TITLE: UTOD

FORMAT: WRITE COPY

LENGTH: 1740 SECS
MODE: LIVE
WRITER: RV LEBRILLA

CHARACTERS
GERARD, FIRST IN THE MGA ESPADA SANG MALTA
CONRAD, SECOND
DIEGO, FIRST IN THE MGA ANAK NI SANTIAGO
SERGIO, SECOND
ANNALEAH, GF NI SERGIO
DUHA KA TIGULANG
ANG MGA UTOD SANG ESPADA
ANG MGA ANAK NI SANTIAGO

OPENING SCENE: A Dead End

Diego and Gerard are running from their own brothers in an Alley way. They are breathing heavily,
battered and bloodied. They fall on each other, at the end of both their ropes. Their brothers catch up
to them, throwing vulgarities and expressing their desire to kill them. Our heroes shoot up to their feet
and level their guns at their brothers.

CONRAD[Off Mike]: Diri na lang kamo asta, traidor!

SERGIO[Off Mike]: Ay, campeon! Gatsupa-anay kamo gali antes namon kamo luthangon. Mga

agi, yota!

PROLOGUE: Initiation

It is a dark place, a secret place, where the fraternities hide their rituals. Diego and Gerard are found
at separate altars, facing their elders. They are on their knees, as if to receive their first communion.

ESPADA ELDER: Mangin waay sang kahadlok sa atubang sang kadulum.

SANTIAGO ELDER: Mangin maisog kag halangdon agud mahamtang ikaw sa tagipusuon
sang Ginoo
ESPADA ELDER: Mangin mabaskog kag mapinalanggon
SANTIAGO ELDER: Mangin matuod sa imo mga tinaga kag hilimuon, biskan dal-un ya ikawn
sa kamatayon
ESPADA ELDER: Amligan mo ang mahina, ang waay bato, ang babae, ang bata, ang tigulang
SANTIAGO ELDER: Kag maglikaw sa makasasala nga hilimuon
ESPADA ELDER: Ini ang imo nga promisa
GERARD: Ini ang akon nga promisa
DIEGO: Ini ang Akon nga promisa
ELDERS: Kag ini para indi nimo malipatan.
The elders slap the initiates.
ELDERS: Tindog anak, tindog bilang utod namon.

ACT I: A Bar Somewhere in Iloilo

Our characters find themselves in a bar somewhere in Iloilo. Diego is with his brothers, not really

drinking, but not really sober either. The place is chaotic, filled with deafening party music. The scene
starts with a monologue from Diego's perspective.

DIEGO[Monologue]: Katahum tani sang Iloilo, galing daw kapatay sang kalag ya. Kalabanan
sa mga taho di wa-ay guid imahinasyon, daw sa pinaka simple lang guid nga
paminsaron asta. Duha lang guid ka klase sang gahod ma batian ko di, ang gahod
sang sinadya kung gab-i kag ang gahod sang jeep kung aga. Wa-ay sang gahod
sang kauswagan, wa-ay sang may bag-o nga ginapatindog. Nagkadto ko di kay
sang napatay si tatay masunod ko tani sa nahimu-an ya di. Ma sulod ko sa frat ya
kag mapadayun ko sang tanan nga inubrahan ya para sa ciudad nga ni. Galing
ano na lang nabilin sa amun di, inom?
SERGIO[Off Mike]: Hoy! Anu na tanga mo da? Ga-emote ka naman?
DIEGO[Laughing]: Labutaw ka, Gio. Gapahunay-hunay lang ko di ya. Wa-ay daan subong
gawa taho sa hardware.
SERGIO: Yuga eh. The, musta to uyabon ta?
DIEGO: Uyabon man?
SERGIO: Ay. Ay. Ay. Hala. Wa-ay guid topa ay?
DIEGO: Wa-ay guid.
SERGIO: the, hambalan ka na guid eh, sala diskarte mo eh, indi ka guid magpati.
DIEGO[Monologue]: May isa pa guid ko ka rason ngaa ari ko di sa headquarters namun. Waay
guid man ko gainom sang tam-an ka damu, galing nagalumlum guid man ko di.
Bag-o lang ko daan na into. Kagwapa guid to tani kay Carol, nagbakal pa ko
flowers, ugaling nadagit man lang gali ka sunoy.
A slight commotion occurs, whispered muttering as the Espada enter the establishment.
SERGIO:Yudipota!

DIEGO: Anu na pamuyayaw mo?

