Professional Documents
Culture Documents
(การทดสอบการฉนวนทางไฟฟาดวยวิธีวินิจฉัยฉนวน)
1
69
ผลเมื่ออุปกรณทางไฟฟาเกิดการบกพรอง !
Back to Basics
What is insulation? (อะไรคือฉนวนทางไฟฟา)
• วัสดุที่เปนตัวนําที่ไมดี ( ไมเปนตัวนําทางไฟฟา )
– เปนตัวนําทีแ่ ยมากๆ
– เปนไดทงั้ ของแข็ง (Solid), ของเหลว (Liquid)หรือ กาซ (gas) เชน
พลาสติก (plastic), น้ํามัน (oil) หรือ SF6
– ซึง่ ในทีน่ ี้เราจะกลาวถึงการฉนวนดวยของแข็งเปนหลัก
What is Function of insulation?(หนาที่ของฉนวนทางไฟฟา)
– รักษาแรงดันไฟฟาจากแหลงไปยังโหลด (load)
– เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดประกายไฟ (arcing)ระหวาง voltage กับ earth
– เพื่อหลีกเลี่ยงอันตรายตอชีวิตมนุษยที่เกิดขึ้นจากไฟฟา
– ใชเปนตัวรักษาระยะทางไฟฟา
3
Back to Basics
อะไรคือการวัดคาความตานทานฉนวน(Insulation resistance) ?
• วัดกระแสไฟฟา DC ที่ไหลผานฉนวน
• ใช Ohms law R=V/I
• วัตถุประสงคเพื่อวัดคาความตานทานโดยไมทําลายฉนวน และชี้บง ถึงความเสื่อมของ
ฉนวน
• ไมใชการทดสอบความคงทนตอแรงดันทางไฟฟา (withstand test )
• การฉนวนไมไดทาํ หนาที่หยุดกั้นการไหลของกระแส แตมีความสามารถในการ
จํากัดการไหลของกระแสไดในระดับหนึง่ โดยขึ้นอยูการออกแบบ โดยจะมีคาความ
ตานทานอยูคาหนึ่ง เทานั้น
ฉนวนสามารถมองไดเทียบเทากับวงจรทางไฟฟาคือ ตัวความตานทาน
(resistor) ขนานกับ ตัว คาปาซิเตอร (capacitor)
4
กระแสที่เกิดขึ้นระหวางการทดสอบ
Resistive current
• การไหลของกระแส อิเล็กตรอน (electron) ผานคาความตานทานของฉนวน
Capacitive current
• จะเปนกระแสที่ไหลอยูเปนระยะเวลาสั้นๆจนกวา คาปาซิเตอร (capacitor) จะถูก
ชาจนจนเต็ม
Dielectric Absorption current
• กระแสที่ไหลเพือ่ เรียงโมเลกุล (molecules) ของวัสดุฉนวน และ จะหยุดเมื่อ โมเลกุล
(molecules) ดังกลาวมีการเรียงตัวเต็มที่แลว
5
Currents generated by the test
6
การตอบสนองของกระแสที่เกิดขึ้น (Current Responses )
Leakage is resistive ( บอกถึงการปนเปอน และ ปญหาหนักของ
ฉนวน)
Capacitive is time constant
Polarization/absorption:
– กระแสที่ใชในการหันเหของขั้ว + และ – (polarization) จะเพิ่มมาก
ขึ้นเมื่อฉนวนดูดซับความชื้นไว
– เมื่อวัสดุฉนวนทีป่ นเปอนสิง่ สกปรกหรือความชื้นจะมีกระแสที่ใชในการ
หันเหของขั้ว + และ - (polarization) จะยิ่งมาก
– วัสดุฉนวน ที่เสื่อมสภาพจะมีกระแสที่ใชในการหันเหของขัว้ + และ -
(polarization) มาก
7
ทําไมจึงตองทําการทดสอบฉนวน?
