Professional Documents
Culture Documents
rmwd
rmwdum
hJ avQmufxm;vTm
2
Ak'"rbmoma&;r*Zif; ygvutzG\
wpfvif wpfr,m;pHepfEiS -hf -(qvdik ;f eaAGe;D )
4
trSwf (14)
ud,
k cf sif;pmw&m;ESiihf g;yg;oDv(aiGaX;-[oFmw) 7
9
tD,efoif;qke\
f "rc&D;-- (qvdik ;f 0dpm&)
tar;ESihf tajz (t,f'w
D mtzGUJ )
15
rusnf;udik ;f t&Icd sif;&GmESiAhf 'k o
moem(OD;jrifah xG;) 17
y&d,wpd mar;yGu
J sif;yoif-h ("ry gvq&ma&T)
19
ol\omoemjyKrSww
f rf; (udak '0g-r[l&mawmif) 22
csif;Ak'o
moeygvutzGUJ u xkwaf 0onf/
uRefaf wmfu
h kd vTwaf y;yg(jynfEh pS v
f iG -f tvk)H
29
www.chinyaungchi.com
aomujidr;f enf; 3-enf; (taEG;ocif)f
31
e-mail : chinyaungchi.ygn16@gmail.com
aygif;ul;wHwm;MuD;--(ZvyfjzL-wm&J&mG )
32
r*Zif;Mo0g'gp&d,q&mawmfrsm;
moem(qvkid ;f aemapmf) 33
1/ b'Eu0dE? uefom,mausmif;wku
d ?f Munfjh rifwidk d odik ;f Muyfaus;&GmESiAhf 'k o
41
2/ b'EOmPbd0Ho? yd#ue,lya'oausmif;? rpd;k ty&apwemrsm; (qvkid ;f a&Tvif;)
wpfO;D wnf;aomom;udk --(0daoo)
44
&drw
f u
dk ?f rEav;NrdKU/
tqdk;jrifjcif;?taumif;jrifjcif;ESifh--(aevif;nD) 46
3/ t&SifeErmv? (armifaEGxeG ;f -aygufacgif;)
y&[dwqdik &f m-- (ocifu,
kd af wmfvif;)
47
4/ t&Sifpeukkrm&
m&(a&TBwd*H armifp)H
pifumylu tdro
f mtvIEiS -hf (tufpaf u&Sev
f ed ;f ) 50
t&SifOwr? (taEG;ocif)
5/t&S
toufMuD;aom ausmif;xdik b
f ek ;f MuD;--(ok'E) 52
tBuHay;em,ursm;
1/ OD;azvde;f armif;? 2/ OD;xef;bl? 3/ OD;&Sed ;f vde;f xef;? pnf;pdr\
f vm&mESihf vm;&m (qvkid ;f a&Tvif;)
55
4/ OD;wifatmif? 5/ OD;tGraf rmif;?
vlrsKd;pkrsm; raysmufu
f ,
G af &;(a&TMwd*aH rmifp)H
59
63
t,f'DwmtzGJU t,f'DwmcsKyf-udkEdkif;(csif;awmif)? owdoaH 0* t&Sief m&'ysHveG f
tvSL&Sipf m&if;
38
aoa&Smifcsif;?
wm0efct
H ,f'w
D m-aoa&S
t,f'w
D mtzGUJ 0ifrsm;- csif;pnfol? qvdkif;aemapmf uAsmESifhpmnGefh? qvdik ;f armifvuFm(aygufacgif;)-5?
OD;0if;wif11? avvGi&hf u
G 0f g13? pdeMf uKdi(f ayguf)-14?
yHkESdyfrSwfwrf;
OD;wifatmif? Ou|? csi;f Ak'o
moeygvutzGYJ qkjrwf0wD-16? pmayc&D;oGm;-25? ok,Ofn-kd 28?
(vufrw
S -f 01215)? (74 tcef; (2)? ajrnDxyf? uRef; t&SiZf m*&d,-43? qvdik ;f eD0ikd -f 64
awmvrf;? prf;acsmif;? &efuek Nf rKd Uuxkwaf 0onf/ OD;atmif csif;a&mifjcnf&edkifaomyif&if;vdyfpm
ausmx
f ;l (trSw-f 00167)? jrwfyef;&*Hk yHEk ydS w
f u
kd ?f trSwf trSw7f 4? ajrnDxyf? uRefawmvrf;? prf;acsmif;/ zke;f (17)? &efajy (10)vrf;? 3-&yfuu
G ?f omauwNrdKUe,f? 01-500735? 09-30004979/ 09-799679959
&efukefu tzHk;ESifh twGif;pmom;rsm;udk yHkESdyfonf/ pmayeef;awmf? oDwmeDvmpmay? pmayAdrmefta&mif;qdik ?f
yg&rD p may/rd w f a qG p may?/r-b-o ta&mif ; qd k i f ?
2016-Mo*kwfv ? yxrtBudrf tkyfa&-1100?
&Gmrpmoifwu
kd /f wdw
hk iG v
f nf; &edik yf gonf/
trS w f p Of - 14
A
avQmufxm;vTm
2016 azaz:0g&D 13 ? 14 &ufrsm;wGif
rauG;wdik ;f a'oMuD;?rif;bl;c&kid ?f rif;bl;jrdKU? a7Tawmif
"f rm &Hak usmif;wdu
k f ?usi;f yaom]]csi;f oHCoEdy gw}}pkn
H D
pnf;a0;yGo
J MYkd uGa&mufawmfrv
l mMuaomoHCmawmfrsm;
YJ avQmufxm;vTm/
tm;?csif;Ak'omoeygvu tzG\
+
+
+
&dak oav;jrwfpmG avQmufxm;tyfygonfb&k m;/
k pD nf;
,ckusif;yvsuf&adS om ]]csif;oHCoEdy gw}} pHn
a0;yGrJ mS yxrtMudr[
f q
k akd omfvnf; wynfah wmfrsm;\
od&rdS w
S o
f m;csut
f & 'kw,
d tMudr[
f k qdo
k ifo
h nfxifyg
onfb&k m;/ 20? 2? 2003 wGif &efuek ?f Munfjh rifwikd f
jrKd Ue,f? uefom,mausmif;wdu
k f q&mawmft&Siu
f 0dE
OD;aqmif &efuek w
f ikd ;f twGi;f &Sd te,fe,ft&yft&yfrS
MuaG &mufow
D if;oH;k awmfrMl uukeaf om csi;f oHCmawmfrsm;
teuf qufo,
G
f &orQudk yifzh w
d u
f m ]]csif;oHC
oEdygw}} tcrf;tem;udk oHCmtyg; 20-cefYjzifh
usif;ycJyh gonf/
wpfEikd if v
H ;kH twdik ;f twmudk rvGr;f jcKH onft
h jyif
MuaG &mufaom oHCmtyg;a& enf;yg;vifu
h pm; vGwv
f yf
yGiv
hf if;rIr&Sad o;aom tcsdew
f iG f csif;oHCmawmfrsm;
pnf;vH;k nDnw
T af &;ESihf csi;f Ak'b
mom xGe;f um; wnfwhH
a&;udk tajrmftjrif&Sd&Sd t&JpGefYaqmif&GufcJhjcif;jzpf
,ckusif;yaom oEdy gwESihf ,SOv
f Qif &nf7,
G cf sufEiS hf
tESpo
f m&wlnyD gonf/ xdt
k crf;tem;udk yxrtMurd [
f k
owfrw
S yf gu xdpk Ofu aqmif&u
G cf o
hJ rl sm;udk *kPjf yK&m
a&muf o vd k vuf q if h u rf ; wm0ef , l o nf h
oabmvnf;jzpfrnf[k ,lqygonf/
xdpk Ofu awGqykH u
GJ kd t&if;cHum csif;Ak'b
m
om0ifrsm; wpwp awGUqHq
k ufo,
G f pnf;vH;k Mu&mrS
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
trS w f p Of - 14
D
3
O
wpfvifwpfr,m;pepfESifh
csif;"avhxHk;wrf;
qvdkif;eaAGeD;
wpfvifwpfr,m;pepfudk a,bk,stm;jzifh
oH;k oyf&vQif aumif;rGeaf om pepfwpfcyk ifjzpfonf/
vl O D ; a&ayguf z G m ;rI tqrwef r sm;jym;&avatmif
rde;f rrsm;pGm,laom pepfrw
S pfqifh bmoma&;vTr;f rd;k
0g;jrd K rI v k y f v d k a om tE & m,f r S umuG , f E d k i f a om
pepfvnf;jzpfonf/ odaYk pumrl csi;f tygt0ifwikd ;f &if;om;
tawmfrsm;rsm;\ tdraf xmifr"I avhukd qefUusiaf eojzifh
jyefvnfoHk;oyfoifhaMumif;? Oya'wGif vlenf;pk
wdik ;f &if;om;rsm;twGuf cRif;csufwpfck xnfo
h iG ;f oifh
aMumif; wpfvifwpfr,m; Oya' rlMurf;tjzpf&pdS Ofu
pma&;olwifjyajymqdck b
Jh ;l ygonf/ odaYk omf t&mrxifcyhJ g/
xdpk Ofu pmjzifah &;om;wifjycJrh I rjyKcJjh cif;rSm pma&;olwYkd
onf trsdK;?bmom?omoema&; OD;aqmifvrf;nTerf I
atmufwGif pnf;vHk;nDnTwfpGm aejy&rnfjzpfjcif;?
wifjyp&mrsm;udk pmjzifh a&;om;wifjyvsif tjyifoUkd
aygufMum;oGm;ygu qefu
Y sizf ufrsm;twGuf ud;k um;p&m
&oGm;Edik jf cif;wdaYk Mumifh eIwjf zifo
h m tMujH yKwifjycJyh gonf/
,ckrx
l pkd Ofu ajymqdw
k ifjycsurf sm;udk aysmufysuf roGm;
apvdkjcif;?ajymqdkwifjycJhygvsuf vpfvQL&IchJMuojzifh
wdkif;&if;om;pn;fvHk;nDnGwfa&;udk xdcdkufvmvQif
jyefvnfo;kH oyfoifah om tcsujf zpfjcif;wdaYk Mumifh pmudk
a&;om;&jcif;jzpfygonf/
csif;wkdif;&if;om;wdkYteuf rsdK;EG,ftcsdKUonf
wpfvifwpfr,m; oabmrsdK;usifo
h ;kH jcif;&Sad omfvnf;
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
rsKd ;EG,t
f awmfrsm;rsm;onf (wpfvif? r,m;rsm;) pepfukd
usio
hf ;kH cJMh uaMumif; avhvmawGU&S&d ygonf/
tac:ta0:tm;jzifw
h pfvifwpfr,m;pepfukd
Monogamy [kac:onf/ wpfcsdefwnf;wGif vif
(od k Y r [k w f ) r,m;wpf O D ; xuf y d k ,l a ompepf u d k
Polygamy[kac:onf/csi;f wdo
hk nf vifwpfO;D wnf;u
r,m;wpf O D ; xuf yd k j yD ; ,l j cif ; ud k v uf c H u sif h o k H ; Mu
aomfvnf; r,m;wpfO;D wnf;u vifwpfO;D xufyjkd yD;
,l j cif ; ud k r l vuf c H j cif ; vH k ; 0 r&S d a y/ xd k Y a Mumif h
Polygamypepfudk usifhoHk;onf[kqdkaomfvnf;
(wpfvif?r,m;rsm;) pepfuo
kd m usifo
h ;kH (wpfr,m;?
vifrsm;)pepfukd vufcjH cif;r&Sad y/
csi;f wko
Yd nf cufxef Murf;wrf;aomawmawmif
a'orsm;f yifyef;qif;&Jaom toufarG;rI vkyif ef;rsm;udk
vkyu
f ikd cf MhJ u&onfjzpf&m use;f rma&;apmifah &Smufrv
I nf;
tvGet
f m;enf;nHzh si;f vSojzifh taotaysmufEeI ;f rsm;
vlYoufwrf;wdkMu&onf/ vlOD;a&enf;yg;cJhMuonf/
awmif,mpdu
k yf sdK;jcif;ESifh trJvu
kd jf cif;wdu
Yk o
kd m t"du
vkycf MhJ u&onf/ trJvu
kd &f mwGiv
f J usm;? 0H? awm0ufwYkd
u jyefvnf&efro
l jzifh aoqH;k rI? jyif;xefaom 'Pf&m
&rIrsm; MuHKawGU&avh&Sdonf/ xdkYtjyif rsdK;EG,fpkrsm;
tcsif;csif;wefc;kd tmPm jydKifqikd v
f
kd jzpfap? e,fajrvk
jcif;aMumifjh zpfap jyif;xefaomwdu
k yf MJG uD;rsm; jzpfymG ;avh
&S&d m ppfab;aMumifh trsdK;om;rsm;aoqH;k rIEeI ;f MuD;rm;cJh
onf/
xdktaMumif;rsm;aMumifh avsmhenf;oGm;aom
vlOD;a&udk jyefvnfjznfhwif;Edkif&efESifh rdrdwdkYrsdK;EG,f?
rdrw
d Ukd &yf&mG \vlO;D a&tiftm;(ManPower)udMk uD;xGm;
ap&eftpOfojzift
h m;xkwMf udK;pm;aeMu&onf/
rsdK;EG,u
f kd qufco
H t
l jzpfjzpfap ? ay;&efEiS hf
&&ef udpr sm;wGif wm0ef&o
dS t
l aeESijhf zpfap a,musfm;
(trsdK;om;)rsm;udo
k m owfrw
S o
f nf/ Oyrm AvlrsdK;
a,musmf ;ESihf B vlrsKd ;rde;f rwdYk vufxyfMu&m arG;vmaom
om;orD;tm;vHk;udk AvlrsdK;[komowfrSwfonf/
DvlrsdK;a,musfm;ESifh E vlrsdK;rdef;rwdkYvufxyfMu&m
arG ; vmaomom;orD ; tm;vH k ; ud k D vl r sd K ;[k o m
owfrw
S o
f nf/a,musmf; (trsdK;om;) onf rsdK;EG,u
f kd
qufco
H t
l jzpf &7Sad om tcGit
hf a&;jzpfonf/ csif;wd\
Yk
trS w f p Of - 14
vlrsKd ;owfrw
S af &;wGif ujym;[lr&Sad y/ zciftrsKd ;udo
k m
owfrw
S o
f jzifh ujym;[l r&Sjd cif;jzpfonf/
rdom;pkwpfcw
k iG f zcifu acs;,lcahJ om Opm aiG
aMu;udk om;rsm;om jyefqyf&efwm0ef&o
dS nf/ orD;rsm;
xdw
k m0ef r&Sad y/ zcifu jyefvnf&&ef&adS om aMu;G jrrD sm;?
tcG i f h t a&;rsm;ud k om;rsm;uom awmif ; qd k c G i f h ?
&ykid cf iG &hf o
dS nf/ orD;rsm;f xd&k ykid cf iG rhf &Sad y?onfwrYkd mS
ay;&ef E S i h f & &ef u d p r sm;wG i f a,musf m ;rsm;uom
wm0ef&adS om oufaojyK nTe;f qdck sufrsm;jzpfonf/
txufyg "avhx;Hkh pHrsm;udk aemufcu
H m;csyf
taejzifh od&adS vhvmxm;rSom csif;wdo
Yk nf (wpfvif?
r,m;rsm;) pepfukd bmaMumifh usio
hf ;kH Mu&ovJ qdak om
tajzudk odEikd rf nfjzpfonf/
1/tcsdKUaom tdraf xmif&iS rf rsm;onf
om;orD;rsm; rxGe;f um;Muay/umvtwkid ;f twmwpfck
xd apmifq
h ikd ;f rS om;or;D rxGe;f um;vQif rdrw
d rYkd sKd ;EG,\
f
tiftm;avsmhyg;jcif; rjzpfap&efESifh ay;&ef? &&ef
udprsm;udk wm0ef,lol? qufcHol arG;zGm;ap&ef
tjcm;trsdK;orD;wpfOD;ESifh vufxyfaygif;oif;avh
&SMd uonf/ odaYk omf yxr r,m;MuD;udrk l tdraf xmifpk
MuD;\ tdrf7SifrtMuD;tuJtjzpf qufvufxm;&Sd
r,m;i,frsm;u &kad oav;pm;Mu&onf/ ayw0wKf
xdu
k o
hJ aYkd om Zmwfvrf;rsm;&Syd gonf/
(rSwcf suf/ /csif;wdu
Yk sdeq
f &J mfyif exDom;cg;
(aoygap)[kqjkd cif;xuferm;om;cg;(aysmufu,
G yf gap)
[kqjkd cif;udk yd
k pdwq
f ;kd Mu\/tav;teufxm;Mu\/
om;a,musmf ;rxGe;f um;ojzi?frh sKd ;qufaysmufu,
G o
f mG ;
jcif;on t
f vGeMf uD;us,faom &mZ0if&ikd ;f rI[,
k q
l
Muonf/ &mZ0if&idk ;f rIukd (axmif7u
S u
f ;D ) [kac:onf/
xd"k avhtwdik ;f qdak omf pm&;olvo
J rD;rsm;omxGe;f um;
ojzif?h axmif&u
S u
f ;D [k qd&k rvdk &Sad cs\/ odaYk omf Ak'
w&m;udk MunfnKd aomoltaejzifh tm;i,f0rf;enf;pdwf
r&So
d vdk aemufxyf tjcm;rde;f r,l&efvJ tvsOf;rsSyif
pdwu
f ;l r&Sad y/ pma&;&jcif;rSmvJ t,lo;D tpGe;f a&muf
bmomjcm;tcsdKUu Ak'b
momonf csif;wd\
Yk "avhukd
&dkufcsdK;zsufqD;ojzifh Ak' bmomxJhodkY r0iftyf[k
wd;k wd;k wpfrsdK;? us,fus,f wpfzkH pnf;&H;k aeMuonfukd
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
G
tped*Hk; tqHk;ed'gef;
qvdkif;armifvuFm
(aygufacgif;)
_ rif;&JUb0? b,fupvJ
igvnf;rod? rif;rod/
_igh&UJ b0? b,fupvJ
rif;vnf;rod? ig rod/
_b0tp? rodMuvnf;
b0ed*;kH ? vrf;tqH;k um;?
