,45
358,52
412,10
466,20
520,84
576,04
631,78
688,04
744,80
802,06
859,78
917,97
976,59
1035,7

95,776
116,70
137,60
158,48
179,36
200,26
252,66
305,38
358,53
412,16
466,32
521,01
576,24
632,01
688,30
745,09
802,37
860,11
918,31
976,95
1036,0

95,177
116,19
137,15
158,10
179,04
199,99
252,51
305,32
358,54
412,23
466,44
521,17
576,45
632,25
688,56
745,38
802,67
860,44
918,66
977,32
1036,4

94,587
115,68
136,72
157,73
178,73
199,74
252,36
305,26
358,55
412,31
466,56
521,34
576,65
632,48
688,82
745,66
802,99
860,77
919,01
977,68
1036,8

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1092,5
1152,3
1212,6
1273,2
1334,3
1395,8
1457,8
1520,1
1582,9
1646,2
1710,0
1774,2
1839,0
1904,4
1970,5

1092,8
1152,7
1212,9
1273,6
1334,7
1396,2
1458,1
1520,4
1583,2
1646,5
1710,1
1774,3
1838,9
1904,0
1969,7

1093,2
1153,1
1213,3
1274,0
1335,1
1396,6
1458,5
1520,9
1583,7
1646,9
1710,5
1774,7
1839,2
1904,3
1969,9

1093,6
1153,4
1213,7
1274,4
1335,5
1397,0
1459,0
1521,3
1584,1
1647,3
1711,0
1775,1
1839,7
1904,7
1970,2

1094,0
1153,8
1214,1
1274,8
1335,9
1397,5
1459,4
1521,8
1584,6
1647,8
1711,4
1775,6
1840,1
1905,1
1970,6

1094,4
1154,2
1214,5
1275,2
1336,4
1397,9
1459,8
1522,2
1585,0
1648,2
1711,9
1776,0
1840,6
1905,6
1971,1

1094,7
1154,6
1214,9
1275,7
1336,8
1398,3
1460,3
1522,7
1585,5
1648,7
1712,4
1776,5
1841,0
1906,0
1971,5

1095,1
1155,0
1215,3
1276,1
1337,2
1398,8
1460,7
1523,1
1585,9
1649,2
1712,8
1776,9
1841,5
1906,5
1972,0

1095,5
1155,4
1215,8
1276,5
1337,6
1399,2
1461,2
1523,6
1586,4
1649,6
1713,3
1777,4
1842,0
1907,0
1972,4

1095,9
1155,8
1216,2
1276,9
1338,1
1399,6
1461,6
1524,0
1586,8
1650,1
1713,8
1777,9
1842,4
1907,4
1972,9

1096,3
1156,2
1216,6
1277,3
1338,5
1400,1
1462,1
1524,5
1587,3
1650,5
1714,2
1778,3
1842,9
1907,9
1973,4

Tab. 9 Spezifische Entropie von Luft (trocken)


Werte nach Lemmon et al.

s in kJ kg-1 K-1
p

MPa
C
-30
-20
-10

0,1

0,5

1,5

2,5

3,5

4,5

0,0486 -0,4179 -0,6224 -0,7444 -0,8325 -0,9021 -0,9600 -1,0098 -1,0537 -1,0931 -1,1288
0,0891 -0,3770 -0,5810 -0,7024 -0,7900 -0,8590 -0,9164 -0,9656 -1,0089 -1,0477 -1,0829
0,1281 -0,3377 -0,5412 -0,6622 -0,7493 -0,8179 -0,8747 -0,9235 -0,9663 -1,0046 -1,0393

0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
60
70
80
90

0,1656
0,1838
0,2018
0,2194
0,2367
0,2537
0,2704
0,2869
0,3031
0,3191
0,3348
0,3655
0,3953
0,4243
0,4525

-0,2998
-0,2814
-0,2634
-0,2456
-0,2282
-0,2111
-0,1942
-0,1777
-0,1614
-0,1453
-0,1295
-0,0987
-0,0687
-0,0396
-0,0112

-0,5030
-0,4844
-0,4662
-0,4483
-0,4307
-0,4135
-0,3965
-0,3798
-0,3634
-0,3472
-0,3313
-0,3002
-0,2701
-0,2408
-0,2124

-0,6235
-0,6048
-0,5864
-0,5684
-0,5506
-0,5332
-0,5161
-0,4993
-0,4828
-0,4665
-0,4505
-0,4192
-0,3889
-0,3595
-0,3309

