V Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistw

Zawody stopnia trzeciego

(20 marca 2010 r.)
Szkice rozwiza

www.omg.edu.pl

1. Dane s takie liczby cakowite a, b, c > 1, e najwikszy wsplny dzielnik liczb a1, b1,
c 1 jest wikszy od 1. Udowodnij, e liczba abc 1 jest zoona.
Rozwizanie
Oznaczmy przez d najwikszy wsplny dzielnik liczb a1, b1, c1. Wwczas kada z liczb
a 1, b 1, c 1 jest podzielna przez d, a zatem istniej dodatnie liczby cakowite x, y, z,
dla ktrych a 1 = dx, b 1 = dy, c 1 = dz. Std otrzymujemy
abc 1 = (dx + 1)(dy + 1)(dz + 1) 1 = d3 xyz + d2 (xy + yz + zx) + d(x + y + z) =
= d(d2 xyz + d(xy + yz + zx) + x + y + z) ,
co oznacza, e liczba abc 1 jest podzielna przez d.
Ponadto d > 1 oraz d2 xyz + d(xy + yz + zx) + x + y + z > 1. Wobec tego liczba abc 1 jest
zoona.
2. Na tablicy napisano skoczenie wiele (i wicej ni jedn) rnych liczb rzeczywistych.
Okazao si, e dla kadych dwch napisanych liczb zostaa napisana take ich suma. Jakie
liczby napisano na tablicy? Podaj wszystkie moliwoci. Odpowied uzasadnij.
Rozwizanie
Przypumy, e wrd napisanych liczb s co najmniej dwie liczby dodatnie i niech a oznacza
najwiksz liczb dodatni napisan na tablicy. Jeli b oznacza jakkolwiek inn napisan
liczb dodatni, to zgodnie z warunkami zadania napisana zostaa take liczba a + b, ktra
jest wiksza od a. Std wniosek, e na tablicy moe widnie co najwyej jedna liczba dodatnia.
Analogicznie dowodzimy, e wrd napisanych liczb jest co najwyej jedna liczba ujemna.
Wobec tego na tablicy musiay zosta napisane co najwyej trzy liczby: dodatnia, ujemna,
zero.
Przyjmijmy wic, e na tablicy zostay napisane dokadnie dwie liczby: x oraz y. Wwczas
liczba x + y musi by rwna x lub y, co oznacza, e jedna z tych liczb rwna si 0.
Bezporednio sprawdzamy, e jeli na tablicy napisano dowoln liczb rzeczywist x6= 0 oraz
liczb 0, to warunki zadania s spenione.
Przyjmijmy z kolei, e na tablicy napisano dokadnie trzy liczby: x, y, z. Wwczas jedna
z nich, np. x musi by rwna 0. Zgodnie z warunkami zadania liczba y + z musi widnie
na tablicy. A poniewa y, z 6= 0, wic liczba y + z jest rna od y oraz z. Std wniosek, e
y + z = 0, czyli z = y.
Pozostaje bezporednio sprawdzi, e jeli na tablicy napisano dowoln liczb rzeczywist
y 6= 0, liczb 0 oraz liczb y, to warunki zadania s spenione.
Odpowied: Na tablicy napisano dwie liczby (x, 0) lub trzy liczby (y, 0, y), gdzie x, y 6= 0 s
dowolnymi liczbami rzeczywistymi.

V Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistw

www.omg.edu.pl

3. Punkt P ley wewntrz trjkta ABC. Punkty D, E, F to punkty symetryczne do

punktu P odpowiednio wzgldem prostych BC, CA, AB. Wyka, e jeli trjkt DEF jest
rwnoboczny, to proste AD, BE i CF przecinaj si w jednym punkcie.
Rozwizanie
C
D
Punkty P i E s symetryczne wzgldem prostej AC, a wic AE = AP . Podobnie zauwaE
amy, e AP = AF . Wobec tego AE = AF . Ponadto ED = DF . Std wynika, e prosta AD
jest symetraln odcinka EF (gdy czworokt
P
AF DE jest deltoidem).
Analogiczne dowodzimy, e proste BE i CF
A
B
s odpowiednio symetralnymi odcinkw F D
i DE. Zatem proste AD, BE i CF s symeF
tralnymi bokw trjkta DEF , a wic przecinaj si w jednym punkcie (bdcym rodkiem
rys. 1
okrgu opisanego na trjkcie DEF ).
4. Danych jest pi dodatnich liczb rzeczywistych. Wyka, e spord tych liczb mona
wybra takie dwie liczby a, b, dla ktrych
1
1
1

< .
0
1+a 1+b 4
Rozwizanie
Niech x1 , x2 , . . . , x5 bd danymi liczbami dodatnimi. Bez straty oglnoci moemy przyj,
e x1 x2 . . . x5 . Niech ponadto
1
yi =
dla i = 1, 2, . . . , 5 .
1 + xi
Wwczas y1 y2 . . . y5 oraz liczby te nale do otwartego przedziau (0, 1). Teza zadania
sprowadza si wic do wykazania, e rnica midzy dwiema spord liczb y1 , y2 , . . . , y5 jest
nieujemna i jednoczenie mniejsza od 1/4.
Przypumy, e warunek ten nie jest speniony. Wwczas
1
1
1
1
y 1 y 2 , y2 y 3 , y3 y 4 , y4 y 5 .
4
4
4
4
Dodajc stronami te nierwnoci uzyskujemy y1 y5 1. Otrzymalimy sprzeczno, gdy
liczby y1 oraz y5 nale do przedziau otwartego (0, 1), a std wynika, e y1 y5 < 1. Wobec
tego dla pewnej liczby k spenione s nierwnoci 0 yk yk+1 < 14 , co koczy rozwizanie
zadania.
5. Czy istnieje wielocian wypuky majcy dokadnie 100 cian, z ktrych przynajmniej
jedna jest 99-ktem i taki, e w kadym jego wierzchoku zbiegaj si dokadnie trzy krawdzie? Odpowied uzasadnij.
Rozwizanie
Taki wielocian istnieje.
Rozpatrzmy graniastosup prawidowy o podstawach A1 A2 . . . A99 oraz B1 B2 . . . B99 i krawdziach bocznych A1 B1 , A2 B2 , . . . , A99 B99 . Nastpnie wemy pod uwag paszczyzn, ktra
przechodzi przez punkty A1 i A2 oraz przecina krawdzie A3 B3 , A4 B4 , . . . , A99 B99 . Paszczyzna ta rozcina dany graniastosup na dwa wielociany, z ktrych jeden ten ktry zawiera
cian A1 A2 . . . A99 spenia warunki zadania. Posiada on dokadnie 100 cian, cian
bdc 99-ktem oraz w kadym jego wierzchoku zbiegaj si dokadnie trzy krawdzie.

V Olimpiada Matematyczna Gimnazjalistw

www.omg.edu.pl