Romanization by Transcription for Mon Language

မွနဘ
် ာသာစကားအတွက် အသံဖလှယ်တ့ဲနည်းနဲ ေရာမအကရာဖလှယ်ြခင်း

Consonants (ဗျည်းများ)

Mon Burmese Roman (Transcription) Variations

မွန် ဗမာ ေရာမအကရာြဖင့် (အသံဖလှယ်ထားြခင်း) အြခားစာလုံးေပါင်း ိုင်ေချ

က က ka ga, gka
ခ ခ kha ka
ဂ ဂ gé ké
ဃ ဃ khé ké
ၚ င nga / ngé
စ စ cha ca, kya, ja
ဆ ဆ cha
ဇ ဇ jé gyé
ၛ ဈ ché
ဉ ဉ nya nya
ည ည nya / nyé nia
ဋ၊တ ဋ၊တ ta dta, da
ဌ၊ထ ဌ၊ထ tha ta
ဍ ဍ da
ဎ၊ဓ ဎ၊ဓ thé té
ဏ ဏ na
ဒ ဒ dé
န န na/né
ပ ပ pa bpa, ba
ဖ ဖ pha pa
ဗ ဗ bé
ဘ ဘ phé pé
မ မ ma / mé
ယ ယ ya / yé
ရ ရ ra / ré
လ လ la / lé
ဝ ဝ wa / wé
သ သ sa
ဟ ဟ ha
ဠ ဠ la
ၜ - ba bpa, pa
အ အ a
ၝ - bé

1
35 consonants can be divided into 2 groups: Group I and Group II.
ဗျည်း ၃၅ လုံးကို အုပ်စု ၁ နဲ အုပ်စု ၂ ဆို ပီးေတာ့ အုပ်စုခွဲထား ိုင်ပါတယ်။

Group I (အုပ်စု ၁)
က၊ ခ၊ ၚ၊ စ၊ ဆ၊ ဉ ၊ ည၊ ဋ၊ ဌ၊ ဍ၊ ဏ၊ တ၊ ထ၊ န၊ ပ၊ ဖ၊ မ၊ ယ၊ ရ၊ လ၊ ဝ၊ သ၊ ဟ၊ ဠ၊ ၜ၊ အ။

Group II (အုပ်စု ၂)
ဂ၊ ဃ၊ ၚ၊ ဇ၊ ၛ၊ ည၊ ဎ၊ ဒ၊ ဓ၊ န၊ ဗ၊ ဘ၊ မ၊ ယ၊ ရ၊ လ၊ ဝ၊ ဟှ၊ ၝ။

Note: ၚ, ည, န, မ, ယ, ရ, လ and ဝ are included in both groups because they can be used in both ways. If 35 consonants
are divided into 3 groups, then they will be grouped as a different one than Group I and Group II.
မှတ်ချက်။ ။ၚ၊ ည၊ န၊ မ၊ ယ၊ ရ၊ လ တို ကေတာ့ ပုံစံ ၂ ခုလုံးနဲ အသုံး ပ ိုင်လို အုပ်စု ှစ်ခုလုံးမှာ ပါပါတယ်။
တကယ်လို သာ ဗျည်းေတွကို အုပ်စု ၂ ခုမခွဲဘဲ ၃ ခုခွဲမယ်ဆိုရင် သူတို ကို အုပ်စု ၁ နဲ အုပ်စု ၂ ထဲမှာ မထည့်ပဲ
သီးြခားအုပ်စု တစ်ခုအေနနဲ ေတာင် ထားလို ရပါတယ်။

Combinations (ေပါင်းစပ်ဗျည်းများ)

Mon Burmese Roman (Transcription) Variations

မွန် ဗမာ ေရာမအကရာြဖင့် (အသံဖလှယ်ထားြခင်း) အြခားစာလုံးေပါင်း ိုင်ေချ

သ သင ha
ကျ ကျ cha ca, kya, ja
ချ ချ cha
ဩ သရ sa
ဂျ ဂျ jya ja, gya
ြဇ ဇရ sa / sé za / zé
ဂွ ဂွ ga
စွ စွ cha ca, kya, ja
ွ ွ na / né
မွ မွ ma / mé
ယွ ယွ ya / yé
ဝွ ဝွ wa / wé
သွ သွ sa #
ဟွ ဟွ ha / hé # #
ယျ ယ ya
သျ သျ sha
ယှ ယှ sha
သှျ သှျ sha
ရှ ရှ ???