vH;k 0{uef? razmufjyef
trSeyf if&?dS wu,f&/dS
_Ak'a 'oem? "rp mpk
avhvmrSwo
f m;?usifMh uHymG ;u
rjcm;vH;k vH;k ? vrf;ed*;kH
tqH;k odrnfwnf;/
owdjyKapvd
k jzpfonf/ trSet
f m;jzifx
h t
kd pGe;f a&muf
bmomjcm;rsm;uom csif ; "avh t awmf r sm;rsm;ud k
&du
k cf sdK;zsufq;D cJMh ujcif;jzpfonf/)
2/orD;rsm; xGe;f um;ygaomfvnf;?om; rxGe;f
um;ojzifh tjcm;trsdK;orD;udk xyf,jl cif; jzpfonf/
odaYk omf r,m;Mu;D udu
k mG &Si;f jcif; rjyKMuyg/ opm &S&d q
dS uf
aygif;oif;jcif;omvsif taumif;qH;k [k,q
l avh&MdS u
onf/
3/ nDtudw
k pfO;D OD; aoqH;k oGm;ygu aool\
trS w f p Of - 14
,lqMuonf/
5/usm;ESirfh tcsKd ;tpm;wGi?f trsKd ;orD;OD;a&u
tvGefrsm;jym;aeygvQif r,m;udkwpfa,mufxufydk
,ljcif;jzifh aumif;usdK;udk jzpfapEdik o
f nf[k csif;wkUd u
,lqMuonf/ trsKd ;orD;wdo
Yk nf rsKd ;qufjyehyf mG ;a&;wm0ef
udk xrf;aqmifEikd o
f rl sm;jzpf xdt
k pGr;f tpudk tv[o
rjzpfapoif[
h k ,lqMuonf/ om;wpf&myifzmG ;jrifapumrl
vif r &S d j cif ; onf wH c G e f r &S d a om &xm;uJ h o d k Y
rwifhw,f[laom t,ltqudkvJ vufcHMuonf/
tdraf xmifr&So
d w
l o
Ykd nf &m*ajyjidr;f a&;wnf;[laom
jynhpf rkH I r&So
d jzifh oem;p&m[kvJ &IjrifMuonf/
tdk;ykwf? csdK;&kwfwdkYonf vlMuD;rsm;twGuf
ta&;rMuD;aomfvnf;? uav;rsm;tzdu
Yk m; tawmfyif
ta&;MuD;avonf/ tcsdKhaom "avhxHk;pHrsm;onf
uvsmPykxkZOfrsm;? tod tjrif MuD;rm;olrsm;tzdkh
ta&;rMuD;? toHk;r0ifvSaomfvnf; tE ykxkZOfrsm;
tzdkYum; tawmfyifta&;MuD;aewwfygonf/
Ak'\
w&m;awmfrsm;onf at;jidr;f csrf;omrI
udkom OD;wnfxm;ojzifh taumif;tjrwfcsnf;om
jzpfMuygonf/ avmuDxHk;"avhrsm;rSmrl tajctae?
tcsdet
f cgudv
k u
kd
f taumif;? tqd;k 'Gew
f aJG ejrJjzpf
ygonf/ csi;f "avhrsm;rSvJ taumif;? tqd;k 'Gew
f aYJG eonf/
t,lo;D tpGe;f a&mufrsm;\ aoG;xd;k vHaIY qmfru
I kd
em;a,mifomG ;olrsm;vJ renf;vSyg/ xdaYk Mumifh wpfvif
wpfr,m;pepfukd vlah bmifaumif;usKd ;twGuf usio
hf ;kH ap
zdMYk udK;pm;&mwGif Oya'tjzpf jyXmef;jcif;xuf pnf;&H;k a&;
enf;? tqHk;ray;aomenf;udkom oHk;oifhygonf/
tu,f tjcm;aomMuD;rm;onfh tE &m,faMumifh
Oya'tjzpfjyXmef;rnfqykd guvnf; wdik ;f &if;om;wd\
Yk
"avhrsm;udk cGsi;f csut
f jzpf xnfo
h iG ;f oif\
h / ohrkd o
S mAk'
bmom0ifcsif;rsm;onf Ak'b
momjrefrmh "avhx;kH wrf;
Oya't&vnf;aumif;? tjcm;aom Oya'rsm;t&vnf;
aumif; vlrsdK;aysmuf?,Ofaus;rIaysmuf&onf[k tpGe;f
a&muft,lo;D bmomjcm;rsm;\ pGypf yJG w
k cf wf?jypfwif
aoG;xd;k rIrsm;udak &Smif&mS ;Edik rf nfjzpfygonf/ (,ckpmwGif
rf if;wyfjrKd eY ,f?uefyufvufjrKd eY ,f? yJc;l wdik ;f ? rauG;wdik ;f ?
&cdik jf ynfe,f&dS csif;"avhrsm;udk tajccHygonf)
qvdkif;eaAGeD;
trS w f p Of - 14
M
udk,fcsif;pmw&m;ESifh
ig;yg;oDv
aiGaX;([oFmw)
+++bk&m;&Sifawmf?ryGihfay:vQif?vlawmftrsm;
?pdwaf umifxm;vnf;?um;ukov
kd ?f tukov
kd Ef iS ?hf
xdx
k b
kd b
kH 0? rod&?rsm;vS tjypfawG/
+++bk&m;&Siaf wmf?yGix
hf eG ;f ay:?a[maz:nTeMf um;?
jrwfw&m;aMumif?h um;ukov
kd ?f tukov
kd Ef iS ?hf xdx
k kd
b
kd b
kH 0?odMu&?rsm;vSaus;Zl;awG/
(t&SifZeumbd0Ho)
oDv(ukov
kd )f qkad ompum;udk Ak'j rwfpmG bk&m;
&Sif\ tqHk;trfwnfaom olawmfaumif; Ak'
bmom0ifrsm; aumif;pGm em;vnfMu\/
Ak'b
&k m;nTejf y rxm;ygvQi rf nfonfv
h l
ewfjA[mwdkYurQ ukodkvf? tukodkvfw&m; wdkYudk
jywfjywfom;om; wdwu
d sus nTejf yay;Edik rf nfr[kwaf cs/
taemufwikd ;f awG;ac:&Sirf sm; Philosophers
ESihf ynm&Sirf sm;onf ]]aumif;onf?raumif;yg}}good
and evil }}rSeo
f nf? rSm;onf}} right and wrong
wdu
hk kd aoaocsmcsm owfrw
S Ef ikd af tmifEpS af ygif; 2500ausmf MuKd ;pm;cJMh uaomfvnf; ,aeYtxd rSeu
f efwu
d saom
owfrw
S cf sufrsm;ukd rowfrw
S Ef ikd Mf uacs/
xif7mS ;aombmomMuD;rsm;teuf bmomMuD;
(3)cku ynwfawmf(10)yg;udt
k jrifjh rwfq;kH trSet
f jzpfowf
rS w f x m;\/bmomMuD ; (3)ck q d k o nf r S m vnf ; rl v
yxr*sL;bmom (Judaism) usr;f vm?zefqif;&Sib
f &k m;
ocif\EIwu
f ygwfawmfvm owfrw
S cf su-f [kq\
kd /
ynwfawmf(10)yg;rSm
(1)igrSwpfyg; ?tjcm;aombk&m;udk rud;k uG,&f /
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
(2)&kyw
f q
k if;wk rud;k uG,&f /
(3)bk&m;ocif\ emrawmfukd rkom;ESihf qdik
f rjru
G q
f &kd /
(4)7-&ufwiG f wpf&uf tvkyrf vky&f /
(5)rdbud&k akd o&rnf/
(6)vlt
h oufurkd owf&/
(7)olrsm;om;r,m;udrk jypfrmS ;&/
(8)ohOl pm udk rcd;k &/
(9)rkom;oufaorcH&/
(10)udk,fESifh rqdkifaomol\ ouf&SdoufrhJypn;fudk
rwyfruf&/
(u)
f ;l
bmomw&m;rsm;wGif awGUMuHKod0g' ESihf pdwu
y H k a z : 0 g ' [k E S p f r sd K ;awG U &onf / Ak ' 0 g'onf
awGMh uko
H 0d g'jzpfjy;D Ak'o
nf ud,
k w
f ikd u
f siMhf uH tm;xkw
f
rdrdodcJhonfh todudk olwpfyg;udkoifjyay;onf/
vdkufemusifhMuHoltm;vHk;onf Ak'odaomtodudk
odjrifem;vnfjyD; csrf;omoku&kd &SMd uonf/ 4if;0g'wGif
f o d j rif e m;vnf r I o nf , H k M unf r I & J U tajccH j zpf j yD ;
twif;tusyf,MkH unfcikd ;fjcif; (Blind Faith) r&Sad y/
'kwd,trsdK;tpm;u a&S;OD;a[majymolwdkY&JU
pdwu
f ;l pdwo
f ef; (conception) udk A[djk yKonht
f wGuf
wnf&jdS y;D ,HMk unfrh I (Primitive Belief) ESihf vlrsKd ;rwl
jzpf & onf h uG J j ym;jcm;em;rI r sm;ud k vuf a wG U
(ud,
k u
f m,ESi)hf qefu
Y siw
f u
kd cf u
kd zf Ykd wku
kd w
f eG ;f onfrsm;udk
awGU&onf/
tk y f p k E S p f p k & J U emMunf ; pd w f t &if ; cH a Mumif h
remvdrk ?I vufpm;acsrI? &efjidK;zGrYJ aI wGukd wd;k yGm;aponfh
vrf;nTefcsufrsm;udk bk&m;ocif\ EIwfuygwfawmf
rsm;jzpf y gonf [ k 4 if ; wd k h \ Holyusrf ; *ef r sm;wG i f
twdtusrw
S w
f rf;wifxm;onf/
(c)
oa&vvlrsKd ;(*sL;vlrsKd ;) arma&S (rd;k Zuf)onf
ynwfawmf(10)yg;udk qdik ;fEikd ;f awmifay:rS &cJo
h nf/
4if;ynwfawmf(10)yg;udk bk&m;ocif(a,[d;k 0g)u ausmuf
jym;ESpcf syw
f iG f a&;om;ay;cJo
h nfqo
kd nf/awmifay:wGif
arma&S &uf (40)MumaecJo
h nf/ awmifay:odYk 4if;wpfO;D
wnf ; om wuf c G i f h 7 jyD ; tjcm;ol r sm;wuf v sif
trS w f p Of - 14
trS w f p Of - 14
E
&wemrGef ? arw&Sif (a&Tjynfom) ESif
h
tD,efoif;qkef\"rc&D;
qvdkif;0dpm&
olrtrnfu Iang Tin Sung jzpfonf/
jrefrmvdkteD;pyfqHk;toHxGuf&vQif tD,efoif;qkef
jzpf\/ olrudk roDwm[kvnf; ac:Muonf/ olr\
rdb 2-yg;pvH;k rSm pdwx
f m;jrifjh rwfaumif;rGef olrsm;
jJ zpfonf/ zcifu OD;vsefreI ;f (U Lain Hmung) ?
rdcifu a': Lly Hling arG;csif; (4)OD;teuf olru
tBuD;qH;k / 17-9-77 wGif [m;cg; olrudak rG;\/
bmomjcm;tjzpf arG;zGm;vmcJ&Y aom olronf
rdbESit
hf oif;awmfwUkd \ oGeo
f ifcsuftwkid ;f t&m&m
wdik ;f rSm bk&m;tvdak wmftwdik ;f jzpfonf[k ,HMk unftm;
udk;aecJYygonf/ zefqif;&Sifudk wu,ftm;udk;NyD;?
av;av;eufeuf aoaocsmcsmqkawmif;cJYzl;onf/
(qkawmif;csufukd ypfy,fvpfvQLI rxm;ygESi?hf ta&;
w,ljyKay;yg)[k t"dyg ,fxu
G af ompum;rSm ]]em;anmif;
awmfryl g}}[k jzpfonf/ bk&m;&Sief m;anmif; awmfryl g[k
vnf; tBudrBf udrq
f ak wmif;cJzY ;l onf/
trS w f p Of - 14
cdu
k zf ,
G jf zpf\/ rdcifukd wdu
k &f u
kd f vkyBf uHonf r[kwf
olrtzdUk uHaumif;onf[q
k &kd rnft
h csurf mS aomfvnf;? EIwfydwfonfh taejzifh towfcH&jcif; &wemrGe?f omxGe;f jyef?Y jrwfr*Fvmpaom Ak'b
mompm
jzpfonf/ rdcifu taumif;zufocYkd sn;f qkawmif;cJaY yrJ?h apmifrsm;udk zwfEI ikd cf jYJ cif; jzpfonf/ xdpk Ofu uHEiS hf
jzpfvmwmu tqd;k awGcsnf;/
uHtusKd;ay;qdik &f m pmrlaumif;aumif; rsm;udk zwfcI iG hf
BuHKcJo
Y nf/ zefqif;&Siu
f t&m&mudk zefqif;wmawmh
olrtzdUk ar;p&mawG? qifjcifawG;qp&mawGu
r[kwEf ikd af Mumif; wajz;ajz; odjrifvmcJo
Y nf/ tpydik ;f
rsm;rsm; vmonf/ pdEm r,OmPf[k qdEk ikd yf gvdrrhf nf/
olrtzdUk Ak'b
mombke;f BuD;rsm;udk b,fvrkd S av;pm;
ouf&dSbk&m;&SifjzpfwmrSefvQif olrwdkUudk bmaMumifh
Edik jf cif;r&dcS yYJ g/ olrar;aom ar;cGe;f rsm;udk vd&k if;a&muf
rdbrJjh zpfapcJo
Y vJ/ t&m&mwdik ;f onf zefqif;&Sit
f vdk
atmif rajzbJ a0hvnfaMumifywf ajzcJMY ujzpfonf/
awmftwdik ;f jzpfw,fqw
kd m [kwEf ikd yf ghrvm;/ em;anmif;
awmfryl g[k pdeaf c: tBudrrf sm;pGm qkawmif; cJzY ;l ygvQuf
bmoma&;pmapmif r sm;ud k zwf I & ojzif h
xl;rjcm;em;jzpfc&YJ m em;anmif; rnfo
h al um wu,f&Sd vl0ifpm;udp oabmaygufvmonf/ uHEiS hf uHtusKd;
yg&JUvm;/
ay;udk em;vnfvmonf/ arwm&Sif (a&Tjynfom)\
b0ESi&hf if;&aom tawG;tjrifrsm; pmtkyu
f kd zwf&I aom
wu,ftm;ud;k cJyY gvQuf tm;ud;k &usKd; reyf
tcgwGirf l &wemoH;k yg;udk t<uif;rJq
h nf;uyfu;kd uG,f
onfrmS bmaMumifv
h /J taumif;awGcsnf; qkawmif;
Edik af om pGr;f tm;owrd sm; &dv
S mygNyD/ arwm&Sif (a&Tjynf
cJyY gvsuf? BuHKvmorQawGu tqd;k awGcsnf;jzpfaewm
om)udv
k nf; tvGeyf ifMunfnKd av;pm;rdonf/ arwm&Sif
bmaMumifv
h /J 0#fa<u;qdw
k m &daS eovm;/ csr;f omolrb
d
vl0wfrvJru
D MunfnKd av;pm;ovd?k vl0wfvNJ yD;
0ef;usirf mS arG;vmol&o
Sd vd?k arG;Ny;D Ny;D csi;f tpGeyYf pfc&H ol
aemufvJ aus;Zl;&Sit
f jzpf MunfnKd aeNrJyg[k 15-5vnf; &daS e&m 'gawGuaum zefqif;&Si\
f tvdk awmfawG
2016 wGif rtD,efoif;qkeu
f pma&;oltm; &Si;f vif;
yJvm;/ usrf;a[mif;ESiu
hf srf;opf qefu
Y sifaewm bm
jywfom;pGm ajymqdo
k nf/ arwm&Si\
f pmayESihf w&m;
aMumifv
h /J
awmfrsm;u tcsdefra&G;zwfIem,lolwdkUtm;aumif;
olr\ywf0ef;usifwiG f vl0ifpm;awG &daS ejcif; usKd;jzpfapNrJjzpf MunfndKjcif;jzpfonf[k qdkonf/
uvJ qifjcifawG;qrIukd yd
k av;eufapcJo
Y nf/ bm vlb
Y 0wGiv
f J arw&iS o
f nf aumif;rIrsm;om vkyaf ernf
omjcm;wdUk tzkUd aoNyD;vQif c&pfawmftdyaf ysmfonf[k [k roDwm ,HMk unfaeonf/
qdMk uonf/ vl0ifpm;qdw
k m vH;k 0vufcMH uolrsm; r[kw/f
olronf 2000-jynfhESpfrwdkifrDuwnf;u
odaYk omf [m;cg;wGif vl0ifpm;qdw
k m trSeyf if arG;zGm;cJzY ;l
Ak'w
&m;awmfrsm;udk ,HMk unfouf0ifaecJaY omfvJ 2000onf/ bmomjcm;awGu usrf;csuft& vl0ifpm;udk
jynfEpS w
f iG rf S o&P*Hak qmufwnf Ak'b
momtjzpf
vufrcHMuaomfvnf;? jyifyavmurl ,HkMunfoifh
&J0jhH ywfom;pGm cH,v
l u
kd o
f nf/
oavmuf ,Ho
k rl sm;vJ &daS eonf/ bmomjcm;0g't&
wapqw
kd mr&daS yrJ?h rdbawG\0dnOfqw
kd mvJ ,Ho
k u
l
olr Ak'bmom0if cH,lvdkufonfhtwGuf
&daS eMuonf/
aqGrsKd;ESihf todik ;f t0dik ;f wdUk u olrudk pdwq
f ;kd Muonf/
olr\wkefYjyefpum;rSm (aqGrsKd;awG emMunf;wmudk
olr touf 18-ESpo
f rD;wGif rif;wyfZmwdzmG ;
cHEdkifygw,f/ 'gayrJh a'goxGufpdwfqdk;wmudkawmh
udkEdlif;rmefESifh tdrfaxmifjyKonf/ udkEdlif;rmefonf
rjzpfapcsifb;l )[k jzpfonf/ 2013 Ed0k ifbm 10 wGif
Ak'b
momjzpf\/ olwUkd ZeD;armifEo
HS nf rdrw
d Ukd ,HMk unf&m
uefyufvufNrdKU Ak'* P
k &f nf q&mawmf t&Sit
f *"r
bmomudk vGwv
f yfpmG ud;k uG,af ecJMY uonf/ orD; 1(edur)u rtD,efoif;qkeftm; awGUqHkar;jref;&m
a,muf om; 2-a,muf xGe;f um;onf/
xko
d aYkd jzMum;vdu
k jf cif;jzpfonf/ cifyeG ;f u Ak'b
momjzpf
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
10
trS w f p Of - 14
arSmifaewJhae&mrSm
qDrD;wwdkifrQa0y
Qa0yg
_ aerif;vrif; tpif;pif;xuf
Ak'vrif;omavonf/
_csif;awmiftESUH omoemjyefb
Y Ykd
'drYk sm; wm0ef&adS vjyD/
_'Dwm0efukd ESv;kH om;eJU&if;vdYk
'drYk sm;csufjcif; aqmif&u
G rf nf/
_tarSmifxx
k J t,lvv
JG Ykd
tvif;aysmuf&m 'DajrvTmudk
wwdik q
f rD ;D yg0ifjyD;um
pGrf;Edkif&mrS xGef;nSdMuavm..
xrf;Edkif&mrS &kef;uefMuavmh.
omoemhtvif; tarSmifciG ;f tH/h
_trsdK;bmom omoemcspfoal wG
y&[dw ESv;kH om;jzLvSoal wG
tarSmifciG ;f wJh tvif;a&miftvSL
vufwu
JG b
l Ykd zdwaf c:,lonf
twlwl csif;awmifajrtESUH
_omoemY tvif;jzef&Y atmif
tm;aygif;rsm;pGmul
Ak'omoem wHceG x
f l
wvlvl jrifcsifprf;ygbd.
