Professional Documents
Culture Documents
HISTORIA
ASIGNATURA:
SEMINARIO DE INVESTIGACIN:
ECONOMA, EJRCITO Y SOCIEDAD EN LA GALIA
TARDORROMANA Y LOS REINOS MEROVINGIOS
PROFESORES:
CUATRIMESTRE:
AO:
PRIMERO
2013
PROGRAMA N:
1
mismo nivel que en el periodo romano. Esto afect al sistema impositivo, al orden
administrativo y al sentido de comunidad. Por otro lado, la organizacin eclesistica fue
uno de los pilares del nuevo orden.
Los objetivos generales de este seminario destinado a los estudiantes de grado de la
Facultad de Filosofa y Letras son la comprensin de las diferentes posturas acerca de los
cambios que implic estos procesos en el Occidente romano en general, y en la Galia en
particular, y el anlisis de las fuentes primaras en las que las diferentes posiciones
historiogrficas se sostienen.
2 OBJETIVOS ESPECFICOS
Que los alumnos conozcan las fuentes en las que estn basadas las distintas posturas
historiogrficas y comprendan el contexto en el cual fueron elaboradas para que
puedan realizar un anlisis crtico de ellas.
colapso o la continuidad del sistema fiscal. La lucha entre los reyes merovingios. Los
regionalismos.
Unidad 6: Los otros reinos romano-germnicos: los visigodos en Hispania, los vndalos en
frica del norte y los ostrogodos en Italia. El caso anglo-sajn. Comparacin entre los
procesos econmicos, sociales y polticos de estos pueblos con los de los francos. La
especificidad de sus ejrcitos.
6 BIBLIOGRAFA OBLIGATORIA
Unidad 1
Campbell, B. (2008), The army, en Bowman, A. Garnsey P. y Cameron A., The
Cambridge ancient history, Vol. XII, The crisis of the empire A.D. 193-137, Cambridge, pp.
110-130.
Corbier, M. (2008), Coinage, society and economy, en Bowman, A. Garnsey P. y
Cameron, op. cit., 327-439.
Santos, D. (2012), El orden, la opinin y la lucha. La poltica en la Galia desde la poca
romana hasta la merovingia, Buenos Aires, pp. 41-58, 117-133 y 183-199.
Whittaker, C. R. (1994), Frontiers of the Roman Empire. A social and economic study,
Baltimore y Londres, pp. 192-242.
Unidad 2
Fravrod, J. (2002), Les burgondes. Un royaume oubli au coeur de l'Europe, Lausana, pp.
57-129.
Rapp C. (2005), Holy bishops in Late Antiquity. The nature of christian leadership in an
age of transition, Londres, pp. 208-234.
Santos, D. (2012), op. cit., pp. 58-86 y 199-224.
Wolfram, H. (1990), History of the Goths, California, pp. 172-246.
Unidad 3
Halsall, G. (2003), Warfare and society in the barbarian west, 450-900, Londres y Nueva
York, pp. 20-39.
Hummer, H. J. (1998), Franks and Alamanni: A discontinuous ethnogenesis, en Wood, I.,
Franks and Alamanni in the Merovingian period, San Marino, 9-21.
Santos, D. (2012), op. cit., 86-115 y 161-182.
Wood, I. (1994), The Merovingian kingdoms. 450-751, Londres, pp. 55-70 y 88-101.
Unidad 4
Astarita, C. (2011), Peasant based societies in Chris Wickhams thought, en Historical
materialism, 19. 1, pp. 194-220.
Samson, R. (1992), Slavery, the roman legacy, en Fifth-century Gaul: A crisis of
identity?, Cambridge, pp. 218-227.
Sarachu, P. (en prensa), Perception fiscale, patronage rural et gense dune socit de base
paysanne. Le sud de la Gaule vers la fin de lEmpire romain, en Dialogues dHistoire
Ancienne, Universit de Franche-Comt. 37 pp. ISSN: 0755-7256.
Wickham, C. (2009), Una historia nueva de la alta edad media. Europa y el mundo
mediterrneo, 400-800, pp. 735-836.
Whittaker, C. R. y Garsney, P. (1998). Rural life in the later Roman Empire, en Cameron,
A., Ward-Perkins, B. y Whitby, M. (Eds.), The Cambridge ancient history, Vol. XIII, The
later Roman Empire, A.D. 337-425, Cambridge, pp. 277-311.