Consonants combined with “ဝ” (all of them are in different colors) are quite different from any other combinations when
it comes to pronunciation. For example, --ွ in “ဂွ, ွ, ယွ, ဟွ” is pronounced as “ei” when add other symbols to them: ဂွႛ
is pronounced as “gay” with a glottal stop after, ွံ “neim”, ယွႛ “yay” with a glottal stop after, and ဟွႛ “hay” with a
glottal stop after it. But --ွ in စွ and သွ is pronounced as “aw” such as in စွႛ and သွႛ which are pronounced “chaw” and

2
“saw”, with glottal stop after, respectively while မွ is simply pronounced as “ma” or “mé” so it becomes “moa” when
add “ --ဲ ” to it. သွ sometimes sounds like “so” as in သွႛ, which is pronounced as “so” with a stop-sound after whereas --ွ
in ဝွ and ဟွ as in ဝွႛ and ဟွႛ sounds like “wu” and “hu” with a stop-sound after them.

ဝ-ဆွဲပါတဲ့ ေပါင်းစပ်ဗျည်းေတွ (ဒီမှာ သူတို ေတွကို အေရာင်အမျ းမျ း ချယ်ထားပါတယ်) ဟာ

အြခားေပါင်းစပ်ဗျည်းေတွနဲ မတူကွဲြပားပါတယ်။ အထူးသြဖင့် အသံထွက်တဲ့အခါမှာပါ။ ဥပမာအားြဖင့် ဂွ၊ ွ၊ ယွ၊ ဟွ
တို မှာပါတဲ့ ‘ဝဆွ’ဲ ကို တြခားသေကတတစ်ခုခုနဲ ေပါင်းလိုက်တဲ့အခါ ‘ေအ’ ဆိုတဲ့အသံထွက်ပါတယ်။ ဂွႛ ကို ‘ေဂ့’၊ ွံ ကို
‘ေနးမ်’၊ ယွႛ ကို ‘ေယ့’၊ ဟွႛ ကို ‘ေဟ့ (အာလုပ်သံြဖင်)့ ’ လို အသံထွက်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် စွ နဲ သွ တို ကိုေတာ့ ‘ေအာ’
သရအသံထွက် ပီး ေြပာရပါတယ်။ ဥပမာ - စွႛ /ေကျာ့/၊ သွႛ /ေစာ့/။ မွ ကိုေတာ့ ‘အ’ သရသံပဲထွက်ရပါတယ်။ ဒါေ ကာင့်
မွ ကို ‘အဲ’ သရနဲ ေပါင်း ပီးအသံထွက်တဲ့အခါ ‘အဲ’ ကိုအသံထွက်သလိုပဲ /မိုးအား/ လို ပဲအသံထွက်ရပါတယ်။ အေပ မှာ
သွ ကို ‘ေအာ’ သရသံနဲ ‘ေစာ’ လို ထွက်ရေလ့ရှိေပမယ့် တစ်ခါတေလ သူ ကို ‘အိ’ု သရသံနဲ ‘စိ’ု လို
အသံထွက်ေြပာရပါတယ်။ ဥပမာ - သွႛ /စို /။ ဝွႛ ကိုေတာ့ ‘အု’ သရသံနဲ /ဝု/ လို အသံထွက်ရပါတယ်။ သူ လိုပဲ ဟွႛ ကို
/ဟု/ လို အသံထွက်ရပါတယ်။ အေပ ကဥပမာမှာေတာ့ ဟွႛ ကို /ေဟ့/ လို အသံထွက်ရမယ်လို န်းပါတယ်။ ၂ ခုလုံး
ြဖစ် ိုင်ပါတယ်။

Vowels (with Group I consonants)

သရများ (အုပ်စု ၁ ဗျည်းများနဲ ေပါင်းစပ်ြခင်း)

