Professional Documents
Culture Documents
Criseagricole:etpourquoipasrtablirdesquotasdeproduction?
Criseagricole:etpourquoipasrtablirdes
quotasdeproduction?
LEMONDEECONOMIE|11.02.201611h42Misjourle12.02.201616h25|ParPierreTaupinLambert
(Avocat)
Lasurproductiondeporcsrevientrgulirement,peuprstouslestroisans,danspresquetouslespaysde
lUnioneuropenne(UE).Lacausestructurelleestvidente:lemarchduporcatoujoursrefusunergulation
parlespouvoirspublicscelasouslimpulsiondcisivedesPaysBasetduDanemark,danslesannes1960.
JOSEPLAGO/AFP
ParPierreTaupinLambert(Avocat)
Lacauseconjoncturelledelacriseduporcestconnue:lasurproductionrevientrgulirement,
peuprstouslestroisans,danspresquetouslespaysdelUnioneuropenne(UE).Elleacette
foisenflplusquedecoutumeparcequeleprsidentrusse,VladimirPoutine,afermson
march,etparcequelesentreprisesallemandesfraudentmassivementdanslembauchede
travailleursesteuropens.Rsultat:lesabattoirsbretonsetlesentreprisesagroalimentaires
franaisesperdentmarchsurmarchauprofitdessalaisonniersallemands.
Lacausestructurelleestvidente:lemarchduporcatoujoursrefusunergulationparles
pouvoirspublicscelasouslimpulsiondcisivedesPaysBasetduDanemark,danslesannes
1960.Noussommesdoncdevantunproblmedenonrgulationdansunmarchlibralisqui
surragitnaturellementlasurproductionparcequilesttrspeulastique.
Lacrisedulait,elle,atvoulueexplicitementparlesautoritseuropennes,lorsquellesont
supprimlesquotasdeproduction.Elleestrenforceparlabaissedesimportationschinoisesde
laitenpoudre:leprixinternationaldulaitabaissde40%.
Deuxvoiespossibles
Commentensortir?Notreministredelagriculturenaplusaucunmoyendaiderlesproducteurs
endifficult:lUnioneuropennelesluiaretirs.Ilvadoncdemanderloligopoledela
distributiondesemontrersobre,promettrequelquesmillionspourapaiserlesleveurslesplus
violents,enesprantquecelafinisseparsetasser
http://www.lemonde.fr/economie/article/2016/02/11/criseagricoleetpourquoipasretablirdesquotasdeproduction_4863540_3234.html
1/3
2/15/2016
Criseagricole:etpourquoipasrtablirdesquotasdeproduction?
Pourtant,ilexistedeuxvoiespossibles,maisopposes,pourorganiserlagriculture.
Lapremireestcellesuivieactuellement.EnratifiantlesaccordsdelOrganisationmondialedu
commerce,lUEarenoncprotgerlesmarchsduporcetdulait(quelquesnuancesprs).
Ellerefuseenparticulierdachetersurfondspublicslesexcdentsdeproductionlesprix
lintrieurdelUEsontlesprixdumarchmondial.
Lireaussi:Commentsortirdelacriseagricole?(/idees/article/2016/02/08/commentsortirdelacrise
agricole_4861343_3232.html)
Unexcdentdeproductionestdoncjugcommeunincidentnormaldemarchildoitfaire
baisserlesprixlaproductionetsanctionnerlesproducteursfragiles.Lorsqueceuxciauront
lchprise,lemarchseraassainiauprofitdesconsommateurs.Ondonneraquelques
consolationssocialesauxperdants.
Lesecondsystmeconjuguelalibertdescontratsetdesentreprisessurlesmarchsdedtail
avecunergulationglobaledumarchintrieur,endonnantauxproducteursunegarantiedeprix
minimumpourdesquantitsdeproductiondfinies.