_uJ&J&ifo
h w
l Ukd a& vSr;f wufcphJ rf;yg
uefyufvufjrdKY t0if
xif;&l;yifajc&if;u apmifMh udKaer,f/
q&mOD;0if;wif (r*Fvm'k)H
11
Ak'b
momrS tjcm;bmomodYk ajymif;oGm;Muol
rsm;vnf;&d&S m rtD,efoif;qkeu
f odrYk w
S cf sufay;
onf/ tcGit
hf a&; (od)Yk arQmfvifch sufwpHw
k pf&maMumifh
Ak'bmomudk udk;uG,fvmMuolrsm;[m Ak'w&m;udk
wu,fav;av;eufeuf ,HMk unfoal wG r[kwMf uygbl;/
Ak'& UJ twGi;f u tESpo
f m&udk odo[
l m oHo&mwavQmuf
qif;&Jou
l w
kd pfrsKd;? csrf;omoluw
kd pfrsKd; cGjJ cm;
rSm csr;f omzdUk ? pdwcf s&zdUk twGuf ,HMk unfu;kd uG,Mf uwmyg/
qufqrH aI wGuv
kd J olrBuHKcJ&Y zl;onf/ Ak'" r tcsKUd udo
k m
Ak'w
&m;&JU tESpo
f m&udk rodoal wGuom tjcm;bmom
vufcEH ikd af o;aom prf;w0g;0g;umvrsm;qDu trSwf
udk ajymif;Muwmyg/
C
H mawmfwUkd \ *kPaf wmfukd
w& jzpf&yfawGaygh/ y&rwo
Ak'w
&m;awmfu av;eufreS u
f efaomfvnf;?
zwfaI vhvm oabmayguf&aomaMumifh oHCmrsm;udk
bmomj
c
m;wd
U
k
\
omoemj
y
Kenf
;
rs
m
;u
Ak
'b
mom wdUk \
oHCm&wem\ ud,
k pf m;vS,rf sm;[k MunfnKd wwfvm
f m avmufatmif
onf / ol r \csif ; trnf u d k ac:&cuf v S o nf [ k omoemjyKenf;rsm;xuf rEdiI ;f r,SOo
f tjyKoabmjzifh
rdeq
Yf zkd ;l aom yk*Kd vfwpfO;D udk pma&;ol owdjyKrdawmh aumif;rGeaf eaMumif; rtD,efoif;qkeu
jzL;q&mawmf\ w&m;awmfukd Mum;a,mifvmonf/ axmufjyonf/ bke;f awmfBuD;oif ynma&;ausmif;wGif
jzL;q&mawmfu(jrefrmtoHxGufawGom yDoatmif ynmoifvmcJaY om csif;vli,fwpf a,muf 10-wef;
rf qdMk uwm?olwUkd yaxG;pm t*Fvyd pf musawmh yDy)/ [k atmifNy;D aemuf bmomjcm;odYk 0ifa&mufomG ;um w&m;
owday;zl;onf/ csif;trnfawGuu
kd sawmh cufvcS snf a[mq&m jzpf o G m ;\/ od k Y a omjzpf & yf r sm;ud k
momtzdUk orifarG;&if; usm;pm
&JU[k xif&mjrif&mqdak eNy;D ? Edik if w
H um tac:ta0:awGukd cPcPMum;&\/ Ak'b
&if
;
j
z
pf
&
aom
oH
a
0*&zG
,?f oifcef;pm,lz,
G f jzpf&yfrsm;
u&kwpdu
k af jymqdak eoltcsKUd vJ &daS ejyefonf/uRepf w
d fr
jzpfonf/ odaYk om jzpf&yfwiG f taMumif; (2)csuf&Sd
ukeo
f rl sm;[k qd&k avrvm;/
onf[k pma&;ol oH;k oyfro
d nf/ yxrtaMumif; &if;u
]]uRefraqGrsKd;awGu;kd uG,w
f b
hJ momudrk mS ;w,fvUkd bmomjcm;rsm;u pm;0wfaea&;? ynmoifMum;a&;udk
a j y m w m r [ k w f y g b l ; / t r S e f q H k ; ? o b m 0 tcrJ7h aom ae&m tcGit
hf a&;,l&o
kH ufouf vmaeMu
tusq;kH bmom[m Ak'b
momjzpfaMumif; oabmayguf jcif;aMumifh jzpfonf/ 'kw,
d taMumif;&if;u Ak'b
mom
vmwmvdkU ajymcsifwmyg/}[kolruav;av;eufeuf zufu arwmjzifh,SOf xdxda&mufa&muf aEG;aEG;
qd\
k /
axG;axG; omoemrjyKedik rf aI Mumifh jzpfonf/
]][dkbmomudk jyef0if&if vdktyfrItm;vHk;?
rtD,efoif;qkeu
f rl rdrw
d Ukd Ak'b
momzufu
vdv
k m;rItm;vH;k jynfph o
kH mG ;r,f/ om;csif;aqGrsKd;xJrmS csKUd ,Gi;f tm;enf;csurf sm;udk tcsed rf jD yKjyifzUkd tBuHjyKonf/
ta&;ygt&ma&mufaeolawG trsm;Bu;D ? jynfwiG ;f rSma&m?
]]aeraumif;bl;qdyk gawmh? wpfO;D wnf;u vl
jynfyrSmygav/ om;awGvJ jrifjh rifrh m;rm; ynmoif&r,f/
'gayrJh ab;ywf0ef;usiu
f b,favmufay;ay;? tNrw
J rf; vTwNf yD; 5-aomif;vSLcdik ;f wmxuf? tzGUJ 0ifawG pkNyD;
f m;
awmh tvum;ray;Edik b
f ;l qdw
k modw,f/ 'Db0rSmyJ 5000-yJ oGm;vSLMuwmu vlemtwGuf ydNk yD;cGet
cHpm;&Ny;D ? oHo&mtwGuf pdwrf cs&bl;/ 'gaMumifh uRerf jzpfapw,f/ tm;ay;pum;0dik ;f ajymMuwm? qkawmif;ay;
S mG ;w,f/ aiGxuf aEG;axG;rIu ydNk y;D aysm&f iT f
a&m om;orD;awGyg Ak'b
momudyk J ud;k uG,cf siyf gw,f/ Muwm tm;&do
om;orD;awGuv
kd J ajymjzpfygw,f/ csi;f jzpf&vdUk &ke;f uef apw,f/ tJ'gudk owdjyKzdUk vdyk gw,f/}}
&vdUk tm;i,faezdUk rvdo
k vd?k (rmef)axmifzUkd vJ rvdb
k ;l
bmomjcm;wdUk onf bk&m;&dcS ;kd ausmif; tywfpOf
.. . vdkU/}}
awGUqHrk &I NSd yD; tvGepf nf;vH;k nDnw
G Mf uonfukd olru
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
12
ajymjy\/ Ak'b
mom0ifrsm;rSmrl 0gwGi;f umv? oBuFef
umvavmufrmS om awGUqHEk ikd af Mumif;? xko
d aYkd wGU qHMk u
aomfvnf; bmoma&;oD;oefo
Y mjzpf vlr'I u
k r sm; udk
rQa0ajz&Sif;Edkifaom tzGJUtpnf; yHkpHr[kwfaMumif;?
pnf;&H;k rIEiS hf aEG;axG;rItm;enf;vSonf[k cHpm;&aMumif;
olru &Si;f jyonf/
pDrcH efcY rJG t
I wwfynm (tkycf sKyfr)I nHzh si;f vS aom
aMumifh aiGaMu;ESihf ypn;f Opmrsm; tavtvGihf rsm;
qHk;&HI;epfemcJYaMumif;vJ
axmufjyonf/
vl u d k v l v d k j rif w wf arw m jzif h q uf q H w wf z d k U ?
trdet
Yf mPmjzifh ajymqdk jyKrljcif;xuf ESv;kH om;xJxd
a&mufatmif qufqw
H wfzUkd vdak Mumif; om"u wpfcjk zifh
olru &Si;f jyonf/
]]tcsKdUtvSLawGrSmu vlBuD;awGudkyJ OD;OD;
zsm;zsm;auR;Muw,f? qif;&Jol? tzdESdyfcHawGxuf
csr;f omol? &mxl;&do
S u
l kd OD;pm;ay;Ny;D auR;w,f/ tJovdk
cJjG cm;qufqw
H m[m Ak'o
moemudk xdcu
kd yf gw,f/ vlBu;D
d ;l /
awGu Ak'o
moem cdik rf mNy;D om;qdak wmhjyemr&Sb
bmomvJ rajymif;awmhygbl;/ vli,fawGuawmh olwu
Ykd kd
EdSrfw,fvdkYcHpm;&wJhtcgrSm pdwf'Pf&m &oGm;jyD;?
bmomajymif;oGm;Edik w
f ,f/ tJ'gaMumifh vli,fawGukd
u&kpu
kd zf Ukd ? arwmeJU qufqzH Ukd vdyk gw,f/ rif;wdUk csi;f awG
a--muft awGvUkd trSww
f rJah jymrd&ifv?J vlrsK;d a&;qdik &f m
pdwf'Pf&mawG &NyD;? Ak'bmomudk ausmcdkif;oGm;
Edik yf gw,f/ olwUkd &ifxrJ mS Ak'w
&m;awG rcdik rf mao;awmh
tppt&m&m owdjyKzdUk vdyk gw,f/
(rSwcf su/f pma&;olonf tvSLyGrJ sm; w&m;
rQwrItjzpfq;kH ? tjrefq;kH ? a0,sm0p'u
k tenf;qH;k ?
wNyKd ifeuf auR;arG;Edik af om oD&v
d uFmAk'b
mom0ifwUkd \
auR;arG;enf;udk wifjycJYzl;onf/ tusOf;csKyf azmfjy
ygOD;rnf/ pm;vdo
k w
l Ukd onf ZvHk (1)vH;k ? ZGe;f wpf acsmif;?
rwfcu
G f (1)cGuu
f ,
kd u
l m wef;pD&onf/ xrif;td;k BuD;em;
&dS vlwpfO;D u wef;pDow
l Ukd \ ZvHrk sm;xJoYkd xrif;udx
k nfh
ay;onf/ aemufwpfO;D u [if;rsm;udx
k nfah y; onf/
tjcm;wpfO;D u rwfcu
G x
f o
J Ykd ta&aomuf[if;udck yf
xnfah y;onf/ xrif;0dik ;f rsm; cif;rxm;yg/ oifah vsmf
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
V
ordkif;qdk; w&m;cH rjzpfzdkU
_wpfO;D wpfa,muf
'l;axmufusrwuf MudK;pm;
tm;rmefawGb,fvrkd sm;vnf;
Mum;rjynfh em;rxdEikd b
f ;l /
_igwd&Yk UJ aemifawmf
rax&fausmftaygif;
acwfpepfawG b,fvakd jymif;ayr,fh
tm;vH;k aumif;zdUk o,fcMhJ u/ /
_'Dordik ;f aumif;tpOftvm
igwdUk vufrmS ysuf
t&Su&f p&m ordik ;f udk ra&;vdb
k ;l /
t&dik ;f qef trke;f w&m;awGatmuf
w&m;cHukd nTew
f hJ vufnKd ;
igwdu
Yk ,
kd af y: txd;k rcH&zdk h
Ak'& 0hJ g'
jidr;f at;vSwhJ obm0udk
rsdK;qufopfqD vTt
J yf&r,ft
h a&;rSm
nDaemiftaygif;&JUvuf
tvkyv
f yk jf cif;eJq
Y uf
0if E G J c sD w uf M uygpd k U . /
avvGi&hf u
G 0f g
13
q&mvm;? Avmvm;
vmwke;f uvnf; txkyrf yg
jyefomG ;awmhvnf; txkyrf yg
xdv
k o
l nf Avm Avm/
&mwGif xdik
f pm;Muonf/ r0ao;yguxyf wef;pDEikd f
onf/ &mxl;&do
S ?l r&do
S ?l aiGaMu;&do
S ?l r&do
S l rcGjJ cm;yJ
pm;Muonf/ xrif;0dkif;jyifay;p&mrvdk? yk*Hrsm;pGm
aq;p&mrvd
k a0,sm0p'u
k tenf;qH;k jzpfonf/)
wpfO;D u aiG 5-aomif;zd;k ay;vSLayrJh wpfzuf
om;udk txifao;aomrsuv
f ;kH ? ESrd af omoabm xm;jzifh
olawmif;pm;ay;ay;\/ tjcm;wpfO;D url 5000-zd;k om
ay;vSLayrJh cifrifaEG;axG;pGmjzifh rdbu om;orD;udk
ay;ouJo
h aYkd y;\/
xdo
k l 2-a,mufwiG f 'kw,
d vlu arwmjzifh
qufqo
H ?l vluv
kd u
l q
kd ufqo
H ?l ESv;kH om;xJxd a&muf
atmif pDrEH ikd o
f jl zpf atmifjrifonfrmS txl;csJUum;
a&;om;zG,f rvdak y/ rtD,efoif;qkeu
f Ak'o
moemjyK
rsm;udv
k nf; xdo
k aYkd tmifjrifapvdo
k nfrmS wu,fah pwem
jzpfygonf/ olronf Ak'o
moemjyK y&[dwvkyif ef;rsm;
wGif tyifyef;cH aqmif&u
G v
f mcJo
Y nf/ aqmif&u
G q
f v
J J
jzpfonf/ xdUk aMumifv
h J twGi;f ususoad ejcif; jzpfonf/
]]aemufwck ta&;BuD;wmu a0,sm0pvyk w
f hJ
olawGukd tedrphf m;? atmufwef;pm;vdUk tcsKd Uu xifMu
w,f/ aiGaMu;tvSL rvSLEdik af yrJ?h vkyt
f m;tvSL vSL
aeMuolawG&UJ aumif;rIuv
kd J a[may;Muapvdyk g w,f/
vlawG&UJ b0xJ0ifEikd af tmif oifay;Muapvdyk gw,f}}
[kvJ qkyd g\/
pma&;ol rMumcPa&;om;a[majymcJYaom
yg,modrif;ESihf rif;rIxrf;wdUk taMumif;udk olrtm; xyf
ajymjycJyY gonf/ yg,modrif;BuD;rSm bmomrJjh zpfae&mrS
&[EmBuD;wpfyg;\aus;Zl;jzifh &wemjrwfoHk;yg;udk
ud;k uG,v
f mEdik cf o
YJ nf/ oHCmawmfrsm;tm; ypn;f av;
yg;jzifh vkyaf uR;&ef rif;rIxrf; wpfO;D udk wm0efay;onf/
xdrk if;rIxrf;onf &wemoH;k yg;udk tvGeMf unfnKd qnf;
rtD , ef o if ; qk e f \ omoema&;qd k i f & m
uyfojl zpf rif;BuD;\tvSLudk pepfwus tavtvGihf
r&daS tmif pDro
H nf/ oHCmrsm; csr;f omatmif ud,
k w
f ikd f tjyKoabmtBuHKjyKcsurf sm;udk oD;oefaY qmif;yg; 1-yk'f
ud,
k u
f s om[wu
d 'geajrmuf &d&k akd oaovSL'gef;onf/ oyfoyfa&;rS jynfph rkH nfjzpfygonf/
olwhkd 2-OD;pvH;k ao ewfjynfwiG f ewfom;rsm;jzpfMu\/
rif;rIxrf;onf apwemygyg tyifyef;cH tavtvGihf
qvdkif;0dpm&
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
14
ajz/
/ 1951 ckEpS w
f iG f ausmufuiG ;f ta&;
awmf y H k ay:ayguf o nf r [k w f y g/1936arv 1&ufaehwGifom?ausmufuGif;pum;&nfvkyGJ
ay:aygufjcif;jzpfyg onf/ wu,fjzpfcaYJ om umvESihf
15- ESpf uGm[aeygonf/yGjJ zpfjy;D aemuf &Gm ausmif;?odrf
wdUk jzifh ausmif;xdik q
f &mawmf 1-yg;udv
k J yifah qmif ud;k
hJ nf/ odUk aomf ausmif;xdik u
f kd aoewfuikd f
&cdik jf ynfe,f&Sd Ak'b
mom0ifrsm;udk tvGet
f uRH uG,Ef ikd cf o
k o
f jzifh 1952 avmufwiG f
ykwcf wfjcif; rjyKoifyh g/ csif;jynfe,f&Sd c&pf,mefrsm;udk vlq;kd "g;jyrsm;u "g;jywdu
trS w f p Of - 14
15
rlvausmif;Mu;D ysuq
f ;D oGm;cJo
h nf/ xdt
k cdserf pS ESpaf ygif;
50 wd k i f ausmif ; xd k i f q&mawmf r &S d c J h y g/
ausmuf u G i f ; ta&;awmf y H k o nf bmoma&;qd k i f & m
pum;&nfvyk o
JG abmrsKd; jzpfygonf/ vlrsKd;a&;qdik &f m
ta&;awmfykH r[kwjf cif;aMumifh Arm-csi;f ta&;awmfy[
kH k
rac:qdo
k ifyh g/ csif;tcsKdU Arm[k rSwyf w
kH ifMujcif;rSm
zdtm;wpfckckaMumifh jzpfEdkifaomfvnf;? ausmufuGif;
ta&;awmfyakH Mumifh jzpfonf[u
k m; taxmuftxm;
rawGU&yg/ tjcm;wdik ;f &if;om;rsm;vJ zdtm;wpfcck ak Mumifh
Arm[k rSwfyHkwifrIrsKd;&dScJUaMumif; xkwfazmfcsufrsm;
Mum;od&ygonf/ tcsKdUaom tpGef;a&muft,loD;
bmomjcm;rsm;u (Ak'b
mom0ifjzpfomG ;aom csi;f rsm;rSm
vlrsK;d aysmufomG ;onf)[k vkyBf uH 0g'jzefMY u&m csi;f Ak'
bmom0ifwUkd \ vGwv
f yfpmG ud;k uG,cf iG u
hf kd ajymifajymif
wif;wif;xdyg; wdu
k cf ikd v
f u
kd jf cif;yif jzpfygonf/ vlrs;dk a&;
udk ckw;kH vky
f Ak'b
momcsif;rsm;udk tm;enf;aysmuf
uGuaf p&ef 0g'jzefjY cif;avvm;[k ,lqzG,jf zpfygonf/
Ak'b
mom0ifcsif;rsm;onf rdrw
d Ukd vlrsKd;pum;?