-0,7103
-0,6913
-0,6728
-0,6546
-0,6367
-0,6191
-0,6019
-0,5850
-0,5683
-0,5519
-0,5358
-0,5044
-0,4739
-0,4443
-0,4155

-0,7784
-0,7593
-0,7406
-0,7222
-0,7042
-0,6865
-0,6691
-0,6521
-0,6353
-0,6188
-0,6026
-0,5709
-0,5403
-0,5105
-0,4816

-0,8349
-0,8156
-0,7967
-0,7782
-0,7600
-0,7421
-0,7246
-0,7074
-0,6905
-0,6739
-0,6576
-0,6258
-0,5949
-0,5650
-0,5360

-0,8832
-0,8637
-0,8447
-0,8260
-0,8076
-0,7897
-0,7720
-0,7547
-0,7377
-0,7210
-0,7046
-0,6725
-0,6415
-0,6114
-0,5823

-0,9256
-0,9060
-0,8867
-0,8678
-0,8494
-0,8312
-0,8135
-0,7960
-0,7789
-0,7621
-0,7456
-0,7133
-0,6821
-0,6519
-0,6226

-0,9635
-0,9436
-0,9242
-0,9052
-0,8865
-0,8683
-0,8504
-0,8328
-0,8156
-0,7986
-0,7820
-0,7496
-0,7182
-0,6878
-0,6584

-0,9977
-0,9777
-0,9581
-0,9389
-0,9201
-0,9017
-0,8837
-0,8660
-0,8486
-0,8316
-0,8149
-0,7822
-0,7507
-0,7202
-0,6906

100
120
140
160
180
200
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
750
800
850
900
950

0,4800
0,5329
0,5832
0,6313
0,6774
0,7216
0,8250
0,9199
1,0078
1,0899
1,1669
1,2395
1,3083
1,3738
1,4362
1,4959
1,5531
1,6081
1,6609
1,7119
1,7611

0,0163
0,0694
0,1199
0,1681
0,2143
0,2586
0,3622
0,4573
0,5453
0,6274
0,7044
0,7771
0,8460
0,9115
0,9740
1,0337
1,0909
1,1459
1,1988
1,2497
1,2989

-0,1847
-0,1314
-0,0807
-0,0323
0,0140
0,0584
0,1623
0,2576
0,3457
0,4279
0,5050
0,5778
0,6467
0,7123
0,7748
0,8345
0,8918
0,9467
0,9996
1,0506
1,0998

-0,3030
-0,2495
-0,1986
-0,1501
-0,1036
-0,0591
0,0450
0,1404
0,2287
0,3110
0,3882
0,4611
0,5301
0,5956
0,6581
0,7179
0,7752
0,8302
0,8831
0,9341
0,9833

-0,3876
-0,3338
-0,2827
-0,2340
-0,1874
-0,1428
-0,0384
0,0572
0,1456
0,2280
0,3053
0,3781
0,4472
0,5128
0,5753
0,6351
0,6924
0,7475
0,8004
0,8514
0,9006

-0,4535
-0,3996
-0,3483
-0,2994
-0,2527
-0,2079
-0,1033
-0,0076
0,0809
0,1634
0,2408
0,3138
0,3828
0,4485
0,5111
0,5709
0,6282
0,6833
0,7362
0,7872
0,8365

-0,5078
-0,4536
-0,4021
-0,3531
-0,3062
-0,2613
-0,1565
-0,0606
0,0281
0,1106
0,1881
0,2611
0,3302
0,3959
0,4585
0,5184
0,5757
0,6308
0,6838
0,7348
0,7841

-0,5539
-0,4995
-0,4479
-0,3987
-0,3517
-0,3067
-0,2016
-0,1055
-0,0167
0,0659
0,1435
0,2165
0,2857
0,3514
0,4141
0,4740
0,5313
0,5864
0,6394
0,6904
0,7397

-0,5941
-0,5395
-0,4877
-0,4383
-0,3912
-0,3460
-0,2408
-0,1445
-0,0556
0,0272
0,1048
0,1779
0,2471
0,3129
0,3756
0,4355
0,4928
0,5479
0,6009
0,6520
0,7013

-0,6298
-0,5749
-0,5229
-0,4734
-0,4261
-0,3809
-0,2754
-0,1790
-0,0900
-0,0071
0,0706
0,1438
0,2130
0,2788
0,3415
0,4015
0,4589
0,5140
0,5670
0,6181
0,6674

-0,6619
-0,6068
-0,5546
-0,5049
-0,4575
-0,4122
-0,3065
-0,2099
-0,1208
-0,0378
0,0400
0,1132
0,1825
0,2484
0,3111
0,3711
0,4285
0,4836
0,5367
0,5877
0,6371