Mon Burmese Roman (Transcription) Variation

မွန် ဗမာ ေရာမအကရာြဖင့် အြခားစာလုံးေပါင်း ိုင်ေချ

အ (စ) အ (စ) (ch) ia cia, jia, shia

အာ ၊ အါ အာ ၊ အါ a aa, ar
အိ အိ i / ua oa
အဳ အီ ee / uar / ~we ii / oi
အု အု u / au ao, ow, ou
အူ အူ oo uu, u
ေအ ေအ ay ey, ai, ei
အဲ အဲ oa / uar ua, oor / oar, oua
ေအာ ေအာ ao au, ow
အဴ ေအာ် ao au, ow
အံ အံ om awm, orm
အး အား ah aah, arh

အာ် - aik aaik, ike

ေအာ် ေအာက် ook ohk

အီ အိမ် eem / ém iim / aem, ehm

အီု - om awm, orm

အဵု - o / ay oh / ey, ai, ei

3
အာဲ - aai ai, aie
အုဲ - uui ui
ေအဲ - ia eer
ေအာဲ - oa ua, oor
အုဲ ိ - oey oei, uay, ~way

အာံ - am aam, ahm, arm, um

အ အ oing auing
အုံ အုံ uum / eim oom / aim
ေအံ - em eim, im
ေအာံ - oom ohm

*အႛ - au ao, ow
*ေအႛ - éi / ae / ay ai, ei, ey
*ေအာႛ - o / ay aw / ai, ei, ey

Vowels (with Group II consonants)

သရများ (အုပ်စု ၂ ဗျည်းများနဲ ေပါင်းစပ်ြခင်း)

Mon Burmese Roman (Transcription) Variation

မွန် ဗမာ ေရာမအကရာြဖင့် အြခားစာလုံးေပါင်း ိုင်ေချ

အာ ၊ အါ အာ ၊ အါ e é, ae, aé, eh
အိ အိ i
အဳ အီ ee ii
အု အု u
အူ အူ oo uu, u
ေအ ေအ ay ey, ai, ei
အဲ အဲ ua / uar oa / oua
ေအာ ေအာ o oh
အဴ ေအာ် ea air, ere
အံ အံ om awm, orm
အး အား eh aeh

အာ် - aik ike

ေအာ် ေအာက် ook ohk

အီ အိမ် eem / em iim / aem, ehm

အီု - om awm, orm

အဵု - o / ay oh / ey, ai, ei

အာဲ - aai ai, aie

4
အုဲ - uui ui
ေအဲ - ia eer
ေအာဲ - oa ua
အုဲ ိ - oey uay, -way

အာံ - em ehm, aem

အ အ oing oing
အုံ အုံ uum / eim oom / aim
ေအံ - em eim, im
ေအာံ - oom ohm
*အႛ - au ao, ow
*ေအႛ - éi / ae / ay ai, ei, ey
*ေအာႛ - o / ay aw / ai, ei, ey

*Note: အႛ, ေအႛ, ေအာႛ are only written as ‘အံ, ေအံ, ေအာံ’ among Mon language users in their everyday lives, which
can be confused with such vowels as အံ (om), ေအံ (em), and ေအာံ (oom). Here, a new character ( _ႛ) is used to make
them different from each other before a different Mon character from ‘dot above’ has been created. --ံ used to be killer
‘အ’ (အ်), which had been changed for centuries.

*မှတ်ချက်။ ။ အႛ၊ ေအႛ၊ ေအာႛ တို ကို လက်ေတွ မှာေတာ့ အံ၊ ေအံ၊ ေအာံ လို ပဲ ေရး ကပါတယ်။ ဒါေပမယ့်
သိတဲ့အတိငု ်းပါပဲ ဒီသေကတေတွဟာ အံ (om)၊ ေအံ (em)၊ ေအာံ (oom) စတဲ့သရေတွနဲ ေရာေထွး ိုင်ပါတယ်။ ဒါေ ကာင့်
ဒီစာတမ်းေလးမှာေတာ့ အရဲစွန် ပီး သေကတအသစ်တစ်ခုြဖစ်တဲ့ ( _ႛ) ကို သုံးထားပါတယ်။ --ံ နဲ ကွဲြပားေအာင်ပါ။
လူအများစု သေဘာကျမယ့် သေကတအသစ် တစ်ခု မတီထွင် ိုင်ခင်အထိေတာ့ ဒီသေကတေလးကိုပဲ သုံးသွားပါ့မယ်။
“ --ံ ”ကို အ-သတ် (အ်) အတွက် အသုံး ပလာတာ ကာပါ ပီ။