,Ofaus;rIukd umvMum&Snx
f ed ;f odr;f vmcJaY omaMumifh
om ,aeYjrefrmjynfwiG f csi;f Ak'b
mom0if 2-ode;f cGaJ usmf
&daS ejcif;jzpf\/ Ak'b
mom0ifcsif; 100-vQif? 1-OD;u
vlrsK;d aysmufomG ;aumif; aysmufomG ; Edik af omfvnf; usef
99-a,mufu raysmufatmif xde;f odr;f cJMY uygonf/ 1OD;udk ykwcf wfvv
kd Qif 99-OD;udk csD;rGr;f zdUk rarhoifyh g/
Ak'u
rdrw
d Ukd trsKd;EG,u
f kd apmifx
h ed ;f &rnf[k om;orD;
usifh0wf 5-yg;wGif qHk;rxm;ygonf/ pum;rpyf
jym&vQif u r m Y E d k i f i H t oD ; oD ; od k Y a &muf o G m ;aom
bmomjcm;csi;f rsm;onfvJ a&&Snw
f iG f vlrsK;d apmifh xde;f &ef
cuf c J E d k i f o nf q d k a om oH k ; oyf c suf r sm;ud k v J
Mum;odae&ygonf/
t&SifoDvpm&\ rSwfcsufpum;
jynfwiG ;f ppfab;aMumifu
h mvtwefMumuif;rJh
oG m ;aom ausmuf u G i f ; &G m ?&G m OD ; ausmif ; ud k
jyefvnfxal xmif&m OD;aqmifyg0ifcNYJ yD;? ESpf 20 cefY
xd&k mG ausmif; xdik cf aYJ om t&Sio
f v
D mpm& (,ck jynfNrKd U?
ausmufuiG ;f y&[dw)u atmufygtwdik ;f rSwcf suaf y;\/
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
S
f
ZD;0Zdk;iSuf&JU op
opm"d
m "dX mef
ig\todu
k f oifwrYkd u
kd jf yD;
zsufq;D jcpfaumf ,lawmfrv
l nf;
tonf;aMuGjyKwf igtefxw
k jf rJ
&ifxaJ oG;om; crf;ajcmufomG ;vk
rrIEikd t
f m; ESv;kH om;rSm
a0'emjzpf cspfjrwfE;kd rI
tpkpw
k u
G f toufq;kH wdik f
cHEikd &f nf&dS igodarwm
tefusapom; opmxm;rnf
igonfwikd w
f nf ,HMk unfonf/
qkjrwf0wD
(csi;f -Armta&;awmfyv
kH Ukd ajymjcif;onf rajym oifah om
pum;jzpfonf/ olUtqdkt& csif;rsm;onf rSwfyHk
wifvyk &f m Arm[k ajymif;vJonfqjkd cif;onf vH;k 0rSm;
ygonf/ ta&;awmfykH jzpfaom ausmufuiG ;f &GmyifvQif
rdrw
d Ukd vlrsKd;EG,u
f kd apmifx
h ed ;f MuonfrmS ,aeYxufwikd f
jzpfygonf/ if;ae&ma'oodYk ra&mufz;l bJ pdwu
f ;l jzifh
ajymqdak &;om;jcif;onf vH;k 0rSeu
f efrrI &dyS g/ aocsmavh
vm a&;om;jcif;onf trsm;twGut
f usKd; jzpfxeG ;f
apNyD;? ravhvmbJ a&;om;jcif;onf trsm; twGuf
tE&m,fjzpfaponf[k rSwcf sufa&;om; tyfyg onf/)
trS w f p Of - 14
(t,f'w
D mwpfO;D ajzqdo
k nf/)
16
trS w f p Of - 14
17
trS w f p Of - 14
18
Z
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
Y
y&d,wdpmar;yGJusif;yoifhygonf
"r
"rygvq&ma&T
ygvq&ma&T
trS w f p Of - 14
19
ynmMuD;rm;pGm ajymwmjzpfwt
hJ wGuf ynmydw
k ,fvv
Ykd J
qdEk ikd w
f ,f/ 'gayrJo
h 'gu vdak ejyefa&m}}
]]wynfah wmfu omoemawmfMu;D &J tusKd ;pF;D yGm;
udk OD;wnfjy;D ajymwmygbk&m;/ trSeaf wmho'g Munfnkd
pdwef UJ ajymwmygbk&m;}}
]][kwyf gw,f/ tJ'gudk bke;f Mud;vnf; oabm
aygufygw,f/ o'g vdw
k ,fqw
kd mu omoemtay:rSm
o'genf;yg;w,fvYkd qdv
k w
kd mr[kwb
f ;l / pmar;yGpJ epf&Jh
aumif;usKd ;awGukd arhavQmjh y;D o'g enf;yg;wmudk qdv
k w
kd m/
'umMuD;udk OyrmeJU ajym&OD;r,f/ t&ufqw
kd m toH;k
csjcif;tay:rSmyJ rlwnfw,fr[kwv
f m;/ rl;,pf&rf;um;jy;D
tukov
kd v
f yk Mf uolawGvn;f &Sw
d myJ/ 'gayrJh a&m*g
a0'emawG aysmufuif;apwJh aq;0g;awGrSmvnf;
t&ufukd xnfMh uwmyJ/ tJ'v
D ykd aJ ygh ? pmar;yGpJ epf
qdw
k mvJ omoemawmftusdK;pD;yGm;udk jzpfay:atmif
wnfrh wfxed ;f ausmif; toH;k csay;Edik &f if tusKd ;7Sw
d maygh/
'umMuD;ajymovdk pmay;yGJ pepfaMumifh avmb? a'go?
arm[jzpfMuw,fqw
kd mrsKd ;vnf; &Scd si&f edS idk w
f myJ/ acsmarm
vSywJh rmwk*grwpfO;D udk MunfMh u&mrSmawmif tcsdu
k
wPSmtMunfeh UJ MunfMh uw,f/ wcsdKUu tykyaf umif
&kyaf qmifwmygvdk owdeUJ MunfMh uw,f/ tJ'v
D ykd gyJ
pmar;yGJawGatmif? vufrSwfawG& ? bhGJ&wJhtwGuf
om,maeolawG udavomyGm;rsm;aeolawG 7SEd ikd o
f vd?k
tJ'gawGukd rom,mbJ owduyfaeolawGv&J EdS ikd w
f myJ/
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
20
ypn
;f Opm vbfvmbudk om,mjcif;? vdck sifjcif;?
xif a y:ausmf a pmvd k j cif ; tp&S d o nf w d k U aMumif h
pmar;yGaJ jzMuwmrsdK; jzpfEikd af yrJh touft&G,Mf uD;vdUk ?
tawGUtMuKH awG &ifu
h suv
f mwJt
h cg w&m;ppfw&m;rSeu
f kd
tm&Hjk yKjyD; vGwaf jrmufa&;odYk a&mufvmEdik Mf uygw,f/
]]wcsdKUpmoifom;rsm;usawmh i,f&G,fpOfu
wnf;u pmar;yGaJ tmifjrifa&;udk t"durxm;bJ? usr;f pm
ESHUpyfzdkUavmufyJ tm&HkjyKMuygw,f/ 'gayrJh pmar;yGJ
atmifjrifxm;rS omoemjyKvkyif ef;awGukd xdxad &muf
a&muf aqmif&u
G Ef ikd rf hJ oabmav;awG&v
dS Ukd pmar;yGJ
atmifzdkU tm;xkwfMuwmvJ &Sdygw,f/ r[m*Em&Hk
q&mawmf t&SiZf eumbd0o
H u tJ'v
D kd yk*Kd vfrsdK;av/
]]pmoif j cif ; 3-rsd K ;7S d w ,f v d k Y u srf ; pmujy
w,fav/ tv*'y rmoifenf;qdw
k m ajrzG rf;wJo
h ifenf;
vdUk qdv
k w
kd ,f/ ajru
G u
kd v
f Ukd tcsed rf a&G; aoEdik w
f mayghav/
vmbfvmbaMumifjh zpfap? ausmaf pmarmufrmvd
k jzpfap
oifjcif;rsdK;ukd ac:wm/ 'kw,
d u "rbPm*g&du qdw
k hJ
w&m;ud k xd e f ; od r f ; zd k U twG u f o if w m/ wwd , u
ed&Pwoifenf;wJh/ vGwfajrmufa&;udk a&S;&IjyD;
oifawmayghav/ oHo&mab;u vGwaf jrmufzUkd twGuf
usifMuH&mrSm enf;rSefvrf;rSefjzpfzdkU oifwJhenf;udk
qdv
k w
kd m/ tJ'o
D ifenf; 3 rsdK;rSm rodem;rvnfao;vdYk
tv* ' y rm oifenf;rsdK;eJU oifrdayrJh?
yXmef ; ygVd a wmf v mpum;t& tuk o d k v f u
uk o d k v f j zpf a tmif axmuf y H h o rI aus;Zl ; jyKvd k Y
ed&Pwoifenf; tjzpfoUkd ajymif;oGm;wmrsdK;vnf;
&Sw
d ,f/
]]y|mef ; ygVd a wmf r S m (tuk o avm"ar m
ukov "r Oyed, ypa,e ypa,m)
vdyYk g&Sw
d ,f/ tukov
kd u
f ukov
kd jf zpfomG ;atmif axmufyhH
orI aus;Zl;jyKw,fqdkwJh oabmaygh/ tukodkvf
raumif;rIMuD;udk vkyx
f m;rdawmh tJ'gMuD;u tusdK;ay;
vmrSm aMumuf&UHG vdUk ukov
kd w
f &m;udk jyif;jyif;xefxef
tm;xkww
f mrsKd ;aygh/
]]tvm;wl qufpyfpOf;pm;vdu
k rf ,fq
f &kd if ,aeU
acwfrmS bmoma&;pmapmifawG xkwMf uw,f? bmoma&;
pmrlawGa&;Muw,f/ tJ'v
D u
kd pd r sdK;awGrmS wcsdKUu
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
K
ynm&Sd[lon
nf
ud,
k phf w
d u
f kd csrf;omatmifrxm;wwfao;&if
bG J U xl ; *k P f x l ; awG b,f a vmuf y J & &? bmynmrS
r&daS o;bl;vdUk yJ rSwv
f u
kd yf g/
t&SifZeumbd0Ho
trS w f p Of - 14
"r
"rygvq&ma&T
ygvq&ma&T
21
P
ol\omoemjyK rSwfwrf;
udka'0g
(r[l&mawmif)
jynfoahl qmufvyk af ;&;vkyif ef;?&efuek jf rdKU?'*Hjk rdKU
e,frmS jyefxrf;0ift&m&S(d Assistant Engineer )
tjzpfwm0efxrf;aqmifaeqJtcsed ?f olUrSm pdwu
f ;l wpfck
ay:vmygw,f/]]ig &efuek jf rdKUxJ trIxrf;vmwm 7ESpf
avmuf & S d j yD / i,f w H k ; &G , f w H k ; igh a 'o?arG ; &yf a jr
csif;jynfe,fawmifyikd ;f rSm 0efxrf; tjzpfef UJ igvkyEf ikd w
f hJ
tvkyu
f av;awG vkyjf y;D aus;Zl;qyfEikd f &ifaumif;r,f?
toufMuD;oGm;&if ig 'gawGvyk Ef ikd rf mS r[kwb
f ;l }}
ol Y t xuf t &m&S d (E.E) uol h q D r S m bJ
vkyaf pcsifwmrdYk wdik ;f tif*sife,
D m (CE)udMk udKajymxm;
awmh ajymif;a&TUcGiahf wmif;cHwmmudk wdik ;f tif*sief ,
D mu
a&Sma&Sm&SL&SL oabmrwlygbl;/ 'geJUbJ csif;jynfe,f
awmifyikd ;f udk ajymif;a&TUay;bdahk vsmufvmT a&;wif&w,f/
&H;k csKyfwckv;kH rSm olemrnfMu;D oGm;w,f/ trsKd ;rsKd ;a0zefMu
w,f/ ]]&efuek u
f ae csif;awmifukd avQmufvmT wifjyD;
awmif ajymif;w,fqakd wmh? 'Dvl pdwrf rS eS af o;&Jv
h m;/
'grS r [k w f 'D v l E d k i f i H a &;vk y f c sif v d k U -csif ; awmif u d k
awmif;ajymif;'g aerSmyg/ oltpfuMkd uD;uvJ wcsed w
f ;kH u
EdkifiHa&;orm;MuD;av}} trsdK;rsd;a0zefMuwmaygh/
avQmufvmT wifjyD; &efuek u
f ae csif;awmifukd awmif;
ajymif;wJh jyefwrf;0ift&m&St
d qifh r&Sad vmufwmrd-hk
ol[m wOD;wnf;aomol rjzpfEikd b
f ;l vm;? pmzwfoal &/
'Dvekd -YJ csif;jynfe,fawmifyikd ;f ? rif;wyfjrdKUudk
a&mufomG ;w,f/ oleUJ tqifw
h l (A.E) (1)a,muf&jdS y;D
om;qdak wmh? vkyif ef;uvJ odyrf &Sw
d mrdUk ? rif;wyfc&dik f
vufatmuf?rwlyjD rKd Uudt
k 'J ED pS rf mS bJ xyfajymif;oGm;w,f?