สาเหตุที่ทําใหฉนวนเสื่อม
• เสื่อมจากสาเหตุทางไฟฟา ( electrical stress )
– Spikes and over voltages
• เสื่อมจากสาเหตุทางกล ( Mechanical stress )
– การสัน
่ สะเทือน (Vibration), การเคลื่อนที่ , การกระทบกระแทก
• เสื่อมจากสาเหตุทางเคมี (Chemical attack)
– สกปรก, น้ํามัน, ไอกรด (corrosive vapour)
• เสื่อมจากสาเหตุทางสภาวะอุณหภูมิ (Thermal stress)
– สภาวะ เย็น/รอน , การ Start/Stop ของเครื่องจักรหรืออุปกรณ
• เสื่อมจากสาเหตุทางสภาวะแวดลอม (Environmental conditions)
– ความชื้น(Moisture), อากาศชื้น(humidity), สัตว (rodents)
8
ทําไมจึงตองทําการทดสอบฉนวน?
เพื่อใหมั่นใจวาการฉนวนของอุปกรณ ตรงกับคาที่ต่ําที่สุดที่ตามขอกําหนด
มาตรฐานของอุปกรณนั้นๆ โดยปราศจากการเสียหาย (breaking down)
ของอุปกรณ
เพื่อใหมั่นใจวาการ อุปกรณไมเกิดความเสียหายในขณะขนสง
เพื่อเฝาระวัง (Monitor) คุณภาพการฉนวนของอุปกรณ ตลอดอายุการใช
งานของอุปกรณ
เพื่อใหมั่นใจวาการ ปจจัยจากสภาวะแวดลอมไมไดสงผลใหเกิความ
เสียหายขึ้นกับฉนวนของอุปกรณ
9
ทําไมจึงตองทําการทดสอบฉนวน?
เนื่องจากอุปกรณที่สําคัญหากบกพรองหรือเสียหายตองเสียคาใชจายสูง :
- คาใชจายในการหยุดเครื่องจักร / สูญเสียกําลังการผลิต.
- คาใชจายในการในการซอมแซม / เปลี่ยนอุปกรณใหมแทนของเดิม
เพื่อนําขอมูลทีไ่ ดจากการทดสอบ(testing)/การเฝาระวัง (monitoring)
มาปรับกิจกรรมการการบํารุงรักษาอุปกรณ
เพื่อหลีกเลียงการเกิด breakdown ของฉนวนซึ่งเปนสาเหตุสําคัญที่ทําให
อุปกรณเกิดการเสียหาย
10
เมื่อไหร…จึงจําเปนตองทําการทดสอบฉนวน ?
กอนการจายไฟฟาเขาอุปกรณครั้งแรกหลังจากผลิตเสร็จ ( โดยปกติจะใช
HI-POT ac voltage withstand เพื่อตรวจสอบความผิดปกติ )
กอนนําอุปกรณใหมมาใชงาน
การตรวจสอบระหวางชวงอายุการใชงานของอุปกรณทุกๆ1 ป
กอนนําอุปกรณที่ไดรับการบํารุงรักษาแลวไปใชงาน
หลังจากไมไดใชงานอุปกรณมาเปนระยะเวลายาวนาน
11
จะเกิดอะไรขึ้นหากเราตรวจไมพบจุดบกพรองของฉนวน?
เพิ่มโอกาสที่จะเกิดอันตรายตอบุคคลกร จากไฟฟา เชน ถูกไฟฟาดูด หรือ
ตาย
เพิ่มโอกาสที่จะเกิดไฟฟาลัดวงจรซึ่งนําไปสูการเกิดเพลิงไหม
ทําใหอายุการใชงานของอุปกรณสั้นลง
การหยุดระบบการผลิตโดยไมตั้งใจ หรือ ไมอยูในแผนงานที่วางไว ( ทํา
ใหเสียคาคาใชจายสูง )
12
มีอุปกรณอะไรบางทีต่ องถูกทดสอบ ?
อุปกรณที่ตองถูกทดสอบ
• Transformers (terminals to ground)
• Motors (terminals to ground)
• Switchgear and circuit breakers
• Switchboards and motor control centres
• Disconnect switches
• Insulators and bushings
• Cables
13
เลือกอุปกรณที่ตองทําการทดสอบ
14
ขั้นที่ 1 – แรงดันทดสอบควรใชเทาไร (test voltage)?
Typical test voltages
• Equipment up to 1000V – test at 500V
• Equipment 1000V to 3300V – test at 500 -1000V
• Equipment 3300V to 6600V – test at 2500 – 5000V
• Equipment greater than 6600V – test at 5000V
15
การทดสอบดวยวิธีวินจิ ฉัยฉนวน ( Diagnostic )
Spot reading
Trending spot reading
Polarisation Index PI
Dielectric Absorption Ratio DAR
Step Voltage
Dielectric Discharge
Time Constant
16
Spot Reading test
เลือกแรงดันทดสอบที่ใช (Test Voltage)
จายแรงดันทดสอบ
วัดกระแสที่ไหลผานฉนวน
• โดยปกติจะจายแรงดันทดสอบ 1 นาที ( เพื่อใหกระแส capacitive และ
absorption หมดไป )
คายประจุ อุปกรณที่ถูกทดสอบ!!!