Killers (အသတ်များ)
Mon Burmese Roman (Transcription) Variations
မွန် ဗမာ ေရာမအကရာြဖင့် အြခားစာလုံးေပါင်း ိုင်ေချ

Killer ‘က’ (က်)

အက် အက် eak ak, ek, eck
အိက် - oik oik
အုက် - auik awik
ေအက် - ek / awik ik, oik
အံက် - ok awk, ork
အိုက် အိုက် aaik aik, ike

Note: when it comes with killers ‘ခ’, ‘ဂ’, or ‘ဃ’, it sounds the same as killer ‘က’.
မှတ်ချက်။ ။ ခ-သတ်၊ ဂ-သတ်၊ ဃ-သတ်တို ကိုလည်း က-သတ်အတိုင်းအသံထွက်ပါတယ်။

Killer “ၚ” (င်)

အင် အင် ang eang, eng, ung
အာင် - aing aaing

5
အိင် အိင် oing
အုင် - oing auing
ေအင် - iang eng, ing
ေအာင် ေအာင် ong ohng
အံင် - ong awng, orng
အိုင် အိုင် aaing aaing

Note: sometimes “--ံ”can be pronounced the same as killer “ၚ” especially as in ‘အံင်’, for examples, ဟံသာဝတဳ
/hongsavatoi/, သံသာ /songsa/.
မှတ်ချက်။ ။ သရတစ်ခုြဖစ်တဲ့ “--ံ” ကို ၚ-သတ်သံနဲ ထွက်ရတဲ့စာလုံးေတွရှိပါတယ်။ ဥပမာ - ဟံသာဝတဳ
/ေဟာင်းဆားဝတိုးအား/၊ သံသာ /ေဆာင်းဆား/။

Killer ‘တ’ (တ်)

အတ် အတ် aot ot, aawt
အာတ် - at aat, aht, art, ut
အိတ် အိတ် iit / at eet / aet
အုတ် အုတ် uut ut
ေအတ် ေအတ် et it
ေအာတ် ေအာတ် oot
အိုတ် - ot awt, ort

Note: when it comes with စ, ဆ, ဇ, ၛ, ဋ, ဌ, ဍ, ဎ, ထ, ဒ, ဓ, or ဿ, then it sounds the same as killer ‘တ’.
မှတ်ချက်။ ။ အသတ်ေတွြဖစ် ကတဲ့ စ၊ ဆ၊ ဇ၊ ၛ၊ ဋ၊ ဌ၊ ဍ၊ ဎ၊ ထ၊ ဒ၊ ဓ၊ ဿ သတ်တို ကိုလည်း တ -
သတ်သံအတိုင်းဆိုရ၊ ဖတ်ရပါတယ်။

Killer ‘န’ (န်)

အန် အန် aon aawn, on, orn
အာန် အာန် an aan, ahn, arn, un
အိန် အိန် een iin
အုန် အုန် uun oon
ေအန် - en in
ေအာန် - oon
အိုန် - on awn

Note: when it comes with ည, ဉ, ဏ, ရ, or လ, then it sounds the same as killer ‘န’.
မှတ်ချက်။ ။ ည၊ ဉ၊ ဏ၊ ရ၊ လ တို နဲ တွဲရင်လည်း န-သတ်သံအတိုင်းဆိုရ၊ ဖတ်ရပါတယ်။

Killer ‘ပ’ (ပ်)

အပ် အပ် op awp, orp
အာပ် အာပ် ap / ep aap, arp / aep
အိပ် အိပ် eep iip
အုပ် အုပ် uup / eip oop / aip
ေအပ် - ep ip

6
ေအာပ် ေအာပ် oop ohp
အိုပ် - op awp. orp

Note: when it comes with ဖ, ဗ , or ဘ, then it sounds the same as killer ‘ပ’.
မှတ်ချက်။ ။ ဖ၊ ဗ၊ ဘ တို လိုအသတ်ေတွနဲ တွဲတဲ့အခါမှာလည်း ပ-သတ်သံပဲ ထွက်ရပါတယ်။

Killer ‘မ’ (မ်)

အမ် အမ် om awm, orm
အာမ် - am aam, ahm, arm, um
အိမ် အိမ် eem iim
အုမ် အုမ် uum oom
ေအမ် - em im
ေအာမ် - om oom, ohm
အိုမ် - om awm, orm