Unidad 5
Durliat, J. (1990), Les finances publiques de Diocletien aux Carolingiens (284-889),
Sigmaringem, pp. 95-187.
Goffart, W. (2006), Barbarian tides. The migration age and the later roman empire,
Filadelfia, pp. 119-186.
Heather, P. (2000), State, lordship and community in the west (c. A.D. 400-600), en
Cameron, A, Ward-Perkins, B. y Whitby, M. (Eds.), op. cit., pp. 437-468.
Werner, K. F. (1998), Naissance de la noblesse, Pars, pp. 145-186.
Wickhan, C. (2009), Una historia nueva de la alta edad media. Europa y el mundo
mediterrneo, 400-800, pp. 113-236.
Santos, D. (2012), op. cit., 224-246.
Unidad 6
Merrills, A., y Miles, R., (2010), The vandals, Malasya, pp. 56-82 y 141-176.
Clarke, H. B., Economy, en Stafford, P., A companion to the Early Middle Ages. Britain
and Ireland, c. 500-c. 1100, Oxford, pp. 57-75.
Innes, M., Introduction to early medieval western Europe 300-900. The sword, the plough
and the book, Londres y Nueva York, pp. 213-263.
7 BIBLIOGRAFA RECOMENDADA
Anderson, T. (1995), Roman military colonies in Gaul, Salian ethnogenesis and the
forgotten meaning of Pactus legis salicae 59-5, Early medieval Europe 4.
Astarita, C. (2007), Construccin histrica y construccin historiogrfica de la temprana
edad media, Studia Historica 25, pp. 247-269.
Barbier, J. (1990), Le systme palatial franc: gense et fonctionnement dans le nord-ouest
du regnum, Bibliothque de lcole de Chartes 148, 2.
Barnish, S. J. B. (1988), Transformation and survival in the western senatorial aristocracy,
c. A.D. 400-700, Papers of the British school at Rome LVI.
Bachrach, B. S. (1972), Merovingian military organization, 481-751, Minneapolis.
Bonnassie, P. (1991), Supervivencia y extincin del rgimen esclavita en el occidente de la
alta Edad Media (siglos IV-XI), en Id. Del esclavismo al feudalismo en Europa occidental,
Crtica, Barcelona, pp. 13-75.
Callander Murray, A. (1988), From roman to Frankish Gaul: centenarii and centenae
in the administration of the Merovingian kingdom, Traditio XLIV.
Cameron, A, Ward-Perkins, B. y Whitby, M. (Eds.), The Cambridge ancient history,
Volume XIV, Late antiquity: Empire and successors, A.D. 425-600, Cambridge.
Ward-Perkins, B. (2000), Specialized production and exchange, en Cameron, A., WardPerkins, B. y Whitby, M. (Eds.), Late Antiquity. Empire and Successors. A. D. 425-600, The
Cambridge Ancient History, Vol. XIV, Cambridge.
Whittaker, C. R. (1993). "Circe's Pigs: From Slavery to Serfdom in the Later Roman
World", en Id. Land, City and Trade in the Roman Empire, Aldershot, pp. 88-120.
Wickham, C. (2001), Un pas vers le Moyen ges? Permanences et mutations, en
Ouzoulias, P. y otros, op. cit, pp. 555-567.
8 FUENTES
Amiano Marcelino, Res gestae, ed. W. Seyfarth, (Berlin, 1978).
Avito de Vienne, Epistulae, ed. R. Pieper, Alcimi Ecdicii Aviti Viennensis episcopi, Opera,
MGH, AA, VI.2 (Berlin, 1883).
Cesreo de Arls, Sermones. Ed. G. Morin (1953), 2 vols., Turnhout. Trad. M. M. Mueller
(1956-72), St. Caesarius of Arles Sermons, 3 vols., Washington.
Casiodoro, Variae, ed. T. Mommsen, MGH, AA, XII (Berlin, 1894).
Chlotarii II Edictum, ed. A. Boretius, MGH, LL Capitularia (Berlin, 1896)
Chronica Gallica ad annum 452, ed. R. Burgess, The Gallic Chronicle of 452, en
Mathisen, R. W. y Shanzer, D. (eds.), Society and culture in late Antique Gaul (Aldershot,
2001).
Chronica Gallica ad annum 511, ed. R. Burgess, The Gallic Chronicle of 511, en
Mathisen, R. W. y Shanzer, D. (eds.), Society and culture in late Antique Gaul (Aldershot,
2001).