• เนื่องจาก Capacitance ที่อยูในฉนวนจะเก็บพลังงานทางไฟฟาที่เปนอันตราย
เปรียบเทียบกับ คาความตานทานที่ต่ําสุด ตามรายละเอียดเฉพาะของการ
ติดตั้งอุปกรณ (specifications on installation)
17
ขอเสียของ Spot reading
คาความตานทาน ขึ้นอยูกับอุณหภูมิ
– คาความตานทานจะลดลง 50% เมื่ออุณหภูมิเพิ่มขึ้น10 oC เชน
ถาที่ 20 องศา วัดได 2,000 MΩ คาที่ 40 องศา จะเปน 500 MΩ
ตองคํานึงถึงความชื้นของอากาศโดยรอบ
การตัดสินความเสื่อมของฉนวน ?
– ทําไดยากหากปราศจากประวัติเดิมของอุปกรณ
18
การดูแนวโนมของฉนวนโดย Spot Reading Test
บันทึกผลคาความตานโดยใชวิธี spot readings เพื่อการวิเคราะห
แนวโนมของคุณภาพฉนวน ( trend analysis )
ดูแนวโนมคาความตานทานที่ตกลงอยางตอเนื่องของประวัติอุปกรณ
ดูแนวโนมเปนหลัก ความสําคัญของคาความตานทานที่วัดไดเปนรอง
19
Trending Spot Reading Test
1 TΩ
100 GΩ
Insulation Resistance
Apparatus “A”
10 GΩ
1
GΩ
100 MΩ
10 MΩ
Apparatus “B”
1 MΩ
0
Year #1 Year #2 Year #3 Year #4 Year #5 Year #6 Year #7
20
การใช “Guard” terminal
เพื่อตัดผลกระทบของ กระแสทดสอบที่ไหลบนพื้นผิว (Surface
Leakage Current) ของอุปกรณ ซึ่งเกิดขึ้นจากสิ่งสกปรก (dirt) และ
ความชื้นที่เกาะอยูบนพืน้ ผิว (moisture)
กระแสทดสอบที่ไหลบนพื้นผิว (Surface Leakage Current) ของ
อุปกรณ จะทําใหผลการวัดคาความตานทานของฉนวน ต่ํากวาปกติ
โดยปกติ จะใชสายตัวนําแบบเปลือย (bare wire) หรือ สายตัวนําแบบถัก
(braid) พันรอบอุปกรณที่อยูภายใตการทดสอบ ควรกําจัดสิ่งสกปรก
(dirt) และ ความชื้นที่เกาะอยูบนพื้นผิว (moisture) กอนทําการทําการ
ทดสอบ !
21
Connection Guard for Cable
22
Connection Circuit
Breaker/Bushings
Bushing #2 Bushing #1
23
How to connect
Typical connection to a cable
It is normal to connect the
positive connection to ground
(electro endosmosis)
24
ขอเสียของ Trending Spot Readings
คาความตานทาน ขึ้นอยูกับอุณหภูมิ ในขณะที่ทําการวัด
– Rcorrect = Kt X Rtest - where Kt is the compensation
factor, doubles for each 10°C rise.