SERGIO: Espada, bords. Makabatas sila magsulod di ah.
DIEGO: Abi ko markado na ni nga aton ni.
SERGIO: Markado guid. Athag na guid ni ya ang pagkabastos nila. Dali lang ha? Bisitahan ko
lang ni ang mga linti nga ni.
DIEGO: Punko.
SERGIO: Nong?
DEIGO: Punko, Gio. Wa-ay di gamo subong nga adlaw. Kung gapangita sila indi pag ga-i
DIEGO[Monologue]: Katingalahan guid man kung nga ari sila diri. Pila na ka bulan ang
nagligad halin sa nagsugod ang suya-ay. Wa-ay guid man maathagan kung sin-o
nagsugod ukon ngaa nagsugod. Ang bal-an lang sang ciudad amu nga anum na
ka mga estudyante ang nagkalamatay kag pila na ka lugar sa downtown ang
ginpuno namun sang gamo namun. Kung kis-a, naga duha-duha na guid man ko
sa mga nahimu namun. Gamay-gamay lang nga bunggo sa baga, tulokay sang
indi sakto, kag sala nga hulag, ga tamsakanay na dayun dugo.
DIEGO: Hambali na nga daan ang iban nga maghipos, wa-ay tulokay. Atun ni lugar, mahuya
man ta kay Tiyo Doming kung mangguba ta di negosyo ya.
SERGIO: Insulto na ni ya, Diego. Anu ni, pabay-an ta lang?
DIEGO[Angry]: Tan-awa mayo kung diin ta! Sa imo lang makatambay ta di liwat kung
maggamo ta di?
DIEGO[Monologue]: Indi ka sabat si Sergio. Pinapunko lang namun ang mga Espada sa pihak
nga bahin sang ilimnan. Gakudog na dughan ko, gulpiu lang nangplanginit
kalawasan ko. Sa kadulumon sang ilimnan namun athag ka ayo ang mga guya
nila. Bati-on na sakun ang pamuyayaw sang iban ko nga utod, uglaing namandoan na sila nga indi maghulag. Galingin na ulo kung anu pa ma ubra ko. Kadamul

sang hangin di, gulpi lang nag gin-ot. Kung dugangan pa ni pila ka minuto guro
biskan ako indi ka pugong sang mga utod ko. Malinukpanay na guid ni, asta na
kita ko ang lider sang pihak nga grupo magtindog. Nagpalapit siya sa bahin
namun, may duha ka isog nga nag sunod sa iya. Ga sirit mata nila, labi lang sa
lider. Kalma, may rason ngaa ari siya di. Insigida gintindogan siya sang tanan ko
nga utod.
SERGIO[Angry]: Naga-ano kamo di?
GERARD: Nagabisita, may sala kamo samun.
SERGIO: Tanan man lang ta may sala sa isa kag isa. Kung anu na tabo sa inyo, segurado may
rason halin man sa inyo campo.
GERARD: Subong ya wa-ay guid sang rason. Indi ni territoryo, indi ni suya-ay, indi ni tungod
kay may na bunggo lang kamo sa may higad dalan nga indi niyo kilala. Ang isa
sa inyo sobrahan na guid. Isa ka lugar, wa-ay na butang sa hinambalan natun nga
kung diin pwede ta ka sugat-anay, may naghapit da sa inyo kadali lang.
Manghod sang isa ko ka utod, manghod nga babayi! Hinimuslan sang isa da sa
inyo. Gapangabay ko sa boss niyo da, pakita siya kay kilanlan ta ni istoryahan.
SERGIO: Wa-ay na sang istoryahanay ah. Linte! Nagabutig ang brod niyo! Sin-o man bi sa
amunda makabatas mag amu na? Maygina pati ta di tanan nga hinambalan.
CONRAD: Wa-ay gabinutig manghod ko! Isa guid to sa inyo, wa-ay bato manghod ko,
gapahimunong lang sa kapehan, naga tuon! Anu ubra niyo ya mga yudipota
kamo!
SERGIO: Sala ko na ya bala kay alput manghod mo, Conrad? Nagsunod guid sa kaikratan mo,
linte ka! Abi mo wa-ay ko ka balo kung anu napangubra mo sa mga nobisyana sa
may konbento sang Molo?
CONRAD: Yudipota!