Claudiano, Carmina, ed. M. Platnauer, 2 vols. (Londres y Nueva York, 1922)
Concilia Galliae. A. 314 A. 506, ed. C. Munier, (Turnhout, 1963).
Concilia Galliae a. 511-695. Ed. y trad. J. Gaudemet y B. Basdevant (1989), Les canons
des Conciles Mrovingiens (VIe-VIIe sicles), Paris.
Constancio de Lyon, Vita Germani, ed. R. Borius, Constance de Lyon, Vie de Saint
Germain dAuxerre, (Pars, 1965).
De rebus bellicis, ed. E. A. Thompson (Oxford, 1952)
Enodio, Vita Ephifani, ed. F. Vogel, MGH, AA, VII (Berlin, 1885).
10
Pactus legis salicae. Ed. K. A. Eckhardt (1962), Monumenta Germaniae Historica. Leges
Nationum Germanicarum, t. 4.1. Hannover. Trad. K. Fischer Drew (1991), The Laws of the
Salian Franks. Filadelfia.
Pangyriques latins, ed. E. Galletier, 3 vols. (Pars, 1949-1955).
Paulino de Pella, Eucharisticos, ed. C. Moussy, Paulin de Pella, Pome daction de Grces
et Prires, (Pars, 1974).
Prisco, Fragments, ed. R. C. Blockley, The fragmentary classicising historians of the later
Roman empire, II (Liverpool, 1983).
Procopio, History of the wars, ed. H. B. Dewing, 5 vols. (Cambridge, 1914-1928).
Prospero, De vocatione Omnium Gentium, ed. J. P. MIgne, PL, LI (Paris, 1846).
Prospero, Epitoma Chronicon, ed. T. Mommsen, MGH, AA, 9, (Berlin, 1892).
Querolus, ed. C. Jacquemard-le Saos (Pars, 1994).
Ruricius Lemovicensis, Epistulae. Ed. B. Krusch (1887), Monumenta Germaniae
Historica. Auctores Antiquissimi, t. 8. Berlin. Trad. R. Mathisen (1999), Rutilio
Namaciano, De reditu suo sive Iter Gallicum, ed. V. Ussani (Florencia, 1921).
Salviano, De gubernatione dei, ed. A. Lagarrigue, Salvien de Marseille. Oeuvres, II (Pars,
1975).
Scriptores Historiae Augustae, ed. E. Hohl, (Leipzig, 1971)
Sidonio Apolinar, ed. A. Loyen, Sidoine Apollinaire. Oeuvres, 3 vols., (Pars, 1960-1970).
Sulpicio Severo, Chronicorum, ed. G. de Senneville-Grave, Sulpice Svre. Chroniques
(Pars, 1999).
Sulpicio Severo, Vita Martini, ed. J. P. Migne, PL XX.
Testamentum sancti Caesarii, ed. G. Morin, Sancti Caesarii episcope Arelatensis opera
omnia, II (Maredsous, 1942).
Theodosiani libri XVI cum Constitutionibus Sirmondianis et Leges novellae ad
Theodosianum pertinentes, Ed. T. Mommsen y P. M. Meyer (1905), Berln. Trad. C. Pharr y
otros (1952), The Theodosian Code and Novels and the Sirmondian Constitutions, Nueva
Jersey.
Vegecio, Epitoma rei militaris, ed. C. Lang (Stuttgart, 1885).
Venancio Fortunato, Vita sanctae Radegundis, ed. B. Krusch, MGH, AA, IV, 2 (Berlin,
1885).
12
Venancio Fortunato, Opera poetica, ed. L. Friedrich, MGH, AA, IV, 1 (Berlin, 1881).
Vita Bibiani episcopi Santonensis, ed. B. Krusch, MGH, SRM, III (Hannover, 1896).
Vita Caesarii archiepiscopi Arelatensis, ed. B. Krusch, MGH, SRM, III (Hannover, 1896).
Vita Genovefae virginis Parisiensis, ed. B. Krusch, MGH, SRM, III, (Hannover, 1896).
Vita Orientii, en Acta Sanctorum, Maji, I, (Venezia, 1737).
Vita S. Lupicini abbatis, ed. F. Martine, Vie des Pres du Jura (Pars, 1968).
Zsimo, ed. F. Paschoud, Zosime: Histoire Nouvelle, (Pars, 1971).
13