1000
1050
1100
1150
1200
1250
1300
1350
1400
1450
1500
1550
1600
1650
1700

1,8087
1,8547
1,8993
1,9427
1,9848
2,0258
2,0657
2,1046
2,1425
2,1796
2,2159
2,2515
2,2863
2,3205
2,3541

1,3465
1,3926
1,4372
1,4805
1,5226
1,5636
1,6035
1,6424
1,6804
1,7175
1,7537
1,7892
1,8239
1,8580
1,8914

1,1474
1,1935
1,2381
1,2815
1,3236
1,3646
1,4045
1,4434
1,4813
1,5184
1,5546
1,5901
1,6248
1,6588
1,6922

1,0309
1,0770
1,1217
1,1650
1,2071
1,2481
1,2880
1,3269
1,3649
1,4020
1,4382
1,4736
1,5084
1,5424
1,5757

0,9482
0,9943
1,0390
1,0824
1,1245
1,1655
1,2054
1,2443
1,2823
1,3193
1,3556
1,3910
1,4257
1,4597
1,4931

0,8841
0,9302
0,9749
1,0182
1,0604
1,1014
1,1413
1,1802
1,2182
1,2552
1,2915
1,3269
1,3616
1,3956
1,4290

0,8317
0,8778
0,9225
0,9658
1,0080
1,0490
1,0889
1,1278
1,1658
1,2029
1,2391
1,2746
1,3093
1,3433
1,3766

0,7873
0,8335
0,8781
0,9215
0,9637
1,0047
1,0446
1,0835
1,1215
1,1586
1,1948
1,2303
1,2650
1,2990
1,3323

0,7489
0,7951
0,8398
0,8831
0,9253
0,9663
1,0062
1,0452
1,0831
1,1202
1,1565
1,1919
1,2266
1,2606
1,2940

0,7150
0,7612
0,8059
0,8493
0,8914
0,9324
0,9724
1,0113
1,0493
1,0864
1,1226
1,1581
1,1928
1,2268
1,2601

0,6847
0,7309
0,7756
0,8190
0,8611
0,9022
0,9421
0,9810
1,0190
1,0561
1,0924
1,1278
1,1625
1,1965
1,2298

Tab. 10 Stoffwerte von flssigen Metallen


Metall

Quecksilber
Hg

Zinn
Sn

Natrium
Na

Kalium
K

Blei
Pb

cp

kg m-3 W m-1K-1

Pr

10-6
kg m-1s-1

10-9
m2 s-1

kJ kg-1K-1

0
100
200
300
400
500

0,1400
0,1370
0,1370
0,1370
0,1375
0,1380

13590
13350
13310
12880
12700
12480

7,80
9,08
10,35
11,63
12,62
13,35

1685
1255
1065
914
838
774

124
94
80
71
66
62

0,0302
0,0189
0,0139
0,0108
0,0091
0,0080

240
300
400
500
600
700

0,2550
0,2550
0,2550
0,2550
0,2550
0,2550

6985
6940
6865
6790
6720
6640

30,50
31,60
33,60
35,50
37,40
39,40

1907
1673
1380
1181
1048
950

273
241
201
174
156
143

0,0160
0,0135
0,0105
0,0085
0,0072
0,0062

100
200
300
400
500
600
700

1,385
1,325
1,280
1,270
1,270
1,275
1,275

928
903
878
854
829
805
780

86,1
81,6
75,5
68,8
63,9
60,6
59,1

715
457
346
282
240
207
181

770
506
394
330
289
257
232

0,0115
0,0074
0,0059
0,0052
0,0048
0,0044
0,0039

100
200
300
400
500
600
700

0,817
0,792
0,775
0,766
0,766
0,770
0,775

818
795
773
750
727
704
681

46,5
46,0
43,11
39,6
34,9
31,0
28,3

459
340
272
224
187
156
140

561
428
352
298
257
221
205

0,0081
0,0059
0,0049
0,0043
0,0041
0,0039
0,0038

400
500
600
700
800

0,1480
0,1480
0,1480
0,1480
0,1480

10582
10476
10360
10242
10125

15,12
15,45
15,95
17,70
19,80

2222
1833
1585
1403
1266

210
175
153
137
125

0,0218
0,0175
0,0147
0,0117
0,0095

kinematische Viskositt

Tab. 11 Transporteigenschaften ausgewhlter Feststoffe


(Mittelwerte)

cp

kg m-3

kJ kg-1K-1

W m-1K-1

Aluminium
Blei
Stahl
Chromnickelstahl
Schmiedeeisen
Eisen
Gueisen
Gold
Kupfer
Messing
Platin
Silber
Zinn