ตองคํานึงถึงความชื้นของอากาศโดยรอบ
– การวัดคาควรกระทํา ภายใตอุณหภูมิที่อยูเหนือ dew point
temperature
ตองเชื่อในประวัติการทดสอบที่มีอยู
25
26
Insulation Resistance (megohms)
Ja
n-
0
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
12,000
14,000
16,000
M 90
ay
-9
Se 0
p-
9
Ja 0
n-
M 91
ay
-9
Se 1
p-
9
Ja 1
n-
M 92
ay
-9
Se 2
p-
9
Ja 2
n-
M 93
ay
-9
Se 3
p-
9
Ja 3
n-
M 94
ay
-9
Se 4
p-
9
Ja 4
n-
M 95
ay
-9
Se 5
p-
9
(not corrected for temperature)
Ja 5
n-
M 96
ay
-9
Insulation Resistance Graph - XYZ Motor
Se 6
p-
9
Ja 6
n-
M 97
ay
-9
Se 7
p-
9
27
Ja 7
n-
98
Insulation Resistance Graph - XYZ Motor
(corrected for temperature)
16,000
14,000
Insulation Resistance (megohms)
12,000
10,000
8,000
6,000
4,000
2,000
0
0 0 0 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7 7 7 8
n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9 y-9 p-9 n-9
Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja Ma Se Ja
28
Current Responses
29
Polarization Index Test (PI)
ใชคาความตานทานที่อานได ณ. นาทีที่ 1 และ นาทีที่ 10
PI = R10 minutes/R1 minute
เปนการทดสอบคาความตานทาน/ตอเวลาที่กําหนด (time-resistance test).
เปนการทดสอบที่ไมสนใจ Capacitive current
– เนื่องจากผลของกระแสดังกลาวจะลดและหมดไปเปนลําดับแรกภายใน 3 –
4 วินาที
ฉนวนทีด่ ีตองแสดงการเพิ่มขึ้นของคาความตานทานอยางตอเนื่อง ตลอด
ชวงเวลาในการทดสอบ (5-10 minutes).
– เปนการแสดงการลดลงของ absorption current
– เปนการแสดงระดับ ของ leakage current ที่ต่ํา
30
Polarization Index Test (PI)
Time-Resistance Test
Insulation
probably
OK
Megohms
0 Time 10 min
31
Polarization Index Results
Insulation
Condition PI Result
Poor less than 1
Questionable 1–2
Okay 2–4
Good greater than 4
32
Minimum Recommended PI
Value as per IEEE 43-2000
33
ขอดีของ Polarization Index Test
ผลของการทดสอบไมเกี่ยวของกับคาความตานทานทีแ่ ทจริงของฉนวน
– ไมขึ้นกับการเปลี่ยนของอุณหภูมิ
– สามารถวินิจฉัยฉนวนไดภายในตัวเอง ไมจําเปนตองใชประวัติที่
ผานมาของอุปกรณ
แสดงถึงคุณภาพของฉนวนไดภานใน 10 นาที
– หากเปนอุปกรณที่มีขนาดใหญอาจตองใชเวลาเปนชั่วโมงในการ
ชาจนประจุ เมื่อตองการทดสอบฉนวนแบบ spot reading.
แสดงถึงการมีความชื้น (moisture) และ ปนเปอน (contamination)
อยูในฉนวน
34
Dielectric Absorption Ratio (DAR)
35
Step Voltage Test
36
Step Voltage Test
1000
good insulation
500 condition (after
cleaning and
Megohms
250 drying)
100
poor insulation
50 condition on damp and
dirty motor
37
Diagnosis From Polarisation Effects.
38
Dielectric Discharge Test
ทําการวัดคากระแสขณะคายประจุของฉนวน หลังจากฉนวนถูกทดสอบ
Insulation Test เสร็จสิ้นแลว 60 seconds
– capacitive current ไมมีนัยสําคัญในขณะนี้
ระดับของการ reabsorption หลังจากเวลาดังกลาวจะแสดง ถึงสถานะ
ทางคุณภาพของ วัสดุฉนวน (insulating material.)
– reabsorption อยางชาๆจะชี้ใหเห็นถึงปญหาความผิดปกติ
– เหมือนกับการ absorption อยางชาๆของ PI จะชี้ใหเห็นถึงปญหาความ
ผิดปกติเชนกัน
กระแส reabsorption ขึ้นอยูกับปจจัยดังตอไปนี:้
– คา capacitance ทัง้ หมดของฉนวน
– แรงดันทดสอบ (Final test voltage)
– ระดับของการ polarization ของ dielectric.
39
Polarisation
Polarisation or
or Absorption
Absorption Effects.
Effects.
- - - - - - + - +
- - - + +
- - + -
+ + + -
+ + - - + +
+ + + ++ - - +
40
Insulation Discharge Currents
1000.0
100.0
Current (µA)
Total
Reabsorption Current
10.0 Current
1.0
Capacitive
Current
0.1
0.1 1.0 10.0 100.0
Time (sec)
41
Dielectric Discharge Test
42
Dielectric Discharge Results
Insulation DD Value
-1 -1
Condition (in mAV F )
Bad greater than 7
Poor 4–7
Questionable 2–4
Okay less than 2
43
ทําไมตองทําการวัด Dielectric Discharge?