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
22
A
Ak'u
kd ud;k uG,w
f m pdwaf t;csrf;zdUk ? todtjrif
rSeu
f efzUkd eJU tqH;k trawG&zdyYk g/ &dcS ;kd uefawmhwmu
vrf;rSeu
f kd Gejf yay;wJh aus;Zl;&Sirf Ukd vdUk yg/ tjcm;bmudrk S
vdck sifvUkd r[kwb
f ;l / ud,
k v
f ckd sifwm&atmif ud,
k [
hf m
ud,
k yf J vky,
f &l r,f/
q&mawmfOD;aZmwdw
trS w f p Of - 14
23
trS w f p Of - 14
24
Z
edAmefqdkwm
Ak'b
momawG&UJ yef;wdik u
f edAm efjzpfygw,f/
edAm efqw
kd mxuf t"dov
D ? t"d orm"d? t"d ynm
&&Sw
d m qd&k ifyrkd eS af Mumif;ygcifAsm/edAm efqw
kd m bmrS
r&Sb
d ;l qdw
k mxuf bm'kur S r&S/d bmavmu"HrrS &S/d
bm&kyef mrfrrS &S/d bmudavomrS r&S/d bmtdek maorS r&S/d
csrf;omjcif; twdjyD;vdYk vGwaf jrmufrI &Sw
d ,f/ ud,
k w
f ikd f
MudK;pm; usihMf uHtm;xkwf aqmuf&u
G Ef ikd Mf uygap/
&kyu
f v
fkd nf;jyif ?pdwv
f nf;jyif? jyifqifwikd ;f &
jyKwdkif;vS ?okcedAmef wdkifvdrfhrnf/ udk,fhb0
udk,f[mudk,faxG;/ udk,fhb0 udk,fh[m udk,fa&;/
?ud,
k v
hf rf;ud,
k af zmuf/ ud,
k o
hf rdik ;f ud,
k w
f ikd zf efw;D /
ud,
k Zhf mwf ud,
k f Edik af tmifujy;D ud,
k t
hf vkyf ud,
k [
f mudk
MudK;pm;vkyf Mu&ygr,f/ b,forl S oifu
h kd wu,frjyKjyif
rzefw;D Edik yf gbl;/ oifu,
kd w
f ikd yf J aumif;atmif qd;k atmif
pDrEH ikd yf gay\/
pmayc&D;oGm;
7? 3? 16
trS w f p Of - 14
25
tif;0jrdKUa[mif;ae&m tESHtjym;udk;oGm;Muygw,f/
tJ'DrSm usefppfom;rif; wnfxm;udk;uG,fcJhw,fvdkY
tqd&k w
dS hJ xD;vIid &f iS f apwDa[mif;eJU &ifjyifawmfay:vJ
a&mufa&m ]]ighnrD a&? igomoemjyK&rJah e&mu 'Dae&mb?J
ighwm0efawGjy;D qH;k wJh txd 'Dae&mrSmbJ igaeawmhr,f}}
vdhk -oUlZeD;udk csif;r,fawmfMuD; rdeUf rSm ygawmhw,f/
'geJ U bJ ol w d k Y ZeD ; armif E S H w d k Y u apwD & h J
ta&S U buf j crf ; ajruG u f v yf u av;rS m 0g;x&H u m
oufi,frdk;? opfom;Murf;cif;eJU ajrpdkufopfom;
taqmufOD;av;wvHk;aqmufvkyfvSL'gef;MuwmrdkU
,m,D w nf ; cd k e m;&mjzpf c J h y gawmh w ,f / xD ; vI d i f & S i f
apwDawmfMuD;u jyKjyifp&mawGtrsm;MuD; jzpfaejyD;
&ifjyifawmfwckv;kH uvJ jcKH EG,yf w
d af ygif;awG tjynfjh zpfjy;D
ql;yifawGtwdjzpfaewmrUdk owdxm;oGm;vmae&ygw,f/
'gayrhJ tcsdefumv vtenf;i,ftwGif;
tajymif ; vJ M uD ; ajymif ; vJ v mygawmh w ,f / 'D a 'o
ywf0ef;usifrmS aexdik Mf uwJh vlMuD;olrawGeUJ q&m
awmfMu;D awG? a&S;a[mif; okawoeXgeu 0efxrf;awGeUJ
wm0ef&o
dS al wG tm;vH;k u csi;f r,fawmfMu;D eJU olwt
Ykd zGUJ udk
owdxm;rdMuygw,f/ olh&JpDrHudef;qdkwm
armfawmf,mOfMuD;rsm; (ajro,f,OfMuD;rsm;) tygt0if
puf,Of,E& m;aygif; (200)eD;yg;&SdwJhvkyfief;cGif pDrH
ud e f ; MuD ; jzpf j yD ; ?pD r H u d e f ; pwif j yD ; rMumrD r S m
(24)em&Dumvywfv;kH tvkyv
f yk &f ygw,f/ xD;vIid &f iS f
apwDMuD;jyKjyifa&;udprSm olYwynfh 0ef;xrf;awG&JU
vkyftm;?aiGtm;yHhydk;vkyfaqmifrIawGudkawGUMu&awmh
a'otmPmydik f tzGUJ tpnf;awGuvJ ydyk jkd yD;pdw0f ifpm;
vmMuygw,f/
apwDawmfMuD;eJU bk&m;&ifjyifawmfukd vdt
k yfwhJ
jhJ yifqifrI tydik ;f awGaqmif&u
G jf yD;pD;csderf mS bk&m;xD;
awmfudkvJvS,fbdkhpDpOfMuygw,f/ ,cifxD;a[mif;
(taumif; yuwde;D yg;) uvuf&dS "rm &kMH u;D xJrmS &Sad ejy;D ?
tenf;i,f omjyKjyif&ef vdt
k yfygw,f/ bd;k awmftzGUJ
wzGUJ u olw&Ykd UJ tpDtrHeYJ vuf&dS xD;awmftopfjyKvkyjf y;D
wifvLS cJMh ujcif;jzpfygw,f/ 'gaMumifh bd;k awmftzGw
YJ ifvI
xm;wJh xD;udjk yefcsjyD; "rm&kx
H u
J xD;awmfa[mif;udk
vdt
k yfonfrsm; jyifqifjyD;jyefwifbn
hkd EdS idI ;f oabmwl
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
26
ckxx
d rd ;f odr;f xm;ygw,f/ 'Dvv
kd yk if ef;awG olaqmif&u
G f
wmudk tm;ay; cs;dSD ajrmS ufwmxifyg&J?h wdy#d u a,mq&m
awmfMuD; &efuek u
f aerEa v;jrahkd y:7Sd olUausmif;cGJ udMk uG
a&mufwikd ;f olu
h kd cs;D ajrmS ufwt
hJ aeeJU av,OfuiG ;f vkyf
ief;cGif udMk uGa&muf? pDru
H ed ;f crf;raqmifrmS w&m;wyGJ
csD;jrSihf ?olw&Ykd {J Of&h yd o
f mrSm wpfn usde;f puf&yfem; jyD;rS?
J rf;yg/
tm&Hq
k rG ;f udp jy;D rS rEa v;udjk yefMuyG gw,f/ 'gtjrw
olUtzGUJ udk csDajrSmufw,fqw
kd mav;udak z:jycsifvyYkd g/
wavmav;u olU&JcrD;cruf rdom;pkxJu
wzGUJ u &efuek f -A[ef;&Sd a,mq&mawmfMuD;ausmif;rSm
arG;aehr*FvmyGaJ v; wcktwGuf qGr;f uyfwhJ tcrf;tem;
av;rSmzdww
f meJU olh rh o
d m;pkvJ oGm;wufMuygw,f/
q&mawmfMuD;eJU rqHjk zpfwmvJ tESp(f 20)ausmfMumjyD;
qdak wmh rSwrf yd gtH;k rvm;vdk h oHo,jzpfw
d ,f/ q&mawmf
MuD ; qG r f ; pm;tjyD ; ?tcef ; ud k j yef t MuG r S m aemuf u
ae?vdu
k Ef w
I q
f uf&mrSm (r*Fvmyg OD;wifatmif? r*Fvmyg
OD;wifatmi?f) q&mawmfMuD;uzufvw
JS uif;jyefvnf
EIwq
f ufwmrkUhd olwUkd rdom;pkwtm;aysmfomG ;ygw,f/
csif ; r,f a wmf M uD ; &J U pG r f ; tm;u tH h M obG , f
aumif;vSaMumif; eJeaJ &;yg&ap? waeh MRTV-4u
OD;0if;armf rdom;pk ?rEav;bk&m;zl;&if;eJU xD;vIid &f iS f
apwDb&k m;zl;a&mufvmMuygw,f/ ,cifa&mufz;l wmeJU
?,cktajctaeajymif;vJoGm;wmudk OD;0if;armfowd
xm;rdykH &ygw,f/ 'Dcsderf mS OD;0if;armfvJ MRTV-4
atmifjrifzdkh&kef;uef vIyf&Sm;ae&wkef;bJeJUwlygw,f/
xD;vdiI &f iS af pwD "rm &kx
H rJ mS xdik af ewJh csif;r,fawmfMuD;
udak vQmufwifygw,f/ ]]usepf pfom;rif; t"dXmefatmif
ajrrSm wynfah wmf t"dXmefjyKcJyh gw,f? atmifjrifv&Ykd &dS if
wynfah wmfxyfa&mufvmygtH;k r,f}} wJ/h wESprf Mumygbl;/
OD;0if;armf rdom;pkxyfa&mufvmjyD; olaqmufxm;cJw
h hJ
,m,DtaqmuftOD;udkzsufodrf;jyD; t'Dae&mrSmbJ
(2)xyfwdkufausmif;uav;wpfausmif; aqmufjyD;
csif;r,fawmfMuD; oDwif;oH;k zdhk vSL'gef;cJyh gw,f/xD;vdiI f
&SifapwDudkvJ oydwfarSmuftxd a&TouFef;uyfvI
ylaZmfcyhJ gw,f/ aemufxyf r,fawmfMuD;aqmif&u
G cf sif
wmawG&&dS ifvJ rdeMfh um;zdhk olv
Y l tif*sife,
D mudrk mS xm;
w,f/tck tESp2f 0-ausmf twGi;f rSm xD;vIid &f iS af pwD
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
N
bmw&m;rS r&ao;bl;rSwfyg
w&m;pcef; b,fEpS Bf udr0f if0if w&m;pum;awG
b,fvykd aJ jymajym ud,
k rhf mS &dw
S hJ avmb? a'go? rmew&m;
awGu e*du
k xuf avsmhyg;rvmwJt
h jyif ydv
k Ukd awmif
qd;k vmao;vQif bmw&m;rS r&ao;bl; vdUk rSwyf g/
arwm&Sifq&mawmf (a&Tjynfom)
trS w f p Of - 14
27
r[kwb
f ;l / xD;vIid &f iS b
f &k m; wnf&&dS m wHwm;OD;jrdKU
bufuae olwUkd &yfaewJh av,OfuiG ;f udk OD;wnfvm
aejyD; olwt
hdk yk pf ?k rwfwyf&yfae&mudv
k J a&mufa&m?
OD;vSno
hf mG ;jyD;? tif;0acwfa&S;a[mif;bk&m;rsm;buf?
ajrjyifoYkd pdu
k q
f if; aysmufu,
G o
f mG ;wmudk tm;vH;k u
jrifvdkufMu&w,f/reufrdk;vif;wmeJU oludk,fwdkif
oGm;a&mufMunf&h pI pkH rf;&mrSm tif;0acwf rdz&k m;MuD;
&Sib
f rhkd ,fwnfxm;ud;k uG,cf w
hJ hJ apwDxu
J kd tvif;a&mif
0f ifomG ;aMumif; jrifvu
kd w
f v
hJ al wGuvJ twnfjyKajym
jyMuygw,f/'geJUbJ olu tif;0 xD;vIid &f iS af pwDxd
?d wqufwnf; oGm;jy;D nwH;k ujzpftysuu
f kd csi;fr,fawmf
Mf uD;tm; avQmufwifygw,f/r,fawmfMuD;ajymjyrS yd&k iS ;f yg
awmhw,f/ ]]wumMu;D ajymwJh tcsed rf mS bJ xD;vdiI &f iS af pwD
em;w0d k u f r S m tk w f a tmf a omif ; eif ; jzpf o G m ;w,f /
vltrsm;uzl;awGUvdu
k Mf u&vdyYk g/ tvif;a&mifwef; wcku
xD;vdiI &f iS af pwDMuD;udk 3-ywfywfjyD; av,OfuiG ;f buf
OD;wnfxGufoGm;wmudk tMumMuD; vlawGtrsm;MuD;
zl;awGUMu&w,f/ wumMuD;wdv
Yk yk w
f hJ udik w
f hJ ukov
kd af wG
yG m ;&atmif M unf E l ; 0rf ; om&atmif ewf a wG u
zefqif;jyMuwm? xD;vIid &Sib
f &k m;MuD;u a7mifjcnfawmf
toGiv
f w
T w
f maerSmyg/ }} olvJ 0rf;omMunfE;l rqH;k
yDwad wGz;kH jyD; jyefvmcJyh gawmhw,f/
olyifpiftjird ;f pm;,ljy;D 4-ESpcf eft
Y Mum tdrrf mS
em;aewH;k ?csif;q&mawmfrsm; MuGa&mufvmjyD; csif;Ak'
omoeygvutzGzYJ UJG jy;D omoema&;udpa wG awmifay:
mom0ifrsm;yl;aygif; aqmif&u
G Mf uzdhk olUudk
ajrjyefY csi;f Ak'b
wdkufwGef;cJhygw,f/ 'geJU 2012-ckESpf? azaz:0g&Dv
(12)&ufaeUrSm a&Tw*d b
kH &k m; ta&SUbuf &Sio
f mraP
AdrmefrmS csif;Ak'omoeygvu tzGUJ udck sif; &[ef;
awmfrsm;a&m vly*k Kd vfrsm;yg yl;aygif;zGUJ pnf;cJMh uygw,f/
aemufwpfESpfavmuftMumrSm ref;a&Tpufawmfbk&m;
e,fajr&Sd csif;bk&m;ordkif;udk jyefvnfaz:xkwfjyD;
csi;f bk&m;jyKjyifa&;udp? ESppf OfyaJG wmfusi;f ya&; udpa wGukd
ref;a&Tpufawmfb&k m;?a*gyu tzGUJ ESihf ndES iSDk ;f wdik yf ifjyD;
vdt
k yfonfrsm;udk q&m? wum vufwJG aqmif&u
G f
fMuygaawmhw,f/ csif;Ak'omoe ygvu tzGJU&JU
vkyif ef;pOfawGukd aqmif&u
G zf hkd te,fe,f t&yf&yfrmS vJ
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
E
a&m
yJqaD &mif;ol tJonfvu
l
ol\qDrmS tppfygwnfY
bmrSra&m onfoabmudk
tarmqdaYk tmif ajymjyefonf/
EGm;Edahk &mif;ol tJonfvu
l
ol\Edrhk mS tppfygwnfh
bmrSra&m onfoabmudk
tarmqdaYk tmif ajymjyefonf/
ysm;&nfa&mif;ol tJonfvu
l
ola&mif;onfrmS tppfygwnfh
bmrSra&m onfoabmudk
tarmqdaYk tmif ajymjyefonf/
aMomf
ypn
;f rppf xdt
k jzpfaMumifh
tppfjzpfaMumif; xdt
k aMumif;udk
tyfaMumif;xyfausmf ajymMuonf
Zmwfaygif;pyfaomf a&m Muonf/
ok,OfndK
tzGUJ cGaJ wG zGUJ &ygw,f/ q&mawmfrsm;ESihf olwUkd vufwjJG y;D
te,fe,ft&yf&yf c&D;xGujf y;D a&muf av&mrSm tpnf;
ta0;ac:jyD; &Si;fjyygw,f/ ta&;tMuD;qH;k aqmif&u
G f
csufuawmh 3-vwMuDrf? csif;a&mifjcnf Ak'"r
pmapmifxw
k af 0jcif;ygbJ/ trSwpf Of (1)uae tckq&kd if
trSwpf Of (14)xd a&mufaeygjyD/
vGefcJhwJh (2)ESpfausmfavmufrSm olYtwGuf
tcGit
hf &;wpfck xyfraH y:aygufvmjyD; olu,
kd w
f ikd yf g
trS w f p Of - 14
28
0ifaqmif&u
G cf iG &hf wmrdUk aysmfrqH;k jzpf&ygw,f/ tJ'gu
awmh jref r mEd k i f i H t pd k ; &&J U oabmwl c G i h f j yKcsuf f e J U
uk v or*tpD t pOf t & Unicef eJ U jref r mEd k i f i H
c&pf,meftoif;awmfMuD; (MBC)wdkU yl;aygif;jyD;
ulnaD qmif&u
G w
f hJ wdik ;f &if;om;a&;&m pmayaz:xkwaf &;
tpD t pOf b J j zpf y gw,f / ol u d k , f w d k i f O D ; aqmif j yD ;
tzGUJ 0if(3)OD;ESit
hf wl unicef ujyKvkyw
f hJ Seminar
(6)Mudrf? tcsdefumvtm;jzifh 1-ESpfwdwd usif;yjyK
vkyw
f mudk wufa&mufcMhJ ujyD; Unicef &JUtpD tpOf
twdik ;f yg0ifaqmif&u
G cf yhJ gw,f/ tckq&kd if ]]Uppu
pmayESihf ,Ofaus;rIaumfrwD }}tpDtpOfeUJ ]]uppu}}
pmayudk yHEk ydS x
f w
k af 0bht
kd qifb
h J usefawmh w,f/
rMumrDrmS Unicef tpDtpOfeYJ yHEk ydS x
f w
k af 0yg
awmh r ,f / pmaywif h & if v l r sd K ;jrif h w ,f q d k w m
pmzwfolodjyD;jzpfygvdrfhr,f/ csif;jynfe,frSm vlrsdK;pk
wpkjzpfwhJ uppu rsKd ;EG,pf k ydrk 7kd iS o
f efvmawmhr,fqw
kd m
ol , H k M unf j yD ; om;yg/ tck q d k & if uppu pmayud k
aexdik &f mvdu
k jf yD; (1)uefyufvufjrdKUay:ESiu
hf sifa'G;&Gm
twGuu
f efyufvufjrKd Ue,frf mS 4if;?(2)aqmjrKd eh ,ftwGuf
aqmjrddKhrSm4if; (3)apwkw&mESifh yGifhjzljrdKhe,ftwGuf
apwkw& mjrdKUawGrmS 4if; oifwef;rSL;q&mOD;vSarmifu
oifwef;awGtMudrMf udrf pwifziG v
hf pS f oifMum;aeygjyD/
tESpfcsKyfudk az:jy&r,fqdk&if olUb0wpf
avQmufv;kH olU&JU trsdK;bmom omoemxGe;f um;a&;
twGuf uHaumif;pGmeJU&&SdwJh tcGifhta&;[lorQudk
vufrvGww
f rf; t&,ljy;D aysm&f iG pf mG aqmif&u
G f cGi&hf wJh
twGuf ol0rf;omMunfe;l rqH;k jzpf&ygw,f/
udka'0g(r[l&mawmif)
t,f'DwmtzGJUrSwfcsuf
ol[o
l nfrmS touf 72-ausmfvmjyD;jzpfaom tif*sif
eD,mrSL; (jidr;f ) OD;wifatmifjzpfygonf/ wpfa,muf
aomolu }}OD;wifatmif? bmoma&;tusdK; bmvkyf
dS ifh
zf ;l vdv
hk }J }[kajymcJzh ;l &m xdo
k Ykd aomyk*Kd vfrsm; od&o
onf[k ,lq az:jyay;vdu
k yf gonf/ OD;wifatmifonf
tjidrf;pm;b0wGif jynhfjynhfpHkpHkat;at; aq;aq;
mom
aeEdik yf gvsuf ? xdo
k aYkd Mumifu
h srhJ raebJ csif;Ak'b
arS ; rS d e f r oG m ;zd k U tyif y ef ; cH a qmif & G u f a eygonf /
olah pwemudk od&o
dS abmaygufMuap&ef&nf&,
G yf g onf/
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
K
uRefawmfhudkvTwfay;yg
jynhfESpfvGif
(tvHk)
(waeUwaeUavQmf&zGyf&?csuf&jyKwf& yef;uef
aq;&?rD;ylwu
kd &f igawmh't
D vkyaf wGukd rvkycf sifawmh
ygbl;/) 'Dpum;av;udk uReaf wmfwUkd tdrw
f iG f rMumcP
Mum;ae&onf r S m tqef ; awmh r [k w f a wmh y g/
'Dpum;ydik &f iS f uawmh uReaf wmf\ r&D;jzpfoal ':aX;aX;&D
wpfa,mufyifjzpfygawmh\/ 'gayrJh olcsufauR;orQudk
oabmuspGm
oHk;aqmif
aeolrsm;udk
jrif v Qi?f o l y D w D j zpf a eonf r S m jyKH ; aeaom ol \
rsufEmS uoufaocHvsufyif &Sad eygawmh onf/
uReaf wmfEiS hf ESpaf ygif; (20)rQvyk if ef;twlvyk cf hJ
aomrdwaf qGwpfO;D &Syd g\/ oleY mrnfuawmh OD;xGe;f jrifh
[kac:jy;D uReaf wmfuawmh cspMf unf&if;ES;D pGmjzifh w&kwv
f kd
(a*:Z)[kac:ygonf/ jrefrmvdk t"dym ,fuawmh (igh;q,f)
jzpfygonf/
wpfaeYawmh oluuReaf wmfu
h kd rif;udik gyHjk yifav;
wpfy'k af jymjyr,f ? yHjk yifav;uawmh 'Dvu
kd }G }
wpfcgwke;f u oli,fcsif;wpfa,muf&UJ tdru
f kd
ntdyt
f vnfomG ;wJh vlwpfa,muf&w
dS ,fw/hJ tJ't
D rd rf mS
avSmifcsKd ifu
h av;eJaY rG;xm;wJh Muufwal &G; av;wpfaumif
&Sjd yD; tJ'MD uufwal &G;av;uolu
Y jkd rifawmh (uRefawmfu
h kd
vTwaf y;yg? uRefawmfu
h v
kd w
T af ya;yg)-vdYk oem;pzG,ef UJ
cPcPatmf&mS w,fw?hJ 'DtcgrSm awmh tJ'v
D u
l oem;yg
w,?frdk;vnf;csKyfaejyD? igvTwfay;jyD; eHeufusrS
oli,fcsif;udak awmif;yefawmhr,f [kqu
kd m avSmiftrd f
wH c g;ud k zG i f h j yD ; zrf ; ,l v d k u f a wmh M uuf w l a &G ;
av;uavS m if t d r f x J u wef ; ud k a jcaxmuf e J Y
trS w f p Of - 14
29
,Ofaus;vdrm &ifaoG;&wem
omoemESp-f 2558? uqkev
f qef; 10 &uf ?