Note: vowel combinations with --ံ can also be pronounced as killer ‘မ’ but used in a bit different way – when ‘မ်’ is
mostly used for loan words from foreign languages, e.g. အာမ်မဳေတရ် (Transliterated) / အာမဳတာ (Burmanized) for
ammeter, ထာမ်ဒရာဲဗ် (Transliterated) for Term drive , --ံ is simply used for Mon original words, e.g. ဂတာံ, ဂေစံ,
ေကာံဓရီ,ု etc.
မှတ်ချက်။ ။ --ံ ပါတဲ့ သရေပါင်းေတွကို မ-သတ်သံအတိုင်း ဖတ်ရပါတယ်။ ဒါေပမယ့် လက်ေတွ ေရးသားမမှာေတာ့
ကွဲြပားေအာင်လုပ်ထားလို ရပါတယ်။ မ-သတ်ကို ေမွးစားစကားလုံးေတွအတွက် သုံး ိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - Ammeter
(အဂလိပ)် အတွက် သုံး ိုင်တဲ့ မွန်စကားလုံး အာမ်မဳေတရ် (Transliterated) / အာမ်မဳတာ (Burmanized)၊ Term drive
(အဂလိပ)် အတွက် သုံး ိုင်တဲ့ မွန်စကားလုံး ထာမ်ဒရာဲဗ် (Transliterated)။ --ံ ကိုေတာ့ မွန်စကားလုံးစစ်စစ်ေတွအတွက်
သုံး ိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - ဂတာံ၊ ဂေစံ၊ ေကာံဓ ုီ အစရှိသည်။

Killer ‘ယ’ (ယ်)

အိုယ် အိုယ် oey uey, uay, ~way

Note: in old Mon writing, killer ‘ယ’ is used more times than today. In the very old days of Mon writing history, the
symbol --ဲ was not used, because it had not been created then, and instead killer ‘ယ’ alone was widely used by many Mon
language users. Nowadays, however, --ဲ is much more popular – words with ‘ယ်’ are rarely found in common use in
these days. ပိုယ် is used in both way - ပိုယ် and ပဲု ိ but the latter is more popular.
မှတ်ချက်။ ။ ေရှးေဟာင်းမွန်စာအေရးအသားေတွမှာ ယ-သတ်ကို အခုထက် အ ကိမ်အေရအတွက် အများ ကီး သုံး
ပါတယ်။ --ဲ ကိုမတီထွင်ခ့ဲ ကရေသးလို --ဲ အသုံးမရှိဘဲ ယ-သတ်ကိုပဲ ကျယ်ကျယ်ြပန် ြပန် သုံးစွဲခဲ့ ကပါတယ်။ မျက်
ေမှာက်ေခတ်မှာေတာ့ --ဲ ကို လူေတွ ပိုသုံးလာ ကပါ ပီ။ အခုအခါ ယ-သတ်နဲ စကားလုံးေတွကို အေတွ ရနည်းသွားပါ ပီ။
ပိုယ် ကိုေတာ့ ပိုယ် နဲ ပဲု ိ ၂ မျ ိးလုံး သုံး ကတာကိုေတာ့ ေတွ ရပါတယ်။

Killer ‘ဝ’ (ဝ်)

အဝ် - o / aw oh, ‘o
ေအဝ် - éi aei
é e, ae
ay ey, ai, ei
ေအာဝ် ေအာဝ် aao ao, aoh
အိုဝ် အို o oh