2700
11340
7850
7900
7800
7200
7280
19290
8300
8600
21400
10500
7280

0,897
0,129
0,460
0,477
0,460
0,540
0,536
0,1295
0,4186
0,381
0,133
0,234
0,227

Kalkstein
Sandstein
Porzellan
Schamottestein
Verputz
Leichtbausteine
Ziegelstein
Beton
Fensterglas
Fliesen/Kacheln

2650
2225
2290
1850
1690
600
1700
2100
2400
2000

0,840
0,710
0,800
0,840
0,840
0,840
0,880
0,816
1,05

2,2
1,87
1,17
0,71
0,79
0,407
0,45
1,1
1,16
1,51

22
200
50

1,38
0,84
0,660

0,038
0,041
0,037

2120

0,920

0,7

Stoff

Styropor
Steinwolle
Glaswolle

209
34
50
14,5
58
54
60
311
372
98
70,4
418
63

Asphalt
Kesselstein,
gipsreich
kalkreich
siliziumreich
Kieselgurstein
Gips
Schlacke
Quarzglas

2350
1750
750
300
800
725
2210

0,7
1,09
0,84
0,730

1,51
0,65
0,15
0,08
0,31
0,33
1,36

Hartgummi
Kork
Leder
Papier

1200
275
1000
700

1,420
2,030
1,500
1,200

0,157
0,051
0,16
0,14

Eis bei 0C

917

2,09

2,21

Tab. 12 Emissionsverhltnisse ausgewhlter Stoffe


(Mittelwerte)
Stoff bzw. Oberflche

Kupfer , poliert
Kupfer , poliert , leicht angelaufen
Kupfer , geschabt
Kupfer , schwarz oxidiert
Kupfer , oxidiert
Aluminium , walzblank
Aluminiumbronzeanstrich
Nickel , blank matt
Nickel , poliert
Chrom , poliert
Eisen , blank getzt
Eisen , blank abgeschmirgelt
Gueisen
Eisen , Stahl mit Walzhaut
Eisen , Stahl verrostet
Eisen , Stahl stark verrostet
Eisen , Stahl verzinkt
Zink
Zink , grau oxidiert
Blei , grau oxidiert
Messing , blankpoliert
Zinn
Platin , poliert
Gold , poliert
Silber , poliert

0,030
0,037
0,070
0,78
0,76
0,039
0,3
0,041
0,045
0,058
0,128
0,24
0,80
0,77
0,70
0,85
0,23
0,23
0,25
0,28
0,205
0,15
0,081
0,025
0,026

Korund - Schmirgel , rauh


Heizkrperlack
Mennigeanstrich
Emaille

0,855
0,925
0,93
0,92

Ziegelsteine
Mrtel , Verputz
Beton , rauh
Kacheln
Marmor , hellgrau , poliert
Glas
Glas, blank versilbert
Holz
Dachpappe
Ton , gebrannt
Gips
Porzellan
Papier

0,93
0,93
0,94
0,74
0,72
0,954
0,015
0,936
0,93
0,91
0,92
0,94
0,94

Schnee
Eis , glatt
Eis , rauher Reifbelag
Wasser

0,82
0,986
0,928
0,94

Tab. 13 Diffusionskoeffizienten DAB von Dampf - Luft - Gemischen


bei 101,325 kPa und 25 C
Gemisch A-B

DAB
10-6 m2 s

Wasserstoff - Luft
Sauerstoff - Luft
Wasserdampf - Luft
Kohlenstoffdioxid - Luft
Ammoniak - Luft
Schwefelkohlenstoff - Luft
Tetrachlorkohlenstoff - Luft
Methanol - Luft
Trichlorethylen - Luft
Essigsure - Luft
Ethanol - Luft
Aceton - Luft
Propanol - Luft
Isopropanol - Luft
Butan - Luft
Butanol - Luft
Benzen - Luft
Anilin - Luft
Toluen - Luft

-1

67,39
19,61
24,19
1,525
18,75
9,78
8,28
15,20
8,75
12,35
11,28
10,49
9,93
10,13
9,64
8,61
8,47
7,35
8,49