GERARD: Hipos bala kamo anay, may rason ari ta di. Sige na, istoryahan ta ni sang tarung, kay
kung may sala guid man nga dinamuhal na guid ang utod niyo da sa Santiago,
kita tanan ang ma huy-an.
SERGIO: Ga binutig ka
DIEGO: Tsakto na na, Gio. Istoryahan ta ni sang tarung. Gerard.
GERARD: Ooh?
DIEGO: Dal-un ta ni sagwa. Guluwa ta di tanan. Kadamu na sang lugar nga ginagsikan ta dugo,
kung pati diri madalahig wa-ay na guid ta ni respeto sa wa-ay labot.

ACT II: Gen. Lapuz Street

GERARD: the, anu na?

DIEGO: Anu hambal ka manghod ni Conrad? May na kuha siya nga ngalan?
CONRAD: Si Sergio.
SERGIO: Linte, anu labut ko da? Hambal ko guid kag, gabutig na alput mo nga manghod!
CONRAD: Anu nga gabutig? Yudipota ka, na suksok mo pa to ID mo! Ari ho!
Conrad pulls an ID card out of his pocket and throws it at the grown between the Espada and
Santiago.
DIEGO: Tuod ni?
SERGIO: Indi eh! Biskan sin-o man lang maka kuha ka ID ko. Nadula ko to ya sang galagaw
kami ka miga ko sa Rob.
CONRAD: Oo, ang miga mo nga puno pirmi bukol kag lagob? Ang miga mo nga biskan ang
tatay ya tinaya-an mo ka 45 kay gusto ya na ka buy-an? Ang miga mo nga
ginpauntat mo eskwela para lang luto-an ya ka sa apartment mo kag para ma-itot
mo kada puli mo?

SERGIO: Daw si sin-o ka guid nga santo, ini halin sa magulang sang isa ka alput nga
gapangalihid Calle Real baligya sang putay ya? Yota mo.
Everything explodes into a scuffle. The street breaks into chaos as the noise of violence fills the
air.
DIEGO[Monologue]: Wa-ay ay sang may nabilin sa akon a pililian. Gamo lang guid pirme,
para sa anu? Para sa mga sala nga wa-ay gauntat tambak sa mga likod namun?
Indi mapunggan ang pagkapintas sang mga utod ko. So tunga sang tanan, duha
lang kami ni Gerard ang gatindog, kalmado. Nag tulokay kami, mga naga sirit
nga mata, kag didto lang guid ko nakabatyag may nakaintiendi sa akun. Biskan
amo na ato ang yara sakun, ginlumpat ko man guihapon ang away. Gin sugata ko
man guihapun ang sumbag sang pihak, ang tindak sang pihak, ang pitchokorno
sang pihak, and naga baga nga akig sang pihak. Wa-ay sang palagyohan, indi
malikawan, indi mauntat. Amu lang guid ini ang amun makita sa amun tubangan.

ACT III: The Cathedral of Jaro

The perspective shifts from Diego to Gerard. They are now in Jaro Cathedral; mass is being held. Both
groups have found themselves on opposite sides of the pews, attending the same service. Tensions rise,
there are common people among those attending the service. No one has yet deigned to call the cops.

GERARD[Monologue]: Ari kami sa Jaro Cathedral, lima ka-adlaw pagkatapos mag bunggonay
ang mga utod ko kag ang mga Espada sang Malta. Pila na naman sa mga
kamautoran ko ang ginadala sa ospital. Kalabanan sa ila, indi na kamuklat sang
ila mga mata kag ginahungitan na lang paagi sa tubo. Madalum ang akig nga
ginabatyag sang tanan. Biskan subong, mabatyagan ko ang baga sang ila mga
kalag, sa tunga sang ini nga misa. Anu nga klase sang dimalas ang nagtipon sa