ในการกระแส Reabsorption จะไมมีอิทธิพลของ resistive current
(leakage) มาเกี่ยวของ
– เนื่องจากหยุดจายแรงดันทดสอบ
44
Time Constant
45
Overall Conclusions
แตละวิธีการสอบที่กลาวมาแลวจะใหภาพที่ชัดเจน ของสภาวะของฉนวน
โดยรวมของอุปกรณที่ตองการทดสอบ
การรวมการทดสอบหลายๆแบบไวดวยกันจะยิ่งใหภาพของสภาวะฉนวน
ของอุปกรณไดสมบูรณยิ่งขึ้น
การกําหนดแผนกําการทดสอบบํารุงรักษาอุปกรณตามเวลา (test
schedule) ที่ไดผลอยางแทจริงสามารถประหยัดคาใชจายได
– ทําใหไมเสียเวลาในการหยุดเครื่อง/การผลิต และ เสียคาใชจายใน
การซอม
เครื่องมือวัดคาที่เหมาะสมจึงมีความสําคํญเปนอยางมาก!
46
Dielectric Discharge Results
Insulation Condition PI DAR TC DD
47
Minimum Values For Insulation
Resistance
The “One-Megohm”Rule – Minimum 1Meg/1KV
Formulas For Minimum value based on
• Kind of Insulation Used
• Electrical and Physical Dimensions
48
Minimum Values For Insulation Resistance
Rotating Machinery
Rm = kV + 1
Where:
o
Rm = recommended Minimum Insulation in MΏ at 40 C
kV = rated machine terminal to terminal potential in kV
49
Minimum Values For Insulation Resistance
Cable and Conductors
50
Minimum Values For Insulation Resistance
Cable and Conductors
51
Minimum Values For Insulation Resistance
Transformers
Recommended minimum insulation resistance R for
• winding to ground with other windings guarded, or from
winding to winding with core guarded.
R= CE
kVA
Where:
o
C = a constant for 20 C measurements.
E = voltage rating of winding under test.
kVA = rated capacity of winding under test.
• winding to ground with other windings grounded, - Values
would be much less then that given by formula
52
Minimum Values For Insulation Resistance
Bushings
Oil Circuit Breaker Bushings – 10,000 at MΏ at
20oC
• This assumes
53
Minimum Recommended Insulation
Resistance as per NEMA
Maxiumum Recommended
Rating of Minimum Test Minimum Insulation
Equipment in Voltage dc Resistance in
Volts MegOhms
250 500 25
600 1000 100
5000 2500 1000
8000 2500 2000
15000 2500 5000
25000 5000 20000
35000 15000 100000
46000 15000 100000
69000 15000 100000
54
Isothermal Relaxation
Current
Targets cables (vs pressure test XLPE)
Charge/Polarise with 1kVdc
Charges trapped at discrete energy levels
Time constants on discharge analysed by
software
Looks for XLPE water treeing Time
constant
55
IP Rating – What does this means?
56
Key instrument requirements
High measurement range
–Infinity readings are no good
High accuracy readings
High test voltage
–Voltages above 5kV can be advantage
High output current
–Less time to charge capacitance
–Apply high voltage at lower insulation values
Good analogue digital display
–Analogue to show variations, digital precise
reading
57
Key Customer Concerns
Ability to make accurate/repeatable readings in real
test situations.
Easy to use (even for inexperienced operator).
Versatility: will meet current and future needs?
Ruggedness: will it stand up to harsh test
environments?
Safety
Delivery of stated test voltage.
58
Load Curves - Poor Load Curve
5000 V
5 kV
4 kV
Voltage
3 kV
2500 V
2 kV
1000 V
1 kV
0
100 kΩ
1 MΩ
100 GΩ
100 MΩ
0 10 MΩ
GΩ
GΩ
10
1
Resistance
59
Load Curves - Good Load Curve
5000 V
5 kV
4 kV
Voltage
3 kV
2500 V
2 kV
1000 V
1 kV
500 V
0
100 kΩ
10 MΩ
1 MΩ
100 GΩ
0
GΩ
GΩ
10
MΩ
100
1
Resistance
60
A History
of Testing
Graham Heritage
Product Manager - Contractors Tools
61