Djdansunlivreancien
Cettegarantieneconcernaitdanslesannes1930quelebl,puiselleattendueaux
crales,aulait,laviandebovineetovine,auxbetteravessucrireset,parlesdroitsde
plantationdevigne,laproductionduvin.ElleatpresquetotalementabrogeparlUE(sauf
pourlevin)aumotifquellegnraitdesexcdentsquilfallaitexporterperteetquelle
dstabilisaitlesmarchsmondiauxaudtrimentdespaysmergents.Toutcelaestexact.
Mais,enagriculture,lapenseconomiquedoittredomineparlefaitquelesproductions
agricolessonttrspeulastiquesetlerisquedeprixlev.Aujourdhui,ilestnouveaupossible
deconcevoirunergulationsoupledesmarchsagricoles,basedequotasdeproductionpour
chacunedesprincipalesproductions.
CettergulationnecoterapresquerienlUEsilesautoritsrgulatrices,dmentinformesdes
tendanceslourdesdesmarchs,prennenttempslesmesuresvouluesnotamment,ilestfacile
dorienterlessurfacesgnratricesdexcdentsversdesproductionsstructurellementdficitaires
etdontlUEaleplusgrandbesoin(protinesvgtales,huiles).Cettergulationviteraitaux
producteursdpandrequantitdenitratesetdepesticides,maisninterdiraitnicertaines
importationsnidesexportationssanssubvention.
Cettepositionestdfendueavecclartetcomptencedansunlivredjancien,Libraliser
lagriculturemondiale?Thories,modlesetralits(Cirad,2005,136p.),parJeanMarc
Boussard,ingnieuragronomeetconomisteluniversitParisIetlINRA,FranoiseGrard,
conomisteParisIetauCirad,etMarieGabriellePiketty,ingnieureagronome,conomiste
ParisIetauCirad.
Solutionlamoinsimparfaite
Cestroisauteursdmontrentquelesmodlesconomiquesutilissparlesorganisations
internationalessontfaux,etquelespistesdesmarchsterme,delassuranceoudustockagene
rsolventpasleproblme.Ilsfinissentpardonnerlasolutionlamoinsimparfaite:Tandisquele
marchnonrgulconduitunchaosdegrandeamplitude,lemarchavecquotadonne
galementdesoscillationschaotiques,maisdefaibleamplitude.Lecotpourlegouvernement
estrelativementfaibleparrapportaubnficesocial().Evidemment,ladifficultpour
ladministrateurdesquotas()estdedterminerquelestleniveaudquilibre.Administrercette
incertitudeparunsystmedequotaspermetdetournerladifficult:onpeutfixerlequotaun
niveauquelonsaitinfrieurlquilibreetlaisserlemarchsedbrouilleraveclesquantits
marginales.
Celaseferatil?Non!PasavantquelaCommissionnysoitcontrainteparlexplosiondes
violences.Pourtant,lasituationestintenablepourtouslongterme,admettaitellelissuede
laruniondelObservatoireeuropendumarchdulaitle26janvier.Cestexactementceque
constatentlestroisauteurscitsproposdesEtatsUnis,olespolitiquesagricoleslibralesnont
jamaistenuplusdetroisans.
http://www.lemonde.fr/economie/article/2016/02/11/criseagricoleetpourquoipasretablirdesquotasdeproduction_4863540_3234.html
2/3
2/15/2016
Criseagricole:etpourquoipasrtablirdesquotasdeproduction?
Lesforcespolitiquesfranaiseseteuropennesontpermissansobjectionssrieusesla
CommissionetauConseileuropendesupprimerprogressivementlesquotas.Carilfaudrait,
pourrtablirdesquotasdeproduction,remettreencauseletaboudesaccordsquiontfaitla
mondialisationagricole.LUEdresseainsilesopinionspubliquescontreelle.Ellevafinirparle
payerpolitiquement.Nousaussi!
http://www.lemonde.fr/economie/article/2016/02/11/criseagricoleetpourquoipasretablirdesquotasdeproduction_4863540_3234.html
3/3