amun tanan diri? Kuhuluya sini, kung manggamo naman sila diri, guba na guid
ya ang ngalan sang mga Espada, ang ngalan ni Santiago. Anu na ang natabo sa
amun, anu na ang natabu sa mga halangdon kag mainuswagon nga mga utod?
Anu ang na tabo sa tanan nga promisa namun, nalipatan na bala namaun ang
tampa sa pari, ang ginbilin sa amun sang amun mga kinaliwatan?
CONRAD: Kabatas ang gago nga na magsimba sa territoryo ta.
GERARD: Pahimuyong da, Conrad. Pista sang Jaro subong, bal-anon na guid na nga mahapit
sila diri. May mga pariente ma na sila diri.
CONRAD: Biskan na, mga wala huya. Ang yudipota pa guid na nga Sergio daw sa sin-o nga
santo magatubang sang altar. Dala ya pa miga ya, abi, may lagub na ayhan, waay?
GERARD: Hipos na, Conrad. Nagasimba kita.
CONRAD: Bantay, bantay lang sila. Kung makahalin na sila gani, masugata guid na nila ang
ginatigana ko para lang guid sa ila.
GERARD[Monologue]: Wa-ay ko sang may i-sabat kay, Conrad. Indi man ko ka saway.
Ginhimu ko nila nga chapter master, agud para sa anu? Gina dala ko sila sa
kaayuhan, sa tsakto nga dalan, ugaling galisa guid ya sila. Ang lapit kag madasig
lang nga kaladtoan ang na pili nila, ang kung anu lang ang ara sa atubang nila
ang makita nila. Nagtinir lang ako dira kag nagpangamuyo nga wa-ay sang
matabo, ugaling ka bahol guid. Biskan sa balay sang ginoo ga andar guihapon
ang pagkadamuhal nila. Kahapos mabatyagan ang toyo nila. Ginhulat guid nila
asta kami na lang ang nabilin sa sulod sang Cathedral kag nag pululi na ang mga
taho. Yara man guihapon ang pari, grabe ang balhas ya, gahulat kung anu ang
himuon namun.
GERARD[Monologue]: Indi, indi! Ang mga utod ko, kag ang mga Santiago, gaamat-amat na

sila palapitay sa aisle sang katedral. Ga ginahod na, gahan. Campeon guid! Ang
iban nagdala pusil!
CONRAD: Linti ka nga gago ka, kabatas ka pa gali magsimba sa pagkamakasalala mo?
SERGIO: Yota mo, Conrado. Utro ka man nga makahambal-hambal sina. Bantayi bi mayo mga
tinaga mo, basi makagat mo dila mo, basi masalam-ukan ka sa bala.
CONRAD: Tistingi guid ko Sergio, tistingi guid. Tan-awun ta guid abi kung di-in asta pagka
isog mo. Salig ka damu kamo?
SERGIO: Naghambal ang waay armas kagtinaho gahulat lang sa likod ya ba. Kaw man bi, sige
bi, ano angal ka? Duha lang ta, linte ka, angal ka?
Both suddenly break into throwing vulgarities at each other, raising the tension to a fever pitch.
GERARD[Monologue]: Indi ko na guid mapunggan lawas ko. Ginkadtoan ko si Conrad kag
nagpatunga sa ila, gin sumbag ko siya sa guy kag gin atubang ang mga Santiago.
GERARD: Mga wa-ay huya! Balay ini sang ginoo, mga anu kamo klase sang taho nga pati diri
dal-on niyo ang binastos niyo? Ha, sabta niyo ko! Kag kamo man, mahuya kamo
sakun, sa pari, kag sa mga katigulangan ta. Simbahan ini. Amu ini mag dala sang
lawas ya ang isa ka Espada?
SERGIO: Yota mo, daw si sin-o ka gui nga sa
DIEGO: Hipos na, Sergio! Pahimuyong, atras. Simbahan ni, guina pa ga kudog dughan ko sa
inyo pamati lang. Abi ko maintiendihan niyo kung diin ta subong, anu, tig-a
guid? Wa-ay na guid respeto?
SERGIO: Galing...
DIEGO: Wa-ay na galing, galing, maghilipos kamo. Pangayo kamo patawad sa pari. Mapuli na
ta.
GERARD[Moonologue: Sakit guihapon panulok sa amon sang mga Santiago. Nag-amat amat
guin man sila halalin. Sa tanan sa ila, so Diego lang guid ang wa-ay sang

kapintasan sa mata ya. Di-in ni siya naghalin? Parehos guid ang amon gina sapan. Nag doko lang ko sang nag agi siya, parehos lang kami na huya sa batasan
sang mga utod namun. Gin hawidan ko pa sa Conrad ng daw ma lumpat na sang
nag labay lang si Sergio. Gin tulok ko dayun and pari kag ang altar. Kung wa-ay
pa sang sabat nga ma abot sa akun, wa-ay na guid ni sang mabilin nga laum para
sa amun. Guba na guid ya ang imahe sang isa ka utod. Dula na ang
pagkahalangdon namun sang una. Nahamtang lang sa wa-ay ang tanan nga
ginhuman ka tatay ko, ka lolo ko, kag sang mga tiyo ko.