7
Note: အိုဝ် now becomes ‘အဵ’ု (vowel combination) but both are still used in a bit different way, especially by some Mons
in Monland. Basically, these two words are all the same in reality - အိုဝ် is old use and အဵု is used now. But now when
they two are used in a text, the former is pronounced as ‘o’ and the latter ‘aw’ or ‘ay’. It’s still quite hard to say what
makes them different because they are supposed to be the same.
မှတ်ချက်။ ။ အိုဝ် က အခုဆို အုဵ (သရေပါင်း) ြဖစ်သွားပါ ပီ။ ဒါေပမယ့် အိုဝအ ် သုံးဟာ အခုထိ ရှိေန ပီး လက်
ရှိမွန်ြပည်နယ်က မွန်ေတွက အိုဝ် နဲ အုဵ ကို မတူကွဲြပားတ့ဲ သီအိုရီ ၁ ခုနဲ သုံး ကတာကို ေတွ ရပါတယ်။ အေြခခံအားြဖင့်
ဒီစာလုံး ၂ လုံးဟာ တူ ကေပမယ့် အိုဝက
် ေရှးသုံးစကားလုံး ၁ လုံး ြဖစ်ခဲ့ ပီးေတာ့ အုဵ က မွန်စာေပ
ေခတ်လယ်ေလာက်မှာမှ စသုံးတ့ဲ စကားလုံး ၁ လုံးြဖစ်ပါတယ်။ အခုအခါ စကားလုံး ၂ လုံးစလုံးကို စာတစ်ပုဒ်ထဲ
သုံးတဲ့အခါ အိုဝ် ကို “အိ”ု သံ၊ အုဵ ကို “ေအာ” ဒါမှမ ဟုတ် “ေအ” သံထွက်ရပါတယ်။ ဒီစကားလုံး ၂ ခု အတူတူပဲလို
ေကာက်ချက်ချ ိုင်လို သူတို ၂ ခု ကား ြခားနားချက်ကို ေြပာရ အင်မတန်မှ ခက်လှပါတယ်။

Killer ‘ဟ’ (ဟ်)

အဟ် - auh aoh, owh
အိဟ် - eeh iih
အုဟ် - ooh uuh
ေအဟ် - éih aeih
éh eh, aeh
ayh eyh, aih, eih
ေအာဟ် - oh
အိုဟ် - oh awh

Note: instead of adding the killer after the related consonants or vowels --ှ် is usually written as --ှ် ’ in which --ှ is maybe
the killer itself and --် the diacritical mark. But the whole can be said as a killer according to the writing rules (အာ် and
ေအာ် are exceptions.) For an example, ဒဒှ် can be pronounced as ‘dadh’ but that’s not correct – it should be only ‘da
dauh’ which can be written ‘ဒဒဟ်’ for better understanding Mon writing rules. For another example, when it says
‘choh’, it’d better be written as ‘ေစာဟ်’ not ‘ေစှာ’် which can also be read ‘chok’ as in ‘ေစာ်’. It’s still a problem –
many people are more likely to prefer --ှ်’ to -- ဟ် with no sound reasons. This could be the best creation for Mon writing
at the age of inscriptions but not now at the age of IT. In fact, --ှ်’ is basically written as ‘--ဟ်’ even now. For better
understanding, see the mentioned-below relationship.
ေစ + ာ် = ေစာ်
ေစှ + ာ် = ေစှာ်
But,
ေစာ် is pronounced as ‘ေစာက်’ /chok/.
So,
ေစှာ် should also be pronounced as ‘ေစှာက်’ /chok/ (same with aspiration.)
(The revolution of ‘ေစှာ’် might be in the process of ေစာဟ် > ေစှာ --် > ေစှာ.် ေစာ် might be in the process of ေစာက် >
ေစာ --် > ေစာ်. In ေစှာ် the killer ‘ဟ’ has been included as --ှ just below the consonant but in ‘ေစာ်’ the killer ‘ဟ’ had
been omitted and only --် has been put above of the vowel combination ‘-- ာ’. Both contractions had been created by
former Mon language users maybe for the reason of saving space in their writings on stone or ink inscription.)

မှတ်ချက်။ ။ သက်ဆိုင်ရာဗျည်း ဒါမှမဟုတ် သက်ဆိုင်ရာသရရဲ့ေနာက်မှာ ကပ်လိုက်ေစတာမျ းမဟုတ်ဘဲ --ှ် လို