Tab. 14 Diffusionskoeffizienten DAB von Dampf - Dampf - Gemischen


bei 101,325 kPa und 25 C
Gemisch A-B

DAB
10-6 m2 s

Stickstoff - Wasserdampf
Stickstoff - Ethen
Stickstoff - Ethan
Sauerstoff - Methan
Sauerstoff - Wasserdampf
Wasserdampf - Methan
Wasserdampf - Ethen
Kohlenstoffdioxid - Ethen
Kohlenstoffdioxid - Methan
Kohlenstoffdioxid - Wasserdampf
Kohlenstoffdioxid - Schwefelkohlenstoff
Kohlenstoffmonoxid - Ethen
Schwefeldioxid - Rauchgas (bei 60 C)

24,0
16,0
14,97
23,0
28,97
28,0
19,97
14,97
17,97
19,0
7,39
12,97
15,4

-1

Tab. 15 Diffusionskoeffizienten DAB von binren Flssigkeitsgemischen


bei 101,325 kPa und 25 C

Gemisch A-B

DAB
10-9 m2 s-1

Ammoniak - Wasser
Essigsure - Wasser
Kohlenstoffdioxid - Wasser
Methanol - Wasser
Sauerstoff - Wasser
Stickstoff - Wasser
Ethanol - Wasser
Chloroform - Tetrachlorkohlenstoff
Tetrachlorkohlenstoff - Methanol
Schwefeldioxid - Wasser (bei 60 C)

2,0
1,27
1,95
1,6
2,51
2,34
1,24
1,66
2,55
0,23

Tab. 16 Heizwerte und Brennwerte (Mittelwerte)


Heizwert

Brennwert

Hh (Hu)

Bh (Ho)

Feste Brennstoffe

kJ kg-1

kJ kg-1

Torf, 55% Wassergehalt


Rohbraunkohle, Rheinland
Rohbraunkohle, Mitteldeutschland
Rohbraunkohle, Lausitz
Braunkohlenbriketts
Braunkohlenkoks
Steinkohle, Ruhrgebiet
Steinkohle, Australien
Steinkohle, Sdafrika
Anthrazit

7800
9500
10000
8500
18500
29300
27500
29000
25500
31000

10400
12000
12560
11000
29000
30350
26740
31900

Bagasse (Zuckerrohr), 49% Wassergehalt


Stroh / Schilf, 9% Wassergehalt
Holz, frisch , 37% Wassergehalt
Holz, trocken , 15% Wassergehalt
Holzkohle
Papier , 6% Wassergehalt
Hausmll , 3% Wassergehalt
Klrschlamm , 7% Wassergehalt

7650
15000
10500
15490
13500
8400
10000

10300
16700
12800
17400
29700
13650
10080
11600

Flssige Brennstoffe

kJ kg-1

Diesell
Benzin
Heizl EL
Heizl S
Methanol

41650
42500
42700
40200
19510

Gasfrmige Brennstoffe
Stadtgas
Erdgas L
Erdgas H
Methan
Ethan
Propan
n-Butan
Wasserstoff
Generatorgas
Deponiegas
Klrgas
Biogas

CH4
C2H6
C3H8
C4H10
H2

kJ kg-1
44800
46700
45400
42300
22310

kJ kg-1

kJ mn-3

kJ kg-1

23600
38610
47550
50010
47490
46350
45715
119970
-

13900
31950
37500
35880
64345
93210
123810
10780
4900
19800
22000
23400

26600
42480
52110
55500
51880
50340
49500
141800
-

kJ mn-3
15700
35150
41100
39820
70290
101240
134060
12745
-

kJ mn-3- bezogen auf 1 m3 im Normzustand bei pn = 101,325 kPa und Tn = 273,15 K

Tab. 17

Faktoren fr quivalente Luftschichtdicken


zur Berechnung der Wasserdampfdiffusion (DIN 4108)

Stoff
Verputz
Beton
Ziegelstein
Leichtbaustein
Kalkstein
Glaswolle
Steinwolle
Styropur
Kork
Gips
PVC-Folie
Polyethylen-Folie
Betumenpappe

25
110
7
8
15
1
1
40
8
10
35 000
100 000
45 000

Tab. 18 Sublimationsdruck von Wasser


t

p sub

Pa

0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
-10
-11
-12
-13
-14
-15
-16
-17
-18
-19
-20
-21
-22
-23
-24
-25
-26
-27
-28
-29
-30
-35
-40
-45
-50
-55
-60
-65
-70
-75
-80

611,21
562,67
517,72
476,06
437,47
401,76
368,73
338,19
309,98
283,94
259,90
237,74
217,32
198,52
181,22
165,30
150,68
137,25
124,92
113,62
103,26
93,775
85,095
77,159
69,908
63,287
57,247
51,742
46,727
42,163
38,012
22,347
12,841
7,2021
3,9362
2,0927
1,0803
0,54030
0,26125
0,12182
0,054628

You might also like