ACT IV: Some Cafe in La Paz

Gerard and Diego meet in secret to discuss a truce. The cafe is deep within La Paz market, so they
didn't think any of their brothers would know. Unfortunately, Sergio happens upon them, as does
Conrad who were doing some shopping.

ANNALEAH: Ay, di bala sa Diego na ho? Ay, hala! Sin-o na upod ya man? Si Gerard? Di bala
Espada na ya si Gerard?
SERGIO: Yudipota, nagaano sila da?
ANNALEAH: Nagadate guro ga. Tan-awa bala ho, ka sweet sa ila.
SERGIO: Yudipota ka man, hipos. Ay,linte guid! Si Conrad kag mga utod ya ara man, gapanago
sa kilid. Diputa guid, lip-oton nila si Diego! Dali na, Leah. Manawag ta to anay
bulig ho!
Scene shift to cafe. Diego and Gerard are talking.
DIEGO: Segurado ka ni sa plano mo?
GERARD: Indi guid eh. Kilala mo man mga utod ta. Galing wa-ay naman ta sang may iban nga
mahimu pa. Pila na ni ka bulan ang ginago natun. Kung wa-ay na guid ta sang

may ubrahon na nga daan, malala lang ni nga maglala.

DIEGO: Gani man. Wa-ay na ko gapanumdum kung sin-o ni nag sugod ukon ngaa. Sa batyag
ko lang, wa-ay pa ko ka sulod sa grupo are na ni ang gamu.
GERARD[Sigh]: Ako man gani. Teh, sugodan ta lang?
DIEGO: Huo, butang ta lang abi sa sunod nga semana. Finals pa daan subong.
GERARD: Kami man gani. Wa-ay guid ko tinun-n sugod ni sang minango nila. Kat ta?
DIEGO: Kat ta.
The two stand from their table and pay for their coffee. They leave.
CONRAD: Traidor! Traidor! Traidor!
GERARD: Conrad? Ga ano ka di, ga ano kamo di?
CONRAD: Traidor ka! Tingala man ko daw mas ga apin ka sa kontra ta kay, gadate kamo da ya
gali?
GERARD[Insulted]:Conrad!
CONRAD: Sin-o pa bi ma into mo, ha? Nakita na guid kung anu na buhat mo, agi ka! Kami
mismo ma luthang sa imo kag sa pinalangga mo.
DIEGO[Sighs]: Palagyo?
GERARD: Bato anay gamay, dasun palagyo. Makaya mo ni?
DIEGO: Huo eh, ako pa.
The market bursts into violence.

ACT V: Some Alley in Iloilo

Gerard and Diego are trapped on both sides, facing what were once their brothers. They hold guns in
their hands, enduring the insults from both sides. They are waiting, thinking, searching for an answer
for what they may hope to do. The situation seems dire, hopeless.

CONRAD[Off Mike]: Diri na lang kamo asta, traidor!

SERGIO[Off Mike]: Ay, campeon! Gatsupa-anay kamo gali antes namon kamo luthangon. Mga
agi, yota!
DIEGO: Heh, yota.
GERARD[Chuckling]: Yota guid, yota guid.
DIEGO: Teh, anu na lang ni?
GERARD: Wa-ay na, yota. Kung amu man lang ni mga utod ta
DIEGO: Wa-ay na pulos tinguha ta para sa ila.
GERARD: Mayo man gali kag na kilala ta ka, Diego.
DIEGO: Kaw man, Gerard.
GERARD: Ka subo, nga subong pa ta nagmigohay, subong pa ta nag kilalahay, subong pa natun
tapuson ni.
DIEGO: Gani man. Naka preparar ka na?
GERARD: Dugay na, sige. Dungan?
DIEGO: Dungan.
DIEGO/GERARD: Goodbye, bro. Nice knowing you.
A two gunshots in unison penetrates the noise of men clamoring for violence. The two groups
lose control, stop waiting, and throw themselves at each other. Gunshots fill the
air, the noise of war dominate the alley.

EPILOGUE: The End.

Continued noise of chaos and violence, of men screaming bloody murder.

V/O: If you would like to believe that there was a happy ending, an ending in which both
brotherhoods saw the error of their ways, then you are naive. With Diego and

Gerard gone, there was no one to hold Conrad and Sergio back. They stretched
their war through months and across the entire city, reducing what brotherhood
they had into gangs and vendettas. Had Diego and Conrad survived, their ways
would have borne no fruit. For men to live, there must be war.