2015-ckEpS ?f {jyD? 27-&uf ? wevFmaeY ? rGe;f vGJ 1
em&D tcsdefwGif omoema&;0efMuD; XmerSMuD;rSL;
usif;yaom aEG&moD Ak'b
mom ,Ofaus;rIwpfv
oifwef;udk csif;jynfe,f uefyufvufjrdKU ax&f0g'
Ak'o
moemjyKA[dk ausmif;awmf wGb
J ufausmif;xdik f
q&mawmf b'EEm0k"u zGifhvSpfay;awmfrIjyD;
uefyufvufjrdKU&Sd Ak'b
mom0if vli,farmifr,f (53a,muf)tm; oH;k vlxw
G x
f m; a*gwrbk&m;&Si\
f tqH;k tr
rsm;ESihf (38 jzm r*Fvm)w&m;awmfukd ,Ofaus;vdrm
odraf rGMh u&ef arwm apwem? *&kPma&SUxm;umjzifh
oifMum;ydcYk say;awmfryl gaMumif; *kP,
f 0l rf;ajrmufpmG jzifh
rSww
f rf;wifvu
kd yf gonf/
owif;ay;ydo
hk l armifv;Hk
trS w f p Of - 14
30
G
- aomujidrf;enf; 3-enf;
taEG;ocif
1/ tema&m*gaMumifh &aom aomu jidrf;enf;
k o
f nf yx0D"mwf? tmayg"mwf?
rdrw
d \
Ykd cEm ud,
awaZm"mwf? 0ga,m"gwf[al om "gwfMuD;av;yg;wGif
wpfyg;yg;azmufjyefcJhaomf tcsdefra&G; a&m*g&Edkif\/
xdkYaMumifh cEmudk,f&vmjcif;onf a&m*g&Edkifjcif;\
taMumif;[kvnf; qdkEdkifygonf/ ra7SmifvTJEdkif
&vmcJo
h nf&ad S omf aomuMu;D pGm r&atmifqifjcif&ygrnf/
ae&ma&m*gESyd pf uf pdwaf omua&mufum tdy&f m
xufvaJ eaomyl**d ww
o
d rax&fujkd rwfA'k a [mMum;
xm;onfah tmufyga'oemw&m;rSm?tema&m*gcHpm;ae
&aom olrsm;twGuf txl;ESv;kH oGi;f qifjcifoifyh g\/
]]qHyifarG;nif;paomoH;k q,fEh pS af umXmo
wdjYk zifzh UJG pnf;xm;aomtvsm;wpfvH teHwxGmavmuf
f r Qaom cE m ud k , f a umif y k y f u d k wnf h w h H a tmif
apmifah &Smufr&/ 0dnmOfuif;uGm oufrchJ Em jzpfomG ;vQif
wpfpw
kH pf&mtudsf K;r&S?d xif;zGyJ rm ajrMuD;$ ompGeUf ypf&\/
vlwo
h k d nf xi;fw;k H udak umufvnf;aumufonft
h avsmu?f
ajzmifv
h nf;ajzmifo
h nfh tavQmuf twdt
k &Snf jzwf
toHk;jyK&\/ usefaomtacgi;f?trsu?ftumwdkYudk
pGefYypfoGm;Mu\/ taqmuftODtwGuf opfvdkaom
tjcm;olwaYkd &mufvmaomtcgxdpk eG yYf pfxm;aomtacgi;f
ponfukd r,lMu/ aumif;rGet
f oH;k 0ifonfh opfuo
kd m
a&G;,lMu\/
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
31
F
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
aygif;ul;wHwm;MuD;
odkYr[kwf csif;Ak'omoeygvu
omoeygvu
ZvyfjzL (wm&J&Gm)
csif;Ak'omoeygvu tzGJUtpnf;MuD;onf
Ak'bmom0ifcsif;vlrsdK;rsm;twGuf tMuD;rm;qHk;eJU
yxrOD;qH;k tzGUJ pnf;qd&k if rSm;Edik rf nf[k rxifay/
c&pf , ef b mom0if c sif ; awG r S m awmh bmoa&;
tzGt
YJ pnf;rsm;t&ifuwnf;u &Scd v
hJ rd rhf nf [kxifygonf/
xdkYaMumifhcsif;c&pf,efbmom0ifrsm;onf
wpfe,feJYwpfe,f tquftoG,f&&SdcJhMujcif;aMumifh
csif;Ak'bmom0ifrsm;xuf ydkrdkoduRrf;&if;ESD;cJhMurnf
[kxifjrifryd gonf/
csif ; Ak ' b mom0if r sm;wG i f xd k u h J o d k Y a om
tzGUJ tpnf;rsKd ;r&Scd jhJ cif;aMumifh ajrjyefaY e csi;f Ak'b
mom0if
tcsif;csif;Mum;wGifyifvQif owif;tquftoG,f
&&S d r I r &S d c J h j cif ; wd k Y a Mumif h od u Rrf ; &if ; ES D ; rI r sm;
enf;yg;cJhMu&ygonf/csif;Ak'omoeygvu
wnf&Sdvmjcif;aMumifhajrjyefYaecsif;Ak' b m
om0ifrsm;aexdik Mf uaom &cdik jf ynfe,f ? {&m0wDwidk ;f ?
yJc;l wdik ;f ? rauG;wdik ;f toD;oD;&Sd csif;Ak'bmom0ifrsm;
omru ? csif;jynfe,f&Sd csif;Ak'bmom0ifrsm;eJUyg
tcsif;csif;odjrif&if;ES;D umcspfcifrrI sm;ydrk &kd &Sv
d mcJMh u&\/
2000-ckESpfrwdkifcifu csif;jynffe,fxkwf
r*Z if;wpftyk u
f kd trSwrf xifzwfczhJ ;l jyD; xdkr*Zif;wGif
owdxm;rdaomtcsufrmS ?csif;jynfe,fwiG v
f nf;csif;Ak'
bmom0ifawG&ydS gvm;qdak omtodav;wpfcyk ifjzpfyg\/
xd k t csd e f w k e f ; u pma&;ol o nf 5 wef ; ? 6
trS w f p Of - 14
32
wef;ausmif;om;t&G,fom&Sdao; &cdkifjynfe,f&Sd
csi;f &Gmav;wpf&mG wGiaf exdik yf gonf/ xdak cwfumvwGif
mom0ifrsm;udk vGr;f jcHKEdik af om csif;Ak'bmom
csif;Ak'b
tzGUJ tpnf; r&Scd jhJ cif;aMumif?h oGm;a&;vma&; cufcaJ om
jynfe,fwck\ acgifzsm;vGe;f aom csi;f 7Gmav; wpf&mG odYk
mom0ifqikd &f mowif;rsm;ra&muf&cdS jhJ cif;[kxif
csi;f Ak'b
yg\/h csif;jynfe,fwiG f csif;c&pf,efrsm;om &Srd nf[k
xifrw
S x
f m;cJah om todxo
J Ykd csi;f Ak'b
mom0ifrsm;vnf;
csif ; jynf e ,f w G i f & S d o nf [ k o d v d k u f & aom tcg0,f
0rf ; ajrmuf y D w d p d w f w d k Y o nf wzG m ;zG m ;jzpf a y:vm
vQu&f adS vawmhonf/
usaemf w d k Y c sif ; vl r sd K ;rsm;onf taMumif ;
trsKd ;rsKd ;aMumifh ae&ma'ojyefEY UHS pGmaexdik cf MhJ u&ygonf/
aemifMum&Snv
f maomtcgwGirf rd w
d rYkd b
d aqGrsdK;rsm;&S&d m
ae&ma'orsm;udjk yefvnfjy;D vdu
k v
f pH pkH rf;&SmazGcMhJ u &aom
"avhrsm;&Scd MhJ uovdk pmaypum;? "avhx;kH xrf; ,Ofaus;rI
tarGtESp&f ;kd &mrsm;udk raysmufysufatmifjyef vnfjyD;
vd k u f v H & S m azG p k a qmif ; xd r f ; od r f ; aom "avh r sm;
&Scd MhJ uygonf/ xd"k avh tusifrh sm;onf acwfumv
tcsd K ;tauG U wpf c k w G i f arS ; rS d e f v mcJ h & onf o mru
aysmuf u G , f v k r wwf yif & S d v mcJ h j yD ; jzpf y g \/
yGiv
hf if;jrifomvmaom,ckacwftajctaewGiu
f saemfwYkd
csif;trsdK;om;wpf&yfv;kH \ ,Ofaus;rItarGtESprf sm;ESihf
rdbaqGrsdK; rdwfo*F[rsm; jyefvnf&SmazGcJhMuaom
&d;k &m"avhrsm;udk ysufp;D aysmufu,
G o
f mG ;jci;f r&S&d
avatmif pkpH rf;&SmazG xdr;f odr;f Edik Mf uap&efvykd gonf/
bmoma&;tzGUJ tpnf;wpfcjk zpfaomfvnf;csi;f Ak'o
moeyg
vutzGJUtpnf;MuD;\ t&dfyftm0goudk trSDjyK&if;
mom0ifw\
Ykd ,Ofaus;rItarGtESprf sm;udv
k nf;
csi;f Ak'b
wwfEikd o
f avmuf xdr;f odr;f Mu&rnfh vrf;aMumif;wGif
csif ; Ak ' o moeygvu tzG J U tpnf ; MuD ; onf
csif;Ak'bmom0ifrsm;tzdYk aygif;ul;wHwm;MuD;ozG,yf if
jzpfaeawmhonf[k wifpm;oH;k EIe;f a&;om;rdygonf/
ZvyfjzL (wm&J&Gm)
7 ? 6 ? 2016/
W
odkif;usyfaus;&GmESifh Ak'omoem
qvdkif;aemapmf
c&pfESpf 1708-wGif wnfaxmifMuaom
odik ;f usyfaus;&Gm\ Ak'o
moemonf c&pfEpS f 1807aemufyikd ;f wGif pwifO;D armhvmav\/ xdt
k csed u
f mvwGif
tdraf jc 55-tdr&f jdS yD; wpf&mG vH;k Ak'b
mom0ifrsm;jzpf
Muonf/ bke;f awmfBuD;ausmif;[l r&Sad o;aomfvnf;
okid ;f usyo
f ?l odik ;f usyo
f m;rsm;&ifxw
J iG f Ak'j rwfpmG bk&m;
tay:xm;aom o'g w&m;rsm;pGm &Sad eonfuakd wGU&\/
tb,fh aMumifq
h ak d omf odik ;f usyf &Gmol&mG om;rsm;
onf odik ;f usyfaus;&GmESihf a&SUqifah emufqifh xGe;f um;
vmMuaom &cdik w
f ikd ;f &if;om;wdYk aus;&Gmrsm;jzpfonfh
ptif;&Gma[mif;? om,mukef;?NydKif;awm? &efwdkif?
carmif;awmpaom aus;&Gmrsm;&Sd bke;f BuD;ausmif;rsm;odYk
Ak't
cgawmfaeYrsm;wGif qGr;f [if;rsm;udk ud,
k w
f ikd o
f mG ;Ny;D
vSL'gef;cJMh uNyD;? tcsdKUaomcsif;vlBuD; olrrsm;rSm Oykof
oDvrsm; oGm;a&mufaqmufwnfcMhJ uonf/ xdu
k mvwGif
odik ;f usyf&mG teD;&Sd trf;om;&GmESihf &Gma[mif;aus;&Gm&Sd
&Gmol&mG om;rsm;vnf; xdek nf;wlpmG yifjzpfonf/
odYk odik ;f usyfaus;&GmESihf trf;om;aus;&GmrS
csif;wdik ;f &if;om;wdo
Yk nf &cdik w
f ikd ;f &if;om;wdYk aus;&Gm&Sd
bke;f awmfBu;D ausmif;rsm;odYk qGr;f [if;rsm;uyfvLS &if; Oykof
oDv aqmufwnfMuaom umvonf aumZmou&mZf
1270-ckEpS f (c&pfEpS -f 1908)cefo
Y Ykd a&mufvmaomtcg
wGif trf;om;aus;&GmESihf odkif;usyfaus;&GmMum;rS
awmifEiS ahf jrmuf oG,w
f ef;aeaom tv,fawmifzsm;
ydik ;f trf;om;&GmteD;&Sd awmifuek ;f av;ay:wGif ausmif;
aqmifi,fwpfaqmif aqmuf &cdik q
f &mawmf OD;,
udk yifNh yD;ud;k uG,Ef ikd Mf uav\/
trS w f p Of - 14
33
OD;,
/
//xd&k cdik q
,/
f &mawmfEiS hf ausmif;om;i,f
(uyfy,
d ) wdo
Yk nf trf;om;aus;&Gm? &Gma[mif;aus;&Gm?
odik ;f usyf aus;&Gm wdw
Yk iG v
f n
S v
hf nfqrG ;f cHavh&o
dS nf/
xdt
k csdef if;a'o&Sd csif;&GmoH;k &GmrSmrdr&d yf&mG wGif bke;f
awmfBuD; ausmif;&Sv
d maomtcg rsm;pGm0rf;om yDwjd zpf
MuNy;D rdrw
d Ykd vSLEkid af om tvSLypn;f rsm;udk apwemo'g
xufoefpmG vSLwef;Muav\/ odYk odik ;f usyfe,f\
yxr Ak'o
moemjyKaom &cdik q
f &mawmfonf jrefrm
ou&mZf 1288-ckESpf (c&pfESpf-1926)cefYwGif ysHvGef
awmfrlav\/ xdktcg csif;&GmoHk;&GmwdkY yl;aygif;NyD;
bke;f BuD;ysHyu
JG kd trf;&GmteD; v,fuiG ;f jyifwiG f pnfpnf
um;um; usif;ycJMh uav\/ q&mawmf\ td;k td;k udk
ausmif;\ ajrmufbuf axmifw
h iG f *loiG ;f xm;ay;Muonf/
q&mawmfBuD;ysHveG af wmfrNl yD;aemuf trf;om;
aus;&GmESihf &Gma[mif;aus;&Gmvnf; uyfa&m*g wdaYk Mumifh
NyKd uGcJ Jh&av\/ usefaom tdraf jcpktrsm;pkrmS odik ;f usyf
aus;&GmbufodkY ajymif;a&GUvmMuonf/ aemufqHk;
odik ;f usyef ,f&dS csi;f wdik ;f &if;om;rsm;\/ omoema&;onf
10 ESpfcefYaysmufuG,fcJh&NyD; jrefrmou&mZf 1298
(c&pfESpf-1936) ckESpfodkY a&mufaomtcg odkif;usyf
e,fwiG f omoemjyK&ef &[ef;wpfyg; a&mufvmonf/
xd&k [ef;awmf\ bGUJ awmfrmS OD;okrejzpfNyD; trsm;u
ya';q&m[k ac:Muonf/
OD;okre(c)ya';q&m/
//xdyk a';q&m&[ef;udk
,aeY od r f a wmf & muk e f ; wG i f od k i f ; usyf & G m om;ES i f h
awmif&Snfjyif&Gmom;wdkYu opf0g;rsm;udk pkaqmif;
awmausmif;i,f wpfaqmif aqmufay;xm;Muonf/
xd&k [ef;awmfonf odik ;f usyfaus;&GmESihf awmif&n
S jf yif
aus;&Gm ESp&f mG odYk qGr;f[if;rsm; vSnv
hf nfcH ,lavh&o
dS nf/
xdt
k csed f ya';q&m &[ef;awmf\ uyfy,
D rsm;rSm ptif;
aus;&GmrS &cdik w
f ikd ;f &if;om; OD;irJacs? xdt
Yk jyif odik ;f usy?f
awmif&n
S jf yifaus;&Gm ESp&f mG rS csif;wdik ;f &if; om;rsm;
jzpfMuaom qvdik ;f ivSatmif? qvdik ;f eDvaS tmif?