မေရးဘဲ) --ှ် သုံးပုံမျ းကို ေခတ်မွန်စာမှာ အေတွ ရများပါတယ်။ --ှ် မှာ --ှ က အသတ်၊ --် က အသတ်ြဖစ်ေ ကာင်းြပ
သေကတ ၁ ခုပါ။ ဒါေပမယ့် မွန်စာေရးထုံးအရ --ှ် ဆိုတာကို သီးြခားစကားတစ်ခုအေနနဲ မဟုတ်ဘဲ ဗျည်း ဒါမှမဟုတ်
သရ တစ်ခုခုကို မှီခိုေနရတဲ့ အသတ်စကားလုံးအေနနဲ လည်း အဓိပါယ်ဖွင့်ဆို ိုင်ပါတယ် (အာ် နဲ ေအာ် က ခွ င်းချက်ပါ။)
ဥပမာအားြဖင့် ဒဒှ် ဆိုတာကို ‘dadh’ လို အသံထွက် ိုင်ပါတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒါဟာ မမှန်ပါဘူး - ဒဒဟ် ‘da dauh’
ပဲဖတ်ရမှာပါ။ ဖတ်တဲ့အတိုင်းပဲ ေရးသင့်ပါတယ်။ ေနာက်ဥပမာ တစ်ခုက ‘ေစှာ်’ ဆိုတာပါ။ သူ ကို ‘choh’ လို ပဲဖတ်လို

8
‘ေစာဟ်’ လို စာလုံးေပါင်းေရးသင့်ပါတယ်။ ‘ေစှာ’် ဆိုတာက ‘ေစာ်’ ဆိုတဲ့စာလုံးေပါင်းအရ ‘chok’ လို လည်း
အသံထွက် ိုင်ပါတယ်။ ပိုရှင်းေအာင် ေအာက်ကဆက်သွယ်ချက်ကို ကည့်ပါ။
ေစ + ာ် = ေစာ်
ေစှ + ာ် = ေစှာ်
ဒါေပမယ့်
ေစာ် ကို ‘ေစာက်’ လို အသံထွက်တယ်။
ဒါေ ကာင့်
ေစှာ် ကိုလည်း ‘ေစှာက်’ လို အသံထွက်ရမယ်။
(ေစှာ် စာလုံးေပါင်းရဲ့ဆင့်ကဲေြပာင်းလဲမက ဒီအတိုင်းြဖစ် ိုင်ပါတယ်။ ေစာဟ် > ေစှာ --် > ေစှာ။် ေစာ် စာလုံးေပါင်းရဲ့
ဆင့်ကဲေြပာင်းလဲမက ဒီအတိုင်းြဖစ် ိုင်ပါတယ်။ ေစာက် > ေစာ --် > ေစာ် ။ ေစာဟ် မှာ အသတ်ကို ပုံစံတစ်မျ းနဲ
စာလုံးအသစ်မှာ ြပန်ပါလာေအာင် ဆန်းသစ်ထားေပမယ့် ေစာက် မှာေတာ့ အသတ်ကို ြပန်မသုံးထားပါဘူး။ ဆန်းသစ်မ
၂ ခုလုံးက (ေကျာက်စာ၊ ေပစာ) ေနရာရှားပါးမေ ကာင့် ြဖစ်ေပ လာ ိုင်တယ်လို ပညာရှင်ေတွက မှန်းဆ ကပါတယ်။)

Killer ‘အ’ (အ်)

အအ် - au ao, ow
ေအအ် - éi aei
é e, ae
ay ey, ai, ei
ေအာအ် - o
o aw
အိအ
ု ် - o aw
o
ay ey, ai, ei

Note: apart from the first three killers --ႛ, ေ --ႛ, ေ -- ာႛ are also used, for examples; တအ် can be seen both in တအ် and
တႛ. ပေလာႛ is written in both way - ပေလာအ် and ပေလာႛ.
မှတ်ချက်။ ။ ဒီပထမအသတ်ပုံစံ ၃ ခုနဲ အ ပိင် --ႛ, ေ --ႛ, ေ -- ာႛ တို ကိုလည်း သုံးပါတယ်။ ဒါေ ကာင့် တအ် ကို တႛ
အေနနဲ ေရာ တအ် အေနနဲ ပါ ေတွ ရမှာြဖစ်သလို၊ ပေလာႛ ကိုလည်း ပေလာအ် အေနနဲ ေရာ ပေလာႛ အေနနဲ ပါ
ေတွ ရမှာပါ။

Posted by D.O. Jhaan

ေလ့လာတင်ြပသူ - ဓရ်အံင်ၛာန်

References:

1) Dho-ong Jhaan. 2010, Monization. Sangkhlaburi: www.rmndesa.blogspot.com, Thailand.

Detail Info:-

Title: Romanization by Transcription for Mon Language

Created on: April 6, 2010.
Finished on: May 31, 2010.
Posted by: D.O.Jhaan. Nai.
Languages: English and Burmese.