qvdik ;f ZeDatmif wdjYk zpfMuonf/
ya';q&m &[ef;awmfonf odik ;f usyfe,fwiG f
jrefrmou&mZf 1298-ckEpS rf S 1305-ckEpS f (c&pfEpS f 1936
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
34
csif;wdkif;&if;om;rsm;&ifxJwGif Ak'omoem
rndK;EGr;f apvdak om &nf&,
G cf suEf iS hf 'kur sm;udk MuHMuHcNH y;D
S jf yif
omoemjyKaeaom OD;yOi;f pEm0&onf awmif&n
aus;&GmteD;ausmif;xkid Nf y;D oDwif;oH;k aepOf bke;f awmfBu;D
ausmif;rSm &GmESit
hf vGeef ;D uyfaomaMumihf OD;yi;f pEm
0&twGuf pdeaf c:rIwpf&yfw;kd vmav\/ awmifuek ;f
ay:wGif ausmif;xdik pf Of "g;jywdu
k cf &H aom OD;yi;f pEm
0&rSm awmifatmufoq
Ykd if;Ny;D awmifn
S jf yif aus;&GmteD;
wG i f ajymif ; a&T U ausmif ; xd k i f a eaomtcsd e f w G i f
ork',BudK;ESihf &pfaESmifrad vonf/
xdktjzpfrsm;udk uyd,BuD;rsm;jzpfMuaom
qvdkif;pdefBuD;ESifh qvdkif;pdefacswdkY nDtpfudkESpfOD;u
aumif;pGm&dyrf ad vonf/aemufq;kH xdo
k wif;onf td;k rvHk
tkyH iG v
hf maomtcg OD;yi;f pEm 0&onf &Gmol &Gmom;rsm;
rodcif ausmif;rSxu
G o
f mG ;NyD; rif;jym;NrdKUe,f yef;ajrmif;
acsmif;zsm;?trf;Snaf us;&GmSb
d ek ;f awmfBu;D ausmif;wGio
f w
D if;
oH;k awmfral v\/OD;yi;f pEm0&udk xdek ,fcrH sm;uvlem
rnfarmifvjl zL trnfukd tpGjJ yK OD;yi;f armifvjl zL
[komac:qdMk uavonf/ odik ;f usyef ,frt
S pjyKvmaom
omoemjyK bke;f awmfBu;D ausmif;onf jrefrmou&mZf 1333ckESpf(c&pfESpf 1971) wGif jydKuGJcJh&\/ EdkifiHa&;ppfab;
'PfMum;wGif tm;rmef tjynfEh iS hf xGe;f awmufvmaom
odik ;f usyfe,frS Ak'o
moemonf wPSmwnf[
h al om
om,mrIav; wpfcw
k nf; ESihf ysufp;D arS;rSed cf &hJ av\/
odkYaomf odkif;usyfol? odkif;usyfom;wdkY&ifxJwGif
Ak'u
Mkd unfnKd aom o'gw&m;pdwrf mS NyKd ysuf roGm;cJah y/
rdr&d yf&mG teD;wGif bke;f awmfBuD;ausmif; r&Sad omfjim;vnf;
a&S;bd;k bGm;rsm;vrf;pOfuykd if vdu
k &f rnfh tajctaeodYk
a&mufvmaomaMumifh a&S;bd;k bGm;rsm;uJo
h Ykd &GmeD;em;&Sd
&cdik w
f ikd ;f &if;om;wd\
Yk bke;f awmfBuD; ausmif;odYk qGr;f [if;
ESihf tvSLypn;f rsm;oGm;vSL'gef;MuNyD; Ak'b
mom aeYBuD;
&ufBuD;rsm;wGif Oykoo
f v
D aqmufwnf Mujyefonf/
udk&ifMuD;t&SifeEd , /
//odaYk om tajctae
rsKd ;ESihf 8-ESpcf eft
Y csed Mf umaomtcg jrefrmou&mZf (1341)
ckE S p f ? wef a qmif r k e f ; vjynf h 3-11-1979 wG i f
ajryHkNrKdUe,f&Sd csif;wdkif;&if;om;rsm;aexdkifMuaom
csif ; a&mif j cnf A k ' " r r * Z if ;
trS w f p Of - 14
35
trS w f p Of - 14
36
trS w f p Of - 14
37
trS w f p Of - 14
38
trS w f p Of - 14
39
trS w f p Of - 14
40
()
()
()
-(
)
- -
41
+ + +
+ + +
()
(M.Ed)
42
()
)-
++
++
++
++
++
.
(
-
)
43
HIV, B, C
--
-
-
-
-
(
)
- (
)-
-
44
aojcif;w&m;udkwnfwnfNidrfNidrf&ifqdkif
oGm;EdkifrSomvlUb0udkatmifatmifjrifjrifaeoGm;
wJUolvdkUqdkEdkifr,f/ypnf;Opm&mxl;qdkwmpm;0wf
aea&;rQyJ/atmifjrifrIr[kwfbl;/aojcif;w&m;udk
&ifqdkifEdkifatmifuawmh?0dyemudkwu,fBudK;
pm;tm;xkwfrS jzpfrSmyg/
-
(
)
()
(
..
-
q &mawmf
&mawmfO D; aZmwd w
--
)
Taxi
45
46
()
.
-.
..
47
. . .
()
()
()
INGO
INGO(
International
Non
Government
Organization )
NGO
.. INGO
INGO
(= =)
(=
INGO . .
INGO
48
INGO
INGO
INGO
( INGO
- -
49
()
50
- -
51
av;eufjrifhjrwfwJh
pdwfxm;eJU
todOmPf
r&dSwJhol[m ypnf;Opm&dSavav? &mxl;BuD;avav?
raumif;rIudk ydkvkyfavavjzpfvmwmyJ/
q&mawmfOD;aZmwdw
Peninsular Plaza
52
bkef;MuD;ysHyGJaMumifhpD;yGg;a&;xdcdkufrSmpdk;vdkhjrefjrefysHvGef
rJh toufMuD;wJh bkef;MuD;udk rvdkcsifwmyg/)[kajz\/
uRefkyfonf1980-0ef;usiftv,fwef; ausmif;
om;b0uyif?q&mawmf t&SifZeumbd0Ho\tzdk;
wefbmoma&;pmrlrsm;udk uHaumif;pGm zwfcGifhMuKH
cJh&\/xdkhaMumifhbmoma&;ESifhywfoufvQiftusdK;&SdpGm
okH;jcif;ESijfh zKef;wD;avvGifhapjcif;wdkhudkcGJjcm;edkifcJhay\/
uRefkyfvdkyifq&mawmf\tqkH;trwdkhut
dk awmfrsm;rsm;
u oabmaygufaeMujyD[k xifae\/,ckacwfwGif
bkef;MuD;aovdkh&Gmaus&kHru bmomjcm;jzpfoGm;olyif
&Sdaeao;onf[kod&&m0rf;enf;tHhMord\/uRefkyfudk,f
wdkifvJbmoma&;qdkif&m jyKjyifa&; pmrlrsm;udk a&;cJh
onfrSmtESpf20ausmfcJhayjyD/a&;cJhayrJh xifoavmuf
rxda&mufygvm;?awmfawmfav;xyfjyD;MudK;pm;&OD;rSm
ygvm;[k
oabmaygufoGm;avonf/vGefcJhaom
tESpf20?1995Mo*kwfvxkwf?teEig;jzmpmapmifwGif
az:jyyg&SdcJhaomuRefkyf\pmrl wpfyk'fudk xdkvli,ftm;
vufaqmifay;vdkufyg\/csif;a&mifjcnf y&dowfrsm;
vJzwf&Ioifhonf[k ,lqygojzi fhatmufwGif az:jy
vdkufygonf/pmrltrnfu bkef;MuD;ysHtMudK Mo0g'
(7)csuf jzpfonf/
+ + +
bkef;MuD;ausmif;om;tjzpfjzihf6ESpfwkdifwikd f
aexkdifvmcJh&aom?armfvjrdKifjrdKUonfpma&;oltwGuf
b0rSwfwrf;wpfckyifjzpfygonf/ xdkYjrdKUrS q&mawmf?
orm;awmfrsm;u avmuDynm? avmukw&mynm
wkdYukd?oifMum;ay;ygonf/xkdjrdKUrS 'g,um?'g,dumr
rsm;taygif;wkdU\ vSL'gef;rIjzihf &&Sdvmaom ypnf;
av;yg;udk oHCmawmfrsm;u cH,loHk;aqmifjyD;aemuf
pma&;olwkdYtm; pGefU Munfh&Iapmifha&Smufonf/
pma&;olwdkY ausmif;om;rsm;uausmif;wkduftoD;oD;
\a0,sma0pukd aqmif&GufMu onf/ 1973-rS
1979-txd 6ESpfwmumvonf rsufpdwpfrSdwf[kyif
xif&onf/ raeYwpfaeUu tjzpftysufrsm;uJhokdYyif
owd&aeygao;\/
o*FZmq&mawmfbk&m;MuD;ESifh0ZD&m&mrq&m
awmf bk&m;MuD;wkdUonfarmfvjrdKifjrdKUwGifomoema&;
ESifh yufouf jyKpkaqmif&Gufcsufrsm;tvGefrsm;jym;
cJhonf/ o*FZmq&mawmf bk&m;MuD;\ wynfhjzpfol
0ZD&m&mr q&mawmfbk&m;MuD;onf pdefwHk;rdzk&m;
53
aexkdifcGifh&pOftwGi;farmfvjrdKif&Sd q&mawmfMuD;rsm;
ukd zl;cGifh&cJh&m xkdq&mawmfMuD;rsm;\ Mo0g'uxm
owday;pmxrf;rsm;ukdvnf;rSwfom;cGihf&cJhjyefygonf/
uHxl;ygaypG/
0JysHq&mawmfMuD;onf ysHvGefawmfrrlrD 5ESpfausmfuyif owday;pmwrf; wpfapmifMudKwifa&;
om;awmfrlcJhumwynfhoHCmawmfrsm;ESihf'g,umwkdU
tm; zwfrSwfapcJhonf/ 0JysHq&mawmfMuD;onf
t7G,faumif;pOf (usef;rmoefpGrf;pOfu) pmayoif,l
jcif;ESifh pmayydkUcsjcif; rsm;ukd jyif;xefMuD;rm;aom
vHkUv0D&d,jzifhaqmif&GufawmfrlcJhojzifh oufawmf&
vmav emrusef;rIu zdpD;av jzpfcJh&onf/
pmoifwkdufMuD;ukd pwifwnfaxmif csdefuvnf;
MuD;rm;aom avmu"Hw&m;rsm;ukd awGUMuHK cHpm;cJh&
ojzifh oufawmfMuD;&ifhvmcsdef a0'ema&m*gwkdUrSm
wkd;wkd;om jzpfay:vmcJhonf/ aemufykdif;wGif
pmayykdUcsrIwm0efukdr&GufaqmifEdkifaomfvnf; tzdk;
wefvSpGmaom
vrf;nTefMo0g'rsm;ukd
xdxdrdrd
jywfjywfom;om;aeUpOfESifhtrQ ay;oem;awmfrlcJhay
\/xkdMo0g'rsm;teuf txdrdqHk;aomMo0g'awmfrSm
,ckaqmif;yg;wGif azmfjyvwHhaom bkef;MuD;ysH
tMudKMo0g'(7)csufyifjzpfonf[kqkdvQif vGefthHrxif
fay/1980-ckESpfwGif?t&Sif*kPd&mbd0Hou0JysHq&m
awmfbk&m;MuD;\ Mo0g'aygif;pHk "raMu;rHk} [laom
pmtkyfukd a&;om;cJh&mvGefpGm tzdk;wefvSay\/
0JysHq&mawmfMuD;onf avmuvlom;wkdU\
&kef;uefMudK;pm;rI tcuftcJwkdUukd od&Sdawmfrlojzifh
]ighaMumihf ighukdtrSDjyK ow0gwdkU ryifyef;oifh} [k
ESvHk;oGif;cJhonf/ oem;u&kPm&SdcJhonf/rdrdxlaxmif
fcJhaom ausmif;wkduf MuD;\ t&SnfwnfwHha&;udk
vnf; obm0ususoHk;oyfvsuf Mo0g'ay;cJhonf/
]bkef;MuD;ao &Gmausrjzpfygap ESifh} [k twdtvif;
jywfjywfom;om;xdxdrdrda&;om;xkwfjyefawmfrlcJh\/
rdrd\vuf&if;wynfh oHCmawmfrsm;? 'um?'umr
rsm;ukdomru tjcm;aom ausmif;wkduf rsm;udkyg
udprrsm; 'kuryGm;ap&ef owday;cJhonf/
owday;csufrsm;ukdzwf&I&avav? q7m
awmfbk&m;MuD;\ u&kPmw&m;ESifh tajrmftjrifwkdU
udk MunfndKrqHk; jzpf&avyifwnf;/
0Jy sHq&mawmf ysHvGe fa wmfr rlr D 5ESp ft csde fu
a&;om; awmfr lcJha om owda y;pmwrf;awmf
1/
**Fg,rkemeH
orm*rXmaebd-[laom
t|uxmESifhtnD t&mXme[lorQ wpfom;wnf;
nDnGwfMuukef&monf/
udk,fhpdwfudk csrf;omatmifrxm;wwf
ao;&if bGJUxl;*kPfxl;awG
b,favmufyJ&&? bmynmrS
r&dSao;bl;vdkUyJ rSwfvdkufyg/
t&Si fZeumbd0 Ho
2/
trIudpt00ukdjyKvkyfMu&m wpfrd0rf;wGi;f
nDtpfukd&if;odkh csdKompGmwkdifyif jyKvkyMf ujyD;
omoemhtusdK;ukd onfykd;Muyg/
3/
bke f;MuD;aoonfht cg
pmcspmwuf
rysufa p&ef?
wD;rIwf{,OfusL;?
yGJvrf; rsm;
rjyKvky fMubJ 3&uft wG i f; urXmef; &IMujyD;
zkwfMuOf; oj*FdKvf vkd ufMuyg/ t&dk;jymus atmif
rD; &IdUyg/ igwkdh q&m tpOft qufu twkdif;
aqmif&Gufy gonf/
bk e f;MuD;ao
&Gmaus
rjzpfy gapESi fh/
4/
ausmif;wkdufonfwpfvufxufompnf;vHk;
pnfum;jyD; ESpfvufxuf oHk;vufxufusawmh
ysufjyKef;uGJjym;ukefyga&m[kolwmumwkdU ajymprSwf
rjzpfatmif txl;owdxm; aexkdifMuygukef/
5/
pmukdausmif;wkdufoHCmESifh'g,umwkUd tm;
zwfMum;jyygav/
6/
bkef;MuD;ysHtwGuf ausmif;awGudk yifv
h Qif
ulaiGonf;cHyg[k xnfha7;&ef/
7/
bkef;MuD;u olUtwGufajymwm/ igwkUd
MudKufovdk vkyfMupkdU[k rjzpfygapESifh/
ok'E
usrf;udk;
1/
armfvjrdKif 'kdif;0efuGif;? vrf;opf&yfae tbkd;OD;
jymzl;\ ajymjycsufrsm;/
2/
tHhausmfa&;om;jyKpkaom &wembHkjrihfausmif;
wkduf?ESpfwpf&mc&D;ESifharmfvjrdKifjrdKU,Ofaus;rIorkdif;ed'gef;
yxrtMudrf?'DZifbm? 1986ckESpf? tkyf a& 3000/
54
- -
-
-
55
( - )
(
)
()
()
()
()
--
()
()
()
- -
56
Living Color
( )
-
-
57
()()()
()-
()
()
()
()
()
()
()
( )
()
58
M
vlrsKd;pkrsm; raysmufu G,fa &;
a&TBwd*H armif pH
jrefrmEkdifiHwGif wkdif;&if;om;vlrsKd; 100ausmf&Sdonf/jrefrmwdkif;&if;om;vlrsKd;wpfpkcsif;pD
wGif udk,fydkif&dk;&m "avhxHk;pHrsm;? pum;ESifh
pmay*Dwrsm;?,Ofaus;rIrsm;&SdMuygonf/wdkif;&if;
om;vlrsKd;toD;oD;\&dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pHESifh
pum;rsm;?pmay*Dwrsm;onfif;wkdif;&if;om;rsm;
udkudk,fpm;jyKaomoauFwrsm;?trSwfonmrsm;?
wHqdyfrsm;?yHk&dyfrsm;jzpfMuygonf/ vlrsKd;wpfrsKd;\
oauFw? trSwfwHqdyfESifh yHk&dyfrsm;onf
xdkvlrsKd;wdkY\ &SifoefrIESifh BuD;us,fjrifhjrwfrI
edrdwfvuPmrsm;jzpfonf/ urmay:wGif
,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;?oauFwrsm;?trSwfwHqd
yfrsm;ESifhedrdvuPmyHk&dyfrsm;aysmufqHk;oGm;ojzifh
uG,fjrKyfaysmufqHk;oGm;aom vlrsKd;rsm; rsm;pGm
&Sdaeygonf/ xdkYtwl jrefrmEkdifiHwGifvnf;
vlenf;pkom&Sdaom wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm;onf
aysmufuG,foGm;rnfhtajctaeodkYa&muf&SdaeygjyD/
vlrsKd;pkwpfpkaysmufuG,fjcif;ESifh aysmuf
uG,frnfhtajctaeodkYa&mufaejcif;onf
1/
rdrdwdkY\,Ofaus;rI?pum;?pmayESifh*Dwrsm;?
&dk;&m"avhxHk;pHrsm;udkjrwfEdk;cifwG,frI?wefzdk;xm;rI
r&Sdjcif;?
2/
rdrdwdkY\,Ofaus;rI?pum;? pmayESifh*Dw
rsm;?&dk;&m"avhxHk;pHrsm;onf acwftajctaeESifh
udkufnDrIr&Sdawmhjcif;?
3/vlrsKd;pkrsm;\tcuftcJrsm;udk ulnDajz
&Sif;ay;NyD;? vlrsKd;pkrsm; a&&Snf&yfwnfEdkif&ef yHhydk;
ay;Edkifaomtpdk;&ESifh tzGJUtpnf;rsm; r&Sdjcif;wdkY
aMumifh[k a,bk,stm;jzifh oHk;oyfrdygonf/
xdkif;EdkifiH? csif;rdkifNrdKUe,fwGif awmifwef;
rsm;ay:aexdkifaom rkef;vlrsKd;rsm;&SdMuonf/if;
vlrsKd;rsm;onf acwfumv tajctae t&yf&yf
aMumifh&yfwnf&ef cufcJvmcJhMuonf/aemufqHk;
wGif vlrsKd;aysmufrnfh tajctaeodkYyif a&muf&Sd
vmcJhonf/xdktajctaeudktpdk;&odatmifBudK;pm;
cJhonf/,cktcg xdkif;tpdk;&u OD;aqmifum rkef;
vlrsKd;rsm;&Sifoef&yfwnfa&;ESifhrkef;vlrsKd;rsm;zGHUNzdK;
wdk;wufa&;rsm;udk pepfwuspDrHaqmif&GufcJhMu
onf/,cktcg rkef;vlrsKd;wdkY\ awmifay:&Gmav;
onf urmvSnfhc&D;oGm;rsm;\ tyef;ajz&mXme
wpfckjzpfvmNyD;? aeYpOf urmvSnfhc&D;oGm;rsm;jzifh
pnfum;aeaom ae&mwpfckjzpfonf/ rkef;vlrsKd;
rsm;\
,Ofaus;rIrsm;?
"avhxHk;pHrsm;vnf;
zGHUNzdK;wdk;wufvmcJhNyD;? vlrsKd;wpfpk\ vufrItEk
ynmvuf&mrsm;jzifh urmvSnfhc&D;oGm;rsm;udk qGJ
aqmifxm;EdkifcJhonf/ rkef;vlrsKd;wdkY\ ,Ofaus;rI
"avhxHk;pHrsm; zGHUNzdK;wdk;wufvmonfESifh trQ
rkef;vlrsKd;wdkY\ aexdkif&yfwnfrIonf "avhxHk;pHr
ysuf tqifajyacsmarGUvmcJh\/ udk,fydkifpmoif
ausmif;rsm;? udk,fydkiftEkynmrsm;? udk,fydkif,Of
aus;rIrsm;? udk,fydkifvufrIynmrsm;jzifh rkef;vlrsKd;
wdkYonf urmhtv,fwGif xnf0gpGm&SifoefaeEdkif
cJhNyDjzpfonf/
csif;rdkifNrdKUrS rkef;vlrsKd;rsm;\&Gm pma&;ol
twGuf tjrifopfrsm;?tawG;opfrsm;?rsm;pGm&cJhyg
onf/rkef;vlrsKd;rsm;onf
1/,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udk xdef;odrf;
wwfap&ef? cspfcifjrwfEdk;wwfap&ef tpdk;&tzGJU
tpnf;rsm;\ tultnDrsm;udk &&Sdjcif;?
59
2/acwftajctaeESifhrudkufnDawmhonfh
,Ofaus;rI"avhxHk;pHESifhpmayrsm;udkjyefvnfqef;
opfwDxGifay;Edkifjcif;?
3/tpdk;&tqufqufwdkY\ tav;xm;
ulnDaxmufyHhrIudk?&&SdcJhjcif;wdkYaMumifh rkef;vlrsKd;wkdY
udk,fydkif,Ofaus;rI?
udk,fydkif"avhxHk;pHrsm;jzifh
,aeYwdkif &Sifoef&yfwnfaeEdkifjcif; jzpfaMumif;
udkvnf;avhvmoHk;oyfrdcJhonf/
pma&;olonf Armzcif?csif;rdcifwdkYrSarG;zGm;vm
olwpfOD;jzpfonf/pma&;oludk tarhZmwd csif;vl
rsKd;rsm;aexdkif&m csif;&Gmav;wGifarG;zGm;cJhonf/
pma&;olwdkY&Gmonf csif;vlrsKd;rsm;\ &dk;&m"avh
xHk;pHrsm;xGef;um;aom&Gmav;jzpfonf/csif;vlrsKd;
wdkY\"avhxHk;pHrsm;xJwGifewfylaZmfjcif;t,ltq?
vdyfjymwufjcif;t,ltqrsm;udkrl?,aeYwdkiftpOf
tvmjyKvkyfavh&SdMuonf/ pma&;olwdkY&GmrS csif;
vlrsKd;rsm;onf rd&dk;zvm&dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pH
rsm;udktpOftvmtwdkif;usifhoHk;vkyfaqmifaeMu
aomfvnf;?,HkMunfudk;uG,f&mtjzpf?Ak'bmomudk
om ,HkMunfudk;uG,fMuonf/ csif;vlrsKd;rsm;onf
&dk;om;yGifhvif;NyD;? wpfOD;ESifhwpfOD;? qufqHMu&m
wGif rdom;pknDtpfudkarmifESrrsm;yrmcspfcif&if;ESD;
pGmqufqHwwfMuonf/csif;vlrsKd;rsm;onf0dkif;0ef;
vkyfaqmifwwfaom tavhtxudkjrwfEdk;Mu\/
tdrfwpftdrfwGif v,f&dwfjcif;paomvkyfief;rsm;&Sd
ygu tdrfeD;em;csif;tdrfrsm;u 0dkif;0ef;umulnD
vkyfudkifay;Muonf/ulnDvkyfudkifay;Muolrsm;udk
tdrf&Sifrsm;u? tpm;taomufrsm;jzifh {nfhcHauR;
arG;Mu&onf/ Munfh&onfrSm? tvSLwpfckudkvkyf
aeouJhodkYyif? wlvSygonf/ csif;vlrsKd;wdkYwGif
tqifhtwef; cGJjcm;qufqHjcif;r&Sday/ xdkYaMumifh
xrif;pm;Mu&m? a'gif;vef; wpfck wnf;wGif
xrif;[if;rsm;yHkxnfhum vuf&nfwjyifwnf;
pm;aomufMuaom cspfp&m"avhwpfckvnf; csif;
vlrsKd;wdkYwGif&Sdonf/,cktcgpma&;olwdkY&GmwGifcsif;
&dk;&m"avhxHk;pHrsm;wpfpwpfpaysmufqHk;vm
onfudk awGUjrifae&onf/
,aeYacwfcsif;vlrsKd;tcsdKhonf?csif;pum;
udkrajymMuawmhay/csif;pum;ajym&rnfudk &Sufp
&mwpfck[kxifrSwfvmMuavNyD/ xdkuJhodkY jzpfvm
&jcif;\t"dutaMumif;rSm csif;vlrsKd;rsm; tod
PfrzGHUNzdK;aomaMumifhjzpfonf/ todPfedrfhus
aom vlrsm;onf rdrdwdkY\,Ofaus;rI"avhxHk;pH
rsm;udk wefzdk;xm;jrwfEdkf;&aumif;rSef; rodEdkifay/
acwfpepfESifhtnD rdrdwdkY\,Ofaus;rI "avhxHk;pH
rsm;udk ajymif;vJoifhonfrsm; ajymif;vJ&ef rod
EdkifMuay/ rdrdwdkY\ ,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udk
acwfaemufusonf[kom raumif;jrifavh&SdMu
onf/ ynm&nfedrfhusaom vlrsKd;pkrsm;onf
ywf0ef;usif\&dkufcwfrI'Pfudk cHEdkif&nfr&SdMuay/
ywf0ef;usif&dkufcwfrI'Pfrsm;xJwGif
1/ vlrsKd;BuD;0g'\ zdESdyfcs,fvS,fcH&jcif;?
2/bmomt,l0g'ESifhzdESdyfum ,Ofaus;rI
"avhxHk;pHrsm;udk csKyfcs,fcH&jcif;wdkYonf t"du
ta&;ygaom taMumif; &if;rsm;jzpfonf/
1/vlrsKd;BuD;0g'\ zdESdyfcs,fvS,fcH&jcif;/
pma&;olwdkY&Gmonf NrdKUESifh oHk;zmvHkom
omcefYoma0;uGmonf/tcsKdUaomNrdKUay:rSvlrsm;
onfpma&;olwdkY &Gmol&Gmom;rsm;udk cspfcifjzpf
ap? paemufvdkjzpfap ]]csif;ykyf}}ac:a0:jcif;?
]]acG;om;pm;aomcsif;ykyfawG}}[kESdrfhcsajymqdkjcif;
rsm;jyKvkyfMuonf/ xdkuJhodkY paemufcHMu&aom
csif;vlrsKd;tcsKdUwdkYonf tifrwef&SufwwfMuyg
onf/cPceBuHKawGUvm&aomtcg rdrdudk,f rdrd
csif;vlrsKd;[kajym&rnfudkyif?&SufaMumufcJhzl;onf/
pmoifcef;rSpum Oykofausmif;tqHk; csif;vlrsKd;
rsm;udk ESdrfhcsqufqHjcif;rsm;&Sdaeygonf/ tjcm;vl
60
rsKd;BuD;rsm;\csifvlrsKd;rsm;tay:,if;uJhodkYjyKrlquf
qHjcif;rsm;aMumifh
csif;vlrsKd;wdkYonf
rdrd
csif;vlrsKd;jzpf&onfudk rausreyfjzpfcJhMu&onf/
xdkuJhodkYaom pdwfcHpm;csufrsm;aMumifhyif rdrdwdkY\
,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm;udk wefzdk;xm;&aumif;
rSef;rodatmifyif pdwfemcJhMuavonf/
2/bmomt,l0g'ESifh zdESdyfum?,Ofaus;rI
"avhxHk;pHrsm;udkcsKyfcs,fcH&jcif;/
,aeYacwf jrefrmvlrsKd; trsm;pkonf
bmomw&m;ESifh &dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udk
twlwl[k,lqaeonfursm;onf/bmomw&m;
ESifh&dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;
rwljcm;em;
onfudkuGJuGJjym;jym;odem;vnfxm;&efvdktyfvSyg
onf/odrftwGif;odkYtrsKd;orD;rsm;r0if&jcif;?bk&m;
tcsKdU trsKd;orD;rsm;tm;0ifcGifhray;jcif;rsm;onf
bmomw&m;t&r[kwfay/ ,Ofaus;rI"avhxHk;pH
rsm;omjzpfonf/ ,ckacwfwGif &[ef;tcsdKh
udk,fwdkif bmomw&m;ESifh,Ofaus;rI "avhxHk;pH
rsm;udk a&maxG;um twlwl[k,lqa[majymae
jcif;rsm;onf tifrwef0rf;enf;zG,f aumif;vSyg
onf/ tcsKdUaom ausmif;xdkifbkef;awmfBuD;rsm;?
omoemjyK&[ef;awmfrsm;ESifhw&m;a[m"ruxd
ursm;onfvnf;?bmomw&m;ESifh,Ofaus;rI"avh
xHk;pHrsm;udk twlwl[k,lqum a[majymaeMu
onf/xdkYaMumifhyif bmomw&m;ESifh roufqdkif
aom ,Ofaus;rI"avhxHkpHrsm;udk ykwfcwfum
a[mMum;jcif;? ESdrfhcsuJh&Jhumajymqdkjcif;rsm;jyKvkyf
aeMuygonf/ausmif;xdkifbkef;BuD;rsm;?omoemjyK
&[ef;awmfrsm;ESifh w&m;a[m "ruxdursm;
taejzifh bmomw&m;ESifh ,Ofaus;rI"avh xHk;pH
rsm;udktwlwlr[kwfaMumif;?uJGjym;jcm;em;pGm em;
vnfxm;oifhonf/bmomw&m;udktaMumif;jyK
tcsKdUaom ,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;onf&yfwnf
EdkifpGrf;r&SdawmhbJ uG,faysmufukefMuonf/ t
csKdUaom bmoma&;orm;rsm;onf bmoma&;udk
ckwHk;vkyf vlrsKd;pkrsm;\,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;
61
if;tcuftcJudk Ak'bmomacgif;aqmifBuD;u
acwfpepfESifhtnD tom;wkudkwDxGifum ajz&Sif;
ay;cJhonf/tom;wkMuufaumifrsm;? tom;wk
0ufaumifvHk;rsm;udkyifwDxGifay;cJhonf/ wDxGif
xm;aomtom;rsm;onfvnf;tom;ppfESifhrjcm;
atmif aumif;rGefvSonf/om;pm;MuL;aomvlrsKd;
pkrsm;onf tom;wkrsm;udkpm;aomufjyD;?Ak'bm
omtwGif; [efrysufaeEdkifcJhMuaMumif;?om"u
wpfckudk?pma&;ol\q&m ajymjycsuft&Mum;em
rSwfom; cJh&zl;onf/
pma&;olwdkY&GmwGif
tom;owfum
ewfpm;jcif;"avh?vdyfjymwufjcif;"avhrsm;jyKvkyf
avh&SdMuonf/xdkodkYjyKvkyfaeMujcif;rSmcsif;vlrsKd;
wdkY\&dk;&m,Ofaus;rI"avhtpOftvmrsm;t&om
vkyfMujcif;jzpfonf/ odkYaomf bmoma&;t,l
onf;olrsm;u?xdkodkYewfylaZmfjcif;rsm;udk Ak'bm
omESifh qefYusifonf[k qdkumwdkufcdkufykwfcwf
Muonf/ pma&;oltjriftm;jzifh vlrsKd;wpfpk\
&dk;&m,Ofaus;rI "avhxHk;pHrsm;udk bmomw&m;
twGif;odkYxnfhoGif;um
raumif;r,lqoifh?
bmomw&m;ESifh EdIif;,SOfum a0befykwfcwfjcif;
rsm;rjyKvkyfoifh[k ,lqonf/ xdkodkYjyKvkyfrnfh
tpm;?bmomw&m;ESifhtH0ifcGifusjzpfatmif ulnD
aqmif&Gufay;oifhayonf/ xdkif0rfuRef;rS om;
pm;MuL;olrsm;udk acwfpepfESifhtnD tom;wkrsm;
zefwD;ay;ouJhodkY?csif;vlrsKd;rsm;\ om;owfewf
pm;jcif;tpm;tom;wkjzifh
ewfpm;jcif;jzpfvm
atmif aqmif&Gufay;jcif;uomvQif tzufzuf
u tusKd;aus;Zl;BuD;rm;aMumif; ,lqrdonf/
,cktcg
&Gm&Sdaom
csif;vlrsKd;rsm;onf
&dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udk
olwpfyg;rod
atmif cdk;0SufvkyfaqmmifaeMu&avonf/
wdkif;&if;om;vlrsKd;pkrsm;wGif tpOftvm
,HkMunfrIESifh udk;uG,f,HkMunfrI[l ,HkMunfrIESpf
rsKd;&Sdonf/ &dk;&m,Ofaus;rI"avhxHk;pHrsm;udkjyKvkyf
aeMujcif;onf tpOftvm,HkMunfrIESifhom?ouf
62
(
)
(
()
()
---
() -
--
()
(--)
63
(-
)
tazh0 dn mOf
uAsmwpfyk'fpmavmufeJU
rvHkavmufEdkifwJh taz. &JU tcef;uP
uAsmrqefwJhtazh&JU b0awGudk
b,fvdkuAsma&;&yghrvJ/
taz&SdpOfwkef;u ? tazeJ haecJh&wJhumv
tazh&JU pdwftavh ? tazh&Jh t&dyfaiGU
taz&Jh twdwfaeYawGu ? raeYuvdkygyJ?
Mumawmhvnf;MumcJhjyD ? jcm;awmhvnf;jcm;cJhjyD
a0;awmhvnf;a0;cJhjyD ? awG; awG;rdwJhtcgrS
,cifuxuf ,ck ? tvGrf;xkawGu tayG;wufjyD;
taqG;bufudk,dkifvkvk? ckavmufqdktazom&Sv
d sif
t&ifu. . . . uRefawmfht&G,f taz&,f
tck. . . tazht&G,f uRefawmf&,f
t&G,fwlcHpm;csufawGeJU--em;vnfwwfpGm
pmemwwfpGm-- vGrf;rdygw,f taz/
--
()
(
()
om;orD;rsm;&JUb0a&SUa&;?cPcPawG;rd&if pdwrf cs
tdyfr&cJhwJh tazhem;rSm ?pdwfcsvufcs tdyfpufc&hJ wJh
csrf;ajrUzG,f&mnrsm;u tvGrf;aiGUrsm;tjzpfvGiw
hf uf
aysmufysufcJhwm Mumaygh/
aovkajrmyg; ? b0qnf;qm a0'emawGMum;u
tazha&m*g uRefawmfwdkYrulEdkifayr,fh
om;orD;rsm;twGuf tazyl ? tazhrsuf&nfylawGu
uRefawmfwdkY &ifudk qlapcJhygjyD?
tazudk cspfayr,fh ? rcspfwwfao;cJhwJh om;&,f
om;udkcspfwwfvGef;vdkY?rcspfovdk aecJh&wJh taz&,f
ckaersm; jyefpvdk&&if ? taz&,f. . .
om;tzESpfa,ufvufqJGjyD;
tartdkMuD;&JU tdrfudk jyefMu&atmifaemf
(19 ESpfMumumv b0wyg;rS tazodkY)
qvdkif; eD0